ΣΤΑΥΡΟΥ 

Θ. ΚΑΤΣΙΩΤΗ 

ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗ ΚΑΘΗΓΗΤΗ 

ΤΟΜΕΑ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ 

ΤΜΗΜΑ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ Α.Π.Θ. 

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ 
ΣΥΝΤΑΓΟΤΕΧΝΙΑΣ

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2004 - 2005

1
EIΣΑΓΩΓΗ

Το πρακτικό αυτό εγχειρίδιο που συνοδεύει και πλαισιώνει τα εργαστήρια της Συνταγοτεχνίας
δεν είναι ένα απλό θεραπευτικό συνταγολόγιο όπως ίσως να φαίνεται από πρώτη άποψη.
Αποτελεί µια συστηµατική συλλογή αντιπροσωπευτικών συνταγών ορισµένων φαρµακοµορ-
φών µε κριτήριο επιλογής

α) τις µεθόδους εκτελέσεως και

β) τα τεχνικά προβλήµατα που αντιµετωπίζονται κατά την εκτέλεση των συνταγών.

Περιλαµβάνει, εκτός από τις συνταγές ορισµένων φαρµακοµορφών (κόνεις, γαλακτώµατα,

αλοιφές, αιωρήµατα, χρίσµατα, φαρµακοτεχνικά διαλύµατα, υπόθετα, αναβράζοντα κοκκία,
καψάκια, αρωµατικά ύδατα κλπ), συνταγοτεχνικές ασκήσεις και προβλήµατα.

Απευθύνεται κατά κύριο λόγο στους φοιτητές της Φαρµακευτικής σαν οδηγός στο εργαστή-
ριο, παράλληλα σε εκείνους που πρόκειται να αντιµετωπίσουν τις πρακτικές εξετάσεις για την
απόκτηση της Άδειας Εξασκήσεως Επαγγέλµατος, αλλά πρόσθετα και στον συνάδελφο που
συνεχίζει ακόµη να " κυκλοφορεί στο πίσω µέρος του φαρµακείου του ".

Θεσσαλονίκη 2003

2
 ΓΕΝΙΚΕΣ Ο∆ΗΓΙΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΧΩΡΟ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟΥ
Η ιδιαίτερη σπουδαία και υπεύθυνη εργασία που επιτελεί ο φαρµακοποιός στο εργα-
στήριο απαιτεί την απόλυτη συγκέντρωσή του. Καθόλου άδικα ο χώρος της εκτέλέσης
των συνταγών βρίσκεται σε τελείως ξέχωρο και αποµονωµένο χώρο, µακριά από το κοινό.
Εκεί ανενόχλητος και χωρίς να αποσπάται η προσοχή του, εκτελεί ευσυνείδητα το λειτούρ-
γηµά του. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τον τρόπο εργασίας του εξαρτάται η υγεία και, αρκε-
τές φορές, ακόµη και η ζωή ενός ασθενούς.

Επάνω στον εργαστηριακό πάγκο του Φαρµακείου πρέπει να υπάρχει απόλυτη κα-
Σ 
θαριότητα και τάξη. Μόνο τα σκεύη που πρόκειται να χρησιµοποιηθούν βρίσκονται στον πά-
ΕΙ
γκο και αµέσως µετά τη χρήση τους τοποθετούνται στις θέσεις τους.
ΩΣ

Α 
Ζυγοί, υδατόλουτρα και άλλες παρόµοιες συσκευές, καθαρίζονται σε τακτά χρονικά
ΑΤ
διαστήµατα. Τα σκεύη που χρησιµοποιούνται (ιγδία, ύπεροι, κάψες, τύποι υπόθετων, κόσκι-
ΕΙ

να, πλάκες αλοιφών, σπαθίδες, ποτήρια ζέσεως κλπ) καθαρίζονται επισταµένα και προσε-
ΗΜ
ΗΜ

κτικά πριν και µετά το τέλος της εκτέλεσης της συνταγής.

ΑΣ
Αν πρόκειται να ζυγιστούν περισσότερες από µια ουσίες, είναι ανάγκη να διατηρείται
ΒΛ
Σ Σ

µια τέλεια και ακριβής σειρά εργασίας, η οποία και θα παραµένει πάντοτε η ίδια.
Ι
ΡΟ

ΧΝ

Ουσία που ήδη ζυγίστηκε δεν παραµένει ποτέ πάνω στον εργαστηριακό πάγκο - α-
ΚΕ

κόµη και εάν πρόκειται να χρησιµοποιηθεί ξανά - αλλά επανατοποθετείται στη θέση της, και
 
Ι Π
ΙΑ

αυτό είτε για να µη ζυγιστεί δύο φορές, είτε για να µη ληφθεί αντί άλλης.
Ε

Σ 
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
Μια συνταγή που έχει αρχίσει να εκτελείται, συνεχίζεται µέχρι τέλους από το ίδιο
ΟΤ

Η 

πρόσωπο που την άρχισε, και αποφεύγεται να συνεχισθεί από άλλο άτοµο. Η 
ΩΤ

ΛΟ
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

. 
ΣΙ

.Θ
 

ΝΟ
Η µεταφορά υγρών από τους υποδοχείς στα διάφορα σκεύη είναι προτιµότερο να γί-
ΗΓ
ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

νεται µε τη βοήθεια χωνιού. Το ίδιο ισχύει και για τα υγρά φαρµακοτεχνικά σκευάσµατα κα-
 

ΑΘ

ΕΧ

 Α
. Κ
Υ Θ  

τά την συσκευασία τους στους υποδοχείς. Η παραλαβή των διαφόρων ουσιών υπό µορφή
Σ Τ

ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

κόνεων γίνεται µε τη βοήθεια σπαθίδας και όχι αδειάζοντας τον υποδοχέα αναταράσσοντάς
Η 

ΤΙΚ
ΩΤ
ΡΟ

τον. Επίσης αποφεύγεται η επιστροφή ουσίας που δεν έχει χρησιµοποιηθεί στον υποδοχέα,
ΤΙΚ
 
ΑΣ

ΕΥ

γι αυτό προτιµάται να λαµβάνεται το απαιτούµενο υλικό, πάντοτε τµηµατικά και κατά µικρές
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

ΑΚ

ποσότητες.
ΣΤ

ΑΚ
ΑΠ

ΡΜ

Η ζύγιση οποιουδήποτε στερεού υλικού γίνεται πάνω σε χαρτί ζυγίσεως και ποτέ α-
ΡΜ
ΑΝ

ΦΑ

πευθείας επάνω στο δίσκο του ζυγού. Ο ζυγός πριν από την έναρξη της εκτελέσεως της συ-
ΦΑ

Α 

νταγής ευθυγραµµίζεται και µηδενίζεται σχολαστικά. Κατά τη ζύγιση δίνεται προσοχή να µην
Α 

ΗΜ

υπάρχουν ρεύµατα αέρος και αν αυτή γίνεται στον Συνταγοτεχνικό ζυγό να είναι κλειστό το
ΜΕ

κάλυµµα.
ΤΜ
ΤΟ

3
 ΑΠΟ∆ΟΣΗ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΤΩΝ ΛΑΤΙΝΙΚΩΝ ΟΝΟΜΑΣΙΩΝ ΤΩΝ ΟΥΣΙΩΝ

Acidi ascorbici Ασκορβικό οξύ

Acidi borici Βορικό οξύ

Acidi phosphorici diluti Αραιωµένο φωσφορικό οξύ

Acidum acetylsalicilycum Ακετυλοσαλικυλικό οξύ

Σ 
ΕΙ
Acidum salicilycum Σαλικυλικό οξύ
ΩΣ

Α 
Adeps lanae anhydricus Ανυδρη λανολίνη
ΑΤ
ΕΙ

Aerosilum Αεροσίλη
ΗΜ
ΗΜ

Aethanolum Αιθανόλη
ΑΣ
ΒΛ
Σ Σ

Amylum tritici Άµυλο σίτου

Ι
ΡΟ

Aqua Menthae Αρωµατικό νερό Μίνθης

ΧΝ
ΚΕ

 
Ι Π

Aquae demineralisata Απιονισµένο νερό

ΙΑ

Σ 
Aquae destillatae Αποσταγµένο νερό
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
ΟΤ

Η 

Η 
ΩΤ

ΛΟ
Aquae purificata Κεκαθαρµένο νερό
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

. 
ΣΙ

.Θ
 

ΝΟ
ΗΓ

Bismuti subnitrici Υπονιτρικό βισµούθιο

ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

ΑΘ

ΕΧ

 Α
. Κ
Υ Θ  

Butyrum cacao Βούτυρο κακάο

Σ Τ

ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

 
Η 

ΤΙΚ
ΩΤ

Calcii carbonici praecipitati Καθιζηθέν ανθρακικό ασβέστιο

ΡΟ

ΤΙΚ
 
ΑΣ

ΕΥ
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

Camphor Καµφορά
ΑΚ
ΣΤ

ΑΚ
ΑΠ

ΡΜ

Chloroformium Χλωροφόρµιο
ΡΜ
ΑΝ

ΦΑ
ΦΑ

Codeini phosphorici Φωσφορική κωδεϊνη

Α 
Α 

ΗΜ

Coffeini Καφεϊνη
ΜΕ

ΤΜ
ΤΟ

Coffeini-natrii benzoici Καφεϊνη - βενζοϊκό νάτριο

Dimethylaminophenazoni ∆ιµεθυλαµινοφαιναζόνη

Elaeosacchara Ελαιοσάκχαρα

Ephedrini hydrochlorici Υδροχλωρική εφεδρίνη

Extracti belladonnae Εκχύλισµα ευθαλείας

Extractum Εκχύλισµα

Gelatinae Ζελατίνη

Glycerolum Γλυκερίνη

Hydrogenium peroxydatum Υπεροξείδιο υδρογόνου

4
 Iodi Ιώδιο

Kalii iodati Ιωδιούχο κάλιο

Kalium permanganicum Υπερµαγγανικό κάλιο

Magnesia usta Κεκαυµένη µαγνησία

Magnesium peroxydatum Υπεροξείδιο µαγνησίου

Massa ad suppositorium Μάζα για υπόθετα (Βασική ύλη υποθέτων)

Mentholum Σ  Μινθόλη
ΕΙ
ΩΣ

Methylii parahydroxybenzoici Παραϋδροξυβενζοϊκός µεθυλεστέρας

Α 
Natrii biborici
ΑΤ Βορικό νάτριο
ΕΙ

ΗΜ
ΗΜ

Natrii chlorati Χλωριούχο νάτριο

Natrii stearati ΑΣ
Στεατικό νάτριο
ΒΛ
Σ Σ

Natrium bicarbonicum Οξινο ανθρακικό νάτριο

Ι
ΡΟ

ΧΝ
ΚΕ

Natrium salicylatum Σαλικυλικό νάτριο

 
Ι Π
ΙΑ

Olei Menthae Αιθέριο έλαιο Μίνθης

Ε

Σ 
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
ΟΤ

Η 

Olei arachidis Αραχιδέλαιο

Η 
ΩΤ

ΛΟ
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

. 
ΣΙ

Olei foeniculi Αιθέριο έλαιο µαράθου

.Θ
 

ΝΟ
ΗΓ
ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

ΑΘ

ΕΧ

 Α
Oleum aethereum, Aetherolei Αιθέριο έλαιο
. Κ
Υ Θ  

Σ Τ

ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

 
Η 

Phenacetini Φαινακετίνη
Η

ΤΙΚ
ΩΤ
ΡΟ

ΤΙΚ
 
ΑΣ

ΕΥ

Propylii parahydroxybenzoici Παραϋδροξυβενζοϊκός προπυλεστέρας

Ρ
ΑΥ
ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

ΑΚ
ΣΤ

ΑΚ

Saccharosum Ζάχαρη
ΑΠ

ΡΜ
ΡΜ
ΑΝ

ΦΑ

Talci purificati Κεκαθαρµένος τάλκης

ΦΑ

Α 
Α 

Talcum Τάλκης
ΗΜ
ΜΕ

ΤΜ

Vaselinum (flavum) Βαζελίνη (κίτρινη)

ΤΟ

Zincum oxydatum Οξείδιο του ψευδαργύρου

5
 ΕΡ
ΓΑ
ΣΤ
ΗΡ
ΑΣ ΙΑ
ΚΗ ΚΕ
ΣΕ Σ Σ
Ι
ΙΣ ΗΜ

ΙΙ

L
X
 

D
C

M
ΙΙΙ

VI
V
ΙV

IX

XL

LX
VII

CL
XX

XC

CC
VIII

XXI
IXX
ΕΙ

XXX
XXV
 ΚΑ
ΡΩΜΑΪΚΟΙ

ΣΥ Ι Π ΩΣ
ΡΟ ΕΙ
ΝΤ ΒΛ Σ 

MCMLXXXVIII
ΑΓ   ΗΜ
ΟΤ ΑΤ
Ε Α 
 

6
ΧΝ
 

9
4
3
2
1

8
7
6
5

ΣΤ
 
Ι

90
60
50
40
10

30
25
21
20
19
ΑΥ

500
200
150
100
ΡΟ
ΑΣ

1988
1000
ΑΝ Υ Θ  
ΑΡΑΒΙΚΟΙ

ΤΟ ΑΠ
ΜΕ ΛΗ . Κ
ΑΤ
Α 
ΦΑ Ρ ΩΤ   ΣΙ
ΡΜ Η  ΩΤ
ΤΜ ΑΚ Κ Η 
  ΑΘ
ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΡΙΘΜΩΝ

ΗΜ ΕΥ ΗΓ
Α  ΤΙΚ ΗΤ
ΦΑ Η Η 
ΡΜ   Σ Τ
ΑΚ ΕΧ
ΕΥ ΝΟ
ΤΙΚ ΛΟ
ΗΣ ΓΙΑ
 Α Σ 
.Π
.Θ
. 
 Εµπειρικές ∆οσοµετρικές Μονάδες
Για τη µέτρηση των φαρµακευτικών δόσεων σαν δοσιµετρικά σκεύη είναι δυνατόν να χρη-
σιµοποιηθούν τα κουτάλια και οι σταγόνες.

1 κουταλιά του καφέ ή του τσαγιού χωρητικότητας περίπου 5 ml

1 κουταλιά του γλυκού χωρητικότητας περίπου 10 ml

1 κουταλιά της σούπας χωρητικότητας περίπου 15 ml

Σ 
1 ποτήρι κρασιού χωρητικότητας περίπου 60 ml
ΕΙ
1 φλιτζάνι τσαγιού χωρητικότητας περίπου 120 ml
ΩΣ

Α 
ΑΤ
1 ποτήρι νερού χωρητικότητας περίπου 250 ml
ΕΙ

ΗΜ
ΗΜ

ΑΣ
ΒΛ
Σ Σ

Ι
ΡΟ

ΧΝ
ΚΕ

 
Ι Π
ΙΑ

Σ 
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
ΟΤ

Η 

Η 
ΩΤ

ΛΟ
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

. 
ΣΙ

.Θ
 

ΝΟ
ΗΓ
ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

ΑΘ

ΕΧ

 Α
. Κ
Υ Θ  

Σ Τ

ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

 
Η 

ΤΙΚ
ΩΤ
ΡΟ

ΤΙΚ
 
ΑΣ

ΕΥ
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

ΑΚ
ΣΤ

ΑΚ
ΑΠ

ΡΜ
ΡΜ
ΑΝ

ΦΑ
ΦΑ

Α 
Α 

ΗΜ
ΜΕ

ΤΜ
ΤΟ

7
 ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΓΗΣ, ΧΟΡΗΓΗΣΗ, ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ, ΕΤΙΚΕΤΑ
Η προς εκτέλεση συνταγή αντιγράφεται, και στο διπλανό χώρο καταγράφονται οι
χρησιµοποιούµενες ποσότητες όπου γίνονται οι υπολογισµοί. Αµέσως από κάτω γίνεται η
µετάφραση της συνταγής και καταγράφονται οι παρατηρήσεις και τα σχετικά µε τα υλικά και
τη χρήση του σκευάσµατος.

Rp
Ammonium bituminosulfonicum 3.00 | 1.50
Sulfur praecipitatum Σ  5.00 | 2.50
ΕΙ
Zincum oxydatum | (25-4)/2=10.50
ΩΣ

Α 
Amylum tritici a.a. ad 50.00 | (25-4)/2=10.50
M.f.pulv.
ΑΤ
ΕΙ

ΗΜ

D.S. Eπιπαστική κόνη. Για εξωτερική χρήση

ΗΜ

ΑΣ
ΒΛ
Σ Σ

Να παρασκευασθούν 25 g αυτής της επιπαστικής κόνης.

Ι
ΡΟ

ΧΝ
ΚΕ

 
Ι Π
ΙΑ

Λάβε
Ε

Σ 
Ιχθυόλη
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
ΟΤ

Η 

Καθιζηθέν θείο Η 
ΩΤ

ΛΟ
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

. 
ΣΙ

Οξείδιο του ψευδαργύρου

.Θ
 

ΝΟ
ΗΓ
ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

Άµυλο σίτου ανά ίσα µέρη έως

 

ΑΘ

ΕΧ

 Α
. Κ
Υ Θ  

Σ Τ

ΗΣ
Ανάµειξε και φτιάξε κόνη
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

 
Η 

ΤΙΚ

∆ώσε οδηγία
ΩΤ
ΡΟ

ΤΙΚ
 
ΑΣ

ΕΥ
Ρ
ΑΥ

Μετά την εκτέλεση κάθε συνταγής το σκεύασµα συσκευάζεται

ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

ΑΚ
ΣΤ

ΑΚ
ΑΠ

κατάλληλα για να χορηγηθεί. Στη συσκευασία αναγράφονται :

ΡΜ
ΡΜ
ΑΝ

ΦΑ
ΦΑ

Α 
Α 

Από τη µία πλευρά : 1. Το όνοµα και η διεύθυνση του ασθενούς

ΗΜ
ΜΕ

ΤΜ

2. Ο τρόπος χορηγήσεως του σκευάσµατος

ΤΟ

3. Η ηµεροµηνία παρασκευής

4. Το φαρµακείο - εργαστήριο παρασκευής

Από την άλλη πλευρά: Αναγράφεται η σύνθεση του σκευάσµατος.

8
 Στην περίπτωση χορηγήσεως για εξωτερική χρήση αυτό σηµειώνεται ευανάγνωστα :

" ΓΙΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΧΡΗΣΗ "

Η ετικέτα επικολλάται στη συσκευασία αφού το φαρµακοτεχνικό σκεύασµα συσκευασθεί και

κλειστεί καλά. Ιδιαίτερα όταν πρόκειται για υγρά σκευάσµατα, η συσκευασία κλείνεται προσε-
κτικά και σκουπίζεται καλά. Η ετικέτα τίθεται στο επάνω τρίτο µέρος του φιαλιδίου.
Σ 
ΕΙ
Συνηθίζεται το χρώµα της ετικέτας που προορίζεται για εσωτερική χρήση να είναι µπλε, και
εκείνη εξωτερικής χρήσης να είναι κόκκινη.
ΩΣ

Α 
ΑΤ
ΕΙ

ΗΜ

ΟΡΓΑΝΑ ΚΑΙ ΣΚΕΥΗ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ

ΗΜ

ΑΣ
ΒΛ
Σ Σ

Ιγδίο αναµείξεως κόνεων

Ι
ΡΟ

ΧΝ
ΚΕ

Το συνηθισµένο ιγδίο για την ανάµειξη των κόνεων είναι το πορσελάνινο. Η εσωτερι-
 
Ι Π
ΙΑ

κή επιφάνεια είναι αδρή - τραχεία -, όπως και η κεφαλή του ύπερου. Τα µεγέθη των πορσε-
Ε

λάνινων ιγδίων είναι τέσσερα. Τα πολύ µικρά µέχρι 25 g, τα µέτρια για ποσότητες µέχρι 100

Σ 
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
g, τα µεγάλα µέχρι 250 g και τα πολύ µεγάλα για µεγαλύτερες ποσότητες (εξωτερικής διαµέ-
ΟΤ

Η 

Η 
ΩΤ

τρου 8, 12, 16, 24 cm). Αντίστοιχα είναι και τα µεγέθη των ύπερων.

