TS en Iso 9712

ICS 03.100.30; 19.
100 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 9712:2013-02

EN ISO 9712:2012
TÜRK STANDARDI
TS EN ISO 9712
Şubat 2013
ICS 03.100.30; 19.100
Tahribatsız muayene - Tahribatsız muayene personelinin

vasıflandırılması ve belgelendirilmesi
Non-destructive testing - Qualification and certification of NDT

personnel
Essais non destructifs - Qualification et Zerstörungsfreie Prüfung - Qualifizierung und
certification du personnel END (ISO 9712:2012) Zertifizierung von Personal der
zerstörungsfreien Prüfung (ISO 9712:2012)
Milli Önsöz
EN ISO 9712:2012 Standardının Türkçe Tercümesidir.
Bu standard, CEN/TC 138 “Non-destructive testing - Taribatsız Muayene" Teknik Komitesi tarafından
TÜRK
hazırlanmış, CEN tarafından STANDARDLARI
02.06.2012 ENSTİTÜSÜ
tarihinde onaylanmış ve Türk Standardları Enstitüsü Teknik
Kurulu'nun 21.02.2013 tarihli toplantısında Türk Standardı olarak kabul edilerek yayımına karar verilmiştir.
Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
SZUTEST TEKNiK KONTROL VE BELGELENDiRME HiZM. TiC. LTD. STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 05.01.2016
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iLTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 03.100.30; 19.100 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 9712:2013-02
EN ISO 9712:2012
Milli Önsöz
 Bu standard, CEN tarafından onaylanan ve Şubat 2013’de TS EN ISO 9712:2013 numaralı Türk standardı
olarak kabul edilen EN ISO 9712: 2012 standardı esas alınarak TSE Makine İhtisas Kurulu’na bağlı TK20
Makine Güvenliği Teknik Komitesi marifetiyle Türkçeye tercüme edilmiş TSE Teknik Kurulu’nun
02 Nisan 2014 tarihli toplantısında kabul edilerek yayımına karar verilmiştir.
 CEN resmi dillerinde yayınlanan diğer standard metinleri ile aynı haklara sahiptir
 Bu standardda kullanılan bazı kelime ve/veya ifadeler patent haklarına konu olabilir. Böyle bir patent
hakkının belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.
 Bu standardda atıf yapılan standardların milli karşılıkları aşağıda verilmiştir.
EN, ISO, IEC Adı TS No Adı

vb. No (İngilizce) (Türkçe)
EN ISO/IEC Conformity assessment – General TS EN Uygunluk değerlendirmesi - Personel
17024 requirements for bodies operating ISO/IEC belgelendirmesi yapan kuruluşlar için
certification of persons 17024 genel şartlar
TS EN ISO 9712: 2013 standardı, EN ISO 9712:2012 standardı ile birebir aynı olup, Avrupa Standardizasyon Komitesi'nin (CEN, Avenue
Marnix 17 B-1000 Brussels) izniyle basılmıştır.
Avrupa Standardlarının herhangi bir şekilde ve herhangi bir yolla tüm kullanım hakları Avrupa Standardizasyon Komitesi (CEN/CENELEC)
ve üye ülkelerine aittir. TSE kanalıyla CEN/CENELEC'den yazılı izin alınmaksızın çoğaltılamaz.
AVRUPA STANDARDI
EUROPEAN STANDARD
NORME EUROPÉENNE
EUROPÄISCHE NORM
TS EN ISO 9712:2013-02
EN ISO 9712:2012
ICS 03.100.30; 19.100

Non-destructive testing - Qualification and certification of NDT personnel
Essais non destructifs - Qualification et certification Zerstörungsfreie Prüfung - Qualifizierung und

du personnel END (ISO 9712:2012) Zertifizierung von Personal der zerstörungsfreien
Prüfung (ISO 9712:2012)
Bu Avrupa standardı CEN tarafından 02 Haziran 2012 tarihinde onaylanmıştır.
CEN üyeleri, bu Avrupa Standardına hiçbir değişiklik yapmaksızın ulusal standard statüsü veren koşulları
öngören CEN/CENELEC İç Yönetmeleri’ne uymak zorundadırlar. Bu tür ulusal standardlarla ilgili güncel listeler
ve bibliyografik atıflar, CEN Yönetim Merkezi’ne veya herhangi bir CEN üyesine başvurarak elde edilebilir.
Bu Avrupa Standardı, üç resmi dilde (İngilizce, Fransızca, Almanca) yayınlanmıştır. Başka herhangi bir dile
tercümesi, CEN üyesinin sorumluluğundadır ve resmi sürümleri ile aynı statüde olduğu CEN Yönetim
Merkezi’ne bildirilir.
CEN üyeleri sırasıyla, Almanya, Avusturya, Belçika, Birleşik Krallık, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka,
Estonya, Finlandiya, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, İrlanda,İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, İzlanda, Kıbrıs,
Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Malta, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovakya,
Slovenya, Türkiye ve Yunanistan’ın milli standard kuruluşlarıdır.
AVRUPA STANDARDİZASYON KOMİTESİ

EUROPEAN COMMITTEE FOR STANDARDIZATION
COMITÉ EUROPÉEN DE NORMALISATION
EUROPÄISCHES KOMITEE FÜR NORMUNG
Yönetim Merkezi: Avenue Marnix 17, B-1000 Brussels
© 2012 CENELEC - Dünya genelinde herhangi bir şekilde veya herhangi bir yolla
tüm kullanım hakları CENELEC üyelerine saklıdır.
Ref. No. EN ISO 9712:2012 E
ICS 03.100.30; 19.100 TS EN ISO 9712:2013-02
EN ISO 9712:2012
İçindekiler
Sayfa
Ön söz ............................................................................................................................................................... 3
Ek ZA (Bilgi için) Bu standard ve AB Direktifi 97/23/AB arasındaki ilişki .................................................. 4
2
ICS 03.100.30; 19.100 TS EN ISO 9712:2013-02
EN ISO 9712:2012
Ön söz
Bu standard (EN ISO 9712:2012), Sekreterya AFNOR tarafından düzenlenen CEN/TC 138 "Tahribatsız
Muayene" Teknik Komitesi ile işbirliği içerisinde ISO/TC 135 "Tahribatsız muayene" Teknik Komitesi tarafından
hazırlanmıştır.
Bu Avrupa Standardına en geç Aralık 2012 tarihine kadar aynı metni yayınlayarak veya onay duyurusu
yayınlayarak ulusal standart statüsü verilmeli ve çelişen ulusal standardlar en geç Aralık 2012 tarihine kadar
yürürlükten kaldırılmalıdır.
Bu dokümanın bazı unsurlarının patent haklarına konu olabileceğine dikkat edilmelidir. Böyle herhangi bir
patent hakkının belirlenmesi durumunda CEN [ve/veya CENELEC] sorumlu tutulamaz.
Bu standard EN 473:2008 standardının yerini alır.
Bu standard Avrupa Komisyonu ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği tarafından CEN'e verilen bir vekalet
kapsamında hazırlanmıştır ve AB Direktiflerinin temel gereklerini destekler.
AB Direktifi ile ilişkisi için bilgi için verilen bu standardın ayrılmaz parçası olan EK ZA'ya bakınız.
CEN/CENELEC İç Yönetmeliklerine göre, bu Avrupa Standardının ulusal standart olarak uygulamaya

alınmasından sorumlu ulusal standart kuruluşlarının ülkeleri sırasıyla; Almanya, Avusturya, Belçika, Birleşik
Krallık, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hırvatistan, Hollanda,
İrlanda,İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, İzlanda, Kıbrıs, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Malta,
Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovakya, Slovenya, Türkiye ve Yunanistan’dır.
Onay bilgisi
ISO 9712: 2012 standardının metni, CEN tarafından EN ISO 9712:2012 olarak hiçbir değişiklik yapılmaksızın
kabul edilmiştir.
3
ICS 03.100.30; 19.100 TS EN ISO 9712:2013-02
EN ISO 9712:2012
Ek ZA
(Bilgi için)
Bu standard ve AB Direktifi 97/23/AB arasındaki ilişki
Bu standard, Avrupa Komisyonunun ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği’nin talimatına göre CEN tarafından
hazırlanmış olup, "New Approach Directive" 97/23/EC, Basınçlı Donanım Direktifi'nin temel gereklerini
destekler niteliktedir.
Bu standard bu Direktif uyarınca, Avrupa Birliği Resmi Gazetesinde anılmaktadır ve bu Direktifin ve ilgili EFTA
düzenlemelerin ilgili temel şartlara uygunluğu varsayımı ile Tablo ZA verilen bu standardın maddelerine
uygunluk kapsamı sınırları içinde en az bir üye Devlet tarafından ulusal bir standart olarak uygulamaya
konmuştur.
Çizelge ZA-Bu standard ve 97/23/EC Direktifi arasındaki uyum.
Bu standardın Madde(ler)/Alt 97/23/EC Direktifi nin Temel Vasıflandırma işaretleri/notlar

Madde(ler)i gerekleri (ERs)
7 EK I, Madde 3.1.3
8 EK I, Madde 3.1.3
9.4 EK I, Madde 3.1.3
10 EK I, Madde 3.1.3
11 EK I, Madde 3.1.3
Uyarı - İlgili diğer kurallar ve AB Direktifleri, bu standard kapsamındaki mamule/mamullere uygulanabilir.
4
ULUSLARARASI ISO
STANDARD 9712:2012
INTERNATIONAL
STANDARD
Tahribatsız muayene - Tahribatsız muayene

personelinin vasıflandırılması ve
belgelendirilmesi
Non-destructive testing - Qualification and

certification of NDT personnel
Essais non destructifs - Qualification et certification du personnel END
(ISO 9712:2012)
Zerstörungsfreie Prüfung - Qualifizierung und Zertifizierung von Personal

der zerstörungsfreien Prüfung (ISO 9712:2012)
Referans Numarası
EN ISO 9712:2012(E)
© ISO 2012
ICS 03.100.30; 19.100 TS EN ISO 9712:2013-02
EN ISO 9712:2012
İçindekiler
Ön söz .............................................................................................................................................................. iv
Giriş ................................................................................................................................................................... v
1 Kapsam ................................................................................................................................................... 1
2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar ......................................................................................... 1
3 Terimler ve tarifler ................................................................................................................................. 1
3.1 Yetkili vasıflandırma kuruluşu ............................................................................................................. 1
3.2 Temel sınav ............................................................................................................................................ 2
3.3 Aday ........................................................................................................................................................ 2
3.4 Belge ....................................................................................................................................................... 2
3.5 Belgelendirme ........................................................................................................................................ 2
3.6 Belgelendirme kuruluşu ....................................................................................................................... 2
3.7 İşveren .................................................................................................................................................... 2
3.8 Sınav merkezi......................................................................................................................................... 2
3.9 Sınavı yapan........................................................................................................................................... 2
3.10 Genel sınav ............................................................................................................................................ 2
3.11 Endüstriyel deneyim ............................................................................................................................. 2
3.12 Sınav gözetmeni .................................................................................................................................... 2
3.13 İşe özel eğitim ........................................................................................................................................ 2
3.14 Ana yöntem sınavı ................................................................................................................................. 3
3.15 Çoktan seçmeli sınav sorusu ............................................................................................................... 3
3.16 Tahribatsız muayene talimatı ............................................................................................................... 3
3.17 Tahribatsız muayene yöntemi .............................................................................................................. 3
3.18 Tahribatsız muayene prosedürü .......................................................................................................... 3
3.19 Tahribatsız muayene tekniği ................................................................................................................ 3
3.20 Tahribatsız muayene eğitimi ................................................................................................................ 3
3.21 Çalışma yetkisi....................................................................................................................................... 3
3.22 Uygulama sınavı .................................................................................................................................... 3
3.23 Vasıflandırma ......................................................................................................................................... 3
3.24 Vasıflandırma sınavı .............................................................................................................................. 3
3.25 Vasıflandırılmış gözetim ....................................................................................................................... 3
3.26 Sektör ..................................................................................................................................................... 3
3.27 Kayda değer ara verme ......................................................................................................................... 4
3.28 Özel sınav ............................................................................................................................................... 4
3.29 Şartname ................................................................................................................................................ 4
3.30 Numune .................................................................................................................................................. 4
3.31 Sınav parçası mastar çözümü .............................................................................................................. 4
3.32 Gözetim .................................................................................................................................................. 4
3.33 Geçerli kılma .......................................................................................................................................... 4
3.34 Yenileme ................................................................................................................................................. 4
3.35 Tekrar belgelendirme ............................................................................................................................ 4
4 Yöntemler ve sembolleri ....................................................................................................................... 4
5 Sorumluluklar ........................................................................................................................................ 5
5.1 Genel ....................................................................................................................................................... 5
5.2 Belgelendirme kuruluşu ....................................................................................................................... 5
5.3 Yetkili vasıflandırma kuruluşu ............................................................................................................. 5
5.4 Sınav merkezi......................................................................................................................................... 6
5.5 İşveren .................................................................................................................................................... 6
5.6 Aday ........................................................................................................................................................ 7
5.7 Belge sahipleri ....................................................................................................................................... 7
6 Vasıflandırma seviyeleri ....................................................................................................................... 7
6.1 Seviye 1 .................................................................................................................................................. 7
6.2 Seviye 2 .................................................................................................................................................. 7
6.3 Seviye 3 .................................................................................................................................................. 8
7 Elverişlilik ............................................................................................................................................... 8
7.1 Genel ....................................................................................................................................................... 8
7.2 Eğitim ...................................................................................................................................................... 8
7.3 Endüstriyel tahribatsız muayene deneyimi ...................................................................................... 10
7.4 Görme şartları – Bütün seviyeler ....................................................................................................... 11
ii
ICS 03.100.30; 19.100 TS EN ISO 9712:2013-02
EN ISO 9712:2012
8 Vasıflandırma sınavı ............................................................................................................................ 11

