ალბათობის ფინალურის ბილეთები (2018 წლის)

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 40

საბოლოო გამოცდა

ფაკულტეტი: ეკონომიკისა და ბიზნესის


დისციპლინა: „ალბათობის თეორია და მათემატიკური სტატისტიკა“
სტატუსი: სავალდებულო
კოორდინატორი: ომარ ფურთუხია
ტელეფონი: 577 244 511
ხანგრძლივობა: 3 სთ
შენიშვნა: სტუდენტს შეუძლია ისარგებლოს კალკულატორით
მაქსიმალური შეფასება: 40 ქულა

ვარიანტი #1
1. xdomilebaTa wyvil-wyvilad da erToblivad damoukidebloba (2 qula), bernSteinis
magaliTi (sruli formulireba (2 qula) da Semowmeba (2 qula). sul 6 qula
2. binomialuri ganawilebis kanoni da ricxviTi maxasiaTeblebi (lodini, dispersia)
(2 qula), gamoTvaleT lodini (Tu bernulis ganawilebaze daiyvanT, maSin zustad
unda iyos axsnili es gadasvla) (4 qula). sul 6 qula
3. dawereT ndobis intervali (1 qula) da SerCevis moculoba (1 qula) normaluri
populaciis saSualosaTvis cnobili dispersiis SemTxvevaSi. axseniT ratomaa is
aseTi saxis – 4 qula. sul 6 qula
4. hipoTezis Semowmeba normaluri populaciis dispersiisaTvis ucnobi saSualos Se-
mTxvevaSi (kriteriumi marcxena calmxrivia): a) ZiriTadi da alternatiuli hipoTeza
(1 qula); b) kriteriumis statistika da misi ganawileba (1 qula); g) kritikuli wert-
ili, kritikuli are C.R. (1 qula); d) gadawyvetilebis miRebis wesi (1 qula); e) axse-
niT ratomaa kritikuli are aseTi saxis (3 qula). sul 7 qula

praqtikuli amocanebi

1. A ყუთში მოთავსებულია 5 წითელი და 3 ლურჯი კალკულატორი, B ყუთში -- 4 წითელი და 6


ლურჯი კალკულატორი, ხოლო C ყუთში კი 2 წითელი და 7 ლურჯი კალკულატორი. თუ A ყუთი-
დან შემთხვევით ამოღებული ერთი კალკულატორი წითელია, მაშინ ერთ კალკუკლატორს ვიღ-
ებთ B ყუთიდან, წინააღმდეგ შემთხვევაში კი ერთ კალკულატორს ვიღებთ C ყუთიდან. იპოვეთ
ალბათობა იმისა, რომ ორივე კალკულატორი ლურჯია. 4 ქულა
2. teleatelies monacemebiT, sagarantio periodSi, saSualod kineskopebis 24% gamo-
dis mwyobridan. SemTxveviT SeაrCიეს 1000 kineskopi. a) ipoveT albaToba imisa, rom
sagarantio periodSi mwyobridan gamova 257-ze meti კინესკოპი, Tu cnobilia, rom
mwyobridan gamosul kineskopTa raodenoba metia an toli 230-ze (1 ქ.); b) ipoveT mwyo-
bridan gamosuli kineskopebis raodenobis ualbaTesi ricxvi (1 ქ.); გ) იპოვეთ ალბათო-
ბა იმისა, რომ მწყობრიდან გამოსული კინესკოპების რაოდენობა ტოლი იქნება უალბათესი რიცხ-
ვის (1 ქ.). სულ 3 ქულა
3. jandacvis eqspertis mosazrebiT qalebis 20 procenti Rebulobs vitamins. SemTxve-
viT SerCeuli 150 qalidan 21% Rebulobda vitamins. 1) 0.03 mniSvnelovnebis doniT
SegviZlia Tu ara davadasturoT eqspertis mosazreba (3 ქ.); 2) ra moculobis unda
iyos SerCeva, rom 96%-iani saimedoobiTa da 3%-is sizustiT SevafasoT im qalebis
realuri proporcia, romlebic Rebuloben vitamins (1 ქ.). sul 4 qula
4. dekanatis mtkicebiT adgilobriv studentTa asakis saSualo ufro dabalia vidre
Camosul studentTa asakis saSualo. Sesabamisi SerCeviTi maxasiaTeblebi (SerCeviTi
saSualo da SerCeviTi standartuli gadaxra) aRmoCnda: x 8  28.6, s8  30, y 10  32.9,
s10  72 . CaTvaleT, rom studentTa asaki normaluradaa ganawilebuli. mniSvnelovne-
bis doned aiReT   0.05 .
1) SeamowmeT hipoTeza dispersiaTa tolobis Sesaxeb (4 q.);
2) gvaqvs Tu ara sakmarisi safuZveli davadasturoT dekanatis mtkicebuleba (4 q.);
3) aageT 96%-iani ndobis intervali asakis saSualoTa sxvaobisaTvis (1 q.);
4) aageT 95%-iani ndobis intervali dispersiaTa SefardebisaTvis (1 q.).
gafrTxileba! 2)-Si daD3)-Si gaiTvaliswineT 1)-is pasuxi. sul 10 qula
5. ქვემოთ მოყვანილია 1000 თანამშრომლის განაწილება სამუშაოს ხასიათისა და ეთნიკური კუთვ-
ნილების მიხედვით:
სამუშაოს ტიპი კონვეირი ოფისი მენეჯმენტი
თეთრკანიანი 290 130 80
აფრო-ამერიკელი 250 40 10
ჩინელი 160 30 10
2.5%-იანი მნიშვნელოვნების დონით არის თუ არა კავშირი სამუშაოს ხასიათსა და ეთნიკურ კუთ-
ვნილებას შორის. I) ჩამოაყალიბეთ ჰიპოთეზები (0.5 ქულა); II) დაადგინეთ თავისუფლების ხარ-
ისხი (0.5 ქულა); III) იპოვეთ კრიტიკული არე (0.5 ქულა); IV) შეაფასეთ ჩინელებში ოფისში მომუ-
შავეთა მოსალოდნელი სიხშირე (0.5 ქულა); V) გამოთვალეთ კრიტერიუმის მნიშვნელობა (1.5 ქუ-
ლა); VI) გააკეთეთ დასკვნა (0.5 ქულა). სულ 4 ქულა

SeniSvna:
a) aq sul grovdeba 50 qula. maqsimaluri Sefasebaa 40 qula;
b) hipoTezebis Semowmebis praqtikul amocanaSi: bolomde unda gamoTvaloT
kriteriumis mniSvneloba da kritikuli are da aqedan gamomdinare gamoitanoT
daskvna; sxva SemTxvevaSi ar moiTxoveba arcerTi sididis bolomde gamoTvla
(saWiro formulebSi SeitaneT saWiro ricxvebi, maT Soris cxrilebidanac).
g) isargebleT qvemoTmoyvanili gamosaxulebebiT da cxrilebiT:

X n  Y m  (a1  a2 ) X n  Y m  (a1  a2 ) X n  Y m  (a1  a2 ) X n  Y m  (a1  a2 )


; ; ; ;
12 / n   22 / m Sn'2 / n  Sm'2 / m Sn2 / (n  1)  Sm2 / (m  1) Sn' ,m 1/ n  1/ m
P1  P 2  ( p1  p2 ) Sn'2 /  12 nSn2 / (n  1)12 max{Sn'2 , Sm'2 } max{nSn2 / (n  1), mSn2 / (m  1)}
; '2 2 ; ; ; ;
PQ(1/ n  1/ m) Sm /  2 mSm2 / (m  1) 22 min{Sn'2 , Sm'2 } min{nSn2 / (n  1), mSn2 / (m  1)}
n m

(Oi , j  Ei , j ) 2 k
(Oi  Ei )
2 s
(ni  ni)
2
 o  o (X i  X) 
2
 (Y j  Y )2
 Ei , j
; 
i 1 Ei
; 
i 1 ni
;
i i, j

 o
j i, j
;
i 1
nm2
j 1
;
i, j i, j i, j

1 [ Sn2 / (n  1)  Sm2 / (m  1)]2 ( Sn'2 / n  Sm'2 / m)2


[nSn2  mSm2 ] ; ; ;
nm2 [ Sn2 / (n  1)]2 / (n  1)  [ Sm
2 / (m  1)]2 / (m  1) ( S '2 / n)2 / (n  1)  ( S '2 / m)2 / (m  1)
n m
x n  y m  z / 2  12 / n   22 / m ; p1  p 2 z /2 p1 q1 / n  p 2 q 2 / m ; xn  y m z /2 sn'2 / n  sm'2 / m ;
n m
xn  y m t[c ], /2 sn'2 / n  sm'2 / m ; x n  y m  t nm2, / 2 sn' ,m 1 / n  1 / m ; P1  P2 ;
nm nm
1 sn'2 sn'2
( Fm1,n1,1 /2  sn / sm , Fm1,n1, /2  sn / sm ) ;
'2 '2 '2 '2
[(n  1) Sn  (m  1) Sm ] ; (
'2 '2
, ).
nm2 Fn1,m1, /2  sm'2 Fn1,m1,1 /2  sm'2
 0 ( x) funqciis cxrilebi
0.00 0.01 0.02 0.03 0.04 0.05 0.06 0.07 0.08 0.09
0.0 0.0000 0.0040 0.0080 0.0120 0.0160 0.0199 0.0239 0.0279 0.0319 0.0359
0.1 0.0398 0.0438 0.0478 0.0517 0.0557 0.0596 0.0636 0.0675 0.0714 0.0753
0.2 0.0793 0.0832 0.0871 0.0910 0.0948 0.0987 0.1026 0.1064 0.1103 0.1141
0.3 0.1179 0.1217 0.1255 0.1293 0.1331 0.1368 0.1406 0.1443 0.1480 0.1517
0.4 0.1554 0.1591 0.1628 0.1664 0.1700 0.1736 0.1772 0.1808 0.1844 0.1879
0.5 0.1915 0.1950 0.1985 0.2019 0.2054 0.2088 0.2123 0.2157 0.2190 0.2224
0.6 0.2257 0.2291 0.2324 0.2357 0.2389 0.2422 0.2454 0.2486 0.2517 0.2549
0.7 0.2580 0.2611 0.2642 0.2673 0.2704 0.2734 0.2764 0.2794 0.2823 0.2852
0.8 0.2881 0.2910 0.2939 0.2967 0.2995 0.3023 0.3051 0.3078 0.3106 0.3133
0.9 0.3159 0.3186 0.3212 0.3238 0.3264 0.3289 0.3315 0.3340 0.3365 0.3389
1.0 0.3413 0.3438 0.3461 0.3485 0.3508 0.3531 0.3554 0.3577 0.3599 0.3621
1.1 0.3643 0.3665 0.3686 0.3708 0.3729 0.3749 0.3770 0.3790 0.3810 0.3830
1.2 0.3849 0.3869 0.3888 0.3907 0.3925 0.3944 0.3962 0.3980 0.3997 0.4015
1.3 0.4032 0.4049 0.4066 0.4082 0.4099 0.4115 0.4131 0.4147 0.4162 0.4177
1.4 0.4192 0.4207 0.4222 0.4236 0.4251 0.4265 0.4279 0.4292 0.4306 0.4319
1.5 0.4332 0.4345 0.4357 0.4370 0.4382 0.4394 0.4406 0.4418 0.4429 0.4441
1.6 0.4452 0.4463 0.4474 0.4484 0.4495 0.4505 0.4515 0.4525 0.4535 0.4545
1.7 0.4554 0.4564 0.4573 0.4582 0.4591 0.4599 0.4608 0.4616 0.4625 0.4633
1.8 0.4641 0.4649 0.4656 0.4664 0.4671 0.4678 0.4686 0.4693 0.4699 0.4706
1.9 0.4713 0.4719 0.4726 0.4732 0.4738 0.4744 0.4750 0.4756 0.4761 0.4767
2.0 0.4772 0.4778 0.4783 0.4788 0.4793 0.4798 0.4803 0.4808 0.4812 0.4817
2.1 0.4821 0.4826 0.4830 0.4834 0.4838 0.4842 0.4846 0.4850 0.4854 0.4857
2.2 0.4861 0.4864 0.4868 0.4871 0.4875 0.4878 0.4881 0.4884 0.4887 0.4890
2.3 0.4893 0.4896 0.4898 0.4901 0.4904 0.4906 0.4909 0.4911 0.4913 0.4916
2.4 0.4918 0.4920 0.4922 0.4925 0.4927 0.4929 0.4931 0.4932 0.4934 0.4936
2.5 0.4938 0.4940 0.4941 0.4943 0.4945 0.4946 0.4948 0.4949 0.4951 0.4952
2.6 0.4953 0.4955 0.4956 0.4957 0.4959 0.4960 0.4961 0.4962 0.4963 0.4964
2.7 0.4965 0.4966 0.4967 0.4968 0.4969 0.4970 0.4971 0.4972 0.4973 0.4974
2.8 0.4974 0.4975 0.4976 0.4977 0.4977 0.4978 0.4979 0.4979 0.4980 0.4981
2.9 0.4981 0.4982 0.4982 0.4983 0.4984 0.4984 0.4985 0.4985 0.4986 0.4986
3.0 0.4987 0.4987 0.4987 0.4988 0.4988 0.4989 0.4989 0.4989 0.4990 0.4990

, Tu .
t (stiudentis) ganawilebis zeda  2 (xi kvadrat) ganawilebis zeda  -
 -kritikuli wertilebi ( t n , ) kritikuli wertilebi (  n2, )
n\  0.1 0.05 0.025 0.02 0.01 n\  0.99 0.975 0.95 0.1 0.05 0.025 0.01
1 3.078 6.314 12.706 15.89 31.821 1 0.000 0.001 0.004 2.7055 3.8415 5.0239 6.6349
2 1.886 2.920 4.303 4.849 6.965 2 0.020 0.051 0.103 4.6052 5.9915 7.3778 9.2104
3 1.638 2.353 3.182 3.481 4.541 3 0.115 0.216 0.352 6.2514 7.8147 9.3484 11.344
4 1.533 2.132 2.776 2.999 3.747 4 0.297 0.484 0.711 7.7794 9.4877 11.143 13.276
5 1.476 2.015 2.571 2.757 3.365 5 0.554 0.831 1.145 9.2363 11.070 12.832 15.086
6 1.440 1.943 2.447 2.612 3.143 6 0.872 1.237 1.635 10.644 12.591 14.449 16.811
7 1.415 1.895 2.365 2.517 2.998 7 1.239 1.690 2.167 12.017 14.067 16.012 18.475
8 1.397 1.860 2.306 2.449 2.896 8 1.646 2.180 2.733 13.361 15.507 17.534 20.090
9 1.383 1.833 2.262 2.398 2.821 9 2.088 2.700 3.325 14.683 16.919 19.022 21.666
10 1.372 1.812 2.228 2.359 2.764 10 2.558 3.247 3.940 15.987 18.307 20.483 23.209
11 1.363 1.796 2.201 2.328 2.718 11 3.053 3.186 4.575 17.275 19.675 21.920 24.725
12 1.356 1.782 2.179 2.303 2.681 12 3.571 4.404 5.226 18.549 21.026 23.336 26.217
13 1.350 1.771 2.160 2.282 2.650 13 4.107 5.009 5.892 19.811 22.362 24.735 27.688
14 1.345 1.761 2.145 2.264 2.624 14 4.660 5.629 6.571 21.064 23.684 26.118 29.141
15 1.341 1.753 2.131 2.249 2.602 15 5.229 6.262 7.261 22.307 24.995 27.488 30.578
16 1.337 1.746 2.120 2.235 2.583 16 5.812 6.908 7.962 23.541 26.296 28.845 31.999
17 1.333 1.740 2.110 2.224 2.567 17 6.408 7.564 8.672 24.769 27.587 30.191 33.408
18 1.330 1.734 2.101 2.214 2.552 18 7.015 8.231 9.390 25.989 28.869 31.526 34.805
19 1.328 1.729 2.093 2.205 2.539 19 7.633 8.907 10.117 27.204 30.144 32.852 36.191
20 1.325 1.725 2.086 2.197 2.528 20 8.260 9.591 10.851 28.412 31.410 34.170 37.566

fiSeris ganawilebis zeda   0.025 kritikuli wertilebi


m\n 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12

1 647.7890 799.5000 864.1630 899.5833 921.8479 937.1111 948.2169 956.6562 963.2846 968.6274 976.7079

2 38.5063 39.0000 39.1655 39.2484 39.2982 39.3315 39.3552 39.3730 39.3869 39.3980 39.4146

3 17.4434 16.0441 15.4392 15.1010 14.8848 14.7347 14.6244 14.5399 14.4731 14.4189 14.3366

4 12.2179 10.6491 9.9792 9.6045 9.3645 9.1973 9.0741 8.9796 8.9047 8.8439 8.7512

5 10.0070 8.4336 7.7636 7.3879 7.1464 6.9777 6.8531 6.7572 6.6811 6.6192 6.5245

6 8.8131 7.2599 6.5988 6.2272 5.9876 5.8198 5.6955 5.5996 5.5234 5.4613 5.3662

7 8.0727 6.5415 5.8898 5.5226 5.2852 5.1186 4.9949 4.8993 4.8232 4.7611 4.6658

8 7.5709 6.0595 5.4160 5.0526 4.8173 4.6517 4.5286 4.4333 4.3572 4.2951 4.1997

9 7.2093 5.7147 5.0781 4.7181 4.4844 4.3197 4.1970 4.1020 4.0260 3.9639 3.8682

10 6.9367 5.4564 4.8256 4.4683 4.2361 4.0721 3.9498 3.8549 3.7790 3.7168 3.6209

11 6.7241 5.2559 4.6300 4.2751 4.0440 3.8807 3.7586 3.6638 3.5879 3.5257 3.4296

12 6.5538 5.0959 4.4742 4.1212 3.8911 3.7283 3.6065 3.5118 3.4358 3.3736 3.2773

13 6.4143 4.9653 4.3472 3.9959 3.7667 3.6043 3.4827 3.3880 3.3120 3.2497 3.1532
საბოლოო გამოცდა
ფაკულტეტი: ეკონომიკისა და ბიზნესის
დისციპლინა: „ალბათობის თეორია და მათემატიკური სტატისტიკა“
სტატუსი: სავალდებულო
კოორდინატორი: ომარ ფურთუხია
ტელეფონი: 577 244 511
ხანგრძლივობა: 3 სთ
შენიშვნა: სტუდენტს შეუძლია ისარგებლოს კალკულატორით
მაქსიმალური შეფასება: 40 ქულა

ვარიანტი #2

1. sxvaobis albaTobis formula zogad SemTxvevaSi (gamoyvana). 6 qula


2. damoukidebel SemTxveviT sidideTa namravlis lodinis formulis gamoyvana. damo-
ukideblobis ganmarteba da namravlis lodinis formula (2 qula). formulis gamo-
yvana (4 qula). sul 6 qula
3. dawereT ndobis intervali normaluri populaciis saSualosaTvis ucnobi disper-
siis SemTxvevaSi (2 qula). axseniT ratomaa is aseTi saxis (4 qula). sul 6 qula
4. hipoTezis Semowmeba normaluri populaciis dispersiisaTvis cnobili saSualos
SemTxvevaSi (kriteriumi marjvena calmxrivia): a) ZiriTadi da alternatiuli hipo-
Teza (1 qula); b) kriteriumis statistika da misi ganawileba (1 qula); g) kritikuli
wertili, kritikuli are C.R. (1 qula); d) gadawyvetilebis miRebis wesi (1 qula); e)
axseniT ratomaa kritikuli are aseTi saxis (3 qula). sul 7 qula

praqtikuli amocanebi

1. A ყუთში მოთავსებულია 5 წითელი და 3 ლურჯი კალკულატორი, B ყუთში -- 4 წითელი და 6


ლურჯი კალკულატორი, ხოლო C ყუთში კი 2 წითელი და 7 ლურჯი კალკულატორი. თუ A ყუთი-
დან შემთხვევით ამოღებული ერთი კალკულატორი წითელია, მაშინ ერთ კალკუკლატორს ვიღ-
ებთ B ყუთიდან, წინააღმდეგ შემთხვევაში კი ერთ კალკულატორს ვიღებთ C ყუთიდან. იპოვეთ
ალბათობა იმისა, რომ მეორე კალკულატორი წითელია. 4 ქულა
2. msoflio jandacvis organizaciis monacemebiT Sidsis virusiT dainficirebuli
yoveli 100 maimunidan saSualod 41 iRupeba. შეარჩიეს Sidsis virusiT dainficirebuli
1200 maimuni. a) ipoveT albaToba imisa, rom daiRupeba araumetes 480 მაიმუნი, Tu cno-
bilia, rom daRupulTa raodenoba ar aRemateba 515-s (1 ქ.); b) ipoveT Sidsis virusiT
gardacvlili maimunebis ualbaTesi ricxvi (1 ქ.); გ) იპოვეთ ალბათობა იმისა, რომ Sidsis
virusiT gardacvlili maimunebis რაოდენობა ტოლი იქნება უალბათესი რიცხვის (1 ქ.).
სულ 3 ქულა
3. statistikis departamentis mtkicebiT 55 welze meti asakis qalebis sul cota 25
procenti qvrivia. SemTxveviT SerCeuli 55 welze meti asakis 120 qalidan 26% qvri-
via. 1) 0.02 mniSvnelovnebis doniT SegviZlia Tu ara davadasturoT departamentis
mtkicebuleba (3 ქ.); 2) dawereT rom 97%-iani saimedoobis ndobis intervali 55 welze
meti asakis im qalebis realuri proporcisaTvis, romlebic qvrivebi arian (1 ქ.).
sul 4 qula
4. ganaTlebis saministros mtkicebiT dedaqalaqis skolebSi gakveTilebis gacdenaTa
saSualo naklebia vidre regionebis skolebSi. Sesabamisi SerCeviTi maxasiaTeblebi
(SerCeviTi saSualo da SerCeviTi standartuli gadaxra) aRmoCnda: x 9  78.6, s9  4,
y 10  102.9, s10  9 . CaTvaleT, rom gakveTilebis gacdenaTa ricxvi normaluradaa
ganawilebuli. mniSvnelovnebis doned aiReT   0.05 .
1) SeamowmeT hipoTeza dispersiaTa tolobis Sesaxeb (4 q.);
2) gvaqvs Tu ara sakmarisi safuZveli davadasturoT ganaTlebis saministros mtkice-
buleba (4 q.);
3) aageT 98%-iani ndobis intervali saSualoTa sxvaobisaTvis (1 q.);
4) aageT 95%-iani ndobis intervali dispersiaTa SefardebisaTvis (1 q.).
gafrTxileba! 2)-Si daD3)-Si gaiTvaliswineT 1)-is pasuxi. sul 10 qula
5. გამოკითხული იყო 1000 ამერიკელი მოქალაქე თუ ვის უჭერდნენ მხარს ისრაელ-პალესტინის
კონფლიქტში. გამოკითხვის შედეგებია:
ისრაელი პალესტინა არცერთი
დემოკრატი 210 110 40
რესპუბლიკელი 390 95 35
მწვანეები 50 20 50
1%-იანი მნიშვნელოვნების დონით არის თუა არა ისრაელის მხარდამჭერი მოქალაქეების პროპო-
რცია ერთი და იგივე სამივე პარტიაში. I) ჩამოაყალიბეთ ჰიპოთეზები (0.5 ქულა); II) დაადგინეთ
თავისუფლების ხარისხი (0.5 ქულა); III) იპოვეთ კრიტიკული არე (0.5 ქულა); IV) შეაფასეთ დემო-
კრატებში პალესტინელების მხარდამჭერთა მოსალოდნელი სიხშირე (0.5 ქულა); V) გამოთვალეთ
კრიტერიუმის მნიშვნელობა (1.5 ქულა); VI) გააკეთეთ დასკვნა (0.5 ქულა). სულ 4 ქულა

