Amhara ESIA Directive 001-2010

በአማራ ብሄራዊ ክሌሊዊ መንግስት
የአካባቢ፣ዯንና ደር እንስሳት ጥበቃና ሌማት

ባሇስሌጣን
የአካባቢ ተፅዕኖ ግምገማ መመሪያ
ቁጥር 001/2010
ሐምላ 1 ቀን 2010 ዓ.ም

ባህር ዲር
ማውጫ ገጽ
1 መግቢያ............................................................................................................................................ 1
2 ዓሊማዎች ......................................................................................................................................... 1
3 አጭር ርዕስ ..................................................................................................................................... 2
4 ትርጉም............................................................................................................................................ 2
5 የአካባቢ ተጽዕኖ ግምገማ ሪፖርት ዝግጅት ................................................................................... 6
5.1 አጠቃሊይ መግሇጫ (Executive Summary) ........................................................................ 6
5.2 መግቢያ (Introduction) .......................................................................................................... 6
5.3 የአካባቢ ተጽእኖ ጥናቱ ዓሊማ ................................................................................................ 7
5.4 የጥናቱ ወሰን ........................................................................................................................... 7
5.5 የጥናቱ ስሌት ወይም ዘዳ ...................................................................................................... 7
5.6 በጥናቱ ወቅት የተወሰደ ታሳቢዎች እና የነበሩ የእውቀት ክፌተቶች .................................. 8
5.7 የፖሉሲ፣ የህግና የአስተዲዯር ማዕቀፍች ............................................................................... 8
5.8 የፕሮጀክቱ ገሇፃ ....................................................................................................................... 8
5.9 የባዮፉዚካሌና ማህበረ-ኢኮኖሚ መሰረታዊ መረጃዎች ትንተና .............................................. 9
5.10 የአካባቢ ተጽዕኖ ትንተና ማካሄዴ ........................................................................................... 9
5.11 የተፅዕኖ ማቅሇያ እርምጃዎች ............................................................................................... 10
5.12 የአካባቢ አያያዝ እቅዴ........................................................................................................... 10
5.13 የአካባቢ ክትትሌ/ምርመራ እቅዴ .......................................................................................... 11
5.14 በፕሮጀክቱ ትግበራ ተጽእኖ የሚዯርስባቸውና የሚመሇከታቸው አካሊት ምክክር ማካሄዴ 12
5.15 ማጠቃሇያና ምክረ-ሃሳብ ........................................................................................................ 13
5.16 ዋቢ መፃህፌት/ማጣቀሻዎች .................................................................................................. 13
5.17 እዝልች .................................................................................................................................. 13
5.18 የነባርና ማስፊፉያ ፕሮጀክት የአካባቢ አያያዝ እቅዴ ዝግጅት ............................................. 14
6 የአካባቢ ተጽዕኖ ግምገማ ሪፖርትን ስሇመገምገም....................................................................... 14
6.1 በአካባቢ ተጽዕኖ ግምገማ ሪፖርት ግምገማ ወቅት ትኩረት የሚዯረግባቸው ጉዲዮች ....... 14
6.2 የአካባቢ ተጽእኖ ግምገማ ሪፖርት ተቀባይነት ሊይ ውሳኔ ስሇመስጠት.............................. 17
6.3 ስሇ አካባቢ ይሁንታ ፇቃዴ የአገሌግልት ክፌያ ታሪፌ ....................................................... 18
7 የፕሮጀክት ትግበራ ስሇሚከሇከሌባቸዉና ስሇሚሰረዝባቸው አግባቦች .......................................... 18
8 የአካባቢ ህግ ማስከበር ግብረ-ሀይሌ ስሇማቋቋም፣ተግባርና ኃሊፉነት ........................................... 21
9 ሇአካባቢ አማካሪ ዴርጅቶችና ባሇሙያዎች የአማካሪነት የሙያ ፇቃዴ ስሇመስጠት .................. 22
9.1 የአካባቢ ተጽዕኖ ዘገባ የማዘጋጀት ስሌጣን ........................................................................... 22
9.2 በአካባቢ አማካሪነት ስራ ሇመሰማራት መሟሊት የሚገባቸዉ መስፇርቶች ......................... 23
9.3 የሙያ ብቃት ማስረጃ በአዱስ ሇማውጣትና ሇዕዴሣት አገሌግልት ክፌያ .......................... 23
9.4 የአካባቢ አማካሪ ዴርጅቶችና ባሇሙያዎች ተግባርና ኃሊፉነት ............................................ 24
9.5 ሇምዝገባ መሟሊት ያሇባቸው ጉዲዮች ................................................................................... 26
9.6 የአማካሪ ዴርጅት ወይም የሙያ ብቃት ማረጋገጫ ሰርተፉኬት አሰጣጥ ሂዯት................ 27
9.7 ስሇምስክር ወረቀት አሰጣጥና ይዘት ..................................................................................... 28
9.8 ስሇቅሬታ አቀራረብ ................................................................................................................ 29
10 የይሁንታ ፇቃዴ ሳይዙ ወዯ ተግባር የገቡና የሚገቡ ፕሮጀክቶችን አሰራር ስሇመወሰን ....... 29
11 ሪፖርት ዝግጅት........................................................................................................................ 31
11.1 የወሰን ሌየታ አሰራር ቅዯም ተከተሌ ................................................................................... 32
11.2 የወሰን ሌየታ ዘገባ ስሇሚይዛቸው ዝርዝር ሃሳቦች .............................................................. 32
11.3 የወሰን ሌየታ ሪፖርትን በተመሇከተ የባሇሙያዎች ተግባርና ኃሊፉነት .............................. 35
12 ተፇፃሚነት ስሇማይኖራቸው ህጎች ........................................................................................... 36
13 መመሪያ ስሇማሻሻሌ .................................................................................................................. 36
14 መመሪያዉ የሚጸናበት ጊዜ ...................................................................................................... 36
15 ዕዝልች ...................................................................................................................................... 37
15.1 የአካባቢ አያያዝ እቅዴ ፍርማት ........................................................................................... 37
15.2 የአካባቢ ክትትሌ እቅዴ ፍርማት .......................................................................................... 37
15.3 የአካባቢ ተጽእኖ ግምገማ ሪፖርት ግምገማ ማጠቃሇያ ቅፅ ................................................ 38
15.3.1 የአካባቢ ተጽእኖ ጥናት ዘገባ መገምገሚያ ዝርዝር መመዘኛ ቅፅ ............................... 39
15.3.2 የተፅዕኖ ግምገማ ሪፖርቱን ሇመገምገም የሚጠቅሙ ማብራሪያዎች ......................... 52
15.4 የአካባቢ ይሁንታ ፇቃዴ ያገኘ ፕሮጀክት የአካባቢ አያያዝ ዕቅዴ አፇጻጸም ሪፖርት
ማዴረጊያ ቅጽ .................................................................................................................................... 53
15.5 የአካባቢ አማካሪ ባሇሙያዎችና ዴርጅቶች ምሌመሊ፣ መመዘኛና ማወዲዯሪያ መስፇርት .. 54
15.6 በአካባቢ ዘርፌ የአካባቢ ተፅዕኖ ጥናትና ኦዱት አገሌግልት የሚሰጡ አማካሪ ባሇሙያዎች
መስፇርት........................................................................................................................................... 57
15.7 በአካባቢ ዘርፌ የአካባቢ ተፅዕኖ ጥናትና ኦዱት አገሌግልት የሚሰጡ አማካሪ ዴርጅቶች
መስፇርት........................................................................................................................................... 58
15.8 ማመሌከቻ ቅጾች ................................................................................................................... 59
15.8.1 በአብክመ አካባቢ ዯንና ደር እንስሳት ጥበቃና ሌማት ባሇስሌጣን በአማካሪ ባሇሙያ
የሚሞሊ የአገሌግልት መጠየቂያ ቅጽ አዱስ ሇሚጠየቁ .............................................................. 59
የሚሞሊ የአገሌግልትመጠየቂያ ቅጽ ዯረጃ ሇማሳዯግ .................................................................. 61
ii
የሚሞሊ የአገሌግልት መጠየቂያ ቅጽ እዴሳት ሇሚጠይቁ .......................................................... 63
የሚሞሊ የአገሌግልትመጠየቂያቅጽ ሇጠፇ ምስክር ወረቀት ምትክ ሇሚጠይቁ .......................... 64
15.8.5 በአብክመ አካባቢ ዯንና ደር እንስሳት ጥበቃና ሌማት ባሇስሌጣን በአማካሪ ዴርጅት
የሚሞሊ የአገሌግልት መጠየቂያ ቅጽ የምስክር ወረቀት ሇሚጠይቅ .......................................... 65
የሚሞሊ የአገሌግልት መጠየቂያ ቅጽ ዯረጃ ሇማሰዯግ ................................................................ 68
15.8.7 በአካባቢ ዯንና ደር እንስሳት ጥበቃና ሌማት ባሇስሌጣን በአማካሪ ዴርጅት የሚሞሊ
የአገሌግልት መጠየቂያ ቅጽ የብቃት ማረጋገጫን ሇማሳዯስ ....................................................... 70
15.8.8 በአማካሪ ዴርጅት የሚሞሊ የአገሌግልት መጠየቂያ ቅጽ ሇጠፊ የምስክር ወረቀት

ምትክ ሇሚጠይቁ .......................................................................................................................... 72
15.9 የፕሮጀክት ባሇቤቱ የውሌ ስምምነት .................................................................................... 73
iii
1 መግቢያ
ቀጣይነትና ዘሇቄታ ያሇው ሌማት ሇማምጣት የአካባቢ ዯህንነትን ማረጋገጥ አንደና ዋነኝው
ተግባር ሲሆን ይህንን ሇማረጋገጥ ዯግሞ ወዯ ትግበራ የሚገቡ ፕሮጀችቶች ከመተግበራቸው
በፉት በአካባቢ ተጽእኖ ግምገማ ሂዯት እንዱያሌፈ ማዴረግ አስፇሊጊ ሆኖ በመገኘቱ፤
በላሊ መሌኩ የአካባቢ ተፅዕኖ ግምገማ ሪፖርት ሳያቀርቡና የይሁንታ ፇቃዴ ሳይዙ ወዯ
ትግበራ የገቡ በርካታ ፕሮጄክቶች በመኖራቸው በአካባቢ ሊይ ተፅዕኖ እያዯረሱ በመሆኑና
ይህንን ችግር የሚያስተካክሌ ስርዓት መዘርጋት አስፇሊጊ በመሆኑ፤ የሚዘጋጀውም
ሪፖርትም ዯረጃዉን የጠበቀ እንዱሆን ብቃት ባሊቸዉ ባሇሙያዎች እንዱዘጋጅ ማዴረግ
አስፇሊጊ በመሆኑ፤
በአካባቢና በማህበረሰቡ ሊይ የሚያዯርሱትን የተጽዕኖ ዯረጃዎች በመሇየት የአካባቢ ተፅዕኖ
ግምገማ ሪፖርት እንዱያቀርቡ የሚገዯደና የማይገዯደ ፕሮጀክቶችን መሇየት አስፇሊጊ
በመሆኑ፤
የአካባቢ ተጽዕኖ ግምገማ ሪፖርት ወጥነት ያሇውና ውሳኔ ሇመስጠት የሚያስችሌ በቂ
መረጃ እንዱይዝ ሇማዴረግ ሪፖርቱ የሚያካትታቸውን ይዘቶች ሇመወሰንና የቀረበውን
ሪፖርት ሇመገምገም የሚያስችለ ወጥነት ያሊቸው ዝርዝር መስፇርቶችን ማዘጋጀት
በማስፇሇጉ፤
ይህንንም ተከትል በክሌለ ውስጥ የሚካሄዯውን የአካባቢ ብክሇትና ብክነት የመቆጣጠር
ስሌጣን የተሰጠው የክሌለ የአካባቢ፣ ዯንና ደር እንስሳት ጥበቃና ሌማት ባሇስሌጣን
ማቋቋሚያ አዋጅ በቁጥር 232/2008 አንቀጽ 6 ንዑስ አንቀጽ 14 እና አንቀጽ 18 ንዑስ
አንቀጽ 2 መሰረት መመሪያ የማውጣት ስሌጣን የተሰጠው በመሆኑና የክሌለ ምክር ቤት
ያወጣው የአካባቢ ተጽዕኖ ግምገማ አዋጅ ቁጥር 181/2003 ዴንጋጌዎች የአፇጻጸም
መመሪያ እንዯሚወጣሊቸው የተመሊከተ በመሆኑ፤ ይህ የአፇጻጸም መመሪያ ተዘጋጅቷሌ፡፡
መመሪያውም ሇክሌለ አካባቢ ምክር ቤት ቀርቦ የጸዯቀ ሲሆን ከጸዯቀበት ቀን ጀምሮ በስራ
ሊይ እንዱውሌ ተወስኗሌ፡፡ በዚህም መሰረት ከዚህ በፉት ሲሰራበት የነበረው የአካባቢ
አማካሪዎች የሙያ ፌቃዴ ሇመስጠት የወጣ መመሪያ ቁጥር 01/2006 ዓ.ም በዚህ መመሪያ
ተሽሯሌ፡፡
2 ዓሊማዎች
1) የአካባቢ ተጽዕኖ ግምገማ ሪፖርት ሇማዘጋጀትና ሪፖርቱን ሇመመርመር የሚያግዙ
ዝርዝር አሰራሮችን ሇመወሰን፤
2) የአካባቢ አማካሪዎች የሙያ ፇቃዴ እና የአካባቢ አማካሪ ዴርጅቶች ፇቃዴ አሰጣጥን
ሇመወሰን፣
3) የአካባቢ ተጽዕኖ ጥናት የሚያስፇሌጋቸውንና የማያስፇሌጋቸውን ፕሮጀክቶች ምዴብ
ሇመሇየት፣
4) የአካባቢ ተፅዕኖ ግምገማ ሪፖርት ሳያቀርቡና የይሁንታ ፇቃዴ ሳያገኙ ወዯ ተግባር
የገቡና የሚገቡ ፕሮጀክቶችን አሰራር ሇመከታተሌና የማስተካከያ እርምጃ ሇመውሰዴ፣
5) የፕሮጀክት ትግበራ የሚከሇከሌባቸዉን አግባቦች ሇመሇየት
6) የአካባቢ ተጽእኖ ጥናት የወሰን ሌየታ (scoping) ሪፖርት ይዘትን የሚመሇከቱ ዝርዝር
አሰራሮችንና የሪፖርት አቀራረብ መመሪያ ሇማዘጋጀት፡፡
3 አጭር ርዕስ
ይህ መመሪያ “የአካባቢ ተፅዕኖ ግምገማ መመሪያ ቁጥር 001/2010 ዓ.ም” ተብል ሉጠቀስ
ይችሊሌ፡፡
4 ትርጉም
የቃለ አገባብ ላሊ ትርጉም የሚያሰጠው ካሌሆነ በስተቀር በዚህ መመሪያ ውስጥ፣
1) “ባሇስሌጣን” ማሇት የአማራ ብሔራዊ ክሌሊዊ መንግስት የአካባቢ፣ ዯንና ደር እንስሳት
ጥበቃና ሌማት ባሇስሌጣን ማሇት ነው፡፡
2) “አካባቢ” ማሇት በመሬት፣ በከባቢ አየር፣ በአየር ሁኔታ እና በአየር ንብረት፣በውኃ፣
በሕያዋን፣ በዴምፅ፣ በሽታ፣ በጣዕም፣ በማሕበራዊ ጉዲዮች እና በሥነ ውበት ሳይወሰን
በተፇጥሯዊ ሁኔታቸው ወይም በሰው አማካኝነት ተሻሽሇው ወይም ተሇውጠው የሚገኙ
ነገሮች በሙለ ያለበት ቦታ፣ እንዱሁም መጠናቸውን ወይም ሁኔታቸውን ወይም
ዯግሞ የሰው ወይም የላልች ሕያዋን በጎ ሁኔታን የሚነኩ መስተጋብሮቻቸው ዴምር
ነው ፡፡
3) “የአካባቢ ጥበቃ” ማሇት የሰው ሌጅን ጨምሮ የማንኛውም ሕይዎታዊ አካሌና እዴገት
የሚወስኑ የመሬት፣ የውኃና የአየር እንዱሁም ላልች ተመሳሳይ የአካባቢ ሀብቶች፣
ክስተቶችና ሁኔታዎች እንዲይጠፈ፣እንዲይቀንሱ ወይም ባህሪያቸዉ እንዲይሇወጥ
የመንከባከብ ተግባር ነው፡፡
4) “የአካባቢ ተፅዕኖ ግምገማ” ማሇት ኘሮጀክት፣ ፖሉሲ፣ እቅዴ ወይም ፕሮግራም
ተግባራዊ ሲሆን፣ ሲስፊፊና ሲቋረጥ በአካባቢ ሊይ የሚያስከትሇውን ጠቃሚም ሆነ ጎጅ
ዉጤትን ሇይቶ የማወቂያና ሇችግሮችም ማቃሇያ ወይም ማስወገጃ ዘዳን የሚያመሊክት
ሂዯት ነው፡፡
5) “ተፅዕኖ” ማሇት በአካባቢ ወይም በንዑሳን ክፌልች ሊይ በሚፇጠር ሇውጥ ምክንያት
ማንኛውም በሰው ጤና ወይም ዯህንነት፣ በዕፅዋት፣ በእንስሳት፣ በአፇር፣ በአየር፣
በውኃ፣ በአየር ንብረት፣በተፇጥሮአዊ ወይም በባሕሊዊ ቅርስ፣ በላሊ ቁሳዊ አካሌ ወይም
2
በአጠቃሊይ ሲታይ በአካባቢያዊ፣ በማህበራዊ፣ በኢኮኖሚያዊ ወይም በባሕሊዊ ገጽታዎች
ሊይ የሚከሰት ተከታይ ሇውጥ ነው፡፡
6) “ብክሇት” ማሇት በዚህ አዋጅ ወይም አግባብ ባሇዉ ላሊ ህግ የተዯነገገን ማንኛዉም
ግዳታ፣ ማዕቀብ ወይም ገዯብ ጥሶ የማንኛዉንም አካባቢ ክፌሌ ቁሳዊ፣ ጨረራዊ፣
ሙቀታዊ፣ ንጥረ ነገራዊ፣ ስነ ህይወታዊ፣ ወይም ላሊ ባህርይን በመሇወጥ የተፇጠረ
በሰዉ ጤና ወይም በጎነት ወይም ዯግሞ በላልች ህያዋን ሊይ አዯገኛ የሆነ ወይም
አዯገኛ ሉሆን የሚችሌ ሁኔታ ነዉ፡፡
7) “በካይ” ማሇት ፇሳሽ፣ ጠጣር ወይም ጋዝ የሆነ በቀጥታም ሆነ ቀጥተኛ ባሌሆነ
መንገዴ፡-ያረፇበትን የአካባቢ ክፌሌ ጥራት በመሇወጥ ጠቀሜታ የመስጠት አቅሙን
የሚያጓዴሌ ወይም፣ በሰው ጤና ወይም በላልች ሕያዋን ሊይ ጉዲት የሚያዯርስ ወይም
ሉያዯርስ የሚችሌ መርዝን፣ በሽታን፣ ክርፊትን፣ ጨረርን፣ ዴምፅን፣ ንዝረትን፣
ሙቀትን፣ ወይም ላሊ ክስተትን የሚያመነጭ ማንኛውም ነገር ነው፡፡
8) “ፕሮጀክት” ማሇት ማንኛውም አዱስ የሌማት እንቅስቃሴ፣ ወይም በነባር ዴርጅት ሊይ
የሚዯረግ ጉሌህ መስፊፊት ወይም ሇውጥ፣ ወይም ተቋርጦ የነበረ ሥራን መሌሶ
ሇመጀመር የሚዯረግ እንቅስቃሴ ነው፡፡
9) “ነባር ፕጀክቶች” ማሇት የአካባቢ ተጽዕኖ ግምገማ አዋጅ ወዯ ስራ ከመግባቱ በፉትና
ከዚያም በኋሊ የአካባቢ ተጽእኖ ግምገማ ሳያካሂደ ወዯ ትግበራ የገቡ ፕሮጀክቶች ማሇት
ነዉ፡፡
10)“የፕሮጀክት ባሇቤት” ማሇት የሌማት ተግባሩ በመንግሥት የሚካሄዴ ሲሆን
የሚመሇከተው የመንግሥት አካሌ፣ ወይም በግለ ዘርፌ የሚካሄዴ ሲሆን ባሇሀብት
የሆነው ሰው ወይም በሁሇቱም የሚካሄዴ ሲሆን የሚመሇከተዉ የመንግስት አካሌና
ባሇሀብት የሆነዉ ሰዉ ነዉ፡፡
11)“ፇቃዴ ሰጭ መስሪያ ቤት” ማሇት እንዯሁኔታዉ የኢንቨስትመንት፣ የንግዴ ወይም
የስራ ፇቃዴ ሇመስጠት ወይም የንግዴ ዴርጅት ሇመመዝገብ በህግ ስሌጣን የተሰጠዉ
ማንኛዉም የመንግስት አካሌ ነዉ፡፡
12)“ተሻጋሪ” ማሇት ከአንዴ ቀበላ ወዯ ላሊ ቀበላ ወይም ከወረዲ ወዯ ላሊ ወረዲ ወይም
ከዞን ወዯ ላሊ ዞን ኘሮጀክቱ የሚያስከትሇው ወይም ሉያስከትሌ የሚችሇው ጉዲት
መተሊሇፌ ወይም መዛመት ማሇት ነው፡፡
13)“የይሁንታ ፇቃዴ” ማሇት ማንኛውም ሰው ወዯ ሥራ ከመግባቱ በፉት ሇቢሮዉ ወይም
ሇሚወክሇው አካሌ የሚያቀርበው ፕሮጀክት ወይም ሰነዴ ወይም ፕሮግራም ወዯ ሥራ
3
ቢገባ የጎሊ ችግር የላሇበት መሆኑን በአካባቢ ተፅዕኖ ግምገማ መመዘኛ መሠረት
ተረጋግጦ ሥራውን እንዱሠራ የሚሰጥ ፇቃዴ ነው፡፡
14)“መንግሥታዊ ሰነዴ” ማሇት ፖሉሲ፣ ስሌት፣ የረጅም ጊዜ መርኃ ግብር፣ ሕግ ወይም
ዓሇም አቀፌ ስምምነት ነው፡፡
15)“ክሌሌ” ማሇት የአማራ ብሔራዊ ክሌሌ ነዉ፡፡
16)“በተዋረዴ ያሇ የአካባቢ ጥበቃ መስሪያ ቤት” ማሇት የዞን፣ የወረዲ ወይም የቀበላ አካባቢ
ጥበቃ መስሪያ ቤት ማሇት ነዉ፡፡
17)“የአካባቢ ተቆጣጣሪዎች” ማሇት ሇቁጥጥር ስራ በባሇስሌጣኑ ወይም በተዋረዴ
በባሇስሌጣኑ ስር ባሇ መስሪያ ቤት የሚሰየሙ ባሇሙያዎች ማሇት ነዉ፡፡
18)“ሰው” ማሇት የተፇጥሮ ሰው ወይም በሕግ የሰውነት መብት የተሰጠው አካሌ ነው::
19)“ምዴብ 1 ወይም ሙለ የአካባቢ ተጽዕኖ ጥናት የሚያስፇሌገው ፕሮጀክት” ማሇት
የፕሮጅከቱ ትግበራ በአካባቢና ማህበረሰብ ሊይ ከፌተኛ አለታዊ ተጽእኖ የሚያዯርስና
ተጽዕኖውን ሇመቀነስ (ሇማስቀረት) ጥሌቅ የአካባቢ ተጽእኖ ጥናት ዘገባ እንዱቀርብባቸው
ከሚገዯደ ፕሮጀክቶች ምዴብ ውስጥ የሚካተት ፕሮጀክት ነው፡፡
20)“ምዴብ 2 ወይም ከፉሌ የአካባቢ ተጽዕኖ ጥናት የሚያስፇሌገው ፕሮጀክት” ማሇት
በፕሮጀክቱ ትግበራ የሚከሰቱ የአካባቢና ማህበራዊ ተጽእኖዎች ስፊት መሇስተኛ የሆነ
(ዉስብስብ) ያሌሆነና ተጽዕኖው በማቃሇያ እርምጃዎች የሚቀረፌ ፕሮጀክት ምዴብ
ሲሆን መካከሇኛ ጥሌቀት ያሇው የተጽዕኖ ጥናት ዘገባ እንዱያቀርብ ይገዯዲሌ፡፡
21)“ምዴብ 3 ወይም የአካባቢ ተጽዕኖ ጥናት እንዱያካሂደ የማይገዯደ ፕሮጀክቶች” ማሇት
ፕሮጀክቶች በሚያከናውኗቸው ተግባራት ምክንያት በተናጠሌም ሆነ በተዯማሪነት
በአካባቢ ሊይ የጎሊ ተጽዕኖ የላሊቸው ወይም በአካባቢ ሊይ አወንታዊ ተጽእኖ
የሚኖራቸው ፕሮጀክቶች ምዴብ ሲሆን በዚህ ምዴብ ውስጥ የሚካተቱ ፕሮጀክቶች
የአካባቢ ተጽዕኖ ጥናት ማካሄዴ አያስሌጋቸውም፡፡
22)“የመጀመሪያ ዯረጃ የአካባቢ ተጽዕኖ ጥናት” ማሇት ፕሮጀክቶች በሚያከናዉኗቸዉ
ተግባራት የተነሳ የሚከሰቱ የአካባቢ ተጽእኖዎችን ዯረጃና የጥናት አይነት ሇመሇየት
አስቸጋሪ ሲሆን የተጽዕኖዎችን ዯረጃና የሚያስፇሌገውን የጥናት አይነት ሇመሇየት
የሚካሄዴ የአካባቢ ተጽዕኖ ጥናት አይነት ነው፡፡
23)“በቀሊለ ሇጉዲት ተጋሊጭ የሆኑ ወይም ሌዩ ጥንቃቄ የሚሹ አካባቢዎች” ማሇት
በተፇጥሮ አዯጋ ወይም ሰዎች በሚያካሂደት የዕሇት ተዕሇት የሌማት እንቅስቃሴ
ምክንያት የጎሊ አለታዊ ተጽዕኖ ሉዯርስባቸው እና በቀሊለ ሉጠፈ የሚችለ ወይም
አንዳ ከጠፈ መሌሰው ሉተኩ የማይችለ ነገር ግን ከፌተኛ ኢኮኖሚያዊ፣ ማህበራዊ፣
4
ባህሊዊ፣ ታሪካዊና አካባቢያዊ ጠቀሜታ ያሊቸው የተፇጥሮና ሰው ሰራሽ ሀብቶች
ናቸው፡፡
24)“ተዲማሪ ተፅዕኖ” ማሇት ሁሇትና ከዚያ በሊይ ፕሮጀክቶች በአንዴ አካባቢ ሲተገበሩ
የሚያስከትለት የአለታዊ ተፅዕኖ ዴምር ወይም የሁሇትና ከዚያ በሊይ ፕሮጀክቶች
መስተጋብር ውጤት በአካባቢው ካለ ፕሮጀክቶች ዴምር ተጽዕኖ በሊይ የሆነ አለታዊ
ተጽዕኖ ሲፇጠር ነው፡፡
25)“የአካባቢ ክትትሌ” (monitoring) ማሇት በአካባቢ ተጽዕኖ ጥናት ሪፖርት ውስጥ
በአካባቢ አያያዝ ዕቅዴ ሊይ የታቀደ የማቅሇያ ተግባራት ስሇመፇፃመቸው፣ ከተተነበዩ
ተጽዕኖዎች በተጨማሪ ላልች አዲዱስ ተፅዕኖዎች ስሇመከሰታቸው፣ በመሰረታዊ
የአካባቢ መረጃ ሊይ የተሇዩ የአካባቢ ጉዲዮች በትግበራ ጊዜ ምን ያህሌ እንዯተሇወጡ፣
የፕሮጀክት ትግበራ ከወጡ የአካባቢ ህጎች ጋር ምን ያህሌ ተጣጥሞ እየተተገበረ
እንዯሆነና የማቅሇያ ተግበራት አፇጻጸም ውጤታማነትን ሇመገምገምና ወቅቱን የጠበቀ
የማስተካከያ እርምጃ ሇመውሰዴ የሚያስችሌ ስሌታዊና ተከታታይነት ያሇው መረጃን
የመሰብሰብ፣ የመሇካት፣ የመተንተንና የማስተካከያ እርምጃ የመውሰዴ እና የመዯገፌ
ሂዯት ነው፡፡
26)“የአካባቢ ምርመራ” (Auditing) ማሇት አጠቃሊይ የፕሮጀክቱን አፇፃፀም ከወጡ የአካባቢ
ህጎችና ዯረጃዎች ጋር ምን ያህሌ ተጣጥሞ እየሄዯ እንዯሆነ ሇመገምገም፣ በአካባቢ
ተጽዕኖ ጥናቱ የተሇዩ ተጽዕኖዎችን ሇመቀነስ (ሇማቃሇሌ)፣ የታቀደ ተግባራትን
አፇፃፃምና ውጤታማነት ሇማረጋገጥ፣ እየተተገበረ ያሇው የአካባቢ አያያዝ እቅዴ
ያመጣውን ሇውጥ ሇመገምገም ወይም ፕሮጀክቱ ከአንደ አካሌ ወዯላሊ አካሌ ከመዛወሩ
በፉት ያሇውን አጠቃሊይ የአካባቢ አያያዝ ሁኔታ ሇማወቅ እንዱሁም ሉዯርሱ የሚችለ
የአካባቢ ተጽዕኖዎችና አዯጋዎችን ሇመሇየት እና ሇችግሮቹ መፌትሄ ሇመስጠት
የሚያስችሌ የአካባቢ መረጃን በተወሰነ የጊዜ ክፌተት የመሰብሰብ፣ የመሇካት፣ ያለ
ሰነድችንና ሪፖርቶችን የመመርመርና የመተንተን ሂዯት ነው፡፡
27)“የአካባቢ ቁጥጥር” (Inspection) ማሇት ጥርጣሬ ሲኖር ወይም ጥቆማ ሲዯርስ
የሚካሄዴ ዴንገተኛ የአካባቢ ፌተሻ ወይም ቀዯም ሲሌ በተካሄዯ የአካባቢ ክትትሌና
ምርመራ ሊይ የተሰጠ ግብረመሌስን የአፇፃፀም ዯረጃ ሇማረጋገጥ ወቅቱን ባሌጠበቀ
ምሌከታ የምናረጋግጥበትና በቁጥጥሩም መሰረት የተሇያዩ ህጋዊና አስተዲዯራዊ
የእርምት እርምጃዎችን የምንወስንበት ሂዯት ነው፡፡
28)“የአካባቢ ወሰን ሌየታ” ማሇት የአካባቢ ተጽዕኖ ጥናት በሚካሄዴበት ወቅት በትኩረት
(በጥሌቀት) መታየት ያሇባቸው ዋና ዋና ጉዲዮችና ተፅዕኖዎች የሚሇዩበትና የአካባቢ
5
ተፅዕኖ ጥናት ሇማካሄዴ የሚያገሇግሌ የጥናት እቅዴ የሚዘጋጅበት የአካባቢ ተጽዕኖ
ጥናት ሂዯት ክፌሌ ነው፡፡
29)“የተፅዕኖ ማቅሇያ እርምጃዎች” ማሇት በፕሮጀክት ትግበራ ወቅት በአካባቢና በማህበረሰብ
ሊይ የሚዯርሱ አለታዊ ተፅዕኖዎችን ሇመቀነስ ወይም በተወሰነ ዯረጃ ሇማስቀረት
ካሌሆነም ዯግሞ ሇማካካስ የሚከናወኑ የተጽዕኖ ማቃሇያ ተግባራት ናቸው፡፡
5 የአካባቢ ተጽዕኖ ግምገማ ሪፖርት ዝግጅት

