Thuyết X và thuyết Y của Douglas McGregor

Douglas McGregor (1957) đã phát triển một quan điểm triết học của nhân
loại với Thuyết X và thuyết Y - hai quan điểm đối lập về cách mọi người xem xét
hành vi nhân học trong công việc và cuộc sống. Theo quan điểm X, con người là
lười biếng và không thích làm việc. Do đó, các nhà quản lý cần kiểm tra giám sát
họ trong quá trình làm việc một cách chặt chẽ. Ngược lại, theo quan điểm Y, con
người là tự giác và luôn có ý thức sáng tạo trong lao động. Do đó, các nhà quản lý
không cần kiểm tra giám sát chặt chẽ mà cần tin tưởng vào người lao động và
khuyến khích họ làm việc. McGregor cho rằng các tổ chức và những người quản lý
tuân theo một trong hai cách tiếp cận sau:
Lý thuyết X:
Con người vốn không ưa thích công việc và sẽ né tránh nó bất cứ khi nào có
thể. Con người phải bị cưỡng chế, kiểm soát, chỉ đạo, hoặc đe dọa trừng phạt để
khiến họ hoàn thành các mục tiêu của tổ chức.Con người thích được hướng dẫn,
không muốn chịu trách nhiệm, có ít hoặc không có tham vọng.Trên tất cả, con
người tìm kiếm sự an toàn.Trong một tổ chức được giả định với lý thuyết X, nhiệm
vụ của việc quản lý là ép buộc và kiểm soát nhân viên.
Lý thuyết Y:
Công việc là điều hiển nhiên như vui chơi và nghỉ ngơi.
• Mọi người sẽ tự điều chỉnh bản thân nếu họ cam kết với các mục tiêu (họ
không hề lười biếng).
• Cam kết với mục tiêu tạo ra lợi ích và thành tựu cho họ.
• Mọi người học cách chấp nhận và tìm kiếm trách nhiệm.
• Mỗi người đều sở hữu sự sáng tạo, tính khéo léo và trí tưởng tượng. Con
người có khả năng vận dụng những năng lực trên để giải quyết vấn đề của tổ chức.
• Con người luôn ẩn chứa tiềm năng.
Sự khác nhau giữa thuyết X và thuyết Y
 Hai hệ thống giả thiết này có sự khác nhau cơ bản về cách nhìn nhận và
quản lí con người. Thuyết X tán thành cách tiếp cận bi quan, tiêu cực và biện pháp
quản lí nghiêm khắc, cứng rắn đối với người lao động; đó là phương thức quản lí
truyền thống, tập trung và chuyên quyền.
Ngược lại, Thuyết Y là thuyết lạc quan, năng động và nhân bản hơn về bản
chất và hành vi của người lao động. Thuyết Y đề cao tính dân chủ, chủ trương sử
dụng "biện pháp tự chủ", tạo ra những điều kiện phù hợp để các thành viên trong
tổ chức có thể đạt tới mục tiêu của chính mình một cách tốt nhất qua đó mục tiêu
chung của tổ chức cũng đạt được.