13 BANAKETA

BIDIMENTSIONALAK

331. orrialdea

HAUSNARTU ETA EBATZI

Erlazio funtzionala eta erlazio estatistikoa

Adierazi honako kasu hauetako bakoitzean aipatzen diren bi aldagaien artean er-
lazio funtzionala ala erlazio estatistikoa (korrelazioa) dagoen, eta erlazioa estatis-
tikoa bada, zehaztu positiboa ala negatiboa den:

• Familia multzo batean: gurasoen batez besteko altuera – seme-alaben batez

besteko altuera.
Correlación positiva.

• Burdin barra bat zer tenperaturatan berotzen dugun – lortutako luzera.

Funcional.

• Euskal Herriaren eta gainerako herrien artean: esportazioaren bolumena – in-

portazioaren bolumena.
Correlación negativa.

• Munduko herrien artean: haurren heriotza-tasa – 1 000 biztanleko dagoen me-

diku kopurua.
Correlación negativa.

• Hiri bateko etxeetan: Urtarrilean kontsumituriko kWh kop. – argiaren errezi-

boaren zenbatekoa.
Funcional.

• Etxe bakoitzean bizi den pertsona kopurua – argiaren erreziboaren zenbatekoa.

Correlación positiva.

• Futbol-taldeak: ligaren amaieran zer lekutan amaitu duen – galdutako parti-

den kopurua.
Correlación positiva.

• Futbol-taldeak: ligaren amaieran zer lekutan amaitu duen – irabazitako parti-

den kopurua.
Correlación negativa.

13. unitatea. Banaketa bidimentsionalak

1
 Ejemplo de relación funcional
Hainbat pertsonak 2 kg-ko masa duen harri bera gorantz bota dute, baina botata-
ko indarraren arabera harriak altuera handiagoa edo txikiagoa lortu du. (Inda-
rrak 1 m-eko tartean jokatzen du).

ALTURA
(m)
6
5
4
3
2
1

10 20 50 100 FUERZA
(N)

a) Eskuaren gainetik zenbateko altuera hartuko du harriak, 110 newtoneko inda-

rrez bultzatu bada?
b) Idatz genezake harriak zehatz zenbateko altuera hartuko duen zuzenean
emango digun formula, gorantz bota dugun indarraren funtzioan?

a) 4,5 m

F
b) Altura = – 1 para F ≥ 20
20

Obtención física de la fórmula:

La fórmula en la que se basa todo el desarrollo posterior es:

v = √ 2ad
donde v : Aumento de la velocidad en el tramo d.
a : Aceleración constante con la que se mueve el móvil.
d : Espacio que recorre con la aceleración a.
Así, la velocidad con que sale de la mano es:

vs = √ 2a 1 = √ 2a
Además:
F F
F = m (a + g) 8 a = –g= – 10
m 2
Luego:

vs =
√( F
2 — – 10
2 ) = √ F – 20

13. unitatea. Banaketa bidimentsionalak

2
 UNITATEA 13

Por otra parte, si se deja caer una piedra desde una altura h, adquiere una velocidad:

vs = √ 2gh
O bien, si se empuja una piedra hacia arriba de modo que salga con una velocidad
vs, alcanza una altura h.
En este caso:

vs = √ 2 · 10 · h = √ 20h

Igualando:

√ F – 20 = √ 20h 8 h = F – 1
20
Para que h Ó 0, debe ser F Ó 20.

Erlazio estatistikoaren adibide bat

Honako grafiko honetan, puntu bakoitza mutil bati dagokio. Abzisa aitaren altue-
ra da, eta ordenatua, mutilarena berarena.