8.1 Genel ..................................................................................................................................................... 11
8.2 Seviye 1 ve Seviye 2 sınavının kapsamı ve puanlandırılması ......................................................... 12
8.3 Seviye 3 için sınav kapsamı ve puanlandırma ................................................................................. 14
8.4 Sınavların yapılması ............................................................................................................................ 16
8.5 Yeniden sınav ...................................................................................................................................... 16
8.6 Sınav muafiyeti .................................................................................................................................... 17
9 Belgelendirme ...................................................................................................................................... 17
9.1 Yönetim ................................................................................................................................................ 17
9.2 Belgeler ve/veya cüzdan tipi kartlar .................................................................................................. 17
9.3 Dijital belgelendirme ........................................................................................................................... 17
9.4 Geçerlilik .............................................................................................................................................. 18
10 Yenileme ............................................................................................................................................... 18
11 Yeniden belgelendirme ....................................................................................................................... 18
11.1 Genel ..................................................................................................................................................... 18
11.2 Seviye 1 ve Seviye 2 ............................................................................................................................ 18
12 Dosyalar ............................................................................................................................................... 19
13 Geçiş dönemi ....................................................................................................................................... 20
14 EN 473:2008,[4] ISO 9712:2005 EN ve bu standard arasındaki geçiş işlemi ................................... 20
Ek A Sektörler ................................................................................................................................................ 21
Ek B Seviye 1 ve Seviye 2 uygulama sınavı için en az sınav parçası sayısı ve tipi ................................ 22
Ek C Seviye 3 yeniden belgelendirme için düzenlenmiş kredi sistemi .................................................... 23
Ek D Uygulama sınavı puanlandırması ........................................................................................................ 25
Ek E - TM Mühendisliği.................................................................................................................................. 27
Kaynaklar ........................................................................................................................................................ 28
iii
ICS 03.100.30; 19.100 TS EN ISO 9712:2013-02
EN ISO 9712:2012
Ön söz
ISO (Uluslararası Standardizasyon Örgütü) ulusal standart kuruluşlarından (ISO üye kuruluşlar) oluşan bir
federasyondur. Uluslararası Standart hazırlama çalışmaları ISO teknik komiteler yoluyla gerçekleştirilir. Teknik
komitesi kurulmuş olan bir konuya ilişkin olarak her bir üye ülke bu komitede temsil edilme hakkına sahiptir.
ISO ile irtibat halinde bulunan uluslararası resmi veya sivil toplum kuruluşları; aynı zamanda bu komitelerde
yapılan çalışmalarda yer alırlar. ISO, elektroteknik standardizasyon ile ilgili tüm konularda Uluslararası
Elektroteknik Komisyonu (IEC) ile yakın işbirliği yapmaktadır.
Uluslararası Standartlar ISO / IEC Direktifleri, Bölüm 2'de verilen kurallara uygun olarak hazırlanmaktadır.
Teknik komitelerin temel görevi uluslararası standartları hazırlamaktır. Teknik komite tarafından kabul edilen
Taslak Uluslararası Standartlar oylama yapılması maksadıyla üye kuruluşlara gönderilir. Bir standardın
uluslararası bir standard olarak yayınlanması için üye ülkelerin en az % 75’i tarafından onaylanması gerekir.
Bu standardda kullanılan bazı kelime ve/veya ifadeler patent haklarına konu olabilir. Böyle bir patent hakkının
belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.
ISO 9712 standardı; ISO/TC 135 Teknik Komitesi altında çalışan SC 7- Personel vasıflandırma Alt Komitesi
tarafından hazırlanmıştır.
Dördüncü baskı, üçüncü baskıyı (ISO 9712:2005) iptal eder ve onun yerini alır. Teknik olarak revize edilmiştir.
Üçüncü baskısından değişiklikler aşağıdakileri içerir:
- Belgelendirme, vasıflandırma kuruluşları ve sınav merkezi için sorumluluklarının açıklığa kavuşturulması,

- Açıklanması amacıyla "eğitim" maddesinin yeniden hazırlanması ve gereken saat sayısında değişiklik
yapılaması,
- Açıklanması amacıyla "tecrübe" maddesinin yeniden hazırlanması,
- "Dijital sertifikaların" getirilmesi,
- Diğer küçük teknik ve yayınsal değişiklikler.
iv
ICS 03.100.30; 19.100 TS EN ISO 9712:2013-02
EN ISO 9712:2012
Giriş
Tahribatsız muayenenin (TM) herhangi bir uygulamasının etkinliğinin; muayeneyi gerçekleştiren veya sorumlu
olan personelin kabiliyetine bağlı olması sebebiyle, görevi uygulayan, nitelendiren, yöneten, izleyen ve
değerlendiren personelin tahribatsız muayene testlerinin uygun teorik ve uygulama bilgilerini bilmeyi gerektiren
yeterliliğinin değerlendirilmesini ve dokümante edilmesini sağlanmak için bir prosedür geliştirilmiştir. İlave
edilen teşvik, ortak tahribatsız muayene yaklaşımlarını gerektiren endüstriyel uygulamaların geniş bir
yelpazesinin dünya çapında karşılaştırılabilirliğinden kaynaklanmaktadır.
Ürün standartlarında, düzenlemelerinde, kodlarında veya şartnamelerinde TM personelinin belgelendirilmesi

gerektiğinde, bu personeli uluslararası standartlara göre belgelendirmek önem arz etmektedir. Uluslararası
Standard kapsamındaki kriterde serbestlik sağlandığında, onay kuruluşu özel gereklilikleri belirlemede son
karara sahiptir.
Düzenlemede, standardda veya TM personelinin belgelendirilmesi düzeninde hiçbir gereklilik olmadığı zaman,
iş tahsisini yapmaya uygun oldukları konusunda kendilerini nasıl kanıtlayacaklarına karar vermek bu gibi
personelin işvereninin sorumluluğundadır. Bu nedenle, işverenler önceden belgelendirilmiş kişileri
çalıştırabilirler veya kendi personelin yeterli beceride olduğunun teminini sağlamak için kendi uzmanlıklarını
uygulayabilirler. Bu son durumda, tedbirli işverenler referans olarak Uluslararası Standartları kullanmakta
şüpheye düşmeyeceklerdir.
v
ICS 03.100.30; 19.100 TS EN ISO 9712:2013-02
EN ISO 9712:2012
ULUSLARARASI STANDARD ISO 9712: 2012 (E)

1 Kapsam
Bu standard, endüstriyel tahribatsız muayene (TM) personelinin vasıflandırılması ve belgelendirilmesi ile ilgili
prensipler için şartları kapsar.
Not 1 - Buradaki “endüstriyel” kelimesi, tıp alanındaki uygulamaların kapsam dışında olduğunu belirler.
Bu standardda açıklanan sistem, diğer tahribatsız muayene yöntemlerine veya belirlenmiş mevcut
belgelendirmenin kapsamlı bir planını sağlayan bir tahribatsız muayene yöntemi içindeki yeni tekniklere de
uygulanabilir ve muayene yöntemi veya tekniği uluslararası, bölgesel veya ulusal standardlar tarafından
kapsanmalı veya yeni tahribatsız muayene yöntemi veya tekniklerinin belgelendirme kuruluşunun ikna edecek
şekilde etkin olduğu kanıtlanmış olmalıdır.
Not 2 - CEN/TR 14748[5] standardı kılavuz olarak kullanılabilir.
Belgelendirme, aşağıdaki yöntemlerden bir veya bir kaçında uzmanlaşmayı kapsar:

a) Akustik emisyon muayenesi,
b) Girdap akım muayenesi,
c) Kızıl ötesi termografik muayene,
d) Sızdırmalık muayenesi (hidrolik basınç muayenesi hariç),
e) Manyetik muayene,
f) Penetrant muayene,
g) Radyografik muayene,
h) Gerinim ölçer muayene,
i) Ultrasonik muayene,
j) Görsel muayene (doğrudan cihaz kullanılmadan gözle yapılan muayene ve diğer bir TM uygulaması
sırasında yapılan görsel muayene yöntemleri hariç).
Not 3 - Bu standard üçüncü taraf uygunluk değerlendirme tasarıları için gereksinimleri belirler. Bu
gereksinimler ikinci veya birinci taraflarca uygunluk değerlendirmesi için doğrudan uygulanmaz fakat
bu standardın ilgili kısmına bu gibi düzenlemeler için başvurulabilir.
Not 4 - Bu standardın İngilizcesinde "his", "her", "he" veya "she" gibi cinsiyet belirten kelimelerin görüldüğü
her yerde diğer cinsiyet de geçerlidir.
2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar

Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standard ve/veya dokümanlara atıf yapılmaktadır.
Bu atıflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste halinde verilmiştir. Tarih belirtilen atıflarda
daha sonra yapılan tadil veya revizyonlar, atıf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yapılması şartı ile
uygulanır. Atıf yapılan standard ve/veya dokümanın tarihinin belirtilmemesi halinde en son baskısı kullanılır.
ISO/IEC 17024 Conformity assessment - General requirements for bodies operating certification of persons
(Uygunluk değerlendirmesi - Personel belgelendirmesi yapan kuruluşlar için genel şartlar)
3 Terimler ve tarifler
Bu standardın amaçlarıyla ilgili olarak aşağıdaki terimler ve tarifler geçerlidir.
3.1 Yetkili vasıflandırma kuruluşu

Sınavları hazırlamak ve yönetmek için belgelendirme kuruluşu tarafından yetkilendirilen, herhangi bir
işverenden bağımsız kuruluş.
1
ICS 03.100.30; 19.100 TS EN ISO 9712:2013-02
EN ISO 9712:2012
3.2 Temel sınav

Adayın malzeme bilimi bilgisini ve işlem teknolojisi içeren Seviye 3, Seviye 2 için gerekli olan süreksizliklerin
çeşidini, özel vasıflandırma ve belgelendirme sistemini ve TM yöntemlerinin temel prensiplerini gösteren yazılı
sınav.
Not 1 - Yeterliliğin üç seviyesinin açıklaması için Madde 6'ya bakınız.
Not 2 - Yeterlilik ve belgelendirme sistemi bu standardda belirlenmiştir.
3.3 Aday
Vasıflandırma için gereken deneyimi kazanırken, belgelendirme kuruluşu tarafından kabul edilebilir bir vasfa
sahip personel gözetiminde çalışan vasıflandırma ve belgelendirme isteyen kişi.
3.4 Belge
Belirlenmiş hükümler kapsamında belge üzerinde adlandırılan kişinin yetkinliğinin/yetkinliklerinin tanımını
gösteren belgelendirme kuruluşu tarafından yayımlanmış doküman.
Not - Hükümler bu standardda belirlenmiştir.
3.5 Belgelendirme
Bir belgenin yayımlanmasına yol açan bir yöntem, seviye ve sektör için vasıflandırma şartlarının yerine
getirildiğini teyit etmek için belgelendirme kuruluşu tarafından kullanılan prosedür.
3.6 Belgelendirme kuruluşu

Bu standarddaki şartlara göre belgelendirme işlemlerini yöneten kuruluş
Not - Şartlar bu standardda belirlenmiştir.
3.7 İşveren
Adayın, düzenli bir şekilde çalıştığı kuruluş.
Not – İşveren de aynı zamanda aday olabilir.
3.8 Sınav merkezi

Belgelendirme kuruluşu tarafından onaylanmış vasıflandırma sınavlarının yapıldığı merkez.
3.9 Sınavı yapan

Belgelendirme sınavını yapmak, yönetmek ve puanlandırmak için belgelendirme kuruluşu tarafından
yetkilendirilen, sınavı yapacağı yöntem ve ürün veya endüstriyel sektörde Seviye 3 belgesine sahip kişi.
3.10 Genel sınav

Bir tahribatsız muayene yönteminin prensipleriyle ilgili olarak Seviye 1 veya Seviye 2’de yapılan yazılı sınav.
3.11 Endüstriyel deneyim

Deneyim; belgelendirme kuruluşu için kabul edilebilir, vasıflandırılmış yönetici gözetiminde kazanılmış, ilgili
sektörde tahribatsız muayene yönteminin uygulanması ve vasıflandırma şartlarının yerine getirilmesi için
gerekli beceri ve bilgi.
3.12 Sınav gözetmeni

Sınavlara nezaret etmek için belgelendirme kuruluşu tarafından yetkilendirilmiş kişi.
3.13 İşe özel eğitim

İşveren ürünlerine özel tahribatsız muayene, tahribatsız muayene teçhizatı, tahribatsız muayene prosedürleri
ve uygulanabilir kodlar, işletim yetkilerinin verilmesi için önde gelen standartlar, şartnameler ve muayene
prosedürleri bakımından, işveren (ya da onun temsilcisi) tarafından belge sahibine sağlanan eğitim.
2
ICS 03.100.30; 19.100 TS EN ISO 9712:2013-02
EN ISO 9712:2012
3.14 Ana yöntem sınavı

Seviye 3’te yapılan, adayın ana tahribatsız muayene yönteminin genel ve özel bilgileri ve aranan belgelendirme
için endüstriyel veya ürün sektöründe/sektörlerinde uygulanan tahribatsız muayene yöntemi için tahribatsız
muayene prosedürü yazma yeteneğinin değerlendirildiği yazılı sınav.
3.15 Çoktan seçmeli sınav sorusu

Sadece bir tanesi doğru diğer üç tanesi yanlış veya eksik olmak üzere, dört potansiyel cevap olacak şekilde
hazırlanan soru cümlesi.
3.16 Tahribatsız muayene talimatı

Oluşturulan standard, kod, şartname veya tahribatsız muayene prosedürüne göre muayene yaparken takip
edilecek detaylı adımların yazılı hali.
3.17 Tahribatsız muayene yöntemi

Tahribatsız muayenede bir fiziki prensibi uygulayan yöntem.
Örnek: Ultrasonik yöntem.
3.18 Tahribatsız muayene prosedürü

Standarda/standardlara, koda/kodlara veya şartnameye/şartnamelere uygun olarak ürünlerin tahribatsız
muayenesi yapıldığında uygulanacak bütün esas parametreler ve önlemlerin yazılı hali.
3.19 Tahribatsız muayene tekniği

Bir tahribatsız muayene yöntemi kullanan özel yol.
Örnek: Ultrasonik daldırma tekniği.
3.20 Tahribatsız muayene eğitimi

Belgelendirme kuruluşu tarafından müfredatı onaylanmış eğitim kursları şeklinde aranan belgelendirmedeki
tahribatsız muayene yönteminde teorik ve uygulamalı öğretim süreci.
3.21 Çalışma yetkisi

Belgelendirme kapsamını esas alan, tanımlanan görevleri yapmak için kişiye yetki veren, işveren tarafından
yayımlanan yazılı beyanat.
Not - Bu tür yetkilendirme işe özel eğitim hükmüne bağlı olabilir.
3.22 Uygulama sınavı

Muayeneyi gerçekleştirmek için, adayın alışkanlık ve yeteneğini gösteren uygulama becerisinin
değerlendirilmesi.
3.23 Vasıflandırma
Tahribatsız muayene görevlerini uygun şekilde gerçekleştirmek için gerekli; fiziki uygunluk, bilgi, beceri, eğitim
ve deneyimlerin kanıtlanması.
3.24 Vasıflandırma sınavı

Belgelendirme kuruluşu veya yetkilendirilmiş vasıflandırma kuruluşu tarafından yönetilen, adayın genel, özel
ve uygulama bilgisini ve becerisini değerlendiren sınav.
3.25 Vasıflandırılmış gözetim

Bu standarda göre belgelendirilmiş tahribatsız muayene personeli veya belgelendirme kuruluşunca
belgelendirilmemiş personel tarafından bu tür gözetimi, uygun olarak gerçekleştirmek için gerekli bilgi, beceri,
eğitim ve deneyime sahip adayların deneyim kazanma gözetimi.
3.26 Sektör
Mamul ile ilgili özel bilgi, beceri, cihaz veya eğitim gerektiren özel tahribatsız muayene uygulamalarının
kullanıldığı endüstri veya teknolojinin belirli bir bölümü.
3
ICS 03.100.30; 19.100 TS EN ISO 9712:2013-02
EN ISO 9712:2012
Not - Sektör, belirli bir mamul (kaynaklı parça, döküm vb.) veya bir endüstri (uzay-havacılık, hizmet sırasında
muayene vb.) olarak yorumlanabilir. (Ek A’ya bkz.)
3.27 Kayda değer ara verme

