Passage Pub Bülteni Sayı: 22/2014 Temmuz-Ağustos

Para ile Satılmaz Çoğaltılmasında Bir Sakınca Yoktur

Hayal gücümüz olmasa

biz bu işi yapamazdık

Bruno artık yok!

Omuz Or#spusu
Abdestsiz namaz,
dershanesiz üniversite olmaz, olamaz!
Haftalık Program Konserler

Pazartesi / Set Salı / High Five Çarşamba / Pop Corn Perşembe / Karaoke

Cuma / İzgi Cumartesi / Fresh! Pazar / Soul Project

 Sayı: 22/2014 Temmuz - Ağustos
Adres: Bayındır Sk. 7/6 Ankara
Tel: 0312 433 97 99

Editörden
Sözcükler gittikçe hayatımızda daha da
İçindekiler
belirginleşiyor. Her gün bir acıyı terkediyor, Mirkelam Röportajı. Selcan Saraç – 4
özlemenin safhalarına yayıyoruz hayatımızı. Sen Benim Kesik Parmağımdın, Cezmi Ersöz – 6
Kant, aklımızın bizi mutluluğa götürmediğini Aşk Filmine İki Kişilik Bilet Alınmaz, Altay Öktem – 9
söylediğinde ne kadar haklıydı? Yoksa bizi mutluluğa Annem, Anneannem, Nike Air Jordan… Ali Lidar – 10
götürecek şeylerin ödevlerin, görevlerin olduğunu Thoughts on Humans and…, Ata Sergey Nowak – 12
söylediğinde yanılıyor muydu? İster istemez yapmakla Modern Dünyada Varoluş, Damla Topbaş – 13
yükümlü kılındığımız bu görevlerde uçarılığımızdan, Kırmızı Pazartesi, Erman Kahramanlar – 14
özgürlüğümüzden ödediğimiz birer bedel değil mi? Son Mektup, Özgen Aydos – 15
Sanıyorum ruhumuzu hafifletecek sözcüklere ihtiyacımız Begüm Tarako röportajı, Ercan Dalkılıç – 16
var… Adres, Ege Görgün – 17
Dört yılı aşkın bir süredir sizlerleyiz. Sahnemizle, Kan Çıkmazı, Yıldız İlhan – 20
sözcüklerimizle. Bir köprü inşa etmeye çalıştık bizi size Yabancı, Ayşe Müjgan Şanlısavaş – 21
ulaştıran, bir rüyada bir araya geldik… “Destiny is the Metin, Melike Şenyüksel – 22
birindge you build to the one you love / Kader, seveceğin Tam Bir Sanat Yıkımı, Ahmet Say – 23
birisine doğru köprü inşa eder” der bir şarkı sözü ve o köprü Harikalar Diyarında Alice, Selsan Saraç – 24
Passage Pub oldu bizler için, Passage Dergi satırları oldu. Bir Ayrıntı İşçisi: Durmuş Akbulut, Ertekin Akpınar – 26
“Beni yüreğinin üstüne bir mühür gibi koy. Çünkü ölümden Frank Zappa, Boyalı Kuş – 30
daha güçlü bir sevgiye ihtiyacım var. Geçmişin selvi Gülüşün, Elif Kara – 33
ağaçlarından, sönen yıldızın ışığından, köşeyi dönerek Başkalarının Günahıyla… Çehov, Erder Sizgin – 34
kaybolan gençlikten kurtulmaya ihtdiyacım var. Bir Kılavuz, OTTO – 36
insan elinin sıcaklığına…” demişti sevgili Onat Kutlar. Suçun Piçi; Kara Prens, Önder Abay – 38
Bizim, elinizin sıcaklığına ihtiyacımız var. Çünkü biz sizi Zargoş, Ali Rıza Falcıoğlu – 40
yüreğimizin üstüne bir mühür gibi yerleştirdik. Kayıp Mektuplar, Ertekin Akpınar – 42
Sıcak yaz günlerini beraber müzik dolu, sevgi sözcükleri Felaketler Yüzyılının Romanı, Doğuş Sarpkaya – 43
dolu geçirelim birlikte. Halil Soyuer, Ayhan Hüseyin Ülgenay – 44
Esen kalın… Yaşasın Kötülük, Erden Eriş – 46
Cem Kor Kendi Evimde Deplasmandayım, Burcu Salbaş – 48
Sesler Yüzler Uzak Anılar, Halenur Kor – 52
Don’t Starve, Berna Ata – 53
İmtiyaz Sahibi: Nurettin Sizgin Hayal İle Şans, Oğuz Mucurluoğlu – 54
Editör: Cem Kor - Selcan Saraç - Ender Sizgin
Yazı - Araştırma : Cem Kor - Selcan Saraç - Cezmi Ersöz - Altay Öktem - Önder Abay - Ahmet Say
Melike Şenyüksel - Ali Lidar - Ege Görgün - Ata Sergey Novak - Yıldız İlhan - Ertekin Akpınar
Ender Sizgin - Özgen Aydos - Otto - Erden Eriş - Ayşe Müjgan Şanlısavaş - Oğuz Mucurluoğlu
Damla Topbaş - Erman Kahramanlar - Doğuş Sarpkaya - Burcu Salbaş - Halenur Kor - Elif Kara
Ercan Dalkılıç - Ali Rıza Falcıoğlu - Ayhan Hüseyin Ülgenay - Berna Ata - Egemen Ünal
boyalı kuş ve saz arkadaşları..
Fotoğraf Direktörü: Zafer Varlıel
Tasarım - Baskı Hazırlık: Karınca Ajans Yayıncılık Matbaacılık görüş, öneri ve yazılarınız için..
Tel: 0312 431 54 83
wwww. karincayayinlari.net passageeditor@gmail.com
2 HABERLER

Soma’yı ve Gezi’yi unutma, Ankara Uluslararası Film

katiller hala dışarıda! Festivali Soma’yı unutmadı

Massive Attack, Soma'da yaşamını yitiren madencileri

ve Gezi’yi unutmadı. Dünyaca ünlü grup Massive Attack,
İstanbul’da verdiği konserde Gezi eylemlerinde polislerce
öldürülenleri ve Soma’daki faciada hayatını kaybeden
Ankara Uluslararası Film Festivali Soma’yı unutmadı.
işçileri unutmadı. Sahnede “Katiller hâlâ dışarıda”
Ankara Uluslararası Film Festivali, facianın Türkiye’ye
yazısı yer aldı. Soma faciasını da unutmayan grubun,
yaşattığı acıya ortak olmak için madencilerin yaşamını
'Soma'dakileri unutma', 'Katilleri hâlâ dışarıda' yazısı
anlatan bir belgesel yayınladı. Ankara Uluslararası Film
büyük alkış aldı.
Festivali Soma’yı unutmuyor, unutturmuyor. Festival,
programına aldığı madencilerin yaşamını anlatan belgeseli
izleyicilerle buluşturdu. Soma’da yaşanan maden
faciası Türkiye’nin belleğinde acısını korurken, Ankara
Metallica’dan yeni rekor Uluslararası Film Festivali de bu acıya ortak olmak için
programına aldığı Zonguldak madencilerinin yaşamından
Metallica’nın 1991 bir kesit sunan “İnci Dişli Kardeşim” belgeselini
yılında yayınladığı gösterecek. Gül Büyükbeşe’nin çalışması, babadan oğula
simsiyah kapağı aktarılan, sert ve acımasız dünyayı gözler önüne seriyor.
sebebiyle ‘Siyah
Albüm’ olarak
tanınan albümü
Amerika’da 16
Gaga & R Kelly Yeni videolarında
milyonluk satış
sınırını geçen ilk Doktorculuk Oynuyor
albüm oldu. Rekor,
Gaga & R Kelly
albüm satışlarını
“Do What You
inceleyen değerlendirme ve bilgilendirme servisi Nielsen
Want” video
Soundscan tarafından açıklandı. Shania Twain’in 15,5
tanıtımı oldukça
milyon satışa sahip Come on Over albümünü 2009’da
kışkırtıcı. Tanıtım
geçen Metallica’nın 1991 albümü en son geçen hafta
videosunu sizin
3 bini daha satıp 16,002,000 rakamını gördü. Albümde
yorumunuza
bugün hâlâ klasik sayılan ve yayınlandıkları tarihte
bırakıyoruz.
Billboard listelerine bir numaradan giren Nothing Else
Videonun
Matters ve Enter Sandman şarkılarının yanında Sad
tamamı yakında
But Ture ve The Unforgiven gibi şarkılar bulunuyor. On
gün yüzüne
milyonluk satış rakamı sınırını geçen şu ana kadar 22
çıkacak. Çıkacak
albüm var. İçlerinden en yenisiyse Adele’in son albümü 21.
ama, bakalım bu kitch sınırlarını zorlayan, pornografiye
13 Temmuz’da İstanbul, İTÜ Stadyumu’nda bir konser
oldukça yakından göz kırpan ve Warhol estetiğini tersyüz
verecek olan Metallica son olarak dünyanın en büyük
eden Gaga'nın yeni videosunu yayınlayabilecek bir
festivallerinden Glastonbury’nin ana grubu açıklanmasıyla
cengaver kanal çıkacak mı?
tartışma yaratmıştı.
HABERLER 3

Çirkin öldü!
Clint Eastwood'un başrolünü
oynadığı unutulmaz 'Western'
filmi "İyi, Kötü, Çirkin"in
'Çirkin' karakteri Eli Wallach,
98 yaşında hayatını kaybetti.
Ünlü aktörün ölüm haberini
New York Times'a konuşan
kızı Katherine B. Wallach
doğruladı. Ancak New York doğumlu ABD'li sanatçının
ölümüne ilişkin başka detay verilmedi. Altmış yılı aşkın
sinema hayatı boyunca oynadığı birçok başarılı role rağmen
hiç Oscar'a aday gösterilmeyen Wallach, Kasım 2010'da
'Akademi' tarafından onur ödülüne layık görülmüştü.
Caz Festivali'nde yeni konserler
İstanbul Kültür
Sanat Vakfı (İKSV)
tarafından Garanti
Bankası’nın 17 yıldır
süren sponsorluğunda
düzenlenen İstanbul
Caz Festivali’nin
21’incisi, 1-16 Temmuz
tarihleri arasında
gerçekleştirilecek 21.
İstanbul Caz Festivali
heyecanı, eklenen yeni

Kış Uykusu, Oscar adayı olabilir! konserler ve program

değişiklikleriyle her
geçen gün biraz daha
Ülkemize Altın Palmiye’yi getirerek, artıyor. Polonya cazının
bizlere en güzel duyguları yaşatan Kış son on yıldaki en
Uykusu, Oscar’da en güçlü adaylardan parlak isimlerinden,
biri olabilir. Variety.com’un haberine piyanist, besteci ve yapımcı Leszek Mozdzer, uluslararası
göre, Adopt Films, Kış Uykusu’nu caz dünyasının önde gelen müzisyenlerinden İsveçli basçı,
ABD’de vizyona sokmak için dağıtım çellist, besteci ve aranjör Lars Danielsson ve müziğinde
haklarını aldı. Henüz Oscar adaylığına birçok geleneği ustaca harmanlayan İsrailli vurmalı çalgılar
dair resmi bir açıklama olmasa da, ustası Zohar Fresco ile Mozdzer Danielsson Fresco Trio adı
olası bir adaylıkta filmin Oscar şansı altında bir araya geliyor.
oldukça fazla gibi görünüyor. Kuiş
Uykusu, yayınlandığı hafta Nuri Bilge
Ceylan’ın diğer filmlerine nazaran büyük bir çıkış yapmıştı.