ESTATURA HIJOS

190

180

170

160 ESTATURA
PADRES
160 170 180 190

a) Bereizi zein den Gorka eta zein Gabirel, aita txikia izanda ere handiak diren bi
anaia.
b) Bereizi Sergio, altuera normaleko mutila, aita erraldoia duen arren.
c) 15 mutil horien eta horien aiten altueren artean nolabaiteko erlaziorik bada-
goela esan genezake?

a) Guille y Gabriel están representados por los puntos (160, 175) y (160; 177,5)

b) Sergio está representado por el punto (192,5; 172,5).

c) En general, sí.

13. unitatea. Banaketa bidimentsionalak

3
 333. orrialdea
1. Eskuineko taula horretan hamar herrialde, A, B, C…, ageri dira bi aldagairen
arabera ordenatuta: P.C.E. (per capita errenta) eta J.T. (jaiotza-tasa). Adierazi
emaitzak puntu-hodei batekin, marraztu erregresio-zuzena, eta adierazi nola-
koa iruditzen zaizun korrelazioa.

HERRI. A B C D E F G H I J

P.C.E. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

J.T. 10 6 9 5 7 4 1 3 8 2

I.N.
10

8
La correlación es negativa y moderada-
mente alta (– 0,62). 6

R.P.C.
2 4 6 8 10 12

335. orrialdea
1. Lortu, buruzko kalkuluen bitartez, 332. orrialdean ageri diren banaketen ko-
rrelazio-koefizienteak:
Matematika – Filosofia Distantzia – Saskiratze kopurua
Egin MODO LR duen kalkulagailu batekin ere.
Matemáticas-Filosofía:
xi yi xi2 yi2 xi yi 72
x– = =6
12
2 2 4 4 4
63
3 5 9 25 15 y– = = 5,25
12
4 2 16 4 8
4 7 16 49 28 504
5 5 25 25 25
qx = √ 12
– 62 = 2,45

6 4 36 16 24
375
6
7
6
6
36
49
36
36
36
42
qy = √ 12
– 5,252 = 1,92

7 7 49 49 49 411
qxy = – 6 · 5,25 = 2,75
8 5 64 25 40 12
10 5 100 25 50 2,75
Por tanto: r = = 0,58
10 9 100 81 90 2,45 · 1,92

72 63 504 375 411

13. unitatea. Banaketa bidimentsionalak

4
 UNITATEA 13

Distancia-Número de encestes:
xi yi xi2 yi2 xi yi 36 32
x– = = 4,5 y– = =4
8 8
1 9 1 81 9
204
2
3
10
6
4
9
100
36
20
18
qx = √ 8
– 4,52 = 2,29

4 4 16 16 16 238
5
6
2
0
25
36
4
0
10
0
qy = √ 8
– 42 = 3,71

80
7 1 49 1 7 qxy = – 4,5 · 4 = –8
8
8 0 64 0 0
–8
Por tanto: r = = –0,94
36 32 204 238 80 2,29 · 3,71

13. unitatea. Banaketa bidimentsionalak

5
 344. orrialdea

PROPOSATUTAKO ARIKETAK ETA PROBLEMAK

TREBATZEKO

Formularik gabe
1 Honako kasu hauetako bakoitzean, adierazi:
• Zein diren erlazionatzen diren aldagaiak.
• Erlazio funtzionala ala erlazio estatistikoa den, eta, kasu horietan, korre-
lazioaren zeinua zein den.
a) Familia baten hileko errenta-elektrizitateko gastua.
b) Esfera baten erradioa-esferaren bolumena.
c) Hiri batean bildu diren euri litroak-herritarrek telebista ikusten ematen
duten denbora.
d) Aldirietako linea batean egindako ibilbidearen luzera-billetearen prezioa.
e) Batxilergoko 1. mailako ikasleen pisua-erabiltzen duten zapataren zen-
bakia.
f ) Uzta batean bildutako tona tomate-merkatuan kilo bat tomatek hartu
duen prezioa.
a) Renta (€), gasto (€).
Correlación positiva.
b) Relación funcional.
c) Relación estadística. Seguramente muy débil. Positiva (¿cabe pensar que cuanto
más llueva más tiempo pasarán en casa y, por tanto, más verán la televisión?).
d) Aunque lo parezca a priori, seguramente la relación no es funcional. Es una co-
rrelación positiva fuerte.
e) Correlación positiva.
f) Correlación negativa (cuanto mayor sea la cosecha, más baratos están los toma-
tes).

2 a) Marraztu, begiz jota, erregresio-zuzena honako banaketa bidimentsional

hauetako bakoi-tzean:
A B C D
10 10 10 10

5 5 5 5

5 10 5 10 5 10 5 10

13. unitatea. Banaketa bidimentsionalak

6
 UNITATEA 13

b) Zeinek dute korrelazio positiboa eta zeinek dute korrelazio negatiboa?

c) Horietako batek erlazio funtzionala du. Zeinek? Zein da bi aldagaiak er-

lazionatzen dituen funtzioaren adierazpen analitikoa?

d) Ordenatu korrelazioak txikienetik handienera.

a)
A 10 B 10

5 5

5 10 5 10

C 10 D 10

5 5

5 10 5 10

b) B y C tienen correlación positiva; A y D, negativa.

c) La A es relación funcional: y = 12 – 2x.

d) C, D, B, A (prescindiendo del signo).

3 Ondoren ageri diren banaketa bidimentsional horien korrelazio-koefizien-

teak, balio absolutuan, hauek dira:
0,55 0,75 0,87 0,96
Lotu bakoitzari berea, zeinua aldatuz, hala toka-tzen denean:

a) b)

13. unitatea. Banaketa bidimentsionalak

7
 a) b)

a) r = 0,96 b) r = –0,75 c) r = 0,55 d) r = –0,87

4 Irudikatu banaketa honi dagokion puntu-hodeia eta esan zenbat balio duen
korrelazio-koefizienteak.
Y
x 1 2 3 4 5 6 10
y 10 8 6 4 2 0

El coeficiente de correlación vale –1.

6 X

5 Adierazi banaketa honen puntu-hodeia, eta estimatu hiru hauetako zein izan
daitekeen horren korrelazio-koefizientea:
a) r = 0,98
b) r = –0,87
c) r = 0,5

x 0 1 2 3 3 4 5 6 7 8 9
y 1 4 6 2 4 8 6 5 3 6 9

c) r = 0,5

Y
9

2 4 6 8 9 X

13. unitatea. Banaketa bidimentsionalak

8
 UNITATEA 13

6 10 neskaren eta horietako bakoitzaren amaren altuerak honako hauek dira:

xi 158 162 164 165 168 169 172 172 174 178
yi 163 155 160 161 164 158 175 169 166 172

Adierazi balio horiek paper koadrikulatu batean, puntu-hodei baten bitar-

tez.
Marraztu begiz jota erregresio-zuzena, eta zehaztu korrelazioa positiboa ala ne-
gatiboa den, eta espero zenuena baino sendoagoa ala ahulagoa den.
La correlación es positiva y fuerte.

180

170

160

150

150 160 170 180 X

345. orrialdea

Formulekin
7 Honako hau 2B) ariketan puntu-hodei baten bitartez emandako banaketa
bidimentsionala da:

x 0 1 2 3 4 4 5 6 7 8 9 10

y 0 2 2 4 3 6 4 5 7 7 9 10

Aurkitu:
– –
a) x , y , qx , qy , qx y .

b) Korrelazio-koefizientea, r. Interpretatu.

c) Bi erregresio-zuzenak.
n = 12, Sx = 59 Sy = 59
Sx 2 = 401 Sy 2 = 389 Sxy = 390
a) x– = 4,92 y– = 4,92
qx = 3,04 qy = 2,87 qxy = 8,33

13. unitatea. Banaketa bidimentsionalak

9
 qxy
b) r = = 0,95. Se trata de una correlación fuerte y positiva.
qx qy
c) Recta de regresión de Y sobre X :
qxy
= 0,90 8 y = 4,92 + 0,9(x – 4,92)
qx2
Recta de regresión de X sobre Y :
qxy 1
= 1,01 8 y = 4,92 + (x – 4,92) 8 y = 4,92 + 0,99(x – 4,92)
qy2 1,01

8 Aztertu 2. ariketako D banaketa.

a) Deskribatu balio-taula baten bitartez.
b) Egin horren korrelazio-koefizientea lortzeko kalkuluak.
c) Adierazi puntuak koadernoan. Lortu X-ren gaineko Y-ren erregresio-zu-
zena, eta adierazi
a)
x 1 2 3 4 4 5 6 7 8 9

y 5 8 7 6 9 4 5 2 3 1

49
b) n = 10 Sx = 49 x– = = 4,9
10
50
Sy = 50 y– = =5
10

301
Sx 2 = 301 qx =
√ — – 4,92 = 2,47
10

301
Sy 2 = 310 qy =
√ — – 52 = 2,45
10

199
Sxy = 199 qxy = – 4,9 · 5 = –4,6
10

4,6
r= = –0,76 Y
2,47 · 2,45 10
c) Recta de regresión de Y sobre X :
4,6
y=5– (x – 4,9) 8 y = 8,675 – 0,75x
6,1
5

5 10 X

13. unitatea. Banaketa bidimentsionalak

10
 UNITATEA 13

9 a) Adierazi honako banaketa bidimentsional hau:

x 0 1 2 3 3 4 5 6 7 8 9
y 1 4 6 2 4 8 6 5 3 6 9

b) Egiaztatu kalkulagailuarekin horren parametroak hauek direla:

– –
x = 4,4 y = 4,9qx y = 3,67

qx = 2,77 qy = 2,31 r = 0,57

c) Kalkulatu bi erregresio-zuzene ekuazioak, X-rena, Y-ren gainean eta Y-

rena X-ren gainean, eta adierazi puntu-hodeiarekin batera.
a) Representada en el ejercicio 5.

b) Se comprueba.

c) • Recta de regresión de Y sobre X :

qxy 3,67
myx = = = 0,48 8 y = 4,9 + 0,48(x – 4,4) 8 y = 0,48x + 2,79
qx2 2,772
• Recta de regresión de X sobre Y :
qxy 3,67 1
mxy = = = 0,69 8 = 1,45 8 y = 4,9 + 1,45(x – 4,4) 8
qy2 2,312 mxy

8 y = 1,45x – 1,48

Y X sobre Y
9

Y sobre X

5 9 X

10 x-k 12, 15, 17, 21, 22 eta 25 balioak hartzen dituen banaketa bidimentsional
batek, r = 0,99ko korrelazioa du, eta horren erregresio-zuzena y = 10,5 +
3,2x da.
^ ^ ^ ^
Kalkulatu y (13), y (20), y (30), y (100).
Aurreko estimazio horietako zein dira fidagarriak, zein ez horren fidaga-
rriak, eta zein ez dira egin behar?
^
Adierazi emaitzak, hitz egokiak erabiliz. (Adibidez: y (13) = 52,1. Para x = 13
denean oso litekeena da y-ri dagokion balioa 52tik hurbil egotea).

13. unitatea. Banaketa bidimentsionalak

11
 ^ ^ ^ ^
y (13) = 52,1; y (20) = 74,5; y (30) = 106,5; y (100) = 330,5
^ ^
Son fiables y (13) e y (20), porque 13 y 20 están en el intervalo de valores utili-
zados para obtener la recta de regresión.
^
y (30) es menos fiable, pues 30 está fuera del intervalo, aunque cerca de él.
^
y(100) es una estimación nada fiable, pues 100 está muy lejos del intervalo [12, 25].

EBAZTEKO

11 Honako taula honek, haztegi jakin batean, igarotzen den denboraren arabera
zentimetro kubiko bakoitzeko zenbat germen patogeno dauden adierazten digu:

ORDU KOP. 0 1 2 3 4 5
GERMEN KOP. 20 26 33 41 47 53

a) Kalkulatu erregresio-zuzena denboraren fun-tzioan zentimetro kubiko

bakoitzeko zenbat germen egongo diren aurresateko.
b) Zenbat germen espero ditugu zentimetro kubiko bakoitzeko 6. ordurako? Ona
da estimazio hori?

a) y = 19,81 + 6,74x, donde: x 8 número horas, y 8 número de gérmenes

^
b) y (6) = 60,25 ≈ 60 gérmenes.

Es una buena predicción, puesto que r = 0,999 (y 6 está cercano al intervalo

de valores considerado).

12 Populazio bateko indibiduoen pisuen batez bestekoa 65 kg da, eta horien al-
tuerena, 170 cm. Horien desbideratze tipikoak 5 kg eta 10 cm dira. Koba-
riantza 40 kg · cm da. Kalkulatu:
a) Korrelazio-koefizientea.
b) Pisuek altueren arabera duten erregresio-zuzena.
c) Estimatu multzo horretakoa den 180 cm-ko altuera duen indibiduo baten
pisua.
a) r = 0,8
° x : estaturas en cm
b) y = 65 + 0,4 (x – 170) = 0,4x – 3 8 ¢
£ y : pesos en kg
^
c) y (180) = 69 kg

13 Bizitegi-gune batean lagin bat hartu da etxebizitza bakoitzean dagoen gela

kopurua (h) eta etxebizitza bakoitzean bizi den lagun kopurua (p) erla-
zionatzeko. Emaitzak hauek dira:

13. unitatea. Banaketa bidimentsionalak

12
 UNITATEA 13

h 2 2 3 3 4 4 4 5 5 5
p 1 2 2 3 3 4 5 4 5 6

Adierazi puntu-hodei baten bitartez. Kalkulatu korrelazio-koefizientea, eta

interpretatu.

N-º DE PERSONAS

1
N-º DE HABITACIONES
1 2 3 4 5 6

h: número de habitaciones
p: número de personas
– 37
n = 10 Sh = 37 h= = 3,7
10
35
Sp = 35 p– = = 3,5
10

149
Sh 2 = 149 qh =
√
— – 3,72 = 1,1
10

145
Sp 2 = 145 qp =
√
— – 3,52 = 1,5
10

144
Shp = 144 qhp = – 3,7 · 3,5 = 1,45
10

1,45
r= = 0,88
1,1 · 1,5

Es una correlación positiva y fuerte (a más habitaciones, más personas en el piso).

14 Alboko taulak metal batzuen zenbaki atomikoa metalon dentsitatearekin er-

lazionatzen du:

Elemento K Ca Ti V Mn Fe Co Ni
z. atomikoa 19 20 22 23 25 26 27 28
Densitatea 0,86 1,54 4,50 5,60 7,11 7,88 8,70 8,80

a) Adierazi puntuak, eta kalkulatu korrelazio-koefizientea.

13. unitatea. Banaketa bidimentsionalak

13
 b) Erregresio-zuzen baten bitartez, estimatu kromoaren dentsitatea, jakinda
horren zenbaki atomikoa 24 dela: Cr (24).

c) Estimatu eskandioaren dentsitatea: Sc (21).

a)
DENSIDAD

9
8
7
6
5 r = 0,98
4
3
2
1
N-º ATÓMICO
19 21 23 25 27

^ ^ ^
b) y c) y = –16,5 + 0,93x y (24) = 5,86 y (21) = 3,06
Las densidades del Cr y del Sc son, aproximadamente, 5,86 y 3,01. (Los valores
reales de estas densidades son 7,1 y 2,9.)

346. orrialdea
15 Arrantzaleen kofradia batean, arrain mota jakin baten harrapaketak, kilo-
gramotan, eta lonjako enkantean hartu duen prezioa, euro/kg-tan, honako
hauek izan dira:

x (kg) 2 000 2 400 2 500 3 000 2 900 2 800 3 160

y (euros/kg) 1,80 1,68 1,65 1,32 1,44 1,50 1,20

a) Zer prezio hartu du batez beste?

b) Kalkulatu korrelazio linealeko koefizientea, eta interpretatu.

c) Estimatu zer prezio hartuko lukeen lonjan espezie horretako kiloak 2 600
kg harrapatuz gero.

a) y– = 1,51 euros

b) r = –0,97. La relación entre las variables es fuerte y negativa. A mayor cantidad

de pescado, menor es el precio por kilo.

c) La recta de regresión es y = 2,89 – 0,0005x.

^
y (2 600) = 1,59 euros.

13. unitatea. Banaketa bidimentsionalak

14
 UNITATEA 13

16 Automobil baten kontsumoa neurtu dugu 10 egunez (kontsumituriko litroak

eta egindako kilometroak). Lortutako datuak honako hauek izan dira:

x (km) 100 80 50 100 10 100 70 120 150 220

y (l ) 6,5 6 3 6 1 7 5,5 7,5 10 15

a) Kalkulatu korrelazio-koefizientea eta X-ren gaineko Y-ren erregresio-zu-

zena.
b) 190 km-ko bidaia egin nahi badugu, zenbat erregai jarri behar dugu?
a) r = 0,99; y = 0,157 + 0,066x
^
b) y (190) = 12,697 litros. Debemos poner, como mínimo, unos 13 litros.

17 KPIren (kontsumorako prezioen indizea) bilakaera eta inflazio-tasa 1987an

hauek izan ziren:
URTARRILA OTSAILA MARTXOA APIRILA MAIATZA EKAINA

KPI 0,7 1,1 1,7 2 1,9 1,9

INFLAZIO TASA 6 6 6,3 6,2 5,8 4,9

a) Adierazi puntu-hodeia.
b) Kalkulatu KPIren eta inflazio-tasaren arteko korrelazio-koefizientea.
c) Estima daiteke inflazio-tasa KPItik abiatuta?

TASA DE INFLACIÓN

6,5

5,5

4,5
I.P.C.
0,5 1 1,5 2 2,5

r = –0,24. La nube de puntos es muy dispersa. No se puede estimar de forma fia-

ble la tasa de inflación a partir del IPC (pues |r | es muy bajo).

GALDERA TEORIKOAK

18 Banaketa bidimentsional baten korrelazio-koefizientea 0,87 da

Aldagaien balioak bider 10 eginez gero, zein izango da banaketa berri ho-
rren korrelazio-koefizientea?
El mismo, puesto que r no depende de las unidades; es adimensional.

13. unitatea. Banaketa bidimentsionalak

15
 19 Banaketa jakin baten kobariantza kalkulatu dugu, eta negatiboa dela ikusi
dugu.
Justifikatu zergatik esan genezakeen bai korrelazio-koefizientea eta bai bi erre-
gresio-zuzenen maldak zenbaki negatiboak direla.
qxy qxy qxy
Hay que tener en cuenta que r = ; myx = ; mxy = 2 y que qx Ó 0,
qx qy qx2 qy
qy Ó 0 siempre.
Luego r, myx , mxy tienen el mismo signo que qxy . (Además, suponemos qx ? 0
y qy ? 0.)

20 Zer puntu dute berdina bi erregresio-zuzenek?

– y– ).
El centro de gravedad de la distribución, ( x,

21 Zer baldintza bete behar du r-k erregresio-zuzenarekin egindako estima-

zioak fidagarriak izateko?
|r | debe estar próximo a 1.

22 Frogatu myx eta mxy erregresio-koefizienteen arteko biderkadura korre-

lazio-koefizientearen berbidura dela.
qxy qxy qxy
( )
2
myx · mxy = · = = r2
qx2 qy2 qx qy

23 (x, y) banaketa bidimentsional bati buruz, honako emaitza hauek dakizkigu:

• X-ren gaineko Y-ren erregresio-zuzena:
y = 8,7 – 0,76x
• Y-ren gaineko X-ren erregresio-zuzena
y = 11,36 – 1,3x
a) Kalkulatu banaketaren grabitate-zentroa
b) Kalkulatu zein den korrelazio-koefizientea.
– y– ), es el punto de corte entre las dos rectas:
a) El centro de gravedad, ( x,

y = 8,7 – 0,76x °
¢
y = 11,36 – 1,3x £
8,7 – 0,76x = 11,36 – 1,3x
0,54x = 2,66
x = 4,93
y = 4,95
– y– ) = (4,93; 4,95).
El centro de gravedad es ( x,

13. unitatea. Banaketa bidimentsionalak

16
 UNITATEA 13

b) Para hallar r tenemos en cuenta el ejercicio anterior:

1
r 2 = myx · mxy = –0,76 · = 0,58 8 r = 0,76
–1,3

24 DBHko maila jakin bateko 100 ikasleren batez besteko altuera 155 cm da,
desbideratze tipikoa 15,5 cm izanik.

Altuerak pisuaren arabera duen erregresio-zuzena hau da:

y = 80 + 1,5x (x: pisua; y: altuera)

a) Zenbat da ikasle horien batez besteko pisua?

b) Zein da pisuaren eta altueraren arteko korrelazio-koefizientearen zeinua?

a) La recta de regresión es:

y = y– + m (x – x– ) = 155 + 1,5 (x – x– ) = 155 + 1,5x – 1,5 x– = (155 – 1,5 x– ) + 1,5x =
= 80 + 1,5x 8 155 – 1,5 x– = 80 8 x– = 50 kg
b) Positivo (igual que el signo de la pendiente de la recta de regresión).

347. orrialdea

SAKONTZEKO
y
x 1 2 3
25 64 familiako lagin batean, lan egiteko adinean
zenbat dauden, x, aztertu dugu, bai eta horietatik 1 6 0 0
zenbat dauden lanean, y. Emaitzak taulan ageri
direnak dira. Kalkulatu bi aldagaien arteko ko- 2 10 2 0
rrelazio linealeko koefizientea, eta interpretatu.
r = 0,31. La relación entre las variables es débil. 3 12 5 1

4 16 8 4

26 Disko-konpainia batek honako informazio hau lortu du 15 musika-taldek

udan emandako kon-tzertuei buruz, eta talde horiek saldutako diskoei buruz
(milaka CDtan adierazita):

KONTZERTUAK (y )
10 - 30 30 - 40 40 - 80
CD (X )
1-5 3 0 0
5 - 10 1 4 1
10 - 20 0 1 5

13. unitatea. Banaketa bidimentsionalak

17
 a) Kalkulatu zenbat CD saldu dituzten batez beste.

b) Zein da korrelazio-koefizientea?

c) Lortu X-ren gaineko Y-ren erregresio-zuzena.

d) Musika-talde batek 18 000 CD saltzen baditu, zenbat kontzertu emango di-

tuela aurreikus genezake.

x 8 CD; y 8 Conciertos

a) x– = 9,6 ≈ 10

b) r = 0,814

c) y = 13,51 + 2,86x
^
d) y (18) = 64,99 ≈ 65 conciertos

347. orrialdea

AUTOEBALUAZIOA

1. Aztertu honako banaketa bidimentsional hauek:

a) b)

c) d)

Lotu, arrazoituz, honako korrelazio-koefiziente hauetako bat grafiko bakoi-

tzari.
La correlación de a) es positiva, y las de b) y c), negativas. En d) no se aprecia co-
rrelación. La correlación de c) es más fuerte que la de b). Por tanto:
a) 8 0,6
b) 8 –0,7
c) 8 –0,9
d) 8 0,2

13. unitatea. Banaketa bidimentsionalak

18
 UNIDAD 13

2. Adierazi honako banaketa bidimentsional hau:

x 1 2 2 3 4 6 7 8 8 9
y 2 4 3 4 6 5 8 9 10 9

– –
a) Kalkulatu x , y , qx , qy , qx y parametroak.

b) Aurkitu korrelazio-koefizientea.

c) Aurkitu X-ren gaineko Y-ren erregresio-zuzena.

d) Estimatu y-ren balioa x = 5 eta x = 10 kasuetan. Estimazio “onak” dira?

10 a) x– = 5, y– = 6
qx = 2,8; qy = 2,7; qxy = 7,1

5 b) r = 0,95
c) y = 0,91x + 1,45
^ ^
d) y (5) = 6, y (10) = 10,55
5 10

Las estimaciones son muy fiables porque r = 0,95 es un valor muy alto. Si se tratase
de “notas” (de 0 a 10), la segunda estimación habría que “hacerla real” y darle el va-
lor 10.

3. Banaketa bidimentsional baten X-ren gaineko Y-ren erregresio-zuzena

–
y = 1,6x – 3 da. Badakigu x = 10 y r = 0,8 direla.
–
a) Kalkulatu y .
b) Estimatu y-ren balioa x = 12 kasurako eta x = 50 kasurako. Zer estimazio
iruditzen zaizu fidagarriagoa?
c) Aurkitu Y-ren gaineko X-ren erregresio-zuzena.
a) Puesto que la recta pasa por (x–, y–):
y– = 1,6x– – 3 = 1,6 · 10 – 3 = 13
^
b) y (12) = 1,6 · 12 – 3 = 16,2
^
y (50) = 1,6 · 50 – 3 = 77
La primera estimación es aceptable por ser 12 próximo a x– = 10 (carecemos de
información sobre los valores que toma x ). La segunda estimación es muy poco
significativa, pues 50 se separa demasiado de x–.

c) Conociendo r = 0,8 y el coeficiente de regresión de Y sobre X (pendiente de

la recta), 1,6:
(Coef. Y sobre X ) · (Coef. X sobre Y ) = r 2

13. unitatea. Banaketa bidimentsionalak

19
 0,82
Coef. X sobre Y = = 0,4
1,6
1
Por tanto, la pendiente de la recta de regresión de X sobre Y es mxy = = 2,5.
0,4
Ecuación de la recta de regresión de X sobre Y : y = 6 + 2,5(x – 5)

4. Hona hemen sei herrialdetako per capita energia-kontsumoa, y, milaka

kWh-tan, eta per capita errenta, x, milaka eurotan:
A B C D E F

x 11,1 8,5 11,3 4,5 9,9 6,5

y 5,7 5,0 5,1 2,7 4,6 3,1

a) Kalkulatu X-ren gaineko Y-ren erregresio-zuzena.

b) Aurkitu kontsumoaren eta errentaren arteko korrelazio-koefizientea.
c) Zer iragarpen egin genezake per capita errenta 4,4 mila eurokoa duen he-
rrialde bateko per capita energia-kontsumoari buruz?

x– = 8,63, y– = 4,37
qx = 2,46, qy = 1,09, qxy = 2,51

a) Recta de regresión de Y sobre X:

2,51
y = 4,37 + (x – 8,63) 8 y = 0,79 + 0,41x
2,462
b) Coeficiente de correlación:
2,51
r= = 0,93
1,09 · 2,46

c) Para x = 4,4, estimamos el valor de y:

^
y (4,4) = 0,79 + 0,41 · 4,4 = 2,59
Se le estima un consumo de energía de 2,59 miles de Kw/h por habitante.

13. unitatea. Banaketa bidimentsionalak

20