Yöntemdeki kendi seviyesine karşılık gelen uygulamalarını ve belgelendirildiği kapsamdaki
sektörde/sektörlerde belgeli kişiyi, sürekli olarak 1 yıldan fazla ya da 2 yıldan daha fazla süreyle 2 veya daha
fazla sayıda aralıklarla engelleyen faaliyet değişikliği veya noksanlığı.
Not - Yasal tatiller, hastalık süreleri veya otuz günden az olan kurs süreleri ara vermelerin hesaplamasında
dikkate alınmaz.
3.28 Özel sınav

Belirli bir sektörde/sektörlerde uygulanan muayene teknikleriyle, muayene edilen parça/parçalar ve ilgili kodlar,
standardlar, şartnameler, prosedürler ve kabul kriterlerine ait bilgi dahil olmak üzere Seviye 1 veya Seviye 2’de
yapılan yazılı sınav.
3.29 Şartname
Şartları belirten doküman.
3.30 Numune
Uygulanabilen sektörlerde, tipik olarak muayene edilen ürünleri temsil eden, muhtemelen radyograflar ve veri
setleri de dahil, uygulama sınavlarında kullanılan numune.
Not - Numune, muayene edilecek birden fazla alan veya hacmi içerebilir.
3.31 Sınav parçası mastar çözümü

Belirlenmiş koşullar (ekipman tipi, ayarlamalar, teknik, numune vb.) altında bir uygulama sınavı için adayın
puanlandırılacak muayene raporunu değerlendirmek için optimum sonucu gösteren örnek cevap.
3.32 Gözetim
Muayenenin hazırlanmasıyla ilgili faaliyetlerin kontrolü, muayenenin performansı ve sonuçların rapor edilmesi
dahil, diğer tahribatsız muayene personeli tarafından gerçekleştirilen tahribatsız muayenenin uygulanmasının
yönlendirilmesi.
3.33 Geçerli kılma

Doğrulanmış bir prosedürün uygulamada ve amaçlandığı fonksiyonunu yerine getirmede çalışacağını; normal
olarak gerçek şahitlik, gösterim, saha veya laboratuvar muayeneleri veya seçimli denemeler vasıtasıyla
gösterme eylemi.
3.34 Yenileme
İlk, tamamlayıcı veya tekrar belgelendirme sınavından başarılı olunmasından sonraki beş yıla kadar herhangi
bir zamanda bir belgelendirmenin sınavsız yenilenmesi işlemi.
3.35 Tekrar belgelendirme

Belgelendirme kuruluşunun yeniden sertifikasyon için yayımlanmış kriterleri sağlayan bir sertifikayı yeniden
Sınav veya başka bir şekilde doğrulama işlemi.
4 Yöntemler ve sembolleri
Bu standardın amaçları doğrultusunda, tahribatsız muayene yöntemlerini tanımlamak için Çizelge 1'deki
semboller kullanılır.
4
ICS 03.100.30; 19.100 TS EN ISO 9712:2013-02
EN ISO 9712:2012
Çizelge 1 - Yöntemler ve sembolleri
Tahribatsız muayene yöntemi Sembol

Akustik emisyon muayenesi AT
Girdap akımı muayenesi ET
Kızılötesi termografik muayene TT
Sızdırmazlık muayenesi LT
Manyetik parçacık muayenesi MT
Penetrant muayenesi PT
Radyografik muayene RT
Gerinim ölçerle muayene ST
Ultrasonik muayene UT
Görsel muayene VT
5 Sorumluluklar
5.1 Genel
Özel bir tahribatsız muayene yöntemi ve ürün veya endüstriyel sektörde görevleri yerine getiren bir kişinin
vasıflandırılmasını kanıtlamak için yetkinlik belgesine öncülük eden bütün gerekli prosedürler dahil
belgelendirme sistemi, bir belgelendirme kuruluşu (gerektiğinde yetkili vasıflandırma kuruluşunun yardımıyla)
tarafından kontrol ve idare edilmelidir.
5.2 Belgelendirme kuruluşu
5.2.1 Belgelendirme kuruluşu, ISO/IEC 17024’teki şartları yerine getirmelidir.
5.2.2 Belgelendirme kuruluşu:
a) ISO/IEC 17024’e ve bu standarda göre belgelendirme sistemini başlatmalı, cazip hale getirmeli, idame
ettirmeli ve yönetmelidir,
b) Tanınmış belgeleri somutlaştıran ders programını içeren, örneğin ISO/TR 25107 [2] veya eş değeri, eğitim
kursları için şartları yayımlamalıdır,
c) Sorumluluk doğrudan kendisinde kalmak üzere, vasıflandırma işleminin detaylı yönetimini, tesisler,
personel, kalibrasyon ve tahribatsız muayene cihazının kontrolü, sınav malzemeleri, numuneler, sınavların
idare edilmesi, sınavların puanlandırılması, kayıtlar vb. kapsayan talimatlar ve/veya kalite prosedürlerini
yayımlaması gereken yetkili vasıflandırma kuruluşlarına devredebilmelidir,
d) Şartlara uyumluluğunun sağlanması için yetkili yeterlilik kuruluş/kuruluşlarının ilk denetimi ve sonraki
periyodik gözetim denetlemelerini yönetmelidir,
e) Bütün yetkilendirilmiş işlevler dokümante edilmiş bir prosedüre uygun olarak izlenmelidir,
f) Periyodik olarak izleyeceği, uygun personele ve teçhizata sahip sınav merkezlerini onaylamalıdır,
g) En az bir belgelendirme çevrimi süresince (10 yıl) saklanılması gereken kayıtların muhafazası için uygun
bir sistem oluşturmalıdır,
h) Bütün belgelerin verilmesinden sorumlu olmalıdır,
i) Sektörlerin tanımlanmasından sorumlu olmalıdır (Ek A),
j) Tüm sınav malzemelerin güvenliğini (numuneler, ana raporlar, soru bankaları, sınav kâğıtları, vb.)
sağlamaktan sorumlu olmalı ve numunelerin eğitim amaçlı kullanılmadığını garanti altına almalıdır,
k) Bütün adayların ve belge sahiplerinin amaç ve yayımlama için geliştirilecek etik kurallara bağlı kalması
amacıyla imzalı veya mühürlü taahhüt vermesini istemelidir.
5.3 Yetkili vasıflandırma kuruluşu
5.3.1 Mevcut ise, yetkili vasıflandırma kuruluşları:
a) Kontrol altında çalışmalı, belgelendirme kuruluşu tarafından yayımlanan şartnameleri uygulamalıdır,

b) Herhangi bir tek hakim menfaatten bağımsız olmalıdır,
c) Vasıflandırılmak isteyen her bir adayla ilgili olarak onun tarafsızlığına herhangi bir gerçek veya potansiyel
tehditler konusunda belgelendirme kuruluşunun dikkatini çekerek tarafsızlığı garanti etmelidir,
5
ICS 03.100.30; 19.100 TS EN ISO 9712:2013-02
EN ISO 9712:2012
d) Belgelendirme kuruluşu tarafından onaylanmış dokümante edilmiş bir kalite yönetim sistemini
uygulamalıdır,
e) Sınavların ve ekipmanların kalibrasyon ve kontrolünü içeren sınav merkezlerinin kurulması, izlenmesi ve
kontrolü için gerekli kaynaklara ve uzmanlığa sahip olmadır,
f) Belgelendirme kuruluşu tarafından yetkilendirilen sınavı yapan kişinin sorumluluğunda sınavları
hazırlama, gözetim ve yönetmek için gerekli kaynaklara sahip olmalıdır,
g) Belgelendirme kuruluşunun istekleri doğrultusunda ilgili vasıflandırmayı ve sınav kayıtlarını muhafaza
etmelidir.
5.3.2 Yetkili vasıflandırma kuruluşu olmadığında belgelendirme kuruluşu, vasıflandırma kuruluşunun

şartlarını yerine getirmelidir.
5.4 Sınav merkezi
5.4.1 Sınav merkezi;

a) Belgelendirme kuruluşu veya yetkili vasıflandırma kuruluşunun kontrolü altında çalışmalıdır;
b) Belgelendirme kuruluşu tarafından onaylanmış, dokümante edilmiş bir kalite yönetim sistemini
uygulamalıdır,
c) Kalibrasyon ve teçhizatın kontrolü de dahil olmak üzere sınavları yönetmek için gereken kaynaklara sahip
olmalıdır,
d) Seviyeler, yöntemler ve ilgili sektörler için yeterli vasıflandırma sınavlarını sağlamak için uygun vasıflı
personel, mekana ve donanıma sahip olmalıdır,
e) Belgelendirme kuruluşu tarafından yetkilendirilen sınav yapacak kişinin sorumluluğu altında sadece o
sınav için belirlenen veya bu amaçla belgelendirme kuruluşu tarafından onaylanmış sorular ve sınav
parçalarının hazırlaması ve yönetmesidir,
f) Merkezden (birden fazla sınav merkezi bulunduğu zaman her biri benzer süreksizlikler içeren
kıyaslanabilir muayene zorluklarıyla sınav numunelerine sahip olmalıdır) yönlendirilen uygulama sınavları
için sadece belgelendirme kuruluşu veya vasıflandırma kuruluşu tarafından hazırlanmış veya onaylanmış
numuneleri kullanır. Numuneler hiç bir suretle eğitim için kullanılmamalıdır,
g) Belgelendirme kuruluşunun şartlarına göre uygun vasıf ve sınav kayıtlarını muhafaza etmelidir,
5.4.2 Sınav merkezi işverenin mülkü içerisinde bulunabilir. Bu durumda, belgelendirme kuruluşu tarafsızlığı
korumak için ek kontrol istemelidir ve belgelendirme kuruluşunun yetkili bir temsilcisinin huzurunda ve kontrolü
altında sınavlar idare edilmelidir.
5.5 İşveren
5.5.1 İşveren belgelendirme kuruluşuna veya yetkili vasıflandırma kuruluşuna adayı tanıtmalı ve sağlanan
personel bilgilerinin geçerliliğini belgelemelidir. Bu bilgiler, adayın niteliğini belirlemek için gerekli eğitim,
öğretim ve deneyim beyanını ve görme derecesini içermelidir. Aday işsiz veya serbest meslek ise, eğitim,
öğretim ve deneyim beyanı, belgelendirme kuruluşu tarafından kabul edilen en az bir bağımsız kurum
tarafından onaylatılmalıdır.
5.5.2 İşveren ve personeli doğrudan yeterlilik sınavına dahil edilmemelidir.
5.5.3 Kontrolü altındaki belgeli personel hususunda işveren şunlar için sorumlu olmalıdır:
a) Yetkinin işletilmesi ile ilgili bütün her şey, örneğin işe özel eğitim (gerekliyse),
b) Yazılı yetkinin çalıştırılması için onay almak,
c) TM işlerinin sonuçları;
d) Madde 7.4 a) bendine göre yıllık göz muayene gereklerinin karşılandığından emin olmak,
e) Önemli bir kesinti olmaksızın, TM yönteminin uygulanmasının sürekliliğini doğrulamak,
f) Personelin kuruluş içindeki kendi görevleriyle ilgili geçerli sertifikaya sahip olmasını sağlamak;
g) Gerekli kayıtları korumak.
Bu sorumlulukların dokümante edilmiş bir prosedür içinde tarif edilmesi tavsiye edilir.
5.5.4 Bir serbest meslek sahibi, tek başına işverene atfedilen tüm sorumlulukları üstlenmelidir.
6
ICS 03.100.30; 19.100 TS EN ISO 9712:2013-02
EN ISO 9712:2012
5.5.5 Bu standarda göre belgelendirme, TM uzmanının genel yetkinliğinin bir kanıtını sağlar. İşverenin
sorumluluğunda olmasından dolayı bu işletme için bir yetkiyi göstermez ve belgeli çalışan; donanım, TM
prosedürleri, malzemeler ve işverene özel ürünler gibi ek özel parametre bilgilerine ihtiyaç duyabilir.
Düzenleme gereksinimleri ve kuralların gerekli olduğu yerde, işletme için yetki, ilgili endüstri kural/kuralları,
standard/standardları, TM prosedürleri, donanımlar, muayeneye tabi tutulan ürünler için kabul kriterleri ile ilgili
belge sahibini doğrulamak için tasarımlanan herhangi bir işin gerektirdiği işverene özel eğitimi ve sınavlarını
tanımlayan bir kalite prosedürüne göre işveren tarafından yazılı olarak verilmelidir.
5.6 Aday
Çalışan, serbest çalışan veya çalışmayan adaylar;
a) Bir eğitim kursunun başarıyla tamamlandığının dokümante edilmiş kanıtını sağlamalıdır;

b) Vasıflandırılmış gözetim altında kazanılmış gerekli tecrübeyi doğrulayacak dokümante edilmiş kanıtı
sağlamalıdır;
c) Madde 7.4’ün şartlarının gereği göz muayenesi ile ilgili dokümante edilmiş belgeyi sağlamalıdır;
d) Belgelendirme kuruluşu tarafından yayımlanan etik kurallara uymalıdır.
5.7 Belge sahipleri