Kazım Koyuncu doğum gününde Feyruz, youtube'da göründü

vizyonda 78 yaşındaki Lübnanlı Diva
Feyruz, çok uzun bir aradan
sonra ilk defa kocası
Kazım Koyuncu'nun hayatını anlatan 'Yağmur-Kıyamet
anısına yapılan video
Çiçeği' isimli film, sanatçının
ile youtube'da göründü.
yaşgününde vizyona
Lübnanlı Diva Feyruz,
girecek. Onur Aydın ’ın
uzun süre sonra tekrar
‘Yağmur-Kıyamet Çiçeği’
‘göründü’. Lübnan dışındaki
kitabından aynı isimle
son konserini 26 Haziran
beyazperdeye aktarılan ve
2011’de Amsterdam ’da
amansız hastalığı nedeniyle
veren, 23 Aralık 2011’den
33 yaşındayken aramızdan
beri de sahneye çıkmayan
ayrılan, Kazım Koyuncu’nun
78 yaşındaki şarkıcı 1986
hayatından bir kesiti konu
yılında ölen kocası Assi
alan film , ‘Yağmur-Kıyamet
Rahbani anısına yapılan bir
Çiçeği’ filmi sanatçının
videoyla karşımızda. Daha
43’üncü doğum günü olan
önce Lübnan’daki iç savaşa ithafen Rodrigo’nun Gitar
7 Kasım’da vizyona girecek. Yapımcılığını Gülay Kuriş’in
Konçertosu üzerine yazdığı sözlerle Li Beyrut’u seslendiren
üstlendiği filmin yönetmeni ise Onur Aydın. ‘Yağmur-
ve unutulmaz bir esere imza atan Feyruz, bu kez Assi
Kıyamet Çiçeği’ filminde; Kazım Koyuncu’nun hayatının yanı
Rahbani’nin yazdığı bir şiiri, Schubert’in Ave Maria’sıyla
sıra Çernobil faciası, yabancı kadın ticaretinin doğuşu ve
birleştirdi. Diva’nın daha önce okuduğu bu eser, şarkıcının
Trabzonspor’un 1995-1996 yılında bir golle şampiyonluğu
kızı Remi Rahbani tarafından hazırlanan kliple tekrar
kaçırması da konu ediliyor. Filmde; Engin Hepileri, Altan
hayranlarına sunuldu. Feyruz, son olarak 2012 yılında ‘Eh
Erkekli, Devrim Saltoğlu, Sevtap Özaltun, Erkan Köstengil,
fi amal’ (Evet Umut var) adında, içerisinde Diyarbakır isimli
Sait Genay, Settar Tanrıöğen, Hüseyin Avni Danyal, Elena
bir enstrümantal eserin bulunduğu albüm çıkarmıştı.
Viunova ve Serap Aksoy gibi isimler rol alıyor.
“Hayal gücümüz olmasa biz bu işi yapamazdık”

Yüzyüzeyken Röportaj: Selcan Saraç

Konuşuruz
Fotoğraflar: Elif Bulut

Söyleşisinin girizgâhında grubun ismini avantaja çevirip çeşitli

geyikler içerisinde bulunmayan ilk ve tek insan olduğumdan
şüphelenerek sizleri Kaan Boşnak (vokal), Can Kalyoncu (davul),
Burak Güngörmüş (Bas) ve kendisini çok fazla konuşturamasak
da Engin Sevik’le (gitar) baş başa bırakmak istiyorum. Her ne
kadar –özellikle sosyal medyada– “Kimseler bilmesin, o bizim
Yüzyüzeyken Konuşuruz’umuz” şeklinde dövünen insanlar
var olsa da söyleşinin sonlarına doğru genç müzisyenlerimize
sempati duymaya başlayacağınızın, hatta daha önce kendilerini
hiç işitmediyseniz açıp birkaç şarkı da dinleyeceğinizin
garantisini girizgâhın son cümlesinde açık ve net bir şekilde veriyoruz efendim.

Öncelikle, Yüzyüzeyken Konuşuruz
isminden başlayacağım; sanırım herkes
bundan başlıyordur. Sanki altında
metaforik bir anlam varmış gibi bir izlenim
yaratıyor.
Kaan: Hiçbir anlamı yok ya. Gerçekten.
Herkes bu beklentiyle bu soruyu soruyor
ama gerçekten yok. Sadece birazcık komik
olsun diye..
Hiçbir hikâyesi falan da mı yok?
Kaan: Bir hikâyesi var aslında. Arkadaşım
Ozan’la, ilk videolarımızı çeken arkadaşım,
onunla bu projeye bir isim arıyorduk.
O zaman msn vardı, msn üzerinden
konuşuyorduk. Birkaç isim söyledik
birbirimize, beğenmedik. “Neyse boşver
yüz yüzeyken konuşuruz” dedik, sonra “Aa
güzelmiş bak bu olsun” falan dedik, öyle de
kaldı sonra.
Peki şarkı sözlerini kim yazıyor?
Kaan: Ben yazıyorum.
Ben bir edebiyat öğrencisi olarak şarkı
sözlerine baktığımda söz sanatları falan
buluyorum gayet. Sizin eğitiminizle
bağlantılı bir durum mu bu?
Kaan: Ben de Marmara Üniversitesi’nde
Türk Dili Edebiyatı okuyorum ama okuldan
kaynaklanan bir durum yok benim
edebiyata olan özel, kendi ilgimle alakalı.
Uzun zamandır yazıyorsunuz o zaman.
Herhangi bir yerde yayınlıyor musunuz
müzik dışında?
Kaan: Tabii ben kendi çapımda uğraştım
bir dönem edebiyatla; şiir falan yazmaya
çalıştım ama yazamadım. Sonra dedim
müzik yapayım bari beste falan yapayım. O
şekilde..
Peki şarkı sözleri “günlük tutar”
mantığıyla mı yazılıyor, yani bir şeyler
üzerine mi yazıyorsunuz yoksa hayal gücü
karışıyor mu bol bol işin içine?
Kaan: İkisinin birbirine karışmaması
imkânsız aslında böyle bir durumda... Yani
hayal gücüne çok ihtiyacım oluyor tabii ki.
Sadece benim değil, Engin’in de, Burak’ın
da, Can’ın da. Yani bu hayal gücüne olan
ihtiyacımız sadece sözlerle alakalı değil
müziği üretirken, müziği yaparken de.. Ama
tabii gündelik yaşanan şeylerin yazılan
sözlere daha büyük etkisi var. Sanırım biraz
da insanların bizimle alakalı samimiyet
olarak adlandırdığı şey o gündelik kısmı
oluyor.
Burak: Bir şeyi tarif ederken birbirimize,
bir filmden bir sahneyi anlatır gibi veya bir
resim anlatır gibi, doku anlatır gibi sadece

