Professional Documents
Culture Documents
CH 4
CH 4
Các cụm của hệ thống truyền lực thực hiện truyền mô men thông qua
các trục truyền. Sự truyền mô men giữa các cụm có vị trí chuyển dịch
tương đối (không nằm chung trong một vỏ) đòi hỏi trục truyền phải được
tạo nên bởi các khớp đặc biệt. Các dạng khớp thường sử dụng trong ô tô
là khớp các đăng, khớp nối mềm.
Trục truyền với các dạng khớp các đăng được sử dụng để nối các
cụm có góc nghiêng truyền lực lớn ( 5o) và thường xuyên thay đổi,
khớp nối mềm được bố trí với các góc nghiêng truyền lực nhỏ (< 8o), ít
thay đổi.
* . Công dụng???
Chương 4: TRUYỀN ĐỘNG CÁC ĐĂNG
Trục truyền với các đường tâm trục có dịch chuyển tương đối như
vậy được đảm bảo thông qua các đoạn trục và khớp các đăng.
Trục truyền cần đảm
bảo:
-Khả năng quay với tốc
độ như nhau giữa phần
chủ động và bị động, hạn
chế tối đa tải trọng động
phát sinh khi truyền lực.
+ Theo đặc điểm kết cấu khớp các đăng thường gặp trên ô tô, thông qua
tên gọi: Hooke, Bendix, Rzeppa, Tripot, các đăng kép.
Chương 4: TRUYỀN ĐỘNG CÁC ĐĂNG
4.1. CÁC ĐĂNG KHÁC TỐC
4.1.1. Nguyên lý và quan hệ động học
Khớp được bố trí truyền mô men với góc nghiêng truyền lực thay
đổi. Cấu tạo của khớp bao gồm??? Sơ đồ khớp không gian
Khi trục
chủ động 1
quay với
một góc 1
nào đó, trục
chữ thập 3
chuyển động
quay theo và
làm trục bị
động 2 quay
với góc
Chương 4: TRUYỀN ĐỘNG CÁC ĐĂNG
4.1.1. Nguyên lý và quan hệ động học
Chương 4: TRUYỀN ĐỘNG CÁC ĐĂNG
4.1.1. Nguyên lý và quan hệ động học
Nếu góc nghiêng giữa hai đường tâm trục =0, vận tốc góc tức thời
1 = 2, hai trục có tốc độ bằng nhau. Nếu tồn tại góc nghiêng giữa các
đường tâm trục 0, quan hệ của hai góc quay trên hai trục là:
tg1 tg1
tg2= hay: 2=arctg
cos cos
Sai lệch góc quay: 2-1= arctg tg1 - 1= f(1) phụ thuộc vào góc
cos
Nếu:
nghĩa là xảy ra hiện tượng cộng hưởng, khi đó vận tốc góc của trục đạt
đến giá trị nguy hiểm ωt :
CEJ
= t =
ml 3
Chương 4: TRUYỀN ĐỘNG CÁC ĐĂNG
4.3.1. Tính toán số vòng quay nguy hiểm của các đăng
Hoặc là lúc này số vòng quay n được gọi là số vòng quay nguy hiểm nt:
30t 30 CEJ
nt = =
ml 3
Để tăng giá trị số vòng quay nguy hiểm, nhằm tăng vận tốc cực đại
của xe, phương pháp công nghệ?
Đối với loại trục các đăng hở nằm tự do ở các gối tựa, chiều dài l
được thừa nhận là khoảng cách giữa các tâm điểm của khớp các đăng.
Khi chọn kích thước của trục các đăng, cần tính đến hệ số dự trữ theo
số vòng quay nguy hiểm: nt
= 1,2 2
n max
Ở đây:
- nmax : Số vòng quay cực đại của trục các đăng ứng với vận tốc lớn
nhất của xe.
D
- nt : còn được xác đinh theo công thưc kinh nghiệm: nt =12.104 2
l
Chương 4: TRUYỀN ĐỘNG CÁC ĐĂNG
4.3.2. Xác định kích thước trục theo số vòng quay nguy hiểm nt
- Xác định số vòng quay cực đại nmax của trục các đăng ứng với tốc độ
lớn nhất của xe:
n e max
nmax = [v/ph]
i h .i p
-Xác định số vòng quay nguy hiểm: nt=(1,22).nmax [v/ph]
Giả thiết bề dày thành trục rỗng = 1,85 2,5 mm, chúng ta sẽ xác
định giá trị đường kính D:
Đối với các trục rỗng đặt tự do trong các các gối tựa ta có:
D2 + d 2
nt = 12.104
l2
Thay d = D - 2 vào ta nhận 2được phương trình bậc hai đối với D:
n t .l 4
2D2 - 4.D + (42 - )=0
1,44.1010
Giải phương trình này ta xác định được đường kính D.
Chương 4: TRUYỀN ĐỘNG CÁC ĐĂNG
4.3.3. Tính toán kiểm tra trục các đăng
- Nếu coi công suất mất mát ở khớp các đăng K là không đáng kể thì
công suất của trục 1 là N1 sẽ bằng công suất của trục 2 là N2.