Belge sahipleri:
a) Belgelendirme kuruluşu tarafından yayımlanan etik kurallarına uymalıdır,

b) Madde 7.4 a)'ya göre yıllık göz muayenesinden geçmeli ve muayene sonuçlarını işverene sunmalıdır,
c) Belgenin geçerliliği şartlarının tam olarak karşılanmadığı durumda, belgelendirme kuruluşunu ve işvereni
uyarmalıdır.
6 Vasıflandırma seviyeleri
6.1 Seviye 1
6.1.1 Seviye 1 olarak belgelendirilmiş bir kişi, Seviye 2 veya Seviye 3 belgeli personelin gözetiminde ve
yazılı talimatlara göre, tahribatsız muayene yapmak için yetkinliğini kanıtlamıştır. Belgede tanımlanan
yetkinliğin kapsamı içinde Seviye 1 personel, aşağıdaki hususlarda tahribatsız muayene talimatları ile uyumlu
olarak işveren tarafından yetkilendirilebilir:
a) Tahribatsız muayene (TM) teçhizatı kurma,

b) Muayeneleri yapma,
c) Yazılı kriterlere göre sonuçları kaydetme ve sınıflandırma,
d) Sonuçları rapor etme.
6.1.2 Seviye 1 belgeli personel, kullanılacak muayene yöntemi ve tekniğinin seçiminden, muayene
sonuçlarının yorum ve değerlendirmesinden sorumlu değildir.
6.2 Seviye 2
Seviye 2 olarak belgelendirilmiş olan kişi, TM prosedürlerine göre tahribatsız muayene yapacak şekilde
uzmanlığını kanıtlamıştır. Belgede belirtilen bu uzmanlık kapsamında, Seviye 2 belgesine sahip personel
aşağıda tanımlanan işleri yapabilir:
a) Kullanılacak muayene yöntemi için tahribatsız muayene tekniğini seçer,

b) Muayene yönteminin uygulanmasındaki sınırlamaları tanımlar,
c) Gerçek çalışma şartlarına uyarlamak için TM kurallarını, standardları, özellikleri ve prosedürleri TM
talimatlarına geçirir.
d) Teçhizatı kurar ve ayarlarını doğrular,
e) Muayeneyi yapar ve nezaret eder,
f) Sonuçları, uygulanabilir standard, kural veya şartnamelere göre yorumlar ve değerlendirir,
g) Seviye 2 veya altındaki bütün işleri yapar ve nezaret eder,
h) Seviye 2 veya altındaki personele rehberlik eder,
i) Tahribatsız muayene sonuçlarını raporlandırır.
7
ICS 03.100.30; 19.100 TS EN ISO 9712:2013-02
EN ISO 9712:2012
6.3 Seviye 3
6.3.1 Seviye 3 olarak belgelendirilmiş olan kişi, belgelendirildiği tahribatsız muayene işlemlerini yapacak ve
yönetecek şekilde uzmanlığını kanıtlamıştır. Seviye 3 personel;
a) Mevcut standard, kural ve şartnamelere göre sonuçları yorumlamayı ve değerlendirmeyi;

b) TM yönteminin seçimi, tahribatsız muayene tekniğinin oluşturulması ve diğer kriterlerin mevcut olmadığı
durumlarda kabul kriterlerinin oluşturulmasına yardımcı olunması için malzeme, imalat ve mamul
teknolojisi hakkında yeterli tecrübeye sahip olduğunu;
c) Diğer tahribatsız muayene yöntemleri hakkında genel bilgiye aşina olduğunu kanıtlamıştır.
6.3.2 Belgede tanımlanan yeterlilik kapsamı içerisinde seviye 3 personel aşağıdaki gibi yetkilendirilebilir:
a) Bir muayene tesisinin veya sınav merkezinin ve personelinin tüm sorumluluğunu taşır,
b) TM talimatlarını ve prosedürlerini yazar, editörel ve düzeltmeler açısından gözden geçirir ve geçerli kılar,
c) Standardları, kuralları, şartnameleri ve prosedürleri yorumlar,
d) Kullanılacak özel muayene yöntemini, prosedürü ve tahribatsız muayene talimatlarını belirler,
e) Bütün seviyelerdeki bütün görevleri yapar ve nezaret eder,
f) Bütün seviyelerdeki tahribatsız muayene personeli için kılavuzluk eder.
7 Elverişlilik
7.1 Genel
Aday, vasıflandırma sınavı öncesi göz muayenesi ve eğitmene ait en az gerekleri yerine getirmeli ve
belgelendirme öncesi endüstriyel deneyim ait en az gerekleri sağlamalıdır.
7.2 Eğitim
7.2.1 Aday, belgelendirme kuruluşu için kabul edilebilir, aranan yöntem ve seviyedeki eğitimi yeterli olarak
tamamladığını gösteren dokümante edilmiş kanıtı sağlamalıdır.
7.2.2 Bütün seviyeler için aday, belgelendirme kuruluşu tarafından tanınmış teorik ve uygulama kursunu
tatmin edici bir şekilde tamamlamalıdır.
Seviye 3 için Çizelge 2'de verilen asgari eğitime ilave olarak vasıflandırma hazırlığı; diğer eğitim kurslarına
katılım, konferanslar veya seminerler, çalışma kitapları, periyodik ve özel yazılı veya elektronik ortam
malzemelerini içeren adayın bilimsel ve teknik altyapısına bağlı farklı yollarla tamamlanabilir.
Not - TM personel eğitim organizasyonları için kılavuzlar ISO/TR 25108[3] standardında verilmektedir.
7.2.3 Aday tarafından belgelendirme için alınan en az eğitim süresi, ilgili tahribatsız muayene yönteminin
göre Madde 7.2.5'de belirtilen olası azaltmalarla, Madde 7.2.4 ve Çizelge 2’de belirtildiği gibi olmalıdır.
Bu süreç adayların sahip olduğu yeterli matematiksel beceri ve malzeme ve işlemler hakkında önceki bilgileri
üzerine kuruludur. Eğer durum bu şekilde değilse, belgelendirme kuruluşu tarafından ek bir eğitime gerek
görülebilir.
Eğitim saatleri uygulama ve teori kurslarının her ikisini de ihtiva eder.
Ek A'da tanımlanan endüstriyel sektörler oluştuğunda, belgelendirme kuruluşu, Çizelge 2'deki asgari eğitim
gerekliliklerinin yeterli olduğunu veya artırılmasını düşünmelidir.
7.2.4 Seviye 2'ye doğrudan giriş, Seviye 1 ve Seviye 2 için Çizelge 2'de gösterilen toplam saat kadar eğitimi
gerektirir.
Seviye 3'e doğrudan giriş, Seviye 1, Seviye 2 ve Seviye 3 için Çizelge 2'de gösterilen toplam saat kadar eğitimi
gerektirir. Belgelendirilmiş bir seviye 3'ün sorumlulukları (bk. Madde 6.3) ve seviye 3 için temel sınavın C
kısmının içeriği (bk. Çizelge 6)düşünüldüğünde, diğer TM yöntemleri hakkında ek bir eğitim gerekli olabilir.
Çizelge 2 - Asgari eğitim gerekleri
8
ICS 03.100.30; 19.100 TS EN ISO 9712:2013-02
EN ISO 9712:2012
Seviye 1 Seviye 2 Seviye 3

TM Yöntemi
h h h
AT
40 64 48
ET
40 48 48
B — Basınç yöntemi
24 32 32
LT
C — İzleyici gaz yöntemi
24 40 40
MT
16 24 32
PT
16 24 24
ST
16 24 20
TT 40 80 40
RT 40 80 40
UT 40 80 40
VT 16 24 24
Not – RT için, eğitim saatleri radyasyon güvenliği eğitimini içermez
7.2.5 Eğitim süresindeki olası azalmalar gibi çeşitli azalmalar uygulanabilir olduğunda, toplam azaltım eğitim
süresinin % 50'sini aşmamak koşuluyla, aşağıda belirtilmektedir. Herhangi bir azaltım için belgelendirme
kuruluşunun onayı gerekir.
a) Bütün seviyeler için:

- Birden fazla yöntemde (örneğin MT, PT) belgelendirilmek için çalışan veya hâlihazırda bunlardan
belgeli ve diğer bir yöntemden belgelendirilmeye çalışan adaylar için, ilgili eğitim müfredatı belli
yönlerden tekrarlandığı zaman (örn. ürün teknolojisi), bu yöntemler (örn. PT, MT, VT) için toplam
eğitim saatleri eğitim müfredatı ile uyumlu olarak azaltılabilir.
- Meslek Yüksek Okulu (Teknik kolej) veya üniversiteden ilgili bir konuda mezun olan veya Meslek
Yüksek Okulu veya üniversitede ilgili mühendislik veya bilim eğitimini en az iki yıl tamamlamış adaylar
için, toplam gerekli eğitim saati %50'ye kadar azaltılabilir.
Not - TM yöntemi (kimya, matematik veya fizik) ve / veya ürün veya sanayi sektörü (kimya, metalürji,
mühendislik, vb.) ile ilgili olacak şekildeki bir konu için uygundur.
b) Seviye 1 ve 2 için belgelendirmenin aranması sınırlandırıldığı zaman,

- Uygulamada (çubuk, mil ve boruların otomatik ET, UT uygulamaları veya haddelenmiş çelik,
plakaların normal ışın ultrasonik kalınlık ve katlanma muayenelerindeki gibi),
- Teknikte (sadece radyoskopinin kullanıldığı RT gibi),
eğitim süresi % 50’ye kadar azaltılabilir.
9
ICS 03.100.30; 19.100 TS EN ISO 9712:2013-02
EN ISO 9712:2012
c) RT Seviye 2'ye doğrudan giriş için, belgelendirme filmin yorumlanması ve sadece bir ürün sektörü ile
sınırlı olduğunda, 56 h asgari eğitim şartı uygulanır.
7.3 Endüstriyel tahribatsız muayene deneyimi
7.3.1 Genel
Adayın belgelendirme aradığı sektörde kazandığı deneyimin asgari süresi, Madde 7.3.3'te verilen olası
azalmalarla Çizelge 3'te verildiği gibi olmalıdır. Aday bir yöntemden daha fazla belgelendirme aradığı zaman,
toplam deneyim süresi her bir yöntemdeki deneyiminin toplamı olmalıdır.
Seviye 2 belgelendirme için bu standardın amacı, Seviye 1'deki süreyi içeren bir iş deneyimi kadardır. Kişi,
seviye 1 süresi olmadan direk Seviye 2 olarak vasıflandırılırsa, deneyim Seviye 1 ve Seviye 2'nin gerektirdiği
sürelerin toplamını içermelidir. Deneyim süresinde herhangi bir azaltılmaya izin verilmez.
Bütün seviyeler için sınavdan önce asgari deneyim süresi belgelendirme kuruluşu tarafından tanımlanmalıdır
(uygun görüldüğü şekilde, Çizelge 3'teki toplam gereksinimin bir bölümü veya yüzdesi olarak). Başarılı bir
sınavı takiben deneyimin bir parçasının arandığı durumda, sınav sonuçları iki yıl için veya ilgili yöntemler için
gerekli toplam deneyim süresinden hangisi daha büyükse geçerli kalmalıdır.
Deneyimin belgelenmiş kanıtı işveren tarafından onaylanmalı ve belgelendirme kuruluşuna sunulmalıdır.
Çizelge 3 - Asgari endüstriyel deneyim

1
Deneyim
(ay) a
TM Yöntemi
Seviye 1 Seviye 2 Seviye 3
AT, ET, LT, RT, UT, TT 3 9 18
MT, PT, ST, VT 1 3 12

a Çalışmadeneyimi, 40 saat/hafta esasına veya yasal çalışma haftası esasına dayanır. Kişi, haftada 40 saati
aşan süre çalıştığı zaman, toplam saat üzerinden hesaplama yapılabilir; ancak bu deneyimi ispatlamakla
yükümlüdür.
7.3.2 Seviye 3
Seviye 3 sorumlulukları, herhangi bir özel tahribatsız muayene yönteminin teknik kapsamının ötesinde bir bilgi
gerektirir. Bu geniş bilgiye; eğitim, öğrenim ve deneyimin değişik birleşimleriyle ulaşılabilir. Çizelge 3, adayın
öğrenim durumuyla ilgili olarak sahip olması gereken en az deneyimin ayrıntılarını vermektedir. Çizelge 3,
akredite bir meslek yüksek okulu veya üniversitedeki bir teknik okul veya en az iki yıllık bir mühendislik veya
bilimsel çalışmayı başarıyla tamamlamış adaylar için en az deneyim süresinin detaylarını gösterir. Böyle
olmaması durumunda süre, 2 çarpanı ile çarpılmalıdır.
Seviye 2 belgelendirme için bu standardın amacı, seviye 1'deki gibi bir iş deneyim süresidir. Kişi, Seviye 2’de
deneyim süresi olmadan doğrudan Seviye 3 olarak vasıflandırılıyorsa, deneyim süresi Seviye 2 ve Seviye 3
için gerekli sürelerin toplamı kadar olmalıdır. Yukarıda belirtilen deneyim süresinde azalmaya izin verilmez.
7.3.3 Olası azaltmalar
7.3.3.1 Eğitim süresindeki olası azaltmalar gibi çeşitli azaltmalar uygulanabilir olduğunda, toplam azaltım
eğitim süresinin % 50'sini aşmamak koşuluyla, aşağıda anlatılmaktadır. Herhangi bir azaltım belgelendirme
kuruluşu tarafından onayı gerektirir.
Deneyim süresindeki olası azaltma düşüldüğü zaman, belgelendirme kuruluşu aşağıdaki unsurları dikkate
almalıdır.
- Deneyim kalitesi değişken olabilir ve beceriler deneyimin yoğunlaştığı bir ortamda daha çabuk
özümlenebilir ve aranan belgelendirme ile ilgili yüksek bir dereceye sahip olabilir.
10
ICS 03.100.30; 19.100 TS EN ISO 9712:2013-02
EN ISO 9712:2012
- Kazanılan deneyim, iki veya daha fazla TM yüzey yöntemi olduğunda, örneğin MT, PT ve VT, bir TM
yönteminde kazanılan deneyim bir veya birden fazla diğer yüzey yöntemlerinde kazanılan deneyim için
tamamlayıcı olabilir.
- Halihazırda geçerli olan belgelendirme için bir TM yönteminin bir sektöründe deneyim, aynı TM yönteminin
farklı bir sektöründeki deneyime tamamlayıcı olabilir.
- Adayın sahip olduğu eğitimin seviyesi ve kalitesi de düşünülmelidir. Bu kısmi olarak Seviye 3 personel
içinde geçerlidir fakat diğer seviyeler için de uygulanabilir.
7.3.3.2 Çalışma deneyimi için gerekli olan kredi, bu standardda bulunan iki veya daha fazla tahribatsız
muayene yönteminde eş zamanlı olarak, aşağıdaki şekilde toplam gerekli deneyim sürelerinde yapılan bir
azaltma dikkate alınarak kazanılabilir.
- İki muayene yöntemi, toplam gerekli sürede % 25 azalma,

- Üç muayene yöntemi, toplam gerekli sürede % 33 azalma,
- Dört veya daha fazla muayene yöntemi, toplam gerekli sürede % 50 azalma.
Bütün durumlarda, adayın belgelenmek istediği her bir muayene yöntemi için Çizelge 3’de belirtilen sürenin en
az %50'ye kadar süreli deneyime sahip olduğunu göstermesi gerekir.
7.3.3.3 Bütün durumlarda, adayın belgelendirilmek için uğraştığı TM yöntemlerini ve sektör bileşenlerinin her
birini göstermesi gereklidir. Aday en az gerekli deneyiminin yarısına sahip olmalı ve bu süre asla bir aydan az
olmamalıdır.
7.3.3.4 Belgelendirme, belirli uygulamalara (kalınlık ölçme veya otomatik muayene gibi) yönelik olarak
sınırlandırıldığı zaman, deneyim süresi, bir aydan aşağı olmayacak şekilde, % 50’ye kadar azaltılabilir.
7.3.3.5 Uygulama deneyimi süresinin % 50’sine kadarlık bir kısmı, süresi en fazla beş faktör ağırlıklı olan
uygun bir uygulama kursuyla kazanılabilir. Bu yöntem Madde 7.3.3.4’te açıklananlarla birlikte
kullanılmamalıdır. Kurs, çok sık karşılaşılan muayene sorunlarının uygulama çözümleri konusunda
yoğunlaşmış olmalı ve bilinen kusurlu numunelerin muayenesinin önemli bir unsurunu içermelidir. Kurs
programı belgelendirme kuruluşu tarafından onaylanmış olmalıdır.
7.4 Görme şartları – Bütün seviyeler