müzikal olarak değil, bunun gibi başka
sanatlarla iç içe geçmiş diğer paralel
sanatlarla anlatıyoruz. Veya işte görsel
olarak anlatıyoruz. Hayal gücümüz olmasa
biz bu işi yapamazdık.
O halde esinlendiğiniz – sadece müzik
bağlamında değiş tabii – etkilendiğiniz
edebi isimler, ressamlar, size ilham
kaynağı olan isimler var mı?
Kaan: Yüzyüzeyken Konuşuruz’u yapmaya
başladığım zaman, yani bu grubun
şarkılarını üretmeye başladığım zaman Türk
edebiyatının ve belki Türk sinemasının beni
en çok etkileyen isimlerinden Onur Ünlü,
Murat Menteş hayatımın o döneminde beni
çok önemli bir yerimden yakalamıştır bu
isimler. Afili Filintalar tayfası aynı zamanda..
Çok fazla o tarafa mesaj gönderen şarkı
yaptım ben. Benim ilham aldığım şeyler
bunlar ama o dönemden sonra çok fazla
ilham kaynağı bulamadım kendime..
O dönem dediğiniz hangi seneye
tekabül ediyor?
Kaan: 3 sene önce. 2011 yılının Mayıs
ayından itibaren işte.
Grubun kuruluşu da o zamandı değil
mi? Bir de bu konuda kısa bir bilgi
verebilirseniz..
Kaan: Bunu gruba en son dahil olan
Can anlatsın!
Can: Grubu ben 2011’de kurdum!
Sonra onlar çalmaya başladılar ben
de sonradan.. Ben bilmiyorum! En son
ben girdim. Sondan başlayacaksak
eğer en son ben girdim ve 2 aydır bu
gruptayım.
Kaan: Tamam ben anlatıyorum. 2011
yılında bir grubum vardı. O grubumdan
ayrılıp evde tek başıma bir şeyler yapmaya
başladım. Bir grup fikri çok yabancıydı,
çok yorulmuştum. Onun için tek başıma
bir şeyler yapmaya karar vermiştim.
Ondan sonra bir şeyler yaptım, bu şeyleri
görüntülü olarak kaydettik insanlar beğendi,
paylaşmaya başladı. Ondan sonra tek
başıma çalmaktan da sıkıldım ben; birkaç
arkadaşımla beraber çalmaya başladım. Bir
yıl farklı bir grupla, ikinci yıl farklı bir grupla,
üçüncü yılda da artık şu an gördüğünüz bu
kadroyla artık grubun son halini oluşturmuş
olduk. Memnun olduğumuz halimiz bu!
Peki son halimiz dediğiniz şey yapmak
istediğiniz şey mi gerçekten, kendinizi
ifade edebilmek adına?
Kaan: Evet. Bunu gerçekten şu an
kendimden emin olarak söyleyebiliyorum.
Belki bir buçuk sene önce söyleyemezdim..
Ne yaptığınıza inanıyorsunuz tam olarak?
Yani sahne performansınızdan, kendinize
has olduğunu düşündüğünüz şeylerden
bahsedebilirsiniz..
Kaan: Ben eğer büyük bir megalomanlık
olarak algılanmayacaksa, yazdığım sözlerin
farklı olduğunu düşünüyorum. Bir tarzım
olduğunu düşünüyorum açıkçası.. Ama
sadece bu konuda kendimle alakalı bir şey
söyleyebilirim.
Burak: Ya biz canlı çalacağımız gibi
kaydediyoruz albümümüzü. Albümde
yaptığımız şeyin aynısını sahneye de
taşımaya çalışıyoruz ama aynı zamanda
her defasında daha güzel çalmaya da
çabalıyoruz. Bu güzellik, bu estetik neye
göre diye sorarsanız; tamamen kendi
zevkimize göre. Bu 4 insanın ve tabii ki bu 4
insanın hayatında bulunan önem verdikleri
insanların da fikirleriyle ortaya çıkan
ortak bir beğeni oluşuyor, onu yapıyoruz.
İçimizden geldiği şekilde, dürüstçe müzik
yapıyoruz yani..
Beğeninizi etkileyen isimler var mı, örnek
aldığınız?
Burak: Olmaz mı? İnsanız biz! Sayayım; Syd
Barret, Bob Dylan, ondan sonra BB King,
Otis Rush!
Yenilerden yok mu?
Burak: Yenilerden bende yok! Ben 38
yaşındayım o yüzden bende yenilerden yok.
Şaka yapıyorum, olmaz mı? Mesela Allah
Las, Kaan bana dinletti. Bir sürü müzik
dinletiyoruz birbirimize.
Kaan: Yeni gruplardan benim sevdiğim
isimler Allah Las, sonra Tame Impala var.
Black Angels, sonra Mac Demarco diye bir
eleman var Amerikalı.
Burak: Monsters of Folk.
Can: Ben Elvin Jones’u örnek alıyorum.
Peki.. Bize anlatabileceğiniz,
dinleyicilerinizden aldığınız olumlu
ya da olumsuz belirli tepkiler var mı?
Herhalde devamlı olumlu eleştiriler
almıyorsunuzdur?
Burak: Valla genelde olumlu eleştiriler
alıyoruz ya.. Bazı olumsuz eleştiriler de
oluyor, onları da saygıyla karşılıyoruz.
Kaan: İnsanlar bu uzun isimli müzik
gruplarına önyargılı yaklaşıyorlar. Bunun bir
jenerasyon, bir akım olduğunun farkında
değiller o yüzden biraz faşistlik yapıyorlar
bazı müzik insanları. İsim vermiyorum. Bu
tarz şeyler hoşumuza gitmiyor mesela..
Kendilerini görmeden, aynaya bakıp
kendileri hakkında belirli bir fikre sahip
olmadan etraflarındaki insanlara saldıran ve
5
hasetlerinden dolayı etrafına sürekli eleştiri
saçan insanları sevmiyoruz. Yaptıkları,
söyledikleri şeyleri ciddiye almıyoruz. Çünkü
ciddiye alınacak insanlar değiller. Böyle bir
durum var.
İsim verseydiniz?
Burak: Sen magazinci misin!?
Peki tamam sonraki soru o zaman..
Alakasız olacak biraz ama, “Asla yapmam
ve asla dinlemem” dediğiniz müzik türleri
mevcut mu?
Burak: Ya içimi kıyan şeyler var gerçekten
ya. Power Türk’te dinlenilen her şey
mesela! Endüstrinin insanın üstüne kusar
gibi günde 8 – 10 defa aynı şarkıları bize
dinletmesinden BIKTIM. Bir de maruz
kalıyoruz biz bunlara, bir yere yemek
yemeye gidiyoruz orada da çalıyor.
Pop mu, yani?
Kaan: Evet. Ben de aynı fikirdeyim.
Can: Aynı benim de sanırım.
Onun dışında benim “dinlemem”
diyebileceğim bir şey yok yani ben her
şeyi dinlerim.
Engin: Bu yani, hani buna çok yarı
bir yorum getirmeye gerek yok, “şunu
da sevmiyorum” demeye gerek bile
yok çünkü her şey açık yani neden
hoşlanılıp neden hoşlanılmayacağı.
Ortalama bir IQ’ya göre gayet açık!
Kaan: Power Türk’te Kral’da bu
yıl dönen şarkıların tümü geçen
senekilerle aynı değil mi? İşte bundan
bahsediyorum.
Burak: Çünkü belirli prodüksiyon
şirketleri var, onların televizyon
şirketleriyle anlaşmaları var ve kendi
sanatçıları sürekli döner yani. İnsanların
ağzına pelesenk olsun ondan sonra. Uzun
hikâyeler bunlar, başka bir röportaj konusu
olabilir bundan.
Sizin kendinize yakın gördüğünüz isimler
var mı bari bunca şeyin arasında?
Kaan: Tabii ki! Erkin Koray mesela… Sonra
Fikret Kızılok, Cenk Taner.
Burak: Barış Manço tabii ki.
Kaan: Müslüm Gürses.
Burak: Orhan Gencebay. MFÖ tabii ki…
Kaan: Adamlar grubu. Eski Halimden Konan
Anlar. Tolga benim kendi jenerasyonumda
beğendiğim en değerli bestecidir.
Teşekkür ederiz paylaştığınız için. Son
olarak dinleyicilerinize dergi üzerinden
küçük mesajlarınızı alabilirsek?
Kaan: Önyargılı olmasınlar.
Burak: İnsanların yönlendirmeleri ile ya da
yapılan eleştirilere göre değil de gerçekten
“ben ne seviyorum, neden bunu seviyorum”
diye düşünerek kimseden etkilenmeden
dinlesinler dinledikleri müzikleri..
Can: Selam gönderiyorum ben okuyuculara.
Engin: Buradaki konserler güzel
geçiyor bizim için, burayı seviyoruz.
Bunu söyleyebilirim, burada çalmaktan
memnunuz her seferinde.
6
Vedalaşmayı En İyi Sen
Öğrettin Bana
Cezmi Ersöz
Bu mektubu sana yazıyorum
baba… Sen öleli kaç yıl oldu
saymak bile istemiyorum.
Çünkü artık benim için yılların
hiç anlamı yok. Başlayışlar ve
bitişler… Vedalar ve kavuşmalar
öylesine karıştı ki birbirine…
Sen ölürsen yaşayamam
sanıyordum. Mahvolurum,
dağılırım sanıyordum. Eksile
eksile de olsa yaşamaya devam
ediyorum işte… Sevdiğim
her insanın ölümüyle hayatın
derinliklerine doğru biraz daha
çekiliyorum… Sesleri, yüzleri,
arkalarında bıraktıkları binlerce
anıyı yüklenerek yürüyorum o
derinliklere doğru… Her ölümle
birlikte daha bir kutsallaşıyor
hayatım. Her kutsallaşan hayat
gibi giderek benim de hayatım
yalnızlaşıyor… Her kutsallaşan
hayat gibi benim de önümde
sonsuz yollar açılıyor…
Son nefesini verirken ben eve
yoktum. Sabaha karşıymış.
Yatakta doğrulmuşsun. Annem
banyoya gideceğini sanmış.
Ama sen yatağın kenarında
durup pencereden sızan gün
ışığına doğru bakıyormuşsun.
Annem, neyin var, niye kalktın?
Diye sormuş.
Ölüyorum ben, demişsin…
Annem irkilmiş, neler
söylüyorsun sen, bırak
bunları düşünmeyi, haydi yat,
demiş. Gerçekten ölüyorum,
demişsin yine… Annem hemen
yattığı yerden doğrulmuş. Sen
yine pencereden sızan ışığa
bakıyormuşsun ve birden derin
bir çığlıkla, Allah’ım sana
geliyorum, Allah’ım kollarına
al beni, demiş ve orada, o an
son nefesini vermişsin… Bu
son sözlerini annem bana yıllar
sonra anlattı. “Allah’ım sana
geliyorum… Yanına al beni…’’
Bu son sözlerin hem derin bir
keder, hem de garip bir teselli
verdi bana… Derin bir keder
verdi; çünkü özellikle ömrümün
o son yıllarında kendini o denli
yalnız ve kimsesiz hissetmende
kendi payımı düşündüm en
çok… Yaşarken sevdiklerimize
karşı ne denli özensiz ve
dikkatsiz davrandığımızı
hatırladım birden…
Allah’a böylesi derin bir çığlıkla
seslenmen bu giderek büyüyen
yalnızlıktan ve içini acıtan
kimsesizlikten artık kurtulmak
istediğini gösteriyordu… Bu
son sözlerin garip bir teselli
verdi bana, çünkü gideceğin
yeri biliyordun sanki. Seni o
derin yalnızlığından ve o artık
içini acıtan kimsesizliğinden
kurtaracak biri vardı. Ve o seni
bütün acılarından ebediyen
kurtaracaktı… İnanmasaydın
ona öylesine derin bir çığlıkla
seslenmezdin… Bu duygu, bu
varlık senin içinde çok gizli
bir yerlerde saklıydı. Ve sen
onu kimseyle paylaşmıyordun.
Hatırlıyorum da seninle ne
din üzerine, ne de kutsal olan
şeyler üzerine konuşmuştuk.
Bütün sevdiklerini tek tek
sen gömmüştün, ama yine de
ölüm üzerine konuşmayı pek
sevmezdin… Ölen sevdiklerinin
anılarını, yüzlerini, seslerini
gözlerinin hüznünde saklamayı
güzel bilirdin… O son sözlerin
bana, görünen dünyanın
arkasında bambaşka, ayrı bir
dünya olduğunu göstermişti…
Sen göründüğünden ibaret
değildin, dünya, hayat
göründüğünden ibaret değildi…
Her şeyin arkasında başka bir
şey saklıydı. İşte bu bana garip
bir teselli verdi. Çünkü her şey,
bu hayat ve insanlar sadece
göründüklerinden ibaret olsaydı,
çok sıkıcı, dahası çok acımasız
olurdu şu yaşamak dedikleri…
Her şey göründüğünden ibaret
olsaydı hayat çok anlamsız
olurdu…
Her şey göründüğünden
ibaret olsaydı senin artık hiç
olmadığını ve hiç olmayacağını
düşünürdüm. Ve benim için
bundan daha büyük yalnızlık ve
daha büyük acı olamazdı…
Oysa sen varsın ve benim
için hep olacaksın… Ve ben
ne zaman istersem seninle
konuşup dertleşeceğim. Tıpkı
şimdi olduğu gibi… Çünkü seni
düşündüğüm anlarda içime
dolan kaderin ışığında yeniden
aydınlanacak yaşadığımız onca
şey… Onca anı… Onca ayrılık
ve onca kavuşma yeniden
aydınlanacak…
Eve geldiğimde seni çoktan
hastaneye kaldırmışlardı.
Kapıda beni teselli etmek için
bekleyenleri iterek koştum
odana. Ama yatağın boştu.
İşte en çok ona ağladım. O
boş olan yatağına… Yatağının
boşluğuna çok ağladım,
çünkü orada bir yokluktan
çok, o an sana ve özlemlerime
dair taşıyamayacağım kadar
fazla anı, sesler, yüzler,
yaşanmışlıklar vardı. İçimi
acıtan yokluğun değil, bana
emanet bıraktığın hüznün,
yalnızlığın, sevinçlerin, yarım
kalmış özlemlerindi… Evet,
içimi acıtan yapmak isteyip de
bir türlü yapamadıklarındı…
Özlediklerine birtürlü
kavuşamayışındı… Eksik
kalmış ömründü… Ve işte sen
ömrünün eksik kalan yerinden