የሚዘጋጀው የአካባቢ ተፅእኖ ግምገማ ሪፖርት የኘሮጀክቱን አለታዊና አወንታዊ
ተጽዕኖዎች የሇየ፣ ፕሮጀክቱ ሲተገበር ስሇሚወሰደ የአካባቢ ተጽዕኖ ማቃሇያ እርምጃዎች
በቂ መረጃ የያዘ መሆን አሇበት፡፡ የፕሮጄክቱ ባህሪ የሚያስገዴዴ ካሌሆነ በቀር ሪፖርት
የሚቀርበው በአማርኛ ቋንቋ ይሆናሌ፡፡ የፕሮጄክቱ ባሇቤት የውጭ አገር ዜግነት ያሇው
ከሆነ በእንግሉዝኛ ሪፖርት ሉቀርብ ይችሊሌ፡፡ ሆኖም ግን ከሚቀርበው ሪፖርት ውስጥ
የአካባቢ አያያዝና የክትትሌ እቅደ ክፌሌ በአማርኛ ተተርጉሞ የሪፖርቱ አካሌ ሆኖ
ይቀርባሌ፡፡ የአካባቢ ተጽዕኖ ጥናት ዘገባ ሲዘጋጅ መካተት የሚገባቸዉ ዝርዝር ጉዲዮች
የሚከተለት ይሆናለ፡-
5.1 አጠቃሊይ መግሇጫ (Executive Summary)
ይህ ክፌሌ ከሁሇት ገጽ ያሌበሇጠ ሆኖ የፕሮጀክቱ ገምጋሚዎችና ውሳኔ ሰጭ አካሊት
የፕሮጀክቱን ምንነት፣ ተጽዕኖዎችንና የተጽእኖ ማቃሇያ መንገድችን በቀሊለ እንዱረደት
የሚያስችሌ ክፌሌ ነው፡፡ በመሆኑም አጠቃሊይ መግሇጫው ስሇፕሮጀክቱ ግሌፅ፣ ትክክሇኛና
የማይጣረስ መረጃ ሉይዝ ይገባሌ፡፡ ይህ ክፌሌ ገምጋሚዉ የውሳኔ ሀሳብ ሇመስጠት
የሚያግዙትን ዋና ዋና ግኝቶችና ምክረ-ሀሳቦች የሚዲስስበት ክፌሌ ነው፡፡ በዚህ ክፌሌ
የሚከተለት ጉዲዮች መካተት ይኖርባቸዋሌ፡- የፕሮጀክቱ ስምና አዴራሻ (መገኛ ቦታ)፤
የፕሮጀክቱ ባሇቤት ስም፤ ጥናቱን ያጠናው አማካሪ ዴርጅቱ ስም፤ የፕሮጀክቱ ምንነት
አጭርና ግሌጽ ማብራሪያ፤ የፕሮጀክቱ ቦታ አጭርና ግሌጽ የመነሻ መረጃ፤ የፕሮጀክቱ
አማራጮች፤ በፕሮጀክቱ ምክንያት ይከሰታለ ተብል የሚገመቱ ዋና ዋና የአካባቢ
ተፅእኖዎች፤ የተሇዩ የተጽእኖ ማቅሇያ ዘዳዎች (የገንዘብ ወይም በአይነት ካሳን ጨምሮ)፣
የአካባቢ ክትትሌ ስራዎችና የማስተግበሪያ ስሌት፡፡
5.2 መግቢያ (Introduction)
ይህ ክፌሌ የፕሮጀክቱ አጠቃሊይ የመነሻ ሀሳብ የሚገሇጽበትና የአካባቢ ተፅዕኖ ጥናቱ
አዯረጃጀት የሚመሊከትበት ክፌሌ ሲሆን ጽሁፈ ከሁሇት ገጽ መብሇጥ የሇበትም፡፡ የጥናቱም
መግቢያ የሚከተለትን ነጥቦች በግሌፅ ማሳየት ይኖርበታሌ፡፡
1) የፕሮጀክቱ ወይንም የጥናቱ መነሻ ሀሳቦች፤
6
2) የፕሮጀክቱ ፕሮፖዛሌ መግሇጫ ባጭሩ (ዓሊማ፣ የፕሮጀክቱ መገኛ ቦታ፣ የተሇዩ
አማራጮች ሇምሳላ ከቦታ፣ ከዱዛይን፣ ከአሰራር ሂዯት፣ ከሚጠቀምበት ቴክኖልጂ፣
ከግብዓትና ጥሬ ዕቃ አንጻር ወዘተ፣ የሚጠይቀውን የኃይሌ ዓይነት፣ ፌጆታና ምንጭ
እንዱሁም የላልች ሃብቶችን ፌሊጎትና የፕሮጀክቱን የቆይታ ጊዜ)፤
3) የአካባቢ ተጽእኖ ጥናት ዘገባው አዯረጃጀት፤
4) የጥናት ዘገባው አሊማ፣ የባሇሀብቱን ግዳታ፣ የህግ ተጠያቂነትንና በቀጣይ የሚከናዎኑ
ተግባራትን የሚያገሌጽ መሆን አሇበት፡፡
5.3 የአካባቢ ተጽእኖ ጥናቱ ዓሊማ
ከፕሮጀክቱ ትግበራ በፉት የአካባቢ ተጽዕኖ ጥናት ማካሄዴ ያስፇሇገበት ጥቅሌ አሊማና
የአካባቢ ተጽዕኖ ጥናቱ የሚያረጋግጣቸው ዝርዝር አሊማዎች በዚህ ክፌሌ በአግባቡ ሉገሇጹ
ይገባቸዋሌ፡፡ የአካባቢ ተጽዕኖ ጥናቱ በዚህ ክፌሌ ሇተሇዩት ዝርዝር አሊማዎች ምሊሽ
የሚሰጥ መሆን አሇበት፡፡
5.4 የጥናቱ ወሰን
ፕሮጀክቱ የአካባቢ ተጽእኖ ጥናት የሚያስፇሌገዉ ከሆነና የአካባቢ ወሰን ሌየታ ጥናት
የተካሄዯሇት ከሆነ በዚህ ጥናት በተካተተዉ ቢጋር ውስጥ የጥናቱ ጥሌቀትና ስፊት በግሌጽ
መጠቀስ ይኖርበታሌ፡፡ ፕሮጀክቱ የአካባቢ ተጽእኖ ጥናት ማካሄዴ የሚያስፇሌገው ከሆነ
የጥናቱ ወሰን እንዯ ፕሮጀክቱ አይነትና ፕሮጀክቱ እንዯሚተገበርበት አካባቢያዊ፣
ማህበራዊ፣ ባህሊዊና ኢኮኖሚያዊ ሁኔታ ተሇይቶ መቀመጥ ይኖርበታሌ፡፡ የጥናት ወሰኑ
የፕሮጀክቱን የጥናት ክሌሌ የሚያሳይ ካርታ ሉያካትት ይገባዋሌ፡፡
5.5 የጥናቱ ስሌት ወይም ዘዳ
በዚህ ክፌሌ አወንታዊና አለታዊ የአካባቢ ተፅእኖዎችን ሇመሇየት፣ ሇመተንበይና
ሇመተንተን፣ እንዱሁም ያለ አማራጮችንና የማቃሇያ እርምጃዎችን ሇመሇየትና የተሇያዩ
የህብረተሰብ ክፌልችን ሇማሳተፌ ጥቅም ሊይ የሚውለ ዘዳዎች የሚገሇጽበት የዘገባ ክፌሌ
ነው፡፡ በመሆኑም በዚህ ክፌሌ የሚከተለትን ነጥቦች በግሌፅ ማስቀመጥ ይገባሌ፡-
1) ጥናቱን ሇማካሄዴ ጥቅም ሊይ የሚውሌ የጥናት ስሌት፣ የሚያስፇሌግ ግብዓት፣ የመረጃ
መሰብሰቢያ ዘዳዎችና የትንተና ዘዳዎች (ሇምሳላ የባሇሙያዎች ሙያዊ አስተያየት፣
የአዋጭነት ትንተና፣ የመገምገሚያ ቅፆች፣ ከአሁን በፉት ያለ ሌምድች፣ የቦታ ሽፊን፣
ወዘተ)
2) የሚመሇከታቸውን አካሊት ሇማሳተፌ ጥቅም ሊይ የሚውሌ የማሳተፉያ ዘዳ ወይም
ስሌትና የተሳትፎቸው ዯረጃ
3) በጥናቱ የሚሳተፈ ባሇሙያዎች ብዛት፣ የሙያ ስብጥር፣ ኃሊፉነትና ሙለ አዴራሻ
7
5.6 በጥናቱ ወቅት የተወሰደ ታሳቢዎች እና የነበሩ የእውቀት ክፌተቶች
በቂ የመረጃ ምንጭ ባሇመገኘቱ የተነሳ ሉተገበር በታሰበው ፕሮጀክት ዙሪያ የሚሰበሰቡ
መረጃዎች ከአጠራጣሪ ምንጮች ሉሰበሰቡ ይችሊለ፡፡ በዚህ ምክንያት አንዲንዴ የጥናት
ዲሰሳዎች በግምት ወይም በመሊምት ሊይ ተመርኩዘው ሉሰሩ ስሇሚችለ ተፅእኖዎችን
ሇመተንበይና ሇመተንተን ክፌተት ሉገጥም ይችሊሌ፡፡ ስሇዚህ ጥናቱን የሚያዘጋጀው አካሌ
የሚከተለትን ነጥቦች በማካተት የዲሰሳ ጥናቱን የእርግጠኛነት ዯረጃ በግሌፅ ማመሊከት
ይኖርበታሌ፡፡ በዚህ ክፌሌ፡-
1) በጥናት ሂዯት ያጋጠሙ የእውቀት ክፌተቶችን፣ በይሆናሌ የተወሰደ መረጃዎችንና
የመረጃ ምንጭ ያሌተገኘሊቸውን ጉዲዮች ይሇያለ፣
2) መሊምቶች ያሌተሟለ የሆኑበትን ምክንያት ይዘረዘራሌ
3) የተሇዩት የእውቀት ክፌተቶችና መሊምቶች በውሳኔ አሰጣጥ ሊይ የሚኖራቸው እንዴምታ
4) ያጋጠሙ እጥረቶችንና ውስንነቶችን ሇማስወገዴ የተወሰደ መፌትሄዎች መገሇጽ
ይኖርባቸዋሌ፡፡
5.7 የፖሉሲ፣ የህግና የአስተዲዯር ማዕቀፍች
ይህ ክፌሌ ፕሮጀክቱ ሲተገበር ሉፇጽማቸውና ሉመራባቸው የሚገቡ የፖሉሲና ህጋዊ
ማዕቀፍችን የሚዘረዝር የአካባቢ ተጽዕኖ ግምገማ ሪፖርት ክፌሌ ሲሆን ፕሮጄክቱን
ተግባራዊ ሇማዴረግ የሚያስችለ የፖሉሲ፣ የህግና የአካባቢ ዯረጃ ማዕቀፍች በጥናቱ
ይዲሰሳለ፡፡ ከቦታውና ከፕሮጀክቱ ጋር ተገቢነትና ተያያዥነት ያሊቸው ተጨማሪ የህግ
ክፌልች በዕዝሌ ይያያዛለ፡፡
5.8 የፕሮጀክቱ ገሇፃ
በዚህ ክፌሌ የሚከተለት ነጥቦች መካተትና መገሇፅ አሇባቸው፡-
1) የፕሮጀክቱ ስፊትና ባህሪ፣
2) ሇፕሮጀክቱ የተሇያዩ አማራጮች ግሌፅ ማብራሪያ፣
3) የጥሬ እቃዎች ምንጭ፣ አይነት፣ ባህሪና መጠን፣
4) በምዕራፍች የተከፊፇሇ የፕሮጀክቱ የትግበራ የጊዜ ሰላዲ፣
5) የቴክኖልጂ አይነትና የቴክኖልጅ አጠቃቀም ገሇጻ፣
6) የአመራረት ሂዯት፣ የተረፇ-ምርቶችና ዋና ምርቶች አይነትና መጠን
7) የዯረቅና ፌሳሽ ቆሻሻ የማፅዲትና የማስወገዴ ስርዓት፣
8) የሰውና የግብዓት ፌጆታ ወጪዎች፣
8
5.9 የባዮፉዚካሌና ማህበረ-ኢኮኖሚ መሰረታዊ መረጃዎች ትንተና
በዚህ ክፌሌ የፕሮጀክቱን አካባቢዊ ሁኔታ የሚገሌፅ መሰረታዊ መረጃ በመሰብሰብ
አካባቢውን በትክክሌ የሚያሳይ ዘገባ ማዘጋጀት ያስፇሌጋሌ፡፡ ይህ ክፌሌ በፕሮጀክቱ
ምክንያት ጉዲት ወይም ተጽዕኖ ስሇሚዯርስባቸው አካባቢዎች ትኩረት በመስጠት ግሌፅ
ማብራሪያ ማካተት/መስጠት ይጠበቅበታሌ፡፡ በመሆኑም መካተት የሚገባቸው መረጃዎች፡-
1) ፕሮጀክቱ የሚተገበርበትን ሌዩ ቦታ የሚመሇከት መረጃ (ሇምሳላ የአካባቢውን የመሬት
ስሪት ወይም የይዞታ ሁኔታ፣ በዙሪያው ስሇሚገኝ የመሬት ሁኔታ፣ በአካባቢው ሊይ
ያለና በግሌፅ የሚታዩ ተግዲሮቶች፣ በፕሮጀክቱ ውስጥና በአካባቢዉ ያሇው የመሰረተ-
ሌማት አገሌግልት ሁኔታ ወዘተ)፣
2) አሃዛዊና አሃዛዊ ያሌሆኑ ፉዚካሊዊና ስነ-ህይወታዊ የአካባቢ መረጃዎች (ሇምሳላ፡-
የአየር ንብረት፣ የአፇር፣ የውሃ ሀብት፣ የስርዓተ ምህዲር፣ የመሬት አቀማመጥ፣
የዕፅዋትና የእንስሳት አይነት ስርጭትና ብዛት ወዘተ…….)፣
3) አሃዛዊና አሃዛዊ ያሌሆኑ የማህበራዊና ምጣኔ ሃብታዊ መረጃዎች (ሇምሳላ የህዝብ
ቁጥርና ስርጭት፣ የዕዴሜ ስብጥር፣ የኢኮኖሚ እዴገት ሁኔታ፣ የውሌዯትና የጤና
ሁኔታ፣ የቤተሰብ የገቢ ሁኔታ መረጃ፣ የኑሮ ሁኔታ፣ የመሰረተ-ሌማት አገሌግልት፣
የቤቶች ሁኔታ፣ የሃይሌ ፌጆታ፣ የውሃ አቅርቦት ወዘተ…..)
4) የባህሊዊና ታሪካዊ ቦታዎች ገሇጻ (ሇምሳላ ብሄራዊ ፓርኮች፣ የደር እንስሳት መጠሇያ
ቦታዎች፣ የመስህብ ቦታዎችና ሃውሌቶች፣ በሰውና በእንስሳት ምስሌ የተሰሩ
ሀውሌቶች፣ ትኩረት የሚሰጣቸው ሃይማኖታዊ ቦታዎች ወዘተ…..)፣
5) ተጽዕኖ የሚዯርስበትን ቦታ የሚያመሇክቱ ኮኦርዴኔቶች፣ ከሇር ፍቶግራፍች፣
ሰንጠረዥና ላልች ገሊጭ መረጃዎች፣
6) የፕሮጀክቱ የትግበራ ቦታ ካርታና የፕሮጀክት ሳይት ፕሊን፣
7) ፕሮጀክቱ ዴንበር ተሻጋሪ ተፅዕኖ የሚያዯርስ ከሆነ ተጽእኖ የሚዯርስበት አካባቢ
የፉዚካሊዊና ስነ-ህይወታዊ እንዱሁም የማህበራዊና ምጣኔ ሃብታዊ መረጃዎች ናቸው፡፡
5.10 የአካባቢ ተጽዕኖ ትንተና ማካሄዴ
ይህ ክፌሌ አዎንታዊና አለታዊ የአካባቢ ተፅእኖዎች የሚሇይበት፣ የሚተነበይበትና
የሚተነተንበት ወሳኝ ክፌሌ ነው፡፡ የእያንዲንደ ተፅእኖ ትንተና የሚከተለትን ነጥቦች
ሉያካትት ይገባሌ፡-
1) የእያንዲንደ ተጽእኖ ግሌጽ ማብራሪያና ትንታኔ (ምሳላ የተፅዕኖው መጠን፣ የቦታ
ስፊት፣ የሚቆይበት ጊዜ፣ ዴግግሞሽ፣ ዯረጃ፣ ተጽእኖ የዯረሰበት አካባቢ ወዯነበረበት
9
መመሇስ የሚቻሌ መሆኑና አሇመሆኑ፣ ስጋትና ያሌተጠበቁ ሁኔታዎች ክስተት፣
ተጽዕኖ የሚዯርስባቸው ክፌልች መጠን ወዘተ) መሇየት፣
2) በፕሮጀክቱ ውስጥና አካባቢ የሚገኙ ተጽዕኖ የሚዯርስባቸው አካሊት ትንተና፣
3) ፕርጀክቱን ሇመተግበር የተሇዩ አማራጮች ንጽጽር (ስፊት/መጠን፣ መገኛ ቦታ፣
ቴክኖልጂ፣ ፕሊን፣ የሃይሌ ምንጭ፣ የጥሬ እቃዎች ምንጭ፣ ቴክኒካዊ ተፇጻሚነት፣
የአካባቢዊና ማህበራዊ ችግሮች/እጥረቶች)፣
4) አዱሱ ፕሮጀክት ከነባር ፕሮጀክቶችና ወዯፉት ሉሰሩ ከታቀደ ፕሮጀክቶች ጋር ሲዲመር
ሉዯርስ የሚችሇውን ተዲማሪ የአካባቢና ማህበራዊ ተጽዕኖ፣
5) የተጽዕኖ ትንበያ የእርግጠኛነት ዯረጃ፣
6) የተሻለ አማራጮችን ሇመምረጥ የተሰበሰቡ መረጃዎች ምዘና ናቸው፡፡
5.11 የተፅዕኖ ማቅሇያ እርምጃዎች
በፕሮጀክት ትግበራ ወቅት ጉዲት የሚያስከትለ የፕሮጀክቱን ተግባራት ሙለ በሙለ
ማስወገዴ ቀዲሚ አማራጭ ተዯርጎ መወሰዴ ሲኖርበት ይህን ማዴረግ ካሌተቻሇ ግን
የተፅእኖ ማቃሇያ ተግባራት በሚከተሇው መሌኩ ተዘርዝረው መቀመጥ ይኖርባቸዋሌ፡፡
1) ሇእያንዲንደ ተፅእኖ በእያንዲንደ የፕሮጀክት የትግበራ ዯረጃ ሉተገበሩ የሚገባቸው
የተጽዕኖ ማቅሇያ እርምጃዎች በአግባቡ ሉዘረዘሩና የሚያስፇሌጋቸውም ወጪ (ገንዘብ)
በበቂ ሁኔታ ሉመዯብ ይገባሌ፡፡
2) የተሇያዩ የማቃሇያ እርምጃዎችን በመሇየትና በማዯራጀት ከተዘረዘሩት አማራጮች ውስጥ
ምክንያታዊ በመሆን የተሻለ የማቅሇያ እርምጃዎችን በመምረጥ ማሳየት ያስፇሌጋሌ፡፡
3) አዎንታዊ ተፅእኖዎችንም እንዳት የበሇጠ ማሳዯግ ወይም ማሻሻሌ እንዯሚቻሌ በዚህ
ክፌሌ መገሇጽ አሇበት፡፡
5.12 የአካባቢ አያያዝ እቅዴ
1) ይህ እቅዴ ከተጽዕኖ ማቃሇያ እርምጃዎች የሚቀዲ ሲሆን የሚከናወኑ ተግባራትን
በአግባቡ የሇየ፣ ፇጻሚ ባሇቤት ያሇው፣ ሉተገበር የሚችሌ፣ አፇጻጸሙ የሚሇካ፣ ግሌጽ
የሆነ የአሰራር ስርዓት ያሇው፣ በቂ በጀት ያሇውና በጊዜ የተገዯበ ሆኖ በተሇያዩ
የፕሮጀክት የትግበራ ምዕራፍች ወቅት አካባቢውን ሇመጠበቅ የሚያስችሌ ዝርዝር አቅዴ
የሚዘጋጅበት የአካባቢ ተጽዕኖ ግምገማ ሪፖርት ክፌሌ ነው፡፡
2) በእቅደ ውስጥ የሚካተቱ ዋና ዋና ነጥቦች የሚከተለት ሉሆኑ ይገባሌ፤
1) የተጽእኖዎች ዝርዝር
2) ሇእያንዲንደ ተጽእኖ የታቀደ የተጽእኖ ማቅሇያ ተግባራት ዝርዝር
3) የታቀደ የተጽእኖ ማቅሇያ ተግባራት መሇኪያ
10
4) የታቀደ የተጽእኖ ማቅሇያ ተግባራት መጠን
5) ሇእያንዲንደ ተጽእኖ ማቅሇያ ተግባራት የተመዯበ ገንዘብ መጠን
6) የታቀደ የተጽእኖ ማቅሇያ ተግባራት የሚተገበሩበት የጊዜ ሰላዲ
7) የታቀደ የተጽእኖ ማቅሇያ ተግባራትን የሚፇፅሙ አካሊት ዝርዝር
3) አንዴ የአካባቢ አያያዝ እቅዴ የቆያታ ጊዜ ጣሪያ 10 ዓመት ሆኖ በጸዯቀ በአንዴ አመት
ጊዜ ውስጥ መተግበር መጀመር አሇበት፡፡ በዚህ የጊዜ ገዯብ ውስጥ ተግባራዊ እንቅስቃሴ
ካሇተጀመረ ጥናቱ ውዴቅ ሆኖ እንዯገና እንዱጠና ይዯረጋሌ፡፡ አንዴ የአካባቢ ተጽዕኖ
ግምገማ ሪፖርት ሲዘጋጅ የፕሮጀክቱን ቅዴመ ግንባታ፤ ግንባታ፤ ትግበራና መዝጊያ
ወቅት ታሳቢ ያዯረገ መሆን ይገባዋሌ፡፡ ከአስር አመት የጊዜ ቆይታ በኋሊ የአካባቢ
ጥናት ዘገባው መከሇስ ወይንም ዯግሞ በአዱስ መዘጋጀት ይኖርበታሌ፡፡
4) የአካባቢ አያያዝ እቅዴ ፍርማት በእዝሌ 15.1 የተያያዘ ሲሆን የሚዘጋጀው የአያያዝ
እቅዴ ከሊይ የተጠቀሱትን ዝርዝር መረጃዎች መያዝ ይኖርበታሌ፡
5) የከተማ ሌማትና ኮንስትራክሽን ቢሮና ላልች የሚመሇከታቸው የስራና የግንባታ ፇቃዴ
ሰጭ አካሊት በምዴብ አንዴና ሁሇት ሇተካተቱ የሌማት ፕሮጀክቶች (በአብክመ
የተሻሻሇውን የአካባቢ ተፅዕኖ ግምገማ የአሰራር መመሪያ ዕዝሌ አንዴን ይመሌክቱ)
የአካባቢ ተጽእኖ ግምገማ ሪፖርት ካሌተዘጋጀሊቸውና የአካባቢ ይሁንታ ፇቃዴ
ካሌተሰጣቸው በስተቀር የግንባታ/ የስራ ፇቃዴ መስጠት የሇባቸውም፡፡
6) የከተማ ሌማትና ኮንስትራክሽን ቢሮና ላልች የሚመሇከታቸው ፇቃዴ ሰጭ አካሊት
በምዴብ አንዴና ሁሇት ሇተካተቱና የአካባቢ ይሁንታ ፇቃዴ ሇተሰጣቸው ፕሮጀክቶች
የግንባታ/የስራ ፇቃዴ በሚሰጡበት ጊዜ በተጽዕኖ ጥናት ዘገባው ውስጥ የተካተቱ
የተጽዕኖ ማቃሇያ ተግባራት በቀረበው ዱዛይን/የትግበራ ሂዯት ውስጥ መካተቱን
የማረጋገጥ ግዳታ አሇባቸው፡፡
5.13 የአካባቢ ክትትሌ/ምርመራ እቅዴ
ይህ ክፌሌ ዝርዝር የአካባቢ ክትትሌ እቅዴ የሚቀርብበት ክፌሌ ሲሆን የተጽእኖ ማቃሇያ
ተግባራት በአግባቡ መከናወናቸውን ሇማረጋገጥ የሚዘጋጅ የእቅዴ አካሌ ነው፡፡ በዚህ
መመሪያ መሰረት በምዴብ አንዴ ስር ሇተካተቱ ትሌሌቅ ፕሮጀክቶች የፕሮጀክቱ ባሇቤት
ቋሚ የውስጥ የአካባበቢ ክትትሌ ባሇሙያ የመቅጠር ግዯታ አሇበት፡፡ ሁለም ፕሮጀክቶች
የአካባቢ አያያዝ እቅዴ አተገባበራቸውን በዓመት ሁሇት ጊዜ በየዯረጃው ሊሇ የአካባቢ ጥበቃ
ተቋም ሪፖርት ማዴረግ ይጠበቅባቸዋሌ፡፡ የአካባቢ ክትትሌ እቅደ ፍርማት በእዝሌ 15.2
ቀርቧሌ፡፡ የአካባቢ ተፅዕኖ ዘገባ ተገምግሞ ከጸዯቀ በኋሊ የፕሮጀክት የዱዛይን ሇዉጥ
11
ከተከሰተና የተወሰኑ ዝርዝር ተግባራት ከተቀየሩ፤ እነዚህ ሇውጦች ሇሚመሇከተው የአካባቢ
ጥበቃ መስሪያ ቤት መቅረብና መፅዯቅ ይኖርባቸዋሌ፡፡ ይህ እቅዴ የሚከተለትን አንኳር
ነጥቦች ሉይዝ ይገባሌ፡፡
1) ክትትሌ የሚዯረግባቸው የማቃሇያ ተግባራት ዝርዝር
2) ክትትለን የሚያዯርገው ተቋም
3) ክትትለን የሚያዯርገው ተቋም የክትትሌ ስራውን ሇማከናወን የሚጠቀምባቸው
ዘዳዎች/ስሌቶች፣
4) ክትትሌ የሚዯረግባቸው የተግባራት አመሊካቾችና ጥቅም ሊይ የሚዉለ ዯረጃዎች
(ስታንዲርዴ) ወይም የአሰራር መመሪያዎች፣
5) ክትትሌ የሚካሄዴበት የዴርጊት መርሃ ግብር፣
5.14 በፕሮጀክቱ ትግበራ ተጽእኖ የሚዯርስባቸውና የሚመሇከታቸው አካሊት
ምክክር ማካሄዴ
የአካባቢ ተጽእኖ ግመገማ ሪፖርት ሇማዘጋጀት መካሄዴ ካሇባቸው ተግባራት መካከሌ
በፕሮጀክቱ ትግበራ ተጽእኖ የሚዯርስባቸውና የሚመሇከታቸው አካሊት በጥናት ሂዯቱ
ውስጥ ከመጀመሪያ እስከ መጨረሻ ማወያየት ሲሆን በተሇይም በወሰን ሌየታና በረቂቅ
የአካባቢ ተጽእኖ ሪፖርቱ ሊይ የሚካሄደ ውይይቶች ወሳኝ ናቸው፡፡ በረቂቅ ሰነደ ሊይ
ውይይት ሲዯረግ በፕሮጀክቱ ተጎጂ ወይም ተጠቃሚ የሚሆኑ የህብረተሰብ ክፌልች፣
በየዯረጃው ያለ የአካባቢ ጥበቃ ተቋማትና የሚመሇከታቸዉ አጋር አካሊት መገኘት
ይኖርባቸዋሌ፡፡ ፕሮጀክቱ በሚተገበርበት ቀበላ/ወረዲ ውስጥ ያለ አመራሮች፣ ፕሮጀክቱ
የሚተገበርበት ጎጥ መሪዎች፣ የሴቶች/የወጣቶች ተወካዮች፣ በፕሮጀክቱ ምክንያት በቀጥታ
ጉዲት የሚዯርስባቸዉ የህብረተሰብ ክፌልች መሳተፌ አሇባቸዉ፡፡ የውይይት ተሳታፉዎች
በአበይት ተጽእኖዎች፣ በማቃሇያ እርምጃዎችና በአካባቢ አያያዝ እቅደ ትግበራ ሊይ
በዝርዝር መወያየትና ስምምነት ሊይ መዴረስ አሇባቸዉ፡፡ ሀሰተኛ የማህበረሰብ ውይይት
ማስረጃ የሚያያይዝ አማካሪ ዴርጅት (የፕሮጀክት ባሇቤት) ሰነደ ሀሰተኛ መሆኑ ከተረጋገጠ
በማንኛውም ጊዜ አግባብ ባሇው ህግ መሰረት ተጠያቂ መሆኑ እንዯተጠበቀ ሆኖ የተሰጠው
የአካባቢ ይሁንታ ፌቃዴ ወዱያውኑ የሚሰረዝ ይሆናሌ፡፡ የተካሄዯው ውይይት ሪፖርት
የሚከተለትን ነጥቦች ማካተት ይኖርበታሌ፤
1) ውይይቱ የተካሄዯበት ጊዜ፣ በውይይቱ የተገኙ የማህበረሰብ ክፌልች ከሇር
ፍቶግራፍች፣እንዲስፇሊጊነቱ የዴምጽና የተንቀሳቃሽ ምስሌ እንዱያቀርብ ሉዯረግ
ይችሊሌ፡፡
2) ውይይቱ የተካሄዯበት መንገዴ ወይም ዘዳ
12
3) በውይይቱ የተነሱ ስጋቶች/ጥያቄዎች እና የተሰጡ ምሊሾች እንዱሁም የማህበረሰቡ
የስምምነት ሁኔታ፣
4) የሚመሇከታቸው ተሳታፉዎች ስም ዝርዝርና ፉርማ የያዘና ፕሮጀክቱ በሚተገበርበት
ወረዲ የአካባቢ ጥበቃ ተቋም ኃሊፉ የተፇረመና በማህተም የተረጋገጠ የውይይቱ ቃሇ
ጉባኤ፣
5.15 ማጠቃሇያና ምክረ-ሃሳብ
ይህ ክፌሌ ውሳኔ ሇመስጠት የሚያስችለ ዋና ዋና ጉዲዮችን በአጭሩ ሇማስገንዘብ የሚረዲ
የተጽዕኖ ዘገባ ክፌሌ ነው፡፡ በዚህ ክፌሌ እንዱተገበሩ የተመረጡ አማራጮችና የተመረጡበት
ምክንያት በዝርዝር መገሇፅ ይኖርበታሌ፡፡ ሉወገደ የማይችለ አለታዊ ተፅእኖዎችን
ሇማካካስ ወይም ተያያዥ የሆኑ ስጋቶችን ሇመቀነስ የምንጠቀማቸውን ስሌቶች በዝርዝር
ማሳየት ይጠበቅበታሌ፡፡ በአጠቃሊይ ይህ ክፌሌ የሚከተለትን መረጃዎች ማካተት አሇበት፡፡
1) የቁሌፌ ጉዲዮች ግሌጽ ማብራሪያ
2) ጉሌህ የሆኑ አለታዊ ተፅእኖዎችን ሇመቀነስ ወይም ሇማካካስ የሚወሰደ እርምጃዎች
3) አዎንታዊና አለታዊ ተፅእኖዎችን በማመዛዘን የፕሮጀክቱን አዋጭነት
4) ሉተኩ የማይችለ የአካባቢ ሃብቶችን የሚጠቀም/ የሚያጠፊ መሆኑና አሇመሆኑ
5) ሇክትትሌና ቁጥጥር ስራዎች የሚያስፇሌጉ የህግ ማዕቀፍችና ላልች ወሳኝ የሆኑ
ሃሳቦች ሉቀርቡ ይችሊለ፡፡
5.16 ዋቢ መፃህፌት/ማጣቀሻዎች
ይህ ክፌሌ በሪፖርቱ ውስጥ የተጠቀምንባቸውን መጻህፌቶች፣ የጥናት ሪፖርቶች፣ ዴረ-
ገፆች ወዘተ.. የሚገሇጽበት ክፌሌ ነው፡፡ ሇመረጃነት ጥቅም ሊይ የዋለ የማጣቀሻ ምንጮች
ዓሇም አቀፌ የአፃፃፌ ስሌቶችን በመጠቀም በፅሁፍች ውስጥና በመጨረሻም ራሱን ችል
በዚህ ክፌሌ መቀመጥ ይኖርበታሌ፡፡
5.17 እዝልች
በዚህ ክፌሌ የሚያያዙት መረጃዎች ሇገምጋሚው አካሌ እንዯማጣቀሻነት የሚያገሇግለ
ስሇሆኑ ተሇይተው በዋናው የጥናት ዘገባ ሰነዴ መጨረሻ ሊይ ይያያዛለ፡፡ እነዚህ ሰነድች
ገምጋሚው አካሌ ትክክሇኛ ውሳኔ ሊይ እንዱዯርስ የሚያስችለ ናቸው፡፡ በእዝሌ ሊይ መያያዝ
የሚገባቸው መረጃዎች፤
1) የምህፃረ-ቃሊት ፌችና የቃሊት ትርጉም፣
2) ከሚመሇከታቸው የአካባቢ ጥበቃ መ/ቤቶች ወይም ከአካባቢው አስተዲዯሮች የተሰጡ
የዴጋፌ ዯብዲቤዎች፣
13
3) የዯህንነት ወይም የምርት ጥራት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት፣ የጤና እና የምርት
ጥራት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት (ካስፇሇገ)፣
4) ጥሌቀት ያሊቸው ቴክኒካሌ ሪፖርቶች፣ አመሊካች ቻርቶችና የቦታው ካርታ፣
5) የህብረተሰቡን ተሳትፍ የሚገሌጹና የፀዯቁ ቃሇ-ጉባኤዎች፣ በውይይት የተሳተፈ ሰዎች
ፍቶግራፍች፣
6) የጥናት ቡዴኑ አባሊት ዝርዝር መረጃ (ስም፣ ግሇ-ታሪክ ወዘተ)፣
7) ጥናቱን ያካሄዯው አማካሪ ዴርጅት የሙያና ንግዴ ፇቃድች፣
8) የፕሮጀክቱ ባሇቤት ስሇ ጥናት ሰነደ ትክክሇኛነት የሰጠው ማረጋገጫ፣
9) በቀረበው የመጀመሪያ ረቂቅ የተጽዕኖ ጥናት ዘገባ ሊይ በገምጋሚ ባሇሙያዎች የተሰጡ
አስተያየቶች ቅጅ እና ላልችም ካለ ሉያያዙ ይገባሌ፡፡
5.18 የነባርና ማስፊፉያ ፕሮጀክት የአካባቢ አያያዝ እቅዴ ዝግጅት
በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ 5.1 እስከ 5.17 የተዘረዘሩት የአካባቢ ተጽዕኖ ግምገማ ሪፖርት
ዝግጅት ቅዯም ተከተልች በሙለ ሇአካባቢ አያያዝ እቅዴ ዝግጅት የሚያገሇግለ ይሆናለ፡፡
ይሁን እንጅ የአካባቢ አያያዝ እቅዴ የሚዘጋጀው ወዯፉት የሚፇጠሩ ችግሮችን
(ተጽዕኖዎችን) በመተንበይ ብቻ ሳይሆን በአካባቢ ተጽዕኖ ግምገማ ትንተና ወቅት
በተጨባጭ እየተከሰቱ ያለትን ችግሮችና የችግሮችን የተጽዕኖ ዯረጃ በመሇየትና የማቃሇያ
እርምጃ በማዘጋጀት ይሆናሌ፡፡ የአካባቢ አያያዝ እቅደ ሲዘጋጅ ከላልች መረጃዎች
በተጨማሪ የአካባቢ ምርመራ በማካሄዴና የምርመራ ሪፖርቱን በግብዓትነት በመጠቀም
ይሆናሌ፡፡ ከአካባቢ ተጽዕኖ ግምገማ ሪፖርት ዝግጅት በተመሳሳይ በጥናት ከተሇዩ የተጽዕኖ
ማቃሇያ እርምጃዎች በመነሳት የአካባቢ አያያዝ እቅደ የሚዘጋጅ ይሆናሌ፡፡
6 የአካባቢ ተጽዕኖ ግምገማ ሪፖርትን ስሇመገምገም