Aday, aşağıda belirtildiği şekilde, yeterli derecede görme şartlarına sahip olduğunu gösteren dokümante
edilmiş kanıtları sunmalıdır:
a) Yakın görüş keskinliği, düzeltilmiş veya düzeltilmemiş olarak, en az bir veya iki gözle, 30 cm veya daha
yakında olmamak üzere en az Jaeger No. 1’lik veya Times New Roman N.4.5 veya eşdeğeri harfleri (1,6 mm
yüksekliğe sahip) okumaya izin vermelidir,
b) Renk görüşü; işveren tarafından belirtildiği gibi aday, ilgili tahribatsız muayene yönteminde kullanılan renkler
veya gri tonlar arasındaki kontrastı ayırt edebilir ve fark edebilir yeterlilikte olmalıdır.
Belgelendirme kuruluşu uygun bir alternatifle, a) bendindeki şartların değiştirilmesini düşünebilir.
Belgelendirmeyi takiben, yakın görme keskinliğinin muayeneleri işveren tarafından yılda bir kez yapılmalı ve
doğrulanmalıdır.
8 Vasıflandırma sınavı
8.1 Genel
Vasıflandırma sınavı, bir endüstriyel sektör veya bir veya daha fazla ürün sektörlerinde uygulandığı haliyle
belirli bir TM yöntemini kapsamalıdır. Belgelendirme kuruluşu her bir sınavı tamamlamak için adaya verilen en
fazla süreyi tanımlamalı ve yayımlamalıdır. Bu süre soruların sayısı ve zorluğuna bağlı olmalıdır. Anlatım
gerektiren cevaplar için sorulara verilen ortalama zaman, belgelendirme kuruluşu tarafından belirlenmelidir.
11
ICS 03.100.30; 19.100 TS EN ISO 9712:2013-02
EN ISO 9712:2012
8.2 Seviye 1 ve Seviye 2 sınavının kapsamı ve puanlandırılması
8.2.1 Genel sınav

Genel sınav, belgelendirme kuruluşu veya yetkili vasıflandırma kuruluşlarının genel soru koleksiyonundan,
sınavın yapıldığı sırada, tahmin edilemeyecek bir tarzda seçilmiş geçerli soruları içermelidir. Aday, en az
Çizelge 4’te belirtildiği kadar çoktan seçmeli soruya cevap vermelidir.
Milli kuruluşlarca başka türlü tanımlanmadığı sürece, radyografik muayene yöntemi için ayrıca bir radyasyon
güvenliği sınavı yapılmalıdır.
Belgelendirme kuruluşunun kurallarına bağlı olarak radyografik muayene sınavları, x veya gama radyasyonu
veya her ikisini de kapsayabilir.
Çizelge 4 - Gereken en az soru sayısı - Genel sınavlar
TM yöntemi Soru sayısı

AT, ET, TT, RT, UT 40
LT, MT, PT, ST, VT 30
8.2.2 Özel sınav

Özel sınav, sadece, belgelendirme kuruluşu veya yetkili vasıflandırma kuruluşlarının ilgili sektöre/sektörlere
yönelik olarak hazırlamış oldukları geçerli özel soru koleksiyonundan seçilen soruları içermelidir.
Özel sınav süresince adayın; hesaplamaları içeren sorular, TM prosedürleri ve kodlar, standardlar ve
şartnamelerle ilgili soruları içeren en az 20 çoktan seçmeli soruyu cevaplandırması gereklidir.
Özel sınav iki veya daha fazla sektörü kapsıyorsa, ilgili endüstriyel veya ürün sektörleri arasında eşit olarak
dağıtılmış bir şekilde soru sayısı en az 30 olmalıdır. (bk. Ek A)
8.2.3 Uygulama sınavı
8.2.3.1 Uygulama sınavı, önceden tanımlanmış sınav numunelerine ilgili muayenenin uygulanmasını,
gereken şekilde sonuç bilgilerinin kaydedilmesini (Seviye 2 adaylar için sonuçların yorumlanmasını) ve istenen
formatta sonuçların raporlandırılmasını içerir. Eğitim amacıyla kullanılan numuneler, sınav amacıyla
kullanılmamalıdır.
8.2.3.2 Her bir sınav numunesi, kendine has bir şekilde tanımlanmalı ve sınav parçasının ihtiva ettiği
süreksizlikleri bulmak için kullanılacak tüm cihaz ayarlarını içeren, izlenebilirliği tümüyle sağlamak için uygun
sabit bir işaretleme ile eşsiz olarak tanımlayan bir mastar rapora sahip olmalıdır. Bu gibi işaretlemeler
uygulama muayene veya numunenin muayenesi ile karışmamalıdır ve her nerede uygulanabilirse numune
sınav için kullanılabiliyorken adaydan saklanmalıdır. Mastar rapor, en az iki bağımsız muayeneye dayanarak
derlenmeli ve sınav puanlandırılmasında kullanılmak üzere, Seviye 3 belgesine sahip bir kişi tarafından geçerli
kılınmalıdır. Derlenmiş Mastar rapordan bağımsız olarak hazırlanmış muayene raporları saklanmalıdır.
8.2.3.3 Numuneler, özel geometrileri simüle eden sektöre özel numuneler olmalıdır ve imalat veya hizmet
sırasında oluşan süreksizliklere uygun süreksizlik özellikleri içermelidir. Bu süreksizlikler, doğal, sun’i veya
sonradan eklenmiş olabilir. Seviye 2 için değerlendirme görevleri, veri setleri veya filmler gerçek numunenin
yerine kullanılabilir.
Kalibrasyon veya ölçüm görevleri (örneğin kalınlık veya kaplama ölçümü) için kullanılan numunelerinin
süreksizlikler içermesi gerekmez. RT’de, numunenin süreksizlikler içermesi, yorumlanması amacıyla
radyografide gösterildiğinden dolayı gerekmez. Benzer bir şekilde seviye 2 yorumu için gösterildiğinden AT,
TT ve ST açısından numune/numunelerin süreksizliklere ihtiyaç yoktur.
Not - Sınav numunelerindeki süreksizlik tiplerinin kılavuzu CEN/TS 15053[6] veya lSO/TS22809[1]
standardında bulunabilir.
8.2.3.4 Belgelendirme kuruluşu, seviye için yeterli muayene edilmiş alanların veya hacimlerin sayısını, TM
yöntemi ve ilgili sektörü, raporlanabilir süreksizlikleri içeren alanları veya hacimleri sağlamalıdır. Seviye 1 ve
12
ICS 03.100.30; 19.100 TS EN ISO 9712:2013-02
EN ISO 9712:2012
Seviye 2 uygulama sınavlarındaki numune sayıları ve alanların veya hacimlerin sayıları için şartlar Ek B'de
verilmektedir.
8.2.3.5 Seviye 1 aday, sınavı yapan tarafından verilen tahribatsız muayene talimatını/talimatlarını takip
etmelidir.
8.2.3.6 Seviye 2 aday, uygun tahribatsız muayene tekniğini seçmeli ve verilen kod, standard veya
şartnameye göre çalışma şartlarını belirleyebilmelidir.
8.2.3.7 Bu sınavlar için, süreksizlikler normal olarak sun’i kaynaklarla veya verilerle değiştirildiğinde, Seviye
1 aday, teçhizatı kurabildiğini, hassasiyetini doğrulayabildiğini ve muayene verilerini kaydedebildiğini
göstermeli, Seviye 2 aday, aynı zamanda daha önceden kaydedilen muayene verilerini değerlendirip
yorumlayabilmelidir.
8.2.3.8 Sınav için verilecek süre, sınav numunesi sayısına ve karmaşıklığına bağlıdır. Verilecek ortalama
süre belgelendirme kuruluşu tarafından belirlenmelidir. Tavsiye edilen en fazla süre, muayene edilen her bir
alan ve hacim için;
a) Seviye 1 için iki saat,

b) Seviye 2 için üç saattir.
8.2.3.9 Seviye 2 aday, sınavı yapan tarafından seçilen bir numune için Seviye 1’e uygun en az bir tahribatsız
muayene talimatı yazmalıdır.
Sınavın bu kısmı için tavsiye edilen süre en fazla iki saattir.
8.2.4 Seviye 1 ve Seviye 2 vasıflandırma sınavının puanlandırılması
8.2.4.1 Genel, özel ve uygulama sınavları ayrı ayrı puanlandırılmalıdır. Geleneksel önceden hazırlanan kağıt
temelli sınavlar kullanıldığı zaman, sınavı yapan bir kişi cevap anahtarıyla karşılaştırma yaparak sınavların
puanlandırılmasından sorumlu olmalıdır. Belgelendirme kuruluşunun bir seçeneği de, hazırlanan algoritmaya
göre tamamlanan yazılı sınavı puanlandırmak ve kayıtlı verilere karşı adayın cevaplarının otomatik olarak
puanlandırıldığı e-değerlendirme sistemi kullanılabilir.
8.2.4.2 Uygulama sınavının puanlandırılması, ilgili seviyeye göre tavsiye edilen ağırlık faktörleri ve
uygulanabilen yöntemleri içeren Çizelge 5’teki 1’den 4’e kadar olan hususlar esas alınmalıdır.
8.2.4.3 Belgelendirmeye elverişli olmak için aday, sınavın her bir kısmından (genel, özel ve uygulama) en
az % 70 puan almış olmalıdır. İlâve olarak uygulama sınavında, her bir parçanın muayenesi ve uygun
tahribatsız muayene talimatından en az % 70 puan almış olmalıdır.
13
ICS 03.100.30; 19.100 TS EN ISO 9712:2013-02
EN ISO 9712:2012
Çizelge 5 - Puanlandırma için konular ve ağırlık faktörleri - Uygulama sınavı
Ağırlık faktörü
Maddea Konu Seviye 1 Seviye 2
% %
TM teçhizatının ayarlarının doğrulanması ve fonksiyonları dahil teçhizat bilgisi
1 20 10
Sınav parçasına tahribatsız muayene uygulanması. Bu, aşağıdaki

kısımlardan oluşur:
Seviye 2 için, teknik seçimi ve çalışma şartlarının belirlenmesi,
Sınav parçasının hazırlanması (yüzey durumu) ve görsel muayene yapılması,
2 35 20
Teçhizatın kurulması
Muayenenin yapılması ve
Muayene sonrası işlemler.
Süreksizliklerin bulunması ve raporlandırılması ve Seviye 2 için bunların
3 karakterizasyonu (yeri, yönü, boyutları ve tipi) ve değerlendirilmesi 45 55
4 Seviye 2 için, Seviye 1’e yönelik yazılı talimat — 15

a Çizelge D.1 uygulanabilir olduğunda, dikkate alınması gereken her bir madde üzerinde ek ayrıntılar
konusunda kılavuzluk eder.
by the examiner.
8.2.4.4 Sınavın genel ve özel kısımları belgelendirme kuruluşu tarafından onaylanmış cevap anahtarları ile
aday tarafından verilen cevaplar karşılaştırılarak puanlanır. Her bir doğru cevap 1 puan olarak hesaplanır ve
testlere isnat edilen not puanların toplamından sağlanır. Son hesaplama için, her bir muayenenin puanlaması
bir yüzde olarak ifade edilir.
8.2.4.5 Seviye 2 adaylar için, talimat için oluşturulan numune, Çizelge D.1 ile uyum içerisinde genel not 100
olacak şekilde puanlandırılmalıdır. Diğer numuneler (talimatı olmayan) Çizelge D.1 ile uyum içerisinde genel
not 85 olacak şekilde puanlandırılmalıdır. (bk. Madde 8.2.4.2) ve son puanlandırma 100/85 ile çarpılarak
hesaplanmalıdır. Talimat Çizelge D.1 ile uyum içerisinde genel not 15 olacak şekilde puanlandırılmalıdır (bk.
Madde 8.2.4.2) ve Madde 8.2.4.3’ün gerektirdiği gibi % 70’i ile karşılaştırmak için bu değer 100/15 ile
çarpılmalıdır.
AT için gerekli muayene talimatları, uygulama sınavı esnasında muayene edilmeyecek muayene numuneleri
ile ilgili olabilir.
8.3 Seviye 3 için sınav kapsamı ve puanlandırma
8.3.1 Genel
Herhangi bir tahribatsız muayene yönteminde Seviye 3 için bütün adaylar, ilgili sektör ve yöntemde Seviye 2
için uygulama sınavını, Seviye 1 için tahribatsız muayene talimatlarının Madde alınması (bk. Madde 7.2.3)
haricinde başarıyla (% 70 ve üzeri bir puanla) tamamlamış olmalıdır. Aynı tahribatsız muayene yöntemi ve
ürün sektöründe Seviye 2’ye sahip veya Ek A’da tarif edilen bir endüstriyel sektördeki tahribatsız muayene
yöntemi için Seviye 2 uygulama sınavını başarıyla geçmiş bir aday tekraren Seviye 2 uygulama sınavını
geçmekten muaftır. Bu muafiyet sadece ilgili endüstriyel sektör ve diğer şartların herhangi birinde kapsanan
ürün sektörleri ve adayın Seviye 3 belgelendirme istediği sektör için geçerlidir.
8.3.2 Temel sınav
8.3.2.1 Bu yazılı sınav, en az Çizelge 6’da gösterilen soru sayısı kullanılarak adayın temel konulardaki bilgisini
değerlendirmelidir. Sınav soruları, belgelendirme kuruluşu tarafından onaylanmış mevcut soru
koleksiyonundan sınav sırasında seçilmelidir.
14
ICS 03.100.30; 19.100 TS EN ISO 9712:2013-02
EN ISO 9712:2012
Çizelge 6 - Temel sınav için gereken en az soru sayısı
Kısım Konu Soru sayısı

A Malzeme bilimi ve proses teknolojisi konularında teknik bilgi 25
B Bu standard esasına göre belgelendirme kuruluşunun vasıflandırma ve 10

belgelendirme sistemi konusunda bilgi. Bu açık kitap sınavı olabilir.
C Seviye 2 ve aday tarafından Madde 1’de verilen yöntemler arasından seçilen Her muayene
en az dört yöntem konusunda genel bilgi. Bu dört yöntem en az bir hacimsel yöntemi için 15
yöntem (UT veya RT) içermelidir. (toplam 60)
8.3.2.2 Öncelikle temel sınavın geçilmesi ve ilk ana yöntem sınavını geçmek koşuluyla temel sınavın
geçilmesinden sonra beş yıl süreyle geçerli kalması tavsiye edilir. Geçerli Seviye 3 belgesine sahip olan bir
aday, temel sınavı yeniden alma zorunluluğundan muaftır.
8.3.3 Ana yöntem sınavı

