Π Α Ν Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ι Ο ΔΥ Τ Ι Κ Η Σ Μ Α Κ Ε Δ Ο Ν Ι Α Σ

Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών

ΤΕΧΝΙΚΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ
Ε ν ό τ η τ α 2 : Μ ε θ ο δ ο λ ο γ ί α Τ ε χ ν ι κο - ο ι κο ν ο μ ι κ ώ ν μ ε λ ε τ ώ ν

Δρ. Ακριβή Ασημακοπούλου

Χημικός Μηχανικός, Έκτακτο Διδακτικό Προσωπικό ΠΔΜ
1
Σκοπός

• Εισαγωγή

• Σχεδιασμός και τεχνοοικονομική μελέτη

• Στάδια μελέτης (προμελέτη – αναλυτική – τελική)

• Διάγραμμα ροής

Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας 2

Εισαγωγή
Πότε είναι απαραίτητη η τεχνικο-οικονοµική µελέτη:
o Σχεδίαση νέας µονάδας

o Μετατροπή ή επέκταση υπάρχουσας µονάδας

o Αγορά νέων µηχανηµάτων ή αντικατάσταση παλαιών

o Τήρηση αποθεμάτων πρώτων και βοηθητικών υλών, ανταλλακτικών και

προϊόντων
o Ανάπτυξη νέου προϊόντος ή βελτίωση υπάρχοντος

o Ανάπτυξη νέας διεργασίας ή βελτίωση υπάρχουσας

o Εφαρμογή νέων µεθόδων εργασίας

Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας Κ.Χ. Κυριαζής & Ε.Γ. Παπαδάκης, Τεχνοοικονομική Μελέτη, Εκδόσεις Τζιόλα 3
Εισαγωγή
 To 50% και άνω των προϊόντων που πωλούνται από τις περισσότερες
χημικές εταιρίες αναπτύχθηκαν μέσα στις τελευταίες 1-2 δεκαετίες
 Ωστόσο, ένας πολύ μικρός αριθμός νέων ιδεών για ανάπτυξη ή
βελτίωση προϊόντων ή και διεργασιών φτάνει στην εφαρμογή και την
παραγωγική διαδικασία.
 Ευκαιρίες μετατροπής μίας ιδέας σε ερευνητικό στάδιο:
• σε επιχειρηματική δραστηριότητα --> 1-3%
• σε ανάπτυξη --> 10-25%
• σε στάδιο πιλοτικής εφαρμογής --> 40-60%

Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας Κ.Χ. Κυριαζής & Ε.Γ. Παπαδάκης, Τεχνοοικονομική Μελέτη, Εκδόσεις Τζιόλα 4
 Εισαγωγή
Το κύριο χαρακτηριστικό στα προβλήματα σχεδιασμού είναι η απροσδιοριστία.
Μόνο ένα μικρό ποσοστό των απαιτούμενων πληροφοριών είναι διαθέσιμο για την επίλυση
του προβλήματος.
Για παράδειγμα: ένας χημικός ανακαλύπτει μία νέα χημική αντίδραση παραγωγής ενός
υπάρχοντος προϊόντος ή ενός νέου καταλύτη. Από την ανακάλυψη αυτή γνωρίζουμε τις
συνθήκες της αντίδρασης, τα αντιδρώντα και τα προϊόντα.
Πρέπει να κάνουμε υποθέσεις για τις μοναδιαίες διεργασίες και την σύνδεσή τους καθώς
και τις συνθήκες λειτουργίας όλων των επιμέρους διεργασιών: δηλ. πιέσεις, θερμοκρασίες,
ροές, ασφαλιστικές δικλείδες κτλ. --> ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΥΝΘΕΣΗΣ

Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας Κ.Χ. Κυριαζής & Ε.Γ. Παπαδάκης, Τεχνοοικονομική Μελέτη, Εκδόσεις Τζιόλα 5
Εισαγωγή
Οργανόγραμμα τεχνοοικονομικής μελέτης
 Συστηματική μεθοδολογία επίλυσης προβλημάτων
σχεδιασμού και επιλογής βέλτιστης εναλλακτικής
λύσης
 Αντιμετώπιση των εγγενών προβλημάτων που
οφείλονται στην απροσδιοριστία της φύσης του
σχεδιασμού, των αβεβαιοτήτων κατά την ανάπτυξη
 Προσωπική «σφραγίδα» του σχεδιαστή που
προκύπτει από τον σωστό συνδυασμό
επιστημονικών γνώσεων, τεχνικής κατάρτισης και
εμπειρίας.

Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας Κ.Χ. Κυριαζής & Ε.Γ. Παπαδάκης, Τεχνοοικονομική Μελέτη, Εκδόσεις Τζιόλα 6
 Σχεδιασμός και τεχνοοικονομική μελέτη
Με τον όρο τεχνοοικονομική μελέτη εννοούμε
για γενικότερη τεχνική, οικονομική και
επιχειρησιακή μελέτη που αφορά στην
ανάπτυξη ή βελτίωση ενός προϊόντος ή μίας
συνολικής διαδικασίας.
Σχεδιασμός: το τεχνικό τμήμα της
τεχνοοικονομικής μελέτης. Ωστόσο, ο
σχεδιασμός, πέραν των τεχνικών υπολογισμών,
αξιοποιεί έντονα οικονομικά μεγέθη, κυρίως
για λόγους βελτιστοποίησης και επιλογής
ανάμεσα σε εναλλακτικές λύσεις.
Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας Κ.Χ. Κυριαζής & Ε.Γ. Παπαδάκης, Τεχνοοικονομική Μελέτη, Εκδόσεις Τζιόλα 7
Σχεδιασμός και τεχνοοικονομική μελέτη

o Αναπόσπαστο τμήμα της τεχνοοικονομικής μελέτης

o Υλοποιείται παράλληλα με τα άλλα τμήματα (οικονομικά –
επιχειρησιακά)
o Ανάλογα την κατηγορία μελέτης, συναντάμε διάφορους τύπους
σχεδιασμού: προκαταρκτικός, αναλυτικός και τελικός

Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας 8

Μελέτη σκοπιμότητας
Η μελέτη σκοπιμότητας (ή εφικτότητας ή βιωσιμότητας) παρέχει σχετικά
ασφαλείς ενδείξεις θετικής έκβασης του εγχειρήματος.
Αυτή υλοποιείται με προσεγγιστικές εκτιμήσεις εφ' ενός των δυνατοτήτων
διάθεσης των υπό παραγωγή προϊόντων, των αντίστοιχων τιμών (δηλ.
αναμενόμενα έσοδα), και αφ' ετέρου του κόστους της επένδυσης (πάγιου
και λειτουργικού).
1. Εκτιμήσεις (π.χ. πρώτες ύλες, μέθοδος παραγωγής, επίπεδο
τεχνολογικής ετοιμότητας / εξοπλισμού / ανθρωπίνου δυναμικού,
κόστος επένδυσης/λειτουργίας, κέρδος, τιμές, δυνατότητες
χρηματοδότησης, ένταξη σε προγράμματα χρηματοδότησης, διάρκεια
ζωής).

Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας Κ.Χ. Κυριαζής & Ε.Γ. Παπαδάκης, Τεχνοοικονομική Μελέτη, Εκδόσεις Τζιόλα 9
Μελέτη σκοπιμότητας
2. Συμπεράσματα: αξιολογείται το ύψος του αναμενόμενου κέρδους με
βάση οικονομικά κριτήρια και μεθόδους αξιολόγησης.
3. Προτάσεις: αν τα πρώτα αποτελέσματα είναι θετικά, τότε θα πρέπει να
δώσει ως απαντήσεις η μελέτη σκοπιμότητας για όλα τα απαραίτητα
στάδια (μεταφορά τεχνολογίας, προμήθεια εξοπλισμού, οργανωτική
δομή, τόπος εγκατάστασης, διάταξη μονάδας, δυναμικότητα,
χρηματοδότηση και χρονοδιαγράμματα).

Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας Κ.Χ. Κυριαζής & Ε.Γ. Παπαδάκης, Τεχνοοικονομική Μελέτη, Εκδόσεις Τζιόλα 10
 Στάδια μελέτης (προμελέτη – αναλυτική – τελική)
Προμελέτη: είναι η πρώτη φάση του o βοηθητικός εξοπλισμός και παροχές

σχεδιασμού και τα αποτελέσματά της o εκτίμηση του κόστους επένδυσης και του
λειτουργικού κόστους
παρέχουν με περισσότερη ακρίβεια
o αγορά
από την μελέτη σκοπιμότητας, την
o ανταγωνισμός
ένδειξη αν η προτεινόμενη επένδυση
παρουσιάζει οικονομικό ενδιαφέρον. o πωλήσεις
o τόπος εγκατάστασης
Λαμβάνονται υπόψιν:
o υφιστάμενα διπλώματα ευρεσιτεχνίας και
o πρώτες ύλες
νομικοί περιορισμοί
o μέθοδοι παραγωγής o περιθώρια κέρδους
o σχεδιασμός και επιλογή του εξοπλισμού
Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας 11
 Στάδια μελέτης (προμελέτη – αναλυτική – τελική)
Αναλυτική μελέτη: Αν η προμελέτη δώσει το "πράσινο φως",
προχωρούμε στην αναλυτική ή λεπτομερειακή τεχνοοικονομική μελέτη.
 καθορίζονται ακριβέστερα το κόστος επένδυσης και το αναμενόμενο κέρδος
 αποτυπώνονται, αναλύονται και αξιολογούνται οι προσυπολογιζόμενες χρηματορροές

 εκτελούνται αναλύσεις επικινδυνότητας, αναλύσεις ευαισθησίας

Η αναλυτική μελέτη απαντάει στα ερωτήματα:
• ποιες οι απαιτήσεις για κεφάλαια για πάγια επένδυση;
• ποιες οι απαιτήσεις για κεφάλαια κίνησης (αρχικά και ετήσια);
• ποιες οι προβλέψεις για τα έσοδα;

Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας 12

 Στάδια μελέτης (προμελέτη – αναλυτική – τελική)
Τελική μελέτη:
 ορίζονται επακριβώς όλες οι παράμετροι και οι λειτουργικές συνθήκες
 προδιαγράφεται επακριβώς ο απαιτούμενος εξοπλισμός
 σχεδιάζεται με λεπτομέρεια η διάταξη όλης της μονάδας
 προδιαγράφονται οι βοηθητικοί χώροι (αποθήκες, εργαστήρια, γραφεία)
Η τελική μελέτη διεκπεραιώνεται από συνεργασία χημικών μηχανικών, μηχανολόγων
μηχανικών, πολιτικών μηχανικών, ηλεκτρολόγων, ηλεκτρονικών κτλ.

Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας 13

 Διάγραμμα ροής
Διάγραμμα ροής (process flow diagram): απεικονίζει τις κύριες
μοναδιαίες διεργασίες της συνολικής παραγωγικής διαδικασίας, τις
μεταξύ τους συνδέσεις, τα τμήματα του εξοπλισμού κτλ.
Επίσης παρέχει πληροφορίες για τα χαρακτηριστικά των ρευμάτων:
παροχές, θερμοκρασίες, πιέσεις.
Κύριο τύποι:
 συνοπτικό διάγραμμα ροής
 αναλυτικό διάγραμμα ροής
 κατασκευαστικό διάγραμμα ροής
Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας 14
 Διάγραμμα ροής
Συνοπτικό διάγραμμα ροής

Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας 15

 Διάγραμμα ροής
Αναλυτικό διάγραμμα ροής

Process flow diagram of a typical semi-regenerative Catalytic Reforming unit in a petroleum refinery

Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας 16

 Διάγραμμα ροής
Αναλυτικό διάγραμμα ροής - 2

Process flow diagram of crude oil distillation

Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας 17

 Διάγραμμα ροής
Κατασκευαστικό διάγραμμα ροής

Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας μονάδες και εργοστάσια παραγωγής βιοαερίου | Agroenergy.gr 18

 Διάγραμμα ροής
Κατασκευαστικό διάγραμμα ροής

Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας μονάδες και εργοστάσια παραγωγής βιοαερίου | Agroenergy.gr 19

 Διάγραμμα ροής
Κατασκευαστικό διάγραμμα ροής

Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας μονάδες και εργοστάσια παραγωγής βιοαερίου | Agroenergy.gr 20

Διάγραμμα ροής

How to Draw Visio Process Flow Diagram - YouTube

Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας 21

Τέλος της ενότητας 2

Η παρούσα διάλεξη αξιοποίησε το υλικό από το διαδίκτυο και από το βιβλίο:

Κ.Χ. Κυριαζή & Ε.Γ. Παπαδάκη "Τεχνοοικονομική Μελέτη" από τις Εκδόσεις
Τζιόλα

Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας 22