ΛΟ
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

. 
ΣΙ

.Θ
 

ΝΟ
ΗΓ

Ιγδίο παρασκευής γαλακτωµάτων, αλοιφών, τήξεως υλικών

ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

ΑΘ

ΕΧ

 Α
. Κ
Υ Θ  

Πρόκειται για τo πλαστικό ιγδίο ή ακόµη και από πορσελάνη που η εσωτερική τους
Σ Τ

ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

επιφάνεια όµως είναι λεία και στιλπνή. ∆εν δηµιουργούν προβλήµατα στο σχηµατισµό των
 
Η 

ΤΙΚ
ΩΤ

γαλακτωµάτων και των αλοιφών. Τα πορσελάνινα αυτής της κατηγορίας δεν χρησιµοποιού-
ΡΟ

ΤΙΚ
 
ΑΣ

ΕΥ

νται για την τήξη υλικών στο υδατόλουτρο. Τα πλαστικά ιγδία έχουν µικρό απόβαρο για να
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

µπορούν να ζυγίζονται σε αυτά απευθείας τα υλικά που χρειάζονται.

ΑΚ
ΣΤ

ΑΚ
ΑΠ

ΡΜ

Κάψες τήξεως βασικής ύλης υποθέτων

ΡΜ
ΑΝ

ΦΑ
ΦΑ

Είναι συνήθως µεταλλικές κάψες που έχουν εσωτερική εµαγιέ επιφάνεια. Είναι διαφό-
Α 
Α 

ρων διαµέτρων και χωρητικότητας. Εκτός από τη βασική µάζα των υποθέτων χρησιµοποιού-
ΗΜ
ΜΕ

νται και για την τήξη υλικών και για την παρασκευή αλοιφών.
ΤΜ
ΤΟ

Πλάκα αλοιφών

Ως επί το πλείστον είναι τετράγωνη και το µήκος της πλευράς της κυµαίνεται από 15
έως 50 cm . Η µία επιφάνειά της είναι αδρή - τραχεία -, και ή άλλη λεία και στιλπνή. Εκτός
από τη χρήση της για την παρασκευή αλοιφών και κρεµών χρησιµοποιείται και για την κονιο-
ποίηση µαλακών κόνεων µε τη βοήθεια ειδικών πεπλατυσµένων ύπερων. Άλλη χρήση της
είναι επίσης η καταστροφή συσσωµατωµάτων τεµαχιδίων κόνεων µε τη βοήθεια σπαθίδας
στην τραχεία επιφάνεια της πλάκας όπου δουλεύονται και οι αιωρηµατώδεις αλοιφές.

9
 Σπαθίδες

Είναι περισσότερο γνωστές σαν σπάτουλες και η λαβή τους είναι από ξύλο µέσα στο
οποίο στερεώνεται η φαρδιά µεταλλική λάµα. Υπάρχουν δυο είδη σπαθίδων: οι µαλακές και
οι σκληρές. Στις µαλακές η λάµα εισέρχεται στο ξύλο πολύ βαθιά και χρησιµοποιούνται κύ-
ρια για την κατεργασία των αλοιφών. Στις σκληρές η µεταλλική λάµα εισέρχεται µόνο κατά
ένα πολύ µικρό ποσοστό στο ξύλο - όσο για να στερεωθεί - και είναι για όλες τις χρήσεις. Οι
τελευταίες µε πιο στενή και κοντή τη λάµα χρησιµοποιούνται στην παρασκευή καταποτίων
(pilulae).

Σκεύος αναµείξεως κόνεων

Σ 
ΕΙ
Πρόκειται για το κυτίο αναµείξεως κόνεων Wollsiffer που είναι µεταλλικό από αλουµί-
ΩΣ

Α 
νιο µε χαµηλό πλευρικό τοίχωµα, και µέσα βρίσκονται τρεις σφαίρες λείες. Μετά την τοποθέ-
τηση των υλικών που θα αναµειχθούν, κλείνεται µε το µεταλλικό σκέπασµα που στερεώνεται
ΑΤ
ΕΙ

καλά. ∆ίνοντας µια περιστροφική κίνηση στο σκεύος, πραγµατοποιείται µε τη βοήθεια των
ΗΜ

σφαιρών, µια οµοιογενής ανάµειξη µικρών ποσοτήτων µιγµάτων κόνεων.

ΗΜ

Συσκευή κοσκινίσεως επιπαστικών κόνεων

ΑΣ
ΒΛ
Σ Σ

Κόσκινα υπάρχουν πολλά και περιγράφονται αναλυτικά στις διάφορες εθνικές Φαρ-
Ι
ΡΟ

µακοποιίες. Κατά την εκτέλεση συνταγών, και ιδιαίτερα των επιπαστικών κόνεων, χρησιµο-
ΧΝ
ΚΕ

ποιείται µια απλή συσκευή γνωστή σαν Κόσκινο Γενικής Χρήσεως ή κόσκινο Κressner. Απο-
 
Ι Π

τελείται από ένα πλαίσιο κυλινδρικό όπου τίθεται το προς κοσκίνιση υλικό και κάτω από το
ΙΑ

οποίο στερεώνονται διαδοχικά το κόσκινο που θα χρησιµοποιηθεί και αµέσως από κάτω ο
Ε

Σ 
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
υποδοχέας όπου θα καταλήξει το κοσκινισµένο υλικό. Έχει το πλεονέκτηµα ότι δίνει τη δυνα-
ΟΤ

Η 

τότητα χρησιµοποιήσεως ολόκληρης της σειράς των κόσκινων. Η 

ΩΤ

ΛΟ
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

. 
ΣΙ

.Θ
 

Τα κόσκινα των κόνεων µπορούν να καθαριστούν µε τη βοήθεια σκληρών χαρτιών ή µιας ΝΟ

ΗΓ
ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

βούρτσας, µε ελαφριά προσεκτικά περάσµατα και από τις δύο πλευρές ώστε να µην κατα-
 

ΑΘ

ΕΧ

 Α
. Κ
Υ Θ  

στρέφεται το µέγεθος των βρόγχων.

Σ Τ

ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

 
Η 

ΤΙΚ

Σκληρά χαρτιά
ΩΤ
ΡΟ

ΤΙΚ
 
ΑΣ

ΕΥ
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

ΕΥ

Είναι από χαρτόνι ή περγαµηνόχαρτο στο µέγεθος των παιγνιόχαρτων, έχουν λεία και
ΛΗ

ΑΚ
ΣΤ

στιλπνή επιφάνεια, είναι δε από τη µια πλευρά σκούρου (µαύρου, µπλε) χρώµατος και από
ΑΚ
ΑΠ

ΡΜ

την άλλη λευκού. Χρησιµοποιούνται για την απόξεση των κόνεων κατά την ανάµειξη, όπως
ΡΜ
ΑΝ

ΦΑ

επίσης και κατά την κατεργασία των αλοιφών στο ιγδίο. Πολύ συχνά χρησιµοποιούνται στο
ΦΑ

διαµοιρασµό κόνεων, ή κατά τη ζύγιση ουσιών.

Α 
Α 

ΗΜ
ΜΕ

ΤΜ
ΤΟ

10
 ΜΕΓΙΣΤΕΣ ΤΙΜΕΣ ΤΗΣ Srel ∆ΙΑΦΟΡΩΝ ΦΑΡΜΑΚΟΤΕΧΝΙΚΩΝ
ΜΟΡΦΩΝ ΕΦΑΠΑΞ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΣ ΚΑΤΑ SANDEL

Έλεγχος οµοιοµορφίας βάρους - Πίνακας κατά Sandel

ΦΑΡΜΑΚΟΤΕΧΝΙΚΗ ΜΟΡΦΗ S rel

COMPRESSI Σ  ± 4.5 %
ΕΙ
ΩΣ

Α 
SUPPOSITORIA ± 4.5 %

AMPULLAE
ΑΤ ± 4.5 %
ΕΙ

ΗΜ
ΗΜ

COMPRESSI OBDUCTI ± 6.5 %

ΑΣ
ΒΛ

PILULAE ± 7.5 %
Σ Σ

Ι
GRANULA ± 7.5 %
ΡΟ

ΧΝ
ΚΕ

PASTILLI ± 7.5 %
Ι Π
ΙΑ

CAPSULAE GELATINOSAE OLEUM CONTINENTS ± 7.5 %

Σ 
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
ΟΤ

Η 

Η 
ΩΤ

ΛΟ
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

. 
ΣΙ

.Θ
 

PULVERES DIVISI | + 3.5 ΝΟ

ΗΓ
ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

ΑΘ

ΕΧ

 Α
. Κ

CAPSULAE AMYLACEAE | S rel = ---------- %

Υ Θ  

Σ Τ

ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

 
Η 

CAPSULAE GELATINOSAE PULVEREM CONTINENTES | y + 0.3

Η

ΤΙΚ
ΩΤ
ΡΟ

ΤΙΚ
 
ΑΣ

ΕΥ
Ρ
ΑΥ

y = η µέση τιµή βάρους της κόνης

ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

ΑΚ
ΣΤ

ΑΚ
ΑΠ

ΡΜ
ΡΜ
ΑΝ

ΦΑ
ΦΑ

Α 
Α 

ΗΜ
ΜΕ

ΤΜ
ΤΟ

11
 ΖΥΓΙΣΗ

Επειδή οι ζυγίσεις δεν είναι ποτέ απόλυτα ακριβείς, είναι απαραίτητο ο φαρµακοποιός
να γνωρίζει τα όρια των οργάνων µετρήσεως που έχει στη διάθεσή του, και να ξέρει το µέγε-
θος των σφαλµάτων στα οποία µπορεί να υποπέσει όταν τα χρησιµοποιεί.

Όταν π.χ. ζυγίζει µια ουσία στον Συνταγοτεχνικό ζυγό η ποσότητα που καταγράφεται
µπορεί µεν να είναι 80 mg, αλλά θα πρέπει να έχει υπόψην του δύο στοιχεία: 1. το φαινοµε-
Σ 
νικό βάρος και 2. το πιθανό έλλειµµα ή την υπέρβαση, που υπολογίζεται από την δεδοµένη
ΕΙ
ευαισθησία ή από το αντίστροφο ευαισθησίας του χρησιµοποιούµενου ζυγού.
ΩΣ

Α 
Έτσι εάν ζυγίζει 80 mg σε ένα Συνταγοτεχνικό ζυγό που έχει αντίστροφο ευαισθησίας
ΑΤ
6 mg, στην πραγµατικότητα έχει ζυγίσει µεταξύ 74 και 86 mg, µε ένα µέγιστο δυνατό σφάλµα
ΕΙ

± 6 mg. Γνωρίζοντας αυτό το σφάλµα, είναι δυνατό να υπολογισθεί το % σφάλµα, όπως επί-
ΗΜ
ΗΜ

σης και η ελάχιστη ποσότητα που µπορεί να ζυγιστεί σε ένα ζυγό, µε την επιθυµητή ακρίβεια.

ΑΣ
ΒΛ

Σαν ευαισθησία ενός Συνταγοτεχνικού ζυγού θεωρείται το πηλίκο της γωνίας φ, την
Σ Σ

οποία σχηµατίζει δοθείσα διαφορά δυνάµεων Β - Α προς τη διαφορά αυτή ε = φ/Β-Α.

Ι
ΡΟ

ΧΝ
ΚΕ

Για το χαρακτηρισµό του Συνταγοτεχνικού ζυγού χρησιµοποιείται το αντίστροφο ευαι-

 

σθησίας 1/ε δηλαδή το βάρος σε mg που επιφέρει απόκλιση του δείκτη από τη θέση ισορρο-
Ι Π
ΙΑ

πίας κατά µια υποδιαίρεση της κλίµακας. Όσο µικρότερο είναι το βάρος που προκαλεί τη µε-
Ε

Σ 
 ΚΑ

τακίνηση κατά µια υποδιαίρεση, τόσο πιο ευαίσθητος είναι ο ζυγός.

ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
ΟΤ

Η 

Η 
ΩΤ

ΛΟ
Μέγιστο φορτίο ζυγού είναι το µέγιστο χρησιµοποιούµενο φορτίο και κατά συνέπεια
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

. 
ΣΙ

η µέγιστη ποσότητα που µπορεί να ζυγιστεί.

.Θ
 

ΝΟ
ΗΓ
ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

ΑΘ

ΕΧ

 Α
Σφάλµα µιας ζυγίσεως είναι η διαφορά τιµής µεταξύ της εσφαλµένης και της ορθής
. Κ
Υ Θ  

Σ Τ

ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ζυγίσεως.
ΝΤ

 
Η 

ΤΙΚ
ΩΤ
ΡΟ

ΤΙΚ

Σφάλµατα ζυγίσεως µπορούν να προκληθούν λόγω:

 
ΑΣ

ΕΥ
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

ΑΚ

1. Σχηµατισµού υδάτινης µεµβράνης

ΣΤ

ΑΚ
ΑΠ

ΡΜ

2. Υγρασίας
ΡΜ
ΑΝ

ΦΑ
ΦΑ

3. Ξένων σωµάτων
Α 
Α 

ΗΜ
ΜΕ

4. Ελαφρότητας του αέρα

ΤΜ
ΤΟ

5. Ηλεκτρικών δυνάµεων

Το ποσοστό σφάλµατος µπορεί να ορισθεί σαν το µέγιστο σφάλµα που πολλαπλα-

σιάστηκε µε 100 και διαιρέθηκε µε την επιθυµητή ποσότητα - την ποσότητα που πρόκειται να
ζυγιστεί:

Σφάλµα x 100
ποσοστό σφάλµατος
Επιθυµητή ποσότητα

Όταν το µέγιστο δυνατό σφάλµα είναι 6 mg και η ποσότητα που πρόκειται να ζυγιστεί
150 mg, ποιο είναι το ποσοστό σφάλµατος;

12
 6 x100
= 4%
150
Όταν η ευαισθησία ενός οργάνου δεν είναι γνωστή, η ικανότητά του µπορεί να ελεγ-
χθεί µε ένα γνωστό ζυγό µεγαλύτερης ευαισθησίας. Αν οι δύο ζυγοί χρησιµοποιηθούν για τη
ζύγιση του ίδιου αντικειµένου, η διαφορά µεταξύ των δύο αποτελεσµάτων δεν θα είναι το δυ-
νατό σφάλµα αλλά η εγγύτατη προσέγγιση του πραγµατικού σφάλµατος. Με αυτό το δεδοµέ-
νο µπορεί να υπολογισθεί το ποσοστό σφάλµατος που παρουσιάζει ο ζυγός µε τη µικρότερη
ευαισθησία.

Σ 
Παράδειγµα: Για την εκτέλεση συνταγής χρειάζονται 750 mg µιας ουσίας. Αφού ζυγί-
σει ο φαρµακοποιός την ποσότητα σε ένα ζυγό, αποφασίζει να ελέγξει το βάρος και σε ένα
ΕΙ
πιο ευαίσθητο ζυγό. Τώρα το βρίσκει να ζυγίζει µόνο 700 mg. Αφού η πρώτη ζύγιση ήταν κα-
ΩΣ

Α 
τά 50 mg µικρότερη από την επιθυµητή ποσότητα, ποιο είναι το ποσοστό σφάλµατος;
ΑΤ
ΕΙ

50 x100%
= 6.66%
ΗΜ
ΗΜ

750

ΑΣ
Εάν δεν πρέπει να γίνει υπέρβαση ενός ποσοστού σφάλµατος και το µέγιστο δυνατό
ΒΛ
Σ Σ

σφάλµα ενός ζυγού είναι γνωστό, είναι δυνατό να υπολογισθεί η ελάχιστη ποσότητα που
Ι
ΡΟ

µπορεί να ζυγιστεί µε την επιθυµητή ακρίβεια.

ΧΝ
ΚΕ

Μέγιστο δυνατό σφάλµα x 100

Ι Π

= Ελάχιστη ποσότητα
ΙΑ

Επιτρεπτό ποσοστό σφάλµατος

Ε

Σ 
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
ΟΤ

Η 

Η 
Παράδειγµα: Ποια είναι η ελάχιστη ποσότητα που µπορεί να ζυγιστεί µε δυνατό σφάλµα µι-
ΩΤ

ΛΟ
ΗΤ
ΣΤ

κρότερο του 4 % σε ένα ζυγό µε αντίστροφο ευαισθησίας 6 mg ;

ΙΣ

. 
ΣΙ

.Θ
 

ΝΟ
ΗΓ
ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

100 x 6mg
 

ΑΘ

ΕΧ

= 150 mg
 Α
. Κ
Υ Θ  

4
Σ Τ

ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

 
Η 

ΤΙΚ
ΩΤ
ΡΟ

ΤΙΚ
 
ΑΣ

ΕΥ
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

ΑΚ
ΣΤ

ΑΚ
ΑΠ

ΡΜ
ΡΜ
ΑΝ

ΦΑ
ΦΑ

Α 
Α 

ΗΜ
ΜΕ

ΤΜ
ΤΟ

13
 ΣΥΝΤΑΓΟΤΕΧΝΙΚΟΙ ΖΥΓΟΙ
Οι τύποι των ζυγών που συνήθως χρησιµοποιούνται είναι:

1. Μιας φάλαγγας - ίσων βραχιόνων

2. Άνισων βραχιόνων

3. Συστήµατος µοχλών

Σ 
4. Στρέψεως
ΕΙ
Σήµερα κύρια χρησιµοποιούνται ηλεκτρικοί ζυγοί που είναι εφοδιασµένοι µε σύστηµα
ΩΣ

Α 
αναγνώσεως βάρους, συγκρατήσεως δακτυλιοειδών σταθµών και αποσβέσεως αιωρήσεων
φάλαγγας. ΑΤ
ΕΙ

ΗΜ

Σαν Συνταγοτεχνικός Ζυγός (Σ.Ζ.) θεωρείται εκείνος που είναι κατάλληλος για ζύγιση
ΗΜ

φαρµακευτικών κυρίως ουσιών οι οποίες χρησιµοποιούνται για την εκτέλεση µιας συνταγής.
ΑΣ
Κατατάσσονται σε Α' και Β' κατηγορίας Συνταγοτεχνικούς Ζυγούς.
ΒΛ
Σ Σ

Ι
Ο Α' κατηγορίας Σ.Ζ. έχει αντίστροφο ευαισθησίας 6 mg µε και χωρίς φορτίο 10 g σε
ΡΟ

ΧΝ
ΚΕ

κάθε δίσκο και χρησιµοποιείται κύρια για ζυγίσεις 40 - 120 mg.