Bu yazılı sınav, Çizelge 7’de gösterilen gerekli en az çoktan seçmeli soru sayısını kullanarak adayın ana
yöntem konularındaki bilgisini değerlendirmelidir. Sınav soruları, belgelendirme kuruluşu tarafından
onaylanmış mevcut soru koleksiyonundan tahmin edilemeyecek şekilde seçilmelidir.
Çizelge 7 - Ana yöntem sınavı için gereken en az soru sayısı
Kısım Konu Soru sayısı
D Uygulanan muayene yöntemine ilişkin Seviye 3 bilgisi 30
E Uygulanabilir kod, standard ve şartnameler dahil ilgili sektörde 20

tahribatsız muayene yönteminin uygulanması. Bu, kod, standard ve
şartnamelere yönelik olarak açık kitap sınavı şeklinde olabilir.
F İlgili sektörde bir veya daha fazla tahribatsız muayene prosedürünün —

taslağının hazırlanması. Uygulanabilir kod, standard ve şartnameler
adaya açık ulaşılabilir olmalıdır.
Seviye 3 sınavını başarıyla geçmiş ve daha önceden bir tahribatsız

muayene prosedürü hazırlayan bir aday için belgelendirme kuruluşu,
ilgili yöntem ve sektörü kapsayan ve hata ve/veya eksiklikler ihtiva eden
mevcut TM prosedürünün kritik analizi ile ilgili bir prosedürün taslağını
değiştirebilir.
8.3.4 Seviye 3 vasıflandırma sınavlarının puanlandırılması
8.3.4.1 Genel
Temel ve ana yöntem sınavlarının puanlandırılması ayrı ayrı yapılmalıdır. Belgelendirme için, bir adayın hem
temel hem de ana yöntem sınavını geçmesi gerekir.
Temel sınavın 3 kısmı; A, B ve C ve ana yöntem sınavının D ve E kısımları için aşağıdaki şartlar uygulanır.
Geleneksel önceden hazırlanmış sınavlar kullanıldığı zaman, sınavı yapan kişi sınavların puanlandırılması için
belgelendirme kuruluşu tarafından onaylanmış cevap anahtarları ile aday tarafından verilen cevapların
karşılaştırılmasından sorumlu olmalıdır. Her bir doğru yanıt puanı 1 puan ve sınavlara atfedilen puan elde
edilen puanların toplamıdır. En son hesaplama için her bir sınavın puanı yüzde olarak ifade edilir.
15
ICS 03.100.30; 19.100 TS EN ISO 9712:2013-02
EN ISO 9712:2012
Belgelendirme kuruluşunun bir seçeneği olarak, otomatik olarak adayın cevaplarını depolanmış verilere göre
puanlandıran ve hazırlanan algoritmalara göre tamamlanan yazılı sınavı puanlandırılan e-değerlendirme
sistemi kullanılabilir.
8.3.4.2 Temel sınav

Temel sınavdan geçebilmek için aday, A, B ve C kısımlarının her birinden en az % 70 puan almalıdır.
8.3.4.3 Ana yöntem sınavı

Ana yöntem sınavından geçebilmek için aday, D, E ve F kısımlarının her birinden en az % 70 puan almalıdır.
Yazılı sınav prosedürünün tavsiye edilen ağırlığı için Çizelge D.2’ye bakınız.
8.4 Sınavların yapılması
8.4.1 Tüm sınavlar, belgelendirme kuruluşu tarafından doğrudan veya yetkili vasıflandırma kuruluşları
aracılığıyla oluşturulan, onaylanan ve izlenen sınav merkezlerinde yapılmalıdır.
8.4.2 Adayın, sınavda geçerli bir kimlik kartı ve sınav yapanın veya gözlemcinin isteği halinde göstermek
zorunda olduğu sınavın resmi bildirim belgesini bulundurması zorunludur.
8.4.3 Sınav esnasında sınav kurallarına uymayan veya suç işleyen veya yardımcı olan herhangi bir aday
diğer bütün vasıflandırma sınavlarından en az bir yıl için ihraç edilir.
8.4.4 Sınav sorularının belgelendirme kuruluşu tarafından geçerliliği tasdik edilmelidir. Geleneksel önceden
hazırlanmış kağıt bazlı sınavlar kullanıldığında, sınav kağıtları bir gözetmen tarafından doğrulanmalı ve
onaylanmalı, not verme belgelendirme kuruluşunun onayladığı prosedürlere göre yapılmalıdır (bk. Madde
8.2.4 ve Madde 8.3.4). Adaya sunulan “yazılı” soruları bir bilgisayar üzerinde e-değerlendirme sisteminin
seçtiği ve not verdiği durumlarda, belgelendirme kuruluşunun bu e-değerlendirme sistemini onaylaması ve
doğrulaması gerekmektedir.
8.4.5 Yazılı (e-değerlendirme veya geleneksel) ve uygulama yeterlilik sınavları bir gözetmen tarafından veya
gözetmenin sorumluluğu altında olan bir veya daha fazla eğitimli kişiler tarafından kontrol edilmelidir.
8.4.6 Gözetmenin şu adayları gözetmesine izin verilmemelidir:

a) Aday eğitim aktivitelerinin sonuçlandığı tarihten başlayarak iki yıllık bir sürede yapılacak sınav için eğitim
görüyorsa;
b) Aday (geçici veya kalıcı) olarak aynı aktivite içinde gözetmen olarak çalışıyorsa.
8.4.7 Aday, belgelendirme kuruluşunun onayıyla uygulama sınavı için kendi teçhizatını kullanabilir.
8.4.8 Adayların sınav salonuna kişisel eşyaları ile girmesine gözetmen tarafından özel olarak izin
verilmedikçe müsaade edilmemelidir.
8.5 Yeniden sınav
8.5.1 Mesleki kurallara uymayan davranışlar nedeniyle başarısız olan bir aday, yeniden başvurabilmek için
en az 12 ay beklemelidir (bk. Madde 8.4.3).
8.5.2 Herhangi bir belgelendirme kısmı için geçer puanı alamayan bir aday, belgelendirme kuruluşunca
kabul edilebilir daha başka bir eğitim almamışsa, yeniden sınav bir aydan daha erken ve başarısız olduğu
sınav tarihinden itibaren 12 aydan fazla olmamak şartıyla, başarısız olan kısımdan (kısımlarda) iki defaya
mahsus olmak üzere yeniden sınava girebilir.
Not - Bu bağlamda “sınav kısımları”, Seviye 1 ve Seviye 2 için genel, özel ve pratik sınavlar, Seviye 3 temel
sınav için A,B ve C kısımları, Seviye 3 Ana yönetim sınavı için D, E ve F kısımlarıdır.
8.5.3 İzin verilen bütün yeniden yapılan sınavlarda da başarısız olan bir aday, yeni adaylara uygulanan
prosedüre göre tekrar başvuru yapmalı ve sınava girmelidir.
16
ICS 03.100.30; 19.100 TS EN ISO 9712:2013-02
EN ISO 9712:2012
8.6 Sınav muafiyeti
8.6.1 Aynı tahribatsız muayene yöntemi için sektör değişikliğinde veya diğer bir sektör ekleneceğinde
belgelendirmeye talip olan Seviye 1 veya Seviye 2 belgesine sahip kişi, sadece o yöntem için yeni sektörle
ilgili özel ve uygulama sınavı almalıdır.
8.6.2 Aynı TM yöntemi için farklı sektörleri değiştiren veya diğer bir sektörü ekleyen belgeli bir seviye 3 temel
sınavı tekrar almaktan ve ana sınav yönteminin seviye 3 D kısmından muaftır (bk. Çizelge 7).
9 Belgelendirme
9.1 Yönetim
Belgelendirme için bütün şartları yerine getiren bir adaya, bir belge ve/veya buna karşılık gelen cüzdan tipi kart
verilmelidir. Bu, basılı bir kopya belgesi (belgeleri) ve/veya cüzdan tipi kart (kartları)( bk. Madde 9.2) basımı ile
ve/veya belgelendirme kuruluşunun internet sitesindeki ilgili bilgilerin gösterimi ve elektronik olarak yüklenmesi
ile elde edilir.
9.2 Belgeler ve/veya cüzdan tipi kartlar

Belgeler ve/veya ilgili cüzdan tipi kartlar en azından aşağıdaki bilgileri kapsamalıdır:
a) Belgelendirilen kişinin adı ve soyadı,
b) Belgelendirme tarihi,
c) Belgenin sona erme tarihi,
d) Bu standarda bir referans (ISO 9712:2012);
e) Belgelendirme seviyesi,
f) Belgelendirme kuruluşunun adı,
g) TM yöntemi/yöntemleri,
h) İlgili sektör/sektörler,
i) Uygulanabilirse, sertifikasyonların ve/veya özel uygulamaların sınırlamalarının kapsamı
j) Tekrar etmeyen özel kimlik numarası,
k) Belgelendirilen kişinin imzası,
l) Cüzdan tipi kart verilmesi halinde belgelendirilen kişinin fotoğrafı,
m) Cüzdan tipi kartın yanlış kullanımı önlemek için soğuk damga kullanımı, plastik kaplama vb. gibi bir
yöntem,
n) Belgelendirme kuruluşu yetkili temsilcisinin imzası.
Hem belgenin hem de cüzdan tipi kartın üzerinde, sınırlama bilgileri ile belge sahibinin çalışma ve muayene
sonuçlarının sorumluluğunu taşımasıyla ilgili olarak yetkilendirildiğine dair işveren tarafından imzalanması ve
damgalanması gereken özel bir yer bulunabilir (bk. Madde 3.21).
9.3 Dijital belgelendirme
9.3.1 Dijital belgelendirme, fiziksel (yazılı çıktı) belgelendirmeler yerine veya birlikte sağlanır. Bu durumda,
ulusal düzenlemelere uygun konu, aşağıdaki verilerle ilgili taraflar tarafından istem gerekmeksizin ulaşılabilir
durumdadır (çevrimiçi olarak, onay kuruluşunun internet sayfasında):
- Yasal isim, iletişim bilgileri ve uygulanabilen yerlerde, belgelendirme kuruluşunun akreditasyon durumu;
- Belgelendirilen bireyin adı ve soyadı;
- Belgelendirilen şahsa özel personel kimlik numarası;
- Belgelendirilen bireyin fotoğrafı (10 yıl içerisinde çekilmiş)
- Belgelendirmenin geçerlilik tarihi;
- Belgenin kapsamı, içerdiği seviye, TM yöntem(leri), ve uygulanabileceği sektör(ler);
- Eğer varsa belgelendirmenin sınırlamaları.
9.3.2 Madde 9.3.1’de içerisinde listelenen veri, onay kuruluşunun internet sayfasından direkt olarak
çıkarılabildiği gibi bu çıktı, alındığı zamanı ve mevcut belgelendirme durumunun ilgili internet sayfasında
doğrulanabileceğini gösteren bir ifade içerir.
17
ICS 03.100.30; 19.100 TS EN ISO 9712:2013-02
EN ISO 9712:2012
9.4 Geçerlilik
9.4.1 Genel
Belgenin geçerlilik süresi en fazla beş yıldır. Geçerlilik süresi (belgelendirme veriliş tarihi), belgelendirme için
tüm şartların (eğitim, deneyim, geçerli göz muayenesi, sınavda başarı) karşılanması ile başlar.
Belgelendirme aşağıdaki durumlarda geçersiz sayılır:

a) Belgelendirme prosedürlerine uymayan davranışlar veya etik kurallara uyulmadığına ilişkin delillerin
incelenmesinden sonra belgelendirme kuruluşunun seçeneği olarak,
b) Kişinin, işverenin sorumluluğu altında yıllık olarak girdiği göz muayenesi sonucuna göre görevini yapmakta
fiziki olarak yetersiz hale gelmiş olması durumunda,
c) Kişinin belgelendirildiği yöntemdeki çalışmalarına önemli derecede ara vermesi (Madde 3.27),
d) Yeniden belgelendirmeye kadar veya ilk belgelendirme için kişinin şartları karşılamasına kadar kişi
belgelendirmede başarısız olduğunda.
9.4.2 Yeniden geçerli kılmak

Belgelendirme kuruluşu, Madde 9.4.1, a) ve b) bentlerinde yeniden geçerli olma koşullarını tanımlamalıdır.
Önemli bir ara verilmesinden sonra belgelendirmenin yeniden geçerli olması için kişi, yeniden belgelendirme
sınavını geçmelidir. Yeniden geçerli olma tarihinden itibaren beş yıllık yeni bir dönem için belgelendirme
yeniden geçerli olur.
10 Yenileme
10.1 Birinci geçerlilik süresinin tamamlanmasından sonra ve bundan sonraki her on yılda belge, kişinin
aşağıdaki şartları yerine getirmesi şartıyla, beş yıllık yeni bir süre için, belgelendirme kuruluşu tarafından
yenilenebilir.
a) Önceki 12 ay içerisinde alınan yeterli bir görüş keskinlik muayenesinin doğrulanabilir dokümante edilmiş
kanıtı,
b) Belge yenilenmesi istenen yöntem veya sektörde önemli ara vermeler (bk. Madde 3.27) olmaksızın sürekli
yeterli bir iş faaliyetini sürdürdüğünün doğrulanabilir dokümante edilmiş kanıtı.
Yenileme amacıyla b’deki kriter karşılanmadığında, yeniden belgelendirme için gerekli kuralların aynısı takip
edilmelidir (bk. Madde 11).
10.2 Yenileme için gerekli prosedürü başlatma belge sahibinin sorumluluğudur. Yenileme dosyaları,
belgelendirmenin sona erme tarihinden önceki altı ay içinde sunulmuş olmalıdır. Bir istisna ve belgelendirme
kuruluşunun kararına dayalı olarak sona erme tarihinden sonra on iki ay içinde dosyaların sunulması
düşünülebilir. Bu dönem boyunca bir yeniden belgelendirme sınavına girişimde bulunmaya izin verilmemelidir.
11 Yeniden belgelendirme
11.1 Genel
Geçerliliğin her ikinci sürecinin (her 10 yıl) tamamlanmasından önce, belgelendirilmiş birey 5 yıl veya daha az
bir sürelik periyot için onay kuruluşu tarafından tekrar belgelendirilebilir, yenileme için 10.1 a)’ da belirtilen
kriterlerin ve aşağıda tanımlanan uygulanabilir durumların karşılaması sağlanır.
Yeniden belgelendirmenin edinilebilmesi için gerekli prosedürleri başlatmak belge sahibinin

