STOP ARTROZIE

Jak skutecznie leczyć chorobę

zwyrodnieniową stawów

Poczta Zdrowia
 Stop artrozie – jak skutecznie leczyć chorobę zwyrodnieniową stawów

O autorze

Jean-Marc Dupuis jest redaktorem naczelnym francuskiej edycji bezpłatnego newslettera

elektronicznego Santé, Nature, Innovation, który od początku 2013 r. ukazuje się również
w języku polskim (szczegóły na www.PocztaZdrowia.pl).

Dupuis bardzo wcześnie zafascynował się naturalnymi metodami ochrony zdrowia. Utrzymując
bliski kontakt z lekarzami i terapeutami w swojej rodzinie, uświadomił sobie, jak ogromna
jest przepaść między dogmatami medycyny akademickiej a tradycyjnymi metodami leczenia.

Wtedy wydawało mu się oczywiste, że zostanie lekarzem. Jednak ostatecznie wybrał nieco inną
drogę, która poprowadziła go najpierw do Anglii, później do Niemiec, a następnie do Stanów
Zjednoczonych. Tam odkrył bogactwo naturalnych środków medycznych stosowanych przez
wieki w wielu różnych kulturach.

Przez ostatnie dwanaście lat zajmował się redagowaniem publikacji poświęconych medycynie
i napisał liczne artykuły. W 2011 r. dołączył do projektu Poczty Zdrowia we Francji – został
redaktorem Santé, Nature, Innovation.

Najnowsze, potwierdzone badaniami

naukowymi, informacje o naturalnych
metodach leczenia i zapobiegania chorobom.

Dwa razy w tygodniu.

Prosto na Twój e-mail.
Bezpłatnie!
www.PocztaZdrowia.pl

www. PocztaZdrowia.pl 2
 Stop artrozie – jak skutecznie leczyć chorobę zwyrodnieniową stawów

Choroba zwyrodnieniowa stawów

Czy Twoje chrząstki skazane są na zagładę?

Artroza (choroba zwyrodnieniowa stawów) jest najczęstszą chorobą stawów osób po 50.
roku życia: w Polsce cierpi na nią niemal 2 miliony osób!

Najgorzej jest rano, tuż po przebudzeniu. Odczuwasz wtedy sztywność w stawach, a przy
schodzeniu po schodach masz wrażenie jakby wbijano Ci w biodro, plecy czy kolano stalowy
gwóźdź.

Musisz zrewidować wszystkie swoje marzenia, plany i pragnienia. Zrezygnować z dalekich

podróży, z gry w piłkę z dziećmi czy wnukami, majsterkowania, spacerów i z wielu innych
przyjemności. Albo też pogodzić się z tym, że zawsze przy wykonywaniu tych czynności towa-
rzyszyć Ci będzie dokuczliwy ból, promieniujący wzdłuż całego ciała i trudny do wytrzymania.

Zapalenie stawów atakuje biodra, łokcie, nadgarstki, palce, kręgosłup.

Ból daje o sobie znać po naciśnięciu stawu palcem. Twoje ciało staje się stopniowo coraz mniej
elastyczne. Stawy stają się obrzęknięte, zaczerwienione, z czasem nawet zniekształcone. Czu-
jesz, że robią się gorące. Twoje cierpienie nasila się przy najmniejszej zmianie temperatury.

Aż 76% osób z chorobą zwyrodnieniową stawów leczonych lekami odczuwa ją jako niepeł-
nosprawność.

Czy Twoje chrząstki skazane są na zagładę?

Kiedy 76% leczonych osób mówi o paraliżującym bólu, oznacza to, że terapia lekami nie jest
skuteczna.

Jest jeszcze gorzej: w wielu badaniach wykazano, że leki przeciwbólowe stosowane w chorobie
zwyrodnieniowej stawów wręcz pogarszają sytuację, ponieważ przyspieszają degradację
(rozmiękanie) chrząstki.

Zjawisko to jest tym bardziej niebezpieczne, że początkowo pacjent odnosi wrażenie, że czuje
się lepiej. Niczego nie podejrzewa, ponieważ leki uśmierzają ból.

Ale to niebezpieczne złudzenie. Nieszczęsne chrząstki, kości, ścięgna. Nie wiedzą, że od we-
wnątrz nadciąga katastrofa.

 Lekarze z Oslo w Norwegii prześledzili 186 przypadków pacjentów z chorobą zwyrodnie-

niową stawów biodrowych. Spośród nich aż 58 osób przyjmowało Indocin – niesteroidowy
lek przeciwzapalny (NLPZ). Badania rentgenowskie wykazały, że u osób zażywających
Indocin stan bioder pogarszał się zdecydowanie szybciej niż u pozostałych pacjentów.

www. PocztaZdrowia.pl 3
 Stop artrozie – jak skutecznie leczyć chorobę zwyrodnieniową stawów

 W Portugalii dr Antonio Lopez Vaz ze szpitala w Porto przebadał 48 pacjentów z chorobą

zwyrodnieniową stawów kolanowych. Podzielił ich na dwie grupy: każdego dnia przez
8 tygodni podawał codziennie pierwszej grupie 1,5 g glukozaminy (naturalny produkt,
o którym będzie mowa później) oraz 1,2 g ibuprofenu (NLPZ) drugiej grupie.

Początkowo osoby przyjmujące ibuprofen zauważyły u siebie szybsze ustępowanie bólu niż
u pozostałych pacjentów. Wrażenie to trwało przez pierwsze dwa tygodnie.

Jednak po ośmiu tygodniach ból stał się znacznie silniejszy niż w grupie przyjmującej gluko-
zaminę (czyli produkt naturalny)!

Ale to nie był koniec ich koszmaru.

Krwawiące wrzody żołądka

Ibuprofen, podobnie jak inne NLPZ (niesteroidowe leki przeciwzapalne), przy długotrwałym
stosowaniu mogą być bardzo niebezpieczne.

Stosowane w sposób ciągły powodują krwawienie spowodowane nadżerkami w ściankach

żołądka i jelit.

To częste powikłanie. Każdego roku setki tysięcy osób dotkniętych jest tym poważnym
skutkiem ubocznym.

Artroza to nie przeziębienie czy złamanie nogi. To nie przejściowy problem. Zasadniczą kwe-
stią jest, aby ulżyć pacjentowi w bólu przez wiele dni, a nawet tygodni.

Chodzi o to, żebyś za pół roku, za 2 lata czy za 10 lat nie został unieruchomiony na wózku
inwalidzkim lub przykuty do szpitalnego łóżka.

Naturalne i skuteczne metody w walce z chorobą

zwyrodnieniową stawów
Na szczęście istnieją naturalne metody leczenia choroby zwyrodnieniowej stawów. Bez
skutków ubocznych!

Koniec z lekami chemicznymi! One nie zdziałają cudów.

W przeciwieństwie do leków chemicznych – naturalne metody pozwalają:

1) znacznie zmniejszyć ryzyko wystąpienia bólu spowodowanego chorobą zwyrodnienio-

wą stawów,

2) znacznie zmniejszyć ryzyko powikłań związanych z artrozą,

3) pomóc w odbudowaniu chrząstki (żaden lek chemiczny nie daje na to nawet nadziei – wręcz
przeciwnie, najczęściej stosowane leki przeciwko chorobie zwyrodnieniowej stawów, czyli
niesteroidowe leki przeciwzapalne, wręcz przyspieszają degradację chrząstki).

www. PocztaZdrowia.pl 4
 Stop artrozie – jak skutecznie leczyć chorobę zwyrodnieniową stawów

Jak odwrócić przebieg artrozy?

Wbrew temu, co się powszechnie uważa, choroba zwyrodnieniowa stawów nie jest ani osta-
teczna, ani nieunikniona.

Nie jest chorobą, która rozwija się nieuchronnie. Chrząstki nie zużywają się jak opony samo-
chodowe.

Sprawa jest o wiele bardziej skomplikowana. Ale wyjaśnię to prosto i krótko.

Kiedy zrozumiesz, jak powstaje artroza i jaki ma przebieg, zobaczysz, że naprawdę istnieją
naturalne rozwiązania, bazujące na prostych suplementach diety, które pozwalają przy-
wrócić nadzieję na odwrócenie zjawiska artrozy.

Cierpliwości, dostarczę Ci wszystkich istotnych informacji.

Prawdziwa przyczyna choroby zwyrodnieniowej stawów

(niedawno odkryta)
Artroza to choroba stawów, którą od dawna przypisywano zużyciu chrząstki. Ta biała i lek-
ko elastyczna tkanka pokrywająca nasady kości, amortyzuje wstrząsy i zmniejsza tarcia
powierzchni stawowych.

Ale na początku drugiego tysiąclecia roku amerykańscy naukowcy odkryli, że choroba zwy-
rodnieniowa stawów nie jest spowodowana zużyciem chrząstki. Jeśli by tak było, to sportow-
cy byliby na nią o wiele bardziej narażeni niż reszta populacji, podczas gdy jest całkowicie
odwrotnie.

Rzeczywista przyczyna problemu jest taka, że komórki chrzęstne oszalały.

Normalnie Twoje chrząstki stale się regenerują. Odpowiedzialne są za to specjalne komórki

chrzęstne zwane chondrocytami. „Trawią” one stare chrząstki i produkują nowy „budulec”,
aby chrząstka nadal pozostawała wystarczająco gruba, elastyczna, dobrze nawilżona i aby
skutecznie działała.

Przykro mi, że musiałem użyć trudnego słowa „chondrocyty”. Ale, proszę, zapamiętaj je, bo
muszę go użyć jeszcze kilka razy.

Odnotuj sobie również na marginesie:

Chondrocyty to najważniejsze komórki; uprzątają Twoje stare chrząstki i dostarczają

materiały do produkcji nowych. To dzięki nim Twoje stawy mogą pozostać giętkie i ela-
styczne przez całe dekady.

Ale kiedy swoje komórki chrzęstne zaczynasz traktować źle, zaczynają one „wariować”,
a konsekwencje tego mogą okazać się straszne.

Jednak zanim zacznę złowieszczyć, napiszę, jak możesz dbać o chondrocyty, zwłaszcza,
jeśli choroba już się rozpoczęła.

www. PocztaZdrowia.pl 5
 Stop artrozie – jak skutecznie leczyć chorobę zwyrodnieniową stawów

Jak dbać o chondrocyty?

Aby uniknąć rozpoczynającej lub nasilającej się choroby zwyrodnieniowej stawów, musisz
dbać o swoje chondrocyty.

W tym celu:

1. Dostarczaj im tlenu i składników odżywczych, których potrzebują do życia i działania, czyli

do regeneracji chrząstki.

2. Chroń je przed czynnikami zewnętrznymi. Chondrocyty nienawidzą gwałtownych uderzeń

i nie znoszą substancji prozapalnych (takich jak cytokiny czy leukotrieny).

Tak więc, kiedy z powodu nietolerancji pokarmowej, otyłości czy niezdrowego stylu życia
w organizmie utrzymuje się długotrwały stan zapalny, Twoje chondrocyty mogą zachorować
i zacząć „wariować”.

Zdrowe odżywianie chondrocytów

Zacznijmy od jedzenia. Chondrocyty znajdują się w chrząstce. Ale chrząstka posiada pewną
specyficzną cechę: nie jest zasilana przez naczynia krwionośne.

Oznacza to, że komórki chrzęstne nie otrzymują tlenu ani substancji odżywczych z krwi,
tak jak inne komórki ciała.

Ich pokarm znajduje się w mazi stawowej – substancji, która „naoliwia” stawy i wygląda jak
białko jaja kurzego.

Aby dotlenić i odżywić swoje chondrocyty, musisz sprawić, żeby maź stawowa wniknęła do
chrząstki. W związku z tym regularnie zażywaj ruchu. Chrząstka jest trochę porowata (jak
gąbka). Każdy nacisk powoduje, że maź stawowa zaczyna krążyć wewnątrz i na zewnątrz.

W ten sposób Twoje chondrocyty są dokarmiane i dotleniane.

Problemy zaczynają się, gdy:

1. R
 uszasz się za mało: telewizor, praca za biurkiem, samochód, siedzący tryb życia. Nie
troszczysz się wystarczająco o swoje stawy. Chondrocyty pozbawione tlenu i pożywienia,
osłabiają się i zaczynają chorować.

2. Wywierasz za duży nacisk na chrząstki: osoby z nadwagą miażdżą swoje chrząstki. To

tak jakby na mokrą gąbkę położyć gruby słownik; ich chrząstka ulega zgnieceniu, wyrzuca
maź stawową i znowu biedne chondrocyty cierpią na brak tlenu i pożywienia. Powstaje ry-
zyko, że zaczną wariować. Dlatego ważne jest w zapobieganiu artrozie, żeby często ćwiczyć
rekreacyjnie i zachować prawidłową wagę ciała. Ale wiesz już, że to nie zawsze wystarczy.
Dlatego musisz również unikać gwałtownych ruchów i przewlekłych stanów zapalnych.

www. PocztaZdrowia.pl 6
 Stop artrozie – jak skutecznie leczyć chorobę zwyrodnieniową stawów

Ochrona przed urazami i stanami zapalnymi

Twoja chrząstka jest po to, aby być poddawana „naciskom”. Możesz skakać, tańczyć, biegać –
bez obawy uszkodzenia jej.

Jednak nie znosi ona gwałtownych zgnieceń. W przypadkach zwichnięcia, urazu z powodu
kontuzji narciarskiej, piłkarskiej, rowerowej, podczas gry w rugby, jazdy na rolkach, w wy-
padku samochodowym – szok jest tak duży, że chrząstka ulega zmiażdżeniu i pozostaje trwale
uszkodzona. Ponownie chondrocyty cierpią, mogą zachorować i zwariować.

Osoby, które w młodości miały tego typu wypadki, znajdują się w grupie wysokiego ryzyka
zachorowania na zapalenie stawów. Szczególnie ważne jest, aby przestrzegały one zaleceń
profilaktycznych dotyczących artrozy, o których poniżej. Im wcześniej zaczną przestrzegać tych
zaleceń, tym efekt będzie lepszy i tym skuteczniej zapobiegną kłopotliwym dolegliwościom.

Z drugiej strony, chondrocyty są bardzo wrażliwe na działanie substancji prozapalnych, które

je osłabiają. Jeśli cierpisz na nietolerancję pokarmową, nadwagę, prowadzisz niezdrowy tryb
życia, jesteś narażony na przewlekły stres lub z innych przyczyn miewasz przewlekłe stany
zapalne, to chondrocyty cierpią i wzrasta ryzyko, że zaczną szaleć.

Zauważ też, że naturalna aktywność Twoich chondrocytów spada wraz z wiekiem.

Wszystkie te zjawiska są poważne. Znacznie poważniejsze niż tylko przemijający ból, który
wywołują na początku.

Przerażająca tajemnica szalonych chondrocytów

Tak naprawdę „oszalały” chondrocyt nie tylko przestaje wykonywać swoje zadnia.

Zaczyna zachowywać się jak opętaniec, który:

 zabija inne chondrocyty,

 atakuje zdrowe komórki chrząstki,

 uniemożliwia wytwarzanie i rekonstrukcję nowych „elementów” chrząstki.

To smutna prawda. Niewiarygodne i szokujące jest to, że chondrocyty, komórki normalnie

zaprogramowane na odnowę chrząstki, zaczynają robić coś wręcz przeciwnego, kiedy
zaczynają szaleć: niszczą istniejące chrząstki i uniemożliwiają rekonstrukcję nowych.

Zaczyna się błędne koło: im bardziej artroza postępuje, tym bardziej zaostrza się stan zapalny.
Im poważniejszy stan zapalny, tym bardziej chondrocyty wariują i tym szybciej postępuje ar-
troza!

Błędy, których nie wolno popełnić

Rozumiesz już, dlaczego największym błędem jest przyjmowanie środków przeciwbólowych.

Uniemożliwiają one wyczuwanie przez Ciebie poważnego niebezpieczeństwa, które zaczyna

grozić Twoim stawom.

www. PocztaZdrowia.pl 7
 Stop artrozie – jak skutecznie leczyć chorobę zwyrodnieniową stawów

Tymczasem dzień za dniem krecia robota szalonych chondrocytów postępuje. Im więcej czasu
mija, tym szybciej opętane chondrocyty prześcigają się w „wypluwaniu” substancji zapalnych,
mających zwieńczyć ich destrukcyjne dzieło!

Przygotuj się na najgorsze: wkrótce zostaną zaatakowane wszystkie inne części stawów.
Twoje ścięgna, kości, a nawet płyn maziowy – który normalnie powinien „smarować” i odży-
wiać stawy – ogarnie stan zapalny będący skutkiem skumulowania się substancji zapalnych.

Stąd zaczerwienienia, obrzęki i, koniec końców, paraliżujący ból.

Choroba zwyrodnieniowa stawów to nie jest błahy problem.

Powinieneś zrobić wszystko, aby jej zapobiec lub – jeśli już zaatakowała – zacząć ją kontrolować.

O czym musisz bezwzględnie pamiętać?

To niezwykle ważna kwestia, zatem pozwolę sobie wyjaśnić w fachowy sposób. Ta diabelska
machina, raz wprawiona w ruch, może mieć dla Ciebie w przyszłości katastrofalne skutki.

Twoje komórki chrzęstne – chondrocyty, zwariowały. Zazwyczaj rekonstruują chrząstkę,

a tymczasem teraz:

1. Niszczą istniejące chrząstki, wydzielając metaloproteinazy, co nie ma nic wspólnego z ich

normalnym działaniem, które polega na pozbywaniu się starej tkanki chrzęstnej. Nawet
zdrowe, nowe komórki są atakowane.

2. Uniemożliwiają powstawanie nowego budulca, który odnawia chrząstkę. Budulcem tym

są kolagen i proteoglikany.

3. Atakują inne części układ ruchu (ścięgna, kości, płyn maziowy), w ytwarzając agresywne
substancje prozapalne, leukotrieny i cytokiny.

Teraz, kiedy już rozumiesz, zdajesz sobie sprawę z kluczowego znaczenia zdrowego stylu życia,
regularnej (ale nie przesadnej) aktywności fizycznej, utrzymania idealnej wagi. Trzeba zrobić
wszystko, aby zapobiec postępowaniu stanu zapalnego.

Jeśli jednak ten proces już się u Ciebie rozpoczął, to koniecznie:

 powstrzymaj stan zapalny za pomocą produktów naturalnych, dobrze tolerowanych przez

organizm;

 dostarczaj swojemu układowi ruchu „budulca” chrząstek, który chondrocyty przestały

produkować.

Plan dziania jest gotowy!

Przyjrzyj się teraz szczegółom, co musisz zrobić.

www. PocztaZdrowia.pl 8
 Stop artrozie – jak skutecznie leczyć chorobę zwyrodnieniową stawów

1. Zwalcz stany zapalne w układzie ruchu

Pierwszy etap, ugasić pożar, który wybuchł w stawach.

 Jeśli za mało się poruszasz, rozpocznij regularne ćwiczenia, aby zwiększyć przepływ mazi
stawowej w chrząstkach.

 Jeśli masz nadwagę, ulżyj Twoim stawom, tracąc zbędne kilogramy. Pierwszym krokiemw
tym kierunku jest zmniejszenie spożycia produktów mącznych, skrobi i słodyczy.

 Jeśli choroba zwyrodnieniowa stawów jest wynikiem wypadku, który dotknął Cię w prze-
szłości lub wynika z Twojego wieku, przejdź bezpośrednio do następnego etapu.

2. Odżywianie przeciwdziałające zapaleniu stawów

Liczna badania naukowe wykazują silny wpływ odżywiania w walce ze stanami zapalnymi.

Aby powstrzymać stan zapalny, a tym samym obniżyć ryzyko wystąpienia choroby zwyrod-
nieniowej stawów:

 Jedz więcej owoców i warzyw. Bogate w przeciwutleniacze, pomogą Ci zmniejszyć stan

zapalny spowodowany przez wolne rodniki.

 Spożywaj jak najwięcej przypraw o właściwościach przeciwzapalnych: za każdym razem

dodawaj do potraw pieprz, kurkumę, cynamon i imbir.

 Zwiększ spożycie kwasów tłuszczowych omega-3 (znajdziesz je w: oliwie z oliwek, oleju

rzepakowym, nasionach lnu, sardynkach, tuńczyku, łososiu, makreli), zmniejsz spożycie
omega-6 (olejów i masła roślinnego na bazie słonecznika, kukurydzy i pestek winogron).
Omega-3 są przeciwzapalne, a omega-6 – prozapalne.

Chcę też podkreślić, że kwasy omega-3 z oleju rybnego nie tylko działają przeciwzapalnie.
Blokują one również wszelkie substancje, agrekanazy, które degradują chrząstkę. Na koniec
zwróć uwagę na rośliny o działaniu przeciwzapalnym.

3. Roślina wypalająca płomieniem stan zapalny

Królowa roślin przeciwzapalnych pochodzi z pustyni Kalahari w Afryce.

Jej właściwości lecznicze prawdopodobnie zostały odkryte przez ludy południowej Afryki,

które używały jej do przygotowania wywaru leczniczego na problemy trawienne, reumatyzm,

artretyzm i obniżenie gorączki.

Jej nazwa to hakorośl (Harpagophytum) lub „czarci pazur”1. Jej oryginalna nazwa wskazuje,
że wypala płomieniem chorobę zwyrodnieniową stawów.

Badania naukowe wykazały, że posiada unikalną zdolność obniżania poziomu cytokin, sub-
stancji prozapalnych2. Badanie opublikowane w 2003 r. wykazało znaczące zmniejszenie bólu
oraz objawów zapalenia stawów u 75. pacjentów leczonych hakoroślą.

www. PocztaZdrowia.pl 9
 Stop artrozie – jak skutecznie leczyć chorobę zwyrodnieniową stawów

Ból zmniejszył się o 25 do 45%, przy porównywalnym, jednoczesnym zwiększeniu mobilności3.

Ponadto, podobnie jak omega-3, roślina ta inhibituje enzymy, które degradują chrząstkę.

Te unikalne właściwości sprawiają, że hakorośl staje się istotnym narzędziem w rękach osób
walczących z chorobą zwyrodnieniową stawów.

Skuteczna jak Vioxx, ale bez efektów ubocznych

Naprawdę nie ma powodu, aby pozbawić swoje zbolałe stawy hakorośli – rośliny, która wydaje
się być stworzona właśnie w tym celu, by iść im na ratunek.

Niektórzy Czytelnicy pamiętają, że przemysł farmaceutyczny wynalazł na początku lat dwu-

tysięcznych nową generację leków przeciwbólowych, tak zwane koksyby, np. Vioxx. Zostały
jednak szybko wycofane z rynku, gdy okazało się, że powodowały choroby serca. Niemniej
jednak były naprawdę skuteczne w walce z bólem.

Badania wykazały, że hakorośl jest co najmniej tak samo skuteczna jak koksyby, ale
daje znacznie mniej skutków ubocznych4!

Badanie, zatwierdzone w 2007 r. wykazało, że wśród 259 pacjentów dawka 480 mg Harpagop-
hytum umożliwia znaczne ograniczenie (24%) skutków choroby zwyrodnieniowej stawów5.

4. Budulec chrząstki, którego chondrocyty nie chcą już produkować

Jeśli ugasiłeś ogień i powstrzymałeś stan zapalny, to wygrałeś bitwę, ale (jeszcze) nie wojnę
z chorobą zwyrodnieniową stawów.

Jest wiele do zrobienia:

Trzeba odbudować chrząstkę

Nie będzie to możliwe, jeśli nie dostarczysz swoim stawom „budulca”, którego Twoje szalone
chondrocyty nie są już w stanie zapewnić.

Masz na to jeszcze jedną, wyjątkową szansę.

Możesz zastosować naturalne substancje, w przypadku których udowodniono naukowo,

że jeśli je spożyjesz, to znajdą się one w mazi stawowej, „gotowe”, aby przeniknąć do chrząstki
i zrekonstruować ją, a tym samym uzupełnić (przejąć) pracę chondrocytów.

Oto Twoje 3 skuteczne i naturalne substancje walczące

z chorobą zwyrodnieniową stawów

1. Naturalna substancja, która odbudowuje uszkodzoną chrząstkę

Twoja broń nr 1 przeciwko spustoszeniom spowodowanym przez artretyzm nazywa się

siarczan glukozaminy.

www. PocztaZdrowia.pl 10
 Stop artrozie – jak skutecznie leczyć chorobę zwyrodnieniową stawów

Naturalnie występuje w pancerzu niektórych skorupiaków, wyławianych na płaskowy-

żach oceanicznych.

Odkrycie siarczanu glukozaminy było szokiem dla globalnej społeczności naukowej. Siarczan
glukozaminy pomaga odbudować uszkodzoną chrząstkę i przekazuje swoje właściwości pły-
nowi maziowemu, co wcześniej wydawało się niemożliwe.

A jedne po drugich badania potwierdzały, że siarczan glukozaminy zmniejsza objawy cho-

roby zwyrodnieniowej stawów. Jego skutki są odczuwalne po 2 do 6 tygodniach leczenia.
Również w dłuższej perspektywie hamuje postęp artrozy.

Jest to decydująca przewaga nad NLPZ, które tylko przyspieszają chorobę zwyrodnieniową
stawów. Biodostępność siarczanu glukozaminy w jelicie wynosi 90%, co oznacza, że jest on
bardzo dobrze przyswajany przez organizm.

Specjalista w dziedzinie zwyrodnienia stawów, dr Veroli, zaleca w swoich książkach dawkę

1500 mg siarczanu glukozaminy dziennie. Według niego, efekt może być odczuwalny już
po 2 tygodniach.

Przy tej dawce, według niektórych badań, glukozamina może być bardziej skuteczna niż pa-
racetamol w łagodzeniu objawów artrozy, bez niekorzystnych efektów ubocznych.

Zaleca się, aby osoby cierpiące na chorobę zwyrodnieniową stawów przyjmowały glukoza-
minę długoterminowo.

Dwa badania kliniczne z udziałem osób cierpiących na zapalenie stawu kolanowego wykazały,
że dzienna dawka 1500 mg siarczanu glukozaminy przyjmowana przez 3 lata hamuje postęp
choroby6, 7.

Nie jest więc zaskoczeniem, że Europejska Liga Przeciwko Reumatyzmowi (EULAR – The
European League Against Rheumatism) zaleca stosowanie siarczanu glukozaminy w formie
suplementu diety8.

2. Odbudowa macierzy chrzęstnej i nawadnianie zapewniające

elastyczność i sprężystość

Twoja druga naturalna broń przeciwko artrozie to siarczan chondroityny.

Jest on składnikiem macierzy chrzęstnej i pomaga ją nawadniać. Jest to szczególnie ważne,

jeśli zależy Ci, aby Twoja chrząstka była sprężysta, elastyczna i pozwalała Twoim stawom
funkcjonować nie powodując bólu.9

Siarczan chondroityny posiada dodatkowe działanie w porównaniu do glukozaminy: jego

obecność zmniejsza aktywność enzymu, który niszczy chrząstkę, czyli hialuronidazy.

Na początku sądzono, że siarczan chondroityny ma działanie dodatkowe w stosunku do

glukozaminy. Jego obecność miała zmniejszać aktywność enzymu niszczącego chrząstkę –
hialuronidazy.

Ostatnie badania wskazują jednak, że glukozamina i siarczan chondroityny się uzupełniają.

www. PocztaZdrowia.pl 11
 Stop artrozie – jak skutecznie leczyć chorobę zwyrodnieniową stawów

Według Jacqueline Lagacé, specjalistki w dziedzinie immunologii z Quebecu, byłej dyrektor

laboratorium badawczego na Wydziale Medycznym Uniwersytetu w Montrealu:

Szacuje się, że przyjmowanie tych dwóch produktów poprawia stan kości i stawów
w około 80% przypadkach.

Według francuskiego portalu passeportsante.net:

Połączenie glukozaminy i chondroityny jest istotne, ponieważ mechanizmy działania

tych dwóch cząsteczek są różne i wzajemnie się uzupełniają.

Według ostatniego międzynarodowego badania klinicznego, przeprowadzonego przez „The

Moves”10 w 2014 r., efekty połączenia chondroityny i glukozaminy są porównywalne do tych
uzyskanych w przypadku leków przeciwzapalnych – bez skutków ubocznych.

Dr Veroli zaleca dawkę 1200 mg siarczanu chondroityny dziennie. Ale efekt jest odczuwalny
dopiero po 4 – 8 tygodniach leczenia, czyli nieco dłużej niż w przypadku glukozaminy.

Ale uwaga: glukozamina i chondroityna nie są odpowiednie dla wszystkich pacjentów. Po-
wszechnie uważa się, że są one skuteczne tylko u około 80% osób. Tak więc jedna na pięć
osób nie odczuje ulgi.

3. Zmniejszenie bólu o 82%

Najlepsze zachowałem na koniec: Twoja broń nr 3 jest produktem naturalnym, który w badaniu
przeprowadzonym metodą podwójnie ślepej próby (metoda badawcza), wykazał zmniejszenie
bólu u pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów o 82% po 6. tygodniach leczenia.

To metylosulfonylometan (MSM).

MSM jest produktem, który zwiększa naturalną produkcję siarczanu chondroityny, siar-
czanu glukozaminy i kwasu hialuronowego w organizmie; substancji, które zapewniają
stawom elastyczność.

Według portalu lanutrition.fr, który jest autorytetem w dziedzinie wykorzystania naturalnych

substancji w leczeniu:

Dzięki zawartości siarki, MSM wspomaga utrzymanie prawidłowego stanu tkanki

łącznej (ścięgna, głębokie warstwy skóry właściwej, kolagen, chrząstki itp.). Siarka jest
niezbędna do prawidłowego działania glutationu, który bardzo silnie zwalcza wolne
rodniki, co jest niezbędne do tworzenia i odbudowy macierzy komórkowej chrząstki.

Wyniki badania opublikowanego w 2011 r. wykazują wpływ MSM w przypadku pacjentów

z chorobą zwyrodnieniową stawów11.

Uwaga, poziom MSM w organizmie gwałtownie spada wraz z wiekiem. Dlatego wskazane jest,
aby osoby starsze cierpiące na artretyzm przyjmowały go w formie suplementu diety, zwłaszcza,
że badania kliniczne wykazały, że w połączeniu z glukozaminą (o której była mowa powyżej),
daje to lepsze wyniki niż w przypadku poszczególnych produktów przyjmowanych oddzielnie.

www. PocztaZdrowia.pl 12
 Stop artrozie – jak skutecznie leczyć chorobę zwyrodnieniową stawów

Nietoksyczne produkty o wielu zaletach

Podobnie jak siarczan glukozaminy i siarczan chondroityny, MSM nie jest toksyczny i nie
wchodzi w interakcje z lekami. Jednakże, aby wykazać wszystkie swoje zalety, powinien być
przyjmowany codziennie przez dłuższy okres. Efekty są odczuwalne po około 3 tygodniach.

Dostarcza także innych korzyści organizmowi: zmniejsza występowanie alergii poprzez bloko-
wanie receptorów w błonie śluzowej, w taki sposób, że alergeny nie mogą się tam umiejscowić.
Wpływa również pozytywnie na trawienie, gydż zmniejsza problemy z biegunką, zaparciami
i nadmiernym zakwaszeniem.

MSM pozytywnie współdziała również z siarczanem glukozaminy: w badaniu losowym

przeprowadzonym metodą podwójnie ślepej próby, 118 pacjentów z chorobą zwyrodnienio-
wą stawów brało albo glukozaminę albo MSM, albo połączenie glukozaminy oraz MSM, albo
placebo. Po 12 tygodniach leczenia uczestnicy, którzy dostali dwa produkty jednocześnie,
odczuwali największy spadek bólu12.

Jak się leczyć, żeby nie pójść z torbami?

Prawdopodobnie zadajesz sobie teraz pytanie, jaki budżet trzeba przewidzieć, żeby zapewnić
sobie te wszystkie specjalistyczne produkty, które z pewnością są bardzo drogie.

Prawdą jest, że niestety nie znajdziesz siarczanu glukozaminy, siarczanu chondroityny ani
MSM na półkach supermarketów. Są to substancje, które (w Europie) są nadal „tajne”, a ich
produkcja, transport i składowanie wymagają specjalnych środków ostrożności, aby nie
zmienić ich właściwości.

Są spryciarze, którzy bawią się w sprzedawanie ich w Internecie po zaniżonych cenach. Ale,
jaką masz gwarancję co do jakości tych produktów, ich autentyczności i uczciwości całej
transakcji, w wyniku której te produkty trafią do Ciebie w paczce? Będziesz mieć odwagę
przełknąć to bez mrugnięcia okiem?

Należy również pamiętać, że siarczan glukozaminy jest wykonany z pancerza skorupiaków.

Osoby, które są uczulone na skorupiaki, nigdy nie powinny zatem przyjmować glukozaminy,
a ostrzeżenie nie zawsze jest umieszczone. Z siarczanem chondroityny jest jeszcze gorzej:

Różnice w jakości między poszczególnymi suplementami diety są ogromne. Czysta chondro-

ityna wymaga bardzo kosztownego i skomplikowanego procesu produkcyjnego. Zdarza się,
że w celu osiągnięcia większego zysku producenci dodają do produktu zmielone chrząstki
i sprzedają go pod nazwą „chondroityny”. W 2007 r. przeprowadzono testy, w wyniku których
„wytknięto palcem” kilku holenderskim firmom, że aż 5 z produkowanych przez nie suple-
mentów na 7 nie zawierało chondroityny, tylko składało się ze zmielonych chrząstek.

Jeśli chodzi o MSM, to również tutaj mamy produkty różnej jakości. Osobiście polecam pro-
dukt otrzymywany przez destylację, a nie przez krystalizację. Krystalizacja wymaga użycia
zanieczyszczonych rozpuszczalników, potencjalnie pozostawiających toksyczne produkty
uboczne (np.: metale ciężkie i węglowodory chlorowane). Czysty MSM musi być bardzo suchy,
o zawartości wody poniżej 0,1% (miareczkowanie Karla Fischera).

www. PocztaZdrowia.pl 13
 Stop artrozie – jak skutecznie leczyć chorobę zwyrodnieniową stawów

Uważaj na producentów, którzy twierdzą, że ich MSM jest czysty w „99,9%”, ale nie powołują
się na testy czystości na obecność lotnych związków organicznych. Badania te są wykonywane
specjalną metodą chromatografii gazowej wysokiej rozdzielczości – to specyficzna metoda
ilościowa, określająca czystość MSM na okoliczność obecności lotnych związków organicznych.

W przypadku hakorośli (Harpagophytum) należy wybrać produkt z gwarantowaną zawar-

tością 5% irydoidów, aktywnej substancji czynnej o działaniu przeciwzapalnym. Stężenie to
umożliwia optymalne wykorzystanie dobroczynnego działania hakorośli.

Kupowanie tych produktów „w ciemno” jest bardzo ryzykowne. Zalecam szczególną ostrożność
przy wyborze tego typu środków w sklepach zielarskich. Jeśli masz w pobliżu dobrą aptekę,
oferującą produkty naturalne, prowadzoną przez kompetentne w tej dziedzinie osoby, to
rekomendowałbym zakup w aptece.

Ważne zastrzeżenie
Uwaga, nie ma 100% gwarancji skuteczności tych substancji w walce z chorobą zwyrodnieniową
stawów. Jak wspomniano powyżej, na niektóre osoby to nie zadziała. I oczywiście, im bardziej
zaawansowana jest Twoja choroba zwyrodnieniowa stawów, tym bardziej niepewna i dłuższa
będzie terapia mająca na celu wyeliminowanie bólu i odzyskanie całkowitej sprawności.

Ponadto należy pamiętać, że podstawą każdego leczenia jest odpowiednia dieta. Należy pamiętać,
że suplementy diety na poprawę stanu Twoich stawów będą bardziej skuteczne, jeśli dodat-
kowo uzupełnisz suplementację witaminą D, kwasami omega-3 i dobrymi multiwitaminami.

Suplementy uzupełniające

Liście pokrzywy:

Zawierają składniki przeciwzapalne, które hamują produkcję interleukiny13, 14. Pokrzywa

pozwala często na redukcję określonej dawki leków. Ostatnie badania we Francji udowodniły
niezaprzeczalną pomoc wyciągu z pokrzywy połączonego z tranem i witaminą E (Phytalgic)
w leczeniu objawów artrozy kolana oraz w zmniejszeniu zapotrzebowania na leki przeciw-
zapalne15.

Wyciąg z pokrzywy był testowany przez 3 tygodnie, w próbie liczącej 8 955 osób, które
cierpiały na artrozę i schorzenia reumatoidalne. Ból przy spoczynku i podczas wysiłku był
badany w skali od 0 do 4. Dzięki pokrzywie ból zmniejszył się z 55%, 45% do 38%. Poprawę
zaobserwowano w 11. dniu leczenia. Pokrzywa może być również przydatna w zmniejszaniu
dawek leków tradycyjnych.

W przeprowadzonej ankiecie 60% pacjentów zażywających chemiczne środki przeciwbólowe

mogło zmniejszyć ich dawkę lub całkowicie je wyeliminować16. W innym badaniu pokrzywa
pomogła silnie zredukować dawkę leków17. Dawki szacuje się od360 mg wyciągu płynnego
do 460 mg wyciągu suchego lub 600 mg pokrzywy naturalnej.

www. PocztaZdrowia.pl 14
 Stop artrozie – jak skutecznie leczyć chorobę zwyrodnieniową stawów

Metan sulfonyl metylu lub MSM jest składnikiem siarkowym o właściwościach przeciwza-
palnych. MSM w leczeniu artrozy nie był często badany. Działanie MSM w zmniejszeniu bólu
i poprawy giętkości jest raczej niewielkie18. Zalecane dawki oscylują między 2 a 3 g dziennie.

Oleje rybne

Oleje rybne zawierające omega-3 są łatwo przyswajalne w formie kapsułek. Jest to użytecz-
na metoda, jeśli spożywamy mało tłustych ryb. Kiedy dostarczamy kwasów omega-3 naszej
chrząstce, to jest ona chroniona od destrukcji, a dzieje się tak, ponieważ omega-3 blokują
zapalenie oraz hamują enzymy „zjadające” chrząstkę. W oparciu o te obiecujące rezultaty
badacze przeprowadzili badania kliniczne u 31 pacjentów cierpiących na artrozę, którym
zaplanowano wstawienie protezy stawu. Część otrzymała olej rybny (bogaty w omega-3).

Podczas operacji pobrano próbki chrząstki i poddano ją badaniom. U 86% pacjentów otrzy-
mujących omega-3 poziom enzymów destrukcyjnych (agrekanowych) zmniejszył się znaczą-
co, podczas gdy u pacjentów otrzymujących placebo zmniejszył się tylko o 25%. Badacze nie
stwierdzili różnicy w przypadku innych markerów zapalnych.

Aromaterapia

Aromaterapia okazuje się doskonałym sposobem leczenia bólu związanego z artrozą. W tym
przypadku należy wybrać olejki eteryczne o właściwościach przeciwzapalnych, przeciwbó-
lowych i rozluźniających. Przede wszystkim polecam olejek z golterii, znany też pod nazwą
winter green.

1 Golteria: podstawowy olejek eteryczny

Golteria rozesłana ma działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe. Nazywa się ją też roślinną

aspiryną, ponieważ zawiera 99% salicylanu metylu, który jest pochodną aspiryny. Jej skład
czyni ją prawie „lekiem”. Aby wzmocnić działanie olejku z golterii, można dodać olejki z roz-
marynu z kamforą, imbiru czy drzewa katafray. Olejek z lawendy to również warte uwagi
rozwiązanie ze względu na jego właściwości przeciwbólowe i rozkurczające mięśnie. Wiernym
towarzyszem tych olejków jest żel z organicznego krzemu.

2. Żel z organicznego krzemu i olejki eteryczne

Bardzo łatwą w przygotowaniu i skuteczną jest następująca mieszanka: trzy krople olejku
z golterii wymieszaj z kroplą (wielkości orzecha) żelu z organicznego krzemu. Po wymiesza-
niu nakładaj na bolące miejsca trzy razy dziennie w razie potrzeby aż do uzyskania popra-
wy. Dodanie wyciągu z hakorośli (czarciego pazura) zwiększa ich skuteczność, zapewniając
natychmiastową ulgę.

3. Krzem organiczny

Krzem pomaga wzmacniać i stabilizować tkankę chrzęstną. Ponadto ma on działanie prze-

ciwbólowe i przeciwzapalne. Oznacza to, że wystarczy użyć żelu z organicznego krzemu, aby

www. PocztaZdrowia.pl 15
 Stop artrozie – jak skutecznie leczyć chorobę zwyrodnieniową stawów

odczuć wyraźną ulgę. W razie potrzeby należy nakładać porcję żelu wielkości orzecha trzy do
czterech razy dziennie przez jeden lub dwa miesiące. Ponieważ produktu tego trzeba używać
często i przez dłuższy okres czasu, musi on być bardzo dobrej jakości. W tym przypadku oba
zalecane żele nie mają dodatkowych składników, takich jak parabeny, glikol propylenowy,
glikol polietylenowy (PEG), fenoksyetanol, czy sztucznych barwników.

Ze względu na zdolność krzemu do łagodzenia bólu, można używać żelu na zmianę z mieszan-
kami olejków eterycznych na bazie:

 żelu aloesowego (który nie jest tłustą substancją),

 łagodzącego i przeciwzapalnego oleju roślinnego takiego jak olej z dziurawca, zwany

maceratem z dziurawca.

4. Żel aloesowy

Najlepiej wybierać ekologiczny żel aloesowy o wysokiej zawartości aloesu (>95%).

5. Macerat z dziurawca

Macerat z dziurawca jest szczególnie polecany na oparzenia słoneczne, bóle stawów oraz
problemy z hemoroidami. Wybieraj macerat o intensywnie czerwonej barwie, ponieważ jest
on bardziej skuteczny.

6. Aromatyzowane balsamy

Oto dwa przykłady balsamów, które można samemu zrobić i nakładać rano i wieczorem:

Balsam nr 1: 12 kropli olejku z golterii + 12 kropli olejku z rozmarynu z kamforą rozpuścić

w 15 ml maceratu z dziurawca.

Balsam nr 2 (szczególnie zalecany w przypadku bólu związanego z zimnem): 9 kropli olejku

z rozmarynu z kamforą + 9 kropli olejku z sosny nadmorskiej (terpentynowy) + 6 kropli olejku
z golterii rozpuścić w 15 ml maceratu z dziurawca19.

Autor: Jean-Marc Dupuis

Konsultacja merytoryczna wydania polskiego: dr n. med. Małgorzata Sawicka
Konsultacja farmaceutyczna: mgr farm. Marcin Adamski
Tłumaczenie: Agnieszka Magdziarek
Redakcja wydania polskiego: Zuzanna Ołtarzewska, Agnieszka Spólna, Agnieszka Sroka
DTP: Kreatywne Media Monika Gajewska
Niezależne Wydawnictwo Informacyjne sp. z o.o., ul. Sienkiewicza 81/3, lok. 200, 15-003 Białystok
KRS 0000445450 – Sąd Rejonowy w Białymstoku, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego.
Kapitał zakładowy 10 000,00 zł.

www. PocztaZdrowia.pl 16
 Stop artrozie – jak skutecznie leczyć chorobę zwyrodnieniową stawów

Źródła:
1) Degenerative diseases of the musculoskeletal system-overview of current clinical studies of Devil’s Claw (Harpagophyti radix);
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/ pubmed/12244884?dopt=Abstract

2) Fiebich BL: Inhibition of TNF-alpha synthesis in LPS-stimulated primary human monocytes by Harpagophytum extract SteiHap
69. Phytomedicine. 2001 Jan;8(1):28-30

3) Wegener T: Treatment of patients with arthrosis of hip or knee with an aqueous extract of Devil’s Claw (Harpagophytum
procumbens DC.). Phytother Res 2003, 17(10):1165-1172.

4) Chrubasik S: A randomized double-blind pilot study comparing Doloteffin and Vioxx treatement of low back pain. Rheumatology
(Oxford). 2003, 42(1) : 141-148.

5) Effectiveness and safety of Devil’s Claw tablets in patients with general rheumatic disorders. Author: Warnock M, McBean D,
Suter A, Tan J, Whittaker P. Source: Phytother Res. 2007; 21(12):1228-33.

6) Reginster JY, Deroisy R, Rovati LC, Lee RL, Lejeune E, Bruyere O, Giacovelli G, Henrotin Y, Dacre JE, Gossett C. Long-term ef-
fects of glucosamine sulphate on osteoarthritis progression: a randomised, placebo-controlled clinical trial. Lancet 2001 Jan
27;357(9252):251-6.

7) Pavelka K, Gatterova J, Olejarova M, Machacek S, Giacovelli G, Rovati LC. Glucosamine sulfate use and delay of progression of knee
osteoarthritis: a 3-year, randomized, placebo-controlled, double-blind study. Arch Intern Med 2002 Oct 14;162(18):2113-23.

8) Zhang W, Doherty M, Leeb BF, et al. EULAR evidence-based recommendations for the diagnosis of hand osteoarthritis: Report
of a task force of ESCISIT. Ann Rheum Dis 2009;68:8-17.

9) Arthrose la chondroitine et la glucosamine sont-elles efficaces? http://www.thierrysouccar. com/sante/info/arthrose-la-

-chondroitine-et-la-glucosamine-sont-elles-efficaces-1016

10) The Combination of Chondroitin Sulfate and Glucosamine Proves Effective for the Symptomatic Treatment of Knee Osteoart-
hritis; http://www.thierrysouccar.com/sante/info/arthrose-la-chondroitine-et-la-glucosamine-sont-elles-efficaces-1016

11) Efficacy of methylsulfonylmethane supplementation on osteoarthritis of the knee: a randomized controlled study. Debbi EM1,
Agar G, Fichman G, Ziv YB, Kardosh R, Halperin N, Elbaz A, Beer Y, Debi R.

12) Meta-Analysis of the Related Nutritional Supplements Dimethyl Sulfoxide and Methylsulfonylmethane in the Treatment of Os-
teoarthritis of the Knee Sarah Brien, 1 Phil Prescott, 2 and George Lewith1, 1 Department of Primary Medical Care, University
of Southampton, Aldermoor Health Centre, Aldermoor Close, Southampton, Hindawi Publishing Corporation, Evidence-Based
Complementary and Alternative Médicine 2009

13) Teucher T. Cytokine secretion in whole blood of healthy subjects following oral administration of Urtica dioica L. plant extract
Arzneimittelforschung. 1996, (9):906-910.

14) Riehemann K. Plant extracts from stinging nettle (Urtica dioica), an antirheumatic remedy, inhibit the proinflammatory trans-
cription factor NF-kappaB. FEBS Lett. 1999, 442(1):89-94.

15) Jacquet A. Phytalgic, a food supplement, vs placebo in patients with osteoarthritis of the knee or hip: a randomised double-blind
placebo- controlled clinical trial. Arthritis Res Ther. 2009;11(6):R192. Epub 2009 Dec 16. PubMed PMID: 20015358; PubMed
Central PMCID:PMC3003499.

16) Ramm S. Brennesselblaetter-Extrakt: Wirksam und vertraeglich bei Arthrose- und rheumatoider Arthritis. In: Rheumatherapie
mit Phytopharmaka. Eds. S. Chrubasik, M. Wink, Hippokrates-Verlag (Stuttgart, Allemagne), 1997, pp 97- 106.

17) Chrubasik S. Evidence for antirheumatic effectiveness of stewed Herba urticae dioicae in acute arthritis: a pilot study. Phyto-
medicine, 1997, 4: 105-108.

18) Brien S, Prescott P, Bashir N, Lewith H, Lewith G. Systematic review of the nutritional supplements dimethyl sulfoxide (DMSO)
and methylsulfonylmethane (MSM) in the treatment of osteoarthritis. Osteoarthritis Cartilage. 2008 Nov;16(11):1277-88. Epub
2008 Apr 15. Review. PubMed PMID: 18417375.

19) Część tej publikacji została stworzona na podstawie „Dossier Naturalnych Terapii” numer 1, autorstwa T. Souccara.

www. PocztaZdrowia.pl 17
Rośliny, które leczą
Skarb ukryty w Twoim ogródku
W leczeniu chorób i dolegliwości nasi przodkowie od tysięcy
lat korzystali z dobrodziejstw natury: z roślin leczniczych.
Przygotowywali z nich cenne napary, wywary, nalewki,
olejki, okłady...

Z czasopismem Rośliny i Zdrowie. Twoja naturalna apteka:

✔ o dkryjesz, jak łatwo jest wyhodować w swoim ogródku rośliny

od zawsze uprawiane przez naszych przodków,
✔ d owiesz się, jak można uprawiać wybrane rośliny wykorzystywane
do celów leczniczych w innych kulturach: w medycynie chińskiej,
indyjskiej czy amazońskiej.

Przygotuj swoje własne lekarstwa

Czasopismo Rośliny i Zdrowie. Twoja naturalna apteka opisuje,
jak samodzielnie przygotować lekarstwa, które skutecznie zwalczą Rośliny i Zdrowie.
choroby lub zapobiegną wielu dolegliwościom. Twoja naturalna apteka
◾ 24–28 stron
Nawet jeśli nie masz ogródka, przekonasz się, że w zwykłej doniczce Prenumerata 12 miesięcy + 3 PREZENT
na parapecie lub na balkonie możliwa jest uprawa całej naturalnej ◾ wydanie elektroniczne 149 zł
◾ wydanie papierowe w Polsce 249 zł
apteki ratunkowej.
◾ wydanie papierowe poza Polską 449 zł

Po zaprenumerowaniu Rośliny i Zdrowie

otrzymasz w PREZENCIE:
1. Numer specjalny Rośliny i Zdrowie
2. O
 czyszczanie organizmu.
7-dniowy program detoksykacji
3. Naturalne kosmetyki (tom 1)

Następnie regularnie co miesiąc będziesz w ramach prenumeraty

otrzymywać nowy numer miesięcznika Rośliny i Zdrowie.

Dane do przelewu N
 umer konta 79 2490 0005 0000 4600 1757 5307
Odbiorca Niezależne Wydawnictwo Informacyjne sp. z o.o.,
ul. Sienkiewicza 81/3, lok. 200, 15-003 Białystok
Tytuł przelewu W tytule przelewu wpisz: prenumerata Rośliny i Zdrowie oraz podaj
• swój adres e-mail (jeśli zamawiasz prenumeratę elektroniczną)
• imię i nazwisko oraz adres pocztowy, na który chcesz otrzymywać Twoją prenumeratę
(jeśli zamawiasz prenumeratę papierową)

Więcej na: www.RoslinyiZdrowie.pl

 Najpoczytniejsze źródło informacji o naturalnych metodach leczenia:

Dossier Naturalnych Terapii

to cykl raportów specjalnych na temat
nowych odkryć z zakresu medycyny naturalnej
potwierdzonych przez badania naukowe.

W każdym miesiącu jedna choroba jest omówiona w sposób

systematyczny: otrzymasz pełne informacje na temat zapobiegania
i leczenia jej metodami naturalnymi i wyjaśnienia,
jak te metody możesz od razu zastosować.

I nie mamy tutaj na myśli tylko katarów, lekkich oparzeń

i drobnych urazów: otóż mówimy także o poważnych
chorobach, takich jak artroza, cukrzyca, stwardnienie rozsiane,
choroby sercowo-naczyniowe, a nawet nowotwory.

Niezależna publikacja Dossier Naturalnych Terapii

jest całkowicie rewolucyjna w odniesieniu do
„poprawnego” leczenia akademickiego.

Dossier Naturalnych Terapii poszuka za Ciebie

– w ponad 150 specjalistycznych publikacjach
– najbardziej obiecujących wyników badań Dossier Naturalnych Terapii
◾ 8–12 stron
prowadzonych przez specjalistów ze 120 krajów. Prenumerata 12 miesięcy + 2 PREZENTY
◾ wydanie elektroniczne 118,80 zł
◾ wydanie papierowe w Polsce 248,80 zł
Po zaprenumerowaniu Dossier Naturalnych Terapii ◾ wydanie papierowe poza Polską 422,80 zł
otrzymasz w prezencie pakiet 2 ważnych raportów:

Raport specjalny nr 1: „Jak zwalczyć cukrzycę odpowiednią dietą.

Naukowa rewolucja w odżywianiu”
Raport specjalny nr 2: „Cała prawda o cholesterolu”

Następnie, regularnie co miesiąc będziesz w ramach prenumeraty

otrzymywać nowy raport Dossier Naturalnych Terapii.

Dane do przelewu N
 umer konta 79 2490 0005 0000 4600 1757 5307
Odbiorca Niezależne Wydawnictwo Informacyjne sp. z o.o.,
ul. Sienkiewicza 81/3, lok. 200, 15-003 Białystok
Tytuł przelewu W tytule przelewu wpisz: prenumerata Dossier Naturalnych Terapii oraz podaj
• swój adres e-mail (jeśli zamawiasz prenumeratę elektroniczną)
• imię i nazwisko oraz adres pocztowy, na który chcesz otrzymywać Twoją prenumeratę
(jeśli zamawiasz prenumeratę papierową)

Więcej na: www.DossierNaturalnychTerapii.pl

 ZDROWIE, WITALNOŚĆ
I DŁUGOWIECZNOŚĆ
Terapie młodości dra Thierry’ego Hertoghe’a

W doskonałym zdrowiu
do setnych urodzin – oto sekret
Dlaczego niektóre osoby są sprawne fizycznie nawet w wieku 100 lat, a inne
nie mogą podnieść się z fotela czy łóżka jeszcze przed siedemdziesiątką?

 Co jeść, aby mieć mocne i zdrowe serce?

 Jak zapobiec artrozie?

 Czego potrzebuje mózg, aby sprawnie funkcjonować

aż do późnej starości?

 Jak wzmocnić system odpornościowy, aby zapobiec infekcjom?

 Jak odzyskać prawidłowy poziom hormonów bez chemicznych

ć!
Nowoś leków i ich ubocznych skutków?

Zapraszam Cię do otrzymywania porad i wskazówek

Zdrowie, Witalność i Długowieczność
12–20 stron
Prenumerata 12 miesięcy + 2 PREZENTY
Wydanie elektroniczne 264 zł
jak spowolnić proces starzenia się organizmu
od jednego z najlepszych światowych
ekspertów w dziedzinie medycyny Anti-Aging

Po zaprenumerowaniu Zdrowie, Witalność i Długowieczność

otrzymasz dwie publikacje (w formie pdf) w PREZENCIE:
PREZENT NR 1 Naturalna substancja kluczem do miłości
i szczęścia
PREZENT NR 2 Rak – jak go uniknąć lub łatwiej pokonać
ty!
Prezen Następnie, regularnie co miesiąc będziesz w ramach
prenumeraty otrzymywać nowy numer miesięcznika
Zdrowie, Witalność i Długowieczność.

DANE DO PRZELEWU
Numer konta 79 2490 0005 0000 4600 1757 5307
Odbiorca Niezależne Wydawnictwo Informacyjne sp. z o.o., ul. Sienkiewicza 81/3, lok. 200, 15-003 Białystok
Tytuł przelewu  W tytule przelewu wpisz: prenumerata Zdrowie, Witalność i Długowieczność
oraz swój adres e-mail
Kwota przelewu: 264 zł

Więcej na: www.terapiehormonalne.pl