N1 = N2 M1.1 = M2.2
+ Nếu K là khớp các đăng đồng tốc thì 1 = 2 M1 = M2
+ Nếu K là khớp các đăng khác tốc thì 1 2 M1 M2
1 M1 1 K
ta có: M2 = M1 =
2
( 2)
1
2 2
M2 = M2max khi ( ) = ( ) min 2
1 1
M1
Mà ( 2 ) min = cos Bởi vậy: M2max = cos
1
Với > 0 thì cos <1 M2max > M1. Vậy nếu K là khớp các đăng
khác tốc thì trục 2 sẽ chịu mômen xoắn lớn hơn trường hợp K là khớp
các đăng đồng tốc. Cho nên chúng ta sẽ tính toán trục bị động 2 ứng với
trường hợp K là khớp các đăng khác tốc.
Chương 4: TRUYỀN ĐỘNG CÁC ĐĂNG
4.3.3. Tính toán kiểm tra trục các đăng
Khi làm việc trục 2 sẽ chịu xoắn, uốn, kéo (hoặc nén). Trong đó ứng
suất xoắn là rất lớn so với các ứng suất còn lại, cho nên chúng ta chỉ cần
tập trung tính trục theo giá trị M2max: M2max = M = M .i .i 1 e max h1 p1
cos cos
M 2 max M e max .i h1 .i p1
Ứng suất xoắn cực đại của trục các đăng là: =
WX
=
WX . cos
[MN/m2]
đó: WX – Mômen chống xoắn nhỏ nhất của trục các đăng. WX =
D 2
= 1.57D 2
2
D−d
Với = 2
: Bề dày của trục các đăng.
D, d – đường kính ngoài và trong của trục các đăng.
Giá trị cho phép: [] = 100 300 MN/m2
180 M e max i h1 .i p1 .l
Giá trị góc xoắn của trục các đăng là: = . G.J . cos
X
Ở đây:
JX – Mô men quán tính của tiết diện khi xoắn.
G – Mô đuyn đàn hồi khi xoắn. G = 80 GN/m2 = 8.105kG/cm2
Góc cho phép: [ ]=3090 trên một mét chiều dài của trục.
Khi tính theo xoắn thì hệ số bền dự trữ theo giới hạn chảy khi dịch
chuyển lấy khoảng 33,5.
Chương 4: TRUYỀN ĐỘNG CÁC ĐĂNG
4.3.3. Tính toán kiểm tra trục các đăng
Khi xe chuyển động, do cầu xe dao động, nên khoảng cách l giữa hai
tâm của hai khớp các đăng sẽ thay đổi do sự trượt trong rãnh then hoa.
Lúc này trục các đăng sẽ chịu lực chiều trục Q;
4M e max .i h1 .i p1
Q= .
Dt + d t
Trong đó:
Dt và dt – đường kính ngoài và trong của then hoa.
- Hệ số ma sát ở các then hoa.
Khi bôi trơn tốt: = 0.040.06.
Khi bôi trơn kém: = 0.11 0.12.
Rãnh then hoa ở trục các đăng được kiểm tra theo cắt và chèn dập. Vì
then hoa lắp ghép lỏng nên ứng suất cắt được thừa nhận bằng:
[ ] = 30 MN/m2.
Ứng suất chèn dập được thừa nhận bằng:
cd [cd] = 65MN/m2.
Chương 4: TRUYỀN ĐỘNG CÁC ĐĂNG
4.3.4. Tính toán chốt chữ thập
Trên hình là sơ đồ lực tác dụng lên chốt chữ thập.
Vì M2max >M1 nên lực P được tính theo M2max dc
M 2 max M e max .i h1 .i p1 l
P
P= =
2R 2R cos A A
Ở đây: F – là diện tích tiết diện của cổ chốt (F= l.dc).
Trường hợp có ổ bi kim bọc ngoài phần làm việc của cổ chốt thì lực Pb
dc
cho phép lớn nhất được tính:
P
l
l t .d t .i t A A
P Pb = 7800
nn
3 .tg
i h1
Trong đó:
P
it - số thanh lăn hay số kim trong ổ bi.
lt , dt - chiều dài làm việc và đường kính của thanh lăn hay của kim
[cm].
nn - số vòng quay của động cơ ứng với giá trị Memax.
P
Hệ số bền dự trữ k = b phải lớn hơn 1.
P
Chương 4: TRUYỀN ĐỘNG CÁC ĐĂNG
3.4.5. Tính toán nạng các đăng
Lực tác dụng lên nạng cũng được xác định theo ở trên. Tiết diện nguy
hiểm là tại mặt cắt A-A.
Dưới tác dụng của lực P, tại tiết diện A-A sẽ a
b
h
xuất hiện ứng suất uốn và xoắn: e
B A
a. Ứng suất uốn
P.e R
u = [ u ] = 50 80MN / m 2 A
Wu P
Ở đây: Wu- mômen chống uốn của tiết diện tại A-A. B