sorumluluğundadır. Yeniden belgelendirmeye geçerlilik süresinin dolmasından 12 ay sonra başvurulursa,
Seviye 1 ve Seviye 2 için tüm sınavların (genel, özel ve uygulama), Seviye 3 için ise bir ana yöntem sınavının
tekrardan başarılı bir şekilde geçilmesi gerekmektedir.
11.2 Seviye 1 ve Seviye 2
11.2.1 Yeniden belgelendirme isteyen Seviye 1 ve Seviye 2 belge sahipleri yenileme işlemi için Madde 10.1
b)’de belirtilen kriterleri karşılamalı ve Madde 11.2.2’ye uymalıdır.
18
ICS 03.100.30; 19.100 TS EN ISO 9712:2013-02
EN ISO 9712:2012
11.2.2 Birey belgede tanımlanan işi yapabilecek yeterlilikte olduğunu gösteren uygulama sınavını başarılı bir
şekilde tamamlamalıdır. Bu sınav, yeniden geçerli hale getirilecek belgenin kapsamına uygun sınav
materyallerini (bk. Çizelge B.1) ve buna ek olarak, Seviye 2 için, Seviye 1 personelin kullanımı için uygun yazılı
bir talimat üretimini (bk. Madde 8.2.3.9) içerir. Birey test edilen her bir materyal için en az %70 almayı
başaramazsa (Çizelge 5’teki rehbere göre değerlendirilen) ve Seviye 2 için, talimata göre, ilk denemeden en
az 7 gün sonra ve 6 ay içinde bütün belgelendirme sınavlarını içeren 2 telafi testine izin verilebilir.
Bu izin verilen tekrar testlerinde de başarısızlık durumunda, belge yeniden geçerli hale getirilmez ve ilgili
seviyede, sektörde ve yöntemde tekrar belge almak için aday yeni belge için başvuruda bulunmalıdır. Bu
durumda, bireyin diğer geçerli belgelerinden kaynaklanan sınav muafiyeti ödülü verilmez.
11.3 Seviye 3
11.3.1 Seviye 3 belgesine sahip olanlar, yeniden belgelendirme için sürekli yeterliliğin onayını belirten şu
kanıtları sunmalıdır:
a) Yazılı sınav için Madde 11.3.2’deki Seviye 3 gereksinimlerine uymak,
b) Ek C’de verildiği gibi yapılandırılmış kredi sistemi gereksinimlerini karşılamak.
Kişi, yeniden belgelendirme için sınav veya kredi sistemi arasında bir karar vermelidir. Kredi sistemi seçilirse
ve işverenin belgelerinin sunulması gerekirse veya işverenin önermelerine erişim gerekir ise kişi işverenin
onaylı yazılı bir belgeyi belgelendirme kuruluşuna vermelidir.
Her iki durumda da (yazılı sınav veya kredili sistem); birey ya belgelendirme kuruluşunun kabulü için yönteme
uygun sürekli uygulama yeterlilik içeren uygun belgeyi sağlamalı veya Madde 11.2.2’de belirtildiği gibi TM
talimatlarının hazırlanması dışında Seviye 2 uygulama sınavını geçmelidir.
11.3.2 Kişi, güncel TM tekniklerinin sektörlerde uygulanması ve anlaşılması ile ilgili standartları, kodları,
şartnameleri, kabul edilmiş teknolojileri ve belgelendirme kuruluşu seçeneği ile ilgili en az 20 sorudan oluşan,
belgelendirme şemasının gereklilikleri ile ilgili 5 ek soruyu da tamamen yapmalıdır.
11.3.3 Kişi yeniden belgelendirme sınavında en az %70 başarı oranını sağlayamazsa en fazla 2 adet daha
yeniden belgelendirme sınavına izin verilir. Bütün testler belgelendirme kuruluşu tarafından uzatılmadığı
sürece 12 ay içerisinde alınmış olmalıdır.
İzin verilen bu iki testte de başarısız olması durumunda, sertifikanın yeniden geçerlilik kazanmayacaktır ve
sertifikayı bu sektör ve yöntemde yeniden kazanmak için aday, uygun ana yöntem sınavında başarı
sağlamalıdır.
11.3.4 Başvuru yapan ve koşulları kredili sistem için sağlamayan aday Madde 11.3.2’e göre yeniden
belgelendirilmelidir. Sınav ile belgelendirmede ilk girişimden başarısız olunması durumunda yeniden
belgelendirme sınavı için yapılandırılmış kredi sistemi yoluyla başvuru tarihinden itibaren geçerli olmak üzere
12 ay içerisinde sadece bir test hakkına izin verilir.
12 Dosyalar
Belgelendirme kuruluşu veya yetkilendirdiği vasıflandırma kuruluşları aşağıdakileri muhafaza etmelidir:
a) TM yöntemi ve sektöre göre sınıflandırılmış tüm sertifikalı bireylerin veritabanı veya mevcut bir listesi
b) Başvuru tarihinden itibaren en az beş yıl boyunca sertifikalandırılmamış her adayın bir birey dosyası
c) Sertifikaları sona ermiş her bir bireyi kapsayan ve her bir sertifikalandırılmış birey için birey
dosyası/dosyaları:
1) Geçmiş 10 yıl içinde çekilmiş dijital görüntü veya fotoğraf,

2) Başvuru formları,
3) Sorular, cevaplar, numunelerin tarifi, deney sonuçlarının kaydı, TM işlemleri ve not sayfaları gibi sınav
belgeleri,
4) Görüş keskinliği ve sürekli faaliyet kanıtları dahil yenileme (süre uzatma) ve yeniden belgelendirme
belgeleri,
5) Belgenin geri alınma sebebi/sebepleri.
Belgelendirme süresi tamamlandıktan sonra en az bir belgelendirme döngüsü ve belgenin geçerli olduğu süre
zarfında uygun güvenlik ve gizlilik şartları altında saklanmalıdır.
19
ICS 03.100.30; 19.100 TS EN ISO 9712:2013-02
EN ISO 9712:2012
13 Geçiş dönemi
13.1 Bu maddenin amacı, yeni bir sektör oluşturulduğunda veya kendi planı içinde henüz kapsanmayan bir
TM yöntemine belgelendirme planının belgelendirme kuruluşu tarafından uyguladığı durumda sistemin
başlaması için izin vermektir. Belgelendirme kuruluşu yeni yöntemin veya sektörün uygulamaya
konulmasından sonra beş yılı aşmayacak bir sürede uygun vasıflı personeli yeterlilik (vasıflandırma)
sınavlarına not verilmesi, denetlenmesi ve yönetilmesi amacıyla sınavı yapan (sorumlusu) (bk. Madde 3.9)
olarak geçici olarak atayabilir. 5 yıllık uygulama süresi, belgelendirme kuruluşu tarafından bu uluslararası
standardın yeterlilik ve belgelendirme gereklerini karşılamayan adayların belgelendirilmesinde araç olarak
kullanılamaz.
13.2 Uygun vasıfta personel:
- TM prensipleri konusunda bilgili ve sektörle ilgili özel bilgiye sahip,

- TM yönteminin uygulanması ile ilgili endüstriyel tecrübeye sahip,
- Sınavları yapabilecek yetenekte,
- Sınav sonuçlarını ve soruları yorumlayabilecek nitelikte personel anlamını taşır.
13.3 Atama tarihinden sonraki iki yıl içinde, bu sınavı yapılanlar Madde 11.3.1’de tarif edilen yeniden
belgelendirme için gerekleri sağlayan belgeye sahip olmalıdır.
14 EN 473:2008,[4] ISO 9712:2005 EN ve bu standard arasındaki geçiş

işlemi
Bu standardın yayımından önce EN 473.2008 ve/veya ISO 9712:2005’ye göre alınmış belge, belgelendirme
işleminde bu uluslararası standarda göre gerçekleştirilecek olan yenileme veya yeniden belgelendirme gibi
gelecek zorunlu adıma kadar geçerli olacaktır.
Bu uluslararası standarda göre verilecek belgenin, her iki standardın EN 473:2008 ve ISO 9712:2005
gereklerini karşıladığı dikkate alınmalıdır. Sonuç olarak, bu standardların herhangi birisine göre belgelendirme
gerekleri, bu uluslararası standarda uygun alınmış bir belgelendirme ile sağlanır.
20
ICS 03.100.30; 19.100 TS EN ISO 9712:2013-02
EN ISO 9712:2012
Ek A
Sektörler
A.1 Genel
Yeni bir sektör oluşturulduğu durumlarda, sertifikasyon kuruluşu Madde A.2 ve Madde A.3’teki atıf yapılan
sektör listesine göre standardize edilebilir. Bu milli ihtiyaçları karşılamak için ilave sektörler geliştirilmesine
engel değildir.
A.2 İmalat sektörleri

Bu sektörleri aşağıdakileri içerir:
a) Döküm (c) (Demir esaslı veya demir esaslı olmayan malzemeler),
b) Dövme (f) (Demir esaslı veya demir esaslı olmayan tüm dövme tipleri),
c) Kaynaklar (w) (Demir esaslı veya demir esaslı olmayan malzemeler için lehimleme dahil tüm kaynak
tipleri),
d) Tüpler ve borular (t) (dikişsiz, kaynaklı, kaynaklı boruların imali için yassı mamuller de dahil demir esaslı
veya demir esaslı olmayan malzemeler),
e) Biçimlendirilebilen mamuller (wp) dövmeler hariç (örneğin, plakalar, çubuklar, kütükler),
f) Bileşik malzemeler (p).
A.3 Endüstriyel sektörler

Tüm veya bazı parçaları veya tanımlı malzemeler dahil (örneğin demir veya demir dışı malzemeler veya
seramik, plastik ve kompozit gibi metal dışı malzemeleri) birçok parça sektörünü birleştiren sektörler
a) İmalat;
b) İmalatı içeren öncesi ve hizmet esnasındaki deney,
c) Demiryolu bakımı;
d) Havacılık ve uzay.
Endüstriyel sektör oluştururken, belgelendirme kuruluşu, yayımlanmış dokümanlarındaki ürün, nesne veya
madde sektörleri ile ilgili yeni mamul sektörleri listesinden seçilen birleşimlerini net olarak tanımlamalıdır.
Bir endüstriyel sektörde belgelendirilmiş kişi, endüstriyel sektörü oluşturan her sektörde de belge sahibi olarak
varsayılır.
Sektörde belgelendirme, tahribatsız muayene yöntemlerinin her üç seviyesinde de olabilir veya belirli yöntem
veya seviyeleri için sınırlandırılabilir. Bununla beraber, düzenleme belge kapsamında tanımlanmalıdır.
Kompozit malzemeler için belgelendirme kuruluşu vasıflandırma sınavı şartlarını tanımlamalıdır.
21
ICS 03.100.30; 19.100 TS EN ISO 9712:2013-02
EN ISO 9712:2012
Ek B
Seviye 1 ve Seviye 2 uygulama sınavı için en az sınav parçası sayısı ve

tipi
Çizelge B.1 - Seviye 1 ve seviye 2 uygulama sınavı için en az sınav parçası sayısı ve tipi
Yöntem ve seviye
Mamul
U UT RT RT2 ET ET MT MT PT PT LT LT VT VT AT AT2
sektörleri T1 2 1 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1
2 2 2 2+12 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1+2
Dökümler
Rs vs
2 2 2 2+12 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1+2
Dövmeler Rs vs
Kaynaklı 2 2 2 2+12 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1+2
mamuller Rs veri seti
Tüpler ve 2 2 2 2+12 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1+2
Borular Rs vs
Biçimlendirilmiş 2 2 2 2+12 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1+2
mamuller Rs vs
Endüstriyel
sektörler (bir
U UT RT ET ET MT MT PT PT LT LT VT VT AT
veya daha fazla T1 2 1
RT2
1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1
AT2
mamul sektörü
birleşik)
2 2 2 2+12 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1+2
Metal imalatı
rs vs
3 3 3 2cw+2 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 1 1+2
Öncesi ve c/f c/f cw 4 tw tw c/f c/f c/f c/f c/f c/f c/f t vs
esnasında w w rs w w w w w w w c/f t w
deneyler
Demiryolu 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2
bakımı
3 3 2 2+12 3 3 2 2 2 2 2 2 2 1 1+2
Havacılık
rs vs
ST için, asgari numune sayısı Seviye 1 için 1 ve Seyiye 2 için 2’dir.
- TT için, asgari numune sayısı endüstriyel sektör başına 1+2’dir.
- Uygulama sınavın birden fazla parçanın muayene edilmesini gerektirdiği durumlarda, ikinci veya takip
eden herhangi bir numune karakter (örneğin; bir önceki muayene edilenden, parça şeklinde, malzeme
şartnamesinde, şeklinde, boyutunda ve süreksizlik tipinde) olarak farklı olmalıdır.
- Sınav parçası sayısından sonra, ilgili harflerle parça sektörleri gösteriliyorsa, bu sektörlerin parçaları
uygulama sınavına dahil edilecek anlamına gelir.
- Radyografik muayene için Seviye 1 ve Seviye 2 adaylar, en az iki hacim (volume) filmi çekmelidir -
En az bir filmin çekileceği Seviye 1 belgeli olan Seviye 2 adaylar hariç.
- Basınç değişimi ve izleyici gazın her ikisin ide içeren sızdırmazlık deneyi belgelendirmesinde, her
birisi için en az bir numune muayene edilmelidir.
- Sektör sınavının birden fazla parça tipini ilgilendirdiği durumlarda, muayene edilen numune tüm
parçaları temsil etmeli veya sınav yapan tarafından sektörü oluşturan parçalar veya malzemeler arasından
rasgele seçilmelidir.
- Bir film seti (12 veya 24) bir numune olarak göz önüne alınmıştır.
Açıklama: c = Döküm, f= Dövme, w= Kaynak, t= Boru, c/f = Döküm veya dövme, rs= filmler, vs=veri setleri
22
ICS 03.100.30; 19.100 TS EN ISO 9712:2013-02
EN ISO 9712:2012
Ek C
Seviye 3 yeniden belgelendirme için düzenlenmiş kredi sistemi
Bu sistemde, Seviye 3 aday, yeniden belgelendirmeden önceki beş yıllık süre içerisinde Çizelge C.1’de
gösterilen çeşitli tahribatsız muayene faaliyetlerine katılım için kredi kazanır. Faaliyetlerin düzgün dağılmasını
sağlamak için her yıl ve beş yıl boyunca her faaliyet için kazanılacak puan sayısında sınırlamalar getirilmiştir.
Yeniden belgelendirmeye yeterli olabilmek için:

