Manang Biday

Manang Biday, ilukatmo man

Ta bintana ikalumbabam
Ta kitaem ‘toy kinayawan
Ay, matayakon no dinak kaasian

Siasinnoka nga aglabaslabas

Ditoy hardinko pagay-ayamak
Ammom ngarud a balasangak
Sabong ni lirio, di pay nagukrad

Denggem, ading, ta bilinenka

Ta inkanto ‘diay sadi daya
Agalakanto’t bunga’t mangga
Ken lansones pay, adu a kita

No nababa, dimo gaw-aten

No nangato, dika sukdalen
No naregreg, dika piduten
Ngem labaslabasamto met laeng

Daytoy paniok no maregregko

Ti makapidut isublinanto
Ta nagmarka iti naganko
Nabordaan pay ti sinanpuso

Alaem dayta kutsilio

Ta abriem ‘toy barukongko
Tapno maipapasmo ti guram
Kaniak ken sentimiento
Bangui Windmills La Paz Sand Dunes

Pagudpud

Marcos Museum San Agustin Church

Patapat Viaduck Calle Crisologo Baluarte

 Biag ni Lam-Ang

Sina Don Juan at Namongan ay mag asawang naninirahan sa Nalbuan. Mayroon silang isang anak na lalaki na
nagngangalang Lam-ang. bago ipanganak si Lam-ang, umalis at nagpunta sa bundok si Don Juan upang sugurin ang mga
kalabang Igorot.Wala pang siyam na buwang nasa sinapupunan ay ipinanganak na si Lam-ang. Pagkalabas na pagkalabas
ni Lam-ang ay agad na itong nakakapagsalita. Sinabi niya sa kanyang ina na “Lam-ang” ang ipangalan sa kanya at siya na
rin ang pumili ng magiging ninong niya sa oras na siya ay binyagan.

Nagtanong si Lam-ang sa kanyang ina kung nasaan ang kanyang ama dahil sa mga oras ng siya ay ipinanganak wala sa
tabi niya ang kanyang ama. Nang sinabi ni Namongan kung saan naroroon si Don Juan, nagpasya si Lam-ang na puntahan
ang kanyang ama ngunit ayaw itong payagan ng kanyang ina. Nagpulit itong umalis kaya wala pa ring nagawa si
Namongan.

Habang naglalakbay si Lam-ang sa kabundukan ay nagpasya itong magpahinga muna hanggang sa ito’y makatulog.
Habang siya ay natutulog, napanaginipan niyang ay nangyaring masama sa kanyang ama kaya dali-dali itong kumilos at
natungo sa kuta ng mga Igorot. Nang siya’y makarating doon, nakita niya ang pugot na ulo ni Don Juan. Sa sobrang
galit nito, naghiganti at pinagpapatay niya ang mga Igorot. Nagtagumpay si Lam-ang.

Habang papauwi na si Lam-ang sa Nalbuan, naligo naman muna ito sa Ilog ng Amburaya sa tulong ng ilang kababaihan na
nadoon din sa ilog na’yun. Sa sobrang dumi ni Lam-ang, namatay lahat ng isda sa ilog at nagpuntahan naman sa pampang
ang iba pang lamang ilog.

Nang makarating ito sa Nalbuan, ipinahanda niya ang kanyang magagarang damit dahil pupuntahan nito si Doña Ines
Cannoyan. Bago ito umalis ay ipinahalalanan ito ng kanya ina na maraming maliligaw si Ines. Habang papunta si Lam-ang
sa Calanutian, nakasalubong nito ang isang kaaway, si Sumarang. Si Sumarang ay isa sa manliligaw ni Ines. Habang
nagkakaroon ng diskusyong sa pagitan ng dalawa, sumilip naman si Ines mula sa bintana upang tingnan ang kanyang mga
manliligaw. Pagkatapos ng paghaharap ni Lam-ang at Sumarang dumiretso si Lam-ang sa bahay ni Ines Cannoyan. Nag
usap sina Lam-ang at ang mga magulang ni Ines. Napagpasyahan ng magulang ni Ines na papayag lang silang pakasalan
ni Lam-ang si Ines kung magbibigay siya ng kasing pantay ng yaman ng mga magulang ni Ines. Hindi naman nag
alinlangan si Lam-ang at pumayag ito.

Pagkauwi ni Lam-ang sa Nalbuan, sinabi niya sa kanyang ina na ikakasal na siya kay Ines. Pagkatapos ng kasal nila,
naatasan naman si Lam-ang na sumisid ng isang uri ng lamang dagat o ‘rarang’. Bago pa man gawin ni lam-ang iyon,
napanaginipan niyang may masamang mangyayari sa kanya kaya nagbilin siya sa kanyang asawa na si Ines, na kapag ang
hagdan ay umaga ng malakas at ang kusina ay nasira, ang ibig sabihin lang nito ay may nangyaring masama na kay lam-
ang.

Kinaumagahan, naghanda na si lam-ang para umalis. Pagkarating niya sa kanyang destinasyon ay agad na itong
nagtanggal ng damit at agad na sumisid. Nabigo siyang makakuha ng rarang sa unang pagkakataon kaya sumubok ito
ulit. Sa pangalawang pagkakataon, nakain na siya ng pating. Dahil sa nangyari kay Lam-ang, nangyari din ang mga
sinyales na binigay ni Lam-ang kay Ines.

Humingi ng tulong si Ines kay Marcos na isang maninisid para hanapin si lam-ang. Namatay si Lam-ang pero
nahanap ang mga buto nito at muling nabuhay sa tulong ni Marcos at ng Tandang.