NORMALİZASYON

EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ

EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ
Normalizasyon
 •
Uygulamada (pratikte) kullanılan eleman değerleri (ohm, farad, henry) ve
frekans değerleri kullanılarak devre fonksiyonları yazılsaydı, katsayılar işlem
açısından uygun olmayan sayılar olurdu.

EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ

Normalizasyon
 •
Aynı devreye normalizasyon uygulanmış durumda

• Normalleştirilmiş bir giriş fonksiyonu ile gerçekleştirilen devredeki eleman

değerleri normalleştirilmiş değerler’dir.
• Devrenin pratikte gerçekleştirilebilir olması için eleman değerlerinin
pratiğe uygun değerlere (scaling) getirilmesi gerekir.

EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ

Normalizasyon
 
Pasif Devrelerde Normalizasyon
• Genlik (empedans) normalizasyonu
Ele alınan bir devredeki tüm R, L ve 1/C değerleri pozitif bir A sayısına
bölünürse

genlik normalizasyonlu değerleri elde edilir.

EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ

Normalizasyon
 

• Frekans Normalizasyonu
Frekans değişkeni s, pozitif bir B sayısına bölünürse;

Frekans normalizasyonlu değerleri elde edilir.

EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ

Normalizasyon

• Genlik ve Frekans Normalizasyonu

Eleman Normalleştirilmiş Pratik Değerler
Değerler
R
R R
R Frekanstan
Frekanstan etkilenmez
etkilenmez
L L
L L
C C
Z(s)
C Z(s)
C
G21(s) G21(s) Genlik normalizasyonundan
etkilenmez
Z(s) Z(s)

G21(s) G21(s) Genlik normalizasyonundan

etkilenmez

EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ

 Normalizasyon

• Aktif Devrelerde Normalizasyon

 

• Genlik Normalizasyonu
a=100, b=1000 için

Gerilim transfer fonksiyonunu gerçekleştiren devreyi ele alalım

EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ

 Normalizasyon
 •
Devre analiz edilirse gerilim transfer fonksiyonu

• Genlik normlizasyonu uygulandığında (R’ler A ile çarpılıp, C’ler A’ya

bölünürse) transfer fonksiyonunun genlik normalizasyonundan
etkilenmediği görülür.
• Aktif eleman tanım bağıntısı da boyutlu büyüklükler içermediği için
genlik normalizasyonundan etkilenmez.

EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ

 Normalizasyon
 •
Frekans Normalizasyonu

EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ

Normalizasyon

• Fonksiyondan görüldüğü gibi, frekanstan etkilenen C elemanları B’ye

bölünerek frekans normalizasyonundan etkilenmektedirler.
• Aktif elemanın tanım bağıntısı frekansa bağlı değilse, frekans
normalizasyonundan etkilenmez.

EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ

Normalizasyon

• Örnek
Şekildeki alçak geçiren filtre devresinin kesim frekansı 1 rad/sn’dir. Kesim
frekansının 100 Hz, yük direncinin 600 Ω olması için eleman değerleri nasıl
seçilmelidir?

EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ

 Normalizasyon
 •
NEÇ (Negatif Empedans Çevirici)

Aktif elemanın ideal tanım bağıntısından görüldüğü gibi elemanın değerleri

frekansla değişmemektedir ve boyutsuzdur. Bu durumda genlik ve frekans
normlizasyonundan etkilenmez.
• Devredeki dirençler genlik normalizasyonundan, kapasiteler hem genlik
hem de frekans normalizasyonundan etkilenir.

EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ

 Normalizasyon
 •
Genlik normalizasyon katsayısı A’nın belirlenmesi
Yük direncinin 600 Ω olması istenmektedir. Yük direncinin tasarımda elde
edilen değeri 39/28Ω’dur.

• Frekans normalizasyon katsayısı B’nin belirlenmesi

Kesim frekansının 1000 Hz olması istenmektedir. Kesim frekansının
tasarımdaki değeri 1 rad/sn’dir

EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ

 Normalizasyon
 •
kullanılarak eleman değerleri şekildeki gibi elde edilir.

EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ

 SORULAR?
EHB332 Devre Sentezi Prof. Dr. Ece Olcay GÜNEŞ