ปกติสังขยา (นับจ�ำนวน)
เอก (๑) คุณนาม เอกวจนะ
เอก ๑ ฉ ๖
ทฺวิ ๒ สตฺต ๗
ติ ๓ อฏฺ ๘
จตุ ๔ นว ๙
ปญฺจ ๕ ทส ๑๐
เอกาทส ๑๑
ทฺวาทส, พารส ๑๒
เตรส ๑๓
จตุทฺทส, จุทฺทส ๑๔
ปญฺจทส, ปณฺณรส ๑๕
โสฬส ๑๖
สตฺตรส ๑๗
อฏฺารส ๑๘
เอกูนวีสติ, อูนวีส ๑๙
วีส, วีสติ ๒๐
เอกวีสติ ๒๑
ทฺวาวีสติ, พาวีสติ ๒๒
เตวีสติ ๒๓
จตุวีสติ ๒๔
ปญฺจวีสติ ๒๕
ฉพฺพีสติ ๒๖
สตฺตวีสติ ๒๗
อฏฺวีสติ ๒๘
เอกูนตฺตึส, อูนตฺตึส ๒๙
ตึส, ตึสติ ๓๐
เอกตฺตึส ๓๑
ทฺวตฺตึส, พตฺตึส ๓๒
เตตฺตึส ๓๓
จตุตฺตึส ๓๔
ปญฺจตฺตึส ๓๕
• PaliDict ๓๐ มิ.ย. ๖๓ •
การแจกปกติสังขยา
ฉตฺตึส ๓๖
สตฺตตฺตึส ๓๗
อฏฺตฺตึส ๓๘
เอกูน-อูนจตฺตาฬีส ๓๙
จตฺตาฬีส, ตาฬีส ๔๐
เอกจตฺตาฬีส ๔๑
เทฺวจตฺตาฬีส ๔๒
เตจตฺตาฬีส ๔๓
จตุจตฺตาฬีส ๔๔
ปญฺจจตฺตาฬีส ๔๕
ฉจตฺตาฬีส ๔๖
สตฺตจตฺตาฬีส ๔๗
อฏฺจตฺตาฬีส ๔๘
เอกูน-อูนปญฺาส ๔๙
ปญฺาส, ปณฺณาส ๕๐
ทส ๑๐
วีส(ติ) ๒๐
ตึส(ติ) ๓๐
(จตฺ)ตาฬีส (จตฺตาลีส) ๔๐
ปญฺาส (ปณฺณาส) ๕๐
สฏฺี (สฏฺ)ิ ๖๐
สตฺตติ (สตฺตริ) ๗๐
อสีติ ๘๐
นวุติ ๙๐
สตํ ๑๐๐
สหสฺสํ ๑,๐๐๐
ทสสหสฺสํ, นหุตํ ๑๐,๐๐๐
สตสหสฺสํ, ลกฺขํ ๑๐๐,๐๐๐
ทสสตสหสฺสํ ๑,๐๐๐,๐๐๐
โกฏิ ๑๐,๐๐๐,๐๐๐
ติ (๓)
ปุ. อิต. นปุ.
ป. ตโย ติสฺโส ตีณิ
ปุ. อิต. นปุ.
ทุ. ตโย ติสฺโส ตีณิ
ป. เอโก เอกา เอกํ
ต. ตีหิ ตีหิ ตีหิ
ทุ. เอกํ เอกํ เอกํ
จ. ติณฺณํ ติณฺณนฺนํ ติสฺสนฺนํ ติณฺณํ ติณฺณนฺนํ
ต. เอเกน เอกาย เอเกน
จ. เอกสฺส เอกาย* เอกสฺส ปญฺ. ตีหิ ตีหิ ตีหิ
ปญฺ. เอกสฺมา เอกมฺหา เอกาย เอกสฺมา เอกมฺหา ฉ. ติณฺณํ ติณฺณนฺนํ ติสฺสนฺนํ ติณฺณํ ติณฺณนฺนํ
ฉ. เอกสฺส เอกาย* เอกสฺส ส. ตีสุ ตีสุ ตีสุ
ส. เอกสฺมึ เอกมฺหิ เอกาย* เอกสฺมึ เอกมฺหิ จตุ (๔)
ปุ. อิต. นปุ.