6.1 በአካባቢ ተጽዕኖ ግምገማ ሪፖርት ግምገማ ወቅት ትኩረት የሚዯረግባቸው
ጉዲዮች
1) የአካባቢ ተጽእኖ ግምገማ ሪፖርት ግምገማ በተዘጋጀው ቢጋር መሰረት መካሄደን፣
የማህበረሰቡ አስተያየት መካተቱን፣ ውሳኔ ሇመስጠት የሚያስችሌ በቂና የተሟሊ መረጃ
የያዘ መሆኑን ሇማረጋገጥ እና በሰነደ ውስጥ ያለ ክፌተቶችን (ጉዴሇቶችን) ሇመሇየት
ነው፡፡ በኘሮጀክት ባሇቤቶች የተዘጋጀው የአካባቢ ተፅእኖ ግምገማ ሪፖርት ስሌጣን
በተሰጠው የአካባቢ ጥበቃ ተቋም፣ በሚመሇከታቸው ተቋማት፣ በኘሮጀክቱ ምክንያት
ጉዲት በሚዯርስባቸዉና አስተያየት ሇመስጠት ፌሊጏቱ ባሊቸው የህብረተሰብ ክፌልች
ቀርቦ መገምገም ይኖርበታሌ፡፡
14
2) የሰነዴ ግምገማው በሚካሄዴበት ወቅት በገምጋሚው ትኩረት ተሰጥቶ መታየት
ካሇባቸው ጉዲዮች መካከሌ የሚከተለት ዋነኞቹ ናቸው፡፡
1) ሪፖርቱ በተዘጋጀውና በጸዯቀው ቢጋር (ToR) መሰረት ተጠንቶ የቀረበ
መሆኑንና ቢጋሩ ተሻሽል ከሆነ የተሻሻሇበትን ምክንያት በማጠቃሇያና በመግቢያ
ጽሁፈ ዉስጥ መጠቀሱን፣ የአካባቢ ወሰን ሌየታ ጥናት ቀርቦ የፀዯቀ ስሇመሆኑ
ከገምጋሚው አካሌ የተሰጠ ዯብዲቤ ከጥናት ሰነደ ጋር አባሪ ሆኖ መቅረቡን
ማረጋገጥ፣
2) ማንኛዉም ሉያነብ የሚችሌ ሰዉ ሉረዲዉ የሚችሌ አጭር ማጠቃሇያ ጽሁፌ
መኖሩን፣
3) ሇዋና ዋና የሪፖርቱ ክፌልች ጠቃሚ፣ ትክክሇኛና ተቀባይነት ያሊቸው መረጃዎች
መካተታቸውን፣
4) በሪፖርቱ መሰረታዊ የአካባቢ መረጃዎች በአግባቡ መካተታቸውን፣
5) የጥናቱ ግኝቶች የተሟለና አጥጋቢ መሆናቸውን፣
6) መረጃው ሇውሳኔ ሰጭ አካሊትና ሇሚመሇከታቸው የማህበረሰብ ክፌልች ግሌጽና
በቀሊለ የሚረደት መሆኑን፣
7) ጉሌህ አወንታዊና አለታዊ ተጽእኖዎች በአግባቡ መሇየታቸውንና
መተንተናቸውን፣
8) ጉሌህ አለታዊና አወንታዊ ተጽእኖዎች ሊይ የተቀመጡ ሙያዊ ውሳኔዎች
በአግባቡ መገሇጻቸዉን፣
9) ፕሮጀክቱ ተግባራዊ ባይሆን የሚሇዉን ጨምሮ ያለ የተሇያዩ የትግበራ
አማራጮች በአግባቡ መዲሰሳቸውንና አማራጮችን በንጽጽር ሇማየት
የተጠቀሙባቸው መመዘኛዎች ሇሁለም አማራጮች በእኩሌ ክብዯት የተሰጣቸው
መሆኑን፣
10) ከፕሮጀክት አማራጮች መካከሌ ሇአካባቢና ማህበራዊ ሁኔታዎች በአንጻራዊነት
ተስማሚ የሆነዉ አማራጭ መመረጡንና የተመረጠበትም ምክንያት በአግባቡ
መገሇጹን፣
11)አጋር መ/ቤቶች፣ ጉዲት ሉዯርስባቸዉ ይችሊሌ ተብል የሚገመቱና በፕሮጀክቱ
ሊይ አስተያየት ሇመስጠት ፌሊጎቱ ያሊቸዉ የህብረተሰብ ክፌልች በአግባቡ
መሳተፊቸዉን የሚገሌጽ ማስረጃ በአካባቢ ተፅዕኖ ግምገማ ሪፖርት ዉስጥ
መኖሩን ፣
15
12)በጥናቱ ወቅት ሇመረጃ ምንጨነት ያገሇገለት ማጣቀሻዎች በአግባቡ
መገሇጻቸውን፣
13)ሉዯርሱ የሚችለ ተጽእኖዎችን ሇመተንበይና ሇመሇየት ጥቅም ሊይ የዋለ
ዘዳዎችና ቀመሮች እንዱሁም እያንዲንደን አለታዊ ተጽእኖ ሇማቃሇሌ
የተቀመጡ እርምጃዎች በአግባቡ መገሇጻቸዉን እና ያጋጠሙ የመረጃ ክፌተቶች
መታየታቸዉን፣
14)የአካባቢ አያያዝና ክትትሌ እቅደ ሉሇካ የሚችሌ፣ የሚያስፇሌገዉ ወጪ፣ ጊዜና
ስራዉን የሚያከናውን ተቋም/ አካሌ በዘገባው ዉስጥ መካተቱን፣
15)በአጠቃሊይ መረጃው ስሇፕሮጀክቱ ትግበራ ውሳኔ ሇመስጠት ጠቃሚና በቂ
መሆኑን፣
16)የሚቀርበው የጥናት ዘገባ የታዯሰ የሙያ ፇቃዴና የንግዴ ፇቃዴ እንዱሁም
የአማካሪ ዴርጅቱ የሙያ ፇቃዴ፤ የጥናት ቡዴኑ የባሇሙያዎች ስብጥርና
በጥናቱ የተሳተፈበት የጥናት ክፌሌና በጥናቱ ስሇመሳተፊቸው የማረጋገጫ
ሰነዴ፣ የታዯሰ የብቃት ማረጋገጫ ሰርተፉኬት፣ በባሇሙያዎች ፉርማ የተረጋገጠ
የባሇሙያዎች ግሇ-ታሪክ፣ በፍቶግራፌ የተዯገፇ የማህበረሰብ ተሳትፍ/ውይይት
ቃሇጉባኤ፣ የአካባቢው የመንግስት አካሌ ስሇፕሮጀክቱ ትግበራ የተስማማበት
የዴጋፌ ዯብዲቤ መያያዙን፣
17)ሇግምገማ የቀረበው ሪፖርት የፕሮጀክት ባሇቤቱና የአማካሪ ዴርጅቱ ማህተም
በእያንዲንደ ገፅ ሊይ ያረፇበት መሆኑን፣ በአሳማኝ ምክንያት ባሇሀብቱ ማህተም
ማዴረግ ካሌቻሇ የአማካሪ ዴርጅቱ ማህተም በቂ ሉሆን ይችሊሌ፡፡ የይሁንታ
ፇቃዴ ይሰጠኝ ከሚሇው ማመሌከቻ ሊይ የፕሮጀክት ባሇቤቱ ወይም የተወካዩ
ፉርማና ማህተም ያሇበት መሆኑን ማረጋገጥ ይገባሌ፣
3) የአካባቢ ተጽዕኖ ግምገማ ባሇሙያዉ/ቡዴኑ ከሊይ በንዑስ አንቀጽ 6.1 ስር በተራ ቁጥር
2 በተዘረዘሩት አስራ ሰባት የመገምገሚያ ነጥቦች መሰረት በመገምገም የተጽዕኖ
ዘገባውን ዝርዝር የግምገማ ሪፖርትና አጠቃሊይ የፕሮጀክቱን ትግበራ የውሳኔ
አስተያየት ሇኃሊፉዎች ይቀርባሌ፡፡ በቀረበው የውሳኔ አስተያየት ተመስርተው ኃሊፉዎች
ውሳኔ ይሰጣለ፡፡ ኃሊፉው የአካባቢ ተጽእኖ ጥናት ዘገባው ዝርዝር ጥናት ጎዴልታሌ
ብል ካመነ ወይንም የቴክኒክ ችግር አሇበት ብል ከገመገመ መሰረዝ ወይንም እንዯገና
እንዱጠና ሉያዝዝ ይችሊሌ፡፡
4) በፕሮጀክት ባሇቤቶች ተጠንቶ የሚቀርበዉን የፕሮጀክቶች የአካባቢ ተጽእኖ ግምገማ
ሪፖርት ሇመገምገም የሚያገሇግለ መመዘኛዎች በእዝሌ 15.3 በሰንጠረዥ
16
ተዘርዝረዋሌ፡፡ ስሇዚህ ማንኛውም የአካባቢ ተጽዕኖ ግምገማ ሪፖርት በዚህ መመዘኛ
መሰረት መገምገም አሇበት፡፡ በየዯረጃዉ ያለ የአካባቢ ጥበቃ ተቋማት የቀረበሊቸውን
የአካባቢ ተፅእኖ ጥናት ዘገባ በ15 ቀናት ውስጥ መርምረው ምሊሽ መስጠት አሇባቸው፡፡
ነገር ግን ፕሮጀክቱ በጣም ጉሌህ የሆኑ ችግሮችን የሚያስከትሌ ከሆነ ምሊሽ የሚሰጥበት
ቀን ከ15 ቀናት በሊይ ሉዘገይ ይችሊሌ፡፡ ነገር ግን ምሇሽ የሚሰጥበት ጊዜ ከ30 ቀን
መብሇጥ የሇበትም፡፡ የግምገማ ሥራው እንዯተጠናቀቀ የባሇስሌጣኑ መስሪያ ቤት ወይም
የሚመሇከተው በተዋረዴ ያሇ የአካባቢ ጥበቃ ተቋም ጥናቱን እንዲሇ ሉቀበሇው፣
ሉሰርዘው ወይም እንዱስተካከሌ ሉያዝዝ ይችሊሌ፡፡ የአካባቢ ተጽእኖ ግምገማ ሪፖርቱን
ሇመገምገም በአካባቢ ጥበቃ ተቋም ባለ ሙያተኞች ብቻ መገምገሙ በቂ ነው ብል
ካሌታመነበት የተቋሙ የበሊይ ሀሊፉ ሰነደ በዩኒቨርሲቲዎች፣ በምርምር ተቋማትና
በላልች የሚመሇከታቸው ተቋማት እንዱገመገም ሉያዝዝ ይችሊሌ፡፡
6.2 የአካባቢ ተጽእኖ ግምገማ ሪፖርት ተቀባይነት ሊይ ውሳኔ ስሇመስጠት
በዕዝሌ 15.3 የቀረበውን የመገምገሚያ መስፇርት በመጠቀም የአካባቢ ተጽዕኖ ግምገማ
ሪፖርቱ ተገምግሞ ነጥብ ይሰጠዋሌ፤ የነጥቡ ክብዯት አጠቃሊይ 100 ፏርሰንት ሲሆን
በሰነደ ውስጥ አስፇሊጊ መረጃዎች ስሇመኖራቸው ከ56% እና ሰነደ ሇያዛቸው መረጃዎች
በቂነት ከ44% ነጥብ ይሰጣሌ፡፡
1) በሰነዴ ግምገማው የተገኘው ነጥብ አጠቃሊይ ውጤቱ 70 ፏርሰንት ወይም በሊይ ከሆነ
የአካባቢ ይሁንታ ሰርተፉኬት ተዘጋጅቶ ይሰጠዋሌ፡፡ ሇባሇሃብቱ የሚሰጠው የይሁንታ
ፇቃዴ በዕዝሌ 15.9 ሊይ የተዘረዘሩትን የውሌ ስምምነቶችን ያካተተ ይሆናሌ፡፡
2) የተሰጠው ነጥብ በ50 እና በ70 ፏርሰንት መካከሌ ከሆነ ሰነደ እንዯገና ተስተካክል
እንዱቀርብ ነጥብ የተሰጠበትን መገምገሚያ ቅፅ አባሪ በማዴረግ ሇፕሮጀክት ባሇቤቱ
በዯብዲቤ ይገሇጽሇታሌ፡፡
3) የግምገማ ነጥቡ ከ50 ፏርሰንት በታች ከሆነ የቀረበው ዘገባ ተቀባይነት የላሇው ወይም
ጥራት የጎዯሇው በመሆኑ በላሊ አማካሪ ዴርጅት ተዘጋጅቶ እንዯገና እንዱቀርብ
በመግሇፅ ነጥብ የተሞሊበትን የመገምገሚያ ቅፅ አባሪ በማዴረግ በዯብዲቤ ሇፕሮጀክት
ባሇቤቱ ይገሇጽሇታሌ፡፡
4) የአካባቢ ተጽዕኖ ግምገማ ሪፖርት የያዘው መረጃ በቂና ትክክሇኛ መሆኑን ሳያረጋገጥ
የይሁንታ ፇቃዴ እንዱሰጠው የውሳኔ ሀሳብ ያቀረበ ባሇሙያ ወይንም በመስክ መረጋገጥ
ያሇባቸውን መረጃዎች በአግባቡ ሳያረጋግጥ መተግበር በላሇበት ቦታ ሊይ እንዱተገበር
የውሳኔ አስተያየት ያቀረበ ባሇሙያ በዱሲፕሉን መመሪያው መጠየቁ እንዯተጠበቀ ሆኖ
አግባብ ባሊቸው በሀገሪቱ ህጎች ይጠየቃሌ፡፡
17
6.3 ስሇ አካባቢ ይሁንታ ፇቃዴ የአገሌግልት ክፌያ ታሪፌ
የፕሮጀክቶች የይሁንታ ፇቃዴ አሰጣጥ ሂዯት የባሇሙያ የመስክ ስምሪትን የሚጠይቅ
በመሆኑ አገሌግልቱ የመንግስትን ወጭ ይጠይቃሌ፡፡ የአካባቢ ተጽዕኖ ግምገማ የአገሌግልት
ሙለ ወጭ በባሇሀብቱ እንዱሸፇን በህግ ቢዯነገግም እስካሁን ዴረስ በመንግስት በጀት
ሲሸፇን መቆየቱ ይታወቃሌ፡፡ በዚህ ከቀጠሇ ዯግሞ በመንግስት በጀት ሊይ ጫና መፌጠሩ
አይቀርም፡፡ በመሆኑም በአካባቢ ተጽዕኖ ግምገማ አዋጆች ቁጥር 181/2003 አንቀጽ 9/4
መሰረት የፕሮጀክት ባሇቤቶች ሙለ የአካባቢ ተጽዕኖ ወጭዎችን የመሸፇን ግዯታ ያሇባቸው
ቢሆንም ሇጊዜው በተወሰነ ዯረጃ የአገሌግልት ወጭ እንዱሸፌኑ በዚህ መመሪያ ተዯንግጓሌ፡፡
ክፌያ የሚከፇሌባቸው የአገሌግልት አይነቶችና የክፌያ መጠን ቀጥል በቀረበው ሰንጠረዥ
መሰረት የሚፇጸም ይሆናሌ፡፡ የይሁንታ ፇቃዴ ከመሰጠቱ በፉት የአገሌግልት ክፌያ
የተፇጸመበት ዯረሰኝ ፍቶ ኮፒ ከውሳኔ አስተያየት ሪፖርቱ ጋር ተያይዞ መቅረብ
ይኖርበታሌ፡፡
ሰንጠረዥ 1: የአካባቢ ይሁንታ ፇቃዴ ሇመስጠት፣ ሇማዯስ ወይም ሇመተካት የሚከፇሌ የአገሌግልት ክፌያ
ተ/ቁ የአገሌግልት አይነት መሇኪያ የአገሌግልት ክፌያ በፕሮጀክት ምዴብ
የክሌሌ የዞን የወረዲ
1 አዱስ ይሁንታ ፇቃዴ መስጠት ብር 1000 500 250
2 በወቅቱ ሇቀረበ የእዴሳት ጥያቄ ብር 500 250 150
3 በሌዩ ሌዩ ሁኔታ የጠፊና የተበሊሸ የይሁንታ ፇቃዴ ብር 600 400 200
ሇመተካት (በወቅቱ ሇቀረበ)
4 በወቅቱ ሊሌቀረበ የእዴሳት ጥያቄ (የእዴሳት ጊዜው ብር 600 400 200
ከ6 ወራት በሊይ ካሊሇፇ)
ከ 1 አመት በሊይ ካሊሇፇ)
ከ 2 አመት በሊይ ካሊሇፇ)
7 የጠፊና የተበሊሸ የፕሮጀክት የይሁንት ፇቃዴ ብር 1000 500 300
መተካት (የእዴሳት ጊዜው ከ6 ወራት በሊይ ካሊሇፇ)
8 የጠፊና የተበሊሸ የፕሮጀክት የይሁንታ ፇቃዴ ብር 1200 700 500
መተካት (የእዴሳት ጊዜው ከ1 ዓመት በሊይ ካሊሇፇ)
9 የጠፊና የተበሊሸ የፕሮጀክት የይሁንታ ፇቃዴ ብር 1400 900 700
መተካት (የእዴሳት ጊዜው ከ2 ዓመት በሊይ ካሊሇፇ)
10 በወቅቱ ሊሌቀረበ የይተካሌኝና የእዴሳት ጥያቄ እንዯገና አዱስ የተጠና ሪፖርት እንዱያቀርብ
(የእዴሳት ጊዜው ከ 2 አመት በሊይ ካሊፇ) ይገዯዲሌ እንጂ አይታዯስም
7 የፕሮጀክት ትግበራ ስሇሚከሇከሌባቸዉና ስሇሚሰረዝባቸው አግባቦች
አንዴ ፕሮጀክት ቢተገበር/ሲተገበር የሚያስከትሇው አለታዊ ተጽዕኖ ከፌተኛ ከሆነና
ተጽዕኖውን በአጥጋቢ ሆኔታ ማስቀረት የማይቻሌ ከሆነ ወይም ተጽዕኖውን ሇማስቀረት
እንዯማይቻሌ ከታመነ ላሊ አማራጭ ቦታ እንዱፇሌግ ወይም ቴክኖልጂ እንዱጠቀም
ይዯረጋሌ፡፡ ስሇዚህ ይህ ክፌሌ የፕሮጀክቱ ትግበራ የሚከሇከሌባቸውን (የሚቋረጥበትን)
አግባቦች ሇመወሰን ያስችሊሌ፡፡ የአንዴ ፕሮጀክት ትግበራ የሚከሇከሇው፡-
18
1) ሁሇት የማይጣጣሙ ፕሮጀክቶች ጎን ሇጎን ተግባራዊ እንዱሆኑ የአካባቢ ተጽዕኖ ጥናት
ዘገባ የቀረበ ከሆነና በኋሊ የቀረበዉ ፕሮጀክት ቀዴሞ ከቀረበው ፕሮጀክት ጋር
የማይጣጣም ከሆነ የማይጣጣምበትን አለታዊ ተጽዕኖዎች በመግሇፅ ሇፕሮጀክት ባሇቤቱ
ላሊ አማራጭ ቦታ እንዱፇሌግ (የፕሮጀክቱን አይነት እንዱሇውጥ) በዯብዲቤ የሚገሇፅሇት
ሲሆን ፕሮጀክቱ በማይጣጣምበት ቦታ እንዲይተገበር ይከሇከሊሌ፡፡
2) የፕሮጀክቱ ተዲማሪ ተጽዕኖ በጣም ከፌተኛ ከሆነና አካባቢው ተጽዕኖውን መሸከም
የማይችሌ ከሆነ ሇአካባቢው ቅዴሚያ በመስጠት ፕሮጀክቱ እንዲይተገበር ይከሇከሊሌ፡፡
3) ፕሮጀክቱ ሉተገበር በታቀዯበት ቦታ ወይም አካባቢ ሊይ በማህበረሰቡ ዘንዴ ፕሮጀክቱ
እንዲይተገበር ከፌተኛ ተቃውሞ ከገጠመ ተቃውሞው እስኪፇታ ሇፕሮጀክቱ የአካባቢ
ይሁንታ ፇቃዴ አይሰጥም፡፡
4) ፕሮጀክቱ ሉተገበር የታሰበበት ቦታ በተሇያዩ አካሊት የይገባኛሌ ጥያቄ ውዝግብ ያሇበት
ከሆነና ውዝግቡ ካሌተፇታ የአካባቢ ይሁንታ ፇቃዴ አይሰጥም፡፡
5) ክሌሊዊና ሀገራዊ ቅርሶችን፣ ጥብቅ ቦታዎችን፣ ሃይማኖታዊና ባህሊዊ ቦታዎችን፣
ታሪካዊ ሃብቶችን፣ እንዱሁም ላልች በቀሊለ ሇጉዲት ተጋሊጭ የሆኑ ቦታዎችን
ፕሮጀክቱ በቀጥታ የሚነካ ከሆነና አማራጭ የማይገኝሇት ከሆነ የአካባቢ ይሁንታ ፇቃዴ
አይሰጥም፡፡
6) ፕሮጀክቱ የሚጠቀምባቸው ቴክኖልጂዎች በአካባቢ ጥበቃ ህጎች የተቀመጡትን የሌቀት
ዯረጃዎች ሉያሟለ የማይችለ ከሆኑና ፕሮጀክቱ ከፌተኛ ሌቀት የሚያስከትሌ ሆኖ
ሲገኝ እንዱሁም የተከሇከለ ግብዓቶችን የሚጠቀም ከሆነ የአካባቢ ይሁንታ ፇቃዴ
አይሰጥም፡፡
7) ማንኛውም በአሇም ባንክ በጀት ዴጋፌ የሚዯገፌ ፕሮጀክት ከዓሇም ባንክ ፖሉሲ ወይም
የህግ ማዕቀፍች ጋር የሚቃረን ወይም በባንኩ እንዱተገበር የማይፇቀዴ ከሆነ የአካባቢ
ይሁንታ ፇቃዴ አይሰጥም፡፡
8) ከሊይ በአንቀጽ 7 ንዑስ አንቀጽ 1 እስከ 7 የተጠቀሱትን የፕሮጀክት ትግበራ ክሌከሊዎች
በመተሊሇፌ ወዯ ተግባር የገባ ማንኛውም ፕሮጀክት ብር 100,000.00 (አንዴ መቶ ሽህ
ብር) ተቀጥቶ ፕሮጀክቱ እንዱዘጋ ወይም በራሱ ወጭ ወዯ ላሊ ቦታ እንዱዛወር
ይዯረጋሌ፡፡
9) በምዴብ አንዴና ሁሇት ውስጥ ሇተካተቱ ፕሮጀክቶች የአካባቢና ማህበራዊ ተጽዕኖ
ማቃሇያ እቅዴ ሳያዘጋጁና የአካባቢ ይሁንታ ፇቃዴ ሳይሰጣቸው፤ የአዘጋጁትም ቢሆኑ
የተጽዕኖ ማቃሇያ እቅዲቸው በፕሮጀክቱ ግንባታና ትግበራ ዱዛይን ውስጥ ሳይካተት
ሇፕሮጀክቶች የግንባታ ፇቃዴ የሚሰጥ በየዯረጃው ያሇ የከተማ ሌማትና ኮንስትራክሽን
19
ወይም ኢንደስትሪና ኢንቨስትምንት ቢሮ ኃሊፉ ወይም ባሇሙያ በብር 50,000.00
(በሀምሳ ሺህ ብር) ወይንም በአምስት አመት ጽኑ እስራት ወይም በሁሇቱም ይቀጣሌ፡፡
10)በምዴብ አንዴና ሁሇት ውስጥ ሇተካተቱ ፕሮጀክቶች የአካባቢና ማህበራዊ ተጽዕኖ
ማቃሇያ እቅዴ ሳያዘጋጁና የአካባቢ ይሁንታ ፇቃዴ ሳይሰጣቸው፤ የአዘጋጁትም ቢሆኑ
የተጽዕኖ ማቃሇያ እቅዲቸው በፕሮጀክቱ ግንባታና ትግበራ ዱዛይን ውስጥ ሳይካተት
ሇፕሮጀክቶች የስራ ፇቃዴ የሚሰጥ የማንኛውም መስሪያ ቤት/ ዴርጅት ኃሊፉ/ባሇሙያ
በብር 50,000.00 (በሀምሳ ሽህ ብር) ወይንም በአምስት አመት ጽኑ እስራት ወይም
በሁሇቱም ይቀጣሌ፡፡
11)በየዯረጃዉ ካለ የአካባቢ ጥበቃ ተቋማት የይሁንታ ፇቃዴ ሳይሰጠዉ ወዯ ተግባር የገባ
ማንኛውም ፕሮጀክት አለታዊ አካባቢያዊና ማህበራዊ ተጽዕኖ ካሇው ብር 50,000.00
(ሀምሳ ሽህ ብር) ተቀጥቶ ፕሮጀክቱ በሶስት ወራት ጊዜ ውስጥ የአያያዝ እቅዴ
አዘጋጅቶ እንዱያቀርብ ይገሇጽሇታሌ፤ በተቀመጠው የጊዜ ሰላዲ ውስጥ ዘገባውን ማቅረብ
ካሌቻሇ ስራውን እንዱያቆም ይዯረጋሌ፣
12)በአካባቢና በሰዉ ጤና ሊይ ተጽዕኖ እያስከተሇ ያሇ ፕሮጀክት ከሆነና ይህንኑ ሇመከሊከሌ
አሇመቻለ በባሇስሌጣኑ መስሪያ ቤት ወይም በተዋረዴ ባሇ የአካባቢ ጥበቃ ተቋም
በምርመራ የተረጋገጠ ከሆነ የፕሮጀክቱ ይሁንታ እንዱሰረዝ (ስራውን እንዱያቆም)
ይዯረጋሌ፣
13)የፕሮጀክቱ ባሇቤት የተጽእኖ ማቃሇያ እርምጃዎችን ካሌተገበረ እና በተሰጠው ግብረ
መሌስ መሰረት ተግባራዊ የማያዯርግ ከሆነ ባሇስሌጣኑ ወይም በሚመሇከተው በተዋረዴ
ያሇ የአካባቢ ጥበቃ መስሪያ ቤት ብር 50,000.00 (ሀምሳ ሽህ ብር) ተቀጥቶ የጹሁፌ
ማስጠንቀቂያ ይሰጠዋሌ፡፡ በተሰጠው ማስጠንቀቂያ መሠረት የኘሮጀክቱ ባሇቤት ችግሩን
የማያስተካክሌ ከሆነ ባሇሥሌጣኑ ወይም የሚመሇከታቸው በተዋረዴ ያሇ የአካባቢ ጥበቃ
መስሪያ ቤት የሰጠውን የይሁንታ ፇቃዴ ያግዲሌ ወይም ይሰርዛሌ፡፡ ላልችም ፇቃዴ
ሰጭ መስሪያ ቤቶች ሇኘሮጀክቱ ትግበራ የሰጡትን የስራ ፇቃዴ ይህን ውሣኔ ተከትሇው
ማገዴ ወይም መሠረዝ አሇባቸው፡፡
14)በአዋጅ ቁጥር 181/2003 ዓ.ም አንቀፅ 15 (5) መሰረት የፕሮጀክት ባሇቤቱ የአካባቢ
ተቆጣጣሪዎችን ክትትሌ፣ ምርመራና ቁጥጥር እንዲያካሄደ ወይም ወዯ ፕሮጀክቱ ግቢ
እንዲይገቡ የከሇከሇ እንዯሆነ ብር 30‚000.00 (ሰሊሳ ሽህ ብር) ተቀጥቶ የመጨረሻ
የፅሁፌ ማስጠንቀቂያ ይሰጠዋሌ፤ የተሰጠውን ማስጠንቀቂያ ባሇማክበር ሇሁሇተኛ ጊዜ
ክትትሌ፣ ምርመራና ቁጥጥር እንዲይካሄዴ ወይም የአካባቢ ተቆጣጣሪዎችን ወዯ
ፕሮጀክቱ ቅጥር ግቢ እንዲይገቡ ከከሇከሇ ባሇሥሌጣኑ ወይም በተዋረዴ ያለ የአካባቢ
20
ጥበቃ መስሪያ ቤቶች የሰጡትን የይሁንታ ፇቃዴ ያግዲለ ወይም ይሰርዛለ፡፡ ላልችም
ፇቃዴ ሰጭ መስሪያ ቤቶችም ሇኘሮጀክቱ ትግበራ የሰጡትን የስራ ፇቃዴ ይህን ውሣኔ
ተከትል ማገዴ ወይም መሠረዝ አሇባቸው፡፡
15)የፕሮጀክት ባሇቤቱ ባቀረበው ጥናት መሰረት የአካባቢ አያያዝ ዕቅደን ስሇመተግበሩ
በዓመት ሁሇት ጊዜ ሇሚመሇከተው የባሇስሌጣኑ መስሪያ ቤት ወይንም በተዋረዴ ሊሇ
የአካባቢ ጥበቃ መስሪያ ቤት ሪፖርት ማቅረብ አሇበት (የሪፖርት ማዴረጊያ ቅፁ በዕዝሌ
15.4 ተያይዟሌ)፡፡ የአካባቢ አያያዝ ዕቅዴ ትግበራውን በወቅቱ ሪፖርት የማያዯርግ ከሆነ
ማስጠንቀቂያ ይሰጠዋሌ፤ በተከታታይ ሶስት ጊዜ ሇሚመሇከተው የአካባቢ ጥበቃ
መስሪያቤት የአፇጻጸም ሪፖርት ካሊቀረበ የባሇስሌጣን መስሪያቤቱ ወይም በተዋረዴ ያሇ
የአካባቢ ጥበቃ መስሪያቤት የሰጠውን የይሁንታ ሰርተፉኬት ያግዲሌ ወይም ይሰርዛሌ፡፡
16)ሇፕሮጀክቱ ተዯጋጋሚ የአካባቢ ክትትሌና ምርመራ በማዴረግ ችግሮችን እንዱያስተካክሌ
ቢገሇጽሇትም ችግሩን አሊስተካክሌም በማሇቱ የመጨረሻ የማስጠንቀቂያ ዯብዲቤ ተጽፍ
በተሰጠዉ የጊዜ ገዯብ ዉስጥ ችግሩን ማስተካከሌ ያሌቻሇ ፕሮጀክት የማስተካከያ
እርምጃዎች ተግባራዊ እስከሚዯረጉ ዴረስ ፕሮጀክቱ ስራዉን እንዱያቆም ይዯረጋሌ፡፡
8 የአካባቢ ህግ ማስከበር ግብረ-ሀይሌ ስሇማቋቋም፣ተግባርና ኃሊፉነት

አብዛኞች የሌማት ፕሮጀክቶች አዯገኛ ቆሻሻቸውን በቀጥታ ወዯ አካባቢ በመሌቀቃቸው
የተነሳ በምግብ ስራዓተ ሰንሰሇት፣ በስርዓተ-ምህዲርና በሰዎች ሊይ የማይቀሇበስ ውስብስብ
ችግር እያስከተሇ ስሇሆነ በአንቀጽ 7 ሊይ በተገሇጸው አግባብ ተጽዕኖውን ማስወገዴ
ካሌተቻሇ በአካባቢ ህግ ማስከበር ግብረ ሀይሌ አማካይነት የአካባቢ ህግ የማስከበር ስራ
ይሰራሌ፡፡ በዚሁ አግባብ፡-
1) ፊብሪካዎችና የአገሌግልት ሰጭ ተቋማት ዯረቅና ፌሳሽ ቆሻሻቸውን አክመውና
የሀገሪቱን የቆሻሻ የሌቀት ዯረጃዎች ጠብቀው ማስወገዴ አሇባቸው፡፡ ፕሮጀክቶች
አካባቢን ከመበከሌ እንዱታቀቡ ተዯጋጋሚ ዴጋፌ ተዯርጎሊቸው የአካባቢ ህግን ሇማክበር
ፇቃዯኞች ካሌሆኑ የአካባቢ ጥበቃ መስሪያ ቤት የፕሮጀክቱን የይሁንታ ፇቃዴ
ይሰርዛሌ፤ ይህን ተከትል የስራ ፇቃዴ ስጭ ተቋማት የሰጡትን ፇቃዴ ይሰርዛለ፡፡
የአካባቢ ጥበቃ ግብረ ሀይሌም የአካባቢ ህጉን ሇማስከበር ፕሮጀክቱን ይዘጋሌ
(እንዱቋረጥ) ያዯርጋሌ፡፡
2) ከአካባቢ ጥበቃ መ/ቤት የሚቀርብሇትን የምስሌና የጽሁፌ ማስረጃ መሰረት በማዴረግ
የአካባቢ ህግ ማስከበር ግብረ ሀይሌ በአዋጅ ቁጥር 181/2003 አንቀጽ 15 መሰረት
የመዝጋት (የማገዴ) እርምጃ መወሰዴ አሇበት፡፡
21
3) ይህን አስተዲዯራዊ እርምጃ (ውሳኔ) ተግባራዊ ሇማዴረግ ከሚመሇከታቸው ተቋማት
የተዋቀረ የአካባቢ ህግ አስከባሪ ግብረ ሀይሌ በዚህ መመሪያ ተቋቁሟሌ፡፡
4) ግብረ-ሀይለ በክሌሌ ዯረጃ የሚከተለትን ተቋማት በአባሌነት አቅፎሌ፡-
የግብረ-ሀይለ አባሌ የሚሆኑ መስሪያ ቤቶች አባሌነት
ከክሌሌ ጠቅሊይ አቃቤ ህግ መስሪያ ቤት የሚመዯብ ሰብሳቢ
ከክሌሌ ፖሉስ ኮሚሽን የሚመዯብ አባሌ
ከክሌሌ ጤና ጥበቃ ቢሮ የሚመዯብ አባሌ
ከክሌሌ ኢንደስትሪና ኢንቨስትመንት ቢሮ የሚመዯብ አባሌ
ከክሌሌ የማዕዴን ሀብት ሌማት ማስፊፉያ ኤጀንሲ የሚመዯብ አባሌ
ከክሌሌ ንግዴና ገበያ ሌማት ቢሮ የሚመዯብ አባሌ
ከክሌሌ ከተማ ሌማት፣ ቤቶችና ኮንስትራክሽን ቢሮ የሚመዯብ አባሌ
ከክሌለ አካባቢ ዯንና ደር እንስሳት ጥ/ሌማት ባሇስሌጣን ጸሀፉና አባሌ ይሆናለ
የሚመዯብ
5) ከዚህ በሊይ የተቋቋመው ግብረ ሀይሌ የአካባቢ ዯንና ደር እንስሳት ጥበቃና ሌማት
ባሇስሌጣን የሚያቀርብሇትን የአካባቢ ብክሇትና ብክነት የምርመራና ክትትሌ ሪፖርት
ማስረጃዎች እየመረመረና አስፇሊጊም ሲሆን የመስክ ምሌከታ እያዯረገ በመረጃ ሊይ
የተመሰረተ እርምጃ ይወስዲሌ፡፡ እርምጃው ፕሮጀክቶችን ሇተወሰነ ጊዜ መዝጋት
ወይንም መሰረዝ ሉሆን ይችሊሌ፡፡
6) የአካባቢ ጥበቃ ግብረ ሀይሌ በዚህ መመሪያ መሰረት በየዯረጃው ባለ የዞንና የወረዲ
አዯረጃጀቶች የተቋቋመ ሲሆን ተግባርና ኃሊፉነቱንም በዚህ አንቀጽ በተገሇጸው አግባብ
ይወጣሌ፡፡
9 ሇአካባቢ አማካሪ ዴርጅቶችና ባሇሙያዎች የአማካሪነት የሙያ ፇቃዴ

ስሇመስጠት
ይህ ክፌሌ ባሇስሌጣኑ የአካባቢ አማካሪ ዴርጅቶችንና አማካሪ ባሇሙያዎችን የሙያ ፇቃዴ
ሇመስጠት፣ አመሌካቾች ማሟሊት የሚገባቸዉን መስፇርቶችና ሰነድች፣ የአማካሪዎችን
ተግባርና ኃሊፉነት የሚወስን ይሆናሌ፡፡
9.1 የአካባቢ ተጽዕኖ ዘገባ የማዘጋጀት ስሌጣን
1) ሇማንኛውም ፕሮጀክት የአካባቢ ተጽዕኖ ጥናት ዘገባ የሚዘጋጀዉ በዚህ መመሪያ ዉስጥ
የተዘረዘሩ መስፇርቶችን በሚያሟለ የባሇሙያዎች ስብጥርና ህጋዊ ፇቃዴ ባሊቸው
አማካሪ ዴርጅቶች ብቻ ይሆናሌ፡፡ ነገር ግን የዓሇም ባንክ ፕሮጀክቶችን በተመሇከተ
ሀገራችን ባፀዯቀችው ህግ መሰረት ተፇፃሚ ይሆናሌ፡፡
2) የአካባቢ አማካሪነት የሙያ ፇቃዴ ሇማዉጣት የሚፇሌግ ባሇሙያ በዕዝሌ 15.5-15.7
ከተጠቀሱት የትምህርት ዝግጅቶች አንደ ሉኖረዉ ይገባሌ፡፡ ሇመጀመሪያ ዱግሪ አምስት
22
ዓመትና በሊይ የሥራ ሌምዴ፣ ሇሁሇተኛ ዱግሪ ሶስት ዓመትና በሊይ የሥራ ሌምዴ እና
ሇሶስተኛ ዱግሪ ሁሇት ዓመትና በሊይ የሥራ ሌምዴ ያሇው/ያሊት መሆን አሇበት፡፡
9.2 በአካባቢ አማካሪነት ስራ ሇመሰማራት መሟሊት የሚገባቸዉ መስፇርቶች
1) የታዯሰ የሙያ ብቃት ማረጋገጫ ማስረጃ፣
2) በአማካሪ ዴርጅት የተዯራጁ መሆን አሇባቸው፤
3) አንዴ አማካሪ ዴርጅት ፇቃዴ ሇማውጣት 6 የተሇያዩ የሙያ ዘርፍችን ያካተቱ አማካሪ
ባሇሙያዎች መያዝ ያሇበት ሲሆን ስዴስቱም ባሇሙያዎች የሙያ ብቃት ማረጋገጫ
ያሊቸው መሆን አሇባቸው፣
4) በአንዴ የአካባቢ ተጽዕኖ ጥናትና ዘገባ ዝግጅት ሊይ የሚሳተፈ ባሇሙያዎች ቁጥር
ቢያንስ አራት ባሇሙያዎች ሆኖ እንዯ ፕሮጀክቱ ባህሪ የተሇያየ የሙያ ስብጥር ያሊቸው
ሉሆኑ ይገባሌ፣
5) የባሇሙያዎች ቁጥር እንዯ ፕሮጀክቱ ባህሪ የሚሇያይ ሆኖ በዝቅተኛው ቁጥር ሊይ
ያለት አራቱም ባሇሙያዎች የተሇያየ የአማካሪነት የሙያ ብቃት ማረጋገጫ ሉኖራቸው
ይገባሌ፣
6) የታዯሰ የንግዴ ስራ ፇቃዴ፣
7) የታዯሰ የአማካሪነት የዴርጅት ፇቃዴ፣
8) የራሱ የሆነ የተሟሊ ቋሚ ጽ/ቤት ያሇው፣ ስራስኪያጅና ጸሀፉ ባሇሙያ ያሇው
9) መሰረታዊ የአካባቢ መረጃ መሰብሰቢያና መሇኪያ መሳሪያዎችን (ጅፒኤስ፣ቪዱዮ
ካሜራ፣ዴጅታሌ ካሜራ፣ኮምፒውተር ወዘተ) ያሟሊ መሆን ይኖርበታሌ
10)ሇአማካሪ ባሇሙያ የሙያ ብቃት እንዱሁም ሇአማካሪ ዴርጅት (firm) ፇቃዴ የሚሰጠው
በክሌለ አካባቢ ዯንና ደር እንስሳት ጥበቃና ሌማት ባሇስሌጣን ብቻ ነው፡፡
11)አንዴ ባሇሙያ ከሁሇት አማካሪ ዴርጅቶች በሊይ አማካሪ ሆኖ እንዱሰራ ወይም
እንዱዯራጅ አይፇቀዴም፡፡
9.3 የሙያ ብቃት ማስረጃ በአዱስ ሇማውጣትና ሇዕዴሣት አገሌግልት ክፌያ
1) የሙያ ብቃት ማረጋገጫ ስርቲፉኬት ወይም የአማካሪ ዴርጅት ፇቃዴ የሚታዯሰው
በዚህ መመሪያና በአካባቢ ህጎች የተካተቱ ህጎችና የሙያ ስነ ምግባሮች አፇጻጸም
በምርመራ ከተረጋገጠ በኋሊ ይሆናሌ፡፡
2) ባሇሙያዎች አዱስ የሙያ ፇቃዴ ሇማዉጣት፣ ዯረጃቸውን ሇማሳዯግና የጠፊባቸው
በዴጋሚ ሇማዉጣት ብር 300.00 (ሶስት መቶ ብር) የአገሌግልት ክፌያ መክፇሌ
አሇባቸዉ፡፡ ከዚህ በተጨማሪ አዱስ የሙያ ፇቃዴ ሇማውጣት ሁሇት ጉርዴ ፍቶግራፌ፣
23
የጠፊባቸውን ሇመተካትና ዯረጃቸውን ሇማሳዯግ አንዴ ጉርዴ ፍቶግራፌ /3x4 መጠን/
ማቅረብ ይጠበቅባቸዋሌ፡፡
3) አዱስ የአማካሪ ዴርጅት ፇቃዴ ሇማውጣት፣ የአማካሪ ዴርጅት ዯረጃ ሇማሳዯግና የጠፊን
የዴርጅት ፇቃዴ በዴጋሜ ሇማውጣት ብር 500.00 (አምስት መቶ ብር) የአገሌግልት
ክፌያ መከፇሌ አሇበት፡፡ ከዚህ በተጨማሪ ሁሇት ጉርዴ ፍቶግራፌ /3x4 መጠን/
ማቅረብ ይጠበቅባቸዋሌ፡፡
4) የአማካሪ ዴርጅት ፇቃዴ በየሁሇት ዓመቱ ብር 300.00 (ሶስት መቶ ብር) የአገሌግልት
ክፌያ በመክፇሌ፤ የሙያ ብቃት ማረጋገጫ ዯግሞ ብር 200.00 (ሁሇት መቶ
ብር)በመክፇሌ ይታዯሳሌ፡፡
5) የአማካሪ ዴርጅት ፇቃዴ ወይም የሙያ ብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት
በተቀመጠው የጊዜ ገዯብ ውስጥ ካሌታዯሰ በቀጣይ ሶስት ወራት ውስጥ ከአገሌግልት
ክፌያ በተጨማሪ የቅጣት ብር 500.00 (አምስት መቶ ብር) እንዱከፌሌ በማዴረግ
እንዱታዯስ ይዯረጋሌ፡፡ በዚህ የጊዜ ገዯብ ውሰጥ ሳይታዯስ ከቀረ ሇሚቀጥለት ተጨማሪ
ሶስት ወራት 800.00 (ስምንት መቶ ብር) ቅጣት እንዱከፌሌ በማዴረግ እንዱታዯስ
ይዯረጋሌ፡፡ በዚህ የጊዜ ገዯብ ውስጥ ካሌታዯሰ የሙያ ብቃት ማረጋገጫ የምስክር
ወረቀቱ ወይም የአማካሪ ዴርጅቱ ፇቃዴ ሇአንዴ አመት ይታገዲሌ፡፡
6) ነባር የሙያ ብቃት ማረጋገጫ ያሊቸው ባሇሙያዎች ይህ መመሪያ በወጣ በ6 ወራት
ጊዜ ውስጥ አዱስ የማመሌከቻ ፍርም በመሙሊትና ያሊቸውን ማስረጃ በማቅረብ አዱስ
የሙያ ብቃትና የአማካሪ ዯርጅት ፇቃዴ ማውጣት አሇባቸው፡፡ ይህ መመሪያ በወጣ በ6
ወራት ጊዜ ውስጥ ፇቃዲቸውን ሇሚያሳዴሱ አማካሪ ባሇሙያዎች ምንም አይነት
የአገሌግልት ክፌያ አይጠየቅም፡፡
7) ከ6 ወራት በኋሊ ነባሩ የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ካሌታዯሰ የማያገሇግሌ
ሲሆን ከዚህ በኋሊ ሇሚቀርብ የፇቃዴ ይታዯስሌኝ ጥያቄ ብር 300.00 (ሶስት መቶ ብር)
የአገሌግልት ክፌያ እንዱከፌሌ እየተዯረገ ይታዯሳሌ፡፡ ይህም ሆኖ በአንዴ አመት ጊዜ
ውስጥ የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀቱ ካሌታዯሰ የብቃት ማረጋገጫ የምስክር
ወረቀቱ እንዯተሰረዘ ይቆጠራሌ፡፡
9.4 የአካባቢ አማካሪ ዴርጅቶችና ባሇሙያዎች ተግባርና ኃሊፉነት
1) የአማካሪ ዴርጅት ፇቃዴ ወይም የሙያ ብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ከተሰጠበት
ቀን ጀምሮ ሁሇት ዓመት ከመሙሊቱ ከሁሇት ወራት በፉት ጀምሮ ሁሇት ዓመት
እሰኪሞሊው ዴረስ ሇባሇስሌጣኑ ቀርቦ መታዯስ አሇበት፡፡ ሆኖም አንዴ ባሇሙያ መስሪያ
24
ቤት ሲቀይር አዱሱ ስራው ከአማካሪነት ስራው ጋር የጥቅም ግጭት የላሇው መሆኑን
ማረጋገጥ አሇበት፡፡
2) አንዴ የሙያ ብቃት ማረጋገጫ ማስረጃ የተሰጠው ባሇሙያ በሁሇት ዴርጅቶች ውስጥ
ተቀጥሮ መስራት ይችሊሌ፡፡
3) አንዴ የአካባቢ አማካሪ ዴርጅት የቀጠራቸውን ባሇሙያዎች ሙለ ማስረጃ በየዯረጃው
ሊሇ የአካባቢ ጥበቃ መስሪያ ቤት የማስወቅ ግዳታ አሇበት፡፡ የባሇሙያ ሇውጥ ሲኖር
አማካሪ ዴርጅቱ በአንዴ ወር ጊዜ ውስጥ ሇሚመሇከተው የአካባቢ ጥበቃ መስሪያ ቤት
ሇውጡን ማሳወቅ አሇበት፡፡
4) አማካሪ ዴርጅቱ ሇአካባቢ ጥበቃ መስሪያ ቤት የሚያቀርበው ማስረጃ የባሇሙያዎችን
ሙለ መረጃ፣ በዴርጅቱ ውስጥ ያሊቸውን ኃሊፉነት፣ ስምና ፉርማ ያካተተ መሆን
አሇበት
5) አንዴ አማካሪ ዴርጅት የሚያዘጋጃቸውን ከአስር አመት ያነሰ የቆይታ ጊዜ ያሊቸውን
የተጽዕኖ ጥናት ዘገባዎች በሙለ በመረጃ ቋት የማስቀመጥና በበጀት ዓመቱ ውስጥ
ያዘጋጃቸውን የጥናት ሪፖርቶች አካባቢ ጥበቃ ባሇስሌጣን በሚያዘጋጀው የሪፖርት ቅጽ
መሰረት ሇባሇስሌጣኑ ሪፖርት የማዴረግ ግዳታ አሇበት፡፡
6) የአማካሪ ዴርጅት ፇቃዴ ወይም የሙያ ብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት የያዘ
ማንኛዉም ሰዉ የምስክር ወረቀቱን ያሇአግባብ ከተጠቀመበት ወይም የላሊን ሰው
የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ያሇአግባብ ተጠቅሞ ከተገኘ ወይም የሚጠቀምበትን
የአማካሪነት ፇቃዴ ማህተም ሇላሊ አስተሊሌፍ/የራሱን ሰጥቶ/፣ ሀሰተኛ መረጃ አያይዞ
ከተገኘ ባሇስሌጣኑ ወይም የሚመሇከተዉ የአካባቢ ጥበቃ መስሪያ ቤት ፇቃደ
እንዱሰረዝና በህግ እንዱጠየቅ ያዯርጋሌ፡፡
7) ከሊይ የተገሇጹት ተግባርና ኃሊፉነቶች እንዯተጠበቁ ሆኖ የሚከተለት ጉዲዮች
ሲያጋጥሙ የምስክር ወረቀቱ ይሰረዛሌ፡-
1) ምስክር ወረቀት የተሰጠው ባሇሙያ ከዚህ ዓሇም በሞት ሲሇይ፣ ወይም በራሱ
ጥያቄ ወይም በላሊ ምክንያት ስራውን ሲተው፣
2) አመሌካቹ የምስክር ወረቀቱን ያገኘው በማጭበርበር መሆኑ ከተረጋገጠ፣
3) የምስክር ወረቀት የተሰጠው ዴርጅት መክሰሩ ወይም መፌረሱ አግባብነት ባሇው
ፌ/ቤት ሲረጋገጥ ወይም በራሱ ምክንያት ስራውን አቁሞ የምስክር ወረቀቱን
ሲመሌስ፣
4) አመሌካቹ ከብቃት ማረጋገጫ ምስክር ወረቀቱ ዓሊማዎች ጋር የሚቃረኑ
ተግባራትን ሲያከናውን ከተገኘ፣
25
5) የአማካሪ ዴርጅቱ ሇሰራው የአካባቢ ተፅዕኖ ዘገባ መሌሶ የአካባቢ ኦዱት ሰርቶ
ከተገኘ፣
6) ፇቃዴ ባሊገኘበት የማማከር ዯረጃና ዘርፌ ተሰማርቶ ከተገኘ፣
8) የሙያ ብቃት ማረጋገጫ ወይም የአማካሪ ዴርጅት ፌቃዴ የተሰጠው አካሌ በሰው
ወይም በዴርጅት ሊይ ሆነ ብል ወይም በቸሇሌተኝነት ሙያው የሚጠይቀውን ሥነ-
ምግባር በመጣስ ስራውን ተገቢ ባሌሆነ አሰራር ያከናወነ ስሇመሆኑ ከተጠቃሚዎች
በህግ የተረጋገጠ ማስረጃ ሲቀርብ፤ የላሊ ሰውን ስራ የራሱ አስመስል የቀዲ ወይም
የገሇበጠ፤ እንዯ ጥፊቱ ዯረጃ ከአንዴ አመት እገዲ እስከ ምስክር ወረቀት ስረዛ የሚዯርስ
እርምጃ ይወሰዲሌ፡፡
9) አንዴ የአካባቢ አማካሪ ዴርጅት በባሇስሌጣን መስሪያ ቤቱ የሙያ ብቃት ማረጋገጫ
ሰርተፉኬት አግኝቶ የአማካሪነት ስራ ሲሰራ የሚያቀርባቸው የአካባቢ ተጽዕኖ ጥናት
ዘገባዎች ሊይ በተዯጋጋሚ የጥራት ችግር የሚያጋጥም ከሆነ በመጀመሪያ የቃሌ
ማስጠንቀቂያ፣ ቀጥልም የጽሁፌ ማስጠንቀቂያ ከተሰጠው በኋሊ የሰነደን ጥራት
የማያስተካክሌ ሆኖ ሲገኝ ባሇስሌጣኑ የሰጠውን የአካባቢ የሙያ ብቃት ማረጋገጫ
ሰርተፉኬት በመሰረዝ የአካባቢ አማካሪነት ስራውን እንዱያቋርጥ ያዯርጋሌ፡፡
10)አንዴ ሰው የተሇያዩ የአካባቢ አማካሪነት የሙያ ፇቃድች ካለት በአንዴ ጥናት ውስጥ
መሳተፌ የሚችሇው በአንደ የሙያ ፇቃዴ ብቻ ይሆናሌ፡፡ የትምህርት ዝግጅቱ
ፇቅድሇት ከአንዴ በሊይ የብቃት ማረጋገጫ ምስክር ወረቀት ያገኘ ባሇሙያ አንዴ ሰነዴ
ዝግጅት ሊይ ከአንዴ መስክ በሊይ ከተሠማራ ሇአንዴ አመት እገዲ ይጣሌበታሌ፡፡
11)አንዴ አማካሪ ዴርጅት የራሱን የሌማት ፕሮጀክት በአማካሪነት ሉሰራ አይፇቀዴሇትም፡፡
በመሆኑም ገሇሌተኛ በሆነ የአካባቢ አማካሪ ዴርጅት አሰርቶ ማቅረብ አሇበት፡፡ አንዴ
አማካሪ ዴርጅት የራሱን የሌማት ፕሮጀክት ሲሰራ ከተገኘ ሇአንዴ አመት እገዲ
ይጣሌበታሌ፡፡
9.5 ሇምዝገባ መሟሊት ያሇባቸው ጉዲዮች
1) ማንኛዉም የሙያ ብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ሇማዉጣት የሚቀርብ አመሌካች
በቅዴሚያ ባሇስሌጣኑ ያዘጋጀዉን የምዝገባ ፍርም ሞሌቶ ማቅረብ አሇበት፡፡
2) የሙያ ብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ሇሚያወጡ ባሇሙያዎች ሁሇት የቅርብ ጊዜ
3x4 መጠን ያሇዉ ጉርዴ ፍቶ ግራፌ ማቅረብ አሇባቸው፡፡
3) አዱስ የአካባቢ አማካሪነት ዴርጅት ፇቃዴ የምስክር ወረቀት እንዱሰጠው ጥያቄ ያቀረበ
ዴርጅት በባሇስሌጣኑ መስሪያቤት የተሰጠና የታዯሰ የሙያ ብቃት ማረጋገጫ ምስክር
26
ወረቀት እንዱሁም የታዯሰ የቀበላ መታወቂያ ከአንዴ ፍቶ ኮፒ ጋር ማቅረብ
4) የምስክር ወረቀት እንዱሰጣቸው ጥያቄ ያቀረቡ የዴርጅት ባሇቤቶች ከአንዴ ግሇሰብ በሊይ
ከሆኑ ስሌጣን ባሇው አካሌ የፀዯቀ የዴርጅት መመስረቻ ሰነዴ፣ መተዲዯሪያ ዯንብ እና
ማመሌከቻውን ይዞ የቀረበው ሰው የውክሌና ማስረጃ ከአንዴ ፍቶ ኮፒ ጋር ማቅረብ
አሇበት፡፡
5) የአንዴ አማካሪ ዴርጅት የአማካሪነት ዯረጃ በዚህ መመሪያ በዕዝሌ 15.7 በተዘረዘሩት
የመመዘኛ መስፇርቶች መሠረት ተፇፃሚ ይሆናሌ፡፡
6) ዯረጃው እንዱሻሻሌ የጠየቀ አማካሪ ዴርጅት በዚህ መመሪያ መሠረት ማሟሊት ያሇበት
የባሇሙያ ዓይነትና ብዛት በዕዝሌ 15.7 የተገሇጸ ሲሆን፤ የታዯሰ የባሇሙያዎች የቀበላ
መታወቂያ ከአንዴ ፍቶ ኮፒ ጋር፣ የታዯሰ የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ከአንዴ
ፍቶ ኮፒ ጋር እንዱሁም ከተቀጣሪ ባሇሙያዎች ጋር የተዯረገ የስራ ውሌ ስምምነት
ከአንዴ ፍቶ ኮፒ ጋር ማቅረብ አሇበት፡፡
7) አዱስ የአካባቢ አማካሪ ዴርጅት ፇቃዴ የምስክር ወረቀት እንዱሰጠው ጥያቄ ያቀረበ
ዴርጅት የመስሪያ ቢሮ ያሇው መሆኑን ማረጋገጫ ሰነዴ ወይም ሕጋዊ የቤት ኪራይ
ውሌ ከአንዴ ፍቶ ኮፒ ጋር እና የዴርጅቱ ባሇቤት ወይም የዴርጅቱ ስራ አስኪያጅ 3x4
የሆነ ሁሇት ፍቶ ግራፌ ማቅረብ አሇበት፡፡
8) አዱስ የሙያ ብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት ሇማውጣት የሚቀርብ ማመሌከቻ
የአመሌካቹን ዋና የትምህርት ማስረጃና የሥራ ሌምዴ ከአንዴ ፍቶ ኮፒ ጋር አያይዞ
ማቅረብ አሇበት፡፡
9) በመንግስት ወይም በግሌ መስሪያ ቤት ወይም ዴርጅት በቋሚነት ተቀጥረው የሚሰሩ
ባሇሙያዎች በተቋማቸው የሚሰሩት ስራ የሙያ ፇቃዴ ከሚጠይቁበት የአማካሪነት ስራ
ዘርፌ ጋር የጥቅም ግጭት የማይፇጥር መሆኑን ወይም የማማከር ስራ እንዱሰሩ
ስሇመፌቀደ ከሚሰሩበት መስሪያ ቤት/ዴርጅት የጽሁፌ ማረጋገጫ ወይም የዴጋፌ
ዯብዲቤ ማቅረብ አሇባቸዉ፡፡
9.6 የአማካሪ ዴርጅት ወይም የሙያ ብቃት ማረጋገጫ ሰርተፉኬት አሰጣጥ ሂዯት
1) የአማካሪ ዴርጅት ወይም የሙያ ብቃት ማረጋገጫ ሰርተፉኬት ይሰጠኝ ማመሌከቻ
ሇባሇስሌጣኑ ቀርቦ ሇባሇሙያዎች በተመራ በ4 ቀናት ውስጥ የማስረጃ ሰነደ ተግምግሞ
ሇውሳኔ ይቀርባሌ፡፡ የሚቀርበው ማመሌከቻ በእዝሌ 15.8 ሊይ በተያያዘው ቅጽ መሰረት
የሚቀርብ ይሆናሌ፡፡
27
2) የቀረበው የማመሇክቻ ሰነዴ ከተመረመረ በኋሊ ውጤቱ ሊይ ኃሊፉው ወይም ዲይሬክተሩ
የፇረበት ውሳኔ ማስታወቂያ ሰላዲ ሊይ ሇ5 ቀናት ተሇጥፍ እንዱቆይ ይዯረጋሌ፡፡
3) አንዴ ባሇሙያ ከሁሇት የሙያ ዘርፍች በሊይ ፇቃዴ ሉወስዴ አይችሌም እንዱሁም
ከሁሇት አማካሪ ዴርጅቶች በሊይም በመስራች አባሌነት ሉመዘገብ አይችሌም፡፡
4) የአማካሪ ዴርጅቱ ወይም አመሌካቹ ባሇሙያ ያሊሟሊቸው ሰነድች ካለ እንዱሟለ
በስሌክ/ በማስታወቂያ ይነገረዋሌ፤ የማሇፉያ ውጤቱን ሊገኘ አመሌካች ዯግሞ ውሳኔ
በተሰጠ በ10 ቀናት ውስጥ የሙያ ፇቃዴ/ የብቃት ማረጋገጫ ሰርተፉኬቱ ይሰጠዋሌ፡፡
5) አንዴ የሙያ ብቃት ማረጋገጫ ሰርተፉኬት ይሰጠኝ ብል የሚጠይቅ ጀማሪ ባሇሙያ
የአማካሪነት የምስክር ወረቀት የሚሰጠው ዝቅተኛ የማሇፉያ ነጥብ የሆነውን 50%
ውጤት ሲያገኝ ሲሆን የከፌተኛ አማካሪነት የምስክር ወረቀት የሚሰጠው በመመዘኛዎች
መሰረት ዝቅተኛ የማሇፉያ ነጥብ የሆነውን 70% ውጤት ሲያገኙ ነው (መስፇርቱን
በዕዝሌ 15.5 ይመሌከቱ)
6) አንዴ የሙያ ብቃት ማረጋገጫ ሰርተፉኬት ይሰጠኝ ብል የሚጠይቅ ባሇሙያ
በአቀረበው ማስረጃ ማሇፌ ካሌቻሇ በዴጋሜ ማመሌከት የሚችሌው ከአንዴ ዓመት
የቆይታ ጊዜ በኋሊ ይሆናሌ፡፡ የተጭበረበረ ማስረጃ አያይዞ የሚያቀርብ ባሇሙያ ካሇ
የብቃት ማረጋገጫ ሰርተፉኬት እንዲይሰጠው እገዲ ይዯረግበታሌ፡፡
7) በዯረጃ I እና በዯረጃ II የአካባቢ አማካሪ ዴርጅት ፇቃዴ ሇማውጣት የሚያመሇክቱ
አካሊት የአማካሪነት ፇቃዴ ሇማግኘት በዚህ መመሪያ ዕዝሌ 15.7 ሊይ የተገሇጸውን
ዝቅተኛ መስፇርት ማሟሊት ይጠበቅባቸዋሌ፡፡
8) አንዴ የሙያ ብቃት ማረጋገጫ ሰርተፉኬት የተሰጠው ባሇሙያ ወይም ፌቃዴ
የተሰጠው አማካሪ ዴርጅት የዯረጃ ይሻሻሌሌኝ ጥያቄ ማቅረብ የሚችሇው ከአንዴ ዓመት
የቆይታ ጊዜ በኋሊ ይሆናሌ፡፡
9.7 ስሇምስክር ወረቀት አሰጣጥና ይዘት
1) በዚህ መመሪያ ውስጥ የተዘረዘሩ መስፇርቶች ሊሟሊ ባሇሙያ ወይም አማካሪ ዴርጅት
የአማካሪነት የምስክር ወረቀቱ ይሰጠዋሌ፡፡
2) በባሇስሌጣን መስሪያ ቤቱ የሚሰጥ የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት እንዯ አግባቡ
የሚከተለትን መረጃዎች መያዝ አሇበት፡፡
1) የባሇሙያውን /የዴርጅቱን ሙለ ስም፣
2) የስራ አዴራሻ፣
3) የብቃት ማረጋገጫ የምስክር ወረቀት የተሰጠበት የማማከር አገሌግልት ዘርፌ
4) የምስክር ወረቀቱ ዯረጃ፣
28
5) የምስክር ወረቀቱ የተሰጠበት ቀን፣
6) የምስክር ወረቀቱ ፀንቶ የሚቆይበት የጊዜ ገዯብ፣
7) የባሇሙያውን ፍቶ ግራፌ (የዴርጅቱን ባሇቤት) የስራ አስኪያጅ ፍቶ ግራፌ፣
8) መሇያ ቁጥር፣
9) የፇቃዴ ሰጪውን ኃሊፉ ስም፣ ፉርማና የባሇስሌጣኑ መሰሪያ ቤት ማኅተም፣
9.8 ስሇቅሬታ አቀራረብ
1) በውሳኔ አሰጣጡ ቅር የተሰኘ ማንኛውም አመሌካች ውሳኔው በተገሇፀ በ5 ቀናት ውስጥ
ቅሬታውን በጽሁፌ ሇባሇስሌጣኑ ማቅረብ ይችሊሌ፡፡ አመሌካቹ በ5 ቀናት ውስጥ
ቅሬታውን ካሊቀረበ ውሳኔውን እንዯተቀበሇ ይቆጠራሌ፡፡
2) ቅሬታ የቀረበሇት ባሇሙያ ወይም ኃሊፉ በ10 ቀናት ውስጥ ቅሬታውን መርምሮ ምሊሽ
መስጠት አሇበት፡፡
3) ባሇሙያው ወይም ኃሊፉው ቅሬታውን መርምሮ በሰጠው ውሳኔ ሊይ ቅር የተሰኘ
አመሌካች ቅሬታውን ሇሚመሇከተው አካሌ ማቅረብ ይችሊሌ፡፡
10 የይሁንታ ፇቃዴ ሳይዙ ወዯ ተግባር የገቡና የሚገቡ ፕሮጀክቶችን አሰራር

ስሇመወሰን
የአካባቢ ይሁንታ ሳይሰጣቸው ወዯ ትግበራ የገቡ (የሚገቡ) ፕሮጀክቶች አካባቢን እየበከለና
ማህበረሰብን እየጎደ መቀጠሌ ስላሇባቸው አዋጅ ቁጥር 181/2003 ዓ.ም አንቀጽ 6 (1ሐ)
ህጉን ተፇፃሚ በማዴረግ የሚዯርሰውን ጉዲት መከሊከሌ (ማስቀረት) የሚያስችሌ ስርዓት
በመዘርጋት ተግባራዊ ይዯረጋሌ፡፡ በመሆኑም፡-
1) አዋጅ ቁጥር 181/2003 ዓ.ም አንቀጽ 6 (1ሐ) መሰረት የተሰጠውን የዕፍይታ ጊዜ
በመጠቀም የአካባቢ አያያዝ ዕቅዴ ሳያዘጋጅና ይሁንታ ሳያገኝ ወዯተግባር ገብቶ የተገኘ
ፕሮጀክት ከሃምሳ ሺህ ብር እስከ አንዴ መቶ ሺህ ብር የገንዘብ ቅጣት ይቀጣሌ፡፡
ቅጣቱን ከፇጸመ በኋሊም በ3 ወራት ጊዜ ውስጥ የፕሮጀክቱን የአካባቢ ምርመራ በራሱ
ወጭ በማካሄዴ ችግሩን (ተጽዕኖውን) የሚያቃሌሌ የአካባቢ አያያዝ ዕቅዴ አዘጋጅቶ
በማቅረብ ይሁንታ ሰርተፉኬት ማግኘት አሇበት፡፡
2) በዚህ መመሪያ በተራ ቁጥር 10.1 የተገሇፀው እንዯተጠበቀ ሆኖ የፕሮጀክት ባሇቤቱ
በተሰጠው የጊዜ ገዯብ ውስጥ የአካባቢ አያያዝ ዕቅዴ በማቅረብ ይሁንታ ሰርተፉኬት
ሳያገኝ የቀረ እንዯሆነ ከመቶ ሃምሳ ሺህ ብር በማያንስና ከሁሇት መቶ ሺህ ብር
በማይበሌጥ የገንዘብ መቀጮ ይቀጣሌ፡፡
3) ፕሮጀክቱ በአካባቢና በማህረሰቡ ሊይ ጉዲት ወይም ብከሇት ያዯረሰ እንዯሆነ በላልች
ህጎች የሚጠየቅ መሆኑ እንዯተጠበቀ ሆኖ የንግዴ ፇቃደ ሇተወሰነ ጊዜ እንዱታገዴ
29
ወይንም ሙለ በሙለ እንዱሰረዝ ሇፇቃዴ ሰጪ መስሪያ ቤቱ በዯብዲቤ ይገሇፃሌ፡፡
ዯብዲቤው የዯረሰውም የንግዴ ፇቃዴ ሰጪ መስሪያቤት የሰጠውን የንግዴ ፇቃዴ ማገዴ
ወይንም መሰረዝ ይኖርበታሌ፡፡ የአካባቢ ግብረ-ሀይሌም ይህ የማገዴ (የመዘረዝ) ውሳኔ
ተግባራዊ እንዴሆን የማዴረግ ኃሊፉነት አሇበት
4) የአካባቢ ተፅዕኖ ግምገማ አዋጅ ቁጥር 181/2003 አንቀጽ 25/2 መሰረት አዋጁ ከወጣ
በኋሊ የአካባቢ ተፅዕኖ ግምገማ የጥናት ዘገባ ሳያቀርብና የይሁንታ ፇቃዴ ሳያገኝ ወዯ
ተግባር የገቡ ፕሮጀክት ከሃምሳ ሺህ ብር በማያንስና ከመቶ ሺህ ብር በማይበሌጥ
የገንዘብ መቀጮ ተቀጥቶ በ3 ወራት ጊዜ ውስጥ የፕሮጀክቱን የአካባቢ ምርመራ
በማካሄዴ ተጽዕኖውን የሚያቃሌሌ የአካባቢ አያያዝ ዕቅዴ አዘጋጅቶ በማቅረብ የይሁንታ
ሰርተፉኬት ማግኘት አሇበት፡፡ ይህ ካሌሆነ የፕሮጀክቱ ስራ ሇጊዜው እንዱቋረጥ ተዯርጎ
የአካባቢ አያያዝ እቅዴ በተሟሊ መንገዴ ተዘጋጅቶ በሚመሇከተዉ አካሌ ተቀባይነት
ሲያገኝ ፕሮጀክቱ እንዯገና ስራ እንዱጀምር ይዯረጋሌ፡፡ በአካባቢ ክትትሌና ቁጥጥር
በሰውና አካባቢ ሊይ ጉዲት ማዴረሱ ከተረጋገጠ በወንጀሌና በፌታብሔር ህጎች
እንዱጠየቅ ይዯረጋሌ፡፡
5) በዚህ መመሪያ በተራ ቁጥር 10.3 የተገሇፀው እንዯተጠበቀ ሆኖ የፕሮጀክት ባሇቤቱ
የአካባቢ አያያዝ ዕቅዴ በማቅረብ የይሁንታ ሰርተፉኬት ሳያገኝ የቀረ እንዯሆነ አግባብ
ባሊቸው ህጎች መጠየቁ እንዯተጠበቀ ሆኖ የንግዴ ፇቃደ እንዱሰረዝ ሇፇቃዴ ሰጪ
መስሪያ ቤቱ በዯብዲቤ ይገሇፃሌ፡፡ ዯብዲቤው የዯረሰውም የንግዴ ፇቃዴ ሰጪ መስሪያ
ቤት የሰጠውን የንግዴ ፇቃዴ መሰረዝ ይኖርበታሌ፡፡ የአካባቢ ጥበቃ ግብረ ሀይሌም
የማገዴ/ የመዘረዝ ውሳኔ ተግባራዊ እንዱሆን የማዴረግ ኃሊፉነት አሇበት፡፡
6) ፕሮጀክቱ በአካባቢና በማህረሰቡ ሊይ ጉዲት ወይም ብከሇት ያዯረሰ እንዯሆነ አግባብ
ባሊቸው ህጎች መጠየቁ እንዯተጠበቀ ሆኖ የስራ/የንግዴ ፇቃደ እንዱሰረዝ ሇፇቃዴ ሰጪ
መስሪያ ቤቱ በዯብዲቤ ይገሇፃሌ፡፡ ዯብዲቤው የዯረሰውም የስራ/የንግዴ ፇቃዴ ሰጪ
መስሪያቤት የሰጠውን የስራ/የንግዴ ፇቃዴ መሰረዝ ይኖርበታሌ፡፡ የአካባቢ ጥበቃ ግብረ
ሀይሌም የማገዴ/ የመዘረዝ ውሳኔ ተግባራዊ እንዱሆን የማዴረግ ኃሊፉነት አሇበት፡፡
7) በዚህ መመሪያ የተዯነገገዉ እንዯተጠበቀ ሆኖ በሕግ የሰውነት መብት የተሰጠው
ዴርጅት ጥፊት ሲፇፅም ዴርጅቱ እንዱከፌሇው ከተፇረዯበት መቀጮ በተጨማሪ የአካባቢ
ህጉን ማስከበር የነበረበት ኃሊፉ/መሪ መፇፀም የሚገባውን ተግባር በትጋት ያሌተወጣ
በመሆኑ ከአምስት ሺህ ብር በማያንስና ከአስር ሺህ ብር በማይበሌጥ የገንዘብ መቀጮ
ወይንም ከአንዴ አመት በማያንስ ከ3 ዓመት በማይበሌጥ እስራት ወይም በሁሇቱም
ይቀጣሌ፡፡
30
8) አዋጅ ቁጥር 181/2003 ዓ.ም ወይም በሥሩ የወጣዉን ይህን መመሪያ በመጣስ
ጥፊተኛነቱ የተረጋገጠበትን ሰው/ዴርጅት ከሚወሰንበት ከማንኛውም ቅጣት በተጨማሪ
የዯረሰውን ጉዲት በሙለ በራሱ ወጪ እንዱያስተካክሌ ወይም እንዱተካ እና ካሳ
እንዱከፌሌ ስሌጣን ያሇው ፌርዴ ቤት ማዘዝ ይችሊሌ፡፡
9) በዚህ መመሪያ በተራ ቁጥር 10.6፣ 10.7 እና 10.8 የተዯነገገዉ እንዯተጠበቀ ሆኖ
ፕሮጀክቱ በአካባቢ ሊይ ያዯረሰዉ ጉዲት ከፌተኛ ከሆነ ፕሮጀክቱ እንዱቋረጥ፣ እንዱዘረዝ
ወይም የቦታ ሇዉጥ እንዱያዯርግ ባሇስሌጣኑ ወይንም በዞንና በወረዲ ያለ የአካባቢ
ጥበቃ መ/ቤቶች ሉወስኑ ይችሊለ፡፡ የአካባቢ ጥበቃ ግብረ ሀይሌም ይህ ውሳኔ ተግባራዊ
እንዱሆን የማዴረግ ኃሊፉነት አሇበት፡፡
10)በዚህ መመሪያ በተራ ቁጥር 10.6፣ 10.7 እና 10.8 የተዯነገገዉ እንዯተጠበቀ ሆኖ
ፕሮጀክቱ ያዯረሰው ጉዲት ከፌተኛ ካሌሆነ እና በተፅዕኖ ማቅሇያ መቀነስ የሚቻሌ ከሆነ
በ3 ወራት ጊዜ ውስጥ የአካባቢ አያያዝ ዕቅዴ በማዘጋጀት ይሁንታ ሰርተፉኬት
እንዱያገኝ ይዯረጋሌ፡፡ የአካባቢ አያያዝ ዕቅዴ አቅርቦ ይሁንታ ሰርተፉኬት የማያገኝ
ከሆነ ግን ፕሮጅከቱ እንዱሰረዝ ይዯረጋሌ፡፡
11)በተራ ቁጥር 10.1፣ 10.3፣ 10.4 እና 10.10 የተጠቀሱት እንዯተጠበቁ ሆኖ
ፕሮጀክቶች የአካባቢ አያያዝ ዕቅዴ ካዘጋጁ በኋሊ የተዘጋጀዉን የአካባቢ አያያዝ ዕቅዴ
ተግባራዊ ሇማዴረግ የሚያስቸግር አዱስ ሁኔታ ወይም አሰራር የሚከሰት ከሆነ የአካባቢ
አያያዝ ዕቅደ መከሇስና በሚመሇከተዉ አካሌ በኩሌ እንዯገና መጽዯቅ አሇበት፡፡
12)አንዴ የአካባቢ አያያዝ እቅዴ የሚያገሇግሌበት የጊዜ ርዝማኔ ጣሪያ 10 ዓመት ሲሆን
የ3 ዓመት የዝርዝር ተግባራት የዴርጊት መርሀ ግብር ይኖረዋሌ፡፡ የዝርዝር ተግባራት
እቅዴ በየ 3 ዓመቱ የሚዘጋጅ ሲሆን ከአስር አመት በኋሊ ሰነደ ሙለ በሙለ በአዱስ
መሌክ የሚከሇስ ይሆናሌ፡፡
11 ሪፖርት ዝግጅት
የአካባቢ ተጽእኖ ግምገማ ጥናት ከመጀመሩ በፉት የአካባቢ ወሰን ሌየታ ማካሄዴ እንዯ
ቅዴመ ሁኔታ የሚታይ ሂዯት ነው፡፡ የአካባቢ ወሰን ሌየታ (scoping) ተካሂድ ሇአካባቢ
ጥበቃ ተቋም ከቀረበ በኋሊና ይሁንታ ሲገኝ ወዯ ዋናው ጥናት ይገባሌ፡፡ የወሰን ሌየታ
ጥናት አሊማ ዋና ዋና የአካባቢና ማህበራዊ ተፅዕኖዎችንና ትኩረት የሚሹ ጉዲዮችን
ሇመሇየትና የተጽዕኖ ጥናት ስራውን በእቅዴ ሇመምራት ነው፡፡ የወሰን ሌየታ ጥናት
ሪፖርት ሇሚመሇከተው የአካባቢ ጥበቃ መስሪያቤት ከመቅረቡ በፉት ፕሮጀክቱ
ስሇሚያስከትሊቸው አካባቢያዊና ማህበራዊ ተጽዕኖዎች ከሚመሇከታቸው አካሊትና
31
የህብረተሰብ ክፌልች ጋር ግሌጽ ውይይት ሉካሄዴ ይገባዋሌ፡፡ ከዚሁ ጋር ተያይዞ
የሚከተለት ነጥቦች የወሰን ሌየታን አካሄዴና አሰራር የሚመሇከቱ ናቸው፡፡
11.1 የወሰን ሌየታ አሰራር ቅዯም ተከተሌ
1) የፕሮጀክቱ ባሇቤት የወሰን ሌየታ ሪፖርት ከማቅረቡ በፉት አጠቃሊይ ዝርዝር
የፕሮጀክቱን መግሇጫ (project description) ከተጽዕኖ ሌየታ (screening) ሪፖርት
ጋር ሇባሇስሌጣኑ ወይንም በተዋረዴ ሊሇ የአካባቢ ጥበቃ መስሪያቤት ማቅረብ
ይጠበቅበታሌ፡፡
2) በአንቀጽ 11.1. የተጠቀሰው ግዯታ እንዯተጠበቀ ሆኖ የፕሮጀክት የወሰን ሌየታ ሪፖርት
እንዱያቀርብ የሚፇቀዴሇት አጠቃሊይ የፕሮጀክቱ ዝርዝር መግሇጫ (project
description) ተገምግሞ ከአካባቢና ማህበራዊ ዯህንነት አኳያ ተቀባይነት ሲያገኝ ብቻ
ይሆናሌ፡፡
3) የአካባቢ ወሰን ሌየታ ዘገባ የውጭ ሽፊን የሚይዛቸው መረጃዎች
1) የፕሮጀክቱ ስም
2) የፕሮጀክቱ ባሇቤት ስምና ሙለ አዴራሻ
3) የአማካሪ ዴርጅቱ ሙለ ስምና አዴራሻ
4) ሰነደ የተዘጋጀበት ጊዜ ወርና አመት እንዱሁም ሰነደ የተዘጋጀበት ቦታ ስም
11.2 የወሰን ሌየታ ዘገባ ስሇሚይዛቸው ዝርዝር ሃሳቦች
1) ስሇፕሮጀክቱ የተሇያዩ መግሇጫዎች
1) አጠቃሊይ የፕሮጀክቱ መግሇጫ (የፕሮጀክቱን ስም፣ ዓሊማ፣ ባሇቤት፣
የሚካሄዴበት ቦታ፣ እና የፕሮጅክቱ የቆይታ ጊዜ)
2) ፕሮጀክቱ የሚጠቀመው የግብዓት አይነትና መጠን፣ የምርት አይነትና መጠን ፣
የቆሻሻ አይነትና መጠን፣ የአመራረቱ ዘዳ፣ በእያንዲንደ የፕሮጀክቱ ዯረጃዎች
(ግንባታ፣ ትግበራ እና መዝጊያ ጊዜ) የሚከናወኑ ዋና ዋና ተግባራት
3) ፕሮጀክቱ የሚጠቀመው ቴክኖልጂ፣ የሚጠቀመው ግብዓትና የፕሮጀክቱ
የትግበራ ጊዜን መሰረት በማዴረግ ሇእያንዲንዲቸው ቢያንስ ሁሇት ሁሇት
አማራጮችን በማወዲዯር ከአካባቢያዊ፣ ማህበራዊና ኢኮኖሚያዊ አዋጭነት አኳያ
የተሻሇውን አማራጭ ሇመምረጥ የሚያስችሌ የጥናት ስራ እንዯሚሰራ እንዱሁም
ፕሮጀክቱ ቢተገበርና ባይተገበር ያሇውን ጠቀሜታና ጉዲት ሇማመዛዘን
የሚያስችሌ ትንተናዎችን የሚያካተት መሆን ይኖርበታሌ፤
2) ፕሮክቱ የሚተገበርበትን ሌዩ ቦታና ተጽዕኖ የሚያዯርስበትን አካባቢ አጭርና ግሌፅ
የሆነ ባዮፉዚካሌና ማህበረ ኢኮኖሚ መረጃ መያዝ አሇበት፡፡ መረጃውም የውሃ
32
አካሊትን፣ የአፇርን፣ የእንስሳትንና እፅዋትን፣ የጥበቅ ቦታዎችንና ተያያዥነት
ያሊቸውን የስርዓተ-ምህዲሮች ጠቀሜታን፣ የማህበራዊና ባህሊዊ እሴቶችን፣ ታሪካዊ
ቅርሶችን፣ የህብረተሰብ ጤናና የመሰረተ ሌማት ሁኔታዎችን መረጃ ያካተተ መሆን
አሇበት፡፡
3) በፕሮጀክቱ ትግበራ ምክንያት ይከሰታለ ተብሇው የሚገመቱ ጉሌህ አዎንታዊና
አለታዊ ተፅዕኖዎችን ያካተተ መሆን አሇበት፡፡
4) የህብረተሰብ ተሳትፍ መረጃ (በፕሮጀክቱ ትግበራ ተጠቃሚ፣ ተጎጂ፣ ፌሊጎቱ
ያሊቸውና የሚመሇከታቸውን አካሊት ተሇይተው ከፕሮጀክት ባሇቤትና ከአማካሪ
ዴርጅቱ ጋር የተወያዩበትና የተፇራረሙበት ቃሇ ጉባኤና ምስሌ) ተያይዞ መቅረብ
አሇበት፡፡ የማህበረሰብ ውይይት ቃሇጉባኤ የሚከተለትን ነጥቦች ያካተተ መሆን
አሇበት፡-
1) ሇህብረተሰቡ የቀረቡ የፕሮጀክቱ ዋና ዋና አካባቢያዊና ማህበራዊ
አለታዊና አዎንታዊ ተጽዕኖዎች፣
2) ህብረተሰቡ ስሇፕሮጀክቱ ተጽኖዎች ያሇው አመሇካከት፣
3) በፕሮጀክቱ አካባቢ ያሇ የቀበላና ወረዲ የመንግስት አስተዲዯር አካሊት
ስሇፕሮጀክቱ አካባቢያዊና ማህበራዊ አለታዊ ተፅዕኖዎች የሰጡት
አስተያየት፣
4) በህብረተሰቡ የተነሱ ስጋቶች፣
5) በተነሱ አለታዊ ተፅዕኖዎችና ስጋቶች ሊይ የተቀመጡ የመፌትሄ ሃሳቦች
ናቸው፡፡
5) የአካባቢ ወሰን ሌየታ ሪፖርቱ የመጨረሻ ውጤቱ የአካባቢ ተጽዕኖ ጥናት ቢጋር
ማዘጋጀት ስሇሆነ ቢጋሩ የሚከተለትን ነጥቦች ያካተተ መሆን አሇበት፡-
1) የፕሮጀክቱ የመነሻ ሃሳብና የፕሮጀክቱና የጥናቱ ዓሊማዎች፣
2) በካርታ የተዯገፇ የፕሮጀክት ቦታው መገኛና አዋሳኞች፣
3) የአካባቢ ተጽዕኖ የጥናት ዘዳ (ስሌት) ከመረጃ ስብሰባ እስከ ማጠቃሇያ
ጥቅም ሊይ የሚውለ ዝርዝር የጥናት ዘዳዎች፣
4) ሉከሰቱ የሚችለ ትኩረት የሚያስፇሌጋቸው ተጽእኖዎች፣ የተጽእኖዎችን
ዝርዝርና አሳሳቢነት
5) የጥናት ቡዴኑ የሙያ ስብጥር፣ ኃሊፉነትና ግዳታዎች፣
6) በቀጣይ በስፊት መተንተን ያሇባቸው አማራጮች፣
33
7) የህብረተሰብና የተቋማት የተሳትፍ ሁኔታ በተጽዕኖ ጥናት ዘገባ ዝግጅትና
በረቂቅ የተጽዕኖ ጥናት ዘገባ ግምገማ፣
8) ጥናቱ የሚያካትታቸው ዋና ዋና አካባቢዊና ማህበራዊ ተፅዕኖዎች እና
ላልች ቁሌፌ ጉዲዮች፣
9) በአካባቢ ተጽዕኖ የአሰራር መመሪያ ክፌሌ 2 ሊይ የተገሇጸው የአካባቢ
ተጽዕኖ ጥናት ሰነዴ ይዘት (table of contents) እና
10)የአካባቢና ማህበራዊ ተፅዕኖ ጥናት ስራ የሚካሄዴበት የጊዜ ሰላዲ
ናቸው፡፡
11) አሳማኝ ምክንያት ካሌተፇጠረ በስተቀር የአንዴ ፕሮጀክት የተጽዕኖ
ግምገማ የጥናት የጊዜ ሰላዲ የወሰን ሌየታው ከጸዯቀበት ቀን ጀምሮ
ባለት ስዴስት ወራት ውስጥ መጠናቀቅ አሇበት፡፡
12) የአካባቢ ተጽዕኖ ጥናት ስራው በጸዯቀው የጊዜ ሰላዲ ሇማጠናቀቅ
የማያስችሌ አሳማኝ ምክንያት ሇአካባቢ ጥበቃ ተቋም የበሊይ ኃሊፉ ቀርቦ
ሌዩ የጥናት የጊዜ ሰላዲ ማስተካከያ ካሌተሰጠ በስተቀር በቢጋሩ ውስጥ
በጸዯቀው የጊዜ ሰላዲ መሰረት ተጠናቅቆ የማይቀርብ የተጽኖ ጥናት
ሪፖርት ተቀባይነት አይኖረውም፡፡ በመሆኑም የተጽዕኖ ጥናት ስራው
ውዴቅ ሆኖ እንዯገና ከወሰን ሌየታ ሪፖርት ዝግጅት ጀምሮ እንዱጠና
ይዯረጋሌ፡፡
6) ዕዝልች
የሚከተለት መረጃዎች በዕዝሌ ውስጥ መያያዝ አሇባቸው፤
1) የጥናት ቡዴኑ አባሊት የትምርት ዝግጅትና የሥራ ሌምዴ መረጃ ወይም
ግሇ-ታሪክ፣
2) የታዯሰ የንግዴ ፇቃዴ፣ የታዯሰ የአካባቢ አማካሪ ዴርጅት እና የሙያ
ፇቃዴ፣
3) የህብረተሰብ ተሳትፍ ቃሇ ጉባኤ፣
4) የፕሮጀክቱ ቦታ ካርታና ኮኦርዱኔትስ፣አካባቢውን የሚያሳዩ ፍቶግራዎች፣
5) የማህበረሰብ ውይይት ተሳታፉዎችን የሚያሳዮ ከሇርዴ ፍቶግራፍች፣
6) በፕሮጀክት ባሇቤቱና በአማካሪ ዴርጅቱ የአካባቢ ተጽዕኖ ግምገማ ጥናት
ሇማካሄዴ የተስማሙበት በሁሇቱም ፉርማና ማህተም የተረጋገጠ የጥናት
ውሌ ስምምነት ማስረጃ፣
34
7) ከሚመሇከታቸው አካሊት የዴጋፌ ዯብዲቤ እና ላልችም መረጃዎች ካለ
እና
8) ከመጨረሻው የወሰን ሌየታ ዘገባ ቀዴሞ በቀረበው ሰነዴ ሊይ
ከባሇሙያዎች እንዱካተትና እንዱስተካከሌ የተሠጠ አስተያየት ቅጅ
11.3 የወሰን ሌየታ ሪፖርትን በተመሇከተ የባሇሙያዎች ተግባርና ኃሊፉነት
1) የተሇየ ሁኔታ ካሌተፇጠረ በስተቀር የአካባቢ ጥበቃ ባሇሙያዎች የፕሮጀክት የመስክ
ምሌከታ የሚያካሂደት አንዴ ጊዜ ብቻ ይሆናሌ፡፡ ሆኖም ግን የፕሮጀክቱ ባህሪ
ውስብስብ ከሆነ በአካባቢ ጥበቃ ተቋማት የበሊይ ኃሊፉዎች ውሳኔ ሁሇተኛ መስክ
ምሌከታ እንዱዯረግ ሉታዘዝ ይችሊሌ፡፡
2) የወሰን ሌየታ ዘገባ ሇባሇስሌጣኑና በተዋረዴ ሇሚገኙ የአካባቢ ጥበቃ መስሪያ ቤቶች
ሇግምገማ ሲቀርብ የጥናት የውሌ ስምምነት ሆኖ ስሇሚያገሇግሌ በባሇሀብቱና በአማካሪ
ዴርጅቱ ተረጋግጦና ማህተም አርፍበት ሉቀርብ ይገባሌ፡፡
3) አንዴ የአካባቢ ተጽዕኖ ግምገማ ባሇሙያ ሇግምገማ ከቀረበሇት የወሰን ሌየታ ሪፖርት
በመነሳት ፕሮጀክቱ ምን ምን ተጽዕኖዎች ሉያዯርስ እንዯሚችሌ ቀዴሞ ማወቅ
ይጠበቅበታሌ፤ ፕሮጀክቱ የሚያስከትሇውን የአካባቢ ተጽዕኖ ቀዴሞ የማያውቀው ከሆነ
(የዕውቀት ክፌተት ካሇበት) ሇሚመሇከታቸው የስራ ኃሊፉዎች ማሳወቅ አሇበት፡፡
4) የሚመሇከታቸው ባሇሙያዎች ከዚህ በሊይ በአንቀጽ 11.2 የተዘረዘሩት መረጃዎች
በቀረበው የወሰን ሌየታ ዘገባ ውስጥ መካተታቸውን በመገምገም የፕሮጀክቱ ጉሌህ
ተጽዕኖዎችንና ጉዲዮችን በአግባቡ መሇየት ይጠበቅባቸዋሌ፡፡
5) የሚመሇከታቸው ባሇሙያዎች ከዚህ በሊይ በአንቀጽ 11.2 የተዘረዘሩት ተግባራት
በትክክሌ በመስክ መከናወናቸውን ሇማረጋገጥና ፕሮጀክቱ ከተገሇጸው የፕሮጀክት ቦታ
ጋር የሚጣጣም መሆኑን ሇማረጋገጥ የሚያስችሌ ቸክሉስት በማዘጋጀት የመስክ
ምሌከታ ያዯርጋለ፡፡
6) የመስክ ምሌከታ ቸክሉስቱ ከፕሮጀክቱ ዝርዝር መግሇጫ፣ በሪፖርቱ እዝሌ ሊይ
ከተያያዙ መረጃዎችና በክሌለ የተጽኖ አሰራር መመሪያ ሊይ ከተዘረዘሩት የፕሮጀክት
ተጽዕኖ መጠይቆች መካከሌ የፕሮጀክቱን አይነት መሰረት በማዴረግ ይዘጋጃሌ፡፡
7) የመስክ ምሌከታ ያዯረገ የአካባቢ ጥበቃ ባሇሙያ በአዘጋጀው ቸክሉስት መሰረት
የሰበሰበውን መረጃ በመተንተን፣ በምስሌ በማስዯገፌና የውሳኔ ሀሳብ በማካተት
የመስክና የዳስክ ግምገማውን ያካተተ የወሰን ሌየታ ዘገባ ግብረመሌስ በማዘጋጀት
ዘገባውን ሊቀረበ አማካሪ ዴርጅት በ3 ቀናት እንዱዯርስ ያዯርጋሌ፡፡ የግብረ ምሌሱ
35
ግሌባጭ ሇክትትሌ ይረዲ ዘንዴ ሇክፌሌ ሀሊፉው (ሇዲሬክቶሬት ዲሬክተሩ ወይም ቡዴን
መሪው) እንዱዯርስ መዯረግ አሇበት፡፡
12 ተፇፃሚነት ስሇማይኖራቸው ህጎች

1) ከዚህ መመሪያ ጋር ተቃራኒ የሆነ ህግ ወይም አሰራር በዚህ መመሪያ ዉስጥ
በተመሇከቱት ጉዲዮች ሊይ ተፇፃሚነት አይኖረዉም፡፡
2) በአማራ ብሔራዊ ክሌሊዊ መንግስት የአካባቢ ጥበቃ መሬት አስተዲዯርና አጠቃቀም ቢሮ
ሇአካባቢ አማካሪዎች ፇቃዴ ሇመስጠት የወጣ መመሪያ ቁጥር 01/2006 ዓ.ም በዚህ
መመሪያ ተሽሯሌ፡፡
13 መመሪያ ስሇማሻሻሌ
ይህን መመሪያ ባሇስሌጣኑ አስፇሊጊ ሆኖ ባገኘዉ ጊዜ ሉያሻሽሇዉ ይችሊሌ፡፡
14 መመሪያዉ የሚጸናበት ጊዜ
ይህ መመሪያ ከወጣበት ቀን ጀምሮ የፀና ይሆናሌ፡፡
የአማራ ብሄራዊ ክሌሊዊ መንግስት

የአካባቢ፣ ዯንና ደር እንስሳት ጥበቃና ሌማት ባሇስሌጣን
ባህርዲር ሀምላ 1 ቀን 2010 ዓ.ም
36
15 ዕዝልች
15.1 የአካባቢ አያያዝ እቅዴ ፍርማት
የፕሮጀክ አለታዊ የማቅሇያ የታቀደ ፇጻሚ የማቃሇያ ተግባራት የሚተገበሩበት ጊዜ የሚያስ
ቱ ዝርዝር ተፅኖዎች ተግባራት/ የተጽእኖ አካሌ 2010 2011 2012 ፇሌግ
የፕሮጀክቱ ምዕራፌ
ተግባራት tasks or ማቅሇያ በጀት

activities 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4
ተግባራት
መሇኪ መጠን
ያ
ግንባታ
ቅዴመ
ግንባታ
አገሌግልት
በማምረት/
ወቅት
ሲጠናቀቅ
ፕሮጀክቱ
ሲዘጋ/
15.2 የአካባቢ ክትትሌ እቅዴ ፍርማት
የፕሮጀክ የተፅዕኖ የተግባራ ክትትለ የተፅዕኖ የክትት ፇጻሚ ወጪዎ

ቱ ማቅሇያ ት የሚዯረግበ ማቅሇያ ሌ ተቋም/አካ ች
ተጽዕኖ ተግባራ አመሊካቾ ት ቦታ ተግባራ ዴግግሞ ሌ
ት ች ት ሽ
መፇፀ
ማቸውን
ማረጋገ
37
ጫ
ዘዳዎች
ይህ የአካባቢ ክትትሌ ዕቅዴ በአማርኛ ተዘጋጅቶ ሇፕሮጀክት ባሇቤቱ መሰጠት ያሇበት ሲሆን
ዕዝሌ ሊይም አብሮ መያያዝ ይኖርበታሌ፡፡ የሚዘጋጀው የአካባቢ ምርመራና ክትትሌ
ሪፖርት በተቋሙ በጸዯቀው የመስክ ቢጋር መሰረት የሚቀርብ ሆኖ በዋናነት መግቢያ፣
የተከናወኑ ዋናዋና ተግባራት፣ እቅዴ ክንውን በሰንጠረዥ፣ የምርመራ፣ ክትትሌና ቁጥጥር
ግኝቶች፣ የታዩ ጠንካራና ዯካማ ጎኖች፣ ያጋጠሙ ችግሮች፣ የተወሰዯ የመፌትሄ እርምጃና
ትኩረት የሚሹ ጉዲዮችን ያካተተ ይሆናሌ፡፡
15.3 የአካባቢ ተጽእኖ ግምገማ ሪፖርት ግምገማ ማጠቃሇያ ቅፅ
የአካ/ተ/ግ/ሰነዴ ርዕስ፣ ……………ቀንና ቁጥር ……………የኘሮጀክቱ ስም ………………......

የገምጋሚው/ዎቹ/ ስም …………………………………
የመገምገሚያ መስፇርቶች ክብዯት ላሊ ተጨማሪ
ተ/ቁ የዘገባው የዘገባው ክፌሌ የሚያስፇሌግ
ክፌሌ በቂነት መረጃ
አስፇሊጊነት /ትክክሇኛነት
1 ስሇ ፕሮጀክቱ የቀረበው ገሇጻ 9 6
38
የመገምገሚያ መስፇርቶች ክብዯት ላሊ ተጨማሪ
ተ/ቁ የዘገባው የዘገባው ክፌሌ የሚያስፇሌግ
ክፌሌ በቂነት መረጃ
አስፇሊጊነት /ትክክሇኛነት
1.1 የፕሮጀክቱ አሊማና አካሊዊ (ፉዚካሊዊ) ባህርይ በበቂ 3.5 1
ሁኔታ ተገሌጸዋሌ?
1.2 የፕሮጀክቱ ስፊትና መጠን በዯንብ ተሇክቶ ተገሌጧሌ 0.9 0.8
ወይ?
1.3 የምርት ሂዯቱ እና የሚጠቀማቸው ግብዓቶች በዯንብ 1.6 1.5
ተዘርዝሯሌ ወይ?
1.4 ዝቃጭ/ቅሪትና ወዯ አካባቢ የሚሇቀቁ ቆሻሻዎች 1.3 0.8
(ፕሮጀክቱን የሚመሇከተው ከሆነ) በአግባቡ
ተገሌጧሌ?
1.5 የአዯጋና አዯገኛ ነገሮች ስጋቶች በትክክሌ 1.4 1.2
ተገሌጸዋሌ?
1.6 በፕሮጀክቱ አገሊሇፅ ሊይ ላልች አስፇሊጊ ጥያቄዎች 0.3 0.7
ካለ?
2 የፕሮጀክቱ አማራጮች ገሇፃ 5 5.6
3 የፕሮጀክቱ አካባቢ መሰረታዊ መረጃ ገሇፃ 12.6 8
3.1 የፕሮጀክቱ አካባቢ ሁኔታ/ጉዲዮች ገሇፃ 5.6 3.4
3.2 የመረጃ አሰባሰብ ስሌትና የአሰባሰብ ዘዳ ትክክሇኛነት 4.8 2.6
3.3 በአካባቢ ሁኔታዎች አገሊሇፅ ሊይ ላልች አስፇሊጊ 2.2 2
ጥያቄዎች ካለ
4 የፕሮጀክቱ ጉሌህ አካባቢዊና ማህበራዊ ተፅዕኖዎች 13.3 10
ገሇፃ
4.1 የተፅዕኖ ወሰን ሌየታ ሁኔታ 3.6 1.2
4.2 ቀጥተኛ የአካባቢ ተፅዕኖዎች ትንበያ 1.4 1.3
4.3 ቀጥተኛ ያሌሆነ፣ ጊዜያዊ፣ የአጭር ጊዜ፣ ቋሚ፣ 1.8 1.3
የረዥም ጊዜ፣ ዴንገተኛ፣ ተዲማሪና አንደ በላሊው
ሊይ የሚያዯርሰው መስተጋብራዊ ተፅዕኖዎች ትንበያ
4.4 በሰዎች ጤናና ዘሊቂ ሌማት ጉዲዮች ሊይ ሉዯርሱ 2.4 1.7
የሚችለ ተጽዕኖዎች/ሇውጦች ትንበያ
4.5 የተፅዕኖዎችን ክብዯት ዯረጃ መገምገም ሂዯት 1.8 1.8
4.6 የአካባቢ ተጽዕኖ ግምገማ ዘዳ 1.4 0.9
4.7 በተፅዕኖ ገሇፃ ሊይ ላልች አስፇሊጊ ጥያቄዎች ካለ 0.5 0.5
4.8 በማህበረሰብ ዉይይቱ ወቅት ማህበረሰቡ ያነሳቸዉ 1.3 1.3
አስተያየቶች፣ አመሇካከቶችና ስጋቶች በአካባቢ
ተጽእኖ ግምገማ ዘገባው ዉስጥ መካተቱንና
ቃሇጉባኤ መያያዙን
5 የተፅዕኖ ማስተሰረያ/ማቅሇያ ትንታኔ 10.2 9
6 የማጠቃሇያ ፅሁፌ አገሊሇፅ 2.8 3.2
7 የአካባቢ ተጽዕኖ ግምገማ ጥናት 2.2 2.2
አቀራረብ/አገሊሇፅ/አፃፃፌ ጥራት
ጠቅሊሊ የተሰጠ ክብዯት 56 44
15.3.1 የአካባቢ ተጽእኖ ጥናት ዘገባ መገምገሚያ ዝርዝር መመዘኛ ቅፅ
1. የአካ/ተ/ግ/ሰነዴ ርዕስ፣ ቀንና ቁጥር ……………………….
2. የኘሮጀክቱ ስም ………………………………………......
3. የገምጋሚው/ዎቹ/ ስም …………………………………
…………………………………
………………………………...
ተ.ቁ የመገምገሚያ ነጥቦች ላሊ ተጨማሪ የሚያስፇሌግ
የመረጃው
አስፇሊነት
መረጃ አሇ
የመረጃ
በቂነት
39
የመረጃው
አስፇሊነት
መረጃ አሇ
የመረጃ
በቂነት
ክፌሌ 1. ፕሮጀክቱ ስሇሚያከናውናቸው ተግባራት ሙለ
መግሇጫ
የፕሮጀክቱ አሊማና አካሊዊ (ፉዚካሊዊ) ባህርይ
1.1 የፕሮጀክቱ አስፇሊጊነትና አሊማዉ በበቂ ሁኔታ
ተገሌጸዋሌ?
1.2 ፕሮጀክቱ የሚተገበርበት ፕሮግራም በበቂ ሁኔታ
ተገሌጧሌ? ፕሮጀክቱ ግንባታ በሚጀምርበትና
በሚጨርስበት ጊዜ፣ አገሌግልት በሚሰጥበት
ወይም ምርት በሚያመርትበት ጊዜ እና ስራ
በሚያቆምበት ጊዜ የሚከናወኑ ተግባራት በዝርዝር
ተገሌጸዋሌን?
1.3 ሁለም የፕሮጀክቱ ዋና ዋና ክፌልች ተጠቅሰዋሌ?
1.4 እያንዲንደ የፕሮጀክቱ ክፌልች የሚገኙበት ቦታ
በካርታ፣ በፕሊን እንዱሁም በስዕሊዊ መግሇጫ
በአግባቡ ተመሌክቷሌ?
1.5 በፕሮጀክቱ የግንባታ ቦታዎች የአቀማመጥ እቅዴ
በአግባቡ ተመሌክቷሌ? (የቦታዉን አቀማመጥ
የማዯሊዯሌ ስራ፣ ህንጻዎችን፣ ከመሬት በታች
የሚሰሩ ስራዎችን፣ መጋዝኖችን፣ የዉሃ
መስመሮችን፣ የእጽዋት ቦታዎችን፣ የመተሊሇፉያ
መንገድችን፣ የፕሮጀክቱን ወሰን እና ላልች
ፉዚካሊዊ ግንባታዎች ይጨምራሌ)
1.6 የመስመር ዝርጋታ ፕሮጀክቶች ማሇትም የሀይሌ
ማስተሊሇፉያ መስመሮች፣ የቧንቧ መስመሮች፣
መንገድች፣ የውስጥ ሇውስጥ መተሊሊፉያ
መንገድች፣ የአግዲሚና ቋሚ መተሊሊፉያዎች
አቀማመጥ፣ ከመሬት በታች ያለ መተሊሇፉያ
መስመሮች ስራ በአግባቡ ተገሇጸዋሌ?
1.7 ሁለም የፕሮጀክቱ ግንባታ ስራዎች ተጠቅሰዋሌ?
1.8 ፕሮጀክቱ አገሌግልት በሚሰጥበት ጊዜ ወይም
ምርት በሚያመርትብት ጊዜ የሚከናወኑ ተግባራት
በሙለ በአግባቡ ተገሌጸዋሌ?
1.9 ፕሮጀክቱ ስራ በሚያቆምበት ወቅት የሚሰሩ
ስራዎች በሙለ ተገሌጸዋሌ? (ማሽን ነቀሊ፣ ህንጻ
ማፌረስ፣ ማጽዲት፣ ቦታዉን ወዯ ነበረበት መመሇስ
ወዘተ)
1.10 ላልች ሇፕሮክቱ የሚያስፇሌጉ ተጨማሪ
አገሌግልቶች በሙለ ተገሌጸዋሌ? (የማጓጓዣ
መንገድች፣ ዉሃ፣ የፌሳሽ ማስወገጃ መስመሮች፣
የቆሻሻ ማስወገጃ፣ የሚያስፇሌገዉ ሀይሌ ወይም
ተጨማሪ የሚሰሩ የመንገዴ፣ የሀይሌ መስመር
እንዱሁም የዉሃ ቧንቧ መስመሮች ወዘተ)
1.11 በፕሮጀክቱ ሌማት የተነሳ ሉተገበሩ የሚችለ
ላልች ሌማቶች ተሌይተዋሌ? (አዱስ የቤቶችና
መንገድች ግንባታ፣ የዉሃ ወይም የፌሳሽ ቆሻሻ
ማስወገጃዎች፣ የግንባታ ማቴሪያልች መቆፇሪያ
ቦታዎች ወዘተ)
1.12 በፕሮጀክቱ ምክንያት የሚቀየር ወይም የሚያቆሙ
ነባር ስራዎች ተሇይተዋሌ?
1.13 ከዚህ ፕሮጀክት ጋር ተዯማሪ ተጽእኖ ሉያዯርሱ
የሚችለ ነባር ወይም የታቀደ ሌማቶች ተሇይተዉ
40
የመረጃው
አስፇሊነት
መረጃ አሇ
የመረጃ
በቂነት
በአግባቡ ተገሌጸዋሌ?
የፕሮጀክቱ ስፊት/መጠን
1.14 በፕሮጀክቱ ቋሚ የግንባታ ክፌልች እንዱዉሌ
የታቀዯዉ የቦታ ስፊት መጠኑ ተገሌፆ በካርታ ሊይ
ተመሌክቷሌ?
1.15 በፕሮጀክቱ ግንባታ ወቅት በጊዚአዊነት የሚያገሇግሌ
ቦታ (መጋዝን፣ ካምፕ ወዘተ) መጠን ታዉቆ
በካርታ ሊይ ተመሌክቷሌ?
1.16 በፕሮጅከቱ ትግበራ ወቅት በጊዜአዊነት ሲያገሇግለ
የነበሩትን ቦታዎች መሌሶ የማሌማት እቅዴ
ተካቷሌ? (የካባ ቦታዎች፣ የመወጣጫ
1.17 ግንባታዎች፣ አካሌ
የፕሮጀክቱ የአፇርና አሸዋ የህንጻ
የሆኑት ማውጫግንባታዎች
ቦታዎች
ወዘተ)
ወይም ላልች የግንባታ ስራዎች መጠንና ቦታ
ተሇይተዋሌ? (የወሇሌ ስፊትና የህንጻዉ ርዝመት፣
የአፇር ማዉጫ ጉዴጓድች ስፊት፣ የአፇርና የዉሃ
መከሊከያ የባዮ ፉዚካሌ ስራዎች፣ ዴሌዴዮች፣
የዉሃ ፌሰት ወይም ጥሌቀት ወዘተ)
1.18 የህንጻ መዋቅሮችና ገፅታዎች ወይም ላልች
ስራዎች አይነትና ይዘት ተጠቅሰዋሌ? (ጥቅም
ሊይ የሚዉለት ግባቶችና አይነታቸዉ፣ የህንጻዉ
ቅርጽ፣ የእጽዋት ዝርያዎች አይነት ወዘተ)
1.19 በከተማ ሌማትና በተመሳሳይ የሌማት ፕሮጀክቶች
በሚከናወኑበት ጊዜ ሌማቱን ተከትሇው ሉሰፌሩ
የሚችለ ማህበረሰቦች ወይንም ሉፇጠር የሚችሌ
የንግዴ ማህበረሰብ በአግባቡ ተገሌጿሌ?
1.20 ፕሮጀክቱ ማህበረሰብንና የስራ እንቅስቃሲዎችን
የሚያፇናቅሌ ከሆነ በፕሮጀክቱ ምክንያት
የሚፇናቀሌ ህብረተሰብ ብዛትና ላልች ጉዲዮች
ተገሌጸዋሌ?
1.21 አዱስ የመንገዴ መሰረተ ሌማት ወይም ጉሌህ የሆነ
የትራፉክ ፌሰት ሇዉጥ ሉያስከትሌ የሚችለ
ፕሮጀክቶች ከሆነ የአዱሱ ትራፉክ አይነት፣
መጠኑ፣ ጊዜአዊ መተሊሊፉያ መስመሮች እና የቦታ
ስርጭቱ ተገሌጿሌ?
የአመራረት ሂዯቶችና ግብአቶች
1.22 ፕሮጀክቱ በሚተገበርበት ጊዜ የሚከናወኑ አጠቃሊይ
ሂዯቶች ተጠቅሰዋሌ? (የማመምረት ወይም
የምህንዴስና ሂዯቶች፣ ሇግብአት የሚሆኑ ጥሬ
እቃዎችን የማምረት፣ የግብርና ወይም የዯን
ዉጤቶችን የማምረት ዘዳዎች፣የማዉጣት ሂዯቶች
ወይም ተፇሊጊውን ምርት ከጥሬ ዕቃው
የመሇየትወዘተ)
1.23 በፕሮጀክቱ የሚመረቱ የምርት አይነቶችና መጠን
ተገሌጸዋሌ?
1.24 በግንባታ ወቅትና ፕሮጀክቱ ስራውን በሚጀምረበት
ወቅት የሚያስፇሌጉ ግብአቶችና የሀይሌ ፌሊጎት
መጠንና አይነት ተገሌጧሌ?
1.25 ግብአቶችን መጠቀም ከአካባቢ አንጻር ያሇዉ
1.26 አዴምታ ተብራርቷሌ?
የሀይሌና የግብአት አጠቃቀም ዉጤታማነት
ተገጸዋሌ?
1.27 ፕሮጀክቱ በግንባታ፣ በማምረት/አገሌግልት
41
የመረጃው
አስፇሊነት
መረጃ አሇ
የመረጃ
በቂነት
በመስጠት ሂዯት እና ፕሮጀክቱ ስራ
በሚያቆምበት/ማጠናቀቂያ ወቅት የሚጠቀምባቸዉ፣
የሚከዝናቸዉ፣ ወይም የሚያመርታቸዉ ዋና ዋና
አዯገኛ ቁሶች አይነትና በመጠን ተሇይተዋሌ?
1.28 የግብአት እቃዎችን ወዯ ፕሮጀክቱ ስሇማጓጓዙና
ስሇ ትራፉክ ፌሰቱ ቁጥር ተጠቅሷሌ?
በግንባታ፣
በትግበራ እንዱሁም
ስራ በሚያቆምበት/ የፕሮጀክቱ ማጠናቀቂያ ወቅት
1.29 በፕሮጀክቱ ምክንያት የስራ አዴሌ መፇጠሩን
ወይም ከስራ መፇናቀሌ ካሇ ተጠቅሷሌ?
በግንባታ፣
በትግበራ እንዱሁም
ስራ በሚያቆምበት/ የፕሮጀክቱ ማጠናቀቂያ ወቅት
በሚያቆምበት/ማጠናቀቂያ ወቅት ሇሰራተኞችና
ዯንበኞች አገሌግልት ስሇሚሰማሩ የትራንስፖርት
ተዯራሽነትና የትራፉክ እንቅስቃሴ ቁጥር ተጠቅሷሌ
1.32 ሇቋሚና ጊዜአዊ ሰራተኞች የቤትና ላልች
አገሌግልቶች አቅርቦት በተመሇከተ ተገሌጧሌ?
ዝቃጭ/ቅሪትና ወዯ አካባቢ የሚሇቀቁ ቆሻሻዎች (ከፕሮጀክቱ የሚመነጩ ካለ)
በሚያቆምበት/ማጠናቀቂያ ወቅት በፕሮጀክቱ
የሚመነጭ የዯረቅ ቆሻሻ መጠንና አይነት
ተሇይተዋሌ? (የግንባታና የህንጻ ፌርስራሽ ቆሻሻ፣
የተበሊሸ ግብዓት/ምርት፣ የምርት ሂዯት ቆሻሻ፣
ተረፇ ምርት፣ አዯገኛ ቆሻሻ፣ ከቤት ወይም ከንግዴ
ዴርጅቶች የሚመነጭ ቆሻሻ፣ የግብርና ወይም የዯን
ውጤቶች ቆሻሻ፣ ከፕሮጀክት ቦታ
ማፅዲትየሚሰበሰብ ቆሻሻ፣ የማእዴን ማዉጣት
ቆሻሻ፣ ፕሮጀክቱ ሲዘጋ/ሲጠናቀቅ የሚመነጭ ቆሻሻ
ወዘተ)
1.34 በፕሮጀክቱ ምክንያት የሚመነጨዉ ሁለም የዯረቅ
ቆሻሻ ዉህድችና የመርዛማነት ዯረጃ ወይም
አዯገኝነት ተገሌጧሌ?
1.35 ዯረቅ ቆሻሻን የመሰብሰብ፣ የማከማቸት፣ የማከም፣
የማጓጓዝና በመጨረሻም የመስወገደ ስራ
ተገሇጧሌ?
1.36 የዯረቅ ቆሻሻ መጨረሻ ሊይ የሚወገዴበት ቦታዉ
ተሇይቷሌ?
በመስጠት ሂዯት እና ፕሮጀክቱ ስራ በሚያቆምበት/
ማጠናቀቂያ ወቅት ከፕሮጀክቱ የሚመነጨዉ ፌሳሽ
ቆሻሻ በአይነትና በመጠን ተሇይቷሌ? (ከፕሮጀክት
ግቢ የሚመነጭ ጎርፌ፣ በምርት ሂዯት የሚፇጠሩ
ፌሳሽ ቆሻሻዎች፣ የማቀዝቀዣ ውሃ/ቆሻሻ፣ ከግቢ
የሚወጣ ፌሳሽ ቆሻሻ፣ ከማጣሪያ የሚወጣ የተጣራ
ፌሳሽ ቆሻሻ ወዘተ)
1.38 በፕሮጀክቱ ምክንያት የሚመነጨዉ ሁለም የፌሳሽ
42
የመረጃው
አስፇሊነት
መረጃ አሇ
የመረጃ
በቂነት
ቆሻሻ ዉህድችና የመርዛማነት ዯረጃ ወይም
1.39 የፌሳሽ ቆሻሻ አሰባበሰብ፣ አቀማመጥ፣ ማከም፣
መጓጓዝና በመጨረሻም ማስወገዯጃ ዘዳዎች
ተገሌጧሌ?
1.40 የሁለም ፌሳሽ ቆሻሻ የመጨረሻ ማስወገጃ ቦታዉ
ተሇይቶ ታዉቋሌ?
በመስጠት ሂዯት እና ፕሮጀክቱ ስራ በሚያቆምበት/
ማጠናቀቂያ ወቅት በፕሮጀክቱ የሚመነጩ የጋዝና
የብናኝ ሌቀቶች አይነትና መጠን ተሇይተዋሌ?
(የምርት ሂዯት ሌቀት፣ የጭስ ሌቀት፣ ነዲጅን
ከሚጠቀሙ ከቋሚና ተንቀሳቃሽ የሀይሌ
ማመንጫዎች የሚወጣ ሌቀት፣ ከተሽከርካሪ
የሚወጣ ሌቀት፣ ከእቃዎች አያያዝ የሚወጣ
አቧሯ፣ ሽታ ወዘተ)
1.42 በፕሮጀክቱ ምክንያት ወዯ አየር የሚሇቀቁትሁለም
ሌቀቶች ዉህድችና የመርዛማነት ዯረጃ ወይም
1.43 ወዯአየር የሚሇቀቁ ሌቀቶች አሰባሰብ፣ ማጣራትና
በመጨረሻም ወዯ አየር የሚሇቀቁበት ዘዳዎች
ተገሌጧሌ?
1.44 ሁለም የጋዝ ሌቀቶች ወዯ አየር የሚሇቀቁበት ቦታ
እንዱሁም የሚሇቀቁት ጋዞች ባህርይ ተሇይተዋሌ?
(የጋዝ/የጭስ መሌቀቂያ ቧንቧ ቁመት፣
የጋዙ/የጭሱ የሌቀት ፌጥነትና የሙቀት ዯረጃ
ወዘተ)
1.45 ፕሮጀክቱ ቆሻሻ የሚያመነጭ ከሆነ ከነዚህ
ቆሻሻዎችና ዝቃጮች መሌሶ የመጠቀም እዴለ ካሇ
ተብራርቷሌ? (መሌሶ መጠቀም፣ ሇዲግም ዑዯት
ማዋሌ ወይም ከፌሳሽና ዯረቅ ቆሻሻ ሀይሌ
ማመንጨት)
1.46 ፕሮጀክቱ ዴምጽን፣ ሙቀትን፣ ብርሀን ወይም
የኤላክትሮ ማግኔቲክ ራዳሽን መጠን የሚጨምር
ከሆነምንጫቸዉና መጠናቸዉ ተሇይቶ ታዉቃሌ?
1.47 ፕሮጀክቱ ዝጋጭና የጋዝ/ጭስ ሌቀት የሚያመነጭ
ከሆነ የዉህድችን አይነትና መጠናቸዉን መሇኪያ
ዘዯዎች ተቀምጠዋሌ የጋጠሙ ችግሮችስካለ
ተገሌፀዋሌ?
1.48 ፕሮጀክቱ ዝቃጭና ጋዝ/ጭስ ሌቀቶችን የሚያነጭ
ከሆነ የዝቃጩንና የሌቀቱን መጠን ሇማወቅ
ስሇተጠቀመው ዘዳ እርግጠኛነት አብሮ
ተብራርቷሌ?
የአዯጋና አዯገኛ ነገሮች ስጋቶች
1.49 በፕሮጀክቱ ምክንያት ሉከሰቱ የሚችለ
ስጋቶች/አዯጋዎች ተገሌጸዋሌ?
ከአዯገኛ ነገሮች አያያዝ ችግር ሉዯርስ የሚችሌ
ስጋት
ከሚፇሱ ነገሮች እሳትና ፌንዲታዎች የሚከሰት
አዯጋ
የተሸከርካሪ አዲጋ/ስጋት
43
የመረጃው
አስፇሊነት
መረጃ አሇ
የመረጃ
በቂነት
ከማምረቻ መሳሪዎች መሰበር ወይም አሇመስራት
ጋር የሚመጡ አዯጋዎች/ስጋቶች
ፕሮጀክቱ በተፇጥሮ አዯጋዎች መጋሇጥ ምክንያት
ሉመጡ የሚችለ ስጋቶች (የመሬት መንቀጥቀጥ፣
ጎርፌ፣ የመሬት መንሸራተት ወዘተ)
1.50 አዯጋና ያሌተሇመደ ሁኔታዎችን ሇመከሊከሌ
ስሇሚወሰደ እርምጃዎች ተብራርቷሌ? (የመከሇከያ
ዘዳዎች፣ ስሌጠናዎች፣ የመጠባበቂያ እቅድች፣
የአዯጋጊዜ እቅዴ ወዘተ)
ስሇፕሮጀክቱ ማብራሪያ ላልች ተጨማሪ ጥያቄዎች
የፕሮጀክት አማራጮችን በተመሇከተ
2.1 ፕሪጀክቱንየበሇጠ ውጤታማ የተዯረገበት ሂዯት
ተብራርቷሌ?
2.2 ፕሮጅከቱን የበሇጠ ውጤታማ በማዴረግ ሂዯት
የተሻለ አመራጮች ካለ ግምት ዉስጥ ገብተዋሌ?
2.3 ፕሮጅቱ ከመተግበሩ በፉት ያሇዉ የአካባቢዉ/ቦታዉ
አጠቃሊይወይም ነባራዊሁኔታ ተብራርቷሌ?
2.4 የተጠቀሱት አማራጮች ተዓማኝነትና ሇፕሮጀክቱ
ትክክሇኛ አማራጮች ናቸዉ?
2.5 አካባቢያዊ ምክንያቶችን ጨምሮ ፕሮጀክቱ
የተመረጠበት ዋና ምክንያቶች ተብራርተዋሌ?
2.6 በፕሮጅክት አማራጮች የሚዯርሰዉ አካባቢያዊ
ተጽእኖ ከፕሮጀክቱ ተጽእኖ ጋር በተነፃፃሪነት
ተገሇጧሌ?
የዋና ዋና አካባቢያዊ ተፅዕኖዎች ማቅሇያ
አማራጮች ሉተገበር ከታሰበው ፕሮጀክት ጋር
ጠቀሜታው በተነፃፃሪነት ተቀምጧሌ ውይ?
የፕሮጀክቱን አማራጮች በተመሇከተ ላልች ጥያቄዎች
2.7 በጥናት ሰነደ የተዘረዘሩ አማራጮች ከቦታ፣ ከጊዜ፣
ከቴክኖልጂ፣ ከጥሬ ዕቃ፣ ከዱዛይ፣ ከሂዯት፣
የማቅሇያ ዘዳዎች እና ፕሮጀክቱ ቢተገብርና
ባይተገበር አማራጮችን የዲሰሰ ነው ወይ?
2.8 በእያንዲንደ አማራጭ ቢንያስ ሁሇት ማወዲዯሪያ
አማራጮች ቀርበው የከአካባቢና ማህበራዊ ጉዲዮች
ግምት ውስጥ ገብተው የተሻሇውን አማራጭ
በመምረጥ የተከናወነ ነው ወይ?
ክፌሌ 3 በፕሮጀክቱ ምክንያት ተጽእኖ ሉዯርስባቸዉ ስሇሚችለ አካባቢዎች ገሇጻ
የአካባቢዉነባራዊ ሁኔታ
3.1 ሇፕሮጀክቱ አገሌግልት ሚውሇው ቦታና አካባቢው
የመሬት አጠቃቀሙ ሁኔታ፣ በፕሮጀክቱ
የሚወሰዯው ቦታ፣ በፕሮጀክቱ ቦታ የሚኖሩ ወይም
ቦታውን እየተጠቀሙ ያለ ሁለም ሰዎች
ተሇይተዋሌ ወይ? (የመኖሪያ፣ የንግዴ፣
የኢንደስትሪ፣ የግብርና፣ የመዝናኛ ወዘተ)
3.2 የፕሮጀክቱ ቦታና አካባቢዉ መሌከዓ-ምዴር፣ ስነ-
ምዴር እንዱሁም አፇር ሁኔታተብራርቷሌ?
3.3 የአካባቢዉ መሌከአምዴር ወይም የአካባቢዉ
ስነምዴር ጉሌህ መሇያ ባህርያት ወይም ገፅታዎች
እንዱሁም የአፇሩ ሁኔታናእየሰጠ ያሇዉ ጥቅም
44
የመረጃው
አስፇሊነት
መረጃ አሇ
የመረጃ
በቂነት
ተብራርቷሌ? (የአፇሩ ሇምነት፣ አፇሩ ሇክሇት
ያሇዉ ጥንካሬ፣ ሇግብርና ያሇዉ ጠቀሜታና
ሇግብርና የሚዉሇዉ የመሬት ጥራትን ጨምሮ)
3.4 ፕሮጀክቱ የሚተገበርበት ቦታና አካባቢዉ ስሊለ
እጽዋትና እነስሳት እንዱሁም የተፇጥሮ መኖሪያ
ቦታዎች (ሚችጌ) በተመሇከተ የተብራራና በካርታ
ሊይ የተመሊከተ ነዉ?
3.5 በፕሮጀክቱ ጉዲት ሉዯርስባቸዉ የሚችለ
የስነህይዎት መኖሪ ቦታዎች ባህርያትና
በዉስጣቸዉ የያዟቸዉ የዝርያ ብዛት የሚገሌጽ
ማብራሪያ አሇ እንዯዚሁም ተሇይተው የታወቁሌዩ
ጥበቃ የሚዯረግሊቸዉ ዝርያዎች ወይም ቦታዎች
ተሇይተዉ ተቀምጠዋሌ(በፕሮጀክቱ አካባባቢ ካሇ)?
3.6 ፕሮጀክቱ በዉሃ አካሊት ሊይ ተጽእኖ የሚያዯርስ
ከሆነ የዉሃዉ ሁኔታና አካባቢዉ
በአግባቡተገሌጧሌ? (ወራጅና የቆመ የዉሃ አካሊትን
ጨምሮ የከርሰምዴር ዉሃ፣ ሀይቆች፣ ዉሃ አዘሌ
መሬት፣ ጎርፌና ማንጣፇፉያን ይጨምራሌ)
3.7 በፕሮጀክቱ ተጽእኖ ሉዯርስበትየሚችሌየውሃ
ሃብት፣ የውሃ ባህሪና ስርጭት፣ ፌሰት፣ የዉሃ
ጥራት እንዱሁም የዉሀ አጠቃም ተገሌጸዋሌ?
(ሇመጠጥ ዉሃ አቅርቦት፣ አሳ ማስገርና እርባታ፣
ሇገሊ መጣጠቢያና መዋኛ፣ ሇመጓጓዣ፣
ሇተጣራፌሳሽ ማስወገጃ ያሇዉ ጠቀሜታ፣
ስነውበት፣ ወዘተ ጭምር)
3.8 የአካባቢዉ ከባቢ አየር በፕሮጀክቱ ተጽእኖ
የሚዯርስበት ከሆነ የአየር ንብረትና የእሇታዊ
የአየር ሁኔታ እንዱሁም በወቅቱ ያሇዉ የአየር
ጥራት ሁኔታ ተገሌጧሌ?
3.9 ፕሮጀክቱ በአካባቢዉ ዴምጽ ሊይ ተጽእኖ
የሚያስከትሌ ከሆነ የወቅቱ የዴምጽ ዯረጃ
ተመሌክቷሌ?
3.10 የአካባቢዉ ብርሀን፣ ሙቀትና ኤሉክትሮማግኔቲክ
ጨረራ ሁኔታ በፕሮጀክቱ ተጽእኖ የሚዯርስባቸዉ
ከሆነ የወቅቱ ነባራዊ ሁኔታ ተገሌጸዋሌ?
3.11 በፕሮጀክቱ ጉዲት ሉዯርስባቸዉ የሚችለ ቁሳዊ

ሀብቶች ተብራርተዋሌ? (ህናጻዎችና ላልች
አዉታሮች፣ የማእዴን ሀብቶች፣ የዉሃ ሀብቶችን
ወዘተ ይጨምራሌ)
3.12 የፕሮጀክቱ የስራ እንቅስቃሴ
የሚነካቸዉ/የሚያቋርጣቸው የከርሰምዴር ቅሬተ
አካሌና ቦታዎች፣ የታሪካዊ፣ ስነ-ህንፃዎች ወይም
ላልች የማህበራዊና ባህሊዊ ጠቀሜታ ያሇቸዉ
ቦታዎች እንዱሁም ተከሌሇው የሚጠበቁ/ጥብቅ
ቦታዎችን ጨምሮ ተብራርተዋሌ?
3.13 በፕሮጀክቱ ሉጎዲምክክንያት ጉዲት ሉዯርስበት
የሚችሌ መሌክዓ-መዴር፣ተከሌል የሚጠበቅ/ጥብቅ
መሌክዓ-ምዴር ቦታን ጨምሮ ተገሌጧ?
3.14 የአካባቢዉ የህብረተሰቡ አሰፊፇር፣ አኗኗ፣
ስርጭት፣ የህዝብ ብዛት፣ የህዝብ እዴገት፣
45
የመረጃው
አስፇሊነት
መረጃ አሇ
የመረጃ
በቂነት
ትፌፌግ፣ ስነተዋሌድ፣ ጋብቻ፣የጤና ሁኔታ እና
ላልች ማህበራዊና ኢኮኖሚያዊ ሁኔታዎች
(ሇምሳላ የስራ እዴሌ ሁኔታ) ተገሌጧሌ?
3.15 ከሊይ ከተዘረዘሩት ዉስጥ ፕሮጀክቱ ተግባራዊ
ባይሆንም ወዯፉት ሉሇወጡ የሚችለ የአካባቢ
ሁኔታዎች ካለ ተብራርተዋሌ ወይ?
የመረጃ አሰባሰብና የመረጃ አወሳሰዴ ዘዳ
3.16 የጥናቱ ወሰን ስፊት በፕሮጀክቱ ጉሌህ ተጽእኖ
ሉዴርስባቸዉ ይችሊሌ ተበል የሚታሰቡትን
ሁለንም ቦታዎች የሚያካትት ነዉ?
3.17 መሰረታዊ መረጃጃዎችን በማሰብሰቡ ሂዯት
ሁለምንም የሚመሇከታቸዉ ሀገር አቀፌና ክሌሊዊ
ዴርጅቶችና ተቋማት ጋር ግንኙነት ተዯርጓሌ?
3.18 የመሰረታዊ መረጃ ምንጮችናየተሰበሰበው መረጃ
3.19 የአካባቢዉን ነባራዊ ሁኔታ
በበቂ ሁኔታ ማጣቀሻው መሰረታዊ መረጃ
ተዘርዝሯሌ?
ሇመሰብሰብ በሚካሄዯዉ የአካባቢ ዲሰሳዊ ጥናት
ወቅት ተግባር ሊይ የዋለት ዘዳዎች፣ ያጋጠሙ
ማንኛዉም ተግዲሮቶች እንዱሁም ያሌተጠበቁ
ሁኔዎች መረጃ ተጠቅሷሌ?
3.20 የአካባቢ ተፅዕኖ ግምገማን ሇማጥናት ጥቅም ሊይ
የዋለ ዘዳዎች አግባብነት ያሊቸዉ ነበሩ?
3.21 በአካባቢ መሰረታዊ መረጃው ሊይ ያለ ጠቃሚ
የመረጃ ክፌተቶች ተሇይተዋሌ? ይህንን ክፌተት
3.22 ሇማስወገዴ
የአካባቢዉን የተወሰደ ዘዳዎችስመረጃ
ነባራዊ መሰረታዊ ተገሌጸዋሌ?
በበቂ ሁኔታ
ሇመግሇጽ የዲሰሳ ጥናት ቢያስፇሌግ ነገር ግን
በተሇያዩ ምክንያቶች ይህን ማዴረግ ሳይችሌ ቢቀር
ምክንያቶች ተዘርዝረዋሌ ወዯፉትስ እንዳት
መጠናት እንዲሇበት ተመሊክቷሌ?
የአካባቢዉን መሰረታዊ መረጃበተመሇከተ ላልች ጥያቄዎች ካለ
ክፌሌ 4 በፕሮጀክቱ ምክንያት ሉከሰቱ የሚችለ ጉሌህ የአካባቢና ማህበራዊ ተፅዕኖዎችን ገሇፃ
የተጽእኖዎች ወሰን ሌየታ

4.1 ሇአካባቢ ተጽዕኖጥናትየወሰን ሌየታ የአሰራርሂዯቱ
4.2 ተሇይቶ የታወቀ
ሇአካባቢ ተጽዕኖጥናት
ነበር ወይ?
ወሰን ሌየታ የተጠቀሙበት
ስሌታዊ ዘዳ ግሌጽ ነበር?
4.3 ሇአካባቢ ተጽዕኖጥናት የወሰን ሌየታ ወቅት በቂ
የሆነ ማህበረሰቡ ዉይይት መካሄደን የሚገሌጹ
መረጃዎች ቀርበዋሌ?
4.4 በማህበረሰብዉይይቱ ወቅት ማህበረሰቡ ያነሳቸዉ
አስተያየቶች፣ አመሇካካቶችና ስጋቶች በአካባቢ
ተጽእኖ ግምገማ ዘገባው ዉስጥ ተካቷሌ?
ቀጥተኛና ዋና (የመጀመሪያ ዯረጃ)የሆኑየአካባቢ ተጽእኖዎች ትንበያ
4.5 ፕሮጀክቱ በመሬት አጠቃቀም ሊይ፣ በህብረተሰቡ
ሊይ እና በሀብት ሊይ የሚያዯርሰዉ ቀጥተኛ እና
ዋና (የመጀመሪያ ዯረጃ) ተጽእኖዎች ተገሌጸዋሌ
(ከተቻሇ በመጠን ጭምር)?
4.6 ፕሮጀክቱ በመሬት ገጽታና በአፇር ባህርይ ሊይ
የሚያዯርሰዉ ቀጥተኛ እና ዋና (የመጀመሪያ ዯረጃ)
ተጽእኖዎች ተገሌጸዋሌ (በመጠን ጭምር)?
46
የመረጃው
አስፇሊነት
መረጃ አሇ
የመረጃ
በቂነት
4.7 ፕሮጀክቱ በእጽዋት፣ በእንስሳትና በተፇጥሮ
መኖሪያዎች (ሙቹጌ)ሊይ የሚያዯርሳቸዉ ቀጥተኛ
እና ዋና (የመጀመሪያ ዯረጃ) ተጽእኖዎች
4.8 ፕሮጀክቱ በዉሃ ሃብት ስርጭት፣ ፌሰት፣ ባህሪ
ተገሌጸዋሌ (ከተቻሇ በመጠን ጭምር)?
እና በዉሃ ጥራት ሊይ የሚያዯርሳቸዉ ቀጥተኛ እና
ዋና (የመጀመሪያ ዯረጃ)ተጽእኖዎች ተገሌጸዋሌ
(ከተቻሇ በመጠን ጭምር)?
4.9 ፕሮጀክቱ በዉሃ አጠቃቀም ሊይ የሚያዯርሰዉ
ቀጥተኛ እና ዋና (የመጀመሪያ ዯረጃ)ተጽእኖ
ተገሌጸዋሌ (ከተቻሇ በመጠን ጭምር)?
4.10 ፕሮጀክቱ በአየር ጥራትና በአየር ንብረት ሁኔታ
ሊይ የሚያዯርሰዉ ቀጥተኛ እና ዋና (የመጀመሪያ
ዯረጃ)ተጽእኖ ተገሌጧሌ (ከተቻሇ በመጠን
ጭምር)?
4.11 ፕሮጀክቱ በአካባቢው ሊይየሚያዯርሰዉ ቀጥተኛና
ዋና (የመጀመሪያ ዯረጃ)የሆነ የዴምጽ (ጫጫታና
ንዝረት) ተጽእኖ ተገሌጧሌ (ከተቻሇ በመጠን
ጭምር)?
4.12 ፕሮጀክቱ በሙቀት፣ ብርሃን ወይም
ኤላክትሮመግኒጢሳዊ ጨረራ ሊይ የሚያዯርሰዉ
ቀጥተኛ እና ዋና (የመጀመሪያ ዯረጃ) ተጽዕኖ
ተገሌጧሌ (ከተቻሇ በመጠን ጭምር)?
4.13 ፕሮጀክቱ በቁሳዊ እሴቶችና ታዲሽ ባሌሆኑ
የተፇጥሮ ሀብቶች ሊይ የሚያዯርሰዉ ቀጥተኛ እና
ዋና (የመጀመሪያ ዯረጃ)ተጽእኖ ተገሌጧሌ?
4.14 ፕሮጀክቱ ባህሊዊ ጠቀሜታ ባሊቸዉ ቦታዎች ሊይ
የሚያዯርሰዉ ቀጥተኛ እና ዋና (የመጀመሪያ
ዯረጃ)ተጽእኖ ተገሌጧሌ?
4.15 ፕሮጀክቱ በመሌከዓምዴር ገጽታና ዉበት ሊይ
ተጽእኖ በአግባቡ ተገሌጧሌ?
4.16 በፕሮጀክቱበህብረተሰቡ አሰፊፇር፣ አኗኗ፣
ስርጭት፣ የህዝብ ብዛት፣ የህዝብ እዴገት፣
ትፌፌግ፣ ስነተዋሌድ፣ ጋብቻ፣የጤና ሁኔታ እና
ላልች ማህበራዊና ኢኮኖሚያዊ ሁኔታዎች ሊይ
ተጽእኖ ተገሌጧሌ? (ከተቻሇ በመጠን ጭምር)
ሁሇተኛ ዯረጃ ተጽእኖ፣ ቀጥተኛ ያሌሆነ፣ ጊዜአዊ፣ ሇአጭር ጊዜ፣ ቋሚ፣ የረጅም ጊዜ፣ በዴንገተኛ፣ ተዯማሪና አንደ
ተጽእኖ በላሊዉ ሊይ የሚያዯርሰዉ (መስተጋብራዊ) ተጽእኖዎች ትንበያ
4.17 ከሊይ በተዘረዘሩት አካባቢያዊ ጉዲዮች ተመስርቶ
በዋና (የመጀመሪያ ዯረጃ) ተጽዕኖዎች ምክንያት
የሚከሰቱ ላልች ሁሇተኛ ዯረጃ ተጽዕኖዎች
ተገሌፀዋሌ ከተቻሇ በቁጥር (በአሃዝ)? (በአፇር
አየርና ዉሃ ብክሇቶች ምክንያት በእጽዋት፣
እንስሳት ወይም የተፇጥሮ መኖሪያዎች (ምቹጌ)
ሊይ የሚዯርስ ተጽእኖ፣ በዉሃ ሃብት ሇዉጥና
በዉሃ ጥራት ሇዉጥ ምክንያቶች በዉሃ አጠቃቀም
ሊይ የሚዯርስ ተጽእኖ፣ በአፇር መዴረቅና
መሰነጣጠቅ ምክንያት በመሬት ዉስጥ ባሇቅሬተ-
አካሌ ሊይ የሚዯርሱ ተጽእኖዎች)
4.18 ፕሮጀክቱ በሚዘጋበት ወይም የተወሰነ ጊዜ ዋናውን
47
የመረጃው
አስፇሊነት
መረጃ አሇ
የመረጃ
በቂነት
ስራ በሚሰራበት ወይም በግንባታ ወቅት የሚዯርሱ
ጊዜያዊ/ሇአጭር ጊዜ የሚቆዩ ተጽእኖዎች
ተገሌጸዋሌ?
4.19 ፕሮጀክቱ በግንባታ፣ ዋናውን ስራ በሚሰራበት
(በማምረት ሂዯት) ወይም በሚዘጋበት ወቅት
የሚዯርሱ ቋሚ፣ ዘሊቂ ወይም የረዥም ጊዜ
ተጽእኖዎች ተገሌጸዋሌ?
4.20 ፕሮጀክቱ በእዴሜ ዘመኑ በየጊዜዉ ወዯ አካባቢ
በሚሇቀዉ የበካይ ነገሮች ጥርቅም ምክንያት
ሇረጅም ጊዜ የሚቆዩ ተጽእኖዎች ተጠቅሰዋሌ?
4.21 ከአዯጋዎች፣ ከአሌተሇመደ ሁኔታዎች ወይም
ፕሮጀክቱ በተፇጥሮ ወይም በሰዉ ሰራሽ አዯጋዎች
በመጋሇጡ ምክንያት የሚፇጠሩ ተጽእኖዎች
ተብራርተዋሌ?ከተቻሇ በአሃዝ
4.22 በፕሮጀክቱ ተዛማጅ/ተጓዲኝ ስራዎች ምክንያት
በአካባቢ ሊይ የሚዯርሱ ተጽእኖዎች ተጠቅሰዋሌ?
(ተዛማጅ ወይም ተጓዲኝ ስራዎች ሇፕሮጀክቱ
መጋቢ መንገዴ ስራና መሰረተ ሌማቶች፣ ሇግንባታ
የሚሆኑ ቁሳቁሶችን ምሳላ የዴንጋይ፣ የጠጠር፣
የአሸዋናየአፇር ማዉጫ ቦታዎች፣ የሀይሌ
አቅርቦትና ማምረት፣ ቆሻሻ ማስወገዴ ወዘተ)
4.23 በፕሮጀክቱ ተጓዲኝ ስራዎች ምክንያት በአካባቢ ሊይ
የሚዯርሱ ቀጥተኛ ያሌሆኑ ተጽእኖዎች
ተገሌጸዋሌ? (ተጓዲኝ ስራዎች ማሇት የፕሮጅከቱ
አካሌ ሳይሆኑ ነገር ግን ፕሮጀክቱን የሚያጠናክሩ
ናቸዉ፡፡ ሇፕሮጀክቱ የሚያስፇሌጉ አዲዱስ
እቃዎችንና አገሌግልቶችን ማቅረብ፣ ፕሮጀክቱን
ሇመዯገፌ የቤት አገሌግልቶችንና ላልች ንግድችን
ማቅረብ ወዘተ)
4.24 የፕሮጀክቱ ተዯማሪ ተጽእኖዎችና መስተጋብራዊ
ወይም አንደ በላሊዉ ሊይ የሚያዯሱት
ተጽእኖዎችን ጨምሮ ከላልች ነባርና አዲዱስ
ፕሮጀክቶች ጋር በመሆን በአካባቢ ሊይ
የሚያዯርሱት ተጽእኖዎች ተገሌጸዋሌ
4.25 የእያንዲንደ ተጽእኖ ከመሌከአ-ምዴራዊ ስፊት፣
ከቆይታ ጊዜ፣ ከመከሰትዴግግሞሽ፣ ወዯ ነበረበት
ከመመሇስ እና ተጽእኖዉ ከመከሰት እዴሌ አንጻር
ተሇይተዋሌ?
በሰዉ ጤናና ዘሊቂ ሌማት ጉዲዮች ሊይ ሉዯርሱ የሚችለ ተጽእኖዎችን መተንበይ
4.26 በፕሮጀክቱ በሰዉ ጤናና ዯህንነት ሊይ ሉዯርሱ
የሚችለ የመጀመሪያና (ዋና) ሁሇተኛ ዯረጃ
ተጽእኖዎች ተገሌጸዋሌ? (ወዯ አካባቢ መርዛማ
ነገሮችን በመሌቀቅ፣ ከፕሮጀክቱ ጋር በተያያዙ
አዯጋዎች ምክንያት የሚዯርሱ የጤናስጋቶች፣
ከፕሮጀክቱ ጋር በተያያዙ በበሽታ አምጭ ነፌሳቶች
መሇወጥ ምክንያት የሚመጡተጽእኖዎች፣ ሇጉዲት
ተጋሊጭ በሆኑ ክፌልች ሊይ የሚዯርሱ፣ የአኗኗር
ዘየ ሇዉጦች ወዘተ የሚዯርሱ ተጽእኖዎች)
4.27 በብዝሀ ህይዎት፣ በአሇም የአየር ጸባይ ሇዉጥና
በዘሊቂ ሌማት ሊይ የሚዯርሱ ተጽእኖዎች
ተብራርተዋሌ?
48
የመረጃው
አስፇሊነት
መረጃ አሇ
የመረጃ
በቂነት
የተጽእኖዎችን ክብዯት/ዯረጃ መገምገም
4.28 የተተነበዩትን ተጽእኖዎች ዯረጃ/ክብዯት ማሟሊት
ከሚገባቸዉ የህግ ግዳታዎች አንጻር ተቃኝተዋሌ?
4.29 በአካባቢ ሊይ ሉዯርሱ የሚችለ ተጽእኖዎችን
ሇመገምገም አግባብነት ያሊቸዉ የክሌሌ፣ የፋዯራሌ
ወይም የአሇም አቀፌ የአካባቢ ዯረጃዎችና የአሰራር
መመሪያዎች በጥቅም ሊይ ዉሇዋሌ?
4.30 ከአለታዊ ተጽኖዎች በተጨማሪ አወንታዊ
ተጽዕኖዎችም ተገሌጸዋሌ?
4.31 የእያንዲንደ ተጽእኖ ክብዯት/ዯረጃ ተብራርቷሌ?
የአካባቢ ተጽእኖ ግምገማ ዘዳ
4.32 ተጽእኖዎችን ሇመተንበይ ጥቅም ሊይ የዋለ
ዘዳዎችና ሇምን እነዚህ ዘዳዎች እንዯተመረጡ
4.33 የፕሮጀጅቱን
እንዱሁም ትክክሇኛ ዝርዝር
ያጋጠሙ ሁኔታና
ችግሮችና በአካባቢ
ያሌተገመቱ
ሊይ የሚያዯርሰዉን ተጽእኖ እርግጠኛ አሇመሆን
ሁኔታዎችተገሌጸዋሌ?
ሇትንበያ አስቸጋሪ ጉዲዮች መሆናቸዉ ተገሌጸዋሌ?
4.34 የካባቢ ተጽእኖዎችን ሇመተንበይ የሚያገሌግለ
መረጃዎች በሚሰበሰቡበት/በሚዯራጁበት ወቅት
ያጋጠሙ ችግሮች ተሇይተው ታወቀዋሌ ወይ፣
በጥናቱ ውጤት ሊይ የሚያስከትለት እንዴምታስ
ተገሌጧሌ?
4.35 የተጽእኖዎች ዯረጃ/ክብዯት መገምገሚያ መነሻዎች
ወይምመስፇርቶቹተብራርተዋሌ?
4.36 የአካባቢ ተጽእኖዎች የተገሇጹት ሉተገበሩ የሚችለ
የማስተሰርያ ዘዳዎችን መሰረት አዴርገዉ
ነዉ?ቀሪታዊ ተጽእኖዎችስ ተገሌጸዋሌ?
4.37 የእያንዲንደ ተጽእኖ ግምገማ ዯረጃ ሇፕሮጀክቱ
የይሁንታ ዉሳኔ ሇማሰጠት በሚያስችሌ ሁኔታ ነዉ
የተካሄዯው? በዋና ዋና ጉዲዮች ሊይ ትኩረት ያዯረገ
እና ጠቃሚ ያሌሆኑ ወይም የማያስፇሌጉ ጉዲዮችን
ያስወገዯ ነዉ?
4.38 ግምገማዉ ሇጉሌህ ተጽእኖዎች የበሇጠ ትኩረት
የሰጠና ሇዝቅተኛ ተጽእኖዎች ዯግሞ ዝቅተኛ
ትኩረት የሰጠ ነዉ?
ላልች ሉከሰቱ የሚችለ ተጽዕኖዎች ጥያቄዎች ካለ
ክፌሌ 5 የተጽእኖ ማስተሰረያ/ማቅሇያ መግሇጫ

5.1 በየትኛዉም አካባቢ ሊይ ጉሌህ አለታዊ ተጽእኖዎች
በሚኖሩበት ጊዜ ሇማስተሰረያ/ሇማቅሇያ የሚሆኑ
አማራጮች ተብራርተዋሌ?
5.2 ተጽእኖዎችን ሇማስተሰረይ/ሇማቅሇሌ የፕሮጀክት
ባሇቤቱ ሉተገብራቸዉ ስሊቀዲቸዉ ዘዳዎች በግሌጽ
ተብራርተዋሌ?የተፅዕኖውን ጉሌህነትና ክብዯት
ሇመቀነስ የሚያመጣዉ ሇዉጥስ ተገሌጧሌ?
5.3 ሇከባዴና ጉሌህ ተጽዕኖችየተቀመጡየማስተሰርያ
ዘዳዎች የተዋጣሊቸዉ/ዉጤታማ የመሆኑ ጉዲይ
አጠራጣሪ ከሆነ ጉዲዩ ተብራርቷሌ?
5.4 የፕሮጀክት ባሇቤቱ የማስተሰርያ/ማቅሇያ ዘዳዎችን
ተግባራዊ ሇማዴረግ ያሇውን ቁርጠኝነት ግሌጽ ነው
ወይስ የተቀመጡ የማቅሇያ ዘዳዎች የማይፇፀሙ
49
የመረጃው
አስፇሊነት
መረጃ አሇ
የመረጃ
በቂነት
ሇይስሙሊ የተቀመጡ ናቸው?
5.5 የፕሮጀክት ባሇቤቱ ያቀረባቸዉን
የማስተሰርያ/ማቅሇያ ዘዳዎች ሇምን
እንዯመረጣቸዉ ምክንያቱ ተገሌጧሌ?
5.6 የማስተሰርያ/ማቅሇያ ዘዳዎችን ሇመተግበር
የሚመሇከታቸዉ አካሊት ወጪዉን ጨምሮ በግሌጽ
ተቀምጧሌ?
5.7 አለታዊ ተጽእኖዎችን የማስተሰረያ/የማቅሇሌ ስራ
ተግባራዊ ማዴረግ የማይቻሌ ከሆነ ውይም
የፕሮጀክት ባሇቤቱ ምንም አይነት
የማስተሰረያ/ማቅሇያ ዘዳዎችን ተግባራዊ
ሊሇማዴረግ ከመረጠ ምክንያቱ በግሌጽ
ተብራርቷሌ?
5.8 የአካባቢ ተጽእኖ ግምገማ አጥኝ ቡዴኑ እና
የፕሮጀክቱ ባሇቤት በአማራጭ ስሌት ማሇትም
የቦታ ሇዉጥ፣ የዱዛይንና አቀማመጥ ሇዉጥ፣
የአሰራር ዘዳዎችንና ሂዯቶች ሇዉጥ፣ የትግበራ
እቅዴና የአመራር ትግራ ሇዉጥ እንዱሁም
ተጽእኖዎችን የማስተሰረያ ምፌትሄና በማካካስ
እርምጃዎችን በመዉሰዴ አማራጮችን በሰፉዉ
መዲሰሳቸዉ ወይም ግምት ወስጥ ማስገባታቸው
ግሌጽ ነዉ?
5.9 ቅሪት ተጽእኖዎችን ሇመከታተሌና ሇመቆጣጠር
ቅዴመ ዝግጅቶች ተዯርገዋሌ?
5.10 የተጽኖ ማስተሰርያ ዘዳዉ የሚያዯርሰዉ ላሊ
አለታዊ ተጽእኖ ተጠቅሷሌ?
ላልች የተጽዕኖ ማስተሰረያ/ማቅሇያ ጥያቄች
ክፌሌ 6 አጭር ማጠቃሇያ ጽሁፌ
6.1 የአካባቢ ዘገባ ሪፖርቱ አጭር የማጠቃሇያ ጽሁፌ
አካቷሌ?
6.2 አጭር የማጠቃሇያ ጽሁፈ ስሇፕሮጀክቱ አጭርና
ግሌጽ የሆነ መግሇጫ፣ የፕሮጀክቱን አካባቢ፣
ፕሮጀክቱ በአካባቢ ሊይ ያሇዉን ተጽእኖ እና
6.3 የማጠቃሇያ
ሇተጽእኖዎችአጭር ጽሁፈ
የማቅሇያ ጉሌህ ያካተተ
ዘዳዎችን አጠራጣሪ የሆኑ
ነዉ?
ጉዲዮች ስሇ ፕሮጀክቱና ስሇሚያስከትሊቸው
አካባቢዉ ተጽእኖዎች ያብራራሌ?
6.4 የማጠቃሇያ አጭር ጽሁፈ የፕሮጀክቱን የመጽዯቅ
ሂዯትና የአካባቢ ተጽእኖ ግምገማ ጥናት ያሇዉን
ሚናያብራራሌ?
6.5 የማጠቃሇያ አጭር ጽሁፈ የአካባቢ ተጽእኖ
ግምገማ ጥናት ስሌቱን በተመሇከተ አጭር
ማብራራያ አሇዉ?
6.6 የማጠቃሇያ አጭር ጽሁፈ የተጻፇዉ በርካታ ጊዜ
ወይምበዴግግሞሽ ሙያዊ ቃሊትን፣ ዝርዝር
መረጃዎችን እና ሳይንሳዊ ትንታኔዎችንመጠቀምን
ባስወገዯ መሌኩ ነዉ?
6.7 የማጠቃሇያ ጽሁፈ በፕሮጀክቱ ሇሚጎደና ፌሊጎቱ
ሊሊቸዉ አባሊት በቀሊለ ሉረደት በሚችለት ሁኔታ
ተፃፇ ወይም ተዯራሽ ነዉ ወይ?
በማጠቃሇያ አጭር ጽሁፌ ላልች ጥያቄዎች
50
የመረጃው
አስፇሊነት
መረጃ አሇ
የመረጃ
በቂነት
7 ክፌሌ 7 የአካባቢ ተጽዕኖ ግምገማ ጥናቱ
አቀራርብ/አጻጻፌ ጥራት
7.1 በጥናቱ ዉስጥ የተጠቀሱት አካባቢያዊ መረጃዎች
በአንዴ ወይም ከዚያ በሊይ በሚሆኑ የመረጃ
ምንጮች በግሌጽ የሚገኙ ናቸዉ?
7.2 የሰነደ ይዘት ማዉጫ በሰነደ መጀመሪያ ገጾች ሊይ
ነዉ?
7.3 የጥናቱ ሂዯት/ቅዯም ተከተሌ በግሌጽ ተጽፎሌ?
7.4 የጥናቱ አቀራረብ አጭርና ግሌጽ ሆኖ አሊስፇሊጊ
የሆኑ መረጃዎችን ያስወገዯ ነዉ?
7.5 የጥናቱ ጽሁፌ ጠቃሚ የሆኑ ሰንጠረዥ፣ ምስሌ፣
ካርታ፣ ፍቶዎች እና ላልች ስዕሊዊ መግሇጫዎችን
ተጠቅሟሌ?
7.6 ሁለም ትንታኔዎችና ማዯማዯሚያዎች በመረጃና
በማስረጃበበቂ ሁኔታ የተዯገፈ ናቸዉ?
7.7 ሪፖርቱ በዋናዉን የጥናት ጽሁፌ ውስጥ ያለ ዋና
ይዘቶችን አንብቦ መረዲት ሳያስፇሌግ በርካታ
መረጃዎችን ሇማግኘት እንዱቻሌ እዝልችን አካቷሌ
ወይ?
7.8 አንባቢዉ መረጃዎችን በሰነደ ዉስጥ በቀሊለ
ሉያገኝ እንዱችሌ ሰነደ በአግባቡ የተዯራጀና በግሌጽ
የተዋቀረ ነዉ?
7.9 ሇሁለም የመረጃ ምንጮች ማጣቀሻዎች በአግባቡ
7.10 ተገሌጸዋሌ?
በአጠቃሊይ በሰነደ ዉስጥ ሙያዊ ቃሊቶች
አጠቃቀም ወጥነት ባሇው መሌኩ ጥቅም ሊይ
ዉሇዋሌ?
7.11 ሰነደ ሲነበብ በውስጡ የተገሇጹት ርዕሰ
ጉዲዮችንየማይጣረሱና እርስ በርስ የመዯጋገፌና
እንዯ አንዴ ሙለ ሰነዴ ማየት በሚያስችሌ መሌኩ
የተዘጋጀ ነው?
7.12 የሰነደ ጽሁፌ አገሊሇጹ ሚዛናዊ እንዱሁም አዴል
የላሇበት፣ ያሌተዛባናዓሊማውን ያሌሳተ ነዉ?
የአካባቢ ተፅዕኖ ግምገማ ጥናቱ አቀራርብ/አጻጻፌ ጥራት ሊይ ላልች ጥያቄዎች
51
15.3.2 የተፅዕኖ ግምገማ ሪፖርቱን ሇመገምገም የሚጠቅሙ ማብራሪያዎች
1) በሰነደ ዉስጥ አስፇሊጊ የሆኑ መረጃዎች መሟሊታቸውን ሇማረጋገጥ ሪፖርቱን በፌጥነትና

በግርዴፈ ማንበብ ይገባሌ፣
2) እያንዲንደ የመገምገሚያ ጥያቄ ሇፕሮጀክቱ አግባብነት ያሇው መሆኑን ማረጋገጥና አግባብነት
ካሇዉ በመገምገሚያ ሰንጠረዡ ረዴፌ ሁሇት ሊይ አዎ በማሇት መጻፌ ይገባሌ፤
3) ፕሮጀክቱን በተመሇከተ በጣም አስፇሊጊ የሆኑና በመጠይቁ ያሌተካተቱ ጉዲዮች ካለ
በመገምገሚያ ቅጹ መጨረሻ ረዴፌ ሊይ ማካተት ይቻሊሌ፣
4) የመገምገሚያ ጥያቄዉ ከፕሮጀክቱ ጋር አግባብነት መኖሩ ከተረጋገጠ ሰነደን በጥሌቀት
በመገምገም ከጥያቄዉ ጋር ተያያዥነት ያሇዉ ጉዲይ በአግባቡና በበቂ ሁኔታ የተገሇፀ መሆኑን
ማረጋገጥ ይገባሌ፡፡ ሰነደ ይህን ጥያቄ አሟሌቶ ከተገኘ “አዎ” ወይም አሟሌቶ ካሌተገኘ ዯግሞ
“አይዯሇም” በማሇት በመገምገሚያ ሰንጠረዡ 3ኛ ረዴፌ ሊይ መሞሊት አሇበት፣
5) የመረጃውን በቂነት በማረጋገጡ ሂዯት ዉስጥ ያሌተካተቱ በጣም አስፇሊጊ የሆኑ ጉዲዮችና
ሇውሳኔ አሰጣጥ አስፇሊጊ የሆኑ ነጥቦች ካለ እንዱካተቱ መዯረግ አሇበት፣
6) የቀረበው የጥናት ዘገባ በቂ ከሆነ ገምጋሚ ባሇሙያው የፕሮጀክት ባሇቤቱን ተጨማሪ መረጃ
እንዱያቀርብ አይጠይቅም፣
7) የመገምገሚያ ቅፁ በሚዘጋጅበት ጊዜ ትኩረት ሉሰጣቸው የሚገቡ ነጥቦች
1) ዉሳኔ ሰጭዉ አካሌ ፕሮጅክቱን ሇማጽዯቅ የሚጠቀምባቸው የህግ ማዕቀፍችና ውሳኔ
ሇመስጠት የሚፇሌጋቸው ነጥቦች መካተታቸውን፣
2) የፕሮጀክቱ ይሁንታ ፇቃዴ አሰጣጥ ሂዯት የተጽዕኖ ዘገባ ግምገማ መርህን መሰረት
ያዯረገ ወይም ዝርዝር የፕሮጀክቱን ዱዛይን መሰረት ያዯረገ መሆኑን፣
3) የፕሮጀክቱን ትሌቅነትና ዉስብስብነት እንዱሁም የፕሮጀክቱ አካባቢ የተጋሊጭነት
ሁኔታ ግምት ውስጥ ያስገባ መሆኑን፣
4) በአካባቢ ተጽዕኖ ጥናት ዘገባ ውስጥ የተጠቀሱት አካባቢያዊ ጉዲዮች ከፌተኛ ጥንቃቄ
የሚያስፇሌጋቸዉ ከሆነ በአግባቡ መተንተናቸውና ትኩረት የተሰጣቸው መሆኑን
5) በፕሮጀክቱ ምክንያት ጉዲት የሚዯርስባቸዉና የሚያገባቸዉ የማህበረሰብ ክፌልች
አስተያየትና የተነሱ አወዛጋቢ ጉዲዮች መካተታቸውን፣
6) የመጠይቁ ምሊሽ “አይዯሇም” ከሆነ ወዯፉት መታየት የሚገባቸዉን ጉዲዮች ማሰብና
በቅጹ ረዴፌ አራት ሊይ ማስታዎሻ መጻፈን ማረጋገጥ፤
8) ፕሮጀክቱን የማፅዯቅ የውሳኔ አስተያየት የሚሰጠው በመጨረሻ ዯረጃ ሊይ የተሰጡት ነጥቦች
ተዯምረው በሚገኘዉ ዉጤት መሰረት ይሆናሌ፡፡
52
15.4 የአካባቢ ይሁንታ ፇቃዴ ያገኘ ፕሮጀክት የአካባቢ አያያዝ ዕቅዴ አፇጻጸም
ሪፖርት ማዴረጊያ ቅጽ
የሪፓርት ቁጥር -------------- ሪፓርቱ የተጠናቀረበት ቀን --------------
ክፌሌ-1፣ የፕሮጀክቱ አጠቃሊይ መግሇጫ
1. የፕሮጀክቱ ሥም፣ 6. የአካባቢ ይሁንታ የተሰጠበት ቀን፣
2. የፕሮጀክቱ ባሇቤት ሥም፣ 7. 1የአካባቢ ይሁንታ የተሰጠበት ቦታ፤
3. ፕሮጀክቱ ሥራ የጀመረበት ቀን፣ 8. የአካባቢ ይሁንታ ምዝገባ ቁጥር፣
4. የፕሮጀክቱ ቦታ ስፊት፣ 9. የፕሮጀክቱ የአካባቢ ተጽእኖ ሰነዴ ቁጥር፣
5.ፕሮጀክቱ የሚገኝበት 10. የፕሮጀክቱ ሰራተኞች ብዛት፡-
ዞን፡….. ወረዲ፡…. ቀበላ/ሌዩቦታ፡….. ቋሚ፡…….ጊዜያዊ (አማካይ በወር)፡….. ዴምር…..
ክፌሌ-2፣ በአካባቢ አያያዝ ዕቅዴ መሠረት የታቀደ የማቃሇያ እርምጃዎች አፇጻጸም ማጠቃሇያ ሪፖርት
ማዴረጊያ ቅጽ
ተ.ቁ የፕሮጀክቱ የታቀደ የተጽዕኖ የዉጤት ክትትሌ የተገኘ የሚጠበቅ/ ሇሌዩነ
ምዕራፌ ማቃሊያ አመሊካቾች/parameters የተዯረገበ ውጤት መሆን ት
/project እርምጃዎች/mitigation to be monitored/ ት ቀን /Rresult/ የነበረት ምክንያ
stage/ measures/ ዉጤት ት
ክፌሌ-3፣ አጠቃሊይ አስተያየት

1. በተዘጋጀው የአካባቢ ተጽእኖ ጥናት ዘገባ ውስጥ ያሌተሇዩ/አዱስ ተጽእኖዎች ተከስተው
ከሆነ፡-
1. የተጽእኖው አይነትና የተከሰተበት ምክንያት-------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
2. ሇተከሰተው ተጽእኖ የማቃሇያ እርምጃ ተወስድ ከሆነ ይገሇጽ ---------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
3. ሇተከሰተው ተጽእኖ የማቃሇያ እርምጃ ካሌተወሰዯ ምክንያቱ ይገሇጽ -------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
4. ሇተከሰተው ተጽእኖ የታቀዯዉ የማቃሇያ እርምጃ አይነት---------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
5. የተጽእኖ ማቃሇያ እርምጃው የሚከናወንበት ጊዜ፣ ማን እንዯሚያከናውነውና
መከናወኑን እንዳት ክትትሌ እንዯሚዯረግ ይገሇጽ ----------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------
2. ከሊይ በክፌሌ 2 የተገሇጸውን መሰረት በማዴረግ በቀጣይ መሻሻሌ ባሇባቸው ወይም መካሄዴ
ባሇባቸው ጉዲዮች ሊይ ምክረ-ሀሳብ (Recommendation) ቀጥል ይቅረብ። --------------------------
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
3. ሪፖርቱን በሚመሇከተዉ የፕሮጀክት ሃሊፉ/ባሇቤት በማህተምና በፉርማ ተረጋግጦ መቅረብ
ሪፖርቱን ያጠናቀረዉ ስም-----------------ኃሊፉነት---------------ፉርማ------------ ቀን------------
ያረጋገጠዉ ኃሊፉ ስም ------------------------ፉርማ--------------------- ቀን------------
ማሳሰቢያ፡- የቀረበዉን ሪፖርት ትክክሇኛነት በባሇስሌጣኑ የአካባቢ ተቆጣጣሪ ባሇሙዎች የሚረጋገጥ

ይሆናሌ፡፡
1የ አ ካ ባ ቢ ይሁን ታ ሰ ር ተፈኬት የ ተሰ ጠበ ት ቦ ታ የ ሚለ ውበ ክ ል ል ደ ረ ጃ ከ ሆነ ክ ል ል ፣ በ ዞ ን ወይም

በ ወረ ዳ ደ ረ ጃ የ ተሰ ጠ ከ ሆነ የ ዞ ኑ ወይምየ ወረ ዳ ውስ ም ይጻ ፍ
53
15.5 የአካባቢ አማካሪ ባሇሙያዎችና ዴርጅቶች ምሌመሊ፣ መመዘኛና ማወዲዯሪያ
መስፇርት
የአካባቢ አማካሪ ባሇሙያዎችና ዴርጅቶች ምሌመሊና መረጣ መገምገሚያና የነጥብ አሰጣጥ ሂዯቱ
የሚከተለትን መስፇርቶች የያዘ ይሆናሌ፡-
የመመዘኛ መስፇርቶች
አንዴ አመሌካች አጠቃሊይ ክብዯቱ ከ100 በሆኑ 5 ዋና ዋና መመዘኛ መስፇርቶች ይገመገማሌ፡-
1. የትምህርት ዝግጅት …………………………………………………… 25
2. የስራ ሌምዴ …………………………………………………………… 25
3. የማማከር፣ የስሌጠናና የአካባቢ ግምገማ/ምርመራ የስራ ሌምዴ………25
4. የጥናትና ምርምር የስራ ሌምዴ………………………………………………20
5. የህትመቶች ……………………………………………………………… 5
1. የትምህርት ዝግጅት …………………………………………………………………..25

አመሌካቹ በዕዝሌ 15.6 ከተዘረዘሩት የትምህርት መስኮች ቢያንስ በአንደ የመጀመሪያ ዱግሪ
ሉኖረው ይገባሌ፡፡ የትምህርት ዝግጅቱ በሚከተሇው ሁኔታ ነጥብ ይሰጠዋሌ፡-
የመጀመሪያ ዱግሪ ያሇው/ያሊት …………………………………….. 19 ነጥብ
ሁሇተኛ ዱግሪ ያሇው/ያሊት …………………………………………… 21 ነጥብ
ሶስተኛ ዱግሪ ያሇው/ያሊት ………………………………………………. 25 ነጥብ
2. የስራ ሌምዴ ………………………………………………………………………….. 25
አመሌካቹ/ቿ በአካባቢ አማካሪነት ሙያ ሇመወዲዯር ወይም ሇመሳተፌ በመረጠው/ችው
የአማካረነት የሙያ ዘርፌ ሇዴግሪ ቢያንስ 5 ዓመት፣ ሇማስተር ቢያንስ 3 ዓመት እና ሇድክትሬት
ዴግሪ ቢያንስ 2 ዓመት አግባብነት ያሇው የሥራ ሌምዴ ሉኖረው/ራት ይገባሌ፡፡ ሇእያንዲንደ
ዓመት ቀጥተኛ የስራ ሌምዴ 2.5 ነጥብ ይሰጣሌ፡፡ በመሆኑም 10 ዓመትና ከዚያ በሊይ ቀጥተኛ
የስራ ሌምዴ ካሇው/ካሊት 25 ነጥብ ይሰጣሌ፡፡ ቀጥተኛ የስራ ሌምዴ ሊሌሆኑት ተጨማሪ
ዓመታት የስራ ሌምዴ ዯግሞ ሇእያንዲንደ ዓመት 0.5 ነጥብ ይሰጣሌ፡፡ ከ10 ዓመት በሊይ ሊሇ
የሥራ ሌምዴ ምንም አይነት ነጥብ አይሰጠውም፡፡
“ቀጥተኛ የስራ ሌምዴ የሚያዘው የአካባቢ አማካሪነት ፇቃዴ ከሚያወጣበት የአማካሪነት የሙያ
ዘርፌ ጋር ቀጥተኛ የተግባር ግንኙነት ያሇው ሆኖ በዴፕልማና ከዚያ በሊይ ባሇ የትህምርት
ዝግጅት የተገኘ የሰራ ሌምዴ ብቻ ይሆናሌ፡፡ በከፌተኛ አመራር፣ በመካከሇኛ አመራርና
በባሇሙያነት ዯረጃ ዘርፈን ከሚመሇከቱ ዴርጅቶችና ተቋማት የተገኘ የስራ ሌምዴና በዴፕልማና
በዴግሪ ዯረጃ በመምህርነት የተገኘ የስራ ሌምዴ ቀጥተኛ የሥራ ሌምዴ ተብል ይያዛሌ፡፡
3. የማማከር፣ የስሌጠናና የአካባቢ ግምገማ/ምርመራ የስራ ሌምዴ………………….25
1. በማማከር አገሌግልት የተሳተፇባቸው ሌምድች-----------------------------7.5
54
2. ስሌጠና በመሳተፌ/ በመስጠት የተሳተፇባቸው ሌምድች ………………7.5
3. በአካባቢ ተጽዕኖ ግምገማና ምርመራ የተሳተፇባቸው ………………………10
3.1 በማማከር አገሌግልት የተሳተፇባቸው ሌምድች
1. የሙያ ፇቃዴ ሇማውጣት በጠየቀበት የሙያ ዘርፌ በአካባቢ የማማከር አግሌግልት አንዴ
የፀዯቀ የአካባቢ ተፅዕኖ ግምገማ ሰነዴ ካሇው/ካሊት 1.5 ነጥብ ይሰጣሌ፤
2. የሙያ ፇቃዴ ሇማውጣት በጠየቀበት የሙያ ዘርፌ በአካባቢ የማማከር አግሌግልት ሁሇት
የፀዯቀ የአካባቢ ተፅዕኖ ግምገማ ሰነዴ ካሇው/ካሊት 3 ነጥብ ይሰጣሌ፤
3. የሙያ ፇቃዴ ሇማውጣት በጠየቀበት የሙያ ዘርፌ በአካባቢ የማማከር አግሌግልት ሶስት
የፀዯቀ የአካባቢ ተፅዕኖ ግምገማ ሰነዴ ካሇው/ካሊት 4.5 ነጥብ ይሰጣሌ፤
4. ተጨማሪ 2 የፀዯቁ የአካባቢ ተፅዕኖ ጥናት ሰነድች ያለት/ያሊት ከሆነ ሇእያዲንደ ሰነዴ 1.5
ነጥብ ይሰጣሌ፡፡ ከ5 በሊይ ሊለ የፀዯቁ የአካባቢ ተጽዕኖ ጥናት ሰነድች ነጥብ አይሰጥም፡፡
5. በመሆኑም አመሌካቹ/ቿ ከሊይ የተዘረዘሩት ሁለም ማስረጃዎች ካለት/ሊት አጠቃሊይ
የሚሰጡት ነጥቦች ዴምር ውጤት ከ7.5 መብሇጥ የሇበትም፡፡
3.2. ስሌጠና በመሳተፌ/በመስጠት የተሳተፇባቸው ሌምድች
1. የአማካሪነት የብቃት ማረጋገጫ እንዱሰጠው ከጠየቀበት ዘርፌ ጋር በቀጥታ የሚገናኝ
የአንዴ ቀን ስሌጠና ከአሰሇጠነ/ች ወይንም ከሰሇጠነ/ች 2.5 ነጥብ ይሠጣሌ
2. የአማካሪነት የብቃት ማረጋገጫ እንዱሰጠው ከጠየቀበት/ችበት ዘርፌ ጋር በቀጥታ የሚገናኝ
በዴግግሞሽ የሁሇት ቀናት ስሌጠና ከአሰሇጠነ/ች ወይንም ከተሳተፇ/ች 5 ነጥብ ይሠጣሌ
3. የአማካሪነት የብቃት ማረጋገጫ እንዱሰጠው ከጠየቀበት/ችበት ዘርፌ ጋር በቀጥታ የሚገናኝ
በዴግግሞሽ የሶስት ቀናት ስሌጠና ከሰጠ/ች ወይንም ከተሳተፇ/ች 7.5 ነጥብ ይሠጣሌ፡፡
ሆኖ ግን ከ3 ጊዜ በሊይ በዴግግሞሽ የተሰጡ ማስረጃዎች ቢኖሩም ተጨማሪ ዋጋ
አይሰጣቸውም፤ በመሆኑም አጠቃሊይ የሚሰጠው ነጥብ ከ7.5 መብሇጥ የሇበትም፡፡
4. የአማካሪነት ፇቃዴ ከተጠየቀበት ዘርፌ ጋር በቀጥታ ግንኙነት ያሇውን ኮርስ ሇማስተማሩ
መረጃ የሚያቀርብ የከፌተኛ ተቋማት መምህር ሙለ ነጥብ ይሰጠዋሌ፡፡
3.3. የአካባቢ ተጽዕኖ ግምገማ/ ምርመራ
1. የአካባቢ ተጽዕኖ ጥናት ሰነዴ ግምገማ ወይም የአካባቢ ምርመራ ሌምዴ ሇእያዲንዲቸው
ሇአንዴ ሰነዴ /ሇአንዴ ፕሮጀክት 2 ነጥብ ይሰጣሌ፡፡
2. አምስትና ከዚያ በሊይ የሆኑ የአካባቢ ጥናት ዘገባዎችን ግምገማ ያካሄዯ/
የፕሮጀክቶችን ምርመራ ያካሄዯ 10 ነጥብ ብቻ ይሰጣሌ፡፡
3. ከአምስት በሊይ የሚሆኑ የፕሮጀክትን ዘገባዎች መገምገም/ ፕሮጀክቶችን መመርመር
ተጨማሪ ነጥብ አያስገኝም፡፡ በመሆኑም ጠቅሊሊ የሚገኝ ከፌተኛ ነጥብ ከ10
አይበሌጥም፡፡
4. የጥናትና ምርምር የስራ ሌምዴ……………………………………………………..20 ነጥብ
55
ባሇሙያው ካመሇከተበት የአማካሪነት የሙያ ፇቃዴ ጋር የሚገናኝ አንዴ የጥናት/የምርምር
ሰነዴ ያዘጋጀ/ች ሇመሆኑ/ኗ ህጋዊ ማስረጃ የሚያቀርብ/የምታቀርብ ከሆነ 2.5 የሚሰጥ
ሲሆን 8 እና ከዚያ በሊይ ሇሆኑ የጥናት/ምርምር ሰነድች ማስረጃ ከቀረበ 20 ነጥብ ብቻ
ይሰጣሌ፡፡ ይህም ማሇት ጠቅሊሊ የሚገኝ ከፌተኛ ነጥብ 20 ይሆናሌ፡፡
5. ህትመቶች …………………………………………………………………………. 5 ነጥብ
የአማካሪነት ፇቃዴ በተጠየቀበት የሙያ ዘርፌ የታተሙ የጥናት ፅሁፍች ሇግምግማ ይያዛለ፡፡
እያንዲንደ በጋዜጣ ወይም በመጋዚንስ/መፅሄት ሊይ የወጡ እያንዲንዲቸው ፅሁፍች አንዲንዴ ነጥብ
ይሰጣቸዋሌ፡፡ በአካባቢ ጥበቃ ዙሪ ስሌጠና ሇመስጠት የተዘጋጁ የስሌጠና ማንዋልች ወይም
የታተሙ የምርምር ፅሁፍች እያንዲንዲቸው አንዲንዴ ነጥብ ይሰጣቸዋሌ፡፡ ሇማንኛውም
ሲንፖዚየም፣ ኮንፇረንስና ጥናቶች የቀረቡ የጥናት ፅሁፌ ሇእያንዲንደ ሁሇት ሁሇት ነጥብ
ይሰጣሌ፡፡ ሇማኝኛውም ከአካባቢ ጥበቃ አንፃር አግባብነት ሊሇው የታተመ መፅሃፌ 5 ነጥብ
ይሰጠዋሌ፡፡ ይሁንና የሚሰጠው አጠቃሊይ ነጥብ ዴምር ከ5 መብሇጥ የሇበትም፡፡ ከአካባቢ ጥበቃ
ጉዲይ ውጭ ህትመቶች ሊለት ሇእያንዲንደ ህትመት 0.5 ነጥብ ይሰጣሌ፡፡ ሇዚህም የሚሰጠው
አጠቃሊይ ነጥብ ዴምር ከ5 መብሇጥ የሇበትም፡፡
56
15.6 በአካባቢ ዘርፌ የአካባቢ ተፅዕኖ ጥናትና ኦዱት አገሌግልት የሚሰጡ አማካሪ
ባሇሙያዎች መስፇርት
ተ.ቁ የብቃት ማረጋገጫ የሚሰጠው የትምህርት ዯረጃ አግባብነት ያሇው
የሚሰጥባቸው የብቃት የሥራ ሌምዴ
የአካባቢ ዘርፌ ዯረጃ (በአመት)
ጉዲዮች
በአካባቢ ተፅዕኖ ጀማሪ በኢኮኖሚክስ፣ ኢንቫሮንመንታሌ ኢኮኖሚክስ፣ ሇመጀመሪያ ዴግሪ፡
1 ጥናት ዘርፌ አማካሪ አግሪካሌቸርራሌ ኢኮኖሚክስ ወይም ተመሳሳይ 5ና በሊይ
ኢኮኖሚያዊ ጉዲዮች መስክ ቢያንስ የመጀመሪያ ዴግሪ ያሇው ሇሁሇተኛ ዴግሪ፡
3ና በሊይ
ተንታኝ ባሇሙያ ከፌተኛ በኢኮኖሚክስ፣ ኢንቫሮንመንታሌ ኢኮኖሚክስ፣
ሇድክተሬት ዴግሪ፡
አማካሪ አግሪካሌቸርራሌ ኢኮኖሚክስ ወይም ተመሳሳይ 2ና በሊይ
መስክ ቢያንስ የመጀመሪያ ዴግሪ ያሇው
2 በአካባቢ ተፅዕኖ ጀማሪ በሶሾልጂ፣ በሶሻሌ ስተዱስ፣ ሶሻሌ ዎርክስ፣ ሶሻሌ ሇመጀመሪያ ዴግሪ፡
ጥናት ዘርፌ አማካሪ አንትሮፖሉጂ ወይም ተመሳሳይ መስክ ቢያንስ 5ና በሊይ
የማህበራዊ ጉዲዮች የመጀመሪያ ዴግሪ ያሇው ሇሁሇተኛ ዴግሪ፡
3ና በሊይ
ተንታኝ ባሇሙያ ከፌተኛ በሶሾልጂ፣ በሶሻሌ ስተዱስ፣ ሶሻሌ ዎርክስ፣ ሶሻሌ
አማካሪ አንትሮፖሉጂ ወይም ተመሳሳይ መስክ ቢያንስ 2ና በሊይ
የመጀመሪያ ዴግሪ ያሇው
3 በአካባቢ ተፅዕኖ ጀማሪ በአካባቢ ጤና፣ በአካባቢ ሳይንስ፣ የሥራ አካባቢ ሇመጀመሪያ ዴግሪ፡
ጥናት ዘርፌ አማካሪ ጤንነትና ዯህንነት ወይም ተመሳሳይ መስክ ቢያንስ 5ና በሊይ
የአካባቢ ጤና የመጀመሪያ ዴግሪ ያሇው ሇሁሇተኛ ዴግሪ፡
3ና በሊይ
ባሇሙያ ከፌተኛ በአካባቢ ጤና፣ በአካባቢ ሳይንስ፣ የሥራ አካባቢ
አማካሪ ጤንነትና ዯህንነት ወይም ተመሳሳይ መስክ ቢያንስ 2ና በሊይ
4 በአካባቢ ተፅዕኖ ጀማሪ በብዝሃ ሕይወት፣ በዯን/ደር እንስሳት/ እንስሳት ሇመጀመሪያ ዴግሪ፡
ጥናት የብዝሐ አማካሪ እርባታ፣ በሥነ-ሕይወት በእጽዋት /በአግሮኖሚ 5ና በሊይ
ሕይወት እና ወይም ተመሳሳይ መስክ ቢያንስ የመጀመሪያ ዴግሪ ሇሁሇተኛ ዴግሪ፡
3ና በሊይ
የስርዓተ-ምህዲር ያሇው
ተንታኝ ባሇሙያ ከፌተኛ በብዝሃ ሕይወት፣ ስነ-ምህዲር በዯን/ደር እንስሳት/ 2ና በሊይ
አማካሪ እንስሳት እርባታ፣ በሥነሕይወት በእጽዋት ሳይንስ
/በአግሮኖሚ ወይም ተመሳሳይ መስክ ቢያንስ
5 በአካባቢ ተፅዕኖ ጀማሪ በውሃ ሀብት አጠቃቀም፣ ተፇጥሮ ሃብት አያያዝ፣ ሇመጀመሪያ ዴግሪ፡
ጥናት የውሃ አማካሪ የውሃ ምህንዴስና፣ የከርሰ ምዴር ጥናት ወይም 5ና በሊይ
ሀብት አጠቃቀም ተመሳሳይ መስክ ቢያንስ የመጀመሪያ ዴግሪ ያሇው ሇሁሇተኛ ዴግሪ፡
3ና በሊይ
አጥኚ ባሇሙያ ከፌተኛ በውሃ ሀብት አጠቃቀም፣ ተፇጥሮ ሃብት አያያዝ፣
አማካሪ የውሃ ምህንዴስና፣ የከርሰ ምዴር ጥናት ወይም 2ና በሊይ
ተመሳሳይ መስክ ቢያንስ የመጀመሪያ ዴግሪ ያሇው
6 በአካባቢ ተፅዕኖ ጀማሪ በአካባቢ መሀንዱስ፣ ኬሚካሌ መሃንዱስ፣ በአካባቢ ሇመጀመሪያ ዴግሪ፡
ጥናት ዘርፌ አማካሪ አያያዝ፣ በአካባቢ ሳይንስ፣ ኬሚስትሪ ወይም 5ና በሊይ
የአካባቢ ብክሇት ተመሳሳይ መስክ ቢያንስ የመጀመሪያ ዴግሪ ያሇው ሇሁሇተኛ ዴግሪ፡
3ና በሊይ
ተንታኝ ባሇሙያ ከፌተኛ በአካባቢ መሀንዱስ፣ ኬሚካሌ መሃንዱስ፣ በአካባቢ
አማካሪ አያያዝ፣ በአካባቢ ሳይንስ፣ ኬሚስትሪ ወይም 2ና በሊይ
ተመሳሳይ መስክ ቢያንስ የመጀመሪያ ዴግሪ ያሇው
7 በአካባቢ ተፅዕኖ ጀማሪ በአየር ንብረት ሇውጥ፣ በኬሚስትሪ፣ በአካባቢ ሳይንስ ሇመጀመሪያ ዴግሪ፡
ጥናት ዘርፌ አማካሪ በአካባቢ ጤና ወይም ተመሳሳይ መስክ ቢያንስ 5ና በሊይ
የሙቀት አማቂ የመጀመሪያ ዴግሪ ያሇው ሇሁሇተኛ ዴግሪ፡
3ና በሊይ
ጋዝ ሌቀት ተንታኝ ከፌተኛ በአየር ንብረት ሇውጥ፣ በኬሚስትሪ፣ በአካባቢ ሳይንስ
ባሇሙያ አማካሪ በአካባቢ ጤና ወይም ተመሳሳይ መስክ ቢያንስ 2ና በሊይ
57
15.7 በአካባቢ ዘርፌ የአካባቢ ተፅዕኖ ጥናትና ኦዱት አገሌግልት የሚሰጡ አማካሪ
ዴርጅቶች መስፇርት
ሇአማካሪው አማካሪው ዴርጅት የሚያስፇሌጉት የሚሰማራባቸው ላልች መስፇርቶች

ዴርጅት ባሇሙያዎች የአካባቢና
ተ.ቁ
የሚሰጠ የሙያ ማህበረሰብ ተፅዕኖ
ዝርዝር ብዛት
ው ዯረጃ ዯረጃ ጥናት መስኮች
1 I የኢኮኖሚያዊ ከፌተኛ  በፕሮጀክቶች  ስራ አስኪያጁን
ጉዲዮች ተንታኝ አማካ 1 ምዴብ በክሌሌ ጨምሮ ቢያንስ
ባሇሙያ ሪ ምዴብ ሁሇት ቋሚ
የማህበራዊ ጉዲዮች ከፌተኛ የተዘረዘሩትን ሰራተኞች
ተንታኝ ባሇሙያ አማካ 1 ጨምሮ ላልች  መነሻ ካፒታሌ ቢያንስ
ሪ ሙለ የአካባቢ 200 ሺ ብር
የአካባቢ ጤና ከፌተኛ ተፅዕኖ  የመስሪያ ቦታ/ቢሮ
ተንታኝ ባሇሙያ አማካ 1 ግምገማ ቢያንሰ 30 ካሬ
ሪ የሚያስፇሌጋቸ ሜትር
የብዝሐ ሕይወት እና ከፌተኛ ውን  የቢሮ የጽህፇት
የስርዓተ-ምህዲር አማካ 1 ፕሮጅክቶች መሳሪያዎች/ኮምፒዩ
ተንታኝ ሪ ዝርዝር ተሮች
የውሃ ሀብት ጀማሪ የጥናት ዘገባ
አጠቃቀም ተንታኝ አማካ 1 ያዘጋጃሌ፤
ባሇሙያ ሪ  በምዴብ
የአካባቢ ብክሇት ከፌተኛ 1 ያሌተካተቱ
ተንታኝ ባሇሙያ አማካ ትሌሌቅ
ሪ ፕሮጅክቶችን
ዝርዝር
የጥናት ዘገባ
ያዘጋጃሌ፤
2 II የኢኮኖሚያ ጉዲዮች ጀማሪ  በዞን ምዴብና  ስራ አስኪያጁን
ተንታኝ ባሇሙያ አማካ 1 ከዚያ በታች ጨምሮ ቢያንስ
ሪ የተመዯቡ ሁሇት ቋሚ
የማህበራዊ ጉዲዮች ከፌተኛ ሙለ የአካባቢ ሰራተኞች
ተንታኝ ባሇሙያ አማካ 1 ተፅዕኖ  መነሻ ካፒታሌ ቢያንስ
ሪ ግምገማ 150 ሺ ብር
የአካባቢ ጤና ጀማሪ የሚያስፇሌጋቸ  የመስሪያ ቦታ/ቢሮ
ተንታኝ ባሇሙያ አማካ 1 ውን ቢያንሰ 20 ካሬ
ሪ ፕሮጅክቶች ሜትር
የብዝሐ ሕይወት እና ጀማሪ ዝርዝር  የቢሮ የጽህፇት
የስርዓተ-ምህዲር አማካ 1 የጥናት ዘገባ መሳሪያዎች/ኮምፒዩ
ተንታኝ ሪ ያዘጋጃሌ፤ ተሮች
የውሃ ሀብት ጀማሪ  በምዴብ
አጠቃቀም ባሇሙያ አማካ 1 ያሌተካተቱ
ሪ መካከሇኛና
የአካባቢ ብክሇት ከፌተኛ 1 በታች ያለ
ተንታኝ ባሇሙያ አማካ ፕሮጅክቶችን
ሪ ዝርዝር
የጥናት ዘገባ
ያዘጋጃሌ፤
በዯረጃ I ፇቃዴ ያገኘ አማካሪ ዴርጅት ከፌተኛ ዴርጅት ሲሆን የማንኛውንም ፕሮጀክት የአካባቢ
ተጽዕኖ ጥናት ዘገባ ማዘጋጀት ይችሊሌ፡፡ በዯረጃ II የአማካሪነት ፇቃዴ ያገኘ ዴርጅት በዯረጃ II
የተዘረዘሩ ፕሮጀክቶችን ብቻ የአካባቢ ተጽዕኖ ጥናት ዘገባ ማዘጋጀት ይኖርበታሌ፡፡
58
15.8 ማመሌከቻ ቅጾች
የሚሞሊ የአገሌግልት መጠየቂያ ቅጽ አዱስ ሇሚጠየቁ
ሙለ ስም …………………………………………………………………
አዴራሻ
ክሌሌ…………………………ዞን…………………………………
ወረዲ…………………………ከተማ……………………………
ክፌሇከተማ……………...…..ቀበላ………………………..የቤ.ቁ……………………….
ስሌክ የቢሮ………………………ሞባይሌ………………………ፊክስ……………………
ኢ-ሜይሌ ………………………………………………………
አሁን የሚሰሩበት መስሪያ ቤት……………………………………………
ስም፡ ……………………………………………
አዴራሻ፡……………………………………………
1. የትምህርት ዯረጃ
ተ.ቁ የተማሩበት ኮላጅ/ የትምህርት መስክ የዱግሪ ዯረጃ
ዩኒቨርስቲ ስም (የመጀመሪያ፣ሁሇተኛ፣
ድክትሬት)
2. የስራ ሌምዴ
ተ.ቁ የስራ ሃሊፉነት የሰሩበት ጊዜ የስሩበት መስሪያቤት ስምና
ከ እስከ አዴራሻ
3. የአጭር ጊዜ ስሌጠናዎች (መሰማራት ከሚፇሌጉት ዘርፌ ጋር ግንኙነት ያሇው)

………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
4. የብቃት ማረጋገጫ ማግኘት የሚጠይቁበት የአካባቢ ዘርፌ ጉዲዮች

5. የአካባቢ ተፅዕኖ ጥናት
6. የአካባቢ ኦዱት
7. የብቃት ማረጋገጫ ማግኘት የሚጠይቁበት ዝርዝር የአካባቢ ዘርፌ
ጉዲይ………………………………………….
8. የጠየቁት የብቃት ዯረጃ
59
1) አማካሪ
2) ከፌተኛ አማካሪ
[
9. የሚከተለትን መረጃዎች ከቅፁ ጋር አብረው ያያይዙ

1) የታዯሰ የቀበላ መታወቂያ
2) የትምህርት ማስረጃ ከአንዴ ፍቶ ኮፒ ጋር
3) የዘረዘሩትን የሥሌጠና ሰርተፉኬት ፍቶ ኮፒ ጋር
4) የተዘጋጁ ዘገባዎችና ዘገባዎቹን ማዘጋጀትዎን የሚስረዲ መረጃ (ጀማሪ አማካሪ-ዯረጃ 1
አመሌካቾችን አይመሇከትም)
5) የሥራ ሌምዴ ከአንዴ ፍቶ ኮፒ ጋር
6) አንዴ ፍቶ ግራፌ
የአመሌካች ስም………………………………ፉርማ ……………….ቀን …………………...
60
የሚሞሊ የአገሌግልትመጠየቂያ ቅጽ ዯረጃ ሇማሳዯግ
ሙለ ስም …………………………………………………………………
አዴራሻ
ክሌሌ…………………………ዞን…………………………………
ወረዲ……………………………ከተማ……………………………
ክፌሇከተማ……………...………ቀበላ………………….የቤ.ቁ………………………
ስሌክየቢሮ………………………ሞባይሌ………………………ፊክስ……………………
ኢ-ሜይሌ………………………………………………………
አሁን የሚሰሩበት መስሪያቤት
ስም፡
አዴራሻ፡
ተ.ቁ የተማሩበት ኮላጅ/ ዩኒቨርስቲ የትምህርት መስክ የዱግሪ ዯረጃ
ስም
3. የአጭር ጊዜ ስሌጠናዎች(መሰማራት ከሚፇሌጉት ዘርፌ ጋር ግንኙነት ያሇው)

………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………
4. ቀዯም ሲሌ የብቃት ማረጋገጫ ያገኙበት የአካባቢ ዘርፌ ጉዲዮች
5. የአካባቢ ተፅዕኖ ጥናት
6. የአካባቢ ኦዱት
7. እንዱሠጠዎት የጠየቁት የብቃት ዯረጃ
61
1) አማካሪ

9. የታዯሰ የቀበላ መታወቂያ ወይም ፓስፖርት ከአንዴ ፍቶኮፒ ጋር
2) የዘረዘሩትን የሥሌጠና ሰርተፉኬት ፍቶ ኮፒ
3) የተዘጋጁ ዘገባዎችና ማዘጋጀተዎን የሚያስረዲ መረጃ
4) የሥራ ሌምዴ ማስረጃ ፍቶ ኮፒ
የአመሌካች ስም………………………….ፉርማ ……………….ቀን …………………...
62
የሚሞሊ የአገሌግልት መጠየቂያ ቅጽ እዴሳት ሇሚጠይቁ
ሙለ ስም …………………………………………………………………
አዴራሻ
ክሌሌ…………………………ዞን…………………………………
ወረዲ…………………………ከተማ……………………………
ክፌሇከተማ……………...…..ቀበላ………………………..የቤ.ቁ……………………….
ስሌክየቢሮ………………………ሞባይሌ………………………ፊክስ……………………
ኢ-ሜይሌ………………………………………………………
አሁን የሚሰሩበት መስሪያቤት
ስም፡
አዴራሻ፡
ተ.ቁ የተማሩበት ኮላጅ/ ዩኒቨርስቲ የትምህርት መስክ የዱግሪ ዯረጃ
ስም
3. የአጭር ጊዜ ስሌጠናዎች(መሰማራት ከሚፇሌጉት ዘርፌ ጋር ግንኙነት ያሇው)

………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
4. የብቃት ማረጋገጫ ማግኘት የሚጠይቁበት የአካባቢ ዘርፌ ጉዲዮች
1) የአካባቢ ተፅዕኖ ጥናት
2) የአካባቢ ኦዱት
5. የጠየቁት የብቃት ዯረጃ
63
1) አማካሪ
6. የብቃት ማረጋገጫ ሰርተፉኬት የተሰጠበት ቀን ……………………………………………..

[

8. የታዯሰ የቀበላ መታወቂያ ወይም ፓስፖርት ከአንዴ ፍቶኮፒ ጋር
2) የተዘረዘሩትን የሥሌጠና ሰርተፉኬት ከፍቶ ኮፒ ጋር
3) የተዘጋጁ ዘገባዎችና ዘገባዎቹን ማዘጋጀተዎን የሚያስረዲ መረጃ (ጀማሪ አማካሪ-1
አመሌካቾችን አይመሇከትም)
4) የሥራ ሌምዴ ከአንዴ ፍቶ ኮፒ ጋር
5) የቀዴሞውን የብቃት ማረጋገጫ ሰርተፉኬት ከአንዴ ፍቶ ኮፒ ጋር
የአመሌካች ስም………………………………….ፉርማ ……………….ቀን …………………...
የሚሞሊ የአገሌግልትመጠየቂያቅጽ ሇጠፇ ምስክር ወረቀት ምትክ ሇሚጠይቁ
ስም …………………………………………………………………
64
አዴራሻ
ክሌሌ …………………………ዞን …………………………………
ወረዲ……………………………ከተማ ……………………………
ክፌሇ ከተማ……………...………ቀበላ………………….የቤ.ቁ ……………………ስሌክ……….
የቢሮ………………………ሞባይሌ………………………ፊክስ……………………
ኢ-ማይሌ ………………………………………………………
1) ቀዯም ሲሌ ያገኙት የአካባቢ ዘርፌ ጉዲዮች

2) አግንተውት የነበረው ዯረጃ
1. አማካሪ (ዯረጃ 2)
2. ከፌተኛ አማካሪ
3) የሚከተለትን መረጃዎች ከቅፁ ጋር አብረው ያያይዙ
1) የአመሌካች የቀበላ መታወቂያ ከአንዴ ፍቶ ኮፒ ጋር
2) ሰርተፉኬቱ ስሇመጥፊቱ የሚያረጋግጥ የፖሉስ ማስረጃ
የአመሌካች ስም………………………………………….ፉርማ ……………….ቀን ………
የሚሞሊ የአገሌግልት መጠየቂያ ቅጽ የምስክር ወረቀት ሇሚጠይቅ
የዴርጅቱ ስም …………………………………………………………………
አዴራሻ
65
ክሌሌ…………………………ዞን…………………………………
ወረዲ……………………………ከተማ……………………………
ክፌሇከተማ……………...………ቀበላ………………….የቤ.ቁ………………………
ስሌክ…………
የቢሮ………………………ሞባይሌ………………………ፊክስ……………………
ኢ-ሜይሌ………………………………………………………
1. ሇመሰማራት የሚጠይቁት የአካባቢ ዘርፌ ጉዲዮች
2. የስራ አስኪያጅ
መለ ስም …………………………………………………………………
አዴራሻ
ክሌሌ…………………………ዞን…………………………………
ወረዲ……………………………ከተማ……………………………
ክፌሇከተማ……………...………ቀበላ………………….የቤ.ቁ………………………
ስሌክየቢሮ………………………ሞባይሌ………………………ፊክስ……………………
ኢ-ሜይሌ………………………………………………………
የትምህር ዯረጃ………………………………………………………
3. የሰው ሃይሌ
ተ.ቁ. የባሇሙያው ስም የምዝገባ ቁጥርና ሰርተፉኬት ያገኘበት የቅጥር ሁኔታ
ቀን መስክ
በኮንትራት በቋሚነት
4. የመስክ የሊቡራቶሪ መሣሪያዎች

ተ.ቁ የመሣሪያዎቹ ዝርዝረ ብዛት
5. የጠየቁት ዯረጃ
1) ዯረጃ አንዴ
2) ዯረጃ ሁሇት
66
2) የዴርጅቱን ባሇቤትነት /ቶችን የሚመሇክት ማስረጃ
3) የተጠቀሱትን የባሇሙያዎች ሰርተፉኬት ኮፒ
4) ከባሇሙያዎች የተዯረገው የቅጥር ስምምነት ኮፒ
5) የመስሪያ ቦታ የሚያሳይ መረጃ
6) የመስክ የሊቦራቶሪ መሳሪያዎችን የሚያሳይ ዝርዝር
7) የመነሻ ካፕታሌ የሚያሳይ የባንክ ማስረጃ
የአመሌካች ስም……………………….ፉርማ ……………….ቀን …………………...
67
የሚሞሊ የአገሌግልት መጠየቂያ ቅጽ ዯረጃ ሇማሰዯግ
የዴርጅቱ ስም …………………………………………………………………
አዴራሻ
ክሌሌ…………………………ዞን…………………………………
ወረዲ……………………………ከተማ……………………………
ክፌሇከተማ……………...………ቀበላ………………….የቤ.ቁ………………………
ስሌክየቢሮ………………………ሞባይሌ………………………ፊክስ……………………
ኢ-ሜይሌ………………………………………………………
1. ሇመሰማራት የሚጠይቁት የአካባቢ ዘርፌ ጉዲዮች

2. የስራ አስካሄጅ
መለ ስም …………………………………………………………………
አዴራሻ
ክሌሌ…………………………ዞን…………………………………
ወረዲ……………………………ከተማ……………………………
ክፌሇከተማ……………...………ቀበላ………………….የቤ.ቁ………………………
ስሌክ…………………………
የቢሮ………………………ሞባይሌ………………………ፊክስ……………………
ኢ-ሜይሌ………………………………………………………
የትምህር ዯረጃ………………………………………………………
ተ.ቁ. የባሇሙያው ስም የምዝገባ ቁጥርና ቀን ሰርተፉኬት ያገኘበት የቅጥር ሁኔታ
መስክ

68
3) የተጠቀሱትን የባሇሙያዎች ሰርተፉኬት ኮፒ
የአመሌካች ስም………………………….ፉርማ ……………….ቀን …………………...
69
15.8.7 በአካባቢ ዯንና ደር እንስሳት ጥበቃና ሌማት ባሇስሌጣን በአማካሪ ዴርጅት
የሚሞሊ የአገሌግልት መጠየቂያ ቅጽ የብቃት ማረጋገጫን ሇማሳዯስ
የዴርጅቱ ስም ………………………………………………………………… አዴራሻ
………………………………………
ክሌሌ…………………………ዞን…………………………………ወረዲ……………………………ከ
ተማ……………………………
ክፌሇከተማ……………...………ቀበላ………………….የቤ.ቁ………………………
ስሌክየቢሮ………………………ሞባይሌ………………………ፊክስ…………………… ኢ-
ሜይሌ………………………………………………………
1. የተሰማሩበት የአካባቢ ዘርፌ ጉዲዮች
2. ብቃት ማረጋገጫ የተሰጠበት ቀን………………………………..
መለ ስም …………………………………………………………………
አዴራሻ
ክሌሌ…………………………ዞን…………………………………
ወረዲ……………………………ከተማ……………………………
ክፌሇከተማ……………...………ቀበላ………………….የቤ.ቁ………………………
ስሌክየቢሮ………………………ሞባይሌ………………………ፊክስ……………………
ኢ-ሜይሌ………………………………………………………የትምህር
ዯረጃ………………………………………………………
ተ.ቁ. የባሇሙያው ስም የምዝገባ ቁጥርና ቀን ሰርተፉኬት ያገኘበት መስክ የቅጥር ሁኔታ

70
3) የታዯሰ የባሇሙያዎች የሙያ ብቃት ማረጋገጫ ምስክር ወረቀት ኮፒ
የአመሌካች ስም………………………………………….ፉርማ……………….ቀን-------------------
71
15.8.8 በአማካሪ ዴርጅት የሚሞሊ የአገሌግልት መጠየቂያ ቅጽ ሇጠፊ የምስክር ወረቀት
ምትክ ሇሚጠይቁ
የዴርጅቱ ስም …………………………………………………………………
አዴራሻ
ክሌሌ …………………………ዞን ………………………………ወረዲ……………………………ከተማ
……………………………
ክፌሇከተማ……………...………ቀበላ………………….የቤ.ቁ………………………ስሌክ………………….
የቢሮ………………………ሞባይሌ………………………ፊክስ……………………ኢ-ሜይሌ
………………………………………………………
1. ቀዯም ሲሌ ያገኙት የአካባቢ ዘርፌ ጉዲዮች
2. አግንተውት የነበረው ዯረጃ
መለ ስም …………………………………………………………………
አዴራሻ
ክሌሌ …………………………ዞን …………………………………ወረዲ……………………………ከተማ
……………………………
ክፌሇከተማ……………...………ቀበላ………………….የቤ.ቁ………………………ስሌክ……………
የቢሮ………………………ሞባይሌ………………………ፊክስ……………………ኢ-ማይሌ
………………………………………………………
3) ሰርተፉኬት ስሇመጥፊቱ የሚያረጋግጥ የፖሉስ ማስረጃ
የአመሌካች ስም………………………………………….ፉርማ ……………….ቀን ………
72
15.9 የፕሮጀክት ባሇቤቱ የውሌ ስምምነት
እኔ ---------------------------------------------------------------------------------- የ------------------------------------------------------------------------
ፕሮጀክት ባሇቤት በፕሮጀክቴ ግብዓት፣ ተግባራትና ውጤት የተነሳ የሚከሰቱ ተጽዕኖዎችን

ሇመከሊከሌና ሇመቀነስ የሚከናወኑ ተግባራት ሇመፇጸም የተስማማሁ መሆኔን እየገሇጽሁ
ተጽዕኖውን መከሊከሌና መቀነስ ካሌተቻሌሁ ሇተጽዕኖው የካሳ ክፌያ ሇመፇጸም በአዋጅ
ቁጥር 181/2003 አንቀጽ 9/4 መሰረት ቃሌ ገብቻሇሁ፡፡ የአካባቢ አያያዝ እቅዴ
ተግባራትን/ግዯታዎችን በተቀመጠሊቸው መጠን፣ የአፇጻጸም ጥራትና የጊዜ መርሀግብር
በማከናወን በየስዴስት ወሩ የአፇጻጸም ሪፖርት ሇሚመሇከተው የአካባቢ መስሪያቤት
ሇማቅረብ ቃሌ ገብቻሇሁ፡፡
ከዚህ በሊይ የተዘረዘሩትን ግዯታዎች አሇመወጣቴ በአካባቢ ምርመራ፣ ክትትሌና ቁጥጥር
ከተረጋገጠ በአዋጅ ቁጥር 181/2003 አንቀጽ 25/4 መሰረት ብር 20,000/ሀያ ሽህ ብር/
ቅጣት ሇመንግስት ገቢ አዯርጋሇሁ፡፡ ፕሮጀክቴ በአካባቢው ስርዓተ ምህዲርና በማህበረሰቡ
ሊይ ጉዲት ካዯረሰ አግባብ ባሇው ህግ መጠየቄ እንዯተጠበቀ ሆኖ በአዋጅ ቁጥር 181/2003
አንቀጽ 25/6 መሰረት ሇጉዲቱ የካሳ ወጭ ወይንም የስርዓተ ምህዲሩን ማገገሚያ ወጭ
ሙለ በሙለ የምሸፌን መሆኑን ተገንዝቢያሇሁ፡፡ እንዱሁም በአዋጅ ቁጥር 181/2003
አንቀጽ 25/3 መሰረት ፕሮጀክቴ ያዯረሰው አካባቢያዊና ማህበራዊ ጉዲት ከፌተኛ መሆኑ
በምርመራ፣ ክትትሌና ቁጥጥር ከተረጋገጠ የፕሮጀክቴ የስራ እንቅስቃሴ የሚቋረጥ
መሆኑን ተገንዘቢያሇሁ፡፡ ከዚህ በሊይ የተዘተዘሩትን የህግ ማዕቀፍች የማውቃቸው
መሆኔንና ግዯታየንም ሇመፇጸም የተስማማሁ መሆኔን በተሇመዯው ፉርማየ አረጋግጣሇሁ፡፡
የፕሮጀክቱ ባሇቤት ስም ---------------------------------------------------------------- ፉርማ----------------------------------------------
ቀን--------------------------------------ክብ ማህተም
73

Amhara ESIA Directive 001-2010

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Amhara ESIA Directive 001-2010

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

በአማራ ብሄራዊ ክሌሊዊ መንግስት

የአካባቢ፣ዯንና ደር እንስሳት ጥበቃና ሌማት

የአካባቢ ተፅዕኖ ግምገማ መመሪያ

ሐምላ 1 ቀን 2010 ዓ.ም

15.3.2 የተፅዕኖ ግምገማ ሪፖርቱን ሇመገምገም የሚጠቅሙ ማብራሪያዎች ......................... 52

15.8.8 በአማካሪ ዴርጅት የሚሞሊ የአገሌግልት መጠየቂያ ቅጽ ሇጠፊ የምስክር ወረቀት

15.9 የፕሮጀክት ባሇቤቱ የውሌ ስምምነት .................................................................................... 73

5 የአካባቢ ተጽዕኖ ግምገማ ሪፖርት ዝግጅት

6 የአካባቢ ተጽዕኖ ግምገማ ሪፖርትን ስሇመገምገም

8 የአካባቢ ህግ ማስከበር ግብረ-ሀይሌ ስሇማቋቋም፣ተግባርና ኃሊፉነት

9 ሇአካባቢ አማካሪ ዴርጅቶችና ባሇሙያዎች የአማካሪነት የሙያ ፇቃዴ

10 የይሁንታ ፇቃዴ ሳይዙ ወዯ ተግባር የገቡና የሚገቡ ፕሮጀክቶችን አሰራር

12 ተፇፃሚነት ስሇማይኖራቸው ህጎች

የአማራ ብሄራዊ ክሌሊዊ መንግስት

ተግባራት tasks or ማቅሇያ በጀት

15.2 የአካባቢ ክትትሌ እቅዴ ፍርማት

የፕሮጀክ የተፅዕኖ የተግባራ ክትትለ የተፅዕኖ የክትት ፇጻሚ ወጪዎ

15.3 የአካባቢ ተጽእኖ ግምገማ ሪፖርት ግምገማ ማጠቃሇያ ቅፅ

የአካ/ተ/ግ/ሰነዴ ርዕስ፣ ……………ቀንና ቁጥር ……………የኘሮጀክቱ ስም ………………......

3.11 በፕሮጀክቱ ጉዲት ሉዯርስባቸዉ የሚችለ ቁሳዊ

የተጽእኖዎች ወሰን ሌየታ

ክፌሌ 5 የተጽእኖ ማስተሰረያ/ማቅሇያ መግሇጫ

1) በሰነደ ዉስጥ አስፇሊጊ የሆኑ መረጃዎች መሟሊታቸውን ሇማረጋገጥ ሪፖርቱን በፌጥነትና

ክፌሌ-3፣ አጠቃሊይ አስተያየት

ማሳሰቢያ፡- የቀረበዉን ሪፖርት ትክክሇኛነት በባሇስሌጣኑ የአካባቢ ተቆጣጣሪ ባሇሙዎች የሚረጋገጥ

1የ አ ካ ባ ቢ ይሁን ታ ሰ ር ተፈኬት የ ተሰ ጠበ ት ቦ ታ የ ሚለ ውበ ክ ል ል ደ ረ ጃ ከ ሆነ ክ ል ል ፣ በ ዞ ን ወይም

1. የትምህርት ዝግጅት …………………………………………………………………..25

ሇአማካሪው አማካሪው ዴርጅት የሚያስፇሌጉት የሚሰማራባቸው ላልች መስፇርቶች

3. የአጭር ጊዜ ስሌጠናዎች (መሰማራት ከሚፇሌጉት ዘርፌ ጋር ግንኙነት ያሇው)

4. የብቃት ማረጋገጫ ማግኘት የሚጠይቁበት የአካባቢ ዘርፌ ጉዲዮች

8. የጠየቁት የብቃት ዯረጃ

9. የሚከተለትን መረጃዎች ከቅፁ ጋር አብረው ያያይዙ

የአመሌካች ስም………………………………ፉርማ ……………….ቀን …………………...

3. የአጭር ጊዜ ስሌጠናዎች(መሰማራት ከሚፇሌጉት ዘርፌ ጋር ግንኙነት ያሇው)

7. እንዱሠጠዎት የጠየቁት የብቃት ዯረጃ

8. የሚከተለትን መረጃዎች ከቅፁ ጋር አብረው ያያይዙ

የአመሌካች ስም………………………….ፉርማ ……………….ቀን …………………...

3. የአጭር ጊዜ ስሌጠናዎች(መሰማራት ከሚፇሌጉት ዘርፌ ጋር ግንኙነት ያሇው)

5. የጠየቁት የብቃት ዯረጃ

6. የብቃት ማረጋገጫ ሰርተፉኬት የተሰጠበት ቀን ……………………………………………..

7. የሚከተለትን መረጃዎች ከቅፁ ጋር አብረው ያያይዙ

የአመሌካች ስም………………………………….ፉርማ ……………….ቀን …………………...

1) የአካባቢ ተፅዕኖ ጥናት

4. የመስክ የሊቡራቶሪ መሣሪያዎች

1) የአካባቢ ተፅዕኖ ጥናት

4. የመስክ የሊቡራቶሪ መሣሪያዎች

5. የመስክ የሊቡራቶሪ መሣሪያዎች

ፕሮጀክት ባሇቤት በፕሮጀክቴ ግብዓት፣ ተግባራትና ውጤት የተነሳ የሚከሰቱ ተጽዕኖዎችን

You might also like