- Belgenin geçerli olduğu beş yıl süresince en az 70 puan kazanılmalıdır.
- Her yıl için en fazla 25 puan kabul edilir.
Yeniden belgelendirme için başvuruya ilaveten, aday, aşağıda belirtilen Çizelge C.1 kriterlerinin sağlandığını
kanıtlamalıdır:
- Madde no 1’den Madde 4’e kadar olan toplantılar için katılımcılar listesi ve gündem
- Madde no 5 kapsamındaki araştırma ve geliştirmelerin kısa tanıtımı
- Madde no 5 kapsamında yazılan teknik ve bilimsel yayımlara referanslar,
- Madde no 6 kapsamında verilen eğitimlerin özeti,
- Her belge için, Madde no 7 kapsamında yıllık iş faaliyetleri kanıtı.
Çizelge C.1 - Seviye 3 yeniden belgelendirme için düzenlenmiş kredi sistemi
Her madde
Madde Madde
veya
başına yıllık başına beş
Madde no Faaliyet fonksiyon için
en fazla yıllık süre için
toplanılan
puan en fazla puan
puan
Bir tahribatsız muayene derneğine
üyelik, Seminer, sempozyum,
1 konferans ve /veya TM’yi kapsayan 1 3 8 a)
kurslar ve ilgili bilimsel ve teknolojik

toplantılara katılım
2.1 Ulusal ve uluslararası standard 1 3 8 a)
komitelerine katılım
2.2 Standard komitelerine başkanlık 1 3 8 a), b)
3.1 Diğer tahribatsız muayene komite 1 3 8 a)
toplantılarına katılım
Diğer tahribatsız muayene komite a, b
1 3 8
3.2 toplantılarına başkanlık
4.1 Tahribatsız muayene ile ilgili çalışma 15 a
1 5
gruplarına katılım
Tahribatsız muayene ile ilgili çalışma
4.2 gruplarına başkanlık 15 a), b)
1 5
5.1 Tahribatsız muayene ile ilgili teknik / 3 6 20 c), d)
bilimsel katkı veya yayın
5.2 Tahribatsız muayene ile ilgili araştırma 3 6 15 c), d)
çalışması yayını
Tahribatsız muayene araştırma c), d)
5.3 3 6 15
aktivitesi
Tahribatsız muayene teknik eğitimcisi

6 (her iki saat için ) ve/veya tahribatsız 1 10 30d)
muayene sınavı yapan (sınav başına)
23
ICS 03.100.30; 19.100 TS EN ISO 9712:2013-02
EN ISO 9712:2012
Çizelge C.1 devamı
Her madde
Madde Madde
veya
başına yıllık başına beş
Madde no Faaliyet fonksiyon için
en fazla yıllık süre için
toplanılan
puan en fazla puan
puan
7 Profesyonel faaliyet - - -
Bir muayene tesisi veya bir sınav
merkezinde tahribatsız muayene
7.1 10 10 40 d)
yöntemi veya tahribatsız muayene
mühendisliği (her tam sene için) için
(bk. Ek E)
Müşterileri ilgilendiren
7.2 1 5 15d)
anlaşmazlıklarla ilgilenme
Tahribatsız muayene uygulamaları

7.3 1 5 15d)
geliştirme
a) Madde no 1’den Madde 4’e kadar en fazla puan : 20.

b) Hem başkanlık hem de katılım için iki kez verilen puan
c) Birden fazla yazar varsa, başyazar diğer yazarlar için puanı belirler
d) Madde no 5 ve Madde 6 ‘nın her biri için en fazla puan 30 ve Madde 7 için 50’dir.
24
ICS 03.100.30; 19.100 TS EN ISO 9712:2013-02
EN ISO 9712:2012
Ek D
Uygulama sınavı puanlandırması

D.1 Seviye 1 ve Seviye 2 uygulama sınav puanlandırması - Ağırlıklı yüzde için kılavuz
Çizelge D.1 - Seviye 1 ve Seviye 2 uygulama sınavı için ağırlıklı yüzde için kılavuz
Konu ( Çizelge 5 Maddeleri) Seviye 1 Seviye 2
Bölüm 1:Tahribatsız muayene teçhizatı bilgisi

a) Sistem kontrolü ve fonksiyonel kontroller 10 5
b) Ayarların doğrulanması 10 5
Toplam 20 10
Bölüm 2:Tahribatsız muayene yönteminin uygulanması
a) Görsel muayene dahil deney parçasının hazırlanması (yüzey 5 2
şartları gibi)
b) Seviye 2 için: Tahribatsız muayene tekniğinin seçimi ve n/a 7
çalışma şartlarının belirlenmesi
c) Tahribatsız muayene teçhizatının kurulması 15 5
d) Muayene performansı 10 5
e) Muayene sonrası prosedür (demanyetizasyon, temizleme, 5 1
koruma vb.)
Toplam 35 20
Bölüm 3:Süreksizliklerin bulunması ve raporlama a)
a) Zorunlu raporlanabilir süreksizliklerin tespiti 20 15

b) Karakterizasyonu (tip, yer, yön, görünen boyutları vb.) 15 15
c) Kod, standard, şartname veya prosedür kriterlerine göre Seviye n/a 15
2 değerlendirmesi
d) Muayene raporunun yazılması 10 10
Toplam 45 55
Bölüm 4 :Tahribatsız muayene talimatı yazımı (Seviye 2 adaylar) b)
—
a) Giriş (kapsam, referans dokümanlar) 1
—
b) Personel 1
—
c) Ayarları dahil kullanılacak teçhizat 3
—
d) Parça (tanımı veya çizimi, muayenenin amacı ve ilgilenilen 2
bölgeler)
—
e) Muayene hazırlığı dahil muayene şartları 2
—
f) Muayenenin uygulanması için detaylı talimatlar 3
—
g) Muayene sonuçlarının sınıflandırılması ve kaydı 2
—
h) Sonuçların rapor edilmesi 1
Toplam — 15
Uygulama numune için toplam puan %100 %100
a) Ana raporda tanımlanan şartlarda muayene yapılırken aday için “rapor edilmesi zorunlu” olarak
belirlenen süreksizlikleri belirlemede başarısız olan adaylar, muayene edilen numune için Kısım 3’te
tanımlanan uygulama sınavdan sıfır puan alırlar. RT için, bu durum radyografik yorum için uygulanır.
Mesela bir radyograf üzerinde "rapor edilmesi zorunlu" bir süreksizliği belirlemede başarısızlık Kısım 3’teki
radyografların sıklığı (set of radiographs) için sıfır puana sebep olur.
b) Seviye 2 adayın, sınav yapan tarafından seçilen bir numune için Seviye 1 personele uygun bir
tahribatsız muayene talimatı yazması gerekir. Seviye 2 adayı, tahribatsız muayene talimatı gerekmeyen
bir numuneyi muayene ediyorsa, geri kalan 85 puan yüzdesi üzerinden puan hesabı yapılır.
25
ICS 03.100.30; 19.100 TS EN ISO 9712:2013-02
EN ISO 9712:2012
D.2 Seviye 3 uygulama sınavının puanlandırılması- Ağırlıklı yüzde için kılavuz.

Çizelge D.2 - Seviye 3 uygulama sınavının puanlandırılması için ağırlıklı yüzde kılavuzu (TM prosedürü
taslağının yazılması)
Konu En fazla %
Bölüm 1: Genel
a- Kapsam (uygulama alanı, parça) 2
b- Doküman kontrolü 2
c- Standarda ait referanslar ve ek bilgiler 4
Ara toplam 8
Bölüm 2:Tahribatsız muayene personeli 2
Bölüm 3: Muayenenin yapılması için gerekli malzeme
a- Ana tahribatsız muayene donanımı (kalibrasyon durumunun 10
tanımlanması ve muayene öncesi çalışabilirlik kontrolü dahil)
b- Yardımcı donanımlar (referanslar ve kalibrasyon blokları, sarf 10
malzemeleri, ölçme donanımları, görme malzemeleri vb.)
Ara toplam 20
Bölüm 4: Muayene parçası
a- Fiziksel durum ve yüzey hazırlama (sıcaklık, giriş, koruyucu 1
kaplamanın sökülmesi, pürüzlülük vb.)
b- Muayene edilecek alanın veya hacmin tarifi (referanslar dahil) 1
c- Tespit edilecek süreksizlikler 3
Ara toplam 5
Bölüm 5 : Muayenenin performansı
a- Kullanılacak tahribatsız muayene yöntemi (yöntemleri) ve tekniği 10
(teknikleri)
b- Cihazın kurulması 10
c- Muayenenin yapılması (tahribatsız muayene talimatlarına atıf 10
dahil)
d- Süreksizliklerin karakterizasyonu 10
Ara toplam 40
Bölüm 6: Kabul kriterleri 7
Bölüm 7: Muayene sonrası prosedürü
a- Uygunsuz ürünlerin karara bağlanması (etiketleme, ayırma) 2
b- Koruyucu kaplamanın yeniden yapılması (gerekirse) 1
Ara toplam 3
Bölüm 8: Muayene raporunun yazılması 5
Bölüm 9: Tüm sunuş 10
Genel toplam 100
26
ICS 03.100.30; 19.100 TS EN ISO 9712:2013-02
EN ISO 9712:2012
Ek E
TM Mühendisliği
E.1 Tanım
TM Mühendisliği, donanım tasarımlaması ile endüstriyel veya teknik kurulumlarına ait aynı donanımın TM
(imalat ve servis esnasında) hazırlığı, uygulaması ve doğrulanması sorumluluğu arasındaki TM ile bağıntılı
tüm faaliyetleri kapsar.
E.2 Kapsanan faaliyetlerin kabaca listesi

Kapsanan faaliyetler aşağıdakileri içerir:
a) Tasarım aşamasında, ekipmanın imalat ve servis esnasındaki incelenebilirlik doğrulaması
ve/veya dikkate alınan özelliklerin tanımlaması.
b) İmalatta ve/veya serviste uygulanmak üzere TM yöntemlerinin seçimi.
c) Farklı kod ve standardların belirli talimatlarının karşılaştırılması.
d) TM yöntemlerinin oluşturulması veya onaylanması.
e) TM tedarikçilerinin teknik değerlendirilmesi.
f) TM yöntemlerinin değerlendirilmesi, özellikle uzmanlık çerçevesi içinde.
g) Uyumsuzluğun düzeltilmesi (teknik değerlendirme).
h) Uygulanabilir olduğu yerde yerine getirilmiş, ilgili emniyet yetkilileri için, uygulamaların ve
tüketicilerin doğrulanması.
i) Bir TM faaliyeti için sorumluluk.
j) TM personelinin çalışmalarının koordinasyonu ve denetimi.
k) TM yöntemlerinin yeterliliği – doğrulanması
1) Denetim hedeflerini içeren giriş bilgilerinin oluşturulması.
2) Açık ve gerekli olduğu yerde kör deney işlemi için gerekli tam boy modelin tanımı.
3) Pratik deneylerin uygulanması.
4) Gerekli olduğunda modelleme işlemini içeren teknik doğrulamanın hazırlanması.
5) TM prosedürlerinin hazırlanması veya doğrulanması.
6) Yeterlilik dosyalarının hazırlanması veya doğrulanması.
l) Endüstriyel kurulumlar için servis hizmeti inceleme programlarının kurulumu veya bu tür
programların kurulumu için kuralların tanımlanması.
27
ICS 03.100.30; 19.100 TS EN ISO 9712:2013-02
EN ISO 9712:2012
Kaynaklar
[1 ] ISO/TS 22809, Non-destructive testing - Discontinuities in specimens for use in qualification examinations
[2] ISO/TR 25107, Non-destructive testing - Guidelines for NDT training syllabuses
[3] ISO/TR 25108, Non-destructive testing - Guidelines for NDT personnel training organizations
[4] EN 473:2008, Non-destructive testing - Qualification and certification of NDT personnel - General
principles
[5] CEN/TR 14748, Non-destructive testing - Methodology for qualification of non-destructive tests
[6] CEN/TS 15053, Non-destructive testing - Recommendations for discontinuities-types in test specimens
for examination.
28

TS en Iso 9712

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

TS en Iso 9712

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

TS en Iso 9712

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ICS 03.100.30; 19.

100 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 9712:2013-02

ICS 03.100.30; 19.100

Tahribatsız muayene - Tahribatsız muayene personelinin

Non-destructive testing - Qualification and certification of NDT

 Bu standardda atıf yapılan standardların milli karşılıkları aşağıda verilmiştir.

EN, ISO, IEC Adı TS No Adı

Tahribatsız muayene - Tahribatsız muayene personelinin

Non-destructive testing - Qualification and certification of NDT personnel

Essais non destructifs - Qualification et certification Zerstörungsfreie Prüfung - Qualifizierung und

Bu Avrupa standardı CEN tarafından 02 Haziran 2012 tarihinde onaylanmıştır.

AVRUPA STANDARDİZASYON KOMİTESİ

Yönetim Merkezi: Avenue Marnix 17, B-1000 Brussels

Bu standard EN 473:2008 standardının yerini alır.

CEN/CENELEC İç Yönetmeliklerine göre, bu Avrupa Standardının ulusal standart olarak uygulamaya

Çizelge ZA-Bu standard ve 97/23/EC Direktifi arasındaki uyum.

Bu standardın Madde(ler)/Alt 97/23/EC Direktifi nin Temel Vasıflandırma işaretleri/notlar

Uyarı - İlgili diğer kurallar ve AB Direktifleri, bu standard kapsamındaki mamule/mamullere uygulanabilir.

Tahribatsız muayene - Tahribatsız muayene

Non-destructive testing - Qualification and

Zerstörungsfreie Prüfung - Qualifizierung und Zertifizierung von Personal

8 Vasıflandırma sınavı ............................................................................................................................ 11

Üçüncü baskısından değişiklikler aşağıdakileri içerir:

- Belgelendirme, vasıflandırma kuruluşları ve sınav merkezi için sorumluluklarının açıklığa kavuşturulması,

Ürün standartlarında, düzenlemelerinde, kodlarında veya şartnamelerinde TM personelinin belgelendirilmesi

ULUSLARARASI STANDARD ISO 9712: 2012 (E)

Tahribatsız muayene - Tahribatsız muayene personelinin

Not 2 - CEN/TR 14748[5] standardı kılavuz olarak kullanılabilir.

Belgelendirme, aşağıdaki yöntemlerden bir veya bir kaçında uzmanlaşmayı kapsar:

2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar

3.1 Yetkili vasıflandırma kuruluşu

3.2 Temel sınav

Not 1 - Yeterliliğin üç seviyesinin açıklaması için Madde 6'ya bakınız.

Not 2 - Yeterlilik ve belgelendirme sistemi bu standardda belirlenmiştir.

Not - Hükümler bu standardda belirlenmiştir.

3.6 Belgelendirme kuruluşu

Not - Şartlar bu standardda belirlenmiştir.

Not – İşveren de aynı zamanda aday olabilir.

3.8 Sınav merkezi

3.9 Sınavı yapan

3.10 Genel sınav

3.11 Endüstriyel deneyim

3.12 Sınav gözetmeni

3.13 İşe özel eğitim

3.14 Ana yöntem sınavı

3.15 Çoktan seçmeli sınav sorusu

3.16 Tahribatsız muayene talimatı

3.17 Tahribatsız muayene yöntemi

Örnek: Ultrasonik yöntem.

3.18 Tahribatsız muayene prosedürü

3.19 Tahribatsız muayene tekniği

Örnek: Ultrasonik daldırma tekniği.

3.20 Tahribatsız muayene eğitimi

3.21 Çalışma yetkisi

Not - Bu tür yetkilendirme işe özel eğitim hükmüne bağlı olabilir.

3.22 Uygulama sınavı

3.24 Vasıflandırma sınavı

3.25 Vasıflandırılmış gözetim