SeniSvna:
a) aq sul grovdeba 50 qula. maqsimaluri Sefasebaa 40 qula;
b) hipoTezebis Semowmebis praqtikul amocanaSi: bolomde unda gamoTvaloT
kriteriumis mniSvneloba da kritikuli are da aqedan gamomdinare gamoitanoT
daskvna; sxva SemTxvevaSi ar moiTxoveba arcerTi sididis bolomde gamoTvla
(saWiro formulebSi SeitaneT saWiro ricxvebi, maT Soris cxrilebidanac).
g) isargebleT qvemoTmoyvanili gamosaxulebebiT da cxrilebiT:

X n  Y m  (a1  a2 ) X n  Y m  (a1  a2 ) X n  Y m  (a1  a2 ) X n  Y m  (a1  a2 )


; ; ; ;
12 / n   22 / m Sn'2 / n  Sm'2 / m Sn / (n  1)  Sm / (m  1)
2 2 Sn' ,m 1/ n  1/ m
P1  P 2  ( p1  p2 ) Sn'2 /  12 nSn2 / (n  1)12 max{Sn'2 , Sm'2 } max{nSn2 / (n  1), mSn2 / (m  1)}
; ; ; ; ;
PQ(1/ n  1/ m) Sm'2 /  22 mSm2 / (m  1) 22 min{Sn'2 , Sm'2 } min{nSn2 / (n  1), mSn2 / (m  1)}
n m

(Oi , j  Ei , j ) 2 k
(Oi  Ei )2 s
(ni  ni)
2
 oi , j   oi , j  ( X i  X )2   (Y j  Y )2
i, j Ei , j
; 
i 1 Ei
; 
i 1 ni
;
i

 oi , j
j
;
i 1
nm2
j 1
;
i, j

1 [ Sn2 / (n  1)  Sm2 / (m  1)]2 ( Sn'2 / n  Sm'2 / m)2


[nSn2  mSm2 ] ; ; ;
nm2 [ Sn2 / (n  1)]2 / (n  1)  [ Sm
2 / (m  1)]2 / (m  1) ( S '2 / n)2 / (n  1)  ( S '2 / m)2 / (m  1)
n m
x n  y m  z / 2  12 / n   22 / m ; p1  p 2 z /2 p1 q1 / n  p 2 q 2 / m ; xn  y m z /2 sn'2 / n  sm'2 / m ;
n m
xn  y m t[c ], /2 sn'2 / n  sm'2 / m ; x n  y m  t nm2, / 2 sn' ,m 1 / n  1 / m ; P1  P2 ;
nm nm
1 sn'2 sn'2
( Fm1,n1,1 /2  sn'2 / sm'2 , Fm1,n1, /2  sn'2 / sm'2 ) ; [(n  1) Sn'2  (m  1) Sm'2 ] ; ( , ).
nm2 Fn1,m1, /2  sm'2 Fn1,m1,1 /2  sm'2
 0 ( x) funqciis cxrilebi
0.00 0.01 0.02 0.03 0.04 0.05 0.06 0.07 0.08 0.09
0.0 0.0000 0.0040 0.0080 0.0120 0.0160 0.0199 0.0239 0.0279 0.0319 0.0359
0.1 0.0398 0.0438 0.0478 0.0517 0.0557 0.0596 0.0636 0.0675 0.0714 0.0753
0.2 0.0793 0.0832 0.0871 0.0910 0.0948 0.0987 0.1026 0.1064 0.1103 0.1141
0.3 0.1179 0.1217 0.1255 0.1293 0.1331 0.1368 0.1406 0.1443 0.1480 0.1517
0.4 0.1554 0.1591 0.1628 0.1664 0.1700 0.1736 0.1772 0.1808 0.1844 0.1879
0.5 0.1915 0.1950 0.1985 0.2019 0.2054 0.2088 0.2123 0.2157 0.2190 0.2224
0.6 0.2257 0.2291 0.2324 0.2357 0.2389 0.2422 0.2454 0.2486 0.2517 0.2549
0.7 0.2580 0.2611 0.2642 0.2673 0.2704 0.2734 0.2764 0.2794 0.2823 0.2852
0.8 0.2881 0.2910 0.2939 0.2967 0.2995 0.3023 0.3051 0.3078 0.3106 0.3133
0.9 0.3159 0.3186 0.3212 0.3238 0.3264 0.3289 0.3315 0.3340 0.3365 0.3389
1.0 0.3413 0.3438 0.3461 0.3485 0.3508 0.3531 0.3554 0.3577 0.3599 0.3621
1.1 0.3643 0.3665 0.3686 0.3708 0.3729 0.3749 0.3770 0.3790 0.3810 0.3830
1.2 0.3849 0.3869 0.3888 0.3907 0.3925 0.3944 0.3962 0.3980 0.3997 0.4015
1.3 0.4032 0.4049 0.4066 0.4082 0.4099 0.4115 0.4131 0.4147 0.4162 0.4177
1.4 0.4192 0.4207 0.4222 0.4236 0.4251 0.4265 0.4279 0.4292 0.4306 0.4319
1.5 0.4332 0.4345 0.4357 0.4370 0.4382 0.4394 0.4406 0.4418 0.4429 0.4441
1.6 0.4452 0.4463 0.4474 0.4484 0.4495 0.4505 0.4515 0.4525 0.4535 0.4545
1.7 0.4554 0.4564 0.4573 0.4582 0.4591 0.4599 0.4608 0.4616 0.4625 0.4633
1.8 0.4641 0.4649 0.4656 0.4664 0.4671 0.4678 0.4686 0.4693 0.4699 0.4706
1.9 0.4713 0.4719 0.4726 0.4732 0.4738 0.4744 0.4750 0.4756 0.4761 0.4767
2.0 0.4772 0.4778 0.4783 0.4788 0.4793 0.4798 0.4803 0.4808 0.4812 0.4817
2.1 0.4821 0.4826 0.4830 0.4834 0.4838 0.4842 0.4846 0.4850 0.4854 0.4857
2.2 0.4861 0.4864 0.4868 0.4871 0.4875 0.4878 0.4881 0.4884 0.4887 0.4890
2.3 0.4893 0.4896 0.4898 0.4901 0.4904 0.4906 0.4909 0.4911 0.4913 0.4916
2.4 0.4918 0.4920 0.4922 0.4925 0.4927 0.4929 0.4931 0.4932 0.4934 0.4936
2.5 0.4938 0.4940 0.4941 0.4943 0.4945 0.4946 0.4948 0.4949 0.4951 0.4952
2.6 0.4953 0.4955 0.4956 0.4957 0.4959 0.4960 0.4961 0.4962 0.4963 0.4964
2.7 0.4965 0.4966 0.4967 0.4968 0.4969 0.4970 0.4971 0.4972 0.4973 0.4974
2.8 0.4974 0.4975 0.4976 0.4977 0.4977 0.4978 0.4979 0.4979 0.4980 0.4981
2.9 0.4981 0.4982 0.4982 0.4983 0.4984 0.4984 0.4985 0.4985 0.4986 0.4986
3.0 0.4987 0.4987 0.4987 0.4988 0.4988 0.4989 0.4989 0.4989 0.4990 0.4990

, Tu .
t (stiudentis) ganawilebis zeda  2 (xi kvadrat) ganawilebis zeda  -
 -kritikuli wertilebi ( t n , ) kritikuli wertilebi (  n2, )
n\  0.1 0.05 0.025 0.02 0.01 n\  0.99 0.975 0.95 0.1 0.05 0.025 0.01
1 3.078 6.314 12.706 15.89 31.821 1 0.000 0.001 0.004 2.7055 3.8415 5.0239 6.6349
2 1.886 2.920 4.303 4.849 6.965 2 0.020 0.051 0.103 4.6052 5.9915 7.3778 9.2104
3 1.638 2.353 3.182 3.481 4.541 3 0.115 0.216 0.352 6.2514 7.8147 9.3484 11.344
4 1.533 2.132 2.776 2.999 3.747 4 0.297 0.484 0.711 7.7794 9.4877 11.143 13.276
5 1.476 2.015 2.571 2.757 3.365 5 0.554 0.831 1.145 9.2363 11.070 12.832 15.086
6 1.440 1.943 2.447 2.612 3.143 6 0.872 1.237 1.635 10.644 12.591 14.449 16.811
7 1.415 1.895 2.365 2.517 2.998 7 1.239 1.690 2.167 12.017 14.067 16.012 18.475
8 1.397 1.860 2.306 2.449 2.896 8 1.646 2.180 2.733 13.361 15.507 17.534 20.090
9 1.383 1.833 2.262 2.398 2.821 9 2.088 2.700 3.325 14.683 16.919 19.022 21.666
10 1.372 1.812 2.228 2.359 2.764 10 2.558 3.247 3.940 15.987 18.307 20.483 23.209
11 1.363 1.796 2.201 2.328 2.718 11 3.053 3.186 4.575 17.275 19.675 21.920 24.725
12 1.356 1.782 2.179 2.303 2.681 12 3.571 4.404 5.226 18.549 21.026 23.336 26.217
13 1.350 1.771 2.160 2.282 2.650 13 4.107 5.009 5.892 19.811 22.362 24.735 27.688
14 1.345 1.761 2.145 2.264 2.624 14 4.660 5.629 6.571 21.064 23.684 26.118 29.141
15 1.341 1.753 2.131 2.249 2.602 15 5.229 6.262 7.261 22.307 24.995 27.488 30.578
16 1.337 1.746 2.120 2.235 2.583 16 5.812 6.908 7.962 23.541 26.296 28.845 31.999
17 1.333 1.740 2.110 2.224 2.567 17 6.408 7.564 8.672 24.769 27.587 30.191 33.408
18 1.330 1.734 2.101 2.214 2.552 18 7.015 8.231 9.390 25.989 28.869 31.526 34.805
19 1.328 1.729 2.093 2.205 2.539 19 7.633 8.907 10.117 27.204 30.144 32.852 36.191
20 1.325 1.725 2.086 2.197 2.528 20 8.260 9.591 10.851 28.412 31.410 34.170 37.566

fiSeris ganawilebis zeda   0.025 kritikuli wertilebi


m\n 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12

1 647.7890 799.5000 864.1630 899.5833 921.8479 937.1111 948.2169 956.6562 963.2846 968.6274 976.7079

2 38.5063 39.0000 39.1655 39.2484 39.2982 39.3315 39.3552 39.3730 39.3869 39.3980 39.4146

3 17.4434 16.0441 15.4392 15.1010 14.8848 14.7347 14.6244 14.5399 14.4731 14.4189 14.3366

4 12.2179 10.6491 9.9792 9.6045 9.3645 9.1973 9.0741 8.9796 8.9047 8.8439 8.7512

5 10.0070 8.4336 7.7636 7.3879 7.1464 6.9777 6.8531 6.7572 6.6811 6.6192 6.5245

6 8.8131 7.2599 6.5988 6.2272 5.9876 5.8198 5.6955 5.5996 5.5234 5.4613 5.3662

7 8.0727 6.5415 5.8898 5.5226 5.2852 5.1186 4.9949 4.8993 4.8232 4.7611 4.6658

8 7.5709 6.0595 5.4160 5.0526 4.8173 4.6517 4.5286 4.4333 4.3572 4.2951 4.1997

9 7.2093 5.7147 5.0781 4.7181 4.4844 4.3197 4.1970 4.1020 4.0260 3.9639 3.8682

10 6.9367 5.4564 4.8256 4.4683 4.2361 4.0721 3.9498 3.8549 3.7790 3.7168 3.6209

11 6.7241 5.2559 4.6300 4.2751 4.0440 3.8807 3.7586 3.6638 3.5879 3.5257 3.4296

12 6.5538 5.0959 4.4742 4.1212 3.8911 3.7283 3.6065 3.5118 3.4358 3.3736 3.2773

13 6.4143 4.9653 4.3472 3.9959 3.7667 3.6043 3.4827 3.3880 3.3120 3.2497 3.1532
საბოლოო გამოცდა
ფაკულტეტი: ეკონომიკისა და ბიზნესის
დისციპლინა: „ალბათობის თეორია და მათემატიკური სტატისტიკა“
სტატუსი: სავალდებულო
კოორდინატორი: ომარ ფურთუხია
ტელეფონი: 577 244 511
ხანგრძლივობა: 3 სთ
შენიშვნა: სტუდენტს შეუძლია ისარგებლოს კალკულატორით
მაქსიმალური შეფასება: 40 ქულა

ვარიანტი #3

1. disperiis ori ganmartebis ekvivalenturoba (Semowmeba). 6 qula


2. geometriuli ganawilebis kanoni da ricxviTi maxasiaTeblebi (lodini, dispersia)
(2 qula), gamoTvaleT lodini (4 qula). sul 6 qula
3. dawereT ndobis intervali normaluri populaciis dispersiisaTvis ucnobi saSua-
los SemTxvevaSi (2 qula). axseniT ratomaa is aseTi saxis (4 qula). sul 6 qula
4. hipoTezaTa Semowmeba bernulis sqemaSi (kriteriumi marjvena calmxrivia): a) Ziri-
Tadi da alternatiuli hipoTeza (1 qula); b) kriteriumis statistika da misi ganawi-
leba (1 qula); g) kritikuli wertili, kritikuli are C.R. (1 qula); d) gadawyvetile-
bis miRebis wesi (1 qula); e) axseniT ratomaa kritikuli are aseTi saxis (3 qula).
sul 7 qula

praqtikuli amocanebi

1. A ყუთში მოთავსებულია 5 წითელი და 3 ლურჯი კალკულატორი, B ყუთში -- 4 წითელი და 6


ლურჯი კალკულატორი, ხოლო C ყუთში კი 2 წითელი და 7 ლურჯი კალკულატორი. თუ A ყუთი-
დან შემთხვევით ამოღებული ერთი კალკულატორი წითელია, მაშინ ერთ კალკუკლატორს ვიღ-
ებთ B ყუთიდან, წინააღმდეგ შემთხვევაში კი ერთ კალკულატორს ვიღებთ C ყუთიდან. იპოვეთ
ალბათობა იმისა, რომ მეორე კალკულატორი ლურჯია. 4 ქულა
2. wesieri saTamaSo kamaTეls აგორებენ 900-jer. a) gamoTvaleT albaToba imisa, რომ 3-
is jeradi qulis mosvlaTa raodenoba iqneba 325-ze meti, Tu cnobilia, rom is metia
an toli 290-ze (1ქ.); ბ) ipoveT 3-is jeradi qulis mosvlaTa raodenobis ualbaTesi
ricxvi (1 ქ.); გ) იპოვეთ ალბათობა იმისა, რომ 3-is jeradi qulis mosvlaTa raodenoba
ტოლი იქნება უალბათესი რიცხვის (1 ქ.). სულ 3 ქულა
3. axalSobilTa wonis standartuli gadaxraa 170 grami. SemTxveviT SerCeuli 27
axalSobilis saSualo wona aRmoCnda 3500 grami. 1) 0.023 mniSvnelovnebis doniT
SegviZlia Tu ara vamtkicoT, rom axalSobilTa wonis saSualo metia 3400 gramze (3
ქ.); 2) ra moculobis unda iyos SerCeva, rom 97%-iani saimedoobiTa da 2.5%-is sizus-
tiT SevafasoT axalSobilTa wonis saSualo (1 ქ.). sul 4 qula
4. jandacvis saministros mtkicebiT saavadmyofoebis oTaxebSi xmauris done (gazo-
mili decibalebSi) ufro dabalia, vidre derefnebSi. Sesabamisi SerCeviTi maxasiaT-
eblebi (SerCeviTi saSualo da SerCeviTi standartuli gadaxra) aRmoCnda: x 9  59.4,
s9  24, y 11  61.2, s11  110 . CaTvaleT, rom xmauris done normaluradaa ganawilebuli.
mniSvnelovnebis doned aiReT   0.05 .
1) SeamowmeT hipoTeza dispersiaTa tolobis Sesaxeb (4 q.);
2) gvaqvs Tu ara sakmarisi safuZveli davadasturoT jandacvis saministros mtkice-
buleba (4 q.);
3) aageT 96%-iani ndobis intervali xmauris donis saSualoTa sxvaobisaTvis (1 q.);
4) aageT 95%-iani ndobis intervali dispersiaTa SefardebisaTvis (1 q.).
gafrTxileba! 2)-Si daD3)-Si gaiTvaliswineT 1)-is pasuxi. sul 10 qula
5. ჩატარებული იყო გამოკითხვა გარკვეულ სატელევიზიო გადაცემაზე შეხედულობის შესახებ.
გამოკითხა 1000 ადამიანი. გამოკითხვის შედეგებია:
დამოკიდებულება დადებითი ნეიტრალური უარყოფითი
ეკონომისტი 300 50 100
ინჟინერი 100 100 80
ექიმი 150 50 70
10%-იანი მნიშვნელოვნების დონით არის თუ არა დამოკიდებული გარკვეულ გადაცემაზე
შეხედულება ადამიანის პროფესიაზე. I) ჩამოაყალიბეთ ჰიპოთეზები (0.5 ქულა); II) დაადგინეთ
თავისუფლების ხარისხი (0.5 ქულა); III) იპოვეთ კრიტიკული არე (0.5 ქულა); IV) შეაფასეთ
ექიმებში დადებითი პასუხის მოსალოდნელი სიხშირე (0.5 ქულა); V) გამოთვალეთ კრიტერიუმის
მნიშვნელობა (1.5 ქულა); VI) გააკეთეთ დასკვნა (0.5 ქულა). სულ 4 ქულა

SeniSvna:
a) aq sul grovdeba 50 qula. maqsimaluri Sefasebaa 40 qula;
b) hipoTezebis Semowmebis praqtikul amocanaSi: bolomde unda gamoTvaloT
kriteriumis mniSvneloba da kritikuli are da aqedan gamomdinare gamoitanoT
daskvna; sxva SemTxvevaSi ar moiTxoveba arcerTi sididis bolomde gamoTvla
(saWiro formulebSi SeitaneT saWiro ricxvebi, maT Soris cxrilebidanac).
g) isargebleT qvemoTmoyvanili gamosaxulebebiT da cxrilebiT:

X n  Y m  (a1  a2 ) X n  Y m  (a1  a2 ) X n  Y m  (a1  a2 ) X n  Y m  (a1  a2 )


; ; ; ;
12 / n   22 / m Sn'2 / n  Sm'2 / m Sn2 / (n  1)  Sm2 / (m  1) Sn' ,m 1/ n  1/ m
P1  P 2  ( p1  p2 ) Sn'2 /  12 nSn2 / (n  1)12 max{Sn'2 , Sm'2 } max{nSn2 / (n  1), mSn2 / (m  1)}
; ; ; ; ;
PQ(1/ n  1/ m) Sm'2 /  22 mSm2 / (m  1) 22 min{Sn'2 , Sm'2 } min{nSn2 / (n  1), mSn2 / (m  1)}
n m

(Oi , j  Ei , j ) 2 k
(Oi  Ei )2 s
(ni  ni)
2
 oi , j   oi , j (X i  X) 
2
 (Y j  Y )2
i, j Ei , j
; 
i 1 Ei
; 
i 1 ni
;
i

 oi , j
j
;
i 1
nm2
j 1
;
i, j

1 [ Sn2 / (n  1)  Sm2 / (m  1)]2 ( Sn'2 / n  Sm'2 / m)2


[nSn2  mSm2 ] ; ; ;
nm2 [ Sn2 / (n  1)]2 / (n  1)  [ Sm
2 / (m  1)]2 / (m  1) ( S '2 / n)2 / (n  1)  ( S '2 / m)2 / (m  1)
n m
x n  y m  z / 2  12 / n   22 / m ; p1  p 2 z /2 p1 q1 / n  p 2 q 2 / m ; xn  y m z /2 sn'2 / n  sm'2 / m ;
n m
xn  y m t[c ], /2 sn'2 / n  sm'2 / m ; x n  y m  t nm2, / 2 sn' ,m 1 / n  1 / m ; P1  P2 ;
nm nm
1 sn'2 sn'2
( Fm1,n1,1 /2  sn / sm , Fm1,n1, /2  sn / sm ) ;
'2 '2 '2 '2
[(n  1) Sn  (m  1) Sm ] ; (
'2 '2
, ).
nm2 Fn1,m1, /2  sm'2 Fn1,m1,1 /2  sm'2
 0 ( x) funqciis cxrilebi
0.00 0.01 0.02 0.03 0.04 0.05 0.06 0.07 0.08 0.09
0.0 0.0000 0.0040 0.0080 0.0120 0.0160 0.0199 0.0239 0.0279 0.0319 0.0359
0.1 0.0398 0.0438 0.0478 0.0517 0.0557 0.0596 0.0636 0.0675 0.0714 0.0753
0.2 0.0793 0.0832 0.0871 0.0910 0.0948 0.0987 0.1026 0.1064 0.1103 0.1141
0.3 0.1179 0.1217 0.1255 0.1293 0.1331 0.1368 0.1406 0.1443 0.1480 0.1517
0.4 0.1554 0.1591 0.1628 0.1664 0.1700 0.1736 0.1772 0.1808 0.1844 0.1879
0.5 0.1915 0.1950 0.1985 0.2019 0.2054 0.2088 0.2123 0.2157 0.2190 0.2224
0.6 0.2257 0.2291 0.2324 0.2357 0.2389 0.2422 0.2454 0.2486 0.2517 0.2549
0.7 0.2580 0.2611 0.2642 0.2673 0.2704 0.2734 0.2764 0.2794 0.2823 0.2852
0.8 0.2881 0.2910 0.2939 0.2967 0.2995 0.3023 0.3051 0.3078 0.3106 0.3133
0.9 0.3159 0.3186 0.3212 0.3238 0.3264 0.3289 0.3315 0.3340 0.3365 0.3389
1.0 0.3413 0.3438 0.3461 0.3485 0.3508 0.3531 0.3554 0.3577 0.3599 0.3621
1.1 0.3643 0.3665 0.3686 0.3708 0.3729 0.3749 0.3770 0.3790 0.3810 0.3830
1.2 0.3849 0.3869 0.3888 0.3907 0.3925 0.3944 0.3962 0.3980 0.3997 0.4015
1.3 0.4032 0.4049 0.4066 0.4082 0.4099 0.4115 0.4131 0.4147 0.4162 0.4177
1.4 0.4192 0.4207 0.4222 0.4236 0.4251 0.4265 0.4279 0.4292 0.4306 0.4319
1.5 0.4332 0.4345 0.4357 0.4370 0.4382 0.4394 0.4406 0.4418 0.4429 0.4441
1.6 0.4452 0.4463 0.4474 0.4484 0.4495 0.4505 0.4515 0.4525 0.4535 0.4545
1.7 0.4554 0.4564 0.4573 0.4582 0.4591 0.4599 0.4608 0.4616 0.4625 0.4633
1.8 0.4641 0.4649 0.4656 0.4664 0.4671 0.4678 0.4686 0.4693 0.4699 0.4706
1.9 0.4713 0.4719 0.4726 0.4732 0.4738 0.4744 0.4750 0.4756 0.4761 0.4767
2.0 0.4772 0.4778 0.4783 0.4788 0.4793 0.4798 0.4803 0.4808 0.4812 0.4817
2.1 0.4821 0.4826 0.4830 0.4834 0.4838 0.4842 0.4846 0.4850 0.4854 0.4857
2.2 0.4861 0.4864 0.4868 0.4871 0.4875 0.4878 0.4881 0.4884 0.4887 0.4890
2.3 0.4893 0.4896 0.4898 0.4901 0.4904 0.4906 0.4909 0.4911 0.4913 0.4916
2.4 0.4918 0.4920 0.4922 0.4925 0.4927 0.4929 0.4931 0.4932 0.4934 0.4936
2.5 0.4938 0.4940 0.4941 0.4943 0.4945 0.4946 0.4948 0.4949 0.4951 0.4952
2.6 0.4953 0.4955 0.4956 0.4957 0.4959 0.4960 0.4961 0.4962 0.4963 0.4964
2.7 0.4965 0.4966 0.4967 0.4968 0.4969 0.4970 0.4971 0.4972 0.4973 0.4974
2.8 0.4974 0.4975 0.4976 0.4977 0.4977 0.4978 0.4979 0.4979 0.4980 0.4981
2.9 0.4981 0.4982 0.4982 0.4983 0.4984 0.4984 0.4985 0.4985 0.4986 0.4986
3.0 0.4987 0.4987 0.4987 0.4988 0.4988 0.4989 0.4989 0.4989 0.4990 0.4990

, Tu .
t (stiudentis) ganawilebis zeda  2 (xi kvadrat) ganawilebis zeda  -
 -kritikuli wertilebi ( t n , ) kritikuli wertilebi (  n2, )
n\  0.1 0.05 0.025 0.02 0.01 n\  0.99 0.975 0.95 0.1 0.05 0.025 0.01
1 3.078 6.314 12.706 15.89 31.821 1 0.000 0.001 0.004 2.7055 3.8415 5.0239 6.6349
2 1.886 2.920 4.303 4.849 6.965 2 0.020 0.051 0.103 4.6052 5.9915 7.3778 9.2104
3 1.638 2.353 3.182 3.481 4.541 3 0.115 0.216 0.352 6.2514 7.8147 9.3484 11.344
4 1.533 2.132 2.776 2.999 3.747 4 0.297 0.484 0.711 7.7794 9.4877 11.143 13.276
5 1.476 2.015 2.571 2.757 3.365 5 0.554 0.831 1.145 9.2363 11.070 12.832 15.086
6 1.440 1.943 2.447 2.612 3.143 6 0.872 1.237 1.635 10.644 12.591 14.449 16.811
7 1.415 1.895 2.365 2.517 2.998 7 1.239 1.690 2.167 12.017 14.067 16.012 18.475
8 1.397 1.860 2.306 2.449 2.896 8 1.646 2.180 2.733 13.361 15.507 17.534 20.090
9 1.383 1.833 2.262 2.398 2.821 9 2.088 2.700 3.325 14.683 16.919 19.022 21.666
10 1.372 1.812 2.228 2.359 2.764 10 2.558 3.247 3.940 15.987 18.307 20.483 23.209
11 1.363 1.796 2.201 2.328 2.718 11 3.053 3.186 4.575 17.275 19.675 21.920 24.725
12 1.356 1.782 2.179 2.303 2.681 12 3.571 4.404 5.226 18.549 21.026 23.336 26.217
13 1.350 1.771 2.160 2.282 2.650 13 4.107 5.009 5.892 19.811 22.362 24.735 27.688
14 1.345 1.761 2.145 2.264 2.624 14 4.660 5.629 6.571 21.064 23.684 26.118 29.141
15 1.341 1.753 2.131 2.249 2.602 15 5.229 6.262 7.261 22.307 24.995 27.488 30.578
16 1.337 1.746 2.120 2.235 2.583 16 5.812 6.908 7.962 23.541 26.296 28.845 31.999
17 1.333 1.740 2.110 2.224 2.567 17 6.408 7.564 8.672 24.769 27.587 30.191 33.408
18 1.330 1.734 2.101 2.214 2.552 18 7.015 8.231 9.390 25.989 28.869 31.526 34.805
19 1.328 1.729 2.093 2.205 2.539 19 7.633 8.907 10.117 27.204 30.144 32.852 36.191
20 1.325 1.725 2.086 2.197 2.528 20 8.260 9.591 10.851 28.412 31.410 34.170 37.566

fiSeris ganawilebis zeda   0.025 kritikuli wertilebi


m\n 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12

1 647.7890 799.5000 864.1630 899.5833 921.8479 937.1111 948.2169 956.6562 963.2846 968.6274 976.7079

2 38.5063 39.0000 39.1655 39.2484 39.2982 39.3315 39.3552 39.3730 39.3869 39.3980 39.4146

3 17.4434 16.0441 15.4392 15.1010 14.8848 14.7347 14.6244 14.5399 14.4731 14.4189 14.3366

4 12.2179 10.6491 9.9792 9.6045 9.3645 9.1973 9.0741 8.9796 8.9047 8.8439 8.7512

5 10.0070 8.4336 7.7636 7.3879 7.1464 6.9777 6.8531 6.7572 6.6811 6.6192 6.5245

6 8.8131 7.2599 6.5988 6.2272 5.9876 5.8198 5.6955 5.5996 5.5234 5.4613 5.3662

7 8.0727 6.5415 5.8898 5.5226 5.2852 5.1186 4.9949 4.8993 4.8232 4.7611 4.6658

8 7.5709 6.0595 5.4160 5.0526 4.8173 4.6517 4.5286 4.4333 4.3572 4.2951 4.1997

9 7.2093 5.7147 5.0781 4.7181 4.4844 4.3197 4.1970 4.1020 4.0260 3.9639 3.8682

10 6.9367 5.4564 4.8256 4.4683 4.2361 4.0721 3.9498 3.8549 3.7790 3.7168 3.6209

11 6.7241 5.2559 4.6300 4.2751 4.0440 3.8807 3.7586 3.6638 3.5879 3.5257 3.4296

12 6.5538 5.0959 4.4742 4.1212 3.8911 3.7283 3.6065 3.5118 3.4358 3.3736 3.2773

13 6.4143 4.9653 4.3472 3.9959 3.7667 3.6043 3.4827 3.3880 3.3120 3.2497 3.1532
საბოლოო გამოცდა
ფაკულტეტი: ეკონომიკისა და ბიზნესის
დისციპლინა: „ალბათობის თეორია და მათემატიკური სტატისტიკა“
სტატუსი: სავალდებულო
კოორდინატორი: ომარ ფურთუხია
ტელეფონი: 577 244 511
ხანგრძლივობა: 3 სთ
შენიშვნა: სტუდენტს შეუძლია ისარგებლოს კალკულატორით
მაქსიმალური შეფასება: 40 ქულა

ვარიანტი #4

1. sruli albaTobis formula A, A sruli sistemisaTvis (gamoyvana). 6 qula


2. ganawilebis funqciis marjvnidan uwyvetobis Semowmeba. 6 qula
3. dawereT ndobis intervali normaluri populaciis saSualosaTvis ucnobi dispers-
iis SemTxvevaSi (2 qula). axseniT ratomaa is aseTi saxis (4 qula). sul 6 qula
4. hipoTezis Semowmeba normaluri populaciis dispersiisaTvis cnobili saSualos
SemTxvevaSi (kriteriumi ormxrivia): a) ZiriTadi da alternatiuli hipoTeza (1 qula);
b) kriteriumis statistika da misi ganawileba (1 qula); g) kritikuli wertili,
kritikuli are C.R. (1 qula); d) gadawyvetilebis miRebis wesi (1 qula); e) axseniT
ratomaa kritikuli are aseTi saxis (3 qula). sul 7 qula

praqtikuli amocanebi

1. A ყუთში მოთავსებულია 5 წითელი და 3 ლურჯი კალკულატორი, B ყუთში -- 4 წითელი და 6


ლურჯი კალკულატორი, ხოლო C ყუთში კი 2 წითელი და 7 ლურჯი კალკულატორი. თუ A ყუთი-
დან შემთხვევით ამოღებული ერთი კალკულატორი წითელია, მაშინ ერთ კალკუკლატორს ვიღებთ
B ყუთიდან, წინააღმდეგ შემთხვევაში კი ერთ კალკულატორს ვიღებთ C ყუთიდან. იპოვეთ ალბათ-
ობა იმისა, რომ ორივე კალკულატორი ერთიდაიგივე ფერისაა. 4 ქულა
2. ”simensis” mier gamoSvebuli naTurebis 80% umaRlesi xarisxisaa. შეარჩიეს ”simensis”
mier gamoSvebuli 1200 naTura. a) ipoveT albaToba imisa, rom umaRlesi xarisxis ნათ-
ურების რაოდენობა iqneba araumetes 950-is, Tu cnobilia, rom is ar aRemateba 980-s (1
ქ.); b) ipoveT umaRlesi xarisxis naTurebis raodenobis ualbaTesi ricxvi (1 ქ.); გ) იპო-
ვეთ ალბათობა იმისა, რომ umaRlesi xarisxis naTurebis raodenoba ტოლი იქნება უალბათე-
სი რიცხვის (1 ქ.). სულ 3 ქულა
3. mkvlevris mosazrebiT mamakacebis 12 procentis simaRle 165 sm-ze naklebia. SemTxve-
viT SerCeuli 250 mamakacidan 28-is simaRle 165 sm-ze naklebia. 1) 0.03 mniSvnelovnebis
doniT SegviZlia Tu ara davadasturoT mkvlevris mosazreba (3 ქ.); 2) dawereT 96%-
iani saimedoobis ndobis intervali im mamakacebis realuri proporciisaTvis, romel-
Ta simaRle 165 sm-ze naklebia (1 ქ.). sul 4 qula
4. jandacvis saministros mtkicebiT aramweveli adamianis pulsi ufro dabalia vid-
re mwevelis. Sesabamisi SerCeviTi maxasiaTeblebi (SerCeviTi saSualo da SerCeviTi
standartuli gadaxra) aRmoCnda: x 7  88, s7  12, y 8  90, s8  42 . CaTvaleT, rom pulsis
raodenoba normaluradaa ganawilebuli. mniSvnelovnebis doned aiReT   0.05 .
1) SeamowmeT hipoTeza dispersiaTa tolobis Sesaxeb (4 q.);
2) gvaqvs Tu ara sakmarisi safuZveli davadasturoT jandacvis saministros mtkicebu-
leba (4 q.);
3) aageT 98%-iani ndobis intervali pulsis saSualoTa sxvaobisaTvis (1 q.);
4) aageT 95%-iani ndobis intervali dispersiaTa SefardebisaTvis (1 q.).
gafrTxileba! 2)-Si daD3)-Si gaiTvaliswineT 1)-is pasuxi. sul 10 qula
5. ქვემოთ მოყვანილია 700 თანამშრომლის განაწილება სამუშაოს ხასიათისა და განათლების დონის
მიხედვით:
სამუშაოს ტიპი კონვეირი ოფისი მენეჯმენტი
საშუალო 250 20 10
კოლეჯი 150 30 20
უმაღლესი 140 50 30
5%-იანი მნიშვნელოვნების დონით შეამოწმეთ ჰიპოთეზა პოპულაციათა ერთგვაროვნების შესახებ.
I) ჩამოაყალიბეთ ჰიპოთეზები (0.5 ქულა); II) დაადგინეთ თავისუფლების ხარისხი (0.5 ქულა); III)
იპოვეთ კრიტიკული არე (0.5 ქულა); IV) შეაფასეთ ოფისში დასაქმებული უმაღლესი განათლების
მქონე პირთა მოსალოდნელი სიხშირე (0.5 ქულა); V) გამოთვალეთ კრიტერიუმის მნიშვნელობა
(1.5 ქულა); VI) გააკეთეთ დასკვნა (0.5 ქულა). სულ 4 ქულა

SeniSvna:
a) aq sul grovdeba 50 qula. maqsimaluri Sefasebaa 40 qula;
b) hipoTezebis Semowmebis praqtikul amocanaSi: bolomde unda gamoTvaloT
kriteriumis mniSvneloba da kritikuli are da aqedan gamomdinare gamoitanoT
daskvna; sxva SemTxvevaSi ar moiTxoveba arcerTi sididis bolomde gamoTvla
(saWiro formulebSi SeitaneT saWiro ricxvebi, maT Soris cxrilebidanac).
g) isargebleT qvemoTmoyvanili gamosaxulebebiT da cxrilebiT:

X n  Y m  (a1  a2 ) X n  Y m  (a1  a2 ) X n  Y m  (a1  a2 ) X n  Y m  (a1  a2 )


; ; ; ;
12 / n   22 / m Sn'2 / n  Sm'2 / m Sn2 / (n  1)  Sm2 / (m  1) Sn' ,m 1/ n  1/ m
P1  P 2  ( p1  p2 ) Sn'2 /  12 nSn2 / (n  1)12 max{Sn'2 , Sm'2 } max{nSn2 / (n  1), mSn2 / (m  1)}
; ; ; ; ;
PQ(1/ n  1/ m) Sm'2 /  22 mSm2 / (m  1) 22 min{Sn'2 , Sm'2 } min{nSn2 / (n  1), mSn2 / (m  1)}
n m

(Oi , j  Ei , j ) 2 k
(Oi  Ei )2 s
(ni  ni)
2
 oi , j   oi , j (X i  X) 
2
 (Y j  Y )2
i, j Ei , j
; 
i 1 Ei
; 
i 1 ni
;
i

 oi , j
j
;
i 1
nm2
j 1
;
i, j

1 [ Sn2 / (n  1)  Sm2 / (m  1)]2 ( Sn'2 / n  Sm'2 / m)2


[nSn2  mSm2 ] ; ; ;
nm2 [ Sn2 / (n  1)]2 / (n  1)  [ Sm
2 / (m  1)]2 / (m  1) ( S '2 / n)2 / (n  1)  ( S '2 / m)2 / (m  1)
n m
x n  y m  z / 2  12 / n   22 / m ; p1  p 2 z /2 p1 q1 / n  p 2 q 2 / m ; xn  y m z /2 sn'2 / n  sm'2 / m ;
n m
xn  y m t[c ], /2 sn'2 / n  sm'2 / m ; x n  y m  t nm2, / 2 sn' ,m 1 / n  1 / m ; P1  P2 ;
nm nm
1 sn'2 sn'2
( Fm1,n1,1 /2  sn / sm , Fm1,n1, /2  sn / sm ) ;
'2 '2 '2 '2
[(n  1) Sn  (m  1) Sm ] ; (
'2 '2
, ).
nm2 Fn1,m1, /2  sm'2 Fn1,m1,1 /2  sm'2
 0 ( x) funqciis cxrilebi
0.00 0.01 0.02 0.03 0.04 0.05 0.06 0.07 0.08 0.09
0.0 0.0000 0.0040 0.0080 0.0120 0.0160 0.0199 0.0239 0.0279 0.0319 0.0359
0.1 0.0398 0.0438 0.0478 0.0517 0.0557 0.0596 0.0636 0.0675 0.0714 0.0753
0.2 0.0793 0.0832 0.0871 0.0910 0.0948 0.0987 0.1026 0.1064 0.1103 0.1141
0.3 0.1179 0.1217 0.1255 0.1293 0.1331 0.1368 0.1406 0.1443 0.1480 0.1517
0.4 0.1554 0.1591 0.1628 0.1664 0.1700 0.1736 0.1772 0.1808 0.1844 0.1879
0.5 0.1915 0.1950 0.1985 0.2019 0.2054 0.2088 0.2123 0.2157 0.2190 0.2224
0.6 0.2257 0.2291 0.2324 0.2357 0.2389 0.2422 0.2454 0.2486 0.2517 0.2549
0.7 0.2580 0.2611 0.2642 0.2673 0.2704 0.2734 0.2764 0.2794 0.2823 0.2852
0.8 0.2881 0.2910 0.2939 0.2967 0.2995 0.3023 0.3051 0.3078 0.3106 0.3133
0.9 0.3159 0.3186 0.3212 0.3238 0.3264 0.3289 0.3315 0.3340 0.3365 0.3389
1.0 0.3413 0.3438 0.3461 0.3485 0.3508 0.3531 0.3554 0.3577 0.3599 0.3621
1.1 0.3643 0.3665 0.3686 0.3708 0.3729 0.3749 0.3770 0.3790 0.3810 0.3830
1.2 0.3849 0.3869 0.3888 0.3907 0.3925 0.3944 0.3962 0.3980 0.3997 0.4015
1.3 0.4032 0.4049 0.4066 0.4082 0.4099 0.4115 0.4131 0.4147 0.4162 0.4177
1.4 0.4192 0.4207 0.4222 0.4236 0.4251 0.4265 0.4279 0.4292 0.4306 0.4319
1.5 0.4332 0.4345 0.4357 0.4370 0.4382 0.4394 0.4406 0.4418 0.4429 0.4441
1.6 0.4452 0.4463 0.4474 0.4484 0.4495 0.4505 0.4515 0.4525 0.4535 0.4545
1.7 0.4554 0.4564 0.4573 0.4582 0.4591 0.4599 0.4608 0.4616 0.4625 0.4633
1.8 0.4641 0.4649 0.4656 0.4664 0.4671 0.4678 0.4686 0.4693 0.4699 0.4706
1.9 0.4713 0.4719 0.4726 0.4732 0.4738 0.4744 0.4750 0.4756 0.4761 0.4767
2.0 0.4772 0.4778 0.4783 0.4788 0.4793 0.4798 0.4803 0.4808 0.4812 0.4817
2.1 0.4821 0.4826 0.4830 0.4834 0.4838 0.4842 0.4846 0.4850 0.4854 0.4857
2.2 0.4861 0.4864 0.4868 0.4871 0.4875 0.4878 0.4881 0.4884 0.4887 0.4890
2.3 0.4893 0.4896 0.4898 0.4901 0.4904 0.4906 0.4909 0.4911 0.4913 0.4916
2.4 0.4918 0.4920 0.4922 0.4925 0.4927 0.4929 0.4931 0.4932 0.4934 0.4936
2.5 0.4938 0.4940 0.4941 0.4943 0.4945 0.4946 0.4948 0.4949 0.4951 0.4952
2.6 0.4953 0.4955 0.4956 0.4957 0.4959 0.4960 0.4961 0.4962 0.4963 0.4964
2.7 0.4965 0.4966 0.4967 0.4968 0.4969 0.4970 0.4971 0.4972 0.4973 0.4974
2.8 0.4974 0.4975 0.4976 0.4977 0.4977 0.4978 0.4979 0.4979 0.4980 0.4981
2.9 0.4981 0.4982 0.4982 0.4983 0.4984 0.4984 0.4985 0.4985 0.4986 0.4986
3.0 0.4987 0.4987 0.4987 0.4988 0.4988 0.4989 0.4989 0.4989 0.4990 0.4990

, Tu .
t (stiudentis) ganawilebis zeda  2 (xi kvadrat) ganawilebis zeda  -
 -kritikuli wertilebi ( t n , ) kritikuli wertilebi (  n2, )
n\  0.1 0.05 0.025 0.02 0.01 n\  0.99 0.975 0.95 0.1 0.05 0.025 0.01
1 3.078 6.314 12.706 15.89 31.821 1 0.000 0.001 0.004 2.7055 3.8415 5.0239 6.6349
2 1.886 2.920 4.303 4.849 6.965 2 0.020 0.051 0.103 4.6052 5.9915 7.3778 9.2104
3 1.638 2.353 3.182 3.481 4.541 3 0.115 0.216 0.352 6.2514 7.8147 9.3484 11.344
4 1.533 2.132 2.776 2.999 3.747 4 0.297 0.484 0.711 7.7794 9.4877 11.143 13.276
5 1.476 2.015 2.571 2.757 3.365 5 0.554 0.831 1.145 9.2363 11.070 12.832 15.086
6 1.440 1.943 2.447 2.612 3.143 6 0.872 1.237 1.635 10.644 12.591 14.449 16.811
7 1.415 1.895 2.365 2.517 2.998 7 1.239 1.690 2.167 12.017 14.067 16.012 18.475
8 1.397 1.860 2.306 2.449 2.896 8 1.646 2.180 2.733 13.361 15.507 17.534 20.090
9 1.383 1.833 2.262 2.398 2.821 9 2.088 2.700 3.325 14.683 16.919 19.022 21.666
10 1.372 1.812 2.228 2.359 2.764 10 2.558 3.247 3.940 15.987 18.307 20.483 23.209
11 1.363 1.796 2.201 2.328 2.718 11 3.053 3.186 4.575 17.275 19.675 21.920 24.725
12 1.356 1.782 2.179 2.303 2.681 12 3.571 4.404 5.226 18.549 21.026 23.336 26.217
13 1.350 1.771 2.160 2.282 2.650 13 4.107 5.009 5.892 19.811 22.362 24.735 27.688
14 1.345 1.761 2.145 2.264 2.624 14 4.660 5.629 6.571 21.064 23.684 26.118 29.141
15 1.341 1.753 2.131 2.249 2.602 15 5.229 6.262 7.261 22.307 24.995 27.488 30.578
16 1.337 1.746 2.120 2.235 2.583 16 5.812 6.908 7.962 23.541 26.296 28.845 31.999
17 1.333 1.740 2.110 2.224 2.567 17 6.408 7.564 8.672 24.769 27.587 30.191 33.408
18 1.330 1.734 2.101 2.214 2.552 18 7.015 8.231 9.390 25.989 28.869 31.526 34.805
19 1.328 1.729 2.093 2.205 2.539 19 7.633 8.907 10.117 27.204 30.144 32.852 36.191
20 1.325 1.725 2.086 2.197 2.528 20 8.260 9.591 10.851 28.412 31.410 34.170 37.566

fiSeris ganawilebis zeda   0.025 kritikuli wertilebi


m\n 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12

1 647.7890 799.5000 864.1630 899.5833 921.8479 937.1111 948.2169 956.6562 963.2846 968.6274 976.7079

2 38.5063 39.0000 39.1655 39.2484 39.2982 39.3315 39.3552 39.3730 39.3869 39.3980 39.4146

3 17.4434 16.0441 15.4392 15.1010 14.8848 14.7347 14.6244 14.5399 14.4731 14.4189 14.3366

4 12.2179 10.6491 9.9792 9.6045 9.3645 9.1973 9.0741 8.9796 8.9047 8.8439 8.7512

5 10.0070 8.4336 7.7636 7.3879 7.1464 6.9777 6.8531 6.7572 6.6811 6.6192 6.5245

6 8.8131 7.2599 6.5988 6.2272 5.9876 5.8198 5.6955 5.5996 5.5234 5.4613 5.3662

7 8.0727 6.5415 5.8898 5.5226 5.2852 5.1186 4.9949 4.8993 4.8232 4.7611 4.6658

8 7.5709 6.0595 5.4160 5.0526 4.8173 4.6517 4.5286 4.4333 4.3572 4.2951 4.1997

9 7.2093 5.7147 5.0781 4.7181 4.4844 4.3197 4.1970 4.1020 4.0260 3.9639 3.8682

10 6.9367 5.4564 4.8256 4.4683 4.2361 4.0721 3.9498 3.8549 3.7790 3.7168 3.6209

11 6.7241 5.2559 4.6300 4.2751 4.0440 3.8807 3.7586 3.6638 3.5879 3.5257 3.4296

12 6.5538 5.0959 4.4742 4.1212 3.8911 3.7283 3.6065 3.5118 3.4358 3.3736 3.2773

13 6.4143 4.9653 4.3472 3.9959 3.7667 3.6043 3.4827 3.3880 3.3120 3.2497 3.1532
საბოლოო გამოცდა
ფაკულტეტი: ეკონომიკისა და ბიზნესის
დისციპლინა: „ალბათობის თეორია და მათემატიკური სტატისტიკა“
სტატუსი: სავალდებულო
კოორდინატორი: ომარ ფურთუხია
ტელეფონი: 577 244 511
ხანგრძლივობა: 3 სთ
შენიშვნა: სტუდენტს შეუძლია ისარგებლოს კალკულატორით
მაქსიმალური შეფასება: 40 ქულა

ვარიანტი #5

1. xdomilebaTa damoukideblobis ori ganmartebis ekvivalenturoba (Semowmeba). 6 qula


2. SemTxveviT sidideTa jamis dispersiis formulis gamoyvana. 6 qula
3. dawereT asimptoturi ndobis intervali (1 qula) (da SerCevis moculoba (1 qula))
bernulis sqemaSi. axseniT ratomaa is aseTi saxis (4 qula). sul 6 qula
4. hipoTezis Semowmeba normaluri populaciis dispersiisaTvis cnobili saSualos
SemTxvevaSi (kriteriumi marjvena calxrivia): a) ZiriTadi da alternatiuli hipoTeza
(1 qula); b) kriteriumis statistika da misi ganawileba (1 qula); g) kritikuli werti-
li, kritikuli are C.R. (1 qula); d) gadawyvetilebis miRebis wesi (1 qula); e) axseniT
ratomaa kritikuli are aseTi saxis (3 qula). sul 7 qula

praqtikuli amocanebi

1. A ყუთში მოთავსებულია 5 წითელი და 3 ლურჯი კალკულატორი, B ყუთში -- 4 წითელი და 6


ლურჯი კალკულატორი, ხოლო C ყუთში კი 2 წითელი და 7 ლურჯი კალკულატორი. თუ A ყუთი-
დან შემთხვევით ამოღებული ერთი კალკულატორი წითელია, მაშინ ერთ კალკუკლატორს ვიღ-
ებთ B ყუთიდან, წინააღმდეგ შემთხვევაში კი ერთ კალკულატორს ვიღებთ C ყუთიდან. იპოვეთ
ალბათობა იმისა, რომ კალკულატორები სხვადასხვა ფერისაა. 4 ქულა
2. cnobilia, rom mkurnalobis axali meTodiT yoveli 100 daavadebulidan saSualod
gamojanmrTeldeba 70 adamiani. შეარჩიეს 1000 daavadebuli. a) იპოვეთ albaToba imisa,
rom mkurnalobis axali meTodiT gamojanmrTeldeba 730 ადამიანზე meti, Tu cnobilia,
rom gamojanmrTelda 690-ze meti an toli (1 ქ.); ბ) ipoveT gamojanmrTelebuli adami-
anebis raodenobis ualbaTesi ricxvi (1 ქ.); გ) იპოვეთ ალბათობა იმისა, რომ gamojanmrTe-
lebuli adamianebis raodenoba ტოლი იქნება უალბათესი რიცხვის (1 ქ.). სულ 3 ქულა
3. cnobilia, rom policiis oficris xelfasis standartuli gadaxraa 105 lari. Sem-
TxveviT SerCeuli 25 policiis oficris saSualo xelfasi aRmoCnda 5500 lari. 1)
0.015 mniSvnelovnebis doniT SegviZlia Tu ara vamtkicoT, rom policiis oficris
saSualo xelfasi 5600 larze metia (3 ქ.); 2) ra moculobis unda iyos SerCeva, rom
98%-iani saimedoobiTa da 4%-is sizustiT SevafasoT dedaqalaqiis policiis ofic-
ris saSualo xelfasi (1 ქ.). sul 4 qula
4. jandacvis saministros mosazrebiT nikotinis saSualo Semcveloba ori sxvadas-
xva dasaxelebis sigaretSi ar gansxvavdeba erTmaneTisagan. Sesabamisi SerCeviTi maxa-
siaTeblebi (SerCeviTi saSualo da SerCeviTi standartuli gadaxra) aRmoCnda:
x 8  28.6, s8  21, y 9  32.9, s9  24 . CaTvaleT, rom populaciebi normaluradaa ganawi-
lebuli. mniSvnelovnebis doned aiReT   0.05 .
1) SeamowmeT hipoTeza dispersiaTa tolobis Sesaxeb (4 q.);
2) gvaqvs Tu ara sakmarisi safuZveli davadasturoT jandacvis saministros mosaz-
reba (4 q.);
3) aageT 96%-iani ndobis intervali nikotinis Semcvelobis saSualoTa sxvaobisaTvis
(1 q.);
4) aageT 95%-iani ndobis intervali dispersiaTa SefardebisaTvis (1 q.).
gafrTxileba! 2)-Si daD3)-Si gaiTvaliswineT 1)-is pasuxi. sul 10 qula
5. ქვემოთ მოყვანილია 700 თანამშრომლის განაწილება სამუშაოს ხასიათისა და ეთნიკური კუთ-
ვნილების მიხედვით:
სამუშაოს ტიპი მეცნიერება ბიზნესი სერვისი
თეთრკანიანი 130 100 30
აფრო-ამერიკელი 100 50 30
იაპონელი 150 70 40
2.5%-იანი მნიშვნელოვნების დონით არის თუ არა კავშირი სამუშაოს ხასიათსა და ეთნიკურ კუთ-
ვნილებას შორის. I) ჩამოაყალიბეთ ჰიპოთეზები (0.5 ქულა); II) დაადგინეთ თავისუფლების ხარ-
ისხი (0.5 ქულა); III) იპოვეთ კრიტიკული არე (0.5 ქულა); IV) შეაფასეთ ბიზნესში დასაქმებული
იაპონელების მოსალოდნელი სიხშირე (0.5 ქულა); V) გამოთვალეთ კრიტერიუმის მნიშვნელობა
(1.5 ქულა); VI) გააკეთეთ დასკვნა (0.5 ქულა). სულ 4 ქულა

SeniSvna:
a) aq sul grovdeba 50 qula. maqsimaluri Sefaseba 40 qula;
b) hipoTezebis Semowmebis praqtikul amocanaSi: bolomde unda gamoTvaloT
kriteriumis mniSvneloba da kritikuli are da aqedan gamomdinare gamoitanoT
daskvna; sxva SemTxvevaSi ar moiTxoveba arcerTi sididis bolomde gamoTvla
(saWiro formulebSi SeitaneT saWiro ricxvebi, maT Soris cxrilebidanac).
g) isargebleT qvemoTmoyvanili gamosaxulebebiT da cxrilebiT:

X n  Y m  (a1  a2 ) X n  Y m  (a1  a2 ) X n  Y m  (a1  a2 ) X n  Y m  (a1  a2 )


; ; ; ;
12 / n   22 / m Sn'2 / n  Sm'2 / m Sn2 / (n  1)  Sm2 / (m  1) Sn' ,m 1/ n  1/ m
P1  P 2  ( p1  p2 ) Sn'2 /  12 nSn2 / (n  1)12 max{Sn'2 , Sm'2 } max{nSn2 / (n  1), mSn2 / (m  1)}
; ; ; ; ;
PQ(1/ n  1/ m) Sm'2 /  22 mSm2 / (m  1) 22 min{Sn'2 , Sm'2 } min{nSn2 / (n  1), mSn2 / (m  1)}
n m

(Oi , j  Ei , j ) 2 k
(Oi  Ei )2 s
(ni  ni)
2
 oi , j   oi , j  ( X i  X )2   (Y j  Y )2
i, j Ei , j
; 
i 1 Ei
; 
i 1 ni
;
i

 oi , j
j
;
i 1
nm2
j 1
;
i, j

1 [ Sn2 / (n  1)  Sm2 / (m  1)]2 ( Sn'2 / n  Sm'2 / m)2


[nSn2  mSm2 ] ; ; ;
nm2 [ Sn2 / (n  1)]2 / (n  1)  [ Sm
2 / (m  1)]2 / (m  1) ( S '2 / n)2 / (n  1)  ( S '2 / m)2 / (m  1)
n m
x n  y m  z / 2  12 / n   22 / m ; p1  p 2 z /2 p1 q1 / n  p 2 q 2 / m ; xn  y m z /2 sn'2 / n  sm'2 / m ;
n m
xn  y m t[c ], /2 sn'2 / n  sm'2 / m ; x n  y m  t nm2, / 2 sn' ,m 1 / n  1 / m ; P1  P2 ;
nm nm
1 sn'2 sn'2
( Fm1,n1,1 /2  sn'2 / sm'2 , Fm1,n1, /2  sn'2 / sm'2 ) ; [(n  1) Sn'2  (m  1) Sm'2 ] ; ( , ).
nm2 Fn1,m1, /2  sm'2 Fn1,m1,1 /2  sm'2
 0 ( x) funqciis cxrilebi
0.00 0.01 0.02 0.03 0.04 0.05 0.06 0.07 0.08 0.09
0.0 0.0000 0.0040 0.0080 0.0120 0.0160 0.0199 0.0239 0.0279 0.0319 0.0359
0.1 0.0398 0.0438 0.0478 0.0517 0.0557 0.0596 0.0636 0.0675 0.0714 0.0753
0.2 0.0793 0.0832 0.0871 0.0910 0.0948 0.0987 0.1026 0.1064 0.1103 0.1141
0.3 0.1179 0.1217 0.1255 0.1293 0.1331 0.1368 0.1406 0.1443 0.1480 0.1517
0.4 0.1554 0.1591 0.1628 0.1664 0.1700 0.1736 0.1772 0.1808 0.1844 0.1879
0.5 0.1915 0.1950 0.1985 0.2019 0.2054 0.2088 0.2123 0.2157 0.2190 0.2224
0.6 0.2257 0.2291 0.2324 0.2357 0.2389 0.2422 0.2454 0.2486 0.2517 0.2549
0.7 0.2580 0.2611 0.2642 0.2673 0.2704 0.2734 0.2764 0.2794 0.2823 0.2852
0.8 0.2881 0.2910 0.2939 0.2967 0.2995 0.3023 0.3051 0.3078 0.3106 0.3133
0.9 0.3159 0.3186 0.3212 0.3238 0.3264 0.3289 0.3315 0.3340 0.3365 0.3389
1.0 0.3413 0.3438 0.3461 0.3485 0.3508 0.3531 0.3554 0.3577 0.3599 0.3621
1.1 0.3643 0.3665 0.3686 0.3708 0.3729 0.3749 0.3770 0.3790 0.3810 0.3830
1.2 0.3849 0.3869 0.3888 0.3907 0.3925 0.3944 0.3962 0.3980 0.3997 0.4015
1.3 0.4032 0.4049 0.4066 0.4082 0.4099 0.4115 0.4131 0.4147 0.4162 0.4177
1.4 0.4192 0.4207 0.4222 0.4236 0.4251 0.4265 0.4279 0.4292 0.4306 0.4319
1.5 0.4332 0.4345 0.4357 0.4370 0.4382 0.4394 0.4406 0.4418 0.4429 0.4441
1.6 0.4452 0.4463 0.4474 0.4484 0.4495 0.4505 0.4515 0.4525 0.4535 0.4545
1.7 0.4554 0.4564 0.4573 0.4582 0.4591 0.4599 0.4608 0.4616 0.4625 0.4633
1.8 0.4641 0.4649 0.4656 0.4664 0.4671 0.4678 0.4686 0.4693 0.4699 0.4706
1.9 0.4713 0.4719 0.4726 0.4732 0.4738 0.4744 0.4750 0.4756 0.4761 0.4767
2.0 0.4772 0.4778 0.4783 0.4788 0.4793 0.4798 0.4803 0.4808 0.4812 0.4817
2.1 0.4821 0.4826 0.4830 0.4834 0.4838 0.4842 0.4846 0.4850 0.4854 0.4857
2.2 0.4861 0.4864 0.4868 0.4871 0.4875 0.4878 0.4881 0.4884 0.4887 0.4890
2.3 0.4893 0.4896 0.4898 0.4901 0.4904 0.4906 0.4909 0.4911 0.4913 0.4916
2.4 0.4918 0.4920 0.4922 0.4925 0.4927 0.4929 0.4931 0.4932 0.4934 0.4936
2.5 0.4938 0.4940 0.4941 0.4943 0.4945 0.4946 0.4948 0.4949 0.4951 0.4952
2.6 0.4953 0.4955 0.4956 0.4957 0.4959 0.4960 0.4961 0.4962 0.4963 0.4964
2.7 0.4965 0.4966 0.4967 0.4968 0.4969 0.4970 0.4971 0.4972 0.4973 0.4974
2.8 0.4974 0.4975 0.4976 0.4977 0.4977 0.4978 0.4979 0.4979 0.4980 0.4981
2.9 0.4981 0.4982 0.4982 0.4983 0.4984 0.4984 0.4985 0.4985 0.4986 0.4986
3.0 0.4987 0.4987 0.4987 0.4988 0.4988 0.4989 0.4989 0.4989 0.4990 0.4990

, Tu .
t (stiudentis) ganawilebis zeda  2 (xi kvadrat) ganawilebis zeda  -
 -kritikuli wertilebi ( t n , ) kritikuli wertilebi (  n2, )
n\  0.1 0.05 0.025 0.02 0.01 n\  0.99 0.975 0.95 0.1 0.05 0.025 0.01
1 3.078 6.314 12.706 15.89 31.821 1 0.000 0.001 0.004 2.7055 3.8415 5.0239 6.6349
2 1.886 2.920 4.303 4.849 6.965 2 0.020 0.051 0.103 4.6052 5.9915 7.3778 9.2104
3 1.638 2.353 3.182 3.481 4.541 3 0.115 0.216 0.352 6.2514 7.8147 9.3484 11.344
4 1.533 2.132 2.776 2.999 3.747 4 0.297 0.484 0.711 7.7794 9.4877 11.143 13.276
5 1.476 2.015 2.571 2.757 3.365 5 0.554 0.831 1.145 9.2363 11.070 12.832 15.086
6 1.440 1.943 2.447 2.612 3.143 6 0.872 1.237 1.635 10.644 12.591 14.449 16.811
7 1.415 1.895 2.365 2.517 2.998 7 1.239 1.690 2.167 12.017 14.067 16.012 18.475
8 1.397 1.860 2.306 2.449 2.896 8 1.646 2.180 2.733 13.361 15.507 17.534 20.090
9 1.383 1.833 2.262 2.398 2.821 9 2.088 2.700 3.325 14.683 16.919 19.022 21.666
10 1.372 1.812 2.228 2.359 2.764 10 2.558 3.247 3.940 15.987 18.307 20.483 23.209
11 1.363 1.796 2.201 2.328 2.718 11 3.053 3.186 4.575 17.275 19.675 21.920 24.725
12 1.356 1.782 2.179 2.303 2.681 12 3.571 4.404 5.226 18.549 21.026 23.336 26.217
13 1.350 1.771 2.160 2.282 2.650 13 4.107 5.009 5.892 19.811 22.362 24.735 27.688
14 1.345 1.761 2.145 2.264 2.624 14 4.660 5.629 6.571 21.064 23.684 26.118 29.141
15 1.341 1.753 2.131 2.249 2.602 15 5.229 6.262 7.261 22.307 24.995 27.488 30.578
16 1.337 1.746 2.120 2.235 2.583 16 5.812 6.908 7.962 23.541 26.296 28.845 31.999
17 1.333 1.740 2.110 2.224 2.567 17 6.408 7.564 8.672 24.769 27.587 30.191 33.408
18 1.330 1.734 2.101 2.214 2.552 18 7.015 8.231 9.390 25.989 28.869 31.526 34.805
19 1.328 1.729 2.093 2.205 2.539 19 7.633 8.907 10.117 27.204 30.144 32.852 36.191
20 1.325 1.725 2.086 2.197 2.528 20 8.260 9.591 10.851 28.412 31.410 34.170 37.566

fiSeris ganawilebis zeda   0.025 kritikuli wertilebi


m\n 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12

1 647.7890 799.5000 864.1630 899.5833 921.8479 937.1111 948.2169 956.6562 963.2846 968.6274 976.7079

2 38.5063 39.0000 39.1655 39.2484 39.2982 39.3315 39.3552 39.3730 39.3869 39.3980 39.4146

3 17.4434 16.0441 15.4392 15.1010 14.8848 14.7347 14.6244 14.5399 14.4731 14.4189 14.3366

4 12.2179 10.6491 9.9792 9.6045 9.3645 9.1973 9.0741 8.9796 8.9047 8.8439 8.7512

5 10.0070 8.4336 7.7636 7.3879 7.1464 6.9777 6.8531 6.7572 6.6811 6.6192 6.5245

6 8.8131 7.2599 6.5988 6.2272 5.9876 5.8198 5.6955 5.5996 5.5234 5.4613 5.3662

7 8.0727 6.5415 5.8898 5.5226 5.2852 5.1186 4.9949 4.8993 4.8232 4.7611 4.6658

8 7.5709 6.0595 5.4160 5.0526 4.8173 4.6517 4.5286 4.4333 4.3572 4.2951 4.1997

9 7.2093 5.7147 5.0781 4.7181 4.4844 4.3197 4.1970 4.1020 4.0260 3.9639 3.8682

10 6.9367 5.4564 4.8256 4.4683 4.2361 4.0721 3.9498 3.8549 3.7790 3.7168 3.6209

11 6.7241 5.2559 4.6300 4.2751 4.0440 3.8807 3.7586 3.6638 3.5879 3.5257 3.4296

12 6.5538 5.0959 4.4742 4.1212 3.8911 3.7283 3.6065 3.5118 3.4358 3.3736 3.2773

13 6.4143 4.9653 4.3472 3.9959 3.7667 3.6043 3.4827 3.3880 3.3120 3.2497 3.1532
საბოლოო გამოცდა
ფაკულტეტი: ეკონომიკისა და ბიზნესის
დისციპლინა: „ალბათობის თეორია და მათემატიკური სტატისტიკა“
სტატუსი: სავალდებულო
კოორდინატორი: ომარ ფურთუხია
ტელეფონი: 577 244 511
ხანგრძლივობა: 3 სთ
შენიშვნა: სტუდენტს შეუძლია ისარგებლოს კალკულატორით
მაქსიმალური შეფასება: 40 ქულა

ვარიანტი #6

1. sruli albaTobis formula A, A sruli sistemisaTvis (gamoyvana). 6 qula


2. puasonis ganawilebis kanoni da ricxviTi maxasiaTeblebi (lodini, dispersia) (2
qula), gamoTvaleT lodini (4 qula). სულ 6 ქულა
3. dawereT asimptoturi ndobis intervali (1 qula) (da SerCevis moculoba (1 qula))
bernulis sqemaSi. axseniT ratomaa is aseTi saxis (4 qula). sul 6 qula
4. hipoTezis Semowmeba normaluri populaciis dispersiisaTvis ucnobi saSualos Se-
mTxvevaSi (kriteriumi marcxena calmxrivia): a) ZiriTadi da alternatiuli hipoTeza
(1 qula); b) kriteriumis statistika da misi ganawileba (1 qula); g) kritikuli wert-
ili, kritikuli are C.R. (1 qula); d) gadawyvetilebis miRebis wesi (1 qula); e) axse-
niT ratomaa kritikuli are aseTi saxis (3 qula). sul 7 qula

praqtikuli amocanebi

1. A ყუთში მოთავსებულია 7 წითელი და 8 ლურჯი კალკულატორი, ხოლო B ყუთში კი 10 წითე-


ლი და 6 ლურჯი კალკულატორი. თუ A ყუთიდან შემთხვევით ამოღებული ერთი კალკულატორი
წითელია, მაშინ ერთ კალკულატორს ვიღებთ B ყუთიდან, წინააღმდეგ შემთხვევაში კი კიდევ ერთ
კალკულატორს ვიღებთ A ყუთიდან. იპოვეთ ალბათობა იმისა, რომ ა) კალკულატორები ერთიდა-
იგივე ფერისაა; ბ) პირველი კალკულატორი წითელია თუ აღმოჩნდა, რომ კალკულატორები ერ-
თიდაიგივე ფერისაა. სულ 4 ქულა
2. ori wesier monetაs აგდებენ 800-jer. ა) gamoTvaleT albaToba imisa, რომ ori gerbis
mosvlaTa raodenoba iqneba araumetes 190-is, Tu cnobilia, rom is ar aRemateba 227-s
(1 ქ.); ბ) ipoveT ori gerbis mosvlaTa raodenobis ualbaTesi ricxvi (1 ქ.); გ) იპოვეთ
ალბათობა იმისა, რომ ori gerbis mosvlaTa raodenoba ტოლი იქნება უალბათესი რიცხვის (1
ქ.). სულ 3 ქულა
3. dekanatis mtkicebiT mowveuli pedagogebis saSualo kvireuli datvirTva Seadgens
sul mcire 12 saaTs. SemTxveviT SerCeuli 24 mowveuli pedagogebis saSualo kvireu-
li datvirTva aRmoCnda 11 saaTi, xolo SerCeviTi standartuli gadaxra ki 2.4 sT. 1)
0.02 mniSvnelovnebis doniT SegviZlia Tu ara uarvyoT dekanatis mtkicebuleba (3 ქ.);
2) dawereT 98%-iani saimedoobis ndobis intervali mowveuli pedagogebis saSualo
kvireuli datvirTvisaTvis (1 ქ.). sul 4 qula
4. dekanatis mtkicebiT adgilobriv studentTa asakis saSualo ufro dabalia vidre
Camosul studentTa asakis saSualo. Sesabamisi SerCeviTi maxasiaTeblebi (SerCeviTi
saSualo da SerCeviTi standartuli gadaxra) aRmoCnda: x11  24.5, s11  12, y10  27.1
s10  21 . CaTvaleT, rom asaki normaluradaa ganawilebuli. mniSvnelovnebis doned
aiReT   0.02 .
1) SeamowmeT hipoTeza dispersiaTa tolobis Sesaxeb (4 q.);
2) gvaqvs Tu ara sakmarisi safuZveli davadasturoT dekanatis mtkicebuleba (4 q.);
3) aageT 95%-iani ndobis intervali asakis saSualoTa sxvaobiasTvis (1 q.);
4) aageT 98%-iani ndobis intervali dispersiaTa SefardebisaTvis (1 q.).
gafrTxileba! 2)-Si daD3)-Si gaiTvaliswineT 1)-is pasuxi. sul 10 qula
5. გამოკითხული იყო მსოფლიოს 1000 მოქალაქე თუ ვის უჭერდნენ მხარს უკრაინა-რუსეთის
კონფლიქტში. გამოკითხვის შედეგებია:
უკრაინა რუსეთი არცერთი
ამერიკელი 250 50 100
გერმანელი 50 200 150
ქართველი 150 40 10
1%-იანი მნიშვნელოვნების დონით არის თუა არა უკრაინის მხარდამჭერი მოქალაქეების პროპორ-
ცია ერთი და იგივე სამივე ქვეყანაში. I) ჩამოაყალიბეთ ჰიპოთეზები (0.5 ქულა); II) დაადგინეთ
თავისუფლების ხარისხი (0.5 ქულა); III) იპოვეთ კრიტიკული არე (0.5 ქულა); IV) შეაფასეთ ამერი-
კელებში რუსეთი მხარდამჭერთა მოსალოდნელი სიხშირე (0.5 ქულა); V) გამოთვალეთ კრიტერი-
უმის მნიშვნელობა (1.5 ქულა); VI) გააკეთეთ დასკვნა (0.5 ქულა). სულ 4 ქულა

SeniSvna:
a) aq sul grovdeba 50 qula. maqsimaluri Sefasebaa 40 qula;
b) hipoTezebis Semowmebis praqtikul amocanaSi: bolomde unda gamoTvaloT
kriteriumis mniSvneloba da kritikuli are da aqedan gamomdinare gamoitanoT
daskvna; sxva SemTxvevaSi ar moiTxoveba arcerTi sididis bolomde gamoTvla
(saWiro formulebSi SeitaneT saWiro ricxvebi, maT Soris cxrilebidanac).
g) isargebleT qvemoTmoyvanili gamosaxulebebiT da cxrilebiT:

X n  Y m  (a1  a2 ) X n  Y m  (a1  a2 ) X n  Y m  (a1  a2 ) X n  Y m  (a1  a2 )


; ; ; ;
12 / n   22 / m Sn'2 / n  Sm'2 / m Sn2 / (n  1)  Sm2 / (m  1) Sn' ,m 1/ n  1/ m
P1  P 2  ( p1  p2 ) Sn'2 /  12 nSn2 / (n  1)12 max{Sn'2 , Sm'2 } max{nSn2 / (n  1), mSn2 / (m  1)}
; ; ; ; ;
PQ(1/ n  1/ m) Sm'2 /  22 mSm2 / (m  1) 22 min{Sn'2 , Sm'2 } min{nSn2 / (n  1), mSn2 / (m  1)}
n m

(Oi , j  Ei , j ) 2 k
(Oi  Ei )2 s
(ni  ni)
2
 oi , j   oi , j  ( X i  X )2   (Y j  Y )2
i, j Ei , j
; 
i 1 Ei
; 
i 1 ni
;
i

 oi , j
j
;
i 1
nm2
j 1
;
i, j

1 [ Sn2 / (n  1)  Sm2 / (m  1)]2 ( Sn'2 / n  Sm'2 / m)2


[nSn2  mSm2 ] ; ; ;
nm2 [ Sn2 / (n  1)]2 / (n  1)  [ Sm
2 / (m  1)]2 / (m  1) ( S '2 / n)2 / (n  1)  ( S '2 / m)2 / (m  1)
n m
x n  y m  z / 2  12 / n   22 / m ; p1  p 2 z /2 p1 q1 / n  p 2 q 2 / m ; xn  y m z /2 sn'2 / n  sm'2 / m ;
n m
xn  y m t[c ], /2 sn'2 / n  sm'2 / m ; x n  y m  t nm2, / 2 sn' ,m 1 / n  1 / m ; P1  P2 ;
nm nm
1 sn'2 sn'2
( Fm1,n1,1 /2  sn / sm , Fm1,n1, /2  sn / sm ) ;
'2 '2 '2 '2
[(n  1) Sn  (m  1) Sm ] ; (
'2 '2
, ).
nm2 Fn1,m1, /2  sm'2 Fn1,m1,1 /2  sm'2
 0 ( x) funqciis cxrilebi
0.00 0.01 0.02 0.03 0.04 0.05 0.06 0.07 0.08 0.09
0.0 0.0000 0.0040 0.0080 0.0120 0.0160 0.0199 0.0239 0.0279 0.0319 0.0359
0.1 0.0398 0.0438 0.0478 0.0517 0.0557 0.0596 0.0636 0.0675 0.0714 0.0753
0.2 0.0793 0.0832 0.0871 0.0910 0.0948 0.0987 0.1026 0.1064 0.1103 0.1141
0.3 0.1179 0.1217 0.1255 0.1293 0.1331 0.1368 0.1406 0.1443 0.1480 0.1517
0.4 0.1554 0.1591 0.1628 0.1664 0.1700 0.1736 0.1772 0.1808 0.1844 0.1879
0.5 0.1915 0.1950 0.1985 0.2019 0.2054 0.2088 0.2123 0.2157 0.2190 0.2224
0.6 0.2257 0.2291 0.2324 0.2357 0.2389 0.2422 0.2454 0.2486 0.2517 0.2549
0.7 0.2580 0.2611 0.2642 0.2673 0.2704 0.2734 0.2764 0.2794 0.2823 0.2852
0.8 0.2881 0.2910 0.2939 0.2967 0.2995 0.3023 0.3051 0.3078 0.3106 0.3133
0.9 0.3159 0.3186 0.3212 0.3238 0.3264 0.3289 0.3315 0.3340 0.3365 0.3389
1.0 0.3413 0.3438 0.3461 0.3485 0.3508 0.3531 0.3554 0.3577 0.3599 0.3621
1.1 0.3643 0.3665 0.3686 0.3708 0.3729 0.3749 0.3770 0.3790 0.3810 0.3830
1.2 0.3849 0.3869 0.3888 0.3907 0.3925 0.3944 0.3962 0.3980 0.3997 0.4015
1.3 0.4032 0.4049 0.4066 0.4082 0.4099 0.4115 0.4131 0.4147 0.4162 0.4177
1.4 0.4192 0.4207 0.4222 0.4236 0.4251 0.4265 0.4279 0.4292 0.4306 0.4319
1.5 0.4332 0.4345 0.4357 0.4370 0.4382 0.4394 0.4406 0.4418 0.4429 0.4441
1.6 0.4452 0.4463 0.4474 0.4484 0.4495 0.4505 0.4515 0.4525 0.4535 0.4545
1.7 0.4554 0.4564 0.4573 0.4582 0.4591 0.4599 0.4608 0.4616 0.4625 0.4633
1.8 0.4641 0.4649 0.4656 0.4664 0.4671 0.4678 0.4686 0.4693 0.4699 0.4706
1.9 0.4713 0.4719 0.4726 0.4732 0.4738 0.4744 0.4750 0.4756 0.4761 0.4767
2.0 0.4772 0.4778 0.4783 0.4788 0.4793 0.4798 0.4803 0.4808 0.4812 0.4817
2.1 0.4821 0.4826 0.4830 0.4834 0.4838 0.4842 0.4846 0.4850 0.4854 0.4857
2.2 0.4861 0.4864 0.4868 0.4871 0.4875 0.4878 0.4881 0.4884 0.4887 0.4890
2.3 0.4893 0.4896 0.4898 0.4901 0.4904 0.4906 0.4909 0.4911 0.4913 0.4916
2.4 0.4918 0.4920 0.4922 0.4925 0.4927 0.4929 0.4931 0.4932 0.4934 0.4936
2.5 0.4938 0.4940 0.4941 0.4943 0.4945 0.4946 0.4948 0.4949 0.4951 0.4952
2.6 0.4953 0.4955 0.4956 0.4957 0.4959 0.4960 0.4961 0.4962 0.4963 0.4964
2.7 0.4965 0.4966 0.4967 0.4968 0.4969 0.4970 0.4971 0.4972 0.4973 0.4974
2.8 0.4974 0.4975 0.4976 0.4977 0.4977 0.4978 0.4979 0.4979 0.4980 0.4981
2.9 0.4981 0.4982 0.4982 0.4983 0.4984 0.4984 0.4985 0.4985 0.4986 0.4986
3.0 0.4987 0.4987 0.4987 0.4988 0.4988 0.4989 0.4989 0.4989 0.4990 0.4990

, Tu .
t (stiudentis) ganawilebis zeda  2 (xi kvadrat) ganawilebis zeda  -
 -kritikuli wertilebi ( t n , ) kritikuli wertilebi (  n2, )
n\  0.1 0.05 0.025 0.02 0.01 n\  0.99 0.975 0.95 0.1 0.05 0.025 0.01
1 3.078 6.314 12.706 15.89 31.821 1 0.000 0.001 0.004 2.7055 3.8415 5.0239 6.6349
2 1.886 2.920 4.303 4.849 6.965 2 0.020 0.051 0.103 4.6052 5.9915 7.3778 9.2104
3 1.638 2.353 3.182 3.481 4.541 3 0.115 0.216 0.352 6.2514 7.8147 9.3484 11.344
4 1.533 2.132 2.776 2.999 3.747 4 0.297 0.484 0.711 7.7794 9.4877 11.143 13.276
5 1.476 2.015 2.571 2.757 3.365 5 0.554 0.831 1.145 9.2363 11.070 12.832 15.086
6 1.440 1.943 2.447 2.612 3.143 6 0.872 1.237 1.635 10.644 12.591 14.449 16.811
7 1.415 1.895 2.365 2.517 2.998 7 1.239 1.690 2.167 12.017 14.067 16.012 18.475
8 1.397 1.860 2.306 2.449 2.896 8 1.646 2.180 2.733 13.361 15.507 17.534 20.090
9 1.383 1.833 2.262 2.398 2.821 9 2.088 2.700 3.325 14.683 16.919 19.022 21.666
10 1.372 1.812 2.228 2.359 2.764 10 2.558 3.247 3.940 15.987 18.307 20.483 23.209
11 1.363 1.796 2.201 2.328 2.718 11 3.053 3.186 4.575 17.275 19.675 21.920 24.725
12 1.356 1.782 2.179 2.303 2.681 12 3.571 4.404 5.226 18.549 21.026 23.336 26.217
13 1.350 1.771 2.160 2.282 2.650 13 4.107 5.009 5.892 19.811 22.362 24.735 27.688
14 1.345 1.761 2.145 2.264 2.624 14 4.660 5.629 6.571 21.064 23.684 26.118 29.141
15 1.341 1.753 2.131 2.249 2.602 15 5.229 6.262 7.261 22.307 24.995 27.488 30.578
16 1.337 1.746 2.120 2.235 2.583 16 5.812 6.908 7.962 23.541 26.296 28.845 31.999
17 1.333 1.740 2.110 2.224 2.567 17 6.408 7.564 8.672 24.769 27.587 30.191 33.408
18 1.330 1.734 2.101 2.214 2.552 18 7.015 8.231 9.390 25.989 28.869 31.526 34.805
19 1.328 1.729 2.093 2.205 2.539 19 7.633 8.907 10.117 27.204 30.144 32.852 36.191
20 1.325 1.725 2.086 2.197 2.528 20 8.260 9.591 10.851 28.412 31.410 34.170 37.566

fiSeris ganawilebis zeda   0.01 kritikuli wertilebi


m\n 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12 15

1 4052.1 4999.5 5403.3 5624.5 5763.6 5858.9 5928.3 5981.0 6022.4 6055.8 6106.3 6157.2

2 98.503 99.000 99.166 99.249 99.299 99.333 99.356 99.374 99.388 99.399 99.416 99.433

3 34.116 30.817 29.457 28.710 28.237 27.911 27.672 27.489 27.345 27.229 27.052 26.872

4 21.198 18.000 16.694 15.977 15.522 15.207 14.976 14.799 14.659 14.546 14.374 14.198

5 16.258 13.274 12.060 11.392 10.967 10.672 10.456 10.289 10.158 10.051 9.888 9.722

6 13.745 10.925 9.780 9.148 8.746 8.466 8.260 8.102 7.976 7.874 7.718 7.559

7 12.246 9.547 8.451 7.847 7.460 7.191 6.993 6.840 6.719 6.620 6.469 6.314

8 11.259 8.649 7.591 7.006 6.632 6.371 6.178 6.029 5.911 5.814 5.667 5.515

9 10.561 8.022 6.992 6.422 6.057 5.802 5.613 5.467 5.351 5.257 5.111 4.962

10 10.044 7.559 6.552 5.994 5.636 5.386 5.200 5.057 4.942 4.849 4.706 4.558

11 9.646 7.206 6.217 5.668 5.316 5.069 4.886 4.744 4.632 4.539 4.397 4.251

12 9.330 6.927 5.953 5.412 5.064 4.821 4.640 4.499 4.388 4.296 4.155 4.010

13 9.074 6.701 5.739 5.205 4.862 4.620 4.441 4.302 4.191 4.100 3.960 3.815

14 8.862 6.515 5.564 5.035 4.695 4.456 4.278 4.140 4.030 3.939 3.800 3.656

15 8.683 6.359 5.417 4.893 4.556 4.318 4.142 4.004 3.895 3.805 3.666 3.522
საბოლოო გამოცდა
ფაკულტეტი: ეკონომიკისა და ბიზნესის
დისციპლინა: „ალბათობის თეორია და მათემატიკური სტატისტიკა“
სტატუსი: სავალდებულო
კოორდინატორი: ომარ ფურთუხია
ტელეფონი: 577 244 511
ხანგრძლივობა: 3 სთ
შენიშვნა: სტუდენტს შეუძლია ისარგებლოს კალკულატორით
მაქსიმალური შეფასება: 40 ქულა

ვარიანტი #7

1. jamis albaTobis formula ori xdomilebisaTvis (gamoyvana). 6 qula


2. organzomilebian ganawilebis kanonidan marginaluri ganawilebis kanonis povna
(gamoyvana). 6 qula
3. dawereT ndobis intervali normaluri populaciis dispersiisaTvis cnobili saSu-
alos SemTxvevaSi (2 qula). axseniT ratomaa is aseTi saxis (4 qula). sul 6 qula
4. hipoTezis Semowmeba normaluri populaciis saSualosaTvis ucnobi dispersiis Se-
mTxvevaSi (kriteriumi marcxena calmxrivia): a) ZiriTadi da alternatiuli hipoTeza
(1 qula); b) kriteriumis statistika da misi ganawileba (1 qula); g) kritikuli wert-
ili, kritikuli are C.R. (1 qula); d) gadawyvetilebis miRebis wesi (1 qula); e) axse-
niT ratomaa kritikuli are aseTi saxis (3 qula). sul 7 qula

praqtikuli amocanebi

1. A ყუთში მოთავსებულია 7 წითელი და 8 ლურჯი კალკულატორი, ხოლო B ყუთში კი 10 წითე-


ლი და 6 ლურჯი კალკულატორი. თუ A ყუთიდან შემთხვევით ამოღებული ერთი კალკულატორი
წითელია, მაშინ ერთ კალკულატორს ვიღებთ B ყუთიდან, წინააღმდეგ შემთხვევაში კი კიდევ ერთ
კალკულატორს ვიღებთ A ყუთიდან. იპოვეთ ალბათობა იმისა, რომ ა) კალკულატორები სხვადას-
ხვა ფერისაა; ბ) პირველი კალკულატორი ლურჯია თუ აღმოჩნდა, რომ კალკულატორები სხვადა-
სხვა ფერისაა. სულ 4 ქულა
2. teleatelies monacemebiT, sagarantio periodSi, saSualod kineskopebis 22% gamo-
dis mwyobridan. SemTxveviT SerCeul iქნა 1000 kineskopi. a) იპოვეთ albaToba imisa,
rom sagarantio periodSi mwyobridan gamova 245-ze meti კინესკოპი, Tu cnobilia, rom
mwyobridan gamosul კინესკოპTa raodenoba metia an toli 210-ze (1 ქ.); ბ) ipoveT mwyo-
bridan gamosuli kineskopebis ualbaTesi ricxvi (1 ქ.); გ) იპოვეთ ალბათობა იმისა, რომ
mwyobridan gamosuli kineskopebis raodenoba ტოლი იქნება უალბათესი რიცხვის (1 ქ.).
სულ 3 ქულა
3. stresul situaciaSi myofi SemTxveviT SerCeuli 19 qali guliscemis saSualo ri-
cxvi wuTSi Seadgens 110-s, xolo SerCeviTi standartuli gadaxra aris 5. 1) 0.02 mniS-
vnelovnebis doniT SeamowmeT hipoTeza, rom stresul situaciaSi myofi qalebis gu-
liscemis saSualo gansxvavebulia 105-sgan (3 ქ.); 2) aageT 96%-iani ndobis intervali
stresul situaciaSi myofi qalebis guliscemis realuri saSualosaTvis (1 ქ.).
sul 4 qula
4. jandacvis saministros mtkicebiT saavadmyofoebis oTaxebSi xmauris done (gazom-
ili decibalebSi) igivea rac derefnebSi. Sesabamisi SerCeviTi maxasiaTeblebi (Ser-
CeviTi saSualo da SerCeviTi standartuli gadaxra) aRmoCnda: x8  30.5, s8  21,
y10  36, s10  27 . CaTvaleT, rom populaciebi normaluradaa ganawilebuli. mniSvnel-
ovnebis doned aiReT   0.02 .
1) SeamowmeT hipoTeza dispersiaTa tolobis Sesaxeb (4 q.);
2) gvaqvs Tu ara sakmarisi safuZveli davadasturoT jandacvis saministros mtkice-
buleba (4 q.);
3) aageT 96%-iani ndobis intervali xmauris donis saSualoTa sxvaobisaTvis (1 q.);
4) aageT 98%-iani ndobis intervali dispersiaTa SefardebisaTvis (1 q.).
gafrTxileba! 2)-Si daD3)-Si gaiTvaliswineT 1)-is pasuxi. sul 10 qula
5. ჩატარებული იყო გამოკითხვა შემეცნებით გადაცემაზე შეხედულობის შესახებ. გამოკითხა 500
ადამიანი. გამოკითხვის შედეგებია:
დამოკიდებულება დადებითი ნეიტრალური უარყოფითი
ბაკალავრი 100 30 20
მაგისტრი 70 50 30
დოქტორი 100 60 40
10%-იანი მნიშვნელოვნების დონით არის თუ არა კავშირი ადამიანის განათლების დონესა და შემ-
ეცნებით გადაცემაზე შეხედულებას შორის. I) ჩამოაყალიბეთ ჰიპოთეზები (0.5 ქულა); II) დაადგი-
ნეთ თავისუფლების ხარისხი (0.5 ქულა); III) იპოვეთ კრიტიკული არე (0.5 ქულა); IV) შეაფასეთ
მაგისტრებში დადებითი შეხედულების მოსალოდნელი სიხშირე (0.5 ქულა); V) გამოთვალეთ
კრიტერიუმის მნიშვნელობა (1.5 ქულა); VI) გააკეთეთ დასკვნა (0.5 ქულა). სულ 4 ქულა

SeniSvna:
a) aq sul grovdeba 50 qula. maqsimaluri Sefasebaa 40 qula;
b) hipoTezebis Semowmebis praqtikul amocanaSi: bolomde unda gamoTvaloT
kriteriumis mniSvneloba da kritikuli are da aqedan gamomdinare gamoitanoT
daskvna; sxva SemTxvevaSi ar moiTxoveba arcerTi sididis bolomde gamoTvla
(saWiro formulebSi SeitaneT saWiro ricxvebi, maT Soris cxrilebidanac).
g) isargebleT qvemoTmoyvanili gamosaxulebebiT da cxrilebiT:

X n  Y m  (a1  a2 ) X n  Y m  (a1  a2 ) X n  Y m  (a1  a2 ) X n  Y m  (a1  a2 )


; ; ; ;
12 / n   22 /m Sn'2 / n  Sm'2 /m Sn / (n  1)  Sm / (m  1)
2 2 Sn' ,m 1/ n  1/ m
P1  P 2  ( p1  p2 ) Sn'2 /  12 nSn2 / (n  1)12 max{Sn'2 , Sm'2 } max{nSn2 / (n  1), mSn2 / (m  1)}
; ; ; ; ;
PQ(1/ n  1/ m) Sm'2 /  22 mSm2 / (m  1) 22 min{Sn'2 , Sm'2 } min{nSn2 / (n  1), mSn2 / (m  1)}
n m

(Oi , j  Ei , j ) 2 k
(Oi  Ei )2 s
(ni  ni)
2
 oi , j   oi , j  ( X i  X )2   (Y j  Y )2
i, j Ei , j
; 
i 1 Ei
; 
i 1 ni
;
i

 oi , j
j
;
i 1
nm2
j 1
;
i, j

1 [ Sn2 / (n  1)  Sm2 / (m  1)]2 ( Sn'2 / n  Sm'2 / m)2


[nSn2  mSm2 ] ; ; ;
nm2 [ Sn2 / (n  1)]2 / (n  1)  [ Sm
2 / (m  1)]2 / (m  1) ( S '2 / n)2 / (n  1)  ( S '2 / m)2 / (m  1)
n m
x n  y m  z / 2  12 / n   22 / m ; p1  p 2 z /2 p1 q1 / n  p 2 q 2 / m ; xn  y m z /2 sn'2 / n  sm'2 / m ;
n m
xn  y m t[c ], /2 sn'2 / n  sm'2 / m ; x n  y m  t nm2, / 2 sn' ,m 1 / n  1 / m ; P1  P2 ;
nm nm
1 sn'2 sn'2
( Fm1,n1,1 /2  sn'2 / sm'2 , Fm1,n1, /2  sn'2 / sm'2 ) ; [(n  1) Sn'2  (m  1) Sm'2 ] ; ( , ).
nm2 Fn1,m1, /2  sm'2 Fn1,m1,1 /2  sm'2
 0 ( x) funqciis cxrilebi
0.00 0.01 0.02 0.03 0.04 0.05 0.06 0.07 0.08 0.09
0.0 0.0000 0.0040 0.0080 0.0120 0.0160 0.0199 0.0239 0.0279 0.0319 0.0359
0.1 0.0398 0.0438 0.0478 0.0517 0.0557 0.0596 0.0636 0.0675 0.0714 0.0753
0.2 0.0793 0.0832 0.0871 0.0910 0.0948 0.0987 0.1026 0.1064 0.1103 0.1141
0.3 0.1179 0.1217 0.1255 0.1293 0.1331 0.1368 0.1406 0.1443 0.1480 0.1517
0.4 0.1554 0.1591 0.1628 0.1664 0.1700 0.1736 0.1772 0.1808 0.1844 0.1879
0.5 0.1915 0.1950 0.1985 0.2019 0.2054 0.2088 0.2123 0.2157 0.2190 0.2224
0.6 0.2257 0.2291 0.2324 0.2357 0.2389 0.2422 0.2454 0.2486 0.2517 0.2549
0.7 0.2580 0.2611 0.2642 0.2673 0.2704 0.2734 0.2764 0.2794 0.2823 0.2852
0.8 0.2881 0.2910 0.2939 0.2967 0.2995 0.3023 0.3051 0.3078 0.3106 0.3133
0.9 0.3159 0.3186 0.3212 0.3238 0.3264 0.3289 0.3315 0.3340 0.3365 0.3389
1.0 0.3413 0.3438 0.3461 0.3485 0.3508 0.3531 0.3554 0.3577 0.3599 0.3621
1.1 0.3643 0.3665 0.3686 0.3708 0.3729 0.3749 0.3770 0.3790 0.3810 0.3830
1.2 0.3849 0.3869 0.3888 0.3907 0.3925 0.3944 0.3962 0.3980 0.3997 0.4015
1.3 0.4032 0.4049 0.4066 0.4082 0.4099 0.4115 0.4131 0.4147 0.4162 0.4177
1.4 0.4192 0.4207 0.4222 0.4236 0.4251 0.4265 0.4279 0.4292 0.4306 0.4319
1.5 0.4332 0.4345 0.4357 0.4370 0.4382 0.4394 0.4406 0.4418 0.4429 0.4441
1.6 0.4452 0.4463 0.4474 0.4484 0.4495 0.4505 0.4515 0.4525 0.4535 0.4545
1.7 0.4554 0.4564 0.4573 0.4582 0.4591 0.4599 0.4608 0.4616 0.4625 0.4633
1.8 0.4641 0.4649 0.4656 0.4664 0.4671 0.4678 0.4686 0.4693 0.4699 0.4706
1.9 0.4713 0.4719 0.4726 0.4732 0.4738 0.4744 0.4750 0.4756 0.4761 0.4767
2.0 0.4772 0.4778 0.4783 0.4788 0.4793 0.4798 0.4803 0.4808 0.4812 0.4817
2.1 0.4821 0.4826 0.4830 0.4834 0.4838 0.4842 0.4846 0.4850 0.4854 0.4857
2.2 0.4861 0.4864 0.4868 0.4871 0.4875 0.4878 0.4881 0.4884 0.4887 0.4890
2.3 0.4893 0.4896 0.4898 0.4901 0.4904 0.4906 0.4909 0.4911 0.4913 0.4916
2.4 0.4918 0.4920 0.4922 0.4925 0.4927 0.4929 0.4931 0.4932 0.4934 0.4936
2.5 0.4938 0.4940 0.4941 0.4943 0.4945 0.4946 0.4948 0.4949 0.4951 0.4952
2.6 0.4953 0.4955 0.4956 0.4957 0.4959 0.4960 0.4961 0.4962 0.4963 0.4964
2.7 0.4965 0.4966 0.4967 0.4968 0.4969 0.4970 0.4971 0.4972 0.4973 0.4974
2.8 0.4974 0.4975 0.4976 0.4977 0.4977 0.4978 0.4979 0.4979 0.4980 0.4981
2.9 0.4981 0.4982 0.4982 0.4983 0.4984 0.4984 0.4985 0.4985 0.4986 0.4986
3.0 0.4987 0.4987 0.4987 0.4988 0.4988 0.4989 0.4989 0.4989 0.4990 0.4990

, Tu .
t (stiudentis) ganawilebis zeda  2 (xi kvadrat) ganawilebis zeda  -
 -kritikuli wertilebi ( t n , ) kritikuli wertilebi (  n2, )
n\  0.1 0.05 0.025 0.02 0.01 n\  0.99 0.975 0.95 0.1 0.05 0.025 0.01
1 3.078 6.314 12.706 15.89 31.821 1 0.000 0.001 0.004 2.7055 3.8415 5.0239 6.6349
2 1.886 2.920 4.303 4.849 6.965 2 0.020 0.051 0.103 4.6052 5.9915 7.3778 9.2104
3 1.638 2.353 3.182 3.481 4.541 3 0.115 0.216 0.352 6.2514 7.8147 9.3484 11.344
4 1.533 2.132 2.776 2.999 3.747 4 0.297 0.484 0.711 7.7794 9.4877 11.143 13.276
5 1.476 2.015 2.571 2.757 3.365 5 0.554 0.831 1.145 9.2363 11.070 12.832 15.086
6 1.440 1.943 2.447 2.612 3.143 6 0.872 1.237 1.635 10.644 12.591 14.449 16.811
7 1.415 1.895 2.365 2.517 2.998 7 1.239 1.690 2.167 12.017 14.067 16.012 18.475
8 1.397 1.860 2.306 2.449 2.896 8 1.646 2.180 2.733 13.361 15.507 17.534 20.090
9 1.383 1.833 2.262 2.398 2.821 9 2.088 2.700 3.325 14.683 16.919 19.022 21.666
10 1.372 1.812 2.228 2.359 2.764 10 2.558 3.247 3.940 15.987 18.307 20.483 23.209
11 1.363 1.796 2.201 2.328 2.718 11 3.053 3.186 4.575 17.275 19.675 21.920 24.725
12 1.356 1.782 2.179 2.303 2.681 12 3.571 4.404 5.226 18.549 21.026 23.336 26.217
13 1.350 1.771 2.160 2.282 2.650 13 4.107 5.009 5.892 19.811 22.362 24.735 27.688
14 1.345 1.761 2.145 2.264 2.624 14 4.660 5.629 6.571 21.064 23.684 26.118 29.141
15 1.341 1.753 2.131 2.249 2.602 15 5.229 6.262 7.261 22.307 24.995 27.488 30.578
16 1.337 1.746 2.120 2.235 2.583 16 5.812 6.908 7.962 23.541 26.296 28.845 31.999
17 1.333 1.740 2.110 2.224 2.567 17 6.408 7.564 8.672 24.769 27.587 30.191 33.408
18 1.330 1.734 2.101 2.214 2.552 18 7.015 8.231 9.390 25.989 28.869 31.526 34.805
19 1.328 1.729 2.093 2.205 2.539 19 7.633 8.907 10.117 27.204 30.144 32.852 36.191
20 1.325 1.725 2.086 2.197 2.528 20 8.260 9.591 10.851 28.412 31.410 34.170 37.566

fiSeris ganawilebis zeda   0.01 kritikuli wertilebi


m\n 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12 15

1 4052.1 4999.5 5403.3 5624.5 5763.6 5858.9 5928.3 5981.0 6022.4 6055.8 6106.3 6157.2

2 98.503 99.000 99.166 99.249 99.299 99.333 99.356 99.374 99.388 99.399 99.416 99.433

3 34.116 30.817 29.457 28.710 28.237 27.911 27.672 27.489 27.345 27.229 27.052 26.872

4 21.198 18.000 16.694 15.977 15.522 15.207 14.976 14.799 14.659 14.546 14.374 14.198

5 16.258 13.274 12.060 11.392 10.967 10.672 10.456 10.289 10.158 10.051 9.888 9.722

6 13.745 10.925 9.780 9.148 8.746 8.466 8.260 8.102 7.976 7.874 7.718 7.559

7 12.246 9.547 8.451 7.847 7.460 7.191 6.993 6.840 6.719 6.620 6.469 6.314

8 11.259 8.649 7.591 7.006 6.632 6.371 6.178 6.029 5.911 5.814 5.667 5.515

9 10.561 8.022 6.992 6.422 6.057 5.802 5.613 5.467 5.351 5.257 5.111 4.962

10 10.044 7.559 6.552 5.994 5.636 5.386 5.200 5.057 4.942 4.849 4.706 4.558

11 9.646 7.206 6.217 5.668 5.316 5.069 4.886 4.744 4.632 4.539 4.397 4.251

12 9.330 6.927 5.953 5.412 5.064 4.821 4.640 4.499 4.388 4.296 4.155 4.010

13 9.074 6.701 5.739 5.205 4.862 4.620 4.441 4.302 4.191 4.100 3.960 3.815

14 8.862 6.515 5.564 5.035 4.695 4.456 4.278 4.140 4.030 3.939 3.800 3.656

15 8.683 6.359 5.417 4.893 4.556 4.318 4.142 4.004 3.895 3.805 3.666 3.522
საბოლოო გამოცდა
ფაკულტეტი: ეკონომიკისა და ბიზნესის
დისციპლინა: „ალბათობის თეორია და მათემატიკური სტატისტიკა“
სტატუსი: სავალდებულო
კოორდინატორი: ომარ ფურთუხია
ტელეფონი: 577 244 511
ხანგრძლივობა: 3 სთ
შენიშვნა: სტუდენტს შეუძლია ისარგებლოს კალკულატორით
მაქსიმალური შეფასება: 40 ქულა

ვარიანტი #8

1. kovariaciis ori ganmartebis ekvivalenturoba (Semowmeba). 6 qula


2. segmentze Tanabrad ganawilebuli SemTxveviTi sididis a) ganawilebis simkv-
rivea (1 qula); b) ganawilebis funqciaa (1 qula); g) maTematikuri lodinia (0.5 qu-
la); d) dispersiaa (0.5 qula); e) -kvantilia (1 qula) (Semowmeba) (2 qula).
sul 6 qula
3. dawereT ndobis intervali normaluri populaciis dispersiisaTvis cnobili saSu-
alos SemTxvevaSi (2 qula). axseniT ratomaa is aseTi saxis (4 qula). sul 6 qula
4. hipoTezaTa Semowmeba bernulis sqemaSi (kriteriumi marcxena calmxrivia): a) Ziri-
Tadi da alternatiuli hipoTeza (1 qula); b) kriteriumis statistika da misi ganawi-
leba (1 qula); g) kritikuli wertili, kritikuli are C.R. (1 qula); d) gadawyvetile-
bis miRebis wesi (1 qula); e) axseniT ratomaa kritikuli are aseTi saxis (3 qula).
sul 7 qula
praqtikuli amocanebi

1. A ყუთში მოთავსებულია 7 წითელი და 8 ლურჯი კალკულატორი, ხოლო B ყუთში კი 10 წითე-


ლი და 6 ლურჯი კალკულატორი. თუ A ყუთიდან შემთხვევით ამოღებული ერთი კალკულატორი
წითელია, მაშინ ერთ კალკულატორს ვიღებთ B ყუთიდან, წინააღმდეგ შემთხვევაში კი კიდევ ერთ
კალკულატორს ვიღებთ A ყუთიდან. იპოვეთ ალბათობა იმისა, რომ: ა) მეორე კალკულატორი წი-
თელია; ბ) პირველი კალკულატორი ლურჯია თუ მეორე აღმოჩნდა წითელი. სულ 4 ქულა
2. msoflio jandacvis organizaciis monacemebiT Sidsis virusiT dainficirebuli
yoveli 100 maimunidan saSualod 60 iRupeba. შეარჩიეს Sidsis virusiT dainficirebu-
li 1000 maimuni. a) იპოვეთ albaToba imisa, rom daiRupeba araumetes 590, Tu cnobi-
lia, rom daRupulTa raodenoba ar aRemateba 640-s (1 ქ.); ბ) ipoveT Sidsis virusiT
gardacvlili maimunebis ualbaTesi ricxvi (1 ქ.); გ) იპოვეთ ალბათობა იმისა, რომ Sidsis
virusiT gardacvlili maimunebis raodenoba ტოლი იქნება უალბათესი რიცხვის (1 ქ.).
სულ 3 ქულა
3. stresul situaciaSi myofi SemTxveviT SerCeuli 15 kaciani jgufis guliscemis
saSualo ricxvi wuTSi Seadgens 122-s, xolo SerCeviTi standartuli gadaxra aris
3.5. 1) 0.025 mniSvnelovnebis doniT SeamowmeT hipoTeza, rom stresul situaciaSi myo-
fi kacebis guliscemis saSualo metia 120-ze (3 ქ.); 2) aageT 96%-iani ndobis interva-
li stresul situaciaSi myofi kacebis guliscemis realuri saSualosaTvis (1 ქ.).
sul 4 qula
4. eqspertis mosazrebiT sastumros oTaxis saSualo Rirebuleba Tbilissa da baqo-
Si erTi da igivea. Sesabamisi SerCeviTi maxasiaTeblebi (SerCeviTi saSualo da Ser-
CeviTi standartuli gadaxra) aRmoCnda: x7  50.2$, s7  20 $, y8  56.1$, s8  18 $ . CaTva-
leT, rom Rirebulebebi normaluradaa ganawilebuli. mniSvnelovnebis doned aiReT
  0.02 .
1) SeamowmeT hipoTeza dispersiaTa tolobis Sesaxeb (4 q.);
2) gvaqvs Tu ara sakmarisi safuZveli davadasturoT eqspertis mosazreba (4 q.);
3) aageT 95%-iani ndobis intervali sastumros oTaxis Rirebulebis saSualoTa sxva-
obisaTvis (1 q.);
4) aageT 98%-iani ndobis intervali dispersiaTa SefardebisaTvis (1 q.).
gafrTxileba! 2)-Si daD3)-Si gaiTvaliswineT 1)-is pasuxi. sul 10 qula
5. გამოკითხული იყო 500 მოქალაქე თუ რა ტიპის ფილმს ანიჭებდნენ უპირატესობას. გამოკითხ-
ვის შედეგებია:
კომედია მელოდრამა მისტერია
დემოკრატი 30 70 50
რესპუბლიკელი 50 60 40
ლეიბორისტი 100 30 70
5%-იანი მნიშვნელოვნების დონით არის თუ არა მისტერიის მაყურებელთა პროპორცია განსხვა-
ვებული პარტიებში. I) ჩამოაყალიბეთ ჰიპოთეზები (0.5 ქულა); II) დაადგინეთ თავისუფლების
ხარისხი (0.5 ქულა); III) იპოვეთ კრიტიკული არე (0.5 ქულა); IV) შეაფასეთ ლეიბორისტებში
მისტერიის მოყვარულთა მოსალოდნელი სიხშირე (0.5 ქულა); V) გამოთვალეთ კრიტერიუმის
მნიშვნელობა (1.5 ქულა); VI) გააკეთეთ დასკვნა (0.5 ქულა). სულ 4 ქულა

SeniSvna:
a) aq sul grovdeba 50 qula. maqsimaluri Sefaseba 40 qula;
b) hipoTezebis Semowmebis praqtikul amocanaSi: bolomde unda gamoTvaloT
kriteriumis mniSvneloba da kritikuli are da aqedan gamomdinare gamoitanoT
daskvna; sxva SemTxvevaSi ar moiTxoveba arcerTi sididis bolomde gamoTvla
(saWiro formulebSi SeitaneT saWiro ricxvebi, maT Soris cxrilebidanac).
g) isargebleT qvemoTmoyvanili gamosaxulebebiT da cxrilebiT:

X n  Y m  (a1  a2 ) X n  Y m  (a1  a2 ) X n  Y m  (a1  a2 ) X n  Y m  (a1  a2 )


; ; ; ;
12 / n   22 /m Sn'2 / n  Sm'2 /m Sn / (n  1)  Sm / (m  1)
2 2 Sn' ,m 1/ n  1/ m
P1  P 2  ( p1  p2 ) Sn'2 /  12 nSn2 / (n  1)12 max{Sn'2 , Sm'2 } max{nSn2 / (n  1), mSn2 / (m  1)}
; ; ; ; ;
PQ(1/ n  1/ m) Sm'2 /  22 mSm2 / (m  1) 22 min{Sn'2 , Sm'2 } min{nSn2 / (n  1), mSn2 / (m  1)}
n m

(Oi , j  Ei , j )2 k
(Oi  Ei )2 s
(ni  ni)
2
 oi , j   oi , j  ( X i  X )2   (Y j  Y )2
i, j Ei , j
; 
i 1 Ei
; 
i 1 ni
;
i

 oi , j
j
;
i 1
nm2
j 1
;
i, j

1 [ Sn2 / (n  1)  Sm2 / (m  1)]2 ( Sn'2 / n  Sm'2 / m)2


[nSn2  mSm2 ] ; ; ;
nm2 [ Sn2 / (n  1)]2 / (n  1)  [ Sm
2 / (m  1)]2 / (m  1) ( S '2 / n)2 / (n  1)  ( S '2 / m)2 / (m  1)
n m
x n  y m  z / 2  12 / n   22 / m ; p1  p 2 z /2 p1 q1 / n  p 2 q 2 / m ; xn  y m z /2 sn'2 / n  sm'2 / m ;
n m
xn  y m t[c ], /2 sn'2 / n  sm'2 / m ; x n  y m  t nm2, / 2 sn' ,m 1 / n  1 / m ; P1  P2 ;
nm nm
1 sn'2 sn'2
( Fm1,n1,1 /2  sn'2 / sm'2 , Fm1,n1, /2  sn'2 / sm'2 ) ; [(n  1) Sn'2  (m  1) Sm'2 ] ; ( , ).
nm2 Fn1,m1, /2  sm'2 Fn1,m1,1 /2  sm'2
 0 ( x) funqciis cxrilebi
0.00 0.01 0.02 0.03 0.04 0.05 0.06 0.07 0.08 0.09
0.0 0.0000 0.0040 0.0080 0.0120 0.0160 0.0199 0.0239 0.0279 0.0319 0.0359
0.1 0.0398 0.0438 0.0478 0.0517 0.0557 0.0596 0.0636 0.0675 0.0714 0.0753
0.2 0.0793 0.0832 0.0871 0.0910 0.0948 0.0987 0.1026 0.1064 0.1103 0.1141
0.3 0.1179 0.1217 0.1255 0.1293 0.1331 0.1368 0.1406 0.1443 0.1480 0.1517
0.4 0.1554 0.1591 0.1628 0.1664 0.1700 0.1736 0.1772 0.1808 0.1844 0.1879
0.5 0.1915 0.1950 0.1985 0.2019 0.2054 0.2088 0.2123 0.2157 0.2190 0.2224
0.6 0.2257 0.2291 0.2324 0.2357 0.2389 0.2422 0.2454 0.2486 0.2517 0.2549
0.7 0.2580 0.2611 0.2642 0.2673 0.2704 0.2734 0.2764 0.2794 0.2823 0.2852
0.8 0.2881 0.2910 0.2939 0.2967 0.2995 0.3023 0.3051 0.3078 0.3106 0.3133
0.9 0.3159 0.3186 0.3212 0.3238 0.3264 0.3289 0.3315 0.3340 0.3365 0.3389
1.0 0.3413 0.3438 0.3461 0.3485 0.3508 0.3531 0.3554 0.3577 0.3599 0.3621
1.1 0.3643 0.3665 0.3686 0.3708 0.3729 0.3749 0.3770 0.3790 0.3810 0.3830
1.2 0.3849 0.3869 0.3888 0.3907 0.3925 0.3944 0.3962 0.3980 0.3997 0.4015
1.3 0.4032 0.4049 0.4066 0.4082 0.4099 0.4115 0.4131 0.4147 0.4162 0.4177
1.4 0.4192 0.4207 0.4222 0.4236 0.4251 0.4265 0.4279 0.4292 0.4306 0.4319
1.5 0.4332 0.4345 0.4357 0.4370 0.4382 0.4394 0.4406 0.4418 0.4429 0.4441
1.6 0.4452 0.4463 0.4474 0.4484 0.4495 0.4505 0.4515 0.4525 0.4535 0.4545
1.7 0.4554 0.4564 0.4573 0.4582 0.4591 0.4599 0.4608 0.4616 0.4625 0.4633
1.8 0.4641 0.4649 0.4656 0.4664 0.4671 0.4678 0.4686 0.4693 0.4699 0.4706
1.9 0.4713 0.4719 0.4726 0.4732 0.4738 0.4744 0.4750 0.4756 0.4761 0.4767
2.0 0.4772 0.4778 0.4783 0.4788 0.4793 0.4798 0.4803 0.4808 0.4812 0.4817
2.1 0.4821 0.4826 0.4830 0.4834 0.4838 0.4842 0.4846 0.4850 0.4854 0.4857
2.2 0.4861 0.4864 0.4868 0.4871 0.4875 0.4878 0.4881 0.4884 0.4887 0.4890
2.3 0.4893 0.4896 0.4898 0.4901 0.4904 0.4906 0.4909 0.4911 0.4913 0.4916
2.4 0.4918 0.4920 0.4922 0.4925 0.4927 0.4929 0.4931 0.4932 0.4934 0.4936
2.5 0.4938 0.4940 0.4941 0.4943 0.4945 0.4946 0.4948 0.4949 0.4951 0.4952
2.6 0.4953 0.4955 0.4956 0.4957 0.4959 0.4960 0.4961 0.4962 0.4963 0.4964
2.7 0.4965 0.4966 0.4967 0.4968 0.4969 0.4970 0.4971 0.4972 0.4973 0.4974
2.8 0.4974 0.4975 0.4976 0.4977 0.4977 0.4978 0.4979 0.4979 0.4980 0.4981
2.9 0.4981 0.4982 0.4982 0.4983 0.4984 0.4984 0.4985 0.4985 0.4986 0.4986
3.0 0.4987 0.4987 0.4987 0.4988 0.4988 0.4989 0.4989 0.4989 0.4990 0.4990

, Tu .
t (stiudentis) ganawilebis zeda  2 (xi kvadrat) ganawilebis zeda  -
 -kritikuli wertilebi ( t n , ) kritikuli wertilebi (  n2, )
n\  0.1 0.05 0.025 0.02 0.01 n\  0.99 0.975 0.95 0.1 0.05 0.025 0.01
1 3.078 6.314 12.706 15.89 31.821 1 0.000 0.001 0.004 2.7055 3.8415 5.0239 6.6349
2 1.886 2.920 4.303 4.849 6.965 2 0.020 0.051 0.103 4.6052 5.9915 7.3778 9.2104
3 1.638 2.353 3.182 3.481 4.541 3 0.115 0.216 0.352 6.2514 7.8147 9.3484 11.344
4 1.533 2.132 2.776 2.999 3.747 4 0.297 0.484 0.711 7.7794 9.4877 11.143 13.276
5 1.476 2.015 2.571 2.757 3.365 5 0.554 0.831 1.145 9.2363 11.070 12.832 15.086
6 1.440 1.943 2.447 2.612 3.143 6 0.872 1.237 1.635 10.644 12.591 14.449 16.811
7 1.415 1.895 2.365 2.517 2.998 7 1.239 1.690 2.167 12.017 14.067 16.012 18.475
8 1.397 1.860 2.306 2.449 2.896 8 1.646 2.180 2.733 13.361 15.507 17.534 20.090
9 1.383 1.833 2.262 2.398 2.821 9 2.088 2.700 3.325 14.683 16.919 19.022 21.666
10 1.372 1.812 2.228 2.359 2.764 10 2.558 3.247 3.940 15.987 18.307 20.483 23.209
11 1.363 1.796 2.201 2.328 2.718 11 3.053 3.186 4.575 17.275 19.675 21.920 24.725
12 1.356 1.782 2.179 2.303 2.681 12 3.571 4.404 5.226 18.549 21.026 23.336 26.217
13 1.350 1.771 2.160 2.282 2.650 13 4.107 5.009 5.892 19.811 22.362 24.735 27.688
14 1.345 1.761 2.145 2.264 2.624 14 4.660 5.629 6.571 21.064 23.684 26.118 29.141
15 1.341 1.753 2.131 2.249 2.602 15 5.229 6.262 7.261 22.307 24.995 27.488 30.578
16 1.337 1.746 2.120 2.235 2.583 16 5.812 6.908 7.962 23.541 26.296 28.845 31.999
17 1.333 1.740 2.110 2.224 2.567 17 6.408 7.564 8.672 24.769 27.587 30.191 33.408
18 1.330 1.734 2.101 2.214 2.552 18 7.015 8.231 9.390 25.989 28.869 31.526 34.805
19 1.328 1.729 2.093 2.205 2.539 19 7.633 8.907 10.117 27.204 30.144 32.852 36.191
20 1.325 1.725 2.086 2.197 2.528 20 8.260 9.591 10.851 28.412 31.410 34.170 37.566

fiSeris ganawilebis zeda   0.01 kritikuli wertilebi


m\n 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12 15

1 4052.1 4999.5 5403.3 5624.5 5763.6 5858.9 5928.3 5981.0 6022.4 6055.8 6106.3 6157.2

2 98.503 99.000 99.166 99.249 99.299 99.333 99.356 99.374 99.388 99.399 99.416 99.433

3 34.116 30.817 29.457 28.710 28.237 27.911 27.672 27.489 27.345 27.229 27.052 26.872

4 21.198 18.000 16.694 15.977 15.522 15.207 14.976 14.799 14.659 14.546 14.374 14.198

5 16.258 13.274 12.060 11.392 10.967 10.672 10.456 10.289 10.158 10.051 9.888 9.722

6 13.745 10.925 9.780 9.148 8.746 8.466 8.260 8.102 7.976 7.874 7.718 7.559

7 12.246 9.547 8.451 7.847 7.460 7.191 6.993 6.840 6.719 6.620 6.469 6.314

8 11.259 8.649 7.591 7.006 6.632 6.371 6.178 6.029 5.911 5.814 5.667 5.515

9 10.561 8.022 6.992 6.422 6.057 5.802 5.613 5.467 5.351 5.257 5.111 4.962

10 10.044 7.559 6.552 5.994 5.636 5.386 5.200 5.057 4.942 4.849 4.706 4.558

11 9.646 7.206 6.217 5.668 5.316 5.069 4.886 4.744 4.632 4.539 4.397 4.251

12 9.330 6.927 5.953 5.412 5.064 4.821 4.640 4.499 4.388 4.296 4.155 4.010

13 9.074 6.701 5.739 5.205 4.862 4.620 4.441 4.302 4.191 4.100 3.960 3.815

14 8.862 6.515 5.564 5.035 4.695 4.456 4.278 4.140 4.030 3.939 3.800 3.656

15 8.683 6.359 5.417 4.893 4.556 4.318 4.142 4.004 3.895 3.805 3.666 3.522
საბოლოო გამოცდა
ფაკულტეტი: ეკონომიკისა და ბიზნესის
დისციპლინა: „ალბათობის თეორია და მათემატიკური სტატისტიკა“
სტატუსი: სავალდებულო
კოორდინატორი: ომარ ფურთუხია
ტელეფონი: 577 244 511
ხანგრძლივობა: 3 სთ
შენიშვნა: სტუდენტს შეუძლია ისარგებლოს კალკულატორით
მაქსიმალური შეფასება: 40 ქულა

ვარიანტი #9

1. dispersiis ori ganmartebis ekvivalenturoba (Semowmeba). 6 qula


2. eqsponencialuri anu maCvenebliani SemTxveviTi sididis parametriT a) ganawile-
bis simkvrivea (1 qula); b) ganawilebis funqciaa (1 qula); g) maTematikuri lodinia
(0.5 qula); d) dispersiaa (0.5 qula); e) -kvantilia (1 qula) (Semowmeba) (2 qula).
sul 6 qula
3. dawereT ndobis intervali (1 qula) (da SerCevis moculoba (1 qula)) normaluri
populaciis saSualosaTvis cnobili dispersiis SemTxvevaSi. axseniT ratomaa is
aseTi saxis (1 qula). sul 6 qula
4. hipoTezis Semowmeba normaluri populaciis dispersiisaTvis ucnobi saSualos Se-
mTxvevaSi (kriteriumi ormxrivia): a) ZiriTadi da alternatiuli hipoTeza (1 qula);
b) kriteriumis statistika da misi ganawileba (1 qula); g) kritikuli wertili, krit-
ikuli are C.R. (1 qula); d) gadawyvetilebis miRebis wesi (1 qula); e) axseniT ratomaa
kritikuli are aseTi saxis (3 qula). sul 7 qula

praqtikuli amocanebi

1. A ყუთში მოთავსებულია 5 წითელი და 8 ლურჯი კალკულატორი, B ყუთში -- 7 წითელი და 6


ლურჯი კალკულატორი, ხოლო C ყუთში კი 9 წითელი და 7 ლურჯი კალკულატორი. წესიერი სა-
თამაშო კამათლის სამ წახნაგს აწერია A, ორ წახნაგს -- B, ხოლო ერთ წახნაგს კი C. კამათლის ერთ-
ხელ გაგორებისას მოსული წახნაგის მიხედვით ირჩევენ ყუთს და იქიდან იღებენ ერთ კალკულა-
ტორს. იპოვეთ ალბათობა იმისა, რომ ის წითელია. 4 ქულა
2. wesier saTamaSo kamaTეls აგორებენ 900-jer. a) იპოვეთ albaToba imisa, რომ 4-ze meti
qulis mosvlaTa raodenoba iqneba meti 325-ze, Tu cnobilia, rom is metia an toli
290-ze (1 ქ.); ბ) ipoveT 4-ze meti qulis mosvlaTa raodenobis ualbaTesi ricxvi (1 ქ.);
გ) იპოვეთ ალბათობა იმისა, რომ 4-ze meti qulis mosvlaTa raodenoba ტოლი იქნება უალ-
ბათესი რიცხვის (1 ქ.). სულ 3 ქულა
3. SemTxveviT SerCeuli dedaqalaqis 16 policiis oficris simaRlis SerCeviTi stan-
dartuli gadaxra iyo 4.23 sm. 1) 0.025 mniSvnelovnebis doniT SeamowmeT hipoTeza, rom
policiis oficris simaRlis standartuli gadaxra ar aRemateba 4.5 sm-s (3 ქ.); 2)
aageT 98%-iani ndobis intervali policiis oficrTa simaRlis realuri standartu-
li gadaxrisaTvis (1 ქ.); sul 4 qula
4. jandacvis saministros mosazrebiT nikotinis saSualo Semcveloba ori sxvadas-
xva dasaxelebis sigaretSi ar gansxvavdeba erTmaneTisagan. Sesabamisi SerCeviTi ma-
xasiaTeblebi (SerCeviTi saSualo da SerCeviTi standartuli gadaxra) aRmoCnda:
x11  30.5, s11  20, y10  36, s10  27 . CaTvaleT, rom populaciebi normaluradaa ganawi-
lebuli. mniSvnelovnebis doned aiReT   0.02 .
1) SeamowmeT hipoTeza dispersiaTa tolobis Sesaxeb (4 q.);
2) gvaqvs Tu ara sakmarisi safuZveli davadasturoT jandacvis saministros mosaz-
reba (4 q.);
3) aageT 96%-iani ndobis intervali nikotinis Semcvelobis saSualoTa sxvaobisaTvis
(1 q.);
4) aageT 98%-iani ndobis intervali dispersiaTa SefardebisaTvis (1 q.).
gafrTxileba! 2)-Si daD3)-Si gaiTvaliswineT 1)-is pasuxi. sul 10 qula
5. მკვლევარს აინტერესებს კავშირი საცხოვრებელ ადგილსა და განათლების დონეს შორის. გამო-
კითხვის შედეგებია:
განათლება ბაკალავრი მაგისტრი დოქტორი
ქალაქი 90 70 40
გარეუბანი 60 50 80
სოფელი 50 30 30
2.5%-იანი მნიშვნელოვნების დონით დამოკიდებულია თუ არა საცხოვრებელი ადგილი ადამია-
ნის განათლების დონეზე. I) ჩამოაყალიბეთ ჰიპოთეზები (0.5 ქულა); II) დაადგინეთ თავისუფ-
ლების ხარისხი (0.5 ქულა); III) იპოვეთ კრიტიკული არე (0.5 ქულა); IV) შეაფასეთ სოფლის მცხო-
ვრებლებში დოქტორების მოსალოდნელი სიხშირე (0.5 ქულა); V) გამოთვალეთ კრიტერიუმის
მნიშვნელობა (1.5 ქულა); VI) გააკეთეთ დასკვნა (0.5 ქულა). სულ 4 ქულა

SeniSvna:
a) aq sul grovdeba 50 qula. maqsimaluri Sefasebaa 40 qula;
b) hipoTezebis Semowmebis praqtikul amocanaSi: bolomde unda gamoTvaloT
kriteriumis mniSvneloba da kritikuli are da aqedan gamomdinare gamoitanoT
daskvna; sxva SemTxvevaSi ar moiTxoveba arcerTi sididis bolomde gamoTvla
(saWiro formulebSi SeitaneT saWiro ricxvebi, maT Soris cxrilebidanac).
g) isargebleT qvemoTmoyvanili gamosaxulebebiT da cxrilebiT:

X n  Y m  (a1  a2 ) X n  Y m  (a1  a2 ) X n  Y m  (a1  a2 ) X n  Y m  (a1  a2 )


; ; ; ;
12 / n   22 / m Sn'2 / n  Sm'2 / m Sn2 / (n  1)  Sm2 / (m  1) Sn' ,m 1/ n  1/ m
P1  P 2  ( p1  p2 ) Sn'2 /  12 nSn2 / (n  1)12 max{Sn'2 , Sm'2 } max{nSn2 / (n  1), mSn2 / (m  1)}
; ; ; ; ;
PQ(1/ n  1/ m) Sm'2 /  22 mSm2 / (m  1) 22 min{Sn'2 , Sm'2 } min{nSn2 / (n  1), mSn2 / (m  1)}
n m

(Oi , j  Ei , j ) 2 k
(Oi  Ei )2 s
(ni  ni)
2
 oi , j   oi , j  ( X i  X )2   (Y j  Y )2
i, j Ei , j
; 
i 1 Ei
; 
i 1 ni
;
i

 oi , j
j
;
i 1
nm2
j 1
;
i, j

1 [ Sn2 / (n  1)  Sm2 / (m  1)]2 ( Sn'2 / n  Sm'2 / m)2


[nSn2  mSm2 ] ; ; ;
nm2 [ Sn2 / (n  1)]2 / (n  1)  [ Sm
2 / (m  1)]2 / (m  1) ( S '2 / n)2 / (n  1)  ( S '2 / m)2 / (m  1)
n m
x n  y m  z / 2  12 / n   22 / m ; p1  p 2 z /2 p1 q1 / n  p 2 q 2 / m ; xn  y m z /2 sn'2 / n  sm'2 / m ;
n m
xn  y m t[c ], /2 sn'2 / n  sm'2 / m ; x n  y m  t nm2, / 2 sn' ,m 1 / n  1 / m ; P1  P2 ;
nm nm
1 sn'2 sn'2
( Fm1,n1,1 /2  sn'2 / sm'2 , Fm1,n1, /2  sn'2 / sm'2 ) ; [(n  1) Sn'2  (m  1) Sm'2 ] ; ( , ).
nm2 Fn1,m1, /2  sm'2 Fn1,m1,1 /2  sm'2
 0 ( x) funqciis cxrilebi
0.00 0.01 0.02 0.03 0.04 0.05 0.06 0.07 0.08 0.09
0.0 0.0000 0.0040 0.0080 0.0120 0.0160 0.0199 0.0239 0.0279 0.0319 0.0359
0.1 0.0398 0.0438 0.0478 0.0517 0.0557 0.0596 0.0636 0.0675 0.0714 0.0753
0.2 0.0793 0.0832 0.0871 0.0910 0.0948 0.0987 0.1026 0.1064 0.1103 0.1141
0.3 0.1179 0.1217 0.1255 0.1293 0.1331 0.1368 0.1406 0.1443 0.1480 0.1517
0.4 0.1554 0.1591 0.1628 0.1664 0.1700 0.1736 0.1772 0.1808 0.1844 0.1879
0.5 0.1915 0.1950 0.1985 0.2019 0.2054 0.2088 0.2123 0.2157 0.2190 0.2224
0.6 0.2257 0.2291 0.2324 0.2357 0.2389 0.2422 0.2454 0.2486 0.2517 0.2549
0.7 0.2580 0.2611 0.2642 0.2673 0.2704 0.2734 0.2764 0.2794 0.2823 0.2852
0.8 0.2881 0.2910 0.2939 0.2967 0.2995 0.3023 0.3051 0.3078 0.3106 0.3133
0.9 0.3159 0.3186 0.3212 0.3238 0.3264 0.3289 0.3315 0.3340 0.3365 0.3389
1.0 0.3413 0.3438 0.3461 0.3485 0.3508 0.3531 0.3554 0.3577 0.3599 0.3621
1.1 0.3643 0.3665 0.3686 0.3708 0.3729 0.3749 0.3770 0.3790 0.3810 0.3830
1.2 0.3849 0.3869 0.3888 0.3907 0.3925 0.3944 0.3962 0.3980 0.3997 0.4015
1.3 0.4032 0.4049 0.4066 0.4082 0.4099 0.4115 0.4131 0.4147 0.4162 0.4177
1.4 0.4192 0.4207 0.4222 0.4236 0.4251 0.4265 0.4279 0.4292 0.4306 0.4319
1.5 0.4332 0.4345 0.4357 0.4370 0.4382 0.4394 0.4406 0.4418 0.4429 0.4441
1.6 0.4452 0.4463 0.4474 0.4484 0.4495 0.4505 0.4515 0.4525 0.4535 0.4545
1.7 0.4554 0.4564 0.4573 0.4582 0.4591 0.4599 0.4608 0.4616 0.4625 0.4633
1.8 0.4641 0.4649 0.4656 0.4664 0.4671 0.4678 0.4686 0.4693 0.4699 0.4706
1.9 0.4713 0.4719 0.4726 0.4732 0.4738 0.4744 0.4750 0.4756 0.4761 0.4767
2.0 0.4772 0.4778 0.4783 0.4788 0.4793 0.4798 0.4803 0.4808 0.4812 0.4817
2.1 0.4821 0.4826 0.4830 0.4834 0.4838 0.4842 0.4846 0.4850 0.4854 0.4857
2.2 0.4861 0.4864 0.4868 0.4871 0.4875 0.4878 0.4881 0.4884 0.4887 0.4890
2.3 0.4893 0.4896 0.4898 0.4901 0.4904 0.4906 0.4909 0.4911 0.4913 0.4916
2.4 0.4918 0.4920 0.4922 0.4925 0.4927 0.4929 0.4931 0.4932 0.4934 0.4936
2.5 0.4938 0.4940 0.4941 0.4943 0.4945 0.4946 0.4948 0.4949 0.4951 0.4952
2.6 0.4953 0.4955 0.4956 0.4957 0.4959 0.4960 0.4961 0.4962 0.4963 0.4964
2.7 0.4965 0.4966 0.4967 0.4968 0.4969 0.4970 0.4971 0.4972 0.4973 0.4974
2.8 0.4974 0.4975 0.4976 0.4977 0.4977 0.4978 0.4979 0.4979 0.4980 0.4981
2.9 0.4981 0.4982 0.4982 0.4983 0.4984 0.4984 0.4985 0.4985 0.4986 0.4986
3.0 0.4987 0.4987 0.4987 0.4988 0.4988 0.4989 0.4989 0.4989 0.4990 0.4990

, Tu .
t (stiudentis) ganawilebis zeda  2 (xi kvadrat) ganawilebis zeda  -
 -kritikuli wertilebi ( t n , ) kritikuli wertilebi (  n2, )
n\  0.1 0.05 0.025 0.02 0.01 n\  0.99 0.975 0.95 0.1 0.05 0.025 0.01
1 3.078 6.314 12.706 15.89 31.821 1 0.000 0.001 0.004 2.7055 3.8415 5.0239 6.6349
2 1.886 2.920 4.303 4.849 6.965 2 0.020 0.051 0.103 4.6052 5.9915 7.3778 9.2104
3 1.638 2.353 3.182 3.481 4.541 3 0.115 0.216 0.352 6.2514 7.8147 9.3484 11.344
4 1.533 2.132 2.776 2.999 3.747 4 0.297 0.484 0.711 7.7794 9.4877 11.143 13.276
5 1.476 2.015 2.571 2.757 3.365 5 0.554 0.831 1.145 9.2363 11.070 12.832 15.086
6 1.440 1.943 2.447 2.612 3.143 6 0.872 1.237 1.635 10.644 12.591 14.449 16.811
7 1.415 1.895 2.365 2.517 2.998 7 1.239 1.690 2.167 12.017 14.067 16.012 18.475
8 1.397 1.860 2.306 2.449 2.896 8 1.646 2.180 2.733 13.361 15.507 17.534 20.090
9 1.383 1.833 2.262 2.398 2.821 9 2.088 2.700 3.325 14.683 16.919 19.022 21.666
10 1.372 1.812 2.228 2.359 2.764 10 2.558 3.247 3.940 15.987 18.307 20.483 23.209
11 1.363 1.796 2.201 2.328 2.718 11 3.053 3.186 4.575 17.275 19.675 21.920 24.725
12 1.356 1.782 2.179 2.303 2.681 12 3.571 4.404 5.226 18.549 21.026 23.336 26.217
13 1.350 1.771 2.160 2.282 2.650 13 4.107 5.009 5.892 19.811 22.362 24.735 27.688
14 1.345 1.761 2.145 2.264 2.624 14 4.660 5.629 6.571 21.064 23.684 26.118 29.141
15 1.341 1.753 2.131 2.249 2.602 15 5.229 6.262 7.261 22.307 24.995 27.488 30.578
16 1.337 1.746 2.120 2.235 2.583 16 5.812 6.908 7.962 23.541 26.296 28.845 31.999
17 1.333 1.740 2.110 2.224 2.567 17 6.408 7.564 8.672 24.769 27.587 30.191 33.408
18 1.330 1.734 2.101 2.214 2.552 18 7.015 8.231 9.390 25.989 28.869 31.526 34.805
19 1.328 1.729 2.093 2.205 2.539 19 7.633 8.907 10.117 27.204 30.144 32.852 36.191
20 1.325 1.725 2.086 2.197 2.528 20 8.260 9.591 10.851 28.412 31.410 34.170 37.566

fiSeris ganawilebis zeda   0.01 kritikuli wertilebi


m\n 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12 15

1 4052.1 4999.5 5403.3 5624.5 5763.6 5858.9 5928.3 5981.0 6022.4 6055.8 6106.3 6157.2

2 98.503 99.000 99.166 99.249 99.299 99.333 99.356 99.374 99.388 99.399 99.416 99.433

3 34.116 30.817 29.457 28.710 28.237 27.911 27.672 27.489 27.345 27.229 27.052 26.872

4 21.198 18.000 16.694 15.977 15.522 15.207 14.976 14.799 14.659 14.546 14.374 14.198

5 16.258 13.274 12.060 11.392 10.967 10.672 10.456 10.289 10.158 10.051 9.888 9.722

6 13.745 10.925 9.780 9.148 8.746 8.466 8.260 8.102 7.976 7.874 7.718 7.559

7 12.246 9.547 8.451 7.847 7.460 7.191 6.993 6.840 6.719 6.620 6.469 6.314

8 11.259 8.649 7.591 7.006 6.632 6.371 6.178 6.029 5.911 5.814 5.667 5.515

9 10.561 8.022 6.992 6.422 6.057 5.802 5.613 5.467 5.351 5.257 5.111 4.962

10 10.044 7.559 6.552 5.994 5.636 5.386 5.200 5.057 4.942 4.849 4.706 4.558

11 9.646 7.206 6.217 5.668 5.316 5.069 4.886 4.744 4.632 4.539 4.397 4.251

12 9.330 6.927 5.953 5.412 5.064 4.821 4.640 4.499 4.388 4.296 4.155 4.010

13 9.074 6.701 5.739 5.205 4.862 4.620 4.441 4.302 4.191 4.100 3.960 3.815

14 8.862 6.515 5.564 5.035 4.695 4.456 4.278 4.140 4.030 3.939 3.800 3.656

15 8.683 6.359 5.417 4.893 4.556 4.318 4.142 4.004 3.895 3.805 3.666 3.522
საბოლოო გამოცდა
ფაკულტეტი: ეკონომიკისა და ბიზნესის
დისციპლინა: „ალბათობის თეორია და მათემატიკური სტატისტიკა“
სტატუსი: სავალდებულო
კოორდინატორი: ომარ ფურთუხია
ტელეფონი: 577 244 511
ხანგრძლივობა: 3 სთ
შენიშვნა: სტუდენტს შეუძლია ისარგებლოს კალკულატორით
მაქსიმალური შეფასება: 40 ქულა

ვარიანტი #10
1. damoukidebel SemTxveviT sidideTa namravlis lodinis formulis gamoyvana. damo-
ukideblobis ganmarteba da namravlis lodinis formula (2 qula). formulis gamo-
yvana (4 qula). sul 6 qula
2. normaluri anu gausis SemTxveviTi sididis parametriT a) ganawilebis
simkvrivea (1 qula); b) maTematikuri lodinia (0.5 qula); g) dispersiaa (0.5 qula); d)
mis -kvantilsa da standartuli normaluri ganawilebis -kvantils Soris kavSiria
(2 qula); e) is Rebulobs mniSvnelobas intervalidan albaTobiT: . . . (2 qula).
sul 6 qula
3. dawereT ndobis intervali normaluri populaciis dispersiisaTvis ucnobi saSua-
los SemTxvevaSi (2 qula). axseniT ratomaa is aseTi saxis (4 qula). sul 6 qula
4. hipoTezis Semowmeba normaluri populaciis saSualosaTvis ucnobi dispersiis Se-
mTxvevaSi (kriteriumi ormxrivia): a) ZiriTadi da alternatiuli hipoTeza (1 qula);
b) kriteriumis statistika da misi ganawileba (1 qula); g) kritikuli wertili, krit-
ikuli are C.R. (1 qula); d) gadawyvetilebis miRebis wesi (1 qula); e) axseniT ratomaa
kritikuli are aseTi saxis (3 qula). sul 7 qula
praqtikuli amocanebi

1. A ყუთში მოთავსებულია 5 წითელი და 6 ლუჯი კალკულატორი, B ყუთში -- 7 წითელი და 8


ლურჯი კალკულატორი, ხოლო C ყუთში კი 4 წითელი და 9 ლურჯი კალკულატორი. წესიერი
სათამაშო კამათლის სამ წახნაგს აწერია A, ორ წახნაგს -- B, ხოლო ერთ წახნაგს კი C. კამათლის
ერთხელ გაგორებისას მოსული წახნაგის მიხედვით ირჩევენ ყუთს და იქიდან იღებენ ერთ კალ-
კულატორს. იპოვეთ ალბათობა იმისა, რომ ის ლურჯია. 4 ქულა
2. ”simensis” naTurebis 15% dabali xarisxisaa. შეარჩიეს ”simensis” 1200 naTurა. a) იპო-
ვეთ albaToba imisa, rom dabali xarisxis ნათურების რაოდენობა iqneba araumetes 170-
is, Tu cnobilia, rom is ar aRemateba 210-s (1 ქ.); ბ) ipoveT dabali xarisxis nature-
bis raodenobis ualbaTesi ricxvi (1 ქ.); გ) იპოვეთ ალბათობა იმისა, რომ dabali xarisx-
is naTurebis raodenoba ტოლი იქნება უალბათესი რიცხვის (1 ქ.). სულ 3 ქულა
3. eqspertis mosazrebiT moswavleebis araumetes 53 procenti yovel saRamos 1 saaTs
mainc mecadineoben. SemTxveviT SerCeuli 220 moswavlidan 55% yovel saRamos 1
saaTs mainc mecadineobda. 1) 0.021 mniSvnelovnebis doniT SegviZlia Tu ara davadas-
turoT eqspertis mosazreba (3 ქ.); 2) ra moculobis unda iyos SerCeva, rom 98%-iani
saimedoobiTa da 4%-is sizustiT SevafasoT im moswavleebis realuri proporcia,
romlebic yovel saRamos 1 saaTs mainc mecadineoben (1 ქ.). sul 4 qula
4. eqspertis mosazrebiT sastumros oTaxis saSualo Rirebuleba TbilisSi naklebia
vidre baqoSi. Sesabamisi SerCeviTi maxasiaTeblebi (SerCeviTi saSualo da SerCeviTi
standartuli gadaxra) aRmoCnda: x9  52$, s9  18 $, y11  65$, s11  20 $ . CaTvaleT, rom
Rirebulebebi normaluradaa ganawilebuli. mniSvnelovnebis doned aiReT   0.02 .
1) SeamowmeT hipoTeza dispersiaTa tolobis Sesaxeb (4 q.);
2) gvaqvs Tu ara sakmarisi safuZveli davadasturoT eqspertis mosazreba (4 q.);
3) aageT 90%-iani ndobis intervali sastumros oTaxis Rirebulebis saSualoTa sxva-
obisaTvis (1 q.);
4) aageT 98%-iani ndobis intervali dispersiaTa SefardebisaTvis (1 q.).
gafrTxileba! 2)-Si daD3)-Si gaiTvaliswineT 1)-is pasuxi. sul 10 qula
5. ქვემოთ მოყვანილია 1000 თანამშრომლის განაწილება სამუშაოს ხასიათისა და ეთნიკური კუთვ-
ნილების მიხედვით:
სამუშაოს ტიპი კონვეირი ოფისი მენეჯმენტი
თეთრკანიანი 280 140 80
აფრო-ამერიკელი 260 30 10
ვიეტნამელი 150 40 10
1%-იანი მნიშვნელოვნების დონით შეამოწმეთ ჰიპოთეზა აღნიშნულ პოპულციათა ერთგვაროვნე-
ბის შესახებ. I) ჩამოაყალიბეთ ჰიპოთეზები (0.5 ქულა); II) დაადგინეთ თავისუფლების ხარისხი
(0.5 ქულა); III) იპოვეთ კრიტიკული არე (0.5 ქულა); IV) შეაფასეთ აფრო-ამერიკელებში კონვეირ-
ზე მომუშავეთა მოსალოდნელი სიხშირე (0.5 ქულა); V) გამოთვალეთ კრიტერიუმის მნიშვნელობა
(1.5 ქულა); VI) გააკეთეთ დასკვნა (0.5 ქულა). სულ 4 ქულა

SeniSvna:
a) aq sul grovdeba 50 qula. maqsimaluri Sefasebaa 40 qula;
b) hipoTezebis Semowmebis praqtikul amocanaSi: bolomde unda gamoTvaloT
kriteriumis mniSvneloba da kritikuli are da aqedan gamomdinare gamoitanoT
daskvna; sxva SemTxvevaSi ar moiTxoveba arcerTi sididis bolomde gamoTvla
(saWiro formulebSi SeitaneT saWiro ricxvebi, maT Soris cxrilebidanac).
g) isargebleT qvemoTmoyvanili gamosaxulebebiT da cxrilebiT:

X n  Y m  (a1  a2 ) X n  Y m  (a1  a2 ) X n  Y m  (a1  a2 ) X n  Y m  (a1  a2 )


; ; ; ;
12 / n   22 /m Sn'2 / n  Sm'2 /m Sn / (n  1)  Sm / (m  1)
2 2 Sn' ,m 1/ n  1/ m
P1  P 2  ( p1  p2 ) Sn'2 /  12 nSn2 / (n  1)12 max{Sn'2 , Sm'2 } max{nSn2 / (n  1), mSn2 / (m  1)}
; ; ; ; ;
PQ(1/ n  1/ m) Sm'2 /  22 mSm2 / (m  1) 22 min{Sn'2 , Sm'2 } min{nSn2 / (n  1), mSn2 / (m  1)}
n m

(Oi , j  Ei , j )2 k
(Oi  Ei )2 s
(ni  ni)
2
 oi , j   oi , j  ( X i  X )2   (Y j  Y )2
i, j Ei , j
; 
i 1 Ei
; 
i 1 ni
;
i

 oi , j
j
;
i 1
nm2
j 1
;
i, j

1 [ Sn2 / (n  1)  Sm2 / (m  1)]2 ( Sn'2 / n  Sm'2 / m)2


[nSn2  mSm2 ] ; ; ;
nm2 [ Sn2 / (n  1)]2 / (n  1)  [ Sm
2 / (m  1)]2 / (m  1) ( S '2 / n)2 / (n  1)  ( S '2 / m)2 / (m  1)
n m
x n  y m  z / 2  12 / n   22 / m ; p1  p 2 z /2 p1 q1 / n  p 2 q 2 / m ; xn  y m z /2 sn'2 / n  sm'2 / m ;
n m
xn  y m t[c ], /2 sn'2 / n  sm'2 / m ; x n  y m  t nm2, / 2 sn' ,m 1 / n  1 / m ; P1  P2 ;
nm nm
1 sn'2 sn'2
( Fm1,n1,1 /2  sn'2 / sm'2 , Fm1,n1, /2  sn'2 / sm'2 ) ; [(n  1) Sn'2  (m  1) Sm'2 ] ; ( , ).
nm2 Fn1,m1, /2  sm'2 Fn1,m1,1 /2  sm'2
 0 ( x) funqciis cxrilebi
0.00 0.01 0.02 0.03 0.04 0.05 0.06 0.07 0.08 0.09
0.0 0.0000 0.0040 0.0080 0.0120 0.0160 0.0199 0.0239 0.0279 0.0319 0.0359
0.1 0.0398 0.0438 0.0478 0.0517 0.0557 0.0596 0.0636 0.0675 0.0714 0.0753
0.2 0.0793 0.0832 0.0871 0.0910 0.0948 0.0987 0.1026 0.1064 0.1103 0.1141
0.3 0.1179 0.1217 0.1255 0.1293 0.1331 0.1368 0.1406 0.1443 0.1480 0.1517
0.4 0.1554 0.1591 0.1628 0.1664 0.1700 0.1736 0.1772 0.1808 0.1844 0.1879
0.5 0.1915 0.1950 0.1985 0.2019 0.2054 0.2088 0.2123 0.2157 0.2190 0.2224
0.6 0.2257 0.2291 0.2324 0.2357 0.2389 0.2422 0.2454 0.2486 0.2517 0.2549
0.7 0.2580 0.2611 0.2642 0.2673 0.2704 0.2734 0.2764 0.2794 0.2823 0.2852
0.8 0.2881 0.2910 0.2939 0.2967 0.2995 0.3023 0.3051 0.3078 0.3106 0.3133
0.9 0.3159 0.3186 0.3212 0.3238 0.3264 0.3289 0.3315 0.3340 0.3365 0.3389
1.0 0.3413 0.3438 0.3461 0.3485 0.3508 0.3531 0.3554 0.3577 0.3599 0.3621
1.1 0.3643 0.3665 0.3686 0.3708 0.3729 0.3749 0.3770 0.3790 0.3810 0.3830
1.2 0.3849 0.3869 0.3888 0.3907 0.3925 0.3944 0.3962 0.3980 0.3997 0.4015
1.3 0.4032 0.4049 0.4066 0.4082 0.4099 0.4115 0.4131 0.4147 0.4162 0.4177
1.4 0.4192 0.4207 0.4222 0.4236 0.4251 0.4265 0.4279 0.4292 0.4306 0.4319
1.5 0.4332 0.4345 0.4357 0.4370 0.4382 0.4394 0.4406 0.4418 0.4429 0.4441
1.6 0.4452 0.4463 0.4474 0.4484 0.4495 0.4505 0.4515 0.4525 0.4535 0.4545
1.7 0.4554 0.4564 0.4573 0.4582 0.4591 0.4599 0.4608 0.4616 0.4625 0.4633
1.8 0.4641 0.4649 0.4656 0.4664 0.4671 0.4678 0.4686 0.4693 0.4699 0.4706
1.9 0.4713 0.4719 0.4726 0.4732 0.4738 0.4744 0.4750 0.4756 0.4761 0.4767
2.0 0.4772 0.4778 0.4783 0.4788 0.4793 0.4798 0.4803 0.4808 0.4812 0.4817
2.1 0.4821 0.4826 0.4830 0.4834 0.4838 0.4842 0.4846 0.4850 0.4854 0.4857
2.2 0.4861 0.4864 0.4868 0.4871 0.4875 0.4878 0.4881 0.4884 0.4887 0.4890
2.3 0.4893 0.4896 0.4898 0.4901 0.4904 0.4906 0.4909 0.4911 0.4913 0.4916
2.4 0.4918 0.4920 0.4922 0.4925 0.4927 0.4929 0.4931 0.4932 0.4934 0.4936
2.5 0.4938 0.4940 0.4941 0.4943 0.4945 0.4946 0.4948 0.4949 0.4951 0.4952
2.6 0.4953 0.4955 0.4956 0.4957 0.4959 0.4960 0.4961 0.4962 0.4963 0.4964
2.7 0.4965 0.4966 0.4967 0.4968 0.4969 0.4970 0.4971 0.4972 0.4973 0.4974
2.8 0.4974 0.4975 0.4976 0.4977 0.4977 0.4978 0.4979 0.4979 0.4980 0.4981
2.9 0.4981 0.4982 0.4982 0.4983 0.4984 0.4984 0.4985 0.4985 0.4986 0.4986
3.0 0.4987 0.4987 0.4987 0.4988 0.4988 0.4989 0.4989 0.4989 0.4990 0.4990

, Tu .
t (stiudentis) ganawilebis zeda  2 (xi kvadrat) ganawilebis zeda  -
 -kritikuli wertilebi ( t n , ) kritikuli wertilebi (  n2, )
n\  0.1 0.05 0.025 0.02 0.01 n\  0.99 0.975 0.95 0.1 0.05 0.025 0.01
1 3.078 6.314 12.706 15.89 31.821 1 0.000 0.001 0.004 2.7055 3.8415 5.0239 6.6349
2 1.886 2.920 4.303 4.849 6.965 2 0.020 0.051 0.103 4.6052 5.9915 7.3778 9.2104
3 1.638 2.353 3.182 3.481 4.541 3 0.115 0.216 0.352 6.2514 7.8147 9.3484 11.344
4 1.533 2.132 2.776 2.999 3.747 4 0.297 0.484 0.711 7.7794 9.4877 11.143 13.276
5 1.476 2.015 2.571 2.757 3.365 5 0.554 0.831 1.145 9.2363 11.070 12.832 15.086
6 1.440 1.943 2.447 2.612 3.143 6 0.872 1.237 1.635 10.644 12.591 14.449 16.811
7 1.415 1.895 2.365 2.517 2.998 7 1.239 1.690 2.167 12.017 14.067 16.012 18.475
8 1.397 1.860 2.306 2.449 2.896 8 1.646 2.180 2.733 13.361 15.507 17.534 20.090
9 1.383 1.833 2.262 2.398 2.821 9 2.088 2.700 3.325 14.683 16.919 19.022 21.666
10 1.372 1.812 2.228 2.359 2.764 10 2.558 3.247 3.940 15.987 18.307 20.483 23.209
11 1.363 1.796 2.201 2.328 2.718 11 3.053 3.186 4.575 17.275 19.675 21.920 24.725
12 1.356 1.782 2.179 2.303 2.681 12 3.571 4.404 5.226 18.549 21.026 23.336 26.217
13 1.350 1.771 2.160 2.282 2.650 13 4.107 5.009 5.892 19.811 22.362 24.735 27.688
14 1.345 1.761 2.145 2.264 2.624 14 4.660 5.629 6.571 21.064 23.684 26.118 29.141
15 1.341 1.753 2.131 2.249 2.602 15 5.229 6.262 7.261 22.307 24.995 27.488 30.578
16 1.337 1.746 2.120 2.235 2.583 16 5.812 6.908 7.962 23.541 26.296 28.845 31.999
17 1.333 1.740 2.110 2.224 2.567 17 6.408 7.564 8.672 24.769 27.587 30.191 33.408
18 1.330 1.734 2.101 2.214 2.552 18 7.015 8.231 9.390 25.989 28.869 31.526 34.805
19 1.328 1.729 2.093 2.205 2.539 19 7.633 8.907 10.117 27.204 30.144 32.852 36.191
20 1.325 1.725 2.086 2.197 2.528 20 8.260 9.591 10.851 28.412 31.410 34.170 37.566

fiSeris ganawilebis zeda   0.01 kritikuli wertilebi


m\n 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12 15

1 4052.1 4999.5 5403.3 5624.5 5763.6 5858.9 5928.3 5981.0 6022.4 6055.8 6106.3 6157.2

2 98.503 99.000 99.166 99.249 99.299 99.333 99.356 99.374 99.388 99.399 99.416 99.433

3 34.116 30.817 29.457 28.710 28.237 27.911 27.672 27.489 27.345 27.229 27.052 26.872

4 21.198 18.000 16.694 15.977 15.522 15.207 14.976 14.799 14.659 14.546 14.374 14.198

5 16.258 13.274 12.060 11.392 10.967 10.672 10.456 10.289 10.158 10.051 9.888 9.722

6 13.745 10.925 9.780 9.148 8.746 8.466 8.260 8.102 7.976 7.874 7.718 7.559

7 12.246 9.547 8.451 7.847 7.460 7.191 6.993 6.840 6.719 6.620 6.469 6.314

8 11.259 8.649 7.591 7.006 6.632 6.371 6.178 6.029 5.911 5.814 5.667 5.515

9 10.561 8.022 6.992 6.422 6.057 5.802 5.613 5.467 5.351 5.257 5.111 4.962

10 10.044 7.559 6.552 5.994 5.636 5.386 5.200 5.057 4.942 4.849 4.706 4.558

11 9.646 7.206 6.217 5.668 5.316 5.069 4.886 4.744 4.632 4.539 4.397 4.251

12 9.330 6.927 5.953 5.412 5.064 4.821 4.640 4.499 4.388 4.296 4.155 4.010

13 9.074 6.701 5.739 5.205 4.862 4.620 4.441 4.302 4.191 4.100 3.960 3.815

14 8.862 6.515 5.564 5.035 4.695 4.456 4.278 4.140 4.030 3.939 3.800 3.656

15 8.683 6.359 5.417 4.893 4.556 4.318 4.142 4.004 3.895 3.805 3.666 3.522

You might also like