B12 Vitamini Eksikliği

Vücut içerisinde B12 vitamini seviyesi çok azaldığında ortaya çıkan

duruma B12 eksikliği denilir. Bu durum geri döndürülemez nörolojik
sorunlara yol açabilir. İnsan vücudu dört yıl yeterli olacak kadar B12
vitaminini depolayabilir ve fazla, istenmeyen kısmını idrar ile dışarı atar.

B12 vitamini hayvan etinde doğal olarak bulunur ve sağlıklı bir diyetle
B12 eksikliği belirtilerinden kolayca kaçınmak mümkündür. Ancak çeşitli
nedenlerle et tüketmeyen insanlar ek B12 vitamini takviyesi alabilirler.
Bu vitamin endüstriyel olarak sadece bakteriyel fermantasyon sentezi ile
üretilebilir. 

B12 Vitamini Nedir?

B12 vitamini suda çözünebilen, DNA sentezinde, yağ asitleri ve amino

asitlerin vücut içinde kullanımında oynadığı rol sayesinde vücut
içerisindeki hemen her hücrenin ihtiyaç duyduğu bir B vitamini türüdür.

Sinir sisteminin sağlığı, beyin fonksiyonları ve alyuvarların üretimi için

gereklidir. Kobalamin, B12 vitamininin bir diğer adıdır. B12 vitamini, en
büyük ve yapısal olarak en karmaşık vitamindir.

Vitaminler genel olarak ya vücut tarafından hiç üretilmeyen ya da

olumsuz sağlık sonuçlarını veya hastalıkları önlemek için yetersiz
miktarda üretilebilen temel besinlerdir. Bu sebeple uygun beslenmeyle
ve sadece tıbbi açıdan gerekli olduğu durumlarda vitamin takviyeleriyle
vücuda vitamin sağlamak gereklidir. 

B12 Vitaminin Faydaları Nelerdir?

B12 vitamini, beynin ve sinir sisteminin normal işlevini sürdürmesi için

çok önemlidir. Ayrıca alyuvarların oluşumunda önemli bir rol oynar.
DNA'nın oluşturulmasına ve düzenlenmesine yardımcı olur.

Vücuttaki hemen her hücrenin metabolizması, yağ asitlerinin sentezinde

ve enerji üretiminde rol oynayan B12 vitaminine bağlıdır. B12 vitamini,
insan vücudunun folik asidi emmesine yardımcı olarak depolanan
enerjinin salınmasını sağlar. 
İnsan vücudu hemen her dakika sürekli milyonlarca alyuvar hücresi
üretir. Bu hücrelerin çoğalması için B12 vitamini gereklidir. B12 vitamini
seviyeleri çok düşükse alyuvar hücrelerinin üretimi azalır. Alyuvar
hücresi sayısının düşmesi düşerse anemiye yol açar.

Yapılan araştırmalar sonucunda 14 yaş üzerindeki bireylerin günde 2, 4

mikrogram (mcg) B12 vitamini tüketmeleri tavsiye edilmektedir. Hamile
kadınlarda bu miktar 2.6 mikrogram iken anne sütü ile bebek emziren
kadınlarda bu miktar 2.8 mikrograma çıkmaktadır. Aşırı B12 vitamini
alımı toksik veya zararlı nitelikler göstermemiştir. Bununla birlikte
vitamin takviyesi almaya başlamadan önce her zaman doktora
başvurulmalıdır.

B12 Vitamini Nelerde Bulunur?

B12 Vitaminini birçok besin kaynağından elde edebilirsiniz. B12 Vitamini et çok
hayvansal kaynaklı besinlerde bulunur. Bitkilerde bulunmadığı için vegan tarzı beslenen
kişilerin, beslenmelerine dikkat etmesi gerekmektedir. 
B12 eksikliğinin neden olduğu bağışıklık sisteminin zayıflaması, unutkanlık gibi hafıza
problemleri ve kansızlık gibi durumlar için hayvansal gıda tüketmeyen kişiler takviye
ürünlerden faydalanabilmektedir.
B12 Vitamininin en çok bulunduğu besinler ise; 

 Et
 Süt
 Yumurta
 Peyniralık gibi hayvansal besinlerdir.

Belirtiler

B12 Vitamini Eksikliği Nedir ve Belirtileri Nelerdir?

B12 vitamini eksikliği, vücut tarafından yeterli B12 vitamini

alınmadığında ortaya çıkar. Özellikle sinir sistemi ve beyinde geri
dönüşümsüz ve potansiyel olarak ciddi hasara yol açabilir. Normalden
biraz daha düşük B12 vitamini seviyeleri bile depresyon, akıl karışıklığı,
hafıza problemleri ve yorgunluk gibi eksiklik semptomlarını tetikleyebilir.
Bununla birlikte, bu semptomlar tek başına B12 vitamini eksikliği tanısını
koymaya yetecek kadar belirleyici değildir. 
Bazı ilaçlar B12 vitamini ile etkileşime girebilir. Bunlar arasında
metformin, proton pompası inhibitörleri ve sıklıkla peptik ülser hastalığı
için kullanılan h2 reseptör agonistleri bulunur. Bu ilaçlar B12 vitamini
emilimini engelleyebilir. Antibiyotik kloramfenikol veya kloromisetin B12
takviyesi alan bireylerde kırmızı kan hücresi üretimini etkileyebilir. 

B12 vitamini eksikliğinin diğer belirtileri arasında iştahsızlık, kabızlık, ve

kilo kaybı görülür. Eksiklik semptomları şiddetlendiğinde el ve ayaklarda
uyuşma veya karıncalanma gibi nörolojik değişiklikler gerçekleşebilir ve
bazı vakalarda hareket ederken denge daha zor korunur.

B12 vitamini eksikliği olan bebeklerde yüz titremeleri, refleks

problemleri, beslenme zorlukları, tahriş görülebilir. Eğer eksiklik tedavi
edilmezse büyüme problemleri gibi olağandışı durumlar ortaya çıkabilir.

B12 vitamini eksikliği ciddi bir kalıcı sinir ve beyin hasarı riski taşır. B12
vitamini yetersiz olan bireylerde psikoz, mani ve bunama gibi durumların
gelişme riski daha yüksektir.

Yetersiz B12 vitamini de anemiye, yani kansızlığa neden olabilir.

Aneminin en yaygın belirtileri arasında yorgunluk, nefes darlığı ve
düzensiz kalp atışı bulunmaktadır. Anemi durumuna sahip bireyler dil ya
da ağız ağrısı, beklenmedik kilo kaybı, soluk veya sararmış cilt, ishal ile
adet sorunları ile karşılaşabilirler.

B12 vitamini eksikliği ayrıca vücudu enfeksiyonların etkilerine daha

duyarlı hale getirir. B12 vitamini eksikliği anemisi ile folat eksikliği
anemisi sıklıkla birlikte görülür ve ayırt edilmeleri zor olabilir. Bu
durumların tedavisi B12 vitamini enjeksiyonları ve folik asit haplarını
içerebilir.

Kimler B12 Eksikliği Riski Taşır?

Diyetlerinde hayvansal gıda bulunmayan kişiler, B12 vitamini eksikliği

riskiyle karşı karşıyadır. Hamilelik süreci ve sonrasında emzirme dönemi
vegan beslenmeden kaynaklanan B12 eksikliğini kötüleştirebilir. Bitki
kaynaklı gıdalar, insan sağlığını korumak için yeterli B12 vitamini
içermezler.
Pernisiyöz anemisi olan bireylerde B12 vitamini eksikliği görülebilir..
Pernisiyöz anemisi kanı etkileyen bir bağışıklık sistemi hastalığıdır ve
midede vücudun B12 vitaminini emmesine izin veren bir protein olan
intrinsik faktörünün (IF) yeterli miktarda bulunmamasına neden olur.

İnce bağırsağı cerrahi olarak kısaltılmış bireyler gibi ince bağırsak

problemleri olanlar bulunur. Bu nedenle B12 vitamini vücut tarafından
yeterli miktarda emilmeyebilir.

Besinlerin emiliminin azalmasına neden olan gastrit, çölyak hastalığı ve

inflamatuar bağırsak hastalığı da B12 eksikliğine yol açabilir. Kronik
alkolizm etkisi altında olan bireyler de aynı nedenle B12 vitamini
eksikliği yaşayabilir. 

B12 Vitamin Takviyesi

Bazı bireyler normal hayvansal gıda kaynaklarından B12 vitamini

emmekte zorluk çeker ve takviye almaları gerekebilir. Takviyeler ağızdan
veya burun spreyi ile alınabilir.

Bununla birlikte, ağızdan alınan takviyeler genellikle eksiklik durumunun

giderilmesinde yardımcı olmaz. Bu tür vakalarda B12 vitamini doğrudan
vücuda enjekte edilebilir. Bazı soya sütü markaları ve kahvaltılık tahıllar
B vitamini ile takviye edilir.

Veganlar, diyetlerinde B12'yi doğal olarak sağlayan hayvan ürünleri

bulundurmadığı için, B12 eksikliğini önlemek üzere takviye alabilirler. Bu
özellikle hamilelik ve emzirme döneminde önemlidir. Ancak B12
takviyesi böbrek hastalığı olan kişiler için önerilmez. 

Acıbadem Web ve Yayın Kurulu  tarafından hazırlanmıştır.Güncellenme Tarihi: 4 Mayıs 2021

SalıYayımlanma Tarihi: 9 Mart 2020 Pazartesi
 E-mailile paylaşın WhatsAppile paylaşın