konuşuyordun benimle. Bana
oradan sesleniyordun… Ve öbür
sevdiklerine…
Vasiyetindi… Senden kalan
birçok eşyayı yoksullara dağıttı
annem. O sıralar zor durumda
olan bir şair büyüğümüz vardı.
Annem çok sevdiğin bir takım
elbiseni dolaptan çıkarıp,
ihtiyacı olan biri varsa, al
bunları o insana ver, deyince
hemen aklıma o şair geldi.
Takım elbiseni temizlikçiye
verdikten sonra, o şaire götürüp
hediye ettim. Çok sevindi. Birkaç
gün sonra annemin rüyasına
girmiş, o ceketinle pantolonunu
çok değerli birisine verdiğimiz
için teşekkür etmişsin. Annem
o kişinin kim olduğunu bana
sorunca çok şaşırmış, adeta
donup kalmıştım. Ne sen
tanırdın çünkü o şairi, ne de
annem. Ama anneme rüyasında
söylediğin gibi gerçekten çok
değerli birisiydi o… Anneme
gelince, onun hayatı boyunca
hiç yalan söylemediğini ve bu
çağa uymayan bir dürüstlük
anlayışı olduğunu sen benden
daha iyi bilirsin… O şair ise şu
an bir huzur evinde yapayalnız
yaşıyor…
Bana gelince… Yazarlığımın
ilk yıllarını gördün sen baba.
Asla inkar etmem, beni çok
destekledin. Cesaret verdin.
O zamanlar beni yazar olarak
hemen hiç kimse tanımazdı.
Ama yazılarımı severek
okuduğunu biliyordum. Hatta
sürekli gittiğin kahvedeki emekli
öğretmenlere, emekli subaylara,
bakın, benim oğlum yazdı,
diyerek, onlara benim yazılarımı
gurur duyarak okuyormuşsun,
duyuyordum…
Baba, biliyor musun belki
de farkında olmadan benim
yazarlığıma çok büyük
katkıların oldu senin. Yok, bana
aldığın klasik romanlardan
bahsetmiyorum. Kitap
okumanın ne denli hayati
olduğunu sıkça vurgulaman
değil söz etmek istediğim.
Hatırlar mısın, derslerimi
ihmal etmemem için eve o
çok istediğim televizyonu
almamakta ısrarlıydın. Oysa ben
televizyonda film izlemeyi çok
seviyordum. Başka hayatlar,
başka insanların öyküleri beni
derslerden daha çok çekiyordu.
Kendimi film izlemekten
birtürlü alıkoyamıyordum. Bu
yüzden evimize hayli uzak
bir kahvede evsiz barksız
insanlarla, amelelerle, inşaat
işçileriyle birlikte gizlice film
izlemeye gidiyordum. Ama
her defasında, filmin sonuna
yani en heyecanlı yerine doğru
kahveci televizyonu kapatıp
çay paralarını toplamaya
başlıyordu. Çünkü film biter
bitmez kimileri çay paralarını
vermeden kaçıyorlardı.
Televizyonu açması için ne
kadar yalvarsak boştu; kahveci,
olmaz, paraları topladıktan
sonra açarım, diyordu.
Televizyonu açtığındaysa
film çoktan bitmiş, reklamlar
başlamış oluyordu. Ve ben o
kahvede seyrettiğim filmlerin
sonun ne olacağını karanlık
sokaklardan eve geri dönerken
düşünürdüm hep. İşte o eve
geri dönerken düşündüklerim
yıllar sonra kağıtlara döküldü.
Evimizde televizyon olsaydı
ve ben seyrettiğim her filmin
sonunu hiçbir engel olmadan
seyretseydim, belki de bu
denli tutkuyla sarılmazdım
kağıtlarla kalemlere… Bu denli
tutkuyla sarılmazdım görünen
hayatların arkasındaki hayatları
yazmaya… İnsanların herkesten
sakladıkları o gizli yanlarını,
herkesten kaçırdıkları saklı
öykülerini yazmaya bu denli
tutkuyla bağlanmazdım…
İşte bu tutkunun peşinden
gidince sonunda bir gün tanınan
bir yazar oldum baba… Yollarda
görenler yanlarında taşıdıkları
kitaplarımı uzatıp imza istiyorlar
benden. Rüyamda görsem
inanmazdım bu duruma. Hala
şaşırıyorum. Her şeyi bir düş
sanıyorum… Kim bilir belki de
bütün bunlar rüyadır… Aslolan
başka bir yerdedir… Hem sana
arada bir söylemez miydin,
hayat aslında bir rüyadır,
diye… Bir yanım hep öyle
biliyor musun? Bir yanım hep
rüyada. Bu yüzden bir yerlere
geldikçe, bir şeyleri kazandıkça
çok seviniyor, yenilgiye
uğrayınca, kaybedince de çok
üzülüyorum…
Hem bilirsin, bu ülkede
sevinçlerle acılar, yenilgilerle
kaybedişler öylesine içiçedir
ki, bu rüya fikri bana hep iyi
gelmiştir bu yüzden… Boş ve
karşılığı olmayan heyecanlara
kapılıp dağılarak parçalanmamı
önlemiştir…
Hatırlarsın, ağabeyim askere
Doğu’da bir şehre sürgün olarak
gönderilmişti. Ondan haber
alamıyor ve bu yüzden çok
üzülüyordun. Bunu bildiğim için
ve hem de onu çok özlediğim
için otobüse binip yanına
gittim. Gerçekten durumu çok
kötüydü. Yaşının fazla olması ve
oraya sürgün gitmesi nedeniyle
subaylar tarafından durmadan
aşağılanıyordu. Hiç alışık değildi
böyle şeylere. Yoldan geçen
bir subay gördüğünde birden
kaskatı kesiliyor, hiç hareket
etmeden öylece korkuyla
duruyor ve subayın geçip
gitmesini bekliyordu…
Onu birliğine bırakıp şehrin
merkezinde bir kahveye
oturmuş, sana bütün bu
gördüklerimi nasıl anlatacağımı
düşünüyordum. Yanıma
sivil giyimli bir adam geldi
ve benden kimliğimi istedi.
Şaşırmıştım. Kim olduğunu
sorduğumda, polisim ben,
dedi. Çaresiz çıkartıp kimliğimi
uzattım. Baktı kimliğime, belli
ki çoktan kafasına koymuştu
beni götürmeye ve yürü gel
benimle, dedi. Neden, dedim.
Küçümseyen bir ifadeyle
yüzüme baktı, sen şüpheli
7
şahısın, dedi… Tartışılacak
biri değildi. Beni bir iş hanının
en üst katına çıkardı. Kata
girdiğimizde çok garip bir koku
geldi burnuma. Kan kokusuydu
bu. Kan kokusuna tentürdiyot
ve alkol kokusu da karışıyordu.
Etrafta resmi giyimli polisler
dolaşıyordu. Neresi burası, diye
sormama gerek kalmamıştı. O
şehrin emniyet müdürlüğüydü.
Polis beni kapısında “Siyasi
şube’’ yazan bir odaya getirdi.
Odada sivil giyimli, esmer ve
asık suratlı biri oturuyordu.
O adama, amirim, şüpheli
bir şahıs getirdim size, dedi.
Masada oturan adam içeri
girdi ve kalın ciltli, çok büyük
bir defteri getirip masanın
üzerine koydu. Ardından da o
defterde benim ismimi aramaya
başladı. O ismimi ararken,
beni getiren sivil polis, çantanı
aç, içindekileri dışarı çıkar,
diye emretti… Birkaç parça iç
çamaşırımı, gömleğimi ve yolda
okuduğum iki kitabı çıkarıp
önüne koydum. Hemen kitapları
incelemeye başladı ve birinin
içinde gördüğü sözcüğü hemen
amirine gösterdi. Amirim,
bakın burada ne yazıyor? Dedi.
Gösterdiği sözcük “faşizm’’di.
Ve o an eli hemen kemerinin
üzerindeki tabancasına gitti.
Yaktım oğlum senin çıranı,
dedi, ben demedim mi sen
şüpheli şahıssın diye? Ve
sonra birkaç kez daha elini
tabancasına götürdü… Bilirsin
aslında ürkek, zayıf birisiyimdir.
Ama acımasızlığın ve zulmün
eline düşünce birdenbire, beni
bile şaşırtan bir cesaret, garip,
hatta akıldışı bir öfke belirir
içimde…
Bak, dedim o polise, ikide
bir elini silahına götürme, ne
sanıyorsun kendini, haddini
bil? Adam benden bu tepkiyi
hiç beklemiyordu, önce şaşırdı,
ama hemen kendisini toparladı.
Ve suratıma acısı günlerce
geçmeyecek olan bir yumruk
attı. Sendeledim, ama yere
düşmemek için çok çaba
harcadım. Dudağım kanarken
o polise şunu söylediğimi
hatırlıyorum: Bir gün bu
yumruğun hesabını sana
soracağım… Ortalık karışmıştı
o an. Polis bana tekme tokat
girişmeye başlamıştı, yan
odalardan gelen polisler araya
girmeseydi işim bitikti. Polisin
tekme ve yumruklarına karşı
kendimi savunmaya çalışırken,
8
kime, neyime güvenip de
polise bunları söylediğimi
düşünüyordum. Kendime mi?
Ne yapabilirdim ki kan kokan
bu emniyette?... Sana mı? Sen
benim için ne yapabilirdin ki?
Biliyor musun, yine de sana
güveniyordum baba. Bir şey
yapamayacağını biliyor olsam
de… Belki de sana duyduğum
o tuhaf güven bana o sözleri
söyletmişti. O defterde adım
çıkmamıştı, dudağım kanayarak
ve derinden aşağılanmış bir
şekilde çıkmıştım o kan kokan
emniyetten…
Aradan neredeyse on beş
yıl geçmişti. Ve sen artık
hayatta yoktun. Benimse
yazdıklarım ülkenin her yanında
ilgiyle okunuyordu. Bir gün,
emniyetinde dayak yediğim
o şehrin belediyesi beni
söyleyişi ve imza günü yapmam
için kentlerine çağırmıştı…
Bu çağrıyı duyar duymaz
emniyetteki o kan kokusunu o
günkü kadar keskin duymuştum
yine. Tekliflerini kabul ettim.
Ve o şehirde yüzlerce insanın
katıldığı söyleşide, oranın
emniyet müdürlüğüne şüpheli
şahıs olarak götürülüşümü, içeri
girdiğimde duyduğum o kan
kokusunu ve yediğim yumrukları
anlattım onlara… O an beni
dinleyenlerin yüzleri garip bir
kederle aydınlandı. Onlara
neredeyse hergün karşılaştıkları
bir acıyı hatırlatmıştım. Başları
hüzünle öne eğilmişti çoğunun.
Kendilerine kuşaklar boyu
devredilerek gelen zulüm
ve aşağılanmaları, küfür ve
yumrukları yeniden içlerinde
hissetmeye başlamışlardı…
Çünkü yıllardır onlar için
emniyet, dayak ve işkence
anlamına gelmişti. Güvenlik
yıllardır onlar için kaybolmak
ya da eziyet çekerek ölmek
anlamına gelmişti… Olağanüstü
hal bölgesiydi orası ve yaptığım
bu konuşma birilerini tedirgin
etmiş olacak ki konuşmamın
olduğu kültür merkezini terörle
mücadele ekipleri basmıştı…
Bir polis şefi salonun kapısında
bekleyen belediye başkanına,
beni gözaltına alacaklarını
söylemiş. Belediye başkanı,
gözlerini hiç kaçırmadan polis
şefinin gözlerine bakarak,
onu almanız için beni ezip
geçmeniz gerekir, demiş…
O yazar bizim konuğumuz,
konuğumuzu kimse bizden
alamaz…
Böyle anları çok iyi bilirim.
Olmak ve olmamak anlarıdır…
Böyle anlarda söylenen her
söz, yapılan her davranış o
kişinin ömrünün geri kalan
günlerini tamamen değiştirir:
Onu almanız için beni ezip
geçmeniz gerekir… O an
müthiş bir sessizlik olmuş.
Polis şefi belediye başkanının
ne dediğini iyi anlamış ve
etrafındaki polisleri alıp gitmiş…
Evet baba, meğer on beş sene
önce, kan kokan bir emniyet
müdürlüğünde bana nefretle
bakıp yumruk atan polise, bir
gün bu yumruğun hesabını
sizden soracağım, sözünü
boşuna söylememişim… Meğer
bu sözümün sonunu sabırla
beklemişim. Meğer kendime
ve sürdüğüm hayata o denli
güvenmişim…
Ama bu dinmeyen sabrım,
kendime ve verdiğim
sözlere duyduğum güven
birilerinden öç almak için
değildi. Bana çektirdikleri
acılar ve içimde yarattıkları
sızılar yüzünden kimseden
öç almayı düşünmedim ben.
Bana yapılanların acısını
birilerinden çıkartmayı hiç
düşünmedim. Öç almayı
kendime hiç yakıştıramadım.
Birilerinden öç almaktan
çok anların beni anlamasını
bekledim hep. Beni ve içimde
kimleri sakladıklarımı… Çünkü
zulüm görenlerle, sürekli
aşağılanan, incitilen, küçük
düşürülen insanların hayatıyla
kendi hayatımı öylesine
bütünleştirmiştimHarun
ki… BeniTekin
onlar gibi incitip ezmek, benim
sesimi kısmak isteyenlerle her
karşılaştığımda, onlara her
direnişimde ve beni yok etmeyi
başaramadıklarında, işte o
anda, benim gözlerime bakıp,
orada, yıllardır acımasızca
ezdikleri, kıydıkları, yok
saydıkları, dahası eziyet vererek
öldürdükleri insanların gözlerini
görmelerini istedim hep…
Dünyayı istemedim ben baba…
Bir kahraman olmayı zaman
zaman düşünsem de hemen
vazgeçtim… Çünkü kendimi
hiçbir zaman o kadar güçlü
hissetmedim. Korkularımı,
zayıflıklarımı iyi biliyordum.
Korkularımı, zayıflıklarımı
bildiğim kadar, yola çıktığım
insanların ikiyüzlülüklerini,
kaypaklıklarını da çok iyi
biliyordum… Onlara sonuna
dek inanmamın benim sonum
olacağını da iyi biliyordum.
Çünkü daha yazacak onca
yazım, gidilecek onca yerim
vardı. Kendimi sadece basit
bir hayatta kalma dürtüsüyle
değil, sonuna dek inandığım
duygularım, daha yapacaklarım,
enerjim, başkalarıyla
paylaşacağım umutlarım
için korudum daha çok… Ve
biliyor musun bu korkularım
ve zayıflıklarım korudu beni
yok olmaktan… Ve bu hayatın
yalanlarına ve yozluklarına karşı
kendimi savunmamı onlar bana
öğretti…
Biliyorsun, biz ne kadar gururlu
olsak da, onca zayıflığımıza
rağmen acımasızlığın eline
düştüğümüz anlarda garip ve
düşsel bir cesaretle bizi yok
etmek isteyenlere başkaldırsak
ve onlara bir gün bütün
bunların hesap soracağımızı
söylesek de, bizim kendimizden
başka kimsemiz yoktu
aslında… Korunaklı, arkası
sağlam, güçlü çevreleri olan
insanlar değildik… Yoksulları,
lanetlenmişleri, acı çekenleri,
nedenli ya da nedensiz yere
isyan edenleri korur ve onlar
için hüzünlenirdik, ama aslına
bakarsan bizim de onlardan
çok büyük bir farkımız yoktu.
Zulmedenler, egemenler, uygun
bir an bulsalar bizi de kolayca
yok ederlerdi ve ardımızda
hakkımızı arayacak kimseyi
bulamazdık.
Belki de bunu bildiğimden,
sadece yapabileceklerim
için konuşabildim. Dünyayı
istemedim mi, istedim.
Kahraman olmayı istediğim
anlar olmadı mı, oldu. Ama
bu istekten daha büyük bir
acı vardı yüreğimde hep, iyi ve
soylu bir acıydı bu… Çünkü bu
acı sayesinde kim olduğumu
ve neye gücüm yeteceğini
her defasında yeniden
öğreniyordum. Ve bu yüzden
başarımın doruğunda bile
içimden eksilmedi o hüzün.
Ve ne zaman gücümden,
imkanlarımdan, cesaretimden
büyük laflar etsem o hüzün çıktı
karşıma ve tanı artık kendini,
diye incelikle uyarırdı beni…
Hüznümün bu inceliği sayesinde
sahip olamayacağım bir şey
için çaba harcamaktan, boşuna
ve anlamsızca inat etmekten
hemen o anda vazgeçtim hep…
Baba, her ne kadar çok acı
da olsa vedalaşmayı bilmenin
ne denli erdemli bir tutum
olduğunu seni yitirdikten sonra
anladım. Vedalaşmayı bilmek
böyle bir şeydir işte… Yitirmeye
başladığın anda yeniden
kazanırsın o yitirdiğini… Nasıl ki
ben kendimi her kaybedişimde
yeniden buluyorsam, seni de
kaybettikten sonra yeniden,
yeniden buluyorum… Hem de
yaşarken olduğundan daha
anlamlı ve derin…
Sen bu dünyadan giderken
geniş ve uçsuz bucaksız bir yol
açtın ömrüme… Sen ölürken
kendimi tanımak gibi sonsuz bir
hayat hediye ettin bana… Belki
de en çok bunun için seviyorum
seni… Bana kavuşmaları
öğrettiğin kadar, vedalaşmaların
da ne denli anlamlı olduğunu
öğrettin…
Biliyorum, ama bir kez daha
senden duymak istiyorum.
Mutlusun değil mi orada?
Acıların dindi değil mi? İstediğin
yerdesin değil mi baba? Ne
olur bir kez daha senden
duymak istiyorum bunu… Orada
mutlusun ve acıların son buldu
değil mi?
 9

Ağlak rock meselesinde kimse müziğin hüzün içermesine,

yanık seslere, ya da bunun rock olup olmadığına filan
takılmıyor. Gözümüze sokulan gözyaşlarının hakiki
olup olmadığına takılıyor. Çocuğun canı yandığı için mi,
istediğini almak için mi ağladığını anlamıyoruz tam.