ทฺวิ (๒) ไตรลิงค์ อุภ (ทั้ง ๒) ไตรลิงค์ ปญฺจ (๕) ไตรลิงค์ ป. จตฺตาโร จตุโร จตสฺโส จตฺตาริ
ทุ. จตฺตาโร จตุโร จตสฺโส จตฺตาริ
ป. เทฺว * ป. อุโภ ป. ปญฺจ ต. จตูหิ * จตูหิ จตูหิ *
ทุ. เทฺว * ทุ. อุโภ ทุ. ปญฺจ จ. จตุนฺนํ จตสฺสนฺนํ จตุนฺนํ
ต. ทฺวีหิ ต. อุโภหิ ต. ปญฺจหิ ปญฺ. จตูหิ * จตูหิ จตูหิ *
จ. ทฺวินฺนํ ** จ. อุภินฺนํ จ. ปญฺจนฺนํ ฉ. จตุนฺนํ จตสฺสนฺนํ จตุนฺนํ
ปญฺ. ทฺวีหิ ปญฺ. อุโภหิ ปญฺ. ปญฺจหิ
ส. จตูสุ จตูสุ จตูสุ
ฉ. ทฺวินฺนํ ** ฉ. อุภินฺนํ ฉ. ปญฺจนฺนํ
* เป็น จตุพฺภิ บ้าง ใช้ในคาถา
ส. ทฺวีสุ ส. อุโภสุ ส. ปญฺจสุ
เอกูนวีส (๑๙) อิตถีลิงค์
* เป็น ทุเว บ้าง ใช้ในคาถา ตัง้ แต่ ปญฺจ (๕) ถึง อฏฺารส (๑๘)
เอก.
แจกอย่างนี.้
** เป็น ทุวินฺนํ บ้าง ใช้ในคาถา พบ ๑ แห่ง ป. เอกูนวีส เอกูนวีสํ (ลงนิคคหิตอาคมได้)
ทุ. เอกูนวีสํ
• แปลง ทฺวิ
ต. เอกูนวีสาย
เป็น พา- เช่น พารส (๑๒), พาวีสติ (๒๒), พตฺตึส (๓๒)
เป็น เทฺว- ทฺวา- เช่น ทฺวาทส (๑๒), เทฺววีสติ ทฺวาวีสติ ทฺวาวีส (๒๒), ทฺวตฺตสึ (๓๒), จ. เอกูนวีสาย ตั้งแต่ เอกูนวีส (๑๙) ถึง อฏฺนวุติ (๙๘)
เทฺวจตฺตาฬีส (๔๒), เทฺวปณฺณาส (๕๒), ทฺวาสฏฺี (๖๒), ทฺวาสตฺตติ (๗๒), ปญฺ. เอกูนวีสาย ถ้าเป็น อ การันต์ แจกอย่าง เอกูนวีส
ทฺวาสีติ (๘๒), เทฺวนวุติ (๙๒) ฉ. เอกูนวีสาย ถ้าเป็น อิ การันต์ แจกอย่าง รตฺติ
ถ้าเป็น อี การันต์ แจกอย่าง นารี
• จตุราสีติ ๘๔; สตํ ๑๐๐, เอกสตํ ๑๐๑ (ลบ อุตฺตร) (เอกสตํ แปลว่า ๑๐๐ บ้าง) ส. เอกูนวีสาย
เอกูนสตํ (๙๙) ถึง อสงฺเขยฺยํ (๑๐๑๔๐) แจกอย่าง กุล
ตั้งแต่ ทฺวิ จนถึง อฏฺารส (๒-๑๘) เป็นพหุวจนะอย่างเดียว เป็น ๓ ลิงค์ โกฏิ (๑๐๗) ปโกฏิ (๑๐๑๔) โกฏิปฺปโกฏิ (๑๐๒๑) แจกอย่าง รตฺติ
ตั้งแต่ เอกูนวีสติ ถึง อฏฺนวุติ (๑๙-๙๘) เป็น เอกวจนะ อิตถีลิงค์ อย่างเดียว อกฺโขภินี-ณี (๑๐๔๒) แจกอย่าง นารี
ชนิดของปกติสังขยา
มิสส(ก)สังขยา สังขยาที่นับโดยการบวก (หรือลบ) กัน
(สังขยาคุณนาม+สังขยาคุณนาม) ใช้ จ-อธิก ศัพท์ เช่น
เอกาทส (เอก+ทส ๑+๑๐ = ๑๑)
จ ศัพท์: วิ. เอกํ จ ทส จ เอกาทส
อธิก ศัพท์: วิ. เอเกน อธิกา ทส เอกาทส
เตตฺตึส (ติ+ตึส ๓+๓๐ = ๓๓)
จ ศัพท์: วิ. ตโย จ ตึส จ เตตฺติึส
อธิก ศัพท์: วิ. ตีหิ อธิกา ตึส เตตฺติึส
เอกูนวีสติ (วีสติ-เอก ๒๐-๑ =๑๙)
วิ. เอเกน อูนา วีสติ เอกูนวีสติ
เอกูนปญฺจสตา โจรา (๕๐๐-๑ =๔๙๙)
วิ. เอเกน อูนา ปญฺจสตา เอกูนปญฺจสตา
คุณิตสังขยา สังขยาที่นับโดยการคูณกัน
(สังขยาคุณนามxสังขยานามนาม) เช่น
ทฺวิสตานิ, ทฺวิสตํ (ทฺวิxสต ๒x๑๐๐ = ๒๐๐)
วิ. เทฺว สตานิ ทฺวิสตานิ, ทฺวิสตํ
จตุราสีติสหสฺสานิ (จตุราสีติxสหสฺส ๘๔x๑,๐๐๐)
วิ. จตุราสีติ สหสฺสานิ จตุราสีติสหสฺสานิ
ทสสตสหสฺสํ (ทสxสตสหสฺส ๑๐x๑๐๐,๐๐๐ = ๑,๐๐๐,๐๐๐)
วิ. ทส สตสหสฺสานิ ทสสตสหสฺสํ
สัมพันธสังขยา สังขยาทีน่ บั โดยการสัมพันธ์กบั บทอืน่ ๆ
อฏฺสฏฺสิ ตสหสฺสโก
(๖๘xพัน +๑๐๐xพัน = ๑๖๘,๐๐๐)
วิ. อฏฺสฏฺสิ หสฺสกํ จ สตสฺส สหสฺสกํ จ อฏฺสฏฺสิ ตสหสฺสกํ
สหสฺส สัมพันธ์เข้ากับบทที่อยู่ข้างหน้าทุกบท
สตฺต มนุสฺสโกฏิโย โกฏิแห่งมนุษย์ ท. ๗
สตฺต สัมพันธ์เข้ากับ -โกฏิโย
การจัดปกติสังขยา จัดปกติสังขยาตาม ปูรณสังขยา (นับล�ำดับ)
ลง ติย ถ ฐ ม อี ปัจจัย ท้ายปกติสังขยา เพื่อท�ำให้เป็นปูรณสังขยา
นาม ลิงค์ วจนะ การแจกวิภัตติ ลง ม ปัจจัยได้ทั่วไป ยกเว้น ติย ลงท้าย ทฺวิ ติ ถ ลงท้าย จตุ ฐ ลงท้าย ฉ
๑ เอกวจนะ ๑-๔ แจกเฉพาะตน อี ปัจจัย ลงท้ายเฉพาะจ�ำนวน ๑๑-๑๘ ที่เป็นอิตถีลิงค์
๑-๑๘ ๓ ลิงค์ ๒-๑๘ พหุวจนะ ๕-๑๘ แจกอย่าง ปญฺจ
ปุ. อิต. นปุ.
คุณนาม ปโม ปมา ปมํ ที่ ๑
(๑-๙๘) อ การันต์ แจกอย่าง เอกูนวีส
๑๙-๙๘ อิตถีลิงค์ เอกวจนะ* อิ การันต์ แจกอย่าง รตฺติ ทุติโย ทุติยา ทุติยํ ที่ ๒
อี การันต์ แจกอย่าง นารี ตติโย ตติยา ตติยํ ที่ ๓
จตุตฺโถ จตุตฺถี จตุตฺถา จตุตฺถํ ที่ ๔
๙๙ - ∞ แจกอย่าง กุล
นามนาม นปุงสกลิงค์ สองวจนะ ปญฺจโม ปญฺจมี ปญฺจมา ปญฺจมํ ที่ ๕
โกฏิ (๙๙-∞)
อิตถีลิงค์ แจกอย่าง รตฺติ ฉฏฺโ ฉฏฺ ี ฉฏฺา ฉฏฺํ ที่ ๖
สตฺตโม สตฺตมี สตฺตมา สตฺตมํ ที่ ๗
๑-๙๘ เป็นคุณนาม ๙๙ ขึ้นไป เป็นนามนาม อฏฺโม อฏฺมี อฏฺมา อฏฺมํ ที่ ๘
๑-๔ ท่านว่าเป็นสัพพนามด้วย (ตามนัยในคัมภีร์ศัพทศาสตร์) นวโม นวมี นวมา นวมํ ที่ ๙
* เป็นเอกวจนะเฉพาะสังขยา ส่วนนามนามที่ถูกนับ เป็นพหุวจนะตามปกติ ทสโม ทสมี ทสมา ทสมํ ที่ ๑๐
เอกาทสโม เอกาทสมี เอกาทสี-สึ * เอกาทสมํ ที่ ๑๑
ทฺวาทสโม ทฺวาทสมี ทฺวาทสมํ ที่ ๑๒
เตรสโม เตรสมี เตรสี เตรสมํ ที่ ๑๓
จตุทฺทสโม จุทฺทสมีี จาตุทฺทสี-สึ * จตุทฺทสมํ ที่ ๑๔
ปญฺจทสโม ปญฺจทสี-สึ ปณฺณรสี-สึ * ปญฺจทสมํ ที่ ๑๕
สังเกตสังขยา โสฬสโม โสฬสี โสฬสมํ ที่ ๑๖
สังขยาที่นับโดยการใช้สิ่งที่มีอยู่ตามธรรมชาติ เป็นที่รู้จักกันดีว่ามีจ�ำนวนแน่นอน สตฺตรสโม สตฺตรสี สตฺตรสมํ ที่ ๑๗
ตายตัว มักใช้ในฉันท์ เช่น อฏฺารสโม อฏฺารสี อฏฺารสมํ ที่ ๑๘
จ�ำนวน ๑ แทนด้วย จนฺท พระจันทร์, สุริย พระอาทิตย์, ภู แผ่นดิน เอกูนวีสติโม เอกูนวีสติมา เอกูนวีสติมํ ที่ ๑๙
จ�ำนวน ๒ แทนด้วย เนตฺต (นัยน์ตา), หตฺถ (มือ), ปกฺข (ปีก) วีสติโม วีสติมา วีสติมํ ที่ ๒๐
จ�ำนวน ๓ แทนด้วย กาล (อดีต อนาคต ปัจจุบัน), อคฺคิ (ไฟราคะ โทสะ โมหะ)‫‏‬ ... ... ... ...
• แปลง ฉฏฺ เป็น ฉฏฺม ได้ (ฉฏฺโม, ฉฏฺมี, ฉฏฺมํ)
อเนกสังขยา
สังขยาที่นับโดยการประมาณเอา เพราะมีจ�ำนวนมาก ไม่ต้องการนับให้ละเอียดลงไป * ลงนิคคหิตอาคม; ทีฆะเป็น จาตุททฺ สี จาตุททฺ สึ
เช่น สหสฺสเตโช มีเดชนับพัน, สหสฺสรํสิ มีรัศมีนับพัน ปูรณสังขยาทั้งปวง เป็นคุณนาม เป็นได้ ๓ ลิงค์ เป็นเอกวจนะอย่างเดียว