 
Ι Π
ΙΑ

Ο Β' κατηγορίας Σ.Ζ. έχει αντίστροφο ευαισθησίας 30 mg και χρησιµοποιείται για ζυ-
Ε

Σ 
γίσεις µεγαλύτερων ποσοτήτων φαρµακευτικών ουσιών που είναι συνήθως µεγαλύτερες από
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
ΟΤ

Η 
0.65 g.
Η 
ΩΤ

ΛΟ
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

Ο Σ.Ζ. είναι ζυγός µε δύο δίσκους, πρέπει να διαθέτει σύστηµα οριζοντιώσεως, οι δί-

. 
ΣΙ

.Θ
 

ΝΟ
ΗΓ

σκοι του να είναι ισοβαρείς, η απόσταση του δείκτη από το επίπεδο της βαθµολογηµένης
ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

ΑΘ

ΕΧ
κλίµακας να µην είναι µεγαλύτερη από 1.00 mm, να φυλάσσεται µέσα σε ειδικό κέλυφος -
 Α
. Κ
Υ Θ  

Σ Τ

κάλυµµα - προστατευµένος από ρεύµατα αέρος και τέλος να έχει σύστηµα δεσµεύσεως της
ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

 
Η 

φάλαγγας.
Η

ΤΙΚ
ΩΤ
ΡΟ

ΤΙΚ
 
ΑΣ

ΕΥ
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

ΑΚ
ΣΤ

ΑΚ
ΑΠ

ΡΜ
ΡΜ
ΑΝ

ΦΑ
ΦΑ

Α 
Α 

ΗΜ
ΜΕ

ΤΜ
ΤΟ

14
 ΛΕΙΟΤΡΙΒΗΜΑΤΑ
Τα λειοτριβήµατα είναι αραιώσεις ισχυρών δραστικών φαρµακευτικών ουσιών. Παρα-
σκευάζονται αραιώνοντας ένα µέρος βάρους µιας λεπτοκονιοποιηµένης φαρµακευτικής ου-
σίας µε εννέα µέρη βάρους λεπτοκονιοποιηµένης λακτόζης. Είναι εποµένως µίγµατα 10 % ή
1 : 10 (β/β). Aυτά τα λειοτριβήµατα παρέχουν τη δυνατότητα να χρησιµοποιούνται µικρές
ποσότητες ισχυρών δραστικών ουσιών µε µεγάλη ακρίβεια στην εκτέλεση συνταγών.

Πόσα g ενός λειοτριβήµατος 1:10 θειικής ατροπίνης χρειάζονται για να παρασκευα-

σθούν 25 mg θειικής ατροπίνης;
Σ 
Τα 10 g λειοτριβήµατος περιέχουν 1 g θειικής ατροπίνης
ΕΙ
ΩΣ

Α 
Τα 25 mg = 0.025 g
ΑΤ
ΕΙ

10 gx0.025
X = = 0.25 g
ΗΜ
ΗΜ

1g

ΑΣ
ΒΛ

ΑΡΑΙΩΣΗ ΜΕ ΤΗ ΜΕΘΟ∆Ο ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣ ΠΟΣΟΤΗΤΑΣ

Σ Σ

Ι
Όταν πρόκειται να ζυγιστούν πολύ µικρές ποσότητες ουσιών µε ακρίβεια τόσο µεγάλη
ΡΟ

ΧΝ
ΚΕ

που ο διαθέσιµος ζυγός δεν το επιτρέπει, εφαρµόζεται η µέθοδος των πολλαπλασίων ποσο-
 

τήτων.
Ι Π
ΙΑ

Σ 
Αυτό µπορεί να γίνει σύµφωνα µε τα παρακάτω στάδια εργασίας: 1. Επιλέγεται ένα
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
ΟΤ

Η 
πολλαπλάσιο της επιθυµητής ποσότητας που να µπορεί να ζυγιστεί µε την απαιτούµενη α-
Η 
ΩΤ

ΛΟ
κρίβεια, και ζυγίζεται.
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

. 
ΣΙ

.Θ
 

ΝΟ
ΗΓ

2. Χρησιµοποιώντας µια αδρανή φαρµακευτική ουσία, που µπορεί να χρησιµοποιηθεί στη

ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

ΑΘ

ΕΧ
δεδοµένη συνταγή, αραιώνεται η προηγούµενα ζυγισµένη δραστική ουσία.
 Α
. Κ
Υ Θ  

Σ Τ

ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

 
Η 

3. Ζυγίζεται ένα µέρος από το µίγµα που να περιέχει την επιθυµητή ποσότητα δραστικής ου-
Η

ΤΙΚ
ΩΤ
ΡΟ

σίας.
ΤΙΚ
 
ΑΣ

ΕΥ
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

Στάδιο 1ο. Πρώτα υπολογίζεται η ελάχιστη ποσότητα που µπορεί να ζυγιστεί µε την απαι-
ΑΚ
ΣΤ

ΑΚ
ΑΠ

τούµενη ακρίβεια. Για να εξασφαλισθεί π.χ. ένα λάθος όχι µεγαλύτερο από 5 %, πρέπει να
ΡΜ
ΡΜ

ζυγιστεί µια ποσότητα είκοσι φορές µεγαλύτερη από την ευαισθησία του ζυγού. Έτσι αν η
ΑΝ

ΦΑ

ευαισθησία του ζυγού είναι 4 mg, η ελάχιστη ποσότητα που µπορεί να ζυγιστεί θα είναι 20
ΦΑ

Α 

Χ 4 mg = 80 mg. ( Εάν ζυγιζόταν 50 mg σ αυτόν τον ζυγό το σφάλµα θα ήταν 8 % (4 mg x

Α 

ΗΜ

100 % / 50 mg = 8 %)
ΜΕ

ΤΜ
ΤΟ

Στάδιο 2ο. Η επιλογή της πολλαπλάσιας ποσότητας εξαρτάται από τα σταθµά που υπάρ-
χουν στη διάθεση του φαρµακοποιού, από το κόστος της φαρµακευτικής αδρανούς ουσί-
ας, ή ακόµη από την ευχέρεια στις πράξεις κλπ.

Η ποσότητα του αδρανούς αραιωτικού στο στάδιο 2 καθορίζεται µε βάση την ποσότη-
τα του κλάσµατος της αραίωσης που θα ζυγιστεί στο 3ο Στάδιο, που πρέπει να είναι ικανο-
ποιητικού βάρους ώστε να µπορεί να ζυγιστεί µε την επιθυµητή ακρίβεια. Στο 1ο στάδιο έχει
ήδη υπολογισθεί η ελάχιστη ποσότητα που να πληροί αυτό τον όρο. Η ποσότητα του κλά-
σµατος της αραίωσης πρέπει να ζυγίζει τουλάχιστον όσο και το πολλαπλάσιο στο 1ο στάδιο,
και για να µειωθεί το ενδεχόµενο σφάλµα το βάρος του συνήθως είναι κάπως µεγαλύτερο.
Με αυτό τον τρόπο, αν το πολλαπλάσιο ζυγίζει 80 mg η ποσότητα του κλάσµατος της αραί-
ωσης πρέπει να έχει βάρος τουλάχιστον 80 mg, και είναι προτιµότερο όµως να ζυγίζει 100
mg ή και περισσότερο.

Όταν πολλαπλασιασθεί η ποσότητα του κλάσµατος της αραίωσης µε τον καθορισθέ-

ντα συντελεστή στο 1ο στάδιο, λαµβάνεται ποσότητα της αραίωσης, και δεν χρειάζεται παρά

15
 µόνο να προστεθεί µια κατάλληλη ποσότητα αραιωτικού στο πολλαπλάσιο για να συµπλη-
ρωθεί το βάρος της αραίωσης. Η ποσότητα του κλάσµατος της αραίωσης που ζυγίζεται στο
3ο στάδιο θα περιέχει την αρχική επιθυµητή ποσότητα στο 1/20 της αραίωσης, εάν η αρχική
ουσία αραιώθηκε π.χ. είκοσι φορές.

Παράδειγµα: Ένας Συνταγοτεχνικός Ζυγός έχει ευαισθησία 4 mg. Περιγράψτε πως θα

ζυγίσετε 5 mg Atropinum sulfuricum µε ακρίβεια ±95 % χρησιµοποιώντας Lactosum σαν α-
ραιωτικό.

Υπολογίζεται στην αρχή ποια είναι η ελάχιστη ποσότητα θειικής ατροπίνης που µπο-
ρεί να ζυγιστεί σ αυτόν τον ζυγό µε την απαιτούµενη ακρίβεια.
Σ 
ΕΙ
4mgx100 400
= = 40mg
ΩΣ

Α 
5% 5
ΑΤ
Η ελάχιστη ποσότητα atropinum sulfuricum που είναι δυνατό να ζυγιστεί στο διαθέσι-
ΕΙ

µο συνταγοτεχνικό ζυγό µε ακρίβεια 95 % είναι 80 mg.

ΗΜ
ΗΜ

ΑΣ
Αν καθορισθούν 100 mg ή 20 φορές η επιθυµητή ποσότητα atropinum sulfuricum σαν
ΒΛ

πολλαπλάσια ποσότητα προς ζύγιση στο 1ο στάδιο, και 150 mg η ποσότητα του κλάσµατος
Σ Σ

της αραίωσης που θα ζυγιστεί στο 3ο στάδιο τότε:

Ι
ΡΟ

ΧΝ
ΚΕ

α) Ζυγίζονται 20 Χ 5 mg = 100 mg Atropinum sulfuricum

 
Ι Π
ΙΑ

β) Αραιούνται µε 2900 mg Lactosum

Ε

Σ 
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
ΟΤ

Η 
---------
Η 
ΩΤ

ΛΟ
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

. 
παρασκευάζοντας 3000 mg trituratio - αραίωσης
ΣΙ

.Θ
 

ΝΟ
ΗΓ
ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

γ) Ζυγίζονται 150 mg της αραίωσης στα οποία περιέχονται 5 mg

ΑΘ

ΕΧ

 Α
. Κ
Υ Θ  

atropinum sulfuricum
Σ Τ

ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

 
Η 

ΤΙΚ

Σ' αυτό το παράδειγµα το βάρος του κλάσµατος καθορίστηκε αυθαίρετα σε 150 mg

ΩΤ
ΡΟ

ΤΙΚ
 
ΑΣ

ΕΥ

που είναι περισσότερο από το βάρος της πολλαπλάσιας ποσότητας, πράγµα που ουσιαστικά
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

και επιδιώκεται. Εάν είχαν καθορισθεί 100 mg σαν βάρος του κλάσµατος, η πολλαπλάσια
ΑΚ
ΣΤ

ΑΚ
ΑΠ

ποσότητα θα έπρεπε να αραιωθεί µε 1900 mg γαλακτοζάκχαρου για να ληφθούν 2000 mg

ΡΜ
ΡΜ

αραίωσης, της οποίας το 1/20 ή τα 100 mg θα περιείχε 5 mg θειικής ατροπίνης. Παράλληλα

ΑΝ

ΦΑ

εάν είχαν καθοριστεί 200 mg σαν βάρος του κλάσµατος, η πολλαπλάσια ποσότητα της θειι-
ΦΑ

Α 

κής ατροπίνης θα έπρεπε να αραιωθεί µε 3800 mg γαλακτοζάκχαρου και θα λαµβανόταν

Α 

ΗΜ

4000 mg αραίωσης.
ΜΕ

ΤΜ
ΤΟ

16
 Εφαρµογή της µεθόδου στα υγρά

Όταν πρόκειται να µετρηθούν σχετικά µικροί όγκοι µε µεγάλη ακρίβεια χρησιµοποιεί-

ται η ίδια - σε γενικές γραµµές - παραπάνω µέθοδος.

1. Επιλέγεται πολλαπλάσιο της επιθυµητής ποσότητας που µπορεί να µετρηθεί µε την επι-
θυµητή ακρίβεια.

2. Αραιώνεται η πολλαπλάσια ποσότητα µε ένα συµβατό αραιωτικό µέσο - που µπορεί να

είναι διαλύτης για το υγρό που µετριέται - µέχρι µιας ποσότητας που διαιρείται οµαλά µε το

Σ 
πολλαπλάσιο που επιλέχθηκε.
ΕΙ
3. Μετριέται το πολλαπλάσιο της αραίωσης που περιέχει την αρχική επιθυµητή ποσότητα.
ΩΣ

Α 
Παράδειγµα: ΑΤ
ΕΙ

Για την εκτέλεση µιας συνταγής χρειάζονται 0.50 ml Aetheroleum Salviae - αιθερίου
ΗΜ
ΗΜ

ελαίου Σάλβιας -. Να περιγράψετε πως θα λάβετε τη ζητούµενη ποσότητα του αιθερίου ελαίου

ΑΣ
µε τη µέθοδο των πολλαπλασίων χρησιµοποιώντας ογκοµετρικό κύλινδρο των 10 ml που
ΒΛ

είναι βαθµολογηµένος από τα 2 µέχρι 10 ml µε υποδιαιρέσεις του 1 ml.

Σ Σ

Ι
Εάν επιλεγεί το 4 σαν πολλαπλασιαστής και καθοριστούν τα 2 ml σαν το κλάσµα του
ΡΟ

ΧΝ
ΚΕ

όγκου, τότε:
 
Ι Π
ΙΑ

Σ 
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
α) Μετριούνται 4 Χ 0.50 ml= 2 ml του Aetheroleum Salviae
ΟΤ

Η 

Η 
ΩΤ

ΛΟ
ΗΤ
ΣΤ

β) Αραιώνονται µε 6 ml αλκοόλης
ΙΣ

. 
ΣΙ

.Θ
 

ΝΟ
ΗΓ
ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

------
 

ΑΘ

ΕΧ

 Α
. Κ
Υ Θ  

Σ Τ

ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

και λαµβάνονται 8 ml αραίωσης - διαλύµατος

 
Η 

ΤΙΚ
ΩΤ
ΡΟ

ΤΙΚ
 
ΑΣ

ΕΥ
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

ΑΚ

γ) Μετριέται 1/4 του διαλύµατος, δηλαδή 2 ml που περιέχουν 0.50 ml Aetheroleum

ΣΤ

ΑΚ
ΑΠ

ΡΜ

Salviae.
ΡΜ
ΑΝ

ΦΑ
ΦΑ

Α 
Α 

ΗΜ

ΑΡΑΙΩΣΗ ΑΛΚΟΟΛΗΣ
ΜΕ

ΤΜ
ΤΟ

Επειδή είναι σηµαντική η συστολή του όγκου όταν αναµειγνύεται η αιθανόλη µε το

νερό, δεν είναι δυνατό να υπολογισθεί ο όγκος του νερού που χρειάζεται για να αραιωθεί η
αιθανόλη στην επιθυµητή όγκο κατ' όγκο συγκέντρωση. Η συστολή αυτή όµως δεν επηρεάζει
τα βάρη των συστατικών και έτσι µπορεί να υπολογισθεί το βάρος του νερού - και από αυτό ο
όγκος - που χρειάζεται για να αραιωθεί η αιθανόλη στην επιθυµητή κατά βάρος προς βάρος
συγκέντρωση.

Παράδειγµα: ποια ποσότητα νερού πρέπει να αναµειχθεί µε 5000 ml85 % (ο/ο) αιθανόλης για
να παρασκευασθεί 50 % (ο/ο) διάλυµα αιθανόλης;

50% 5000ml
= x = 8500 ml
85% xml

17
 θα χρησιµοποιηθούν 5000 ml 85 % (ο/ο) αιθανόλης και θα προστεθεί νερό µέχρις ότου ο τε-
λικός όγκος γίνει 8500 ml.

Παράδειγµα: ποια ποσότητα νερού πρέπει να προστεθεί σε 4000 g 90% (β/β) αιθανόλης για
να παρασκευασθεί 40 % (β/β) αιθανόλη;

40% 4000 ml
= = 9000 g , το βάρος 40 % (β/β) αιθανόλης
90% xml
Σ 
9000 g - 4000 g = 5000 g νερό πρέπει να προστεθεί.
ΕΙ
ΩΣ

Α 
ΑΤ
ΕΙ

ΗΜ
ΗΜ

ΑΣ
ΒΛ
Σ Σ

Ι
ΡΟ

ΧΝ
ΚΕ

 
Ι Π
ΙΑ

Σ 
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
ΟΤ

Η 

Η 
ΩΤ

ΛΟ
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

. 
ΣΙ

.Θ
 

ΝΟ
ΗΓ
ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

ΑΘ

ΕΧ

 Α
. Κ
Υ Θ  

Σ Τ

ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

 
Η 

ΤΙΚ
ΩΤ
ΡΟ

ΤΙΚ
 
ΑΣ

ΕΥ
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

ΑΚ
ΣΤ

ΑΚ
ΑΠ

ΡΜ
ΡΜ
ΑΝ

ΦΑ
ΦΑ

Α 
Α 

ΗΜ
ΜΕ

ΤΜ
ΤΟ

18
 MΟΝΑ∆ΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΩΣ
Στις Φαρµακοποιίες συµπεριλαµβάνονται και µονογραφίες σχετικά µε τις µονάδες µε-
τρήσεως που χρησιµοποιούνται στη Φαρµακευτική. Για τις µονάδες µάζης, όγκου και µήκους
υπάρχουν οι αντίστοιχοι πίνακες:

Μονάδες µάζας
Όνοµα Σύµ- kg g dg cg mg µg ng
βολο
Σ 
ΕΙ
xιλιόγραµµο kg 1 103 104 105 106 109 1012
ΩΣ

Α 
kilogramm
ΑΤ
ΕΙ

γραµµάριο g 103 1 10 102 103 106 109

ΗΜ
ΗΜ

gramm
ΑΣ
ΒΛ
Σ Σ

δεκατόγραµµο dg 104 101 1 10 102 105 108

Ι
ΡΟ

ΧΝ

decigramm
ΚΕ

 
Ι Π
ΙΑ

εκατοστόγραµµα cd 105 102 101 1 10 104 107

Ε

Σ 
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
centigramm
ΟΤ

Η 

Η 
ΩΤ

ΛΟ
ΗΤ
ΣΤ

χιλιοστόγραµµο mg 106 103 102 101 1 103 106

ΙΣ

. 
ΣΙ

.Θ
 

ΝΟ
ΗΓ
ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

milligramm
 

ΑΘ

ΕΧ

 Α
. Κ
Υ Θ  

Σ Τ

ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

µικρογραµµάριο µg 109 106 105 104 103 1 103

 
Η 

ΤΙΚ
ΩΤ
ΡΟ

ΤΙΚ
 
ΑΣ

microgramm
ΕΥ
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

ΑΚ
ΣΤ

νανογραµµάριο ng 1012 109 108 107 106 103 1

ΑΚ
ΑΠ

ΡΜ
ΡΜ
ΑΝ

nanogramm
ΦΑ
ΦΑ

Α 
Α 

ΗΜ
ΜΕ

Μονάδες όγκου
ΤΜ
ΤΟ

Όνοµα Σύµβολο 1 mL µL

λίτρο L 1 103 106

liter

χιλιοστόλιτρο mL 103 1 103

milliliter

µικρολίτρο µL 106 103 1

microliter

19
 Μονάδες µήκους

Όνοµα Σύµβο- m dm cm mm µm nm
λο
µέτρο m 1 10 102 103 106 109
meter
δεκάµετρο Σ 
dm 101 1 10 102 105 108
ΕΙ
decimeter
ΩΣ