Harun Tekin
Hepimiz ağlarız. Hiç
değilse doğarken. Gözyaşı
ve ağlamak üzerine
milyonlarca şey yazılmış,
bunları içeren sayısız sanat
eseri üretilmiş, insanlar
ağlamaya da gülmeye de
devam etmiş ve bunların
hiçbirinde mesele yok.
 
Hele çocuklar ağladığında akan sular
durur. Anne babanın nefesi kesilir, çocuğun
ne sıkıntısı olduğunu anlamak ve onu
rahatlatmak için seferber olunur. Bir
arkadaşımız ya da bir yakınımız ağladığında
da ona kızmayız, ya da onu eleştirmeyiz.
Onun derdini paylaşmaya çalışırız,
gözyaşlarını dindirmek isteriz, ya da belki
beraber ağlarız. Burada da problem yok.
 
Bazı çocuklarsa, anne babanın hataları
sebebiyle, istedikleri şeyi elde etmek için,
ya da istedikleri şeyi elde edemeyince
ağlarlar. Takdir edersiniz ki bu ağlama canı
yanan, acıkan ya da sevgiye hasret kalmış
bir çocuğun ağlaması gibi değildir. Sinir
bozucudur, çirkindir, hakiki değildir. Ve
sürekli pekiştirildiği için çocukcağız ağlar
durur. Çocuğun suçu yoktur, ama artık o
ağlak bir çocuktur.
Ağlak kelimesi son günlerde deneyimli bir
müzik eleştirmeni ile genç ve ticari olarak
başarılı bir müzik grubu arasında yaşanan
bir tartışma dolayısıyla sık duyulur oldu.
Bu vesileyle söylenenlerin önemli bölümü
maalesef ya konunun özünü ıskalayan, ya
gereksiz sözel şiddet içeren ya da düpedüz
yanlış şeylerdi. Aksı doğarken kayan bu
tartışmada doğru olansa, “ağlak rock” ya da
“ağlak şarkıcı” tamlamalarında kullanılan
ağlak kelimesi. Yukarıda bahsettiğim
sebeplerle, cuk oturuyor.
 
Fakat bu tartışmada da, inanılmaz biçimde,
bir üslup eleştirisini oryantalizmle ve
elitizmle eş tutan yaklaşımlara rastlandı
ki, hazindir. Hazin, çünkü siyasi iktidarın,
sağ muhafazakâr siyasetin dilidir bu. Ve
“milli irade ağlak olmamızı ve bize ağlak
denmemesini istiyor pis geziciler” demeye
kadar gider.
 
(Bir an için düşünelim: Kimin hem de katıla
katıla sürekli ağlamaya hakkı vardır bu
memlekette? Herkesten önce Kürtlerin,
Alevilerin ve devrimcilerin. Peki onlar böyle
mi yapar? Hayır. Ağlarsa hakikaten ağlar,
gülerse hakikaten güler, ama saydığım
toplumsal gruplar istediğini almak ya da
elindekini korumak için sürekli yalandan
ağlamaz. Bunu sağcılar yapar: hep
mağdurdurlar, hep ağlarlar, ve çok nadiren
sahiden ağlarlar. Hatırlarsanız, fonksiyonel
ağlamanın şahını geçen yaz görmüştük
canlı yayında.)
 
Konumuza dönersek, ağlak rock
meselesinde kimse müziğin hüzün
içermesine, yanık seslere, ya da bunun
rock olup olmadığına filan takılmıyor.
Gözümüze sokulan gözyaşlarının hakiki
olup olmadığına takılıyor. Çocuğun canı
yandığı için mi, istediğini almak için mi
ağladığını anlamıyoruz tam. Ağlamak değerli
olduğu için, her bir gözyaşı damlası mühim
olduğu için, hüzün iyi sanata da, pespaye
duygu sömürüsüne de vesile olabildiği için
konuşuyoruz bunları. Ve verilen tepkiler,
durulan poziyonlar “halkın” yanından
“elitlere” parmak sallamak şeklinde
kurulunca da en hafif tabirle komik oluyor.
 
Kendi dinlemek istediğin müziği yapıyor
musun? Mesele bu. Yoksa ağlamak
güzeldir.
[ BirGün ]
10
Pencereler...
Pencerelere bakmak ayıptı. Yabancılara
gözünü dikip bakmak gibiydi insanların
pencerelerine bakmak... Pencereler
namustu. Onlar açık vermezdi. Onlara
bu yüzden perdeler ve tüller takılırdı.
Tüller gündüzleri içeriyi göstermez, ama
geceleri gösterirdi. Bu yüzden geceleri
tüllerin arkasında gizlenmiş siyah vampir
pelerinlerine benzeyen perdeler çekilirdi
pencerelere.
Sinan İpek
“Bir gün ya-
kalanırsam”
diye korkarak
baktım pence-
reme... Kendi
sokağımda
öylece duruyor-
dum, marketten
dönmüştüm,
kafamda bir bir türlü düşünce...
Sonra nereden aklıma estiyse,
öylece durdum sokağın ba-
şında ve odamın penceresine
baktım... Perdem örtük değildi,
3200 kelvin sıcaklıkta sapsarı
parıldayan aydınlıkta ihbar
ediyordu ampüller beni... On-
ların beni ele verebileceklerini
bilmiyordum. Düşündüm. Tıpkı
benim şimdi burada durduğum
gibi bir başkası tam bu noktada
durabilir ve pencereme baka-
bilirdi. Nasıl emin olabilirdim
ki falso vermediğimden... Ola-
mazdım... Odamın tavanında
biriken sigara dumanı, ruhumun
kirliliğini, sıkıntılarımı, karanlık
düşüncelerimi, o toplum düşma-
nı hallerimi aralık pencereden
dışarıya üflemekteydi. Odamda
attığım voltalar, zincirleme yak-
tığım sigaraların dumanı, hiç bir
zaman kontrol etmediğim per-
delerim—kimbilir kaç kez açık ya
da aralık bırakmıştım onları... Ve
de en kötüsü gecenin dördüne
bazen de beşine kadar yatma-
yışım... Bütün bunları şurda
durup seyreden birisi olabilirdi;
mahallenin ahlak bekçisi, toplu-
mun temel direği olan amca-
lardan biri... Ve ben ne kadar
savunmasız ve çıplaktım pen-
ceremin ardında, dünyadan
saklandığımı sanıyordum ve
üstelik o dünyaya ne kadar
çok küfür ediyordum... İşte
bunları düşününce korktum,
kendi kendime kızdım son-
ra: “Yeni korkular mı icad
ediyorsun yine!” İşte böyle
azarladım kendimi ama na-
file, bir kez yerleşmişti korku
artık içime ve kolay kolay da
çıkmazdı. Pencerelerin ardın-
da bile hiç bir zaman yalnız
değildim ve içerde insanlara ve
topluma ettiğim küfürleri kimse
duymuyor sanıyordum. Yanıl-
mıştım.
Ve sonraki günlerde gözlerim
hep pencerelerdeydi. Kendi
suçluluğumu başkalarında arı-
yordum. “Onlar da benim gibi
suçlu mu? Onlar da benim gibi
toplum düşmanı mı?” diye...
Gece yarılarında dışarı çıkıp
dolaşıyordum, bir mahalleden
ötekine gidiyordum, 3200 kelvin
sıcaklığında parıldayan akkor
tellerin sarı ışıklarını arıyordum
ve bulunca da durup, kamburu-
mu çıkarıyor; ince, biçimsiz boy-
numu hafifçe bükerek, yoldaşı-
mın penceresini gözetlemeye
başlıyordum. Kimi zaman ders
çalışan bir öğrenci ya da gece-
nin bir yarısında temizlik yapan
bir kadın ya da sahura kalkmış
bir aile görüyordum ve onların
beni görmediğini bildiğim halde
yoldaşlık hissi arıyordum gölge
şeklindeki silüetinde...
Ama kendim gibi birini bulamı-
yordum. Onlar hayatlarını yaşa-
yan kimselerdi. Komedi skeç-
lerinde görseniz tanıyacağınız
tipler... Klişeler... Hiç biri benim
gibi depresif ve suçlu değildi...
Benim gibi bir tipi hiç bir dizide
göremezdiniz.
Ama yine de pencerelerden
içeri merakla bakmaya devam
ettim.
İşte böylece pencereleri öğren-
dim. Onlar hakkında ne çok şey
gördüm ve anladım. Özel haya-
tın Aşil topuğuydu pencereler...
Kayıp şehirlerin, isli duvarların,
asık suratlı apartman cephele-
rinin gözleriydi onlar. Gözler...
Evet.
Ve pencerelere bakmak ayıptı.
Yabancılara gözünü dikip bak-
mak gibiydi insanların pence-
relerine bakmak... Pencereler
namustu. Onlar açık vermezdi.
Onlara bu yüzden perdeler ve
tüller takılırdı. Tüller gündüzleri
içeriyi göstermez, ama geceleri
gösterirdi. Bu yüzden geceleri
tüllerin arkasında gizlenmiş
siyah vampir pelerinlerine ben-
zeyen perdeler çekilirdi pence-
relere.
Yeni evlenecek genç kızlar an-
neleriyle perde bakmaya çıkar-
lardı. İşten yorgun dönen taze
kocalar karılarının emrine karşı
koymayıp omuzlarının ağrıma-
sına aldırmadan takarlardı per-
deleri. Ve ertesi gün bu yüzden
hamlayan pazularındaki acı

