2-KAPILI DEVRELERİN SENTEZİ

EHB332 Devre Sentezi

EHB332 Devre Sentezi
Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ
Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ
 Sıfır Kaydırma Yöntemi
EHB332 Devre Sentezi
EHB332 Devre Sentezi
Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ
Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ
Devre Modelinin Öncelikle Seçilmediği Yöntemler

Transmisyon sıfırları sadece s=0’da ya da s=∞’da değilse

SIFIR KAYDIRMA YÖNTEMİ

uygulanır.

• Reel katsayılarla işlem yapıldığı, ayrıca aktif devre ile tasarımda RC

devrelerinin kullanılması sebebiyle sıfır kaydırma RC devreleri üzerinde
anlatılacaktır. LC ve RL elemanları için de sıfır kaydırma yöntemi
uygulanabilir.
EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ
Devre Modelinin Öncelikle Seçilmediği Yöntemler

• ZRC(s)’den kp.ZRC (∞) bileşeninin çekilmesi (kp<1)

Empedans fonksiyonundan sonsuzdaki sabitin bir kısmının çekilmesi

EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ

Devre Modelinin Öncelikle Seçilmediği Yöntemler
 •
Gerçekleştirmek istediğimiz transmisyon sıfırı – σ olsun
Kaydırma kaydırma elemanı (empedans)
s=-σ’da sıfır oluşturuldu.
• Gerçekleştirmek için kutup haline getirilmesi lazım.
Gerçekleştirme Gerçekleştirme elemanları (admitans)
Var olan bütün sıfırlar -∞ yönünde kayar

EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ

Devre Modelinin Öncelikle Seçilmediği Yöntemler

• YRC(s)’den kp.YRC(s) bileşeninin çekilmesi (kp<1)

Admitans fonksiyonundan sıfırdaki sabitin bir kısmının çekilmesi

EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ

Devre Modelinin Öncelikle Seçilmediği Yöntemler

 •
Gerçekleştirmek istediğimiz transmisyon sıfırı – σ olsun
Kaydırma kaydırma elemanı (admitans)
s=-σ’da sıfır oluşturuldu.
• Gerçekleştirmek için kutup haline getirilmesi lazım.
Gerçekleştirme Gerçekleştirme elemanları (empedans)
Var olan bütün sıfırlar 0 yönünde kayar.

EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ

Devre Modelinin Öncelikle Seçilmediği Yöntemler

• ZRC(s) ya da YRC(s)fonksiyonlarından kutbun bir kısmının çekilmesi (kp<1)

EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ

Devre Modelinin Öncelikle Seçilmediği Yöntemler

 •
Gerçekleştirmek istediğimiz transmisyon sıfırı – σ olsun,
Kaydırma kaydırma elemanları (empedans)
s=-σ’da sıfır oluşturuldu.
• Gerçekleştirmek için kutup haline getirilmesi lazım.
Gerçekleştirme Gerçekleştirme elemanları (admitans)
Var olan bütün sıfırlar kutba (σ1) doğru kayar.

EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ

Devre Modelinin Öncelikle Seçilmediği Yöntemler

 •
Gerçekleştirmek istediğimiz transmisyon sıfırı – σ olsun,
Kaydırma kaydırma elemanları (admitans)
s=-σ’da sıfır oluşturuldu.
• Gerçekleştirmek için kutup haline getirilmesi lazım.
Gerçekleştirme Gerçekleştirme elemanları (empedans)
Var olan bütün sıfırlar kutba (σ1) doğru kayar.

EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ

Devre Modelinin Öncelikle Seçilmediği Yöntemler

Örnek
Açık devre gerilim transfer fonksiyonu olan basamaklı türden bir RC devresi
gerçekleştiriniz.

EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ

Devre Modelinin Öncelikle Seçilmediği Yöntemler

 
1. yol:
• uygun parametre takımı ile ifade edilir. y-parametreleri kullanılırsa;

EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ

Devre Modelinin Öncelikle Seçilmediği Yöntemler

• Verilen transfer fonksiyonu için, payda polinomu RC türü admitans

fonksiyonu olacak şekilde bir yardımcı polinom (D(s)) seçilir.

EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ

Devre Modelinin Öncelikle Seçilmediği Yöntemler

 
RC türü admitans fonksiyonu için 0’a yakın sıfır, ∞’a yakın kutup olmalıdır. Bu
durumda yardımcı polinom D(s)=(s+2) seçilebilir.

X -3 -2 -1
∞ ←
O X O y22

EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ

Devre Modelinin Öncelikle Seçilmediği Yöntemler

 •
fonksiyonunun transmisyon sıfırları s=0 ve s=-1/2’dedir.

X
-2 -1/2 0
∞ ←
X O O y21

X Kutup-sıfır diyagramı
-3 -2 -1
∞ ←
O X O y22

EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ

Devre Modelinin Öncelikle Seçilmediği Yöntemler

• y22‘nin sıfırları transmisyon sıfırları ile çakıştırılmalıdır. y22‘nin -1’deki sıfırı

 

s=0’daki transmisyon sıfırı ile çakıştırılacak şekilde kaydırılır.

kaydırma elemanı (admitans) (I)
s=0’da sıfır oluşturuldu

X -1/2 0
-2
∞←
X O O y21
X
∞← -5/2 -2 0
O X O Y1

EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ

Devre Modelinin Öncelikle Seçilmediği Yöntemler

 •
Sıfırın gerçekleştirilebilmesi için kutup haline getirilmesi gerekir.

• Gerçekleştirilen kutba ait fonksiyon Z1 fonksiyonundan çıkarılır.

EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ

Devre Modelinin Öncelikle Seçilmediği Yöntemler

• Z2‘nin ∞’daki sıfırı, -5/2’deki kutbun üzerinde atlayıp -1/2’deki transmisyon

sıfırı ile çakıştırılamayacağı için fonksiyon ters çevrilir ve Y2’nin 5/2’deki sıfırı
-1/2’deki transmisyon sıfırı ile çakıştırılacak şekilde kaydırılır.
X
∞ ← -2 -1/2 0
X O O y21
O -5/2
∞ ← X Z2
X -5/2
∞ ← O Y2

(ilk önce s=-1/2’deki transmisyon sıfırına kaydırma yapılıp, sonra S=0’daki

transmisyon sıfırına kaydırma yapılarak devre gerçekleştirilebilir-ÖDEV)
EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ
Devre Modelinin Öncelikle Seçilmediği Yöntemler

 
kaydırma elemanı (admitans) (III)
s=-1/2’de sıfır oluşturuldu
• Sıfırın gerçekleştirilebilmesi için kutup haline getirilmesi gerekir.
gerçekleştirme elemanları (empedans) (IV)

EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ

Devre Modelinin Öncelikle Seçilmediği Yöntemler

(Yardımcı polinomu D(s)=(s+2)(s+4) seçerek devreyi gerçekleştiriniz-ÖDEV)

EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ

Devre Modelinin Öncelikle Seçilmediği Yöntemler

Örnek
Açık devre gerilim transfer fonksiyonu olan basamaklı türden bir RC devresi
gerçekleştiriniz.

EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ

Devre Modelinin Öncelikle Seçilmediği Yöntemler

 
2. yol:
• z-parametreleri kullanılırsa;

EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ

Devre Modelinin Öncelikle Seçilmediği Yöntemler

• Verilen transfer fonksiyonu için, payda polinomu RC türü empedans

fonksiyonu olacak şekilde bir yardımcı polinom (D(s)) seçilir.

EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ

Devre Modelinin Öncelikle Seçilmediği Yöntemler

• RC türü empedans fonksiyonu için 0’a yakın kutup, ∞’a yakın sıfır
olmalıdır. Bu durumda yardımcı polinom D(s)=s(s+2) seçilebilir.

EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ

Devre Modelinin Öncelikle Seçilmediği Yöntemler

• fonksiyonunun transmisyon sıfırları s=0 ve s=-1/2’dedir.

0
-2 -1/2
O
X O z21
X
-3 -2 -1 0
O X O X z11

z21 (z12, y21, y12)’de sadeleştirme yapılmaz!!!

EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ

Devre Modelinin Öncelikle Seçilmediği Yöntemler

• S=0’daki transmisyon sıfırı, z22’nin kutuplarından bir tanesi ile çakışıktır.

 

Uygun olduğunda, yardımcı polinom burada olduğu gibi transmisyon

sıfırı(ları) ile çakışık seçilebilir. Bu durumda sıfır kaydırmaya gerek kalmadan
transmisyon sıfırı gerçekleştirilmiş olur.

• Gerçekleştirilen kutba ait fonksiyon z11 fonksiyonundan çıkarılır.

EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ

Devre Modelinin Öncelikle Seçilmediği Yöntemler
-2 -1/2 0
  O
X O z21
X
-5/2 -2
O X Z1
-2
X O Y1

• Y1‘in s=-2’deki sıfırı s=-1/2’deki transmisyon sıfırı ile çakıştırılacak şekilde

kaydırılır.
kaydırma elemanı (admitans) (II)
s=-1/2’de sıfır oluşturuldu

EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ

Devre Modelinin Öncelikle Seçilmediği Yöntemler

 •
Sıfırın gerçekleştirilebilmesi için kutup haline getirilmesi gerekir.

EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ

Devre Modelinin Öncelikle Seçilmediği Yöntemler

• olduğu için son eleman (çıkış; 2-2’ uçları açık devre) seri bağlanamaz. Bu
durumda son eleman paralel kolda olmak üzere

olur.

EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ

Devre Modelinin Öncelikle Seçilmediği Yöntemler

(Yardımcı polinomu D(s)=(s+1/2)(s+2) seçerek devreyi gerçekleştiriniz-ÖDEV)

EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ

 SORULAR?
EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