Α 
εκατοστόµετρο cm
ΑΤ102 101 1 10 104 107
ΕΙ

ΗΜ
ΗΜ

centimeter
ΑΣ
ΒΛ
Σ Σ

χιλιοστόµετρο mm 103 102 101 1 103 106

Ι
ΡΟ

ΧΝ

millimeter
ΚΕ

 
Ι Π
ΙΑ

µικρό µm 106 105 104 103 1 103

Ε

Σ 
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
ΟΤ

Η 

micrometer
Η 
ΩΤ

ΛΟ
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

. 
ΣΙ

.Θ
 

νανόµετρο nm 109 108 107 106 ΝΟ

103 1
ΗΓ
ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

ΑΘ

ΕΧ

 Α
. Κ
Υ Θ  

nanometer
Σ Τ

ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

 
Η 

ΤΙΚ
ΩΤ
ΡΟ

ΤΙΚ
 
ΑΣ

ΕΥ
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

ΑΚ
ΣΤ

ΑΚ
ΑΠ

ΡΜ
ΡΜ
ΑΝ

ΦΑ
ΦΑ

Α 
Α 

ΗΜ
ΜΕ

ΤΜ
ΤΟ

20
 ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΦΑΡΜΑΚΟΤΕΧΝΙΚΗΣ ΜΟΡΦΗΣ
" ΚΟΝΕΙΣ "

ΟΡΓΑΝΑ ΚΑΙ ΣΚΕΥΗ

Σ 
ΕΙ
Μηχανοκίνητος ζυγός µε σταθµά
ΩΣ

Α 
Ηλεκτροκίνητος ζυγός ΑΤ
ΕΙ

Υδατόλουτρο
ΗΜ
ΗΜ

Ξηρία
ΑΣ
ΒΛ
Σ Σ

Χαρτιά ζυγίσεως
Ι
ΡΟ

ΧΝ

Ψαλίδι κόνεων
ΚΕ

 
Ι Π

Σκληρά χαρτιά
ΙΑ

Σ 
 ΚΑ
ΗΡ

Σπαθίδα
ΑΓ  

ΓΙΑ
ΟΤ

Η 

Η 
ΩΤ

ΛΟ
Κόσκινα
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

. 
ΣΙ

.Θ
 

ΝΟ
ΗΓ
ΑΤ
 

Κυτίο αναµείξεως κόνεων

.Π
ΣΕ
ΓΑ

ΑΘ

ΕΧ

 Α
. Κ
Υ Θ  

Σ Τ

ΗΣ
Συσκευή κοσκινίσεως
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

 
Η 

ΤΙΚ
ΩΤ
ΡΟ

Ιγδίο πορσελάνης µε ύπερο

ΤΙΚ
 
ΑΣ

ΕΥ
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

Χαρτιά αποξέσεως
ΑΚ
ΣΤ

ΑΚ
ΑΠ

ΡΜ

Κατά την ανάµειξη κόνεων ακολουθούνται σε γενικές γραµµές τα εξής :

ΡΜ
ΑΝ

ΦΑ
ΦΑ

Οι διάφορες φαρµακευτικές ουσίες πρέπει να έχουν το ίδιο µέγεθος τεµαχιδίων - εάν χρειάζε-
Α 
Α 

ΗΜ

ται γίνεται λειοτρίβηση των αδροµερών κόνεων, ή ακόµη και κοσκίνιση.

ΜΕ

ΤΜ

Η ανάµειξη γίνεται σε ιγδίο µε αδρή - τραχεία - εσωτερική επιφάνεια. Πρώτα τίθεται στο ιγδίο
ΤΟ

µικρή ποσότητα από την ουσία που βρίσκεται σε µεγαλύτερη ποσότητα - η λιγότερο δραστική
- για να κλείσουν οι πόροι του ιγδίου. Η ουσία αυτή λειοτριβείται σε ίσες ποσότητες 1:1 µε την
ουσία που βρίσκεται µε το µικρότερο αναγραφόµενο βάρος. Κατόπιν προστίθενται διαδοχικά
και βαθµιαία υπό συνεχή ανάδευση, και κάνοντας απόξεση σε τακτά διαστήµατα, οι υπόλοι-
πες ουσίες κατά αυξάνουσα ποσότητα βάρους.

Οι διαµοιρασµένες κόνεις συσκευάζονται πρώτα σε ξηρία (chartae) και αυτά µετά σε

κουτιά. Οι υγροσκοπικές και λιπώδεις ουσίες συσκευάζονται σε κηρώδη χάρτινα περιβλήµα-
τα (chartae ceratae).

Oι µη διαµοιρασµένες κόνεις συσκευάζονται σε χαρτοσακούλες, σε φιαλίδια κόνεων

(vitrum amplum), ή σε ευρύλαιµα κουτιά (scatulae).

21
 Μέθοδοι διαµοιρασµού κόνεων

Για την παρασκευή εφάπαξ δόσεων διαµοιρασµένων κόνεων (ξηρία) ο φαρµακο-

ποιός µπορεί να ακολουθήσει τρεις µεθόδους:

1 τη µέθοδο διαµοιρασµού χρησιµοποιώντας σκληρά χαρτιά,

2 τη µέθοδο µε τη βοήθεια του ψαλιδιού κόνεων και

3 τη µέθοδο της ζυγίσεως.

Σ 
Κατά την πρώτη µέθοδο η ολική προς ζύγιση ουσία διαµοιράζεται οµοιόµορφα κατ'
ΕΙ
εκτίµηση πάνω στα Ν σκληρά χαρτιά που βρίσκονται απλωµένα επάνω στον πάγκο - όπου Ν
ο αριθµός των ξηρίων που πρέπει να παρασκευασθούν. Αφού τελειώσει η προς διαµοιρασµό
ΩΣ

Α 
ποσότητα ελέγχονται - µε το µάτι (εξαρτάται απόλυτα από την εµπειρία) - οι δόσεις και γίνο-
ΑΤ
νται οι πιθανές διορθώσεις µεταξύ τους. Οι διαµοιρασµένες ποσότητες µεταφέρονται στα ξη-
ΕΙ

ρία και συσκευάζονται. Αυτός ο τρόπος απαιτεί µεγάλη εµπειρία από τον φαρµακοποιό για
ΗΜ
ΗΜ

να είναι ακριβής. Όταν όµως είναι αρκετά έµπειρος κάνει το διαµοιρασµό κατευθείαν στα ξη-
ρία.
ΑΣ
ΒΛ
Σ Σ

Η µέθοδος αυτή αν και είναι αρκετά γρήγορη, εύκολη και άµεση παρόλα αυτά δεν εί-
Ι
ΡΟ

ναι ιδιαίτερα ακριβής και έτσι περιορίζεται µόνο στις περιπτώσεις διαµοιρασµού όχι ιδιαίτερα
ΧΝ
ΚΕ

δραστικών ουσιών.
 
Ι Π
ΙΑ

Κατά τη δεύτερη µέθοδο χρησιµοποιείται το ψαλίδι κόνεων. Σ' αυτό υπάρχει µια κοι-
Ε

Σ 
 ΚΑ

λότητα όπου τίθεται µια δόση ουσίας. Η ποσότητα που µπορεί να χωρέσει καθορίζεται µε τη
ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
ΟΤ

Η 

βοήθεια ενός κινητού πτερυγίου. Η προζυγισµένη ποσότητα µιας δόσεως της φαρµακευτικής
Η 
ΩΤ

ΛΟ
ουσίας τίθεται στην κοιλότητα του ψαλιδιού και µε τη βοήθεια του κινητού πτερυγίου καθορί-
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

. 
ΣΙ

.Θ
 

ζεται ο όγκος της δόσεως. ΝΟ

ΗΓ
ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

ΑΘ

ΕΧ

 Α
. Κ

Σταθεροποιείται στη θέση που αναλογεί στη δόση, και µετά η ποσότητα µεταφέρεται
Υ Θ  

Σ Τ

ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

στο ξηρίο. Στη συνέχεια παραλαµβάνονται νέες ποσότητες και συσκευάζονται µέχρι τον επι-
ΝΤ

 
Η 

ΤΙΚ

θυµητό αριθµό ξηρίων.

ΩΤ
ΡΟ

ΤΙΚ
 
ΑΣ

ΕΥ
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

Κατά την τρίτη µέθοδο, που είναι πολύ ακριβής αλλά κάπως αργή χρησιµοποιείται ο
ΕΥ

 
ΛΗ

ΑΚ
ΣΤ

ζυγός. Έτσι η κάθε δόση της φαρµακευτικής κόνης ζυγίζεται και µετά συσκευάζεται στα ξηρί-
ΑΚ
ΑΠ

ΡΜ

α. Η ακρίβεια της δόσεως εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά από την ευαισθησία του χρησιµο-
ΡΜ
ΑΝ

ποιούµενου ζυγού.
ΦΑ
ΦΑ

Α 

ΑΣΚΗΣΗ
Α 

ΗΜ
ΜΕ

Να εκτελεσθεί η ακόλουθη συνταγή χρησιµοποιώντας και τους τρεις τρόπους διαµοι-

ΤΜ
ΤΟ

ρασµού. Να ελεγχθούν τα παραλαµβανόµενα ξηρία ως προς την οµοιοµορφία βάρους. Να

υπολογισθεί το s rel, να συγκριθούν και να αξιολογηθούν οι διάφοροι µέθοδοι διαµοιρασµού.

Rp

Natrium chloratum 1.00

D.t.d. Nr X

Εκτός από Natrium chloratum µπορούν να χρησιµοποιηθούν και Natrium hydrogen-

carbonicum ή Saccharum album pulvis.

Στη µέθοδο δια ζυγίσεως θα χρησιµοποιηθεί µηχανοκίνητος ζυγός ευαισθησίας 10

mg. Ο έλεγχος στα ξηρία όλων των τρόπων διαµοιρασµού θα γίνει σε ηλεκτροκίνητο ζυγό
ευαισθησίας 1 mg.

22
 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ

ΟΜΟΙΟΜΟΡΦΙΑΣ ΒΑΡΟΥΣ ΤΩΝ ΞΗΡΙΩΝ

Μέθοδος Βάρος κόνεων Μέγιστη % ∆ιαφορά

ελάχι- µέγι- µέσο απόκλιση
∆ιαµοιρασµού από το x επί µεταξύ srel
στο στο x
%
και x
Σ  - +
ΕΙ
1. Σε σκληρά
ΩΣ

Α 
φύλλα χαρτιού ΑΤ
ΕΙ

ΗΜ
ΗΜ

2. Με ψαλίδι
κόνεων
ΑΣ
ΒΛ
Σ Σ

3. ∆ια ζυγίσεως
Ι
ΡΟ

ΧΝ
ΚΕ

 
Ι Π
ΙΑ

Σ 
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
ΟΤ

Η 

Η 
ΩΤ

ΛΟ
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

. 
ΣΙ

.Θ
 

ΝΟ
ΗΓ

ΜΕΓΙΣΤΕΣ ΑΠΟ∆ΕΚΤΕΣ ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΟ ΒΑΡΟΣ ΤΗΣ ∆ΟΣΕΩΣ

ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

ΑΘ

ΕΧ

 Α
. Κ
Υ Θ  

Σ Τ

ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

 
Η 

ΤΙΚ
ΩΤ
ΡΟ

Μέθοδος ∆ιαµοιρασµού Βάρη κόνεων

ΤΙΚ
 
ΑΣ

ΕΥ
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

ΑΚ

0.50 g 0.75 g 1.00 g

ΣΤ

ΑΚ
ΑΠ

ΡΜ

1. Σε σκληρά χαρτιά
ΡΜ

± 15 % ± 15 % ± 15 %
ΑΝ

ΦΑ
ΦΑ

Α 
Α 

ΗΜ

2. Με ψαλίδι κόνεων ± 7.5 % ± 6.5 % ±5%

ΜΕ

ΤΜ
ΤΟ

3. ∆ια ζυγίσεως ± 0.5 % ± 1.5 % ± 0.3 %

23
 ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΠΡΟΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗ
1.

Rp

Magnesia usta 5.00

D.S. Ένα κουταλάκι του καφέ

2. Pulvis antacidus Σ 
ΕΙ
Rp
ΩΣ

Α 
Magnesium peroxydatum ΑΤ 5.00
ΕΙ

Natrium bicarbonicum ad 25.00

ΗΜ
ΗΜ

M.f.pulv.
ΑΣ
ΒΛ

D.S. 3 X ηµερησίως. 1 κουτάλι του καφέ

Σ Σ

Ι
ΡΟ

ΧΝ
ΚΕ

3. Pulvis exsicans (Επιπαστική κόνη)

 
Ι Π
ΙΑ

Rp
Ε

Σ 
 ΚΑ
ΗΡ

Zincum oxydatum
ΑΓ  

ΓΙΑ
ΟΤ

Η 

Η 
ΩΤ

Talcum a.a. 10.00

ΛΟ
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

. 
ΣΙ

.Θ
 

M.f.pulv. ΝΟ
ΗΓ
ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

ΑΘ

ΕΧ
D.S. Suo nomine
 Α
. Κ
Υ Θ  

Σ Τ

ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

Η κόνη κοσκινίζεται πριν από τη συσκευασία (Κόσκινο Νr 6)

ΝΤ

 
Η 

ΤΙΚ
ΩΤ
ΡΟ

ΤΙΚ
 
ΑΣ

ΕΥ
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

4. Pulvis analgeticus
ΕΥ

 
ΛΗ

ΑΚ
ΣΤ

ΑΚ
ΑΠ

Rp
ΡΜ
ΡΜ
ΑΝ

ΦΑ

Coffeini 0.05
ΦΑ

Α 

Dimethylaminophenazoni 0.20
Α 

ΗΜ
ΜΕ

Phenacetini 0.30
ΤΜ
ΤΟ

M.f.pulv. d.t.d. Nr XII

D.S. Aναλγητικό 3 Χ ηµερησίως
Πρώτα τίθεται µικρή ποσότητα φαινακετίνης στο ιγδίο, κατόπιν προστίθεται η καφείνη και
λειοτριβείται προσθέτοντας τµηµατικά τα υπόλοιπα συστατικά, διατηρώντας τη σχέση 1:1 κα-
τά την ανάµειξη.

24
 5. Pulvis antineuralgicus

Rp
Codeini phosphorici 0.01
Acidi acetylosalicylici 0.30
Phenacetini 0.30
M.f.pulv., d.t.d. Nr XII
D.S. Αντινευραλγικό, 3 Χ ηµερησίως
Σ 
Πρώτα τίθεται µικρή ποσότητα φαινακετίνης στο ιγδίο. Μετά προστίθεται η φωσφορική κω-
ΕΙ
δεϊνη και λειοτριβείται προσθέτοντας τµηµατικά τα υπόλοιπα συστατικά, διατηρώντας τη σχέ-
ΩΣ

Α 
ση 1:1 κατά την ανάµειξη. Η εκτέλεση πρέπει να γίνει lege artis για να χορηγηθούν 12 ξηρία
των 0.61 g. ΑΤ
ΕΙ

ΗΜ
ΗΜ

6. Pulvis salicylicus cum talco

ΑΣ
ΒΛ
Σ Σ

Rp
Ι
ΡΟ

Acidum salicylicum 1.50

ΧΝ
ΚΕ

Amylum tritici 5.00

Ι Π
ΙΑ

Talcum 43.50
Ε

Σ 
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
ΟΤ

Η 
M.f.pulv.
Η 
ΩΤ

ΛΟ
ΗΤ
ΣΤ

D.S. Αντιιδρωτική κόνη

ΙΣ

. 
ΣΙ

.Θ
 

ΝΟ
ΗΓ
ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

ΑΘ

ΕΧ

 Α
. Κ
Υ Θ  

7. Elaeosacchara
Σ Τ

ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

 
Η 

ΤΙΚ
ΩΤ
ΡΟ

Rp
ΤΙΚ
 
ΑΣ

ΕΥ
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

Oleum Aethereum ggtm I

ΕΥ

 
ΛΗ

ΑΚ
ΣΤ

ΑΚ

Saccharosum 2.00
ΑΠ

ΡΜ
ΡΜ
ΑΝ

M.f.pulv.
ΦΑ
ΦΑ

D.S. Suo nomine

Α 
Α 

ΗΜ

Το αιθέριο έλαιο λειοτριβείται µε τη ζάχαρη

ΜΕ

ΤΜ
ΤΟ

Να παρασκευασθούν 10 g µε το αντίστοιχο αιθέριο έλαιο που υπάρχει στο εργαστήριο.

8.

Rp

Kalium permaganicum 5.00

D.S. 3-4 κρύσταλλοι διαλύονται σε ένα ποτήρι νερό

25
 9.

Rp

Zincum oxydatum 5.00

D.S. Για εξωτερική χρήση

10. Pulvis stomachicus cum belladonna

Σ 
ΕΙ
Rp
ΩΣ

Α 
Extracti belladonnae 0.25
Bismutum subnitrici ΑΤ 2.50
ΕΙ

Magnesii peroxydati 2.50

ΗΜ
ΗΜ

Olei Foeniculi gtts III

ΑΣ
ΒΛ

Calcii carbonici praecipitati ad 25.00

Σ Σ

M.f.pulv.
Ι
ΡΟ

ΧΝ
ΚΕ

D.S. 3 X ηµερησίως µε κουτάλι του καφέ

 
Ι Π
ΙΑ

Σ 
Μικρή ποσότητα υπονιτρικού βισµουθίου λειοτριβείται στο ιγδίο. Προστίθεται το εκχύ-
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
ΟΤ

Η 
λισµα της ευθαλείας αναµειγνύοντας οµοιογενώς. Κατόπιν προστίθεται τµηµατικά, διατηρώ-
Η 
ΩΤ

ΛΟ
ντας τη σχέση 1:1 το ανθρακικό ασβέστιο και το υπεροξείδιο του µαγνησίου, κάνοντας συχνά
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

. 
ΣΙ

.Θ
απόξεση του ιγδίου. Στο τέλος διαµοιράζονται οι σταγόνες του αιθερίου ελαίου. Το µίγµα
 

ΝΟ
ΗΓ
ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

πριν να συσκευασθεί κοσκινίζεται πολύ προσεκτικά και αναµειγνύεται πάλι ελαφρά. Αφού
 

ΑΘ

ΕΧ

 Α
. Κ
Υ Θ  

προσδιορισθεί το βάρος µιας δόσεως, να υπολογισθεί η ποσότητα του εκχυλίσµατος ευθα-

Σ Τ

ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

λείας ανά δόση.

 
Η 

ΤΙΚ
ΩΤ
ΡΟ

ΤΙΚ
 
ΑΣ

ΕΥ
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

ΑΚ

11.
ΣΤ

ΑΚ
ΑΠ

ΡΜ

Rp
ΡΜ
ΑΝ

ΦΑ

Natrium salicylatum 2.60

ΦΑ

Α 
Α 

Natrium bicarbonici 4.00

ΗΜ
ΜΕ

M.f.pulv., div. in part. aeq. Nr X

ΤΜ
ΤΟ

12. Pulvis adspersorius cum adipis lanae

Rp
Amylum tritici 22.50
Talcum 25.00
Adeps lanae anhydricum
Vaselinum flavum a.a. ad 50.00
H άνυδρη λανολίνη και η βαζελίνη τήκονται στο υδατόλουτρο. Αναµειγνύονται καλά µε
τον τάλκη, κoσκινίζονται από το κόσκινο 5, και τέλος προστίθεται το άµυλο. Το σκεύασµα κο-
σκινίζεται από το κόσκινο αριθ. 6.

26
 13. Pulvis acidi acetylosalicylici compositus

Rp
Acidi ascorbici
Phenacetini a.a. 0.20
Acidi acetylosalicilyci 0.50
M.f.pulv., d.t.d. Nr XII
D.S. 3X ηµερησίως
Σ 
Πρώτα τίθεται µικρή ποσότητα ακετυλοσαλικυλικού οξέος στο ιγδίο και λειoτριβείται
ΕΙ
µε τη φαινακετίνη προσθέτοντας τµηµατικά τα υπόλοιπα συστατικά διατηρώντας τη σχέση
ΩΣ

Α 
1:1 κατά την ανάµειξη. Η εκτέλεση πρέπει να γίνει lege artis για να είναι δυνατό να χορηγη-
θούν 12 ξηρία των 0.90 g. ΑΤ
ΕΙ

ΗΜ
ΗΜ

14.
ΑΣ
ΒΛ
Σ Σ

Rp
Ι
ΡΟ

Mentoli 1.00
ΧΝ
ΚΕ

Acidi salicylici 2.50

 
Ι Π
ΙΑ

Amylum tritici 17.50

Ε

Σ 
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

Acidi borici 25.00

ΓΙΑ
ΟΤ

Η 

Η 
ΩΤ

ΛΟ
M.f.pulv.
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

. 
ΣΙ

.Θ
 

D.S. Για εξωτερική χρήση ΝΟ

ΗΓ
ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

ΑΘ

ΕΧ

 Α
. Κ
Υ Θ  

Σ Τ

ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

15. Pulvis antacidus

 
Η 

ΤΙΚ
ΩΤ
ΡΟ

ΤΙΚ

Rp
 
ΑΣ

ΕΥ
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

Magnesium peroxydatum 5.00

ΑΚ
ΣΤ

ΑΚ
ΑΠ

Natrium bicarbonici 25.00

ΡΜ
ΡΜ
ΑΝ

M.f.pulv.
ΦΑ
ΦΑ

Α 

D.S. 3 Χ ηµερησίως 1 κουταλάκι του καφέ

Α 

ΗΜ
ΜΕ

ΤΜ
ΤΟ

Να προσδιορισθεί η δόση καθώς και η ποσότητα του υπεροξειδίου στη δόση.

16.
Rp
Acidum salicylicum 1.00
D.t.d. Nr X
D.S. 1 Ξηρίο διαλύεται σε 0.5 lt νερού.

27
 ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΦΑΡΜΑΚΟΤΕΧΝΙΚΗΣ ΜΟΡΦΗΣ " ∆ΙΑΛΥΜΑΤΑ "
ΟΡΓΑΝΑ ΚΑΙ ΣΚΕΥΗ

Ζυγός
Ποτήρια ζέσεως
Πλαστικά ιγδία µε ύπερο
Πορσελάνινα ιγδία µε ύπερο
Υάλινη ράβδος Σ 
ΕΙ
Λύχνος Bunsen
ΩΣ

Α 
Κωνική φιάλη
ΑΤ
ΕΙ

Ογκοµετρικός κύλινδρος
ΗΜ
ΗΜ

Σταγονόµετρο
Χαρτιά ζυγίσεως
ΑΣ
ΒΛ
Σ Σ

Πλαστικά φιαλίδια
Ι
ΡΟ

ΧΝ

Σπαθίδα
ΚΕ

 
Ι Π

∆ιηθητικό χαρτί
ΙΑ

Χωνί διηθήσεως

Σ 
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
ΟΤ

Η 

Η 
ΩΤ

ΛΟ
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

. 
ΣΙ

ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΠΡΟΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗ

.Θ
 

ΝΟ
ΗΓ
ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

ΑΘ

ΕΧ

 Α
1. Αqua conservans
. Κ
Υ Θ  

Σ Τ

ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

 
Η 

Rp
Η

ΤΙΚ
ΩΤ
ΡΟ

ΤΙΚ
 
ΑΣ

ΕΥ
Ρ
ΑΥ

Methylii parahydroxybenzoici 0.07

ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

ΑΚ
ΣΤ

ΑΚ
ΑΠ

Propylii parahydroxybenzoici 0.03

ΡΜ
ΡΜ
ΑΝ

ΦΑ

Aquae demineralisatae ad 100.00

ΦΑ

Α 
Α 

ΗΜ

M.f.sol.
ΜΕ

ΤΜ

D.S. Συντηρητικό νερό

ΤΟ

Το νερό θερµαίνεται µέχρι ζέσεως, αφήνεται λίγο να κρυώσει ώστε ο προπυλεστέρας να µην
φθάσει στο σ.τ., και προστίθενται οι δύο εστέρες αναδευόµενοι µέχρι πλήρους διαλύσεως.

∆ιαλυτότητα των εστέρων σε : αλκοόλη νερό 20o C καυτό νερό

Methyl parahydroxybenzoici: ευδιάλυτος 1:500 1:16
Propyl parahydroxybenzoici: πολύ ευδιάλυτος 1:2500 1:120

28
 2. Solutio camphorae aethanolica 10 %
Rp

Camphorae 5.00

Aethanoli 94 % 35.00

Aquae purificatae 10.00

M.f.sol.
Σ 
ΕΙ
D.S. Suo nomine
ΩΣ

Α 
Η καµφορά διαλύεται στην αιθανόλη και στο διάλυµα προστίθεται τµηµατικά το νερό. Φυλάσ-
σεται σε καλά κλεισµένους υποδοχείς.ΑΤ
ΕΙ

ΗΜ

3. Solutio iodi aquosa 2 % (mitis)

ΗΜ

Rp ΑΣ
ΒΛ
Σ Σ

Iodi 2.00
Ι
ΡΟ

ΧΝ
ΚΕ

Kalii iodati 4.00

 
Ι Π
ΙΑ

Aquae purificatae 94.00

Ε

Σ 
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
ΟΤ

Η 

M.f.sol
Η 
ΩΤ

ΛΟ
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

. 
ΣΙ

.Θ
D.S. Suo nomine
 

ΝΟ
ΗΓ
ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

ΑΘ

ΕΧ

 Α
. Κ

Το ιώδιο και το ιωδιούχο κάλιο διαλύονται σε µια κωνική φιάλη σε 10 g νερού. Στο διάλυµα
Υ Θ  

Σ Τ

ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

προστίθεται τµηµατικά και η υπόλοιπη ποσότητα του νερού. Φυλάσσεται σε γυάλινες φιάλες
ΝΤ

 
Η 

καλά κλεισµένες, µακριά από το φως.

ΤΙΚ
ΩΤ
ΡΟ

ΤΙΚ
 
ΑΣ

ΕΥ
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

4. Solutio ophthalmica anticaustica

ΕΥ

 
ΛΗ

ΑΚ
ΣΤ

ΑΚ
ΑΠ

Rp
ΡΜ
ΡΜ
ΑΝ

ΦΑ

Acidi borici 3.00

ΦΑ

Α 
Α 

ΗΜ

Natrii borici 1.20

ΜΕ

ΤΜ
ΤΟ

Aquae destillatae ad 100.00

M.f.sol.

D.S. Suo nomine

To διάλυµα εάν είναι ανάγκη διηθείται

29
 5. Lotio alba aquosa
Rp

Zinci oxydati
Talci a.a. 10.00
Glyceroli
Aquae destillatae a.a ad 100.00
M.f.lotio
Σ 
ΕΙ
D.S. Suo nomine
ΩΣ

Α 
Οι κόνεις αφού κοσκινισθούν, αναµιγνύονται σε ιγδίο αναµείξεως κόνεων, επιπάσσονται στο
µίγµα των υγρών που έχουν αναµειχθεί σε άλλο ιγδίο και όταν διαβραχούν, το αιώρηµα ανα-
ΑΤ
δεύεται καλά.
ΕΙ

ΗΜ
ΗΜ

6. Acidum boricum solutum

ΑΣ
ΒΛ

Rp
Σ Σ

Ι
ΡΟ

Acidi borici 3.00

ΧΝ
ΚΕ

Aquae purificatae ad 100.00

Ι Π
ΙΑ

Σ 
M.f.sol.
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
ΟΤ

Η 

D.S. ∆ιάλυµα βορικού οξέος 3 % Η 

ΩΤ

ΛΟ
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

. 
ΣΙ

.Θ
 

ΝΟ
ΗΓ

Οι κρύσταλλοι του βορικού οξέος τοποθετούνται σε πτυχωτό ηθµό και περιχύνονται µε ζέον
ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

απεσταγµένο νερό. Παράλληλα µε τη διάλυση του βορικού οξέος γίνεται και διήθηση του δια-
ΑΘ

ΕΧ

 Α
. Κ
Υ Θ  

λύµατος. Το βορικό οξύ είναι πτητική ουσία µε υδρατµούς και γι αυτό σκευάσµατα που πε-
Σ Τ

ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

 
Η 

ριέχουν βορικό οξύ δεν πρέπει να υποβάλλονται σε βρασµό.

Η

ΤΙΚ
ΩΤ
ΡΟ

ΤΙΚ
 
ΑΣ

ΕΥ

∆ιαλυτότητα βορικού οξέος : 1 µέρος διαλύεται σε 20 µέρη νερού στους 20?C, σε 4 µέρη ζέο-
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

ντος απεσταγµένου νερού, σε 6 µέρη γλυκερίνης, σε 25 µέρη αιθανόλης 90 %.

ΑΚ
ΣΤ

ΑΚ
ΑΠ

ΡΜ

7. Aquae menthae
ΡΜ
ΑΝ

ΦΑ
ΦΑ

Rp
Α 
Α 

ΗΜ
ΜΕ

Olei Menthae 0.15

ΤΜ
ΤΟ

Aethanolum 94 % 2.00
Methylii parahydroxybenzoici 0.07
Propylii parahydroxybenzoici 0.03
Aquae recenter coctae ad 100.00
Το αιθέριο έλαιο και οι δύο εστέρες διαλύονται στην αλκοόλη. Το διάλυµα αναµειγνύεται µε
πρόσφατα βρασµένο νερό που έχει ψυχθεί στους 40?C και αφήνεται για 12 ώρες ανατα-
ρασσόµενο συχνά. ∆ιηθείται δια χάρτινου ηθµού που έχει διυγρανθεί µε νερό.

30
 8. Lotio alba cum aerosilo
Rp
Zinci oxydati
Talci a.a. 10.00
Aerosili 1.50
Glyceroli
Aquae demineralisatae a.a. ad 100.00
M.f.lotio Σ 
ΕΙ
D.S. Suo nomine
ΩΣ

Α 
ΑΤ
Η αεροζίλη λειοτριβείται µε λίγο νερό, διογκώνεται και αναµειγνύεται µε το υπόλοιπο νερό. Οι
ΕΙ

κόνεις κοσκινίζονται, αναµειγνύονται σε ιγδίο και κατεργάζονται µε λίγη γλυκερίνη σε φύραµα.

ΗΜ

Τέλος προστίθενται η υπόλοιπη γλυκερίνη και η πηκτή της αεροζίλης και το αιώρηµα ανα-
ΗΜ

ΑΣ
δεύεται πολύ καλά.
ΒΛ
Σ Σ

9. Solutio iodi aquosa 5 %

Ι
ΡΟ

ΧΝ
ΚΕ

Rp
 
Ι Π
ΙΑ

Iodi 5.00
Ε

Σ 
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

Kalii iodati 10.00

ΓΙΑ
ΟΤ

Η 

Η 
ΩΤ

ΛΟ
ΗΤ
ΣΤ

Aquae purificatae 85.00

ΙΣ

. 
ΣΙ

.Θ
 

ΝΟ
ΗΓ
ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

M.f.sol.
 

ΑΘ

ΕΧ

 Α
. Κ
Υ Θ  

Σ Τ

ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

D.S. Suo nomine

ΝΤ

 
Η 

ΤΙΚ
ΩΤ
ΡΟ

ΤΙΚ
 

Το ιώδιο και το ιωδιούχο κάλιο διαλύονται σε 10 g νερού και αφού διαλυθούν, προστίθεται
ΑΣ

ΕΥ
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

τµηµατικά η υπόλοιπη ποσότητα του νερού.

ΕΥ

 
ΛΗ

ΑΚ
ΣΤ

ΑΚ
ΑΠ

Φυλάσσεται σε γυάλινες σκοτεινόχρωµες φιάλες.

ΡΜ
ΡΜ
ΑΝ

ΦΑ
ΦΑ

Α 
Α 

ΗΜ

10. Aqua ophthalmica sedativa

ΜΕ

ΤΜ
ΤΟ

Rp

Natrii borici

Natrii bicarbonici a.a. 0.50

Aquae destillatae ad 100.00

M.f.sol.

D.S. 1-2 φορές την ηµέρα για την πλύση των οφθαλµών

Μετά τη διάλυση των δύο ουσιών στο νερό, εάν είναι ανάγκη το διάλυµα διηθείται.

11. Hydrogenium peroxydatum solutum

31
 Rp

Hydrogenii peroxydati 10.00

Acidi phosphorici diluti 0.20
Aquae purificatae 89.80
M.D.S. Υπεροξείδιο υδρογόνου 3 %

12. Solutio chloroformii aquosa 0.5 %

Σ 
ΕΙ
Rp
ΩΣ

Α 
Chloroformi 0.50
Aquae purificatae
ΑΤ
100.00
ΕΙ

ΗΜ

M.f.sol.
ΗΜ

ΑΣ
Το χλωροφόρµιο αναταράσσεται ισχυρά µε 10 g νερού και µετά κατά δόσεις προστίθεται το
ΒΛ

υπόλοιπο νερό υπό συνεχή ανατάραξη. ∆ιαφυλάσσεται µακριά από το φως.

Σ Σ

Ι
ΡΟ

ΧΝ
ΚΕ

13. Guttae nasales ephedrini

Ι Π
ΙΑ

Σ 
Rp
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
ΟΤ

Η 

Ephedrini hydrochlorici 0.20 Η 

ΩΤ

ΛΟ
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

. 
ΣΙ

.Θ
Natrii chlorati 0.12
 

ΝΟ
ΗΓ
ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

ΑΘ

ΕΧ
Aquae destillatae ad 20.00
 Α
. Κ
Υ Θ  

Σ Τ

ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

M.f.sol.
ΝΤ

 
Η 

ΤΙΚ
ΩΤ
ΡΟ

D.S. 3-5 φορές ηµερησίως, ενσταλάσσονται 5 σταγόνες στη µύτη.

ΤΙΚ
 
ΑΣ

ΕΥ
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

ΑΚ
ΣΤ

ΑΚ
ΑΠ

ΡΜ

14. Solutio iodi aethanolica 6.5 % (fortis)

ΡΜ
ΑΝ

ΦΑ
ΦΑ

Rp
Α 
Α 

ΗΜ
ΜΕ

Iodi 6.50
ΤΜ
ΤΟ

Kalii iodati 2.50

Aethanoli 94 % 84.60
Aquae purificatae 6.40
M.f.sol.
D.S. Suo nomine

Το ιώδιο και το ιωδιούχο κάλιο λεπτοκονιοποιούνται δια λειοτριβήσεως, αναµειγνύονται και

διαλύονται στο µίγµα αιθανόλης και νερού. ∆ιαφυλάσσεται σε γυάλινους υποδοχείς µακριά
από το φως. 1 g αντιστοιχεί σε 55 σταγόνες περίπου.

32
 15. Solutio camphorae oleosa 10 %
Rp
Camphorae 10.00
Olei arachidis 90.00
M.f.sol

Η καµφορά διαλύεται στο αραχιδέλαιο που θερµάνθηκε ελαφρά σε ένα πλαστικό ι-

γδίο στο υδατόλουτρο στους 45?C. Εάν υπάρξει ανάγκη το διάλυµα διηθείται. ∆ιατηρείται
Σ 
σε καλά κλεισµένους υποδοχείς µακριά από το φως.
ΕΙ
ΩΣ

Α 
16. Solutio iodi glycerolata 5 % ΑΤ
ΕΙ

ΗΜ

Rp
ΗΜ

Iodi 5.00
ΑΣ
ΒΛ
Σ Σ

Kalii iodati 10.00

Ι
ΡΟ

Aquae Menthae 10.00

ΧΝ
ΚΕ

Glyceroli 85 % 75.00
 
Ι Π
ΙΑ

M.f.sol.
Ε

Σ 
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

D.S. Suo nomine

ΓΙΑ
ΟΤ

Η 

Η 
ΩΤ

ΛΟ
ΗΤ
ΣΤ

Tο ιώδιο και το ιωδιούχο κάλιο διαλύονται στο αρωµατικό νερό µίνθης. Το διάλυµα
ΙΣ

. 
ΣΙ

.Θ
 

κατόπιν αναµειγνύεται µε τη γλυκερίνη. ∆ιαφυλάσσεται σε γυάλινους υποδοχείς καλά κλει- ΝΟ

ΗΓ
ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

σµένους µακριά από το φως.

 

ΑΘ

ΕΧ

 Α
. Κ
Υ Θ  

Σ Τ

ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

 
Η 

ΤΙΚ
ΩΤ
ΡΟ

ΤΙΚ
 
ΑΣ

17. Solutio camphorae aquosa 0.1 %

ΕΥ
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

ΑΚ
ΣΤ

Rp
ΑΚ
ΑΠ

ΡΜ
ΡΜ

Camphorae 0.20
ΑΝ

ΦΑ
ΦΑ

Aethanoli 94 % 0.30
Α 
Α 

ΗΜ

Talci purificati 1.50

ΜΕ

ΤΜ

Aquae purificatae recenter coctae 100.00

ΤΟ

Η καµφορά διαλύεται στην αιθανόλη µέσα σε ιγδίο. Προστίθεται και η ποσότητα του
καθαρού τάλκη και κατεργάζεται µε το διάλυµα µέχρι να εξατµισθεί η αιθανόλη. Στη συνέχεια
προστίθεται το νερό που έχει βρασθεί και ακόλουθα ψυχθεί στους 45?C. Το µίγµα ανατα-
ράσσεται ισχυρά για µιά ώρα, και διηθείται (αν χρειασθεί αρκετές φορές µέχρι να ληφθεί δι-
αυγές διάλυµα). Φυλάσσεται σε καλά κλεισµένους υποδοχείς.

33
 ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΦΑΡΜΑΚΟΤΕΧΝΙΚΗΣ ΜΟΡΦΗΣ " ΥΠΟΘΕΤΑ "

ΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΑ

Ζυγός
Υδατόλουτρο
Τύποι υποθέτων α) µεταλλικοί υποθέτων
Σ 
β) πλαστικοί υποθέτων
ΕΙ
γ) µεταλλικοί κολπικών σφαιριδίων
ΩΣ

Α 
Μεταλλική κάψα υποθέτων
Πλαστικό ιγδίο µε ύπερο
ΑΤ
ΕΙ

ΗΜ

Γυάλινη ράβδος
ΗΜ

Χαρτί ζυγίσεως
ΑΣ
ΒΛ
Σ Σ

Σπαθίδα
Ι
ΡΟ

Αλουµινόχαρτο
ΧΝ
ΚΕ

 
Ι Π
ΙΑ

Κατά την παρασκευή των υποθέτων µε τη µέθοδο της εγχύσεως λαµβάνονται υπόψη τα ακό-
Ε

Σ 
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

λουθα :

ΓΙΑ
ΟΤ

Η 

Η 
ΩΤ

ΛΟ
- Η µάζα δεν υπερθερµαίνεται πάνω από το σηµείο τήξεως της βασικής µάζας - το υδατόλου-
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

. 
ΣΙ

τρο διατηρείται σε θερµοκρασία όχι ανώτερη των 80o C.

.Θ
 

ΝΟ
ΗΓ
ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

ΑΘ

ΕΧ

 Α
. Κ

- Η βασική µάζα αναµειγνύεται καλά και συνεχώς µε τα δραστικά συστατικά µε µια γυάλινη
Υ Θ  

Σ Τ

ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ράβδο. Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στη συνεχή και καλή ανάδευση κατά την παρασκευή των
ΝΤ

 
Η 

ΤΙΚ

αιωρηµατωδών υποθέτων.
ΩΤ
ΡΟ

ΤΙΚ
 
ΑΣ

ΕΥ
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

- Παράλληλα η ανάδευση δεν πρέπει να είναι ισχυρή ώστε να σχηµατίζονται και ακόλουθα να
ΕΥ

 
ΛΗ

ΑΚ
ΣΤ

εγκλωβίζονται φυσαλίδες αέρα στο µίγµα.

ΑΚ
ΑΠ

ΡΜ
ΡΜ

- Πριν την έγχυση αφήνεται να κρυώσει το µίγµα µέχρι 2-3 o C πάνω από το σηµείο στερεο-
ΑΝ

ΦΑ
ΦΑ

ποιήσεως της µάζης.

Α 
Α 

ΗΜ

- Οι µεταλλικοί τύποι αλείφονται µε ποσότητα γλυκερίνης πριν από το κλείσιµο.

ΜΕ

ΤΜ
ΤΟ

- Κατά την έγχυση δίνεται προσοχή να µην εγκλωβισθεί αέρας µέσα στη κοιλότητα του τύ-
που.

- Αφήνεται πάντα ένα λεπτό στρώµα µίγµατος επάνω από το επίπεδο των κοιλοτήτων το ο-
ποίο θα αποξεσθεί µε µια σπάτουλα µετά το πρώτο στάδιο της στερεοποιήσεως των υποθέ-
των - όταν ακόµη είναι µαλακή η µάζα - και πριν την εξαγωγή τους από τους τύπους.

Τα υπόθετα συσκευάζονται σε φύλλα αλουµινόχαρτου.

34
 ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΠΡΟΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗ
1. Suppositoria glyceroli
Rp
Natrii stearati 25.00
Glyceroli 85 % 225.00
M.f.supp., div. in part. aeq Nr C

Σ 
ΕΙ
Στη θερµή γλυκερίνη προστίθεται το στεατικό νάτριο και αναδεύονται µέσα στη µεταλ-
ΩΣ

Α 
λική κάψα υπό θέρµανση στο υδατόλουτρο πριν από την έγχυση στους τύπους.
ΑΤ
ΕΙ

ΗΜ
ΗΜ

2. Suppositoria butyrum cacao

ΑΣ
ΒΛ

Rp
Σ Σ

Butyrum cacao 3.00

Ι
ΡΟ

ΧΝ
ΚΕ

M.f.supp., d.t.d. Nr VI
 
Ι Π
ΙΑ

Το βούτυρο κακάο θερµαίνεται µέσα σε ένα πλαστικό ιγδίο προσεκτικά στο υδατόλου-
Ε

τρο στους 36 - 38?C µέχρι σχηµατισµό πολτού, οπότε και εγχύεται στους τύπους.

Σ 
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
ΟΤ

Η 

Η 
ΩΤ

ΛΟ
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

. 
ΣΙ

.Θ
 

3. Suppositoria analgetica ΝΟ
ΗΓ
ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

ΑΘ

ΕΧ

 Α
. Κ
Υ Θ  

Rp
Σ Τ

ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

 
Η 

Acidi acetylosalicylici
Η

ΤΙΚ
ΩΤ
ΡΟ

ΤΙΚ
 
ΑΣ

Phenacetini a.a. 0.50

ΕΥ
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

ΑΚ

Massa ad suppositoria ad 3.00

ΣΤ

ΑΚ
ΑΠ

ΡΜ

M.f.supp., d.t.d. Nr VI
ΡΜ
ΑΝ

ΦΑ
ΦΑ

Α 
Α 

ΗΜ

Σε µια µεταλλική κάψα ή σε ένα πλαστικό ιγδίο τήκεται η βασική ύλη των υποθέτων
ΜΕ

και προστίθενται οι δραστικές ουσίες. Το µίγµα αφήνεται να ψυχθεί και εγχύεται στους τύ-
ΤΜ
ΤΟ

πους υπό συνεχή ανάδευση πριν να αρχίσει να στερεοποιείται. Στα υπόθετα εκτελείται έλεγ-
χος οµοιοµορφίας βάρους.

35
 4. Οvuli kalii iodati
Rp

Kalii iodati 3.00

Glyceroli 85 % 61.00
Gelatinae 16.00
Aquae purificatae 20.00

Σ 
M.f.glob.vag., div. in part. aeq. Nr X
ΕΙ
Η κονιοποιηµένη ζελατίνη διογκώνεται µε νερό σε ένα πλαστικό ιγδίο. Προστίθεται η
γλυκερίνη και θερµαίνεται στο υδατόλουτρο µέχρι διαυγάσεως οπότε προστίθεται το ιωδιού-
ΩΣ

Α 
χο κάλιο, που έχει διαλυθεί σε µικρή ποσότητα νερού (4-5 ml) και εγχύεται στους τύπους. Η
ΑΤ
ανάδευση γίνεται προσεκτικά ώστε να µην σχηµατίζονται φυσαλίδες. Η µάζα εγχύεται στους
ΕΙ

τύπους.
ΗΜ
ΗΜ

Να παρασκευασθούν 10 κολπικά σφαιρίδια των 11 g.

ΑΣ
ΒΛ
Σ Σ

Ι
ΡΟ

ΧΝ

5. Suppositoria analgetica
ΚΕ

 
Ι Π

Rp
ΙΑ

Σ 
Dimethylaminophenazoni
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
ΟΤ

Η 

Phenacetini a.a. 0.30 Η 

ΩΤ

ΛΟ
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

. 
ΣΙ

Coffeini-natrii benzoici 0.10

.Θ
 

ΝΟ
ΗΓ
ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

Massa ad suppositorium ad 3.00

 

ΑΘ

ΕΧ

 Α
. Κ
Υ Θ  

Σ Τ

ΗΣ
M.f.supp., d.t.d. Nr XII
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

 
Η 

ΤΙΚ

D.S. 3X ηµερησίως όταν εµφανίζεται πόνος

ΩΤ
ΡΟ

ΤΙΚ
 
ΑΣ

ΕΥ
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

ΑΚ
ΣΤ

ΑΚ
ΑΠ

Η βασική µάζα τήκεται σε µια µεταλλική κάψα στο υδατόλουτρο. Προστίθενται οι δρα-
ΡΜ
ΡΜ

στικές ουσίες υπό συνεχή ανάδευση. Αφήνεται να ψυχθεί λίγο και εγχύεται στους τύπους
ΑΝ

ΦΑ

πριν να αρχίσει να στερεοποιείται. Στα υπόθετα διενεργείται έλεγχος οµοιοµορφίας βάρους.

ΦΑ

Α 
Α 

ΗΜ
ΜΕ

6. Suppositoria glyceroli
ΤΜ
ΤΟ

Rp
Gelatinae 10.00
Glyceroli 85 % 65.00
Aquae destillatae 25.00
M.f.supp., div. in part. aeq. Nr XL

Η ζελατίνη κονιοποιείται και διογκούται µε το νερό σε µία µεταλλική κάψα. Προστίθε-

ται η θερµή γλυκερίνη και θερµαίνονται στο υδατόλουτρο υπό συνεχή ανάδευση µέχρι πλή-
ρους διαυγάσεως, οπότε και εγχύεται στους τύπους. Η ανάδευση γίνεται προσεκτικά ώστε να
µην σχηµατίζονται φυσαλίδες.

36
 7. Οvuli acidi lattici
Rp
Acidum latticum 50.00
Glyceroli 85 % 610.00
Gelatinae 166.00
Aquae depuratae q.s. ad 1000.00
M.f.glob.vag., div. in part. aeq. Nr CLXVI
Σ 
Η κονιοποιηµένη ζελατίνη επιπάσσεται στο νερό που έχει θερµανθεί στους 80?C σε
ΕΙ
µια µεταλλική κάψα ή πλαστικό ιγδίο. Στη συνέχεια προστίθεται υπό ανάδευση η γλυκερίνη
που προηγούµενα έχει θερµανθεί στην ίδια θερµοκρασία και στην οποία έχει ενσωµατωθεί
ΩΣ

Α 
και το γαλακτικό οξύ. Τέλος το υλικό εγχύεται στους τύπους.
ΑΤ
ΕΙ

Να παρασκευασθούν 10 κολπικά σφαιρίδια των 11 g.

ΗΜ
ΗΜ

ΑΣ
ΒΛ
Σ Σ

8. Οvuli ammonii sulfobituminosi

Ι
ΡΟ

ΧΝ
ΚΕ

Rp
 
Ι Π

Gelatinae 160.00
ΙΑ

Gliceroli 85 % 580.00

Σ 
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
ΟΤ

Η 

Ammonii sulfobituminosi 100.00

Η 
ΩΤ

ΛΟ
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

Aquae depuratae 160.00

. 
ΣΙ

.Θ
 

ΝΟ
ΗΓ
ΑΤ
 

.Π
Μ.f.ovuli, div. in part. aeq. Nr C
ΣΕ
ΓΑ

ΑΘ

ΕΧ

 Α
. Κ
Υ Θ  

Η ζελατίνη διογκούται στο νερό µέσα σε ένα πλαστικό ιγδίο όπου προστίθεται η θερ-
Σ Τ

ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

µή γλυκερίνη. Θερµαίνονται στο υδατόλουτρο στους 80?C, αναδεύοντας προσεκτικά και α-

Η 

ΤΙΚ
ΩΤ
ΡΟ

φού προστεθεί και η ιχθυόλη εγχύεται στους τύπους.

ΤΙΚ
 
ΑΣ

ΕΥ
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

Nα παρασκευασθούν 10 κολπικά σφαιρίδια των 10 g.

ΑΚ
ΣΤ

ΑΚ
ΑΠ

ΡΜ
ΡΜ
ΑΝ

ΦΑ
ΦΑ

9. Suppositoria haemorroidalia
Α 
Α 

ΗΜ
ΜΕ

Rp
ΤΜ
ΤΟ

Zincum oxydatum 1.20

Bismutum subgallicum 2.40
Balsamum peruvianum 0.60
Massa ad supp. q.s.
M.f.supp., d.t.d. Nr XII

Το οξείδιο του ψευδαργύρου και το βασικό βισµούθιο αναµειγνύονται και αφήνονται

στο πυριατήριο στους 105?C για µια ώρα. Οι κόνεις κοσκινίζονται και αναµειγνύονται ανά
ίσες ποσότητες µε βάλσαµο του Περού και µε µικρή ποσότητα oleum ricini και το όλο µίγµα
προστίθεται υπό συνεχή ανάδευση στη τηγµένη βασική µάζα.

37
 10. Suppositoria antibronchitae
Rp Camphora 0.04
Aetheroleum Eucalypti 0.06
Chinin. hydrochlorici 0.30
Massa ad supp.
M.f.supp., d.t.d. Nr VI
H καµφορά διαλύεται στο αιθέριο έλαιο ευκαλύπτου και προστίθεται πολύ µικρή ποσότητα
Σ 
αεροζίλης. Έπειτα αναµειγνύονται µε την κονιοποιηµένη υδροχλωρική κινίνη και ακολούθως
ΕΙ
ενσωµατώνονται στην τηγµένη βασική µάζα και µετά από ανάδευση εγχύονται στους τύπους.
ΩΣ

Α 
ΑΤ
ΕΙ

11. Suppositoria sulfobituminosae

ΗΜ
ΗΜ

Rp
ΑΣ
ΒΛ

Ammonium bituminosulfonicum 0.30

Σ Σ

Adeps solidus ad 2.00

Ι
ΡΟ

ΧΝ
ΚΕ

M.f.supp., d.t.d. Nr XII

 
Ι Π
ΙΑ

Η ιχθυόλη είναι λιποδιαλυτή και προκαλεί ταπείνωση του σηµείου τήξεως γι αυτό είναι
Ε

ανάγκη να επεξεργασθεί µε µικρή ποσότητα αεροζίλης. Η ιχθυόλη ζυγίζεται επάνω στη σπά-

Σ 
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
τουλα και λειοτριβείται µε ίση ποσότητα oleum ricini (η ιχθυόλη ποτέ δεν τίθεται πρώτη στο
ΟΤ

Η 

Η 
ΩΤ

ιγδίο). Κατόπιν προστίθεται µικρή ποσότητα αεροζίλης και αφού αναµειχθούν ακολούθως µε

ΛΟ
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

. 
την τηγµένη µάζα εγχύονται στους τύπους.
ΣΙ

.Θ
 

ΝΟ
ΗΓ
ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

ΑΘ

ΕΧ
12. Suppositoria analgetica
 Α
. Κ
Υ Θ  

Σ Τ

ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

 
Η 

Rp
Η

ΤΙΚ
ΩΤ
ΡΟ

ΤΙΚ
 

Paracetamolum
ΑΣ

ΕΥ
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

Acid. acetylosalicilycum a.a. 0.50

ΑΚ
ΣΤ

ΑΚ
ΑΠ

ΡΜ

Massa ad supp ad 2.00

ΡΜ
ΑΝ

ΦΑ

M.f.supp., d.t.d. Nr XII

ΦΑ

Α 
Α 

ΗΜ
ΜΕ

Οι κόνεις λειοτριβούνται µε 0.30 g aerosilum (σαν σταθεροποιητή του αιωρήµατος) και κο-
ΤΜ
ΤΟ

σκινίζονται. Αναµειγνύονται µε τη βασική µάζα και εγχύονται στους τύπους.

38
 13. Suppositoria Phenobarbitalum
Rp
Acidum phenylaethylbarbituricum 0.10
Dimethylaminophenazonum 0.30
Massa ad supposit. q.s.
M.f.supp., d.t.d. Nr VI
Οι κόνεις λειοτριβούνται και προστίθενται υπό συνεχή ανάδευση στη τηγµένη βασική ύλη και
Σ 
στη συνέχεια εγχύονται στους τύπους.
ΕΙ
ΩΣ

Α 
14. Suppositoria chamomillae ΑΤ
ΕΙ

ΗΜ

Rp
ΗΜ

Flores chamomillae pulv. 0.50

ΑΣ
ΒΛ
Σ Σ

Balsamum peruvianae 0.10

Ι
ΡΟ

Oleum ricini
ΧΝ
ΚΕ

Butyrum cacao a.a. 1.50

 
Ι Π
ΙΑ

M.f. supp., d.t.d. Nr XVIII

Ε

Σ 
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
D.S. t.i.d., p.c.
ΟΤ

Η 

Η 
ΩΤ

ΛΟ
Τα κονιοποιηµένα άνθη χαµοµηλιού κοσκινίζονται από το κόσκινο Νο 6 και ενσωµατώνονται
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

. 
ΣΙ

στο πολτό του βούτυρου κακάου, µαζί µε τη ποσότητα του βάλσαµου του Περού και ίσης

.Θ
 

ΝΟ
ΗΓ
ΑΤ
 

.Π
ποσότητας µε το τελευταίο oleum ricini, και εγχύονται στους τύπους.
ΣΕ
ΓΑ

ΑΘ

ΕΧ

 Α
. Κ
Υ Θ  

Σ Τ

ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

 
Η 

ΤΙΚ
ΩΤ
ΡΟ

ΤΙΚ
 
ΑΣ

ΕΥ
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

ΑΚ
ΣΤ

ΑΚ
ΑΠ

ΡΜ
ΡΜ
ΑΝ

ΦΑ
ΦΑ

Α 
Α 

ΗΜ
ΜΕ

ΤΜ
ΤΟ

39
 ΑQUAE AROMATICAE
Τα αρωµατικά ύδατα αναφέρονται σε όλες σχεδόν τις φαρµακοποιίες. Είναι διαλύµατα αι-
θερίων ελαίων σε νερό. Εύκολα υπόκεινται σε οξείδωση και θολώνουν µε το CO2, γι αυτό και
ετοιµάζονται λίγο ή αµέσως πριν από τη χρήση.

Η παραλαβή τους γίνεται µε έναν από τους ακόλουθους τρόπους.

Σ 
ΕΙ
1. Με απόσταξη µε υδρατµούς
ΩΣ

Α 
Αυτή η µέθοδος αποδίδει έντονης αλλά όχι πλούσιας οσµής αρωµατικά ύδατα. Είναι µια µέ-
ΑΤ
ΕΙ

θοδος επίπονη αλλά προσφέρει διαυγές διάλυµα.

ΗΜ
ΗΜ

ΑΣ
ΒΛ

2. Με πολύ καλή ανάµειξη µε τάλκη.

Σ Σ

Ι
ΡΟ

Ένα µέρος του αιθερίου ελαίου αναµειγνύεται µε 10 µέρη τάλκη πολύ καλά. Θερµαίνεται νερό
ΧΝ
ΚΕ

µέχρι βρασµού (για να εκδιωχθεί το CO2) και κατόπιν ψύχεται στους 35-40?C και σε αυτό
 
Ι Π

προστίθεται το µίγµα τάλκη και αιθερίου ελαίου. Αναταράσσεται πολύ ισχυρά και µετά από
ΙΑ

µερικές ηµέρες διηθείται.

Ε

Σ 
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
ΟΤ

Η 

Η 
ΩΤ

ΛΟ
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

. 
ΣΙ

3. Με διάλυση σε αιθανόλη.

.Θ
 

ΝΟ
ΗΓ
ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

ΑΘ

ΕΧ
Με την παρασκευή ενός διαλύµατος 1+99 (µέρη) σε αιθανόλη γίνεται µια πολύ καλή διασπο-
 Α
. Κ
Υ Θ  

Σ Τ

ΗΣ
ρά του αιθερίου ελαίου και διευκολύνεται και η διαλυτότητα στο "άρτι βρασθέν και ψυχθέν"
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

 
Η 

νερό. Μετά από µερικές µέρες διηθείται.

Η

ΤΙΚ
ΩΤ
ΡΟ

ΤΙΚ
 
ΑΣ

ΕΥ
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

ΑΚ
ΣΤ

ΑΚ
ΑΠ

4. Με τη βοήθεια ενός διαλυµατοποιού µέσου

ΡΜ
ΡΜ
ΑΝ

ΦΑ

Χρησιµοποιώντας επιφανειοδραστικές ουσίες παρασκευάζονται υψηλής συγκέντρωσης α-

ΦΑ

Α 

ρωµατικά ύδατα.
Α 

ΗΜ
ΜΕ

ΤΜ
ΤΟ

ΑΣΚΗΣΗ

Να παρασκευασθεί:

Rp

Aquae Menthae piperitae 200.00

1. Mε τη µέθοδο της αποστάξεως µε υδρατµούς

Να παρασκευασθούν από 1 µέρος αδροµερών κατατµηµένων φύλλων µέντας 10 µέρη Αρω-

µατικού ύδατος Μέντας. Αφού κατατµηθεί η δρόγη τίθεται στη φιάλη αποστάξεως και διοχε-
τεύεται ο ατµός. Το απόσταγµα παραλαµβάνεται σε ογκοµετρικό κύλινδρο. ∆ιατηρείται κλει-
στό για 24 ώρες και διηθείται.

2.

40
 Rp

Aetheroleum Menthae 1 µέρος

Talcum 10 µέρη

Αquae recenter coctae 35-40oC 999 µέρη

1 g Aetheroleum Menthae = 52 σταγόνες

Το αιθέριο έλαιο ενσταλάσσεται πάνω στον τάλκη, αναµειγνύεται καλά και προστίθεται στο
Σ 
ψυχθέν στους 40?C βρασµένο νερό και αναταράσσεται ισχυρά. Μετά από µερικές ηµέρες
διηθείται ενώ στο διάστηµα αυτό αναταράσσεται σε τακτά χρονικά διαστήµατα.
ΕΙ
ΩΣ

Α 
ΑΤ
3.
ΕΙ

ΗΜ
ΗΜ

Rp
ΑΣ
ΒΛ

Aetheroleum Menthae 1.00 ml

Σ Σ

Ι
ΡΟ

Tween 20 11.50 ml
ΧΝ
ΚΕ

Aquae recenter coctae 35-40o ad 1000.00 ml

Ι Π
ΙΑ

Σ 
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
ΟΤ

Η 

Tο αιθέριο έλαιο διαλύεται αργά στο Tween υπό συνεχή ανάδευση και µε τη προσθήκη 800 Η 
ΩΤ

ΛΟ
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

ml νερού. Μετά από λίγα λεπτά προστίθεται αργά και το υπόλοιπο νερό. (Για την παραλαβή

. 
ΣΙ

.Θ
 

ΝΟ
ΗΓ

διαλύµατος µε τη βοήθεια διαλυµατοποιών ουσιών, κατά τους κανόνες η φαρµακευτική ουσία

ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

ΑΘ

ΕΧ
διαλύεται αργά στην τασενεργό ουσία και το τελικό διάλυµα παρασκευάζεται µε αραίωση µε
 Α
. Κ
Υ Θ  

Σ Τ

νερό).
ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

 
Η 

ΤΙΚ
ΩΤ
ΡΟ

ΤΙΚ
 
ΑΣ

ΕΥ
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

4.
ΑΚ
ΣΤ

ΑΚ
ΑΠ

ΡΜ

Rp
ΡΜ
ΑΝ

ΦΑ

Aetheroleum Menthae 1 µέρος

ΦΑ

Α 
Α 

Aethanolum 99 µέρη
ΗΜ
ΜΕ

Aquae recenter coctae 35-40oC 900 µέρη

ΤΜ
ΤΟ

Το αιθέριο έλαιο της µέντας διαλύεται στην αιθανόλη και το διάλυµα προστίθεται υπό συ-
νεχή ανάδευση στο νερό που έχει βραστεί και κρυώσει στους 40oC. Μετά από µερικές ηµέρες
αφού αναταράσσεται κατά συχνά διαστήµατα διηθείται.

Να συγκριθεί η οσµή αρωµατικών υδάτων που παραλήφθηκαν µε τους διάφορους τρόπους.

Να εξηγηθεί γιατί είναι απαραίτητος ο βρασµός του νερού πριν από την χρήση σε όλες τις
παρασκευές.

41
 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

1. Rp
Sulfuris medicinalis 0.20
Zincum oxydatum
Bismuti subnitrici a.a. ad 10.00
M.f.pulv.
D.S. Επιπαστική κόνη
Σ 
ΕΙ
Να περιγραφεί µε λεπτοµέρεια η εκτέλεση αυτής της συνταγής.
ΩΣ

Α 
ΑΤ
ΕΙ

ΗΜ
ΗΜ

2. Rp

Ammonium bituminosulfonicum ΑΣ
3.00
ΒΛ
Σ Σ

Sulfuris praecipitatum 5.00

Ι
ΡΟ

ΧΝ
ΚΕ

Zincum oxydatum
 
Ι Π

Amylum tritici a.a. ad 50.00

ΙΑ

M.f.pulv.

Σ 
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
ΟΤ

Η 

D.S. Πούδρα
Η 
ΩΤ

ΛΟ
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

. 
ΣΙ

Να περιγραφεί η εκτέλεση της συνταγής παρασκευάζοντας 25 g σκευάσµατος.

.Θ
 

ΝΟ
ΗΓ
ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

ΑΘ

ΕΧ

 Α
. Κ
Υ Θ  

Σ Τ

ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

3. Rp
 
Η 

ΤΙΚ
ΩΤ
ΡΟ

ΤΙΚ
 
ΑΣ

Magnesii peroxydati 1 µέρος

ΕΥ
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

Carbonis medicinalis 6 µέρη

ΑΚ
ΣΤ

ΑΚ
ΑΠ

ΡΜ

M.D.S. t.i.d. a.c. 1 κουτάλι του γλυκού

ΡΜ
ΑΝ

ΦΑ

Να εκτελεσθεί η συνταγή παρασκευάζοντας 20 g. Αν η δόση είναι 1.50 g να προσδιορισθεί η

ΦΑ

Α 

ηµερήσια δόση του Magnesium peroxydatum.

Α 

ΗΜ
ΜΕ

ΤΜ
ΤΟ

4. Να παρασκευασθούν 70 g Spiritus camphoratus. Nα περιγραφεί η εκτέλεση της συνταγής

και να εξηγηθεί γιατί δεν µπορεί η ποσότητα του νερού να είναι διπλάσια.

Rp
Campher 1 µέρος
Aethanolum 90 % 7 µέρη
Aquae purificatae 2 µέρη
Μ.f.sol.

42
 5. Rp
Zinci oxydati cum talco * 40.00
Glycerini
Aquae destillatae a.a. ad 100.00
M.D.S. Για εξωτερική χρήση
* Μίγµα των δύο κόνεων 1+1
Να περιγραφεί αναλυτικά η εκτέλεση της συνταγής.
Σ 
ΕΙ
6. Πόσες σταγόνες πρέπει να χορηγηθούν σαν εφάπαξ δόση µιας δραστικής ουσίας, αν 15
ΩΣ

Α 
ml υγρού περιέχουν 60 δόσεις; Το σταγονοµετρικό φιαλίδιο εκστάζει 32 gtts/ml.
ΑΤ
ΕΙ

ΗΜ
ΗΜ

7. Πόσα mg µιας δραστικής ουσίας χρειάζονται για την παρασκευή 60 υποθέτων που το κα-
θένα πρέπει να περιέχει 0.00025 g?
ΑΣ
ΒΛ
Σ Σ

Ι
ΡΟ

8. Από την παρακάτω συνταγή που είναι για 100 ξηρία να υπολογισθούν οι ποσότητες των
ΧΝ
ΚΕ

συστατικών που χρειάζονται για να παρασκευασθούν 24 ξηρία

 
Ι Π
ΙΑ

Σ 
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

Rp

ΓΙΑ
ΟΤ

Η 

Η 
ΩΤ

Extracti belladonnae 1.00

ΛΟ
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

. 
ΣΙ

.Θ
 

Ephedrini sulfurici 1.60 ΝΟ

ΗΓ
ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

ΑΘ

ΕΧ
Phenobarbitali 2.00
 Α
. Κ
Υ Θ  

Σ Τ

ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

Acidi acetylosalicilyci 32.00

 
Η 

ΤΙΚ
ΩΤ
ΡΟ

ΤΙΚ

M.f.pulv., divid. in part. aeq. Nr C

 
ΑΣ

ΕΥ
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

ΑΚ
ΣΤ

ΑΚ
ΑΠ

ΡΜ

9. Nα υπολογισθεί η ποσότητα κάθε συστατικού που χρειάζεται για να παρασκευασθούν 200

ΡΜ
ΑΝ

ml του σκευάσµατος:
ΦΑ
ΦΑ

Α 
Α 

ΗΜ
ΜΕ

Rp
ΤΜ
ΤΟ

Sapo medicinalis pulv. 60.00

Camphorae 45.00
Olei rosmarini 10.00 ml
Aethanolum 94 % 700.00 ml
Aquae purificatae ad 1000.00
M.f. linimentum
D.S. Suo nomine Linimentum saponato-camphoratum

43
 10.

Rp
Benzylii benzoici 25.00 ml
Triaethanolamini 5.00 ml
Acidi oleinici 20.00 ml
Aquae purificatae ad 100.00 ml
M.f.lotio
Σ 
Να υπολογίσετε την ποσότητα του κάθε συστατικού που χρειάζεται για την παρασκευή 180
ΕΙ
ml Lotio.
ΩΣ

Α 
ΑΤ
ΕΙ

11. Aπό την παρακάτω συνταγή να υπολογισθούν οι ποσότητες κάθε συστατικού που χρειά-
ΗΜ
ΗΜ

ζεται για να παρασκευασθεί ένα λίτρο πλύµατος.

ΑΣ
ΒΛ

Rp
Σ Σ

Ι
ΡΟ

Aquae hamamelidis 4 µέρη

ΧΝ
ΚΕ

Glycerini 1 µέρος
 
Ι Π
ΙΑ

Solutionis acidi borici 15 µέρη

Ε

Σ 
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
M.f.lotio
ΟΤ

Η 

Η 
ΩΤ

ΛΟ
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

. 
ΣΙ

.Θ
 

ΝΟ
ΗΓ
ΑΤ
 

12. Πόσα g Kalium permanganicum θα χρησιµοποιηθούν κατά την εκτέλεση της συνταγής:

.Π
ΣΕ
ΓΑ

ΑΘ

ΕΧ

 Α
. Κ
Υ Θ  

Σ Τ

ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

 
Η 

ΤΙΚ
ΩΤ
ΡΟ

Rp
ΤΙΚ
 
ΑΣ

ΕΥ
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

Kalii permanganici 0.02 %

ΑΚ
ΣΤ

ΑΚ
ΑΠ

ΡΜ

Aquae destillatae ad 250.00

ΡΜ
ΑΝ

ΦΑ

M.f.sol.
ΦΑ

Α 
Α 

ΗΜ
ΜΕ

13. Πόσα ml 95 % (ο/ο) αιθανόλης και πόσα νερού θα χρησιµοποιηθούν κατά την εκτέλεση
ΤΜ
ΤΟ

της παρακάτω συνταγής:

Rp
Acidi borici 1.00
Aethanolum 70 % 30.00 ml
M.f.sol.
D.S. Ωτικές σταγόνες

44
 ΑΝΑΒΡAΖΟΝΤΑ ΚΟΚΚIΑ - GRANULATA EFFERVESCENTIA

Τα κοκκία είναι συγκεκολληµένα συσσωµατώµατα τεµαχιδίων κόνεων, συνήθως µορ-

φοποιηµένα ακανόνιστα.

Η κοκκοποίηση γίνεται για να παρασκευασθεί ένα φάρµακο που να λαµβάνεται πιο

εύκολα και να είναι ακριβέστερης δόσης, αποτελεί δε και ενδιάµεσο προϊών πριν τη δισκιο-
ποίηση.
Σ 
Επειδή πρέπει να αποδεσµευτεί στο νερό διοξείδιο του άνθρακα από το όξινο ανθρα-
ΕΙ
κικό και τα οργανικά οξέα παρασκευάζονται µε άνυδρο κοκκοποιητικό υγρό.
ΩΣ

Α 
ΑΤ
ΕΙ

Pulvis aerophorus
ΗΜ
ΗΜ

Rp.
ΑΣ
ΒΛ
Σ Σ

Natrii bicarbonici 26.0 g

Ι
ΡΟ

Acidi tartarici 24.0 g

ΧΝ
ΚΕ

Sacchari albi pulvis 50.0 g

Ι Π
ΙΑ

Alcoholi isopropilici q.s.

Ε

Σ 
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
ΟΤ

Η 

Η 
ΩΤ

ΛΟ
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

. 
Η ζάχαρη κονιοποιείται και αναµειγνύεται µε το όξινο ανθρακικό νάτριο. Προστίθεται
ΣΙ

.Θ
 

ΝΟ
ΗΓ

το τρυγικό οξύ. Το µίγµα κατεργάζεται στο ιγδίο µε τον ύπερο σε φυραµατώδη µάζα αφού
ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

ΑΘ

ΕΧ
προστεθούν µερικές σταγόνες ισοπροπανόλης. Το φύραµα εκπιέζεται από διάτρητο δίσκο
 Α
. Κ
Υ Θ  

Σ Τ

ΗΣ
(κόσκινο) για την παραλαβή των κοκκίων.
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

 
Η 

ΤΙΚ
ΩΤ
ΡΟ

Το κοκκοποιηµένο υλικό ξηραίνεται στους 40? C.

ΤΙΚ
 
ΑΣ

ΕΥ
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

ΑΚ
ΣΤ

ΑΚ
ΑΠ

ΡΜ

ΚΑΨΑΚΙΑ - CAPSULAE GELATINOSAE

ΡΜ
ΑΝ

ΦΑ
ΦΑ

Α 
Α 

ΗΜ
ΜΕ

Χρησιµοποιώντας τις ειδικές συσκευές πλήρωσης καψακίων να εκτελεσθεί η ακόλου-

ΤΜ
ΤΟ

θη συνταγή και να γίνει έλεγχος οµοιοµορφίας βάρους.

Rp

Sacchari lactis q.s.

Dispens. Nr XX

45
 ΑΛΟΙΦΕΣ
Οι αλοιφές είναι φαρµακοτεχνικά σκευάσµατα που χρησιµοποιούνται για επάλειψη ή
εντριβή. Μπορούν να χρησιµοποιηθούν:

1. Για την περιποίηση του υγιούς δέρµατος

α) σαν καλλυντικές αλοιφές

Σ 
β) σαν προστατευτικές αλοιφές
ΕΙ
ΩΣ

Α 
ΑΤ
2. Για την τοπική θεραπεία του δέρµατος, της βλεννογόνου ή/και πληγών
ΕΙ

ΗΜ
ΗΜ

α) σαν επικαλυπτικές αλοιφές

β) σαν ψυκτήριες αλοιφές ΑΣ

ΒΛ
Σ Σ

γ) σαν διεισδυτικές αλοιφές

Ι
ΡΟ

ΧΝ
ΚΕ

 
Ι Π
ΙΑ

3. Για διαδερµική θεραπεία σαν απορροφητικές αλοιφές

Ε

Σ 
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
ΟΤ

Η 

Οι αλοιφές θεωρούνται πλαστικές πηκτές και εντάσσονται στα συστήµατα διασπο-

Η 
ΩΤ

ΛΟ
ΗΤ
ΣΤ

ράς, µπορούν δε να είναι:

ΙΣ

. 
ΣΙ

.Θ
 

ΝΟ
ΗΓ
ΑΤ
 

.Π
ΣΕ

Ι) Πηκτές - διαλύµατα
ΓΑ

ΑΘ

ΕΧ

 Α
. Κ
Υ Θ  

Σ Τ

ΗΣ
ΕΡ

ΙΙ) Πηκτές - αιωρήµατα

Κ
ΚΗ

ΝΤ

 
Η 

ΤΙΚ
ΩΤ
ΡΟ

ΤΙΚ

ΙΙΙ) Πηκτές - γαλακτώµατα

 
ΑΣ

ΕΥ
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

ΑΚ

ΙV) Πηκτές (αιωρήµατα - γαλακτώµατα)

ΣΤ

ΑΚ
ΑΠ

ΡΜ
ΡΜ
ΑΝ

ΦΑ
ΦΑ

Οι αλοιφές αποτελούνται από δραστικές φαρµακευτικές ουσίες και βάσεις αλοιφών.

Α 
Α 

ΗΜ

Οι βάσεις των αλοιφών είναι µίγµατα βασικών υλών (λίπη, κηροί, παραφίνες) και βοηθητικών
ΜΕ

ουσιών (σταθεροποιητές, γαλακτωµατοποιητές και συντηρητικά µέσα).

ΤΜ
ΤΟ

Βασική ύλη αλοιφής + Βοηθητικές ύλες

________Βάση αλοιφής_______
+
∆ραστική φαρµακευτική ουσία

ΑΛΟΙΦΗ

46
 ΣΥΝΤΑΓΕΣ A

Ι) Α Λ Ο Ι Φ Ε Σ - U N G U E N T U M

1. Unguentum refrigerans
Rp.
Cerae albae 8.0 g
Cetacei 10.0 g
Olei arachidis
Σ  57.0 g
ΕΙ
Olei ricini 5.0 g
ΩΣ

Α 
Olei rosae III gtts
Aquae destillatae ad ΑΤ 100.0 g
ΕΙ

M. f. ung.
ΗΜ
ΗΜ

D. S. Suo nomine ή Cold cream

ΑΣ
ΒΛ
Σ Σ

Eκτέλεση της συνταγής: Τα τέσσερα πρώτα συστατικά τήκονται στο υδατόλουτρο (70? C),
Ι
ΡΟ

µέσα σε ένα πλαστικό ιγδίο. Το προθερµασµένο, σε ένα ποτήρι ζέσεως στην ίδια θερµοκρα-
ΧΝ
ΚΕ

σία, νερό ενσωµατώνεται στην τηγµένη λιπαρή φάση και αναδεύονται µέχρι ψύξεως (θερµο-
 
Ι Π

κρασία δωµατίου). Στην κρύα κρέµα ενσωµατώνεται και το αιθέριο έλαιο (ροδέλαιο).
ΙΑ

Σ 
2. Unguentum acidi borici 5 %
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
ΟΤ

Η 

Η 
ΩΤ

ΛΟ
Rp.
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

. 
ΣΙ

.Θ
 

ΝΟ
ΗΓ

Acidi borici 5.0 g

ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

ΑΘ

ΕΧ

 Α
Vaselini albi ad 100.0 g
. Κ
Υ Θ  

Σ Τ

ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

M. f. XXV g ung.
 
Η 

ΤΙΚ
ΩΤ
ΡΟ

ΤΙΚ

D. S. Suo nomine
 
ΑΣ

ΕΥ
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

Εκτέλεση της συνταγής: Το κοσκινισµένο βορικό οξύ (κόσκινο ΙΙΙ) κατεργάζεται µε λίγη τηγµέ-
ΑΚ
ΣΤ

ΑΚ

νη βαζελίνη πάνω στην γυάλινη πλάκα αλοιφών µε τη βοήθεια της σπάτουλας. Στο οµογενές
ΑΠ

ΡΜ

αυτό µίγµα ενσωµατώνεται η υπόλοιπη ποσότητα της βαζελίνης.

ΡΜ
ΑΝ

ΦΑ
ΦΑ

ΙΙ) Φ Υ Ρ Α Μ Α Τ Α - P A S T A E
Α 
Α 

ΗΜ
ΜΕ

ΤΜ
ΤΟ

3. Pasta zinci oxydati

Rp.

Zinci oxidati 25.0 g

Amyli tritici 25.0 g
Vaselini albi 50.0 g
M. f. L g past.
D. S. Suo nomine
Εκτέλεση της συνταγής: Οι κόνεις πρέπει να είναι υψηλού βαθµού λεπτότητας. Αφού κοσκι-
νισθούν κατεργάζονται σε φύραµα στην πλάκα αλοιφών µε τη σπαθίδα προσεκτικά και βαθ-
µιαία µε τον τηγµένο στο υδατόλουτρο φορέα, ώστε να δώσουν ένα οµοιόµορφο φύραµα.

47
 Σ Υ Ν Τ Α Γ ΕΣ B
I) Α Λ Ο Ι Φ Ε Σ - U N G U E N T U M

1. Unguentum cetacei
Rp.
Cerae albae 70.0 g
Cetacei 100.0 g
Olei amygdalae
Σ  600.0 g
ΕΙ
Aquae purificatae 230.0 g
ΩΣ

Α 
Aetherolei 2.0 g
M. f. XXX g ung.
ΑΤ
ΕΙ

ΗΜ

D.S. Cold cream

ΗΜ

ΑΣ
Eκτέλεση της συνταγής: Τα τρία πρώτα συστατικά τήκονται στο υδατόλουτρο (70? C), µέσα
ΒΛ

σε ένα πλαστικό ιγδίο. Το προθερµασµένο, σε ένα ποτήρι ζέσεως στην ίδια θερµοκρασία,
Σ Σ

νερό ενσωµατώνεται στην τηγµένη λιπαρή φάση και αναδεύονται µέχρι ψύξεως (θερµοκρα-
Ι
ΡΟ

σία δωµατίου). Στην κρύα κρέµα ενσωµατώνεται και το αιθέριο έλαιο.

ΧΝ
ΚΕ

2. Vaselinum salicylatum
Ι Π
ΙΑ

Σ 
Rp.
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
ΟΤ

Η 

Acidi salicylici 200.0 g

Η 
ΩΤ

ΛΟ
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

. 
Vaselini albi 980.0 g
ΣΙ

.Θ
 

ΝΟ
ΗΓ
ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

M. f. XXX g ung.
 

ΑΘ

ΕΧ

 Α
. Κ
Υ Θ  

Σ Τ

ΗΣ
D. S. Suo nomine
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

 
Η 

ΤΙΚ

Εκτέλεση της συνταγής: Το κοσκινισµένο σαλικυλικό οξύ (κόσκινο ΙΙΙ) κατεργάζεται µε λίγη
ΩΤ
ΡΟ

ΤΙΚ
 
ΑΣ

τηγµένη βαζελίνη πάνω στην γυάλινη πλάκα αλοιφών µε τη βοήθεια της σπάτουλας. Στο ο-
ΕΥ
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

µογενές αυτό µίγµα ενσωµατώνεται η υπόλοιπη ποσότητα της βαζελίνης.

ΑΚ
ΣΤ

ΑΚ
ΑΠ

ΡΜ
ΡΜ
ΑΝ

ΦΑ

ΙΙ) Φ Υ Ρ Α Μ Α Τ Α - P A S T A E
ΦΑ

Α 

3. Pasta zinci sulfurata

Α 

ΗΜ
ΜΕ

(Φύραµα οξειδίου του ψευδαργύρου µε θείο 10 %)

ΤΜ
ΤΟ

Rp.
Sulfuris praecipitati 10.0 g
Zinci oxydati
Amyli tritici a.a 20.0 g
Vaselini albi 50.0 g
M. f. past.
D. S. Suo nomine
Εκτέλεση της συνταγής: Οι κόνεις πρέπει να είναι υψηλού βαθµού λεπτότητας. Αφού κοσκι-
νισθούν κατεργάζονται σε φύραµα στην πλάκα αλοιφών µε τη σπαθίδα προσεκτικά και βαθ-
µιαία µε τον τηγµένο στο υδατόλουτρο φορέα, ώστε να δώσουν ένα οµοιόµορφο φύραµα.

48
 ΣΥΝΤΑΓΕΣ Γ
I) Α Λ Ο Ι Φ Ε Σ - U N G U E N T U M
1. Unguentum refrigerans
Rp.
Cerae albae 7.0 g
Cetacei 10.0 g
Parafini liquidi Σ  ` 60.0 g
ΕΙ
Natrii biborici 0.5 g
ΩΣ

Α 
Aetherolei III gtts
Aquae destillatae ad
ΑΤ 100.0 g
ΕΙ

ΗΜ

M. f. ung.
ΗΜ

D. S. Cold cream
ΑΣ
ΒΛ
Σ Σ

Eκτέλεση της συνταγής: Τα τρία πρώτα συστατικά τήκονται στο υδατόλουτρο (70? C), µέσα
σε ένα πλαστικό ιγδίο. Το προθερµασµένο σε ένα ποτήρι ζέσεως στην ίδια θερµοκρασία νε-
Ι
ΡΟ

ΧΝ
ΚΕ

ρό, στο οποίο έχει προηγούµενα διαλυθεί το Natrium biboricum, ενσωµατώνεται στην τηγµέ-
 

νη λιπαρή φάση και αναδεύονται µέχρι ψύξεως (θερµοκρασία δωµατίου). Στην κρύα κρέµα
Ι Π
ΙΑ

ενσωµατώνεται και το αιθέριο έλαιο.

Ε

Σ 
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
2. Vaselinum sulfuris
ΟΤ

Η 

Η 
ΩΤ

ΛΟ
Rp.
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

. 
ΣΙ

.Θ
 

ΝΟ
ΗΓ

Sulfuris medicinale 100.0 g

ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

ΑΘ

ΕΧ

 Α
. Κ

Vaselini albi 900.0 g

Υ Θ  

Σ Τ

ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

M. f. XXX g ung.
Η 

ΤΙΚ
ΩΤ
ΡΟ

ΤΙΚ
 

D. S. Suo nomine
ΑΣ

ΕΥ
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

Εκτέλεση της συνταγής: Το κοσκινισµένο Sulfuris medicinalis (κόσκινο ΙΙΙ) κατεργάζεται µε

ΑΚ
ΣΤ

ΑΚ

λίγη τηγµένη βαζελίνη πάνω στην γυάλινη πλάκα αλοιφών µε τη βοήθεια της σπάτουλας. Στο
ΑΠ

ΡΜ

οµογενές αυτό µίγµα ενσωµατώνεται η υπόλοιπη ποσότητα της βαζελίνης.

ΡΜ
ΑΝ

ΦΑ
ΦΑ

Α 
Α 

ΗΜ

ΙΙ) Φ Υ Ρ Α Μ Α Τ Α - P A S T A E
ΜΕ

ΤΜ

3. Pasta zinci lassari

ΤΟ

Rp.
Acidi salicylici 10.0 g
Amyli tritici 250.0 g
Zinci oxydati 250.0 g
Vaselini albi 490.0 g
M. f. XXX g past.
D. S. Suo nomine
Εκτέλεση της συνταγής: Οι κόνεις πρέπει να είναι υψηλού βαθµού λεπτότητας. Αφού κοσκι-
νισθούν κατεργάζονται σε φύραµα στην πλάκα αλοιφών µε τη σπαθίδα προσεκτικά και βαθ-
µιαία µε τον τηγµένο στο υδατόλουτρο φορέα, ώστε να δώσουν ένα οµοιόµορφο φύραµα.

49
 ΣΥΝΤΑΓΕΣ ∆

I) Α Λ Ο Ι Φ Ε Σ - U N G U E N T U M

1. Unguentum cetylicum
Rp.
Cetanoli 4.0 g
Adipis lanae 10.0 g
Vaselini albi ad
Σ  100.0 g
ΕΙ
M. f. XL g ung.
ΩΣ

Α 
D. S. Suo nomine
ΑΤ
Εκτέλεση της συνταγής: Tα συστατικά, µέσα σε ένα πλαστικό ιγδίο, τήκονται στο υδατόλου-
ΕΙ

τρο ( 60 - 70? C) και αναδεύονται µέχρι ψύξεως.

ΗΜ
ΗΜ

2. Unguentum boratum ΑΣ
ΒΛ
Σ Σ

Rp.
Ι
ΡΟ

ΧΝ
ΚΕ

Acidi borici 10.0 g

 
Ι Π

Aquae purificatae 330.0 g

ΙΑ

Σ 
Adipis lanae 330.0 g
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
ΟΤ

Η 

Η 
Vaselini albi 330.0 g
ΩΤ

ΛΟ
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

. 
M. f. XXX g ung.
ΣΙ

.Θ
 

ΝΟ
ΗΓ
ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

D.S. Suo nomine

 

ΑΘ

ΕΧ

 Α
. Κ
Υ Θ  

Σ Τ

Εκτέλεση της συνταγής: H άνυδρη λανολίνη και η βαζελίνη τήκονται στο υδατόλουτρο ( 60 -
ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

 
Η 

70? C). Στο µίγµα ενσωµατώνεται το διάλυµα του βορικού οξέος στο νερό, αφού έχει ήδη
Η

ΤΙΚ
ΩΤ
ΡΟ

ΤΙΚ

προθερµανθεί στην ίδια περίπου θερµοκρασία.

 
ΑΣ

ΕΥ
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

ΑΚ
ΣΤ

ΑΚ
ΑΠ

ΙΙ) Φ Υ Ρ Α Μ Α Τ Α - P A S T A E
ΡΜ
ΡΜ
ΑΝ

ΦΑ
ΦΑ

Α 

3. Pasta zinci oxydati

Α 

ΗΜ
ΜΕ

Rp.
ΤΜ
ΤΟ

Zinci oxidati 25.0 g

Amyli tritici 25.0 g
Vaselini albi 50.0 g
M. f. L g past.
D. S. Suo nomine
Εκτέλεση της συνταγής: Οι κόνεις πρέπει να είναι υψηλού βαθµού λεπτότητας. Αφού κοσκι-
νισθούν κατεργάζονται σε φύραµα στην πλάκα αλοιφών µε τη σπαθίδα προσεκτικά και βαθ-
µιαία µε τον τηγµένο στο υδατόλουτρο φορέα, ώστε να δώσουν ένα οµοιόµορφο φύραµα.

50
 ΑΙΩΡΗΜΑΤΑ-SOSPENSIONI
ΣΥΝΤΑΓΕΣ
1) Rp
Caolinum 25.0
Bismutum nitricum basici 5.0
Glycerini 5.0
Aetherolei Σ  III gtts
ΕΙ
Sirupus simplici 50.0
ΩΣ

Α 
Aqua depuratae q.s. ad 200.0
M.f.sosp. Dispen. C g.
ΑΤ
ΕΙ

ΗΜ

Στο ιγδίο αναµειγνύονται οι δύο κόνεις στις οποίες στη συνέχεια λειοτριβώντας ενσω-
ΗΜ

µατώνεται το αιθέριο έλαιο. Προστίθεται προσεκτικά η γλυκερίνη ώστε η µάζα να διυγρανθεί

ΑΣ
οµοιόµορφα. Τµηµατικά προστίθεται το νερό διατηρώντας συνεχώς την οµοιογένεια της µά-
ΒΛ
Σ Σ

ζας. Τελευταία προστίθεται το σιρόπι και αυτό τµηµατικά αναδεύοντας συνεχώς ώστε να πα-
Ι
ραληφθεί ένα ρευστό και οµοιογενές αιώρηµα.
ΡΟ

ΧΝ
ΚΕ

 
Ι Π
ΙΑ

2) Rp
Ε

Σ 
 ΚΑ
ΗΡ

Phenacetini 3.0
ΑΓ  

ΓΙΑ
ΟΤ

Η 

Η 
ΩΤ

Methylcellulosi 1.0

ΛΟ
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

. 
ΣΙ

.Θ
 

Sirupus simplici 50.0 ΝΟ

ΗΓ
ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

ΑΘ

ΕΧ
Aqua depuratae 100.0
 Α
. Κ
Υ Θ  

Σ Τ

ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

M. f. sospen.
 
Η 

ΤΙΚ
ΩΤ
ΡΟ

Στο ιγδίο αναµειγνύονται προσεκτικά οι δύο κόνεις και διαβρέχονται µε µια µικρή πο-
ΤΙΚ
 
ΑΣ

ΕΥ

σότητα σιροπιού. Υπό συνεχή λειοτρίβηση προστίθεται τµηµατικά σε µικρές ποσότητες το

Ρ
ΑΥ
ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

ΑΚ

νερό µέχρι να σχηµατισθεί µια οµοιογενής µάζα. Τελευταίο προστίθεται το υπόλοιπο σιρόπι.
ΣΤ

ΑΚ
ΑΠ

ΡΜ
ΡΜ
ΑΝ

ΦΑ

3) Rp
ΦΑ

Α 

Phenacetini 2.0
Α 

ΗΜ
ΜΕ

Gummi arabici 10.0

ΤΜ
ΤΟ

Glycerini 5.0
Saccharosi 20.0
Aqua depuratae q.s. ad 120.0
Σε ένα ιγδίο ετοιµάζεται ένα γλύσχρασµα µε το αραβικό κόµµι, που κατεργάζεται µε τη
γλυκερίνη και 50 ml περίπου νερού.
Σε ένα πορσελάνινο ιγδίο λειοτριβείται σε λεπτή κόνη η φαινακετίνη. ∆ιαδοχικά και σε
µικρές ποσότητες προστίθεται το γλύσχρασµα, υπό συνεχή ανάδευση, παρασκευάζοντας
ένα πυκνό αιώρηµα.
Στο υπόλοιπο νερό διαλύεται η ζάχαρη και µε το διάλυµα αραιώνεται προοδευτικά το
αιώρηµα.

51
 ΓΑΛΑΚΤΩΜΑΤΑ - EMULSIONES
ΣΥΝΤΑΓΕΣ
1)
Rp
Gummi arabici 10.0
Aqua destillatae 40.0
Sirupus simplici
Σ  30.0
ΕΙ
Oleum olivae ad 100.0
ΩΣ

Α 
M. f. emuls.
ΑΤ
ΕΙ

Από το αραβικό κόµµι και το νερό παρασκευάζεται γλύσχρασµα (Mucilago gummi

ΗΜ
ΗΜ

arabici). Σ' αυτό προστίθενται το απλό σιρόπι και ακολούθως το ελαιόλαδο σε µικρές ποσό-
ΑΣ
τητες (ανά 5 ml) υπό συνεχή ανάδευση, που συνεχίζεται µέχρι πλήρους οµογενοποιήσεως.
ΒΛ
Σ Σ

Ι
ΡΟ

2)
ΧΝ
ΚΕ

Rp
Ι Π
ΙΑ

Oleum olivae 20.0

Ε

Σ 
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
Gummi arabici 5.0
ΟΤ

Η 

Η 
ΩΤ

ΛΟ
Aqua destillatae 10.0
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

. 
ΣΙ

.Θ
 

ΝΟ
ΗΓ

M. f. emuls.
ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

ΑΘ

ΕΧ

 Α
. Κ
Υ Θ  

Σ Τ

ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

Το κονιοποιηµένο αραβικό κόµµι λειοτριβείται εντός ιγδίου πορσελάνης µε την εσωτε-

 
Η 

ΤΙΚ
ΩΤ

ρική φάση το ελαιόλαδο, κατόπιν προστίθεται µεµιάς ολόκληρη η ποσότητα του νερού και το
ΡΟ

ΤΙΚ
 
ΑΣ

ΕΥ

όλο αναδεύεται µέχρι οµογενοποιήσεως. Το αραβικό κόµµι αιωρείται µέσα στο έλαιο, γιατί
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

είναι υδρόφιλο και εποµένως δεν διαλύεται ούτε διογκούται.

ΑΚ
ΣΤ

ΑΚ
ΑΠ

ΡΜ
ΡΜ
ΑΝ

ΦΑ

3)
ΦΑ

Α 

Rp
Α 

ΗΜ
ΜΕ

Oleum lini Aqua calcis a.a. ad 50.0

ΤΜ
ΤΟ

M. f. emuls.

Τα συστατικά ζυγίζονται µε τη σειρά στον κατάλληλο υποδοχέα (κωνική φιάλη) και

γαλακτωµατοποιούνται δια ισχυρής αναταράξεως.

52
 4.
Rp

Oleum ricini 40.0

Gummi arabici 10.0

Gummi tragacanthae 1.0

Sirupus simplici 10.0

Aqua depuratae
Σ 
q.s. ad 100.0
ΕΙ
ΩΣ

Α 
M. f. emuls.
ΑΤ
ΕΙ

ΗΜ
ΗΜ

Παρασκευάζεται πρώτα ο "πυρήνας" του γαλακτώµατος µε το λάδι, τα κόµµεα και µία

ποσότητα νερού διπλασίου βάρους των κόµµεων.
ΑΣ
ΒΛ
Σ Σ

Στο στεγνό πορσελάνινο ιγδίο φέρονται τα δύο κόµµεα και λειοτριβούνται σχηµατίζο-
Ι
ΡΟ

ντας αιώρηµα µε τη βαθµιαία προσθήκη του λαδιού. Προστίθεται µε µιας 22 g νερού δουλεύ-
ΧΝ
ΚΕ

οντάς το αµέσως και δυνατά ώστε να σχηµατισθεί ένα γαλάκτωµα υψηλού ιξώδους. Αραιώ-
 
Ι Π

νεται το γαλάκτωµα µε το σιρόπι και ακολούθως µε το υπόλοιπο νερό αναδεύοντας προσε-

ΙΑ

κτικά.
Ε

Σ 
 ΚΑ
ΗΡ

ΑΓ  

ΓΙΑ
ΟΤ

Η 

Η 
ΩΤ

ΛΟ
ΗΤ
ΣΤ

ΙΣ

. 
ΣΙ

.Θ
 

ΝΟ
ΗΓ
ΑΤ
 

.Π
ΣΕ
ΓΑ

ΑΘ

ΕΧ

 Α
. Κ
Υ Θ  

Σ Τ

ΗΣ
ΕΡ

Κ
ΚΗ

ΝΤ

 
Η 

ΤΙΚ
ΩΤ
ΡΟ

ΤΙΚ
 
ΑΣ

ΕΥ
Ρ
ΑΥ
ΣΥ

ΕΥ

 
ΛΗ

ΑΚ
ΣΤ

ΑΚ
ΑΠ

ΡΜ
ΡΜ
ΑΝ

ΦΑ
ΦΑ

Α 
Α 

ΗΜ
ΜΕ

ΤΜ
ΤΟ

53