sayesinde yaşadıklarını, canlı
olduklarını ve halen ölmedikleri-
ni anlarlardı. Ve işte bu yüzden
karılarıyla sevişmeleri gereklidir.
Ve eski binaların pencereleri ne
kadar büyük ve cömert olurdu.
Panaromik bir şekilde hayatı
ifşa ederlerdi. Demek eskiden
insanlar o kadar paranoyak
değildi, demek eskiden boydan
boya ve koca pencereleriyle o
kutsal aile yaşamlarını röntgen-
cilere sunarlardı ya da herkese
güvenirlerdi. Şimdi bir kaç kez
dış cephe tamiratı görmüş şu
apartmana bakıyorum. Eskiden
bir zengin semtiydi burası... Şim-
di oğulları ve kızları Amerika’ya
göçmüş kokonalar kalıyor bu
semtte. Geriye kalanları da din
ele geçiriyor. İşte o apartmanın
pencerelerine bakıyorum. Halen
eski günlerdeki gibi cephesi
boydan boya pencerelerle kaplı;
ama yeni takılmış pimapenler
yaşlı bir surattaki silikon dudak-
lara benzemekte. Sırf kombi
daha az çalışsın diye takılmış
pimapenlere bakıyorum: “Bıra-
kın” diyorum, “bırakın da onu-
runuzla üşüyün...”
Yeni yapılan apartmanların
küçük pencereleri uzak doğu-
luların kısık gözleri gibi... Şişkin
göz kapakları pancurlar gibi göz-
lerini örter. Onlar nefret ederler
bundan, bu yüzden animele-
rinde inadına kocaman çizerler
insanların gözlerini...
Artık doğalgaz faturası belirle-
mekte pencerelerimizin büyük-
lüğünü şehirlerde. Panoramik
pencereler rüyalarıma giriyor.
Onları 70’li yıllarda filmlerde
gördüğüm zenginlerin yaşamıyla
özdeşleştirdiğimi fark ediyorum
ve bilinç altımın ne kadar da
sinir bozucu şeylerle dolu oldu-
ğuna şaşıyorum.
Pencereler... Onları yanyana
diziyorum rüyalarımda diyagonal
çizgilerde... Aralarında uçuyo-
rum sırtımda delta kanat... Sa-
ğıma soluma bakarak bir iz, bir
pırıltı, tanıdık bir yüz arıyorum.
Artık iyice tombullaşmış ve ağ-
dası gelmiş bacakları görünüyor
cam silen bir kadının; üstelik de
siyah erkek çorapları giymiş...
Ben tabi ki onu çekici buluyo-
rum—kadınlar en güzel olduk-
ları zamanları asla bilemezler,
bunu yalnızca ben biliyorum.
Pancurları örtülü pencereler
kaçınılmaz biçimde tatili çağrış-
tırıyor insana. Kağıtla kaplanmış
pencereler inşaat işçilerini...
Pencerelerdeki çiçekler eski
mahallelerdeki ahşap evleri...
Eskiden kadınların birbirlerine
pencerelerinin temizliğine göre
not verdikleri bir çağ yaşanmıştı.
Evet. Daha bunun gibi ne çağlar
yaşandı kimbilir! Bizler şimdi
hangi çağı yaşıyoruz? Belki de
buzul çağındayız, bilemiyorum.
(Bana sorarsanız kesin öyle.)
Buzul çağındaki soğuk mağara-
ma dönüyorum ve karanlık dü-
şüncelerim ve sıradan şeylere
ve kendime yönelik nefretimle,
geç saatlerde penceremden
dışarı sızmasına engel olama-
dığım sarı ışığım (3200 kelvin)
ve her zaman aralık unuttuğum
perdemden sızan yalnızlığım
için herkesten özür diliyorum.
Bırakın, izin verin de ben de
aranızda böylece yaşayayım.
Nasıl olsa sonunda ben de
sizin gibi öleceğim. En azından
öyle olduğunu tahmin ediyo-
rum.
11
Gravür
(Babamın naifliği-İnsanların acımasızlığı)
Kilisenin içindeydi adamın teki,
Dinsizdi ve pis.
Tavana bakmaktaydı.
Çoğu zaman tavana bakardı; 
Emre Kahramanlar
Göğün delik tavanı
Odanın rutubetli tavanı
Kadının birinin ağzının tavanı
Koskoca Gravürü sarı dişleri eskitti,
Çarmıha gerilmiş, acı içinde bir İsa
Eskitmeli bir kot pantolon giymişti.
Yanında tek bir havari, bir kadın
Çıplak ve uzun saçlıydı.
Acıdan gözlerini kapamış gravür kişisinin,
Sömürülmüş yaraları,
Kurda kuşa, insana emanet ettiği camdan elleri
Çivili.
İsa erkekti, cinsiyeti, erkek.
Gravürde sansür vardı;
Havarinin ayıp yerleri
Uzun saçlarıyla örtülü
Peygambere uzanan bir kaç saç teli
Ya ölmemesi için bir sebepti
Ya da ellerindeki çivinin ham maddesi.
Aldığı düzensiz bir iki nefes boyu
Havarinin sırtında yele gibi duran saçlarını,
Fark ediyordu.
Beline kıvrılıyordu,
Aşağı, kalçalarına,
Havva’nın kahpeliğinden hafif bir kıvrım yapıp
Göğüslerini örtmeye gidiyordu
Oradan hamle yapıp,
Kasıklarından,
Pantolonunun üst düğmesinden
İçeri,
Gravürdeki İsa’yı
Kalp çarpıntısı tutuyordu.
Adamı yormuştu gravür, gözleri kapalı
Dışarı doğru yönelirken,
Mumları tek tek kokluyordu,
Redingotu ve sigarası 
Gravür kokuyordu
Havarisiyle İsa sonsuza dek mutlu yaşıyorlardı 
Adam şaşırıyordu.
Kar yağıyordu.
 r a
KKültürlerarasıs ı İ
ültürlera İletişim l e t i ş i m
Türkiye’nin en önemli kopmaması ve birbiri ile sıkı
bağlantı ve ilişki içinde olması
ülkelerden gelmesine rağmen
insanlık boyutunda ne kadar
çok şaşırtıcıydı. Bunun ardında
farklı ülkelerde yaşanan sorun-
özelliklerinden gerektiğine inanmam. rahat birliktelik ve beraberlik lar, gençlerde işsizlik, atılımcılık
kurduğunu gördüm. ve yaratıcılık üzerine yapılan
birisi, aslında birçok Saat 4’e gelmeden direnmenin sunumlarda farklı bir bakış açısı
kültürden etkilenip anlamsız olduğunu fark ettik Misafirperverlik.. oluşturuldu ve ortak sorunlara
ve yattık. Oradaki insanlara o 10 gün süren Big Brother (Tabii çözümler sunuldu. Özel - ulusal
birçok kültürü kadar bağlanmıştım ki onlardan ki Big Brother gibi değildi!) man- sorunlar hakkında da bilgilendi-
etkileyen bir yer cidden kopmak istemedim. Şu tığındaki bu serüvende resmen rildik. Ayrıca “Türk milleti misa-
an aklınızda “Ne yaptın ki, kim hiç tanımadığım 30’dan fazla firperverdir” denildiğinde, ben
olması. Hem coğrafi bu insanlar? Niye gittin” gibi kişiyle yıllarca tanımışlığım var Slovakya’daki misafirperverliğe
hem tarihi bağlamda sorular olabilir. O soruları gider-
mek için açıklamada bulunayım:
gibi bir noktaya geldim. Bulgar-
ların çok sayıda Türkçe kelime
de not düşmek istiyorum. Bu
kadar sevecen ve yardımsever
birçok ülkenin Slovakya’ya Magna Carta Genç- bilmesi ve Türklerle anlaşması, olacaklarını tahmin bile ede-
lik Derneği’yle Erasmus+ Projesi Slovak ekibinden birinin bana mezdim.
kültürünün bir yapmaya gittik ve Türkiye’den ayranı ne kadar çok sevdiğin-
parçasını Türkiye’de
yaşayabilme şansınız
var. Bu tam tersine
homojen ülkelerde
yaşanılamamakla
beraber o ülkelerin
ciddi anlamda
başka kültürlerle
etkileşimini
zorlaştırmakta.
Ata Sergey Nowak

Gecenin 3’ünde
Slovakya’da bir
otelin 2. katın-
da koridorda,
yerde yatarken
aklımdan geçen
şey “Keşke
gitmesem”
idi. Niye böyle
bir şey istedim ki? Sonuçta ne
Slovakyalıyım ne de Kosice
şehrinde yaşamışlığım var. Beni
oraya bağlayan şey çok basit bir
şeydi ve bunu hayatımda hep
tutmaya çalıştım. Kültürlerarası
İletişimi çok seviyorum. Bunu
sevmemin altında birkaç şey
yatmakta; bunlardan bir tanesi
çift vatandaşlığa sahip olmam 10 kişilik bir takım topladık. Pro- den bahsetmesi ya da birisinin Dışlandığımda oldu..
ve iki kültürü bir arada görüp jeye katılan ülkeler Bulgaristan, “Allah Allah” demesi, Polonya Projeden ayrılıp benim bu kül-
anlayabilmem, en azından Polonya, Türkiye ve Slovakya idi. ekibinin bize gösterdiği Polonez türlerarası ortamlardan neden
anlamaya çalışmam. Diğeri ise Bu projede kültürlerarası ileti- dansını yapışımız… Her ayrı hoşlandığımı anlamak istersek
dünya ve insanlara olan bakış şimi yeniden niye sevdiğimi ve kültürün birbirine saygı duyması çocukluğuma gitmek zorunda
açım. Kültürlerin birbirinden insanların farklı coğrafyalar ve ve onun bir parçası olma isteği kalırız. 2 çocukluk arkadaşımın

