СОУ.

Крсте Петков Мисирков

ТЕМА:

Животниот пат на Наполеон

Ментор: Ученик:

Кире Ристевски Теодора Китановска

2018 год
 Содржина:

1. Вовед...........................................................................................................................................3

2. Ран Живот...................................................................................................................................4

2.1. Рана Кариера...............................................................................................................4

3. Доаѓање на власт .......................................................................................................................5

3.1. Кодексот на Наполеон.............................................................................................5-6

4. Воени подвизи............................................................................................................................6

4.1. Битката кај Аустерлиц................................................................................................6

4.2. Битката кај Маренџо...................................................................................................7

4.3. Битката кај Лајпциг.....................................................................................................7

5. Владеењето на Наполеон во Европа........................................................................................8

6. Падот на Наполеон....................................................................................................................8

6.1. Инвазија на Русија и првото прогонство...............................................................8-9

6.2. Битката кај Ватерло и второто прогонство..............................................................9

7. Последните години на Наполеон.............................................................................................9

8. Заклучок....................................................................................................................................10

9. Користена литература..............................................................................................................11

2
 1. Вовед
Наполеон Бонапарт е француски император основоположник на многу реформи на
Француската револуција. Тој е еден од најголемите воени генијалци во XIX век, ја освоил
цела Западна Европа и Египет, додека воведувал реформи во овие нови територии, цело
време и гарантирал слобода на народите и дека ќе го подобри начинот на живеење. Тој
самиот се крунисал за император на Франција во 1804 година и вовел реформи очекувајќи
да го обедини незадоволниот народ. Неколку од Наполеоновите реформи се во употреба и
денес.
Како дете, Наполеон посетувал училиште во континентална Франција, каде што го
научил францускиот јазик и дипломирал на француската воена академија во 1785 година.
Потоа станал поручник во артилерискиот полк на француската армија. Со почетокот на
француската револуција во 1769 година , Наполеон се поврзува со Августин Робеспјер,
братот на револуционерниот лидер Максимилијан Робеспјер, кој бил клучна сила зад
Текот на владеењето (1793-1794), период на насилство против непријателите на
револуцијата. Во тоа време, Наполеон бил промовиран во ранг на бригаден генерал во
армијата.
Во Ноември 1799 година, во случај познат како државен удар, Наполеон бил дел од
група која успешно го соборила францускиот директориум. Директориумот беше заменет
со тричлениот конзулат, а Наполеон стана прв консул, што го направи водечка политичка
фигура на Франција. Едно од неговите најзначајни достигнувања беше Кодексот на
Наполеон, кој го рационализира францускиот правен систем и продолжува да ја формира
основата на француското граѓанско право до ден-денес. Во 1802 година, уставниот
амандман го направи Наполеон прв конзул за живот. Две години подоцна, во 1804 година,
тој се крунисал зар на Франција во раскошна церемонија во катедралата во Нотр Дам во
Париз.
По неговите познати воени подвизи каде се одликува со одлична тактичка
поставеност на военото поле кај Битката кај Аустерлиц и Битката кај Маренџо каде што
издвојува големи победи на Аустријците и Русите тој ја зазема цела Западна Европа. Но
со Инвазијата на Русија 1812 година каде што успева да навлезе во Москва, и по отпорот
и змиското невреме сосема со што кампањата завршува со катастрофално повелкување од
Москва во 1813 година. Со што Наполеон неподржан од неговите маршали во април 1814
година бил безусловно абдицирал и бил прогонет на медитеранскиот остров Елба. Но
Наполеон сепак успеал да направи драматично враќање. Во март 1815 година кој
резултирало со негово повторно одаѓање на власт и пораз во Битката на Ватерло, Белгија,
на 18 јуни 1815 година и негово второ прогонство каде бил протеран на островот Света
Елена во југот на Атланскиот Океан каде и што загинува на 5 мај 1821 година.

3
 2. Ран Живот
Наполеон Бонапарта е роден на 15 август 1769 година во
Ајачо, на медитаранскиот остров Корзика. Тој беше втор од
осумте преживеани деца од Карло Бонапарте (1746-1785),
адвокат и Летиција Ромалино Буонапарте (1750-1836).
Иако неговите родители биле челенови на мало
Корзиканско благородништво, семејството не било богато.
Како дете, Наполеон посетувал училиште во
континентална Франција, каде што го научил францускиот
јазик и дипломирал на француската воена академија во 1785
година.1 Потоа станал поручник во артилерискиот полк на
француската армија.

2.1.Рана Кариера
Француската револуција започнува во 1789 година, а во рок од три години
револуционерите ја соборија монархијата и ја прогласија француската република. Во
раните години на револуцијата, Наполеон во голема мера бил на одмор од војската, каде
што се приклучил на Јакобинс, подемократска политичка група. Во 1793 година, по судир
со националистичкиот гувернер на Корсика, каде што Наполеон се враќа на воена
должност. Во Франција, Наполеон се поврзува со Августин Робеспјер, братот на
револуционерниот лидер Максимилијан Робеспјер, кој бил клучна сила зад Текот на
владеењето (1793-1794), период на насилство против непријателите на револуцијата. Во
тоа време, Наполеон бил промовиран во ранг на бригаден генерал во армијата. Сепак,
откако Робеспјер паднал од власт и бил гилотиран (заедно со Августин), Наполеон
накратко бил ставен во домашен притвор поради неговите врски со браќата. Во 1795
година, Наполеон помогнал да се потисне ројалистичко востание против
револуционерната влада во Париз и бил промовиран во главен генерал.

„Наполеон Бонапарта, на 23
години, потполковник на
баталјон на волонтери од
Корзикански републиканци“
1
https://www.thefamouspeople.com/profiles/napoleon-i-2423.php

4
 3. Доаѓање на власт
Во Ноември 1799 година, во случај познат како државен удар, Наполеон бил дел од
група која успешно го соборила францускиот директориум. Директориумот беше заменет
со тричлениот конзулат, а Наполеон стана прв консул, што го направи водечка политичка
фигура на Франција. Во јуни 1800 година, во битката кај Маренго во која издвојувал
победиа која помогна да се зацврсти моќта на Наполеон како прв конзул. Дополнително,
со Договорот од Амиен во 1802 година,
британските војници се согласиле да се смират со
Французите ( иако мирот ќе трае само една
година). Наполеон работеше за враќање на
стабилноста во постреволуционерната Франција.
Тој ја централизираше владата, воведе реформи
во областите како што се банкарството и
образованиоето, подржана наука и уметност и се
обиде да ги подобри односите меѓу неговиот
режим и папата, кои страдаа за време на
револуцијата. Едно од неговите најзначајни
достигнувања беше Кодексот на Наполеон, кој го
рационализира францускиот правен систем и
продолжува да ја формира основата на
француското граѓанско право до ден-денес. 2 Во
1802 година, уставниот амандман го направи
Наполеон прв конзул за живот. Две години
подоцна, во 1804 година, тој се крунисал цар на
Франција во раскошна церемонија во катедралата во Нотр Дам во Париз.

Битката кај Маренџо, е победата на Наполеон Бонапарт над австриската армија во

Војната на Првата коалиција (1792-1801). Пролета 1800 година, Бонапарт, првиот конзул
на Француската Република, предводел офанзива против Австријците, кои ја окупирале
Северна Италија. 5 На 14 јуни, австрискиот генерал Михаил фон Мелас со војска од околу
30.000 војници и стотина топови, го нападнале Наполеон кај Маренџо, северно од Џенова.
Бонапарт, кој имал само 19.000 војници и 14 топа, бил принуден да се повлече.
„Битката Мелас
кај не
успеал да ја продолжи неговата предност и Французите по добивањето на засилување,
Маренџо
беше првата
2 голема
Макс Гало, „Наполеон песна на заминување“, „Мисла“2006 стр 23-25
победа на
Наполеон
5
како шеф на
државата“
контранападнале и победиле. Тоа била прва од серијата победи на Французите што
довело до завршување на војната, следната година.

4.3.Битката кај Лајпциг

Битката кај Лајпциг, наречена Битка на нациите, била одлучувачкиот судир на
француската армија на Наполеон, со оние на Австрија, Прусија, Русија и Шведска, водена
од 16-19 октомври, 1813 година, кај Лајпциг, Германија. Исплашен од коалицијата со
загубата на виталната комуникација низ градот, Наполеон го чекал нападот на 16
октомври, но наредните денови на коалицијата, која била со огромна супериорност во
однос на силата, и се приклучиле новодојдени сили. Нападот започнал на 18 октомври и
рано изутрината наредниот ден, по девет часа борба, Наполеон наредил повлекување
преку реката Вајсе Елстер. Во конфузијата, мостот на реката се кренал предвремено, пред
да заврши повлекувањето, оставајќи 30.000 француски војници да бидат земени во
притвор во градот. Последиците на двете страни се проценети меѓу 90.000 и 120.000
жртви. Сепак, битката кај Лајпциг ефективно ја елиминирала Наполеоновата моќ источно
од Конфедерацијата на Рајна.

5. Владеењето на Наполеон во Европа

Федуализмот и искористувањето на селаните со владеењето на Наполеон биле
искоренети и била воспоставена слобода на религијата (освен во Шпанија). На секоја
земја и бил дозволен устав и парламент со закон. Бил воведен француски систем на
администрација и правосудство. Школите биле ставени под центална администрација, а
јавните школи биле во замисла. Високото образование било отворено за сите оние кои ќе
се квалификуваат, без разлика на класа или религија. 6 Секоја држава имала академија за
промовирање на науките и уметностите. Плати биле обезбедени за еминентни образовани
луѓе, особено за научниците. Уставната влада останала само ветување, но се реализирал
голем напредок и зголемена ефикасност. Дури по падот на Наполеон, народите на Европа
почнале да ги ценат бенефициите кои неговиот систем им ги овозможувал.

6. Падот на Наполеон
6.1.Инвазија на Русија и првото прогонство
Во 1810 година, Русија се повлече од
континенталниот систем. Во знак на
одмазда, Наполеон водеше масовна војска во

5
Макс Гало, „Наполеон песна на заминување“, „Мисла“2006 стр

6
https://mk.wikipedia.org/wiki/Наполеон_Бонапарт

„Повлекувањето на Наполеон од
Русија, слика на Адолф Северен“
Русија во летото 1812 година.7 Наместо ангажирање на Французите во целосна битка,
Русите усвоија стратегија за повлекување секогаш кога силите на Наполеон се обидуваа да
нападнат. Како резултат на тоа, војниците на Наполеон тргнале подлабоко во Русија и
покрај тоа што биле подготвени за продолжена кампања. Во септември, двете страни
претрпеа тешки жртви во неодлучната битка кај Бородино. Силите на Наполеон влегоа во
Москва, само да го откријат речиси целото население што е евакуирано. Повлекувањето
на Русите предизвика пожари низ градот, во обид да ги лиши непријателските трупи на
резерви. По чекајќи еден месец за предавање што никогаш не дојде, Наполеон, соочен со
почетокот на руската зима, беше принуден да ја нареди својата изгладена, исцрпена војска
во Москва. За време на катастрофалното повелкување, неговата војска доживеа
континуирано вознемирување од ненадејно агресивна и безмилосна руска армија. На
околу 600.000 војници на Наполеон, кои ја започнаа кампањата, само околу 100.000 го
направија тоа од Русија. Во исто време како и катастрофалната руска инвазија,
француските сили беа ангажирани во Полуосилалната војна (1808-1814), што резултираше
со шпански и португалски, со помош од Британците, за избегување на Французите од
Иберскиот полуостров. Оваа загуба беше проследена во 1813 година од битката кај
Лајпциг, исто така позната како Битка за нациите, во која силите на Наполеон беа
поразени од коалицијата во која беа вклучени австриски, пруски, руски и шведски
војници. Наполеон потоа се повлекол во Франција, а во март 1814 коалициските сили го
зазеле Париз. На 6 април 1814 година, Наполеон, во средината на 40-тите години, бил
принуден да се откаже од престолот. Со Договорот од Фонтенебло, тој бил прогонет во
Елба, медитерански остров од брегот на Италија. На малото островче му беше даден
суверенитет, додека неговата сопруга и синот заминаа во Австрија.

6.2.Битката кај Батерло и второто прогонство

Наполеон сепак успеал да направи драматично враќање. Во март 1815 година, тој
побегнал од Елба, стасал до Франција и ги придобил силите испратени да го заробат. Во
Париз, тој донел нов, подемократски устав и неговите ветерани од претходните битки го
поддржале. Наполеон барал мир од сојузниците, но тие го одбиле, па тој нападнал прв.
Резултатот бил пораз во Битката кај Ватерло, Белгија на 18 јуни 1815 година. По поразот
кај Ватерло, во Париз, толпите го молеле да продолжи со борбата, но политичарите не му
пружиле поддршка. Наполеон побегнал во Рошфор, каде му се предал на капетанот на
англискиот воен брод Белерефон. Наполеој ја потпишал втората абдакција на 22 јуни, на
28 јуни кралот Луј XVIII бил вратен на францускиот трон, со што завршиле т.н. Сто дена.
Бритсанските власти го прифатиле предавањето на поранешниот император на 15 јули,
подоцна бил протеран на остравот Света Елена. Толку бил голем поразот на Наполеон,
што Ватерло останал како синоним за огромен пораз. Тој бил прогонет на Св.Елена,
изолиран остров во југот на Атланскиот Океан, каде останал до неговата смрт на 5 мај
1821 година.

7. Последните години на Наполеон

7
http://www.history.com/topics/napoleon

7
 Во октомври 1815 година, Наполеон бил прогонет на островот Света Елена во
далечниот остров кој се наоѓал на островот во јужните делови на Атланскиот Океан. Тој
починал таму на 5 мај 1821 година, на возраст од 51 година, најверојатно од рак на
стомакот ( Во текот на неговото време на власт, Наполеон честопати поставуваше за слики
со раката во својот елек, што доведе до некои шпекулации по неговата смрт, дека со
години се соочува со болки во стомакот.) Наполеон бил погребан на островот и покрај
неговото барање да биде поставен да се одмори “на бреговите на Сена, меѓу францускиот
народ што толку могу го сакал“.8 Во 1840 година, неговите остатоци биле вратени во
Франција и погребани во гробницата во Париз, каде што се погребани други француски
воени лидери.

8. Заклучок
Со почнувањето на Француската револуција и ангажираноста на Наполеон во
војската и неговата врска револуционерните лидери и неговата поврзаност во
револуцијата. Тој се промовира како бригаден генерал кој помага да се потисне
ројалистичко востание против револуционерната влада во Париз и бил промовиран во
главен генерал.
Во 1799 година, по државениот удар, Наполеон бил дел од група која успешно го
соборила францускиот директориум. Директориумот бил заменет со тричлениот
конзулат, а Наполеон стана прв консул, што го направи водечка политичка фигура на
Франција. Со тоа доаѓа на власт со кое во 1802 година станува прв конзул до крајот на
животот, а две години подоцна се прогласува за цар.
Со владеењето на Наполеон идат многу негови измени во уставниот систем на
Франција тој ја подобрува положбата на граѓанинот со нови закони за правото на човекот
кои и до ден денес се уште важат во повеќето земји во Европа и Северна Америка.
На почетокот со воените подвизи Наполеон постигнал големи успеси покоруваќи
многу држави делови од Европа. Води тешки битки со Австрија и Русија. Но со одлуката
за инвазија на Русија тој се се наоѓа во тешка положба во зимските услови на Русија и
неговото повлекување кое завшува катастрофално по враќањето тој не ја добива својата
доверба од своите поданици и е протеран на островот Елба кој по драматичното враќање
во 1815 година повторно ја презема власта и бара мир со неговите непријатели кој не го
добива. Во така наречените 100 дена тој оди повторно во војна каде го претрпува
последниот и нафаталниот пораз во битката кај Ватерло, по завшувањето на оваа битка тој
повторно се наоѓа протеран на островот Света Елена во Атланскиот Океан каде останува
до крајот на неговиот живот во 1821 година.

8
https://www.southampton.ac.uk/courses/modules/hist2097.page

8
 Во историјата Наполеон Бонапарт ќе остане запамтен како личност чие име ќе е
запамтено и по доброто и по лошото. Тој ќе биде запамтен како личност кој се грижи за
својот народ и за обичниот народ со донесувањето на законите и правата за човекот но и
како тиранин.

9. Користена литература
1. Макс Гало: „Наполеон песна на замуинување“, „Мисла“ Скопје 2006 година

Литература од интернет:

1. https://www.biography.com/people/napoleon-9420291
2. https://www.thefamouspeople.com/profiles/napoleon-i-2423.php
3. https://www.britannica.com/event/Napoleonic-Wars
4. https://mk.wikipedia.org/wiki/Наполеон_Бонапарт
5. www.history.com/topics/napoleon
6. https://www.southampton.ac.uk/courses/modules/hist2097.page