Საკითხი N1.

Უპირველეს ყოვლისა განვიხილოთ ამ ნორმატიულ აქტთა ურთიერთმიმართება .

Საქართველოს მთავრობის მიერ გამოცემული აქტი უპირატესია საქართველოს მინისტრის
მიერ გამოცემულ აქტთან მიმართებით, შესაბამისად, საქართველოს მინისტრის ბრძანება ,
რომ მთავრობის მიერ დაწესებული 15 დღიანი ადმინისტრაციული პატიმრობა შეიცვალოს
1000 ლარიანი ჯარიმით, არაკანონიერია, საქართველოს მინისტრს , როგორც ამას
ნორმატიული აქტების შესახებ ორგანული კანონის მე-13 მუხლის 1 ნაწილი განსაზღვრავს,
კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტის მიღების უფლებამოსილება აქვს მხოლოდ
კანონით გათვალისწინებულ შემთხვევებში. Ამ შემთხვევაში კანონი მას ამგვარი
ბრძანებულების განხორციელების უფლებამოსილებას არ ანიჭებს. Რაც შეეხება მეორე
შემთხვევას, როდესაც მიიღება საქართველოს კანონი იმავე საკითხზე და აღნიშნული
სამართალდარღვევისათვის პასუხისმჰებლობის ზომად აწესებს ავტომობილის მართვის
უფლების ჩამორთმევას 2 წლით, ამ შემთხვევაში აუცილებელია ვთქვათ, რომ
საქართველოს კანონი წარმოადგენს საკანონმდებლო აქტს, ხოლო მინისტრისა და
მთავრობის ბრძანებულებები მხოლოდ კანონქვემდებარე ნორმატიულ აქტებს,
შესაბამისად, საქართველოს კანონს უპირატესი იურიდიული ძალა აქვს და მისი მიღება და
ამ თვალსაზრისით უკვე ამ საკითხთან დაკავშირებით მთავრობის დადგენილების შეცვლა
მართლზომიერი და კანონიერია, შესაბამისად, ძალაში რჩება სწორედ საქართველოს
კანონი, რომელიც განსაზღვრავს, რომ ნარკოტიკული საშუალებების ზემოქმედების ქვეშ
ავტომობილის მართვისათვის პასუხისმგებლობის ზომა უნდა იყოს 2 წლით მართვის
უფლების ჩამორთმევა.

Საკითხი N2.

Პირველ რიგში, განვიხილოთ რამდენად კანონიერი იყო საკანონდმებლო ინიციატივის

მოთხოვნა აღნიშნული 215 000 პირის მიერ და რამდენად ჰქონდათ მათ პარლამენტში
ამგვარი წინადადების შეტანის უფლებამოსილება . Როგორც ვიცით , სახალხო
საკანონმდებლო ინიციატივას ესაჭიროება არანაკლებ 25 000 ამომრჩეველი, თუმცა როცა
საქმე ეხება საკონსტიტუციო ცვლილებათა განხორციელებას, ამისათვის საჭიროა
არანაკლებ 200 000 ამომრჩეველი, იქიდან გამომდინარე, რომ ამგვარი ინიციატივის
მოთხოვნით საქართველოს პარლამენტს მიმართა 215 000-მა პირმა, რომელთაგან 5000
იყო თურქეთის მოქალაქე, გვრჩება 210 000 საქართველოს მოქალაქე, რომელთაც აქვთ
სრული უფლება მოითხოვონ კონსტიტუციაში ცვლილებების შეტანა. Ესე იგი , მათი
მოთხოვნა კანონიერია.

Შემდეგ საკითხს წარმოადგენს რეფერენდუმის დანიშვნის კანონიერება , ვის აქვს

რეფერენდუმის დანიშნვაზე ინიცირების უფლებამოსილება ? Როგორც საქართველოს
კონსტიტუციის 52 მუხლის მეორე ნაწილი განსაზღვრავს, რეფერენდუმის დანიშნვაზე
ინიციატივით პრეზიდენტისადმი მიმართვის უფლება აქვთ: საქართველოს მთავრობას ,
პარლამენტსა და არანაკლებ 200 000 ამომრჩეველს. Ჩვენს შემთხვევაში აღნიშნულმა 215
000 ამომრჩეველმა საკანონმდებლო ცვლილებებზე მოთხოვნით პარლამენტს მიმართა,
შესაბამისად, რეფერენდუმის წინადადების ინიციატორად პარლამენტი უნდა
განვიხილოთ, რომელიც უფლებამოსილია ამგვარი ხასიათის წინადადების
განხორციელებისა.
 Აუცილებელია ასევე განვიხილოთ საკითხი იმის შესახებ, რამდენად შესაძლებელია
ჩვენს კაზუსში ხსენებული საკითხის რეფერენდუმზე გატანა? Საქართველოს კონსტიტუციის
52 მუხლის 2 ნაწილი განსაზღვრავს იმ საკითხთა ჩამონათვალს, რომელთა
რეფერენდუმზე გატანაც დაუშვებელია. Ერთ-ერთ მათგანს წარმოადგენს კანონის მიღება
ან გაუქმება. Ერთი შეხედვით ჩვენს შემთხვევაში კანონის მიღებასთან გვაქვს საქმე , თუმცა
აქვე არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ საკანონმდებლო ცვლილებათა განხორციელების
შესახებ საკითხების რეფერენდუმზე გატანა დასაშვებია , შესაბამისად , ამ საკითხის
რეფერენდუმზე გატანა პრეზიდენტის მიერ სრულიად კანონიერი და მართლზომიერი იყო .

Რეფერენდუმზე მიღებული გადაწყვეტილება საბოლოოა და საქართველოს

სახელისუფლებლო ორგანოებმა უნდა განახორციელონ შესაბამისი მოქმედებები ამ
გადაწყვეტილების სისრულეში მოყვანისათვის. Ჩვენს შემთხვევაში , იქიდან გამომდინარე ,
რომ რეფერენდუმზე პასუხი უარყოფითი იყო, რაც გულისხმობს იმას, რომ მოსახლეობის
უმეტესობამ უარი განაცხადა აღნიშნული ნორმის განხორციელებაზე, ხოლო
გამოირიცხება რეფერენდუმის ჩატარებისა და განხორციელების ხელისშემშლელი
ფაქტორები, უნდა ვივარაუდოთ, რომ რეფერენდუმზე მიღებული გადაწყვეტილება ,
რომელიც შემდგომ პარლამენტის 111-მა წევრმა, ესე იგი, პარლამენტის წევრთა
კვალიფიციურმა უმრავლესობამ დაადგინა საბოლოოა. Ამასთან, რეფერენდუმზე
მიღებული გადაწყვეტილების ცვლილება შესაძლებელია კვლავ რეფერენდუმით , თუმცა
იქიდან გამომდინარე, რომ საქართველოს ორგანული კანონი რეფერენდუმის შესახებ მე -
4 მუხლის 3 ნაწილის თანახმად, რეფერენდუმის ჩატარება ერთსა და იმავე საკითხზე
მხოლოდ ერთი წლის შუალედით შეიძლება, შეგვიძლია ვთქვათ, რომ პარლამენტის იმ
წევრთა მოთხოვნა, რომლებიც ხელახალი რეფერენდუმის ჩატარების მომხრენი არიან ,
შეუძლებელია განხორციელდეს.

Საკითხი N3

Საქართველოს პარლამენტი უფლებამოსილია გამოსცეს შემდეგი კანონქვემდებარე

ნორმატიული აქტები: საქართველოს საერთაშორისო შეთანხმება, კონსტიტუციური
შეთანხმება, რომელიც მართლმადიდებლურ ავტოკეფალურ ეკლესიასთან იდება .
Საქართველოს პარლამენტი არ გამოსცემს საქართველოს პრეზიდენტის დეკრეტს.

Საკითხი N4

Საქართველოს კონსტიტუციური შეთანხმება, საქართველოს საერთაშორისო

ხელშეკრულება და შეთანხმება

Საკითხი N5

2004 წლის 6 თებერვლის საკონსტიტუციო ცვლილებებამდე საქართველოს

მმართველობის ფორმად განიხილებოდა საპრეზიდენტო რესპუბლიკა . Ესე იგი
პრეზიდენტი წარმოადგენდა ქვეყნის მეთაურს ამის არა მხოლოდ ფორმალური გაგებით
არამედ უფლებრივი თვალსაზრისითაც. Პრეზიდენტი აღჭურვილი იყო აღმასრულებელი
ხელისუფლების უფლებამოსილებებით, ის იყო აღმასრულებელი ხელისუფლების
მეთაურიცა და ქვეყნის მეთაურიც. Ამასთან, საქართველოს კონსტიტუციაში არ ჰქონდა
ცალკე თავი დათმობილი მთავრობის უფლებამოსილებათა მკვეთრად განსაზღვრას,
მიუხედავად ხელისუფლების დანაწილების პრინციპის არსებობისა , მთავრობის
უფლებამოსილებანი პრეზიდენტის ხელთ იყო, მოკლედ რომ ვთქვათ, საქართველოს
1995-2004 წლების მმართველობის მოდელი ტიპიური საპრეზიდენტო რესპუბლიკის
ნიშნებით ხასიათდებოდა. Თუმცა 2004 წელს განხორციელებულმა ცვლილებებმა
მნიშვნელოვანწილად შეცვალა ამგვარი მდგომარეობა და საქართველოს
მმართველობის ფორმა საპრეზიდენტოდან ფრანგული მოდელის მსგავს
ნახევრადსაპრეზიდენტო, შერეულ მოდელს დაემსგავსა, თუმცა ეს მხოლოდ ფორმალური
სახეა, პრეზიდენტი რეალურად მაინც ახორციელებდა აღმასრულებელი ხელისუფლების
უფლება-მოვალეობებს. Საბოლოო ჯამში მივიღეთ სახელმწიფო სადაც პრეზიდენტისა და
პრემიერის ინსტიტუტი ერთდროულად არსებობს. Მნიშვნელოვანი ცვლილება იყო ის , რომ
კონსტიტუციაში ცალკე თავი დაეთმო მთავრობასა და მისი უფლებამოსილების
განსაზღვრას, მთავრობას მიენიჭა ნორმატიული აქტების გამოცემის უფლებამოსილება ,
განისაზღვრა პრემიერ-მინისტრის არჩევის წესი, რომელშიც მონაწილეობას პრეზიდენტი
იღებდა. Ესე იგი, პრემიერის თანამდებობაზე დანიშნვისათვის აუცილებელი იყო
პრეზიდენტის თანხმობა, ხოლო თავად პრემიერი შემდგომში ახდენდა მთავრობის
ფორმირებას. Ამასთან, პრეზიდენტი აღიჭურვა პარლამენტის დათხოვნის
უფლებამოსილებით. Ყოველივე ამის ანალიზით შეგვიძლია დავასკვნათ , რომ 2004 წლის 6
თებერვლის ცვლილებამ არა შეზღუდა პრეზიდენტის უფლებები და აქცია საქართველო
ნახევრადსაპრეზიდენტო რესპუბლიკად, არამედ მთავრობას გადასცა გარკვეული
უფლებამოსილებანი, შემოიღო პრემიერ-მინისტრის ინტსიტუტი და პრეზიდენტის
ცალკეული უფლებები გადაუნაწილა მათ, თუმცა თავად პრეზიდენტის როლის შეზღუდვის
გარეშე, შესაბამისად, პრეზიდენტი კვლავ წარმოადგენდა მნიშვნელოვან მმართველ
ფიგურას, რომელიც მნიშვნელოვანწილად იყო ჩართული ქვეყნის საშინაო თუ საგარეო
საქმიანობების განხორციელების საკითხებში.