da yarı yabancı olmasına ve
benim de yarı Alman olmama
dayanır bu. Yarı Fransız, yarı
İngiliz ve Yarı Alman 3 çocuğun
çocukluk arkadaşı olması da
oldukça ilginç. Bu nedenlerden
dolayı bende geniş bir bakış açı-
sı ve farklı kültürlere karşı anla-
yış ve sevgi oluşmuş. İnsanların
buna sahip olması çok önemli.
Tabii bunun dezavantajları da
var, çünkü Türkiye’de sıra dışı
görüşlerim ve düşüncelerimden
dolayı dışlandığım da olmuştu.
Tabii ki güzeldir farklı olmak ve
farklı düşünüp bunları söyleye-
bilmek. Türkiye’nin en önemli
özelliklerinden birisi, aslında
birçok kültürden etkilenip birçok
kültürü etkileyen bir yer olması.
Hem coğrafi hem tarihi bağlam-
da birçok ülkenin kültürünün bir
parçasını Türkiye’de yaşayabil-
me şansınız var. Bu tam tersine
homojen ülkelerde yaşanıla-
mamakla beraber o ülkelerin
ciddi anlamda başka kültürlerle
etkileşimini zorlaştırmakta.
Kültürlerle kaynaşmışız..
En iyi örneklerden birisi Japon-
ya. Japonya aşırı homojen bir
ülke. Hem ada olmasından,
hem başka ülkelerle iletişiminin
ender olmasından kaynaklanır
bu durum. Mesela Japonya’da
toplam 60 yabancı hemşire
olduğunu biliyor muydunuz?
120 milyon insanın yaşadığı bir
ülkeden bahsediyoruz; buna
karşın İngiltere’de 60.000’den
fazla yabancı hemşire var. Şimdi
şöyle bir düşündükten sonra
Türk tarihinin ve Türkiye’nin
Japonya’ya kıyasla kültürel bir
kaynaşma noktası olduğunu
düşünebiliriz. Sonuçta Batı ve
Doğu’nun ortasında, yüzlerce
ülkeyle ve milletle etkileşmiş
bir ülkeyiz. Bu Türkiye’yi birçok
batı ülkesi arasında, kültürel
kaynaşma açısından daha ön
sıraya koymakta. Türkiye’ye
başka ülkelerden gelen insanlar
da böylece birkaç kültürü birden
tadabiliyorlar. Mesela İzmirli biri
olarak ben Trabzon’a gittiğimde
oradaki Rum kültürünün tadını
çıkarabiliyorum. Ankara’da ise
Anadolu - Türk kültürü daha
bariz öne çıkıyor. İstanbul bize
diğer şehirlere göre tarihi açı-
dan Osmanlının çok kültürlü
imparatorluk mirasından izler
gösteriyor. Tabii Türkiye’nin
daha birçok köşesini gezmemiş
halimle, her farklı köşesinde
farklı kültürel etkenler göreceği-
nizden eminim. Mardin akıllara
gelen örneklerden biri…
13
Birinin dönüp “cezve” demesi..
Bu kültürel etkenlerin Bulga-
ristan gibi daha yakın ve ortak
tarihimiz olan ülkelere yan-
sıdığını projede rahatça göz-
Betafizik
lemleyebildim. Birisinin dönüp Murat Kandemir
“Cezve” demesi cidden şaşırtıcı
gelmişti. Bulgarların Türklere dün gördüğün rüyanın
olan sıcak bakış açısı da çok bugün uyutmayacağı belliyse akşamdan.
güzeldi. Yemeğe olan ilgileri
deviremezsin gecenin üstüne kirpiklerini,
ve yemek kültürleri oldukça
ilginçti. Slovaklar ve Polonya ise içindeki seyyah
Avrupa kültürüne daha yakındı, kendi içine sığmadan.
özellikle kültürel kıyafetleri ve ve hep
ortak Hıristiyan kültürünün
etkenleri hem tarihlerinde hem yol'un suçudur bunlar.
kültürlerinde Bulgarlara göre çünkü
daha ağırdı. Tabii kişisel olarak yol'dur adamı yol'dan çıkaran.
herkes kültürel öğelerini olabil-
diğince kenara koyarak iletişim
kuruyordu. Burada ortaya çıkan
ayrı önem taşıyan bir nokta ise
İngilizceydi. Ortak iletişim İngiliz-
ceyle sağlanıyordu. Bu, resmen
Bir Şiirin Gölgesi
hepimizin rahat bir şekilde
Sahi insan
ortak bir dilde anlaşabilmesini
sağlamıştı. Tabii iyi İngilizce ko- şair'ine değilde
nuşamayanların ağır bir şekilde niye her şiirde
beden dili kullanması da yardım kendine üzülür.
etse de bazen ilginç ve komik
durumların oluşmasını sağla-
Zaten acı dediğin
mıştı. Örnek olarak; Bulgarlar kadın saçı gibidir,
için kafayı aşağı yukarı sallamak gece çözülür.
“hayır” demek ve sağa sola
sallamak “evet” demek. Oluşan
ilginç senaryoları siz de tahmin Derler ki
yorulunca insan
edebilirsiniz elbet.
Size veda etmeden evvel okur- kendi içine düşer.
larımıza hayatlarının standart
akışlarının dışına çıkmalarını
yeni şeyler keşfedip gezmelerini Ve
tavsiye ediyorum. Eğer baha- uyku diye bir şey yoktur.
neniz “param yok” ise, gittiğim
projede yemek ve konaklama İnsan
ücretleri tamamen Avrupa Birliği
tarafından karşılanırken ulaşım kendi karanlığına
ücretlerinin %70’i de geri iade yenik düşer.
edildi. Kısacası başka bir ülkeyi
10 gün boyunca görmüş oluyor-
sunuz ve cebinizden çok ve çok
az para çıkıyor. Zaten Avrupa Delilik şüphesiz aptallıktan daha iyidir, delilik var olmuş bir
zekanın yok oluşudur. Aptallık ise var olmamış bir zekanın var
Birliği’nin ekonomik olarak uy-
gun projeler yapmasının nedeni olmamaya devam edişidir.
de ekonomik imkânları geniş Albert Einstein
olmayan insanların da katılımını
sağlayarak ekonomik ayrımcılığı “Kendimi iyi hissediyorum” demek Küfür işçi sınıfının
için acı çekmiş olnamız gerekir. çiçeğidir.
önlemek. Lütfen ufkunuzu aça-
cak, dünyaya olan bakış açınızı Bob Marley Can Yücel
genişletecek adımlarda bulunun
hayatınızda. Bir yere ve bir şeye “Adı Devrim olan bir arabanın sokaklarda Uzay hızını aşmalıyız.
takılıp kalmak yerine birçok şeyi dolaşmasına zaten izin vermezlerdi. Dünyayı Kurtaran
keşfedip öğrenmekte fayda var. Devrim Arabaları filminden Adam
— Ve projenin son gecesinde 4 Kötülük için kötülük yapmanın tam olarak anlamı şudur. Hala
gibi yatağa yattığım zaman ha- iyilik olarak kabul edilenin tam tersini yapmak.
yatım boyunca başka kültürlerle Sartre
iletişim içinde olduğum zaman
daha mutlu olacağımı bir daha Herşey paramparça, tutarlılığın emaresi bile yok.
keşfettim. — John Donne
14
Ama koku ne tuhaf
şey...Üçüncü halin
imkansızlığı’nı
sıkıştırıveriyor
köşeye. Ona sonra
neler yaptığını hiç
bilmiyoruz biz.
Gözeneklerime
kadar işleyen bu
kokuyu seviyorum;
ince bir işçilikle tüm
gövdeme yedirilmiş,
okyanuslardan
devşirme bu kokuyu..
Melike Şenyüksel
Odadaki her
şey uğulduyor.
Eşyalarda
küçük
titreşimler;
olup bitene
şahit
olmalarından
mı nedir
bilinmez, eskisi gibi değiller.
Düşününce insanın yüzü
kızarıyor. Her şeyi görmüş
olabilirler mi? Aslında dış
kapı bile biliyor onun buraya
geldiğini...Bir saat önce,
bu ayna önünde duran
iki kişiden biriyim ben.
Ayna da biliyor; önünde
dakikalarca birbirine sarılan,
fısıldayışlarla dolu bir
denizde yüzen iki bedenden
biriyim. Masa üzerindeki
kadeh mesela son
yudumu alırken aklımdan
geçirdiklerimi hissetmiş
olmalı. Hatta rujumun
bir bölümünü incecik
kenarlarına bırakırken
bana gülümsemiş gibiydi.
Bence hoşnuttu; çünkü
kırmızı şarapla bir olup
onun sırça gövdesine esrik
izler bırakıyordum. İnsanın
aklına ne fenalıklar geliyor.
Dalgaların her defasında
okşayıp geçtiği sahil,
ayırdında mıdır acaba her
dokunuştaki başkalığın...
İçeriye dolan temiz hava,
odadaki zamanı burnuma
değiriyor hafifçe. Birkaç
saat öncesinde başkaydı
bu oda; başka türlü
kokuyordu. Anımsamak
için koltuklarla işbirliği
yapmalıyım biliyorum.
Eve girer girmez yöneldiği
koltuğa oturuyorum. Onun
olduğu yerden kendime
bakar gibi bakıyorum
karşıdaki pembe koltuğa.
O an nasıl görünüyordum
acaba? Sehpanın üzerinde,
dudaklarını aralamış bir
kadın gibi duruyor boş sigara
paketi...Göz göze geliyoruz.
O da biliyor her şeyi, adım
kadar eminim; saçlarımın
arasına dolan nefesin
içindeydi dumanı...Yerimde
duramıyorum. Yüzümde
şaşkın bir tebessüm. Mutfak
tezgahındaki dağınıklık
yerinde duruyor. Her şey
yaşanmış bitmiş ama
tirbuşon onu bıraktığımız
yerden selamlıyor beni. Olup
bitene şahitlik eden tabağın
çanağın arasından güç bela
atıyorum kendimi salona.
Dile gelip konuşacaklar
sanıyorum, ne tuhaf... Sanki
ne güzeldiniz siz, diyecekler;
omuzlarına ne güzel
dokunuyordu, diyecekler...
Daha neler neler...
Üzerime sinen kokuya
dikkat kesiliyorum bir an.
Sanki o hala burda. Ya
burdasın ya da değilsin;
üçüncü bir seçenek yok
diyen; mantık... Ama koku
ne tuhaf şey...Üçüncü halin
imkansızlığı’nı sıkıştırıveriyor
köşeye. Ona sonra neler
yaptığını hiç bilmiyoruz biz.
Gözeneklerime kadar işleyen
bu kokuyu seviyorum; ince
bir işçilikle tüm gövdeme
yedirilmiş, okyanuslardan
devşirme bu kokuyu...
Sırça parmağım hafifçe
sızlıyor, sızlamasına sebep
görüntü geliyor gözümün
önüne... Titremesi dinmeyen
bir beden, tutunduğu
yere fazla gelebilir bazen;
severken acıtabilir. Bedeni,
içine girip kaybolacak bir
dehliz gibi görüp; serçe
bir parmaktan yardım
isteyebilir, kulak memesine
iniltilerle dolu şifreler
fısıldayabilir. Nefesi; güçlü
bir rüzgar misali arkasına
alıp, bir başka bedenin tüm
kıvrımlarını dolaşabilir. Hem
de nasıl...Yatak odasına
gitmeye gücüm yok, yatağın
darma duman olmuş
halleriyle yüzleşmeye hiç...
Bir yatakta en fazla kaç
kez sevişilebilir gibi komik
sorularla mevzuyu inceltmeyi
deniyorum ama yok...
Düşünmeyi yasakladığım
şeyler, büyük bir inatla gelip
yerleşiyor zihnime. Onun
dokunuşlarından başka
şey düşünemez oluyorum
yine... Sızlıyorum; sırça
parmağımdan daha çok hem
de...
Gece şehrin üzerini örtüyor
ve ben geçmiş zamana
takılmış kuyruğumla
burdayım. Ev, tüm
duvarlarıyla etrafımda
dolanıyor, cilveleşiyoruz.
Koridordaki loş ışık göz
kırpıyor arada. Kapı kolu
hala sıcak; tam da “burada
olanları konuşalım mı”,
der gibi... Kapı ve yatak
arasındaki mesafeyi;
etrafa saçılmış, üzerimden
çıktığı anı hatırlamadığım
çamaşırlar eşliğinde kat
ediyorum. Kokular ne
tuhaf... Yastığa başımı koyar
koymaz bir resim canlanıyor
zihnimde; kasıklarımdan
tüm bedenime yayılan
engellenemez yükselişi
anımsıyorum. Anımsamanın
yorduğu zihnimle, başım
daha bir yerleşiyor yastığa.
Odadaki koku dağılıyor
yavaşça, soğuyor eşyaların
hafızası...
“Bir sevişmek gelmiş bir
daha gitmemişti” derken
şair, battaniyeyi aranıyor
gözlerim. Uyumalıyım..
* Cemal Süreya

Benim babam hiç itibariyle 283 işçi Soma’daki
maden ocağı kazasında hayatını
ölmedi. Ama babası kaybetti. Ama daha fazla insa-
nın orada olduğunu biliyorum.
ölen çocukların Telefonum susmuyor çünkü.
acılarını çok Ama yine de resmi makamların
verdiği sayılara inanmak zorun-
dinledim. Eğer dayız.
onların gözlerine Adına işçi kazası denen Soma
bakabilseydiniz Maden Ocağı’ndaki felaket
aslında bir cinayet. Gözümüzün
utancın ne demek önünde 283 insan hayatını
olduğunu anlardınız. kaybetti. “Gülmek devrimci
bir eylemdir’’ cümlesini Gezi
Ben şimdi sokağa Parkı sürecinde çok sevmiştim.
çıkıp “Lütfen Diyarbakır’da yanlış bir iğne
sonucu ölen üç yaşındaki ço-
gerçekleri görün” cuğun ailesine gittiğimde onun
beş aylık kardeşinin gülümse-
diye bağırarak mesi karşısında da aklımdan bu
koşmak istiyorum. cümle geçmişti. Devrimci oldu-
ğum için değil. Ben devrime hiç
inanmadım. Ama gülmek güzel
Özgen Aydos bir eylemdi. Hakarete uğrarken,
iftiraya maruz kalırken ve dayak
Ben genel ola- yerken bile gülmek güzel bir
rak aşk meşk eylemdi. Lakin şuan değil. Şimdi
üzerine yaza- gülmek olsa olsa zorunlu bir
rım. Fena da eylem, bir görev gibi.
yazmam. Ama
şimdi bambaş- Annem beni her gün arayıp;
ka bir şey yaz- “Soma’ya gitmek istiyorum’’
mak istiyorum. diyor. Her gün onu vazgeçiriyo-
Vicdan borcumu ödemek için rum. Her gün evde ağlayan bir
değil, içimi boşaltmak için. Gün- yüzle karşılaşıyorum. Günboyu
lüğüme yazar gibi yazmak istiyo- saatlerce bu konu üzerine konu-
rum. Birkaç gündür duyduğum şuyoruz. Bir adım ileriye gidebil-
haberlerin, saatlerce izlediğim mişiz değiliz. Gerçekten ölümün
görüntülerin karşısında kendimi olduğu yerde söylenebilecek
çok aciz hissediyorum. Şuan hiçbir şey yok…
İnsan kendini çok aciz hissedi-
yoruz. “Bu dünyada çok acı var’’
yazdıktan sonra kendini köprü-
den atan öğretim görevlisini 26
yaşındayken daha iyi anlıyorum.
Anlamaz olaydım diyorum sonra
keşke deli olsaydım keşke kafa-
yı yemiş olsaydım da şu anları
algılayamasaydım.
Dün Soma’dan arayan arkada-
şım burası bir cehennem dedi.
Oysa ben Soma’nın neresi ol-
duğunu bile bimiyordum. İnsan
kalp sızısıyla öğrenebilir mi bir
yerin varlığını? İnsan uyuyunca
kendini suçlu hisseder mi? Bu
ülkede yaşamak gerçekten bir
tesadüf mü? İnsan günlük 7 lira
için 12 saat çalışmak zorunda
mı? 2006 yılı itibariyle özelleşti-
rilen maden ocaklarında aynı yıl
68 kişinin hayatını kaybetmesi
gerçekten onların fıtratı mı?
Şimdi bu soruların cevabının bir
önemi var mı?
Kot taşlayan işçiler, tersane-
lerde hayatını kaybedenler,
inşaattan düşüp can veren milli
sporcumuz… Yeni mi duyduk bu
hikayeleri? Hayır. Peki kaçımız
hatırlıyor gerçekten onları? Kaç
gün sonra unutacağız onları?
Üç günlük milli yas tüm bunları
telafi eder mi? Kimi severseniz
sevin, hangi partiye oy verirse-
niz verin bugün o şirketin ceza-
landırmasını istemiyor olabilir
misiniz? “Bunlar olağandır’’
diyen bir devlet adamı karşısın-
15
da “hani benim babam’’ diyen
kız çocuğuna cevap verebilir
misiniz?
Yerin metrelerce altında bir ek-
mek parası için çalışan işçilerin
vebali hepimizin boynunadır in-
sanlık! İnsanlar şimdi silkelenin
ve kendinize gelin. Şimdi dua
etmeyin. Ben hiçbir toplumsal
sorunun duayla çözüldüğünü
görmedim. Şimdi hesap sorun.
Otobüslerde, metrobüslerde,
metrolarda, vapurlarda hesap
sorun. Her gün oturduğunuz
kafelerde çalışan çalışanlar için
ve ağaçlarını korumak için gaz
bombasına maruz kalan öğren-
ciler için hesap sorun, benden
hesap sorun!
O trafonun neden toprağın
altında olduğunu, neden kur-
tulma odasının çalışmadığının
hesabını sorun. Kömürün daha
ucuza çıkması için insan hayatı-
nın bedava olmasının hesabını
sorun. Lütfen susmayın lütfen
on gün sonra unutmayın.
Benim babam hiç ölmedi. Ama
babası ölen çocukların acılarını
çok dinledim. Eğer onların göz-
lerine bakabilseydiniz utancın
ne demek olduğunu anlardınız.
Ben şimdi sokağa çıkıp “Lütfen
gerçekleri görün’’ diye bağırarak
koşmak istiyorum.
Lütfen peşime takılın….
 Çıkmaz Sokakta Pusula
Oysa sonsuz çölleri aşmıştım ben,
Kök söktüren sıcakta kum taneleri.
Gökyüzünde kırıntı bile yoktu umuttan,
Göğsümü yıldırıyordu sarı kumdan acı.
Denemeden yanılmak gibiydi tıpkı,
Kan olup harita aramaktı,
En ufak duada paramparça olan,
Buzlu camdan putlara tapmaktı.

Sonsuz dalgalarda nefes harbiydi benimkisi.

Damarlarım pes edecekti hayat taşımaktan.
Gökyüzünde ölüm taneleri, bıkmadan yağan.
Ciğerlerim yüzme bilmiyordu oysaki.
Oynamadan yenilmek gibiydi tıpkı,
Su olup deri mataralara dolmaktı.
İrade aynası olmaktı orada,
En ufak vazgeçmede kırılmaktı.

Dans ettim havanın bile titrediği yerlerde,

Kan boşalırdı burnumdan ne zaman yavaşlasam.
Son gücüyle kaçan renkler gibiydi kan,
Ya da ölüm gibi, tebessüme saklanan.
Yavaşça yüze yayılan,çığlıkları susturan.

Seni aramak gırtlağıma saplanan hançer,

Pusulam, oradan çıkan koyu kan.
Bulmaksa, ölüm sesleri oluk oluk akan
Ah ne zaman tanrılar ne zaman
Ne zaman susacak şu kafamdaki çan.

Çağatay Koparal

Frank: ‘Maskeli Punk’ın Tuhaf Hikayesi
Ercan Dalkılıç Geçtiğimiz yıl İstanbul Film
Festivali’nde Altın Lale ödülü
kazanan Ne Yaptın Richard?‘ın
Taşrada yaşayan, (What Richard Did?) İrlandalı yö-
netmeni Lenny Abrahamson’un
kendi şarkılarını ilkgösterimi Sundance’da ya-
yazmaya çalışan, pılan yeni filmi Frank, 2010’da
vefat eden İngiliz şarkıcı/
fakat bir türlü komedyen Chris Sievey’nin
beceremeyen hayatından esinlenilerek
perdeye aktarılmış. 70’lerin
müzisyen Jon, sonlarında büyük ün kazanmış
Manchester’lı punk grubu The
grubun klavyecisinin Freshies’in liderliğini/solistliğini
intihara teşebbüs de yapmış olan Sievey, kendine
‘Frank Sidebottom’ adlı kült
etmesi üzerine The bir sahne personası yaratmış
Soronprfbs’a katılır. ve kafasına kocaman bir surat
bulunan maske geçirip yıllarca
Bu, aynı zamanda radyo/TV şovları yapmıştı.
The Soronprfbs’ın Frank, psikedelik rock topluluğu
Texas’daki ünlü The Soronprfbs’ın bir konser
için taşraya gelmesiyle başlıyor.
müzik festivali Taşrada yaşayan, kendi şarkıla-
rını yazmaya çalışan, fakat bir
SXSW’e kadar türlü beceremeyen müzisyen
gidecek olan Jon, grubun klavyecisinin inti-
hara teşebbüs etmesi üzerine
yükselme sürecinin The Soronprfbs’a katılır. Bu,
de başlangıcı aynı zamanda The Soronprfbs’ın
Texas’daki ünlü müzik festi-
olacaktır. vali SXSW’e kadar gidecek
olan yükselme sürecinin de
başlangıcı olacaktır. Eksen
karakterimiz Jon, filmin senar-
yosunu Peter Straughan ile
birlikte kotaran Jon Ronson’ın
ta kendisiymiş aslında. Jon
Ronson da, tıpkı karakterimiz
gibi, Chris Sievey’nin grubu The
Freshies’da klavyecilik yapmış
zamanında. Senaryo yazılırken
de, Jon Ronson’ın bu yılları
anlattığı kitaptan yararlanılmış
büyük ölçüde.
Lenny Abrahamson’un bir önce-
ki filmi Ne Yaptın Richard?, Altın
Lale almasına rağmen hayli
vasat bir yapımdı bana kalırsa.
Dördüncü uzun metrajı sayıla-
bilecek Frank’se, yönetmenin
tam bir usta olma yolunda ol-
duğunu müjdeliyor. Birbirinden
çok farklı temsilleri aynı mekana
tıkıp (grup, dağevinde album
çalışmasına girişiyor) ortaya çok
renkli anlar çıkarmasını bilen
yönetmen, ‘sıfırdan zirveye’
filmine dönüşecek gibi görünen
filme birden direksiyon kırdıra-
rak onu dört başı mamur bir
kaybeden senfonisine dönüş-
türüyor.
17
Frank‘te, ancak Jim Jarmusch,
Todd Solondz gibi yönetmenler-
de duyumsayabileceğiniz türden
özgün bir bağımsız dil inşa
etmeyi başaran Abrahamson,
‘Monty Pythonvari’ bir mizahla
bu dili zenginleştirmenin yanın-
da, başta Punk olmak üzere
çeşitli popüler kültür referans-
larını potasında eriterek eşine
rastlanmaz bir işe imza atmış
gerçekten de. Özellikle rüzgarın
grup üyelerinin yüzüne savurdu-
ğu küllerle Büyük Lebowski”ye
(The Big Lebowski) çakılan se-
lam, çok ama çok şık!
Michael Fassbender’a ayrı bir
parantez açmak yerinde olacak;
herhalde sinemanın son yıllarda
gördüğü en büyük oyuncu olan
Fassbender, film boyunca hiç
yüzü görünmeden, maske ardın-
da, bedenini adeta bir enstrü-
man gibi kullanarak tüm filme
damgasını vuruyor. Frank, Lenny
Abrahamson’un olgunluk dö-
neminin ilk ürünü olması açı-
sından oldukça önemli, yönet-
menin bundan sonra yapacağı
filmlerden başyapıt çıkacak mı,
hep birlikte göreceğiz.
18

Bruno artık yok!

Zavalllı Bruno. O artık yok! Kendimi bildim bileli tanırdım Bruno’yu. Gino’dan sonra en iyi
dostumdu. Daima palyaço makjajıyla dolaşırdı. Makyajsız yüzünü ben dahil, sirkte hiç kimse
görmemişti. Bu beni hiç rahatsız etmiyordu. O kadar kanıksamıştım onun hep gülen ama
hep biraz da hüzün taşıyan palyaço yüzünü, gerçek yüzü değilmiş gibi gelmezdi bana hiç.
Ege Görgün
www.tersninja.com
Oldukça büyük en sevdiğim kelime – olmasın- hala çok heyecanlanıyorum yormuş. “Tanrı bilir onun yerine
bir sirk bizimki. dan olacak, çok eğlenceli bir ailemi izlerken. Onların arasına ne görüyorlar” diyor büyük ağa-
Aslanlarımız, adamdır. Bazen beni güldürmek katılacağım günü sabırsızlıkla beyim. Nedeni ne olursa olsun,
kaplanlarımız için öyle maymunluklar yapar bekliyorum. Onlara yetişebil- mıknatıs gibi çekiyor kadınları
hatta fillerimiz ki, içimden ona da diğer may- mek için çalışıyorum da. Belki kendine. Bir keresinde neredey-
bile var. Ama munlara yaptığım gibi fındık daha 10 yaşındayım ama, se canımızdan oluyorduk onun
ben en çok fıstık atmak gelir. Elim hep yine de bir sürü numara biliyo- yüzünden. Gösteri yaptığımız ka-
maymunları, çerezle dolu olan sol cebime rum şimdiden. Ama “Kanatlı sabanın en nüfuzlu, en zengin
özellikle de gider ama sonra bunun onun Carlucciler”den biri olabilmek adamının karısıyla “aşna vişne”
Gino’yu seviyorum. Maymun- kalbini kırabileceğinden korkar, için daha çok, ama çok çalış- yapmış bizimki (bunu da olay-
ların içinde en yaşlısı, ama en kendimi tutarım. Haşır Neşir’i mam gerekiyor anne ve babama dan sonra ona bağırıp çağıran
akıllı ve en sevimlisidir Gino. sirkin en yaşlısından, ahçıbaşı göre. Onlarla beraber yukarıya babamın ağzından duymuştum.)
Ve benim en iyi arkadaşım. O Guillermo’dan öğrendim. (O çıkamasam da bir Carlucci’yim Kadının kocası baştan aşağı
da çok sever beni. Bütün gün söylemiyor ama babam onun evet ama, kanatsız bir Carluc- silahlı adamlarla sirki bastı.
benimle birlikte olmak ister. en az 90 yaşında olduğundan ci… İsabella Carlucci! Onlara Tony’yi teslim etmezsek
Neyse ki genç maymunlar ka- emin.) Kulağa çok hoş gelen Küçük ağabeyimden özellikle hepimizi öldüreceklerini söylü-
dar eğitime ihtiyacı olmadığı bir söylenişi olduğu için her söz etmek istiyorum. Sirkteki, yorlardı. Neyse ki sirkin müdürü
için, günün büyük bir kısmını fırsatta, özellikle de bana çocuk hatta gösteri yapmaya gittiğimiz Bay Tabucci yalvara yakara,
benimle geçirebiliyor. Ama may- muamelesi yapıldığında o kadar her kasabadaki kadınların, evli ağlaya sızlaya Tony’nin sirkte ol-
munların terbiyecisi Alfredo onu da küçük olmadığımı göstermek olsun olmasın, hayran olduğu madığına, korkup kaçtığına dair
çağırdığında, ikiletmez ve he- için kullanmaya çalışıyorum yakışıklı Tony’den… Bütün ka- yeminler edip eli silahlı adamları
men diğer maymunların arasına Haşır Neşir’i. Haşır neşir, haşır dınlar kendilerini onun kollarına ikna etti de kurtulduk. Sirkin
karışır, eğitime katılır. Alfredo neşir, haşır neşir… atmak için birbirleriyle yarışırlar. müdürünün yalan yere nasıl
genç maymunların örnek alması Bu aşırı ilgi yalnızca yakışıklılığı böyle yeminler edebildiğini ve
için Gino’yu zaman zaman eğiti- Babam sirkin trapezcisi. O, ile açıklanamazmış. Büyük ağ- olayın üstünden bunca zaman
me sokmanın gerekli olduğunu annem ve iki ağabeyimle birlikte bime göre onda şeytan tüyü var. geçmesine rağmen neden bir
söylüyor. seyircilere inanılmaz gösteriler Sözde bu tüy kadınların gözünü yıldırım ya da başka bir felaketle
sunarlar. Seyircilerin ağızları bir kör ediyor ve (Tanrı beni affet- cezalandırılmadığını hâlâ merak
Alfredo insanlardan çok may- karış açık kalır her seferinde. sin!) Tony’nin beş para etmez ediyorum. Herhalde ağabeyimin
munlarla haşır neşir – bu benim O kadar çok seyrettim ben bile karakterini görmelerini engelli- hayatını kurtarmak için yaptığı

için Tanrı onu bir kereliğine
affetti. (Bu biraz benim kafamı
karıştıran bir konu işte. İnsan
zor durumda kaldığında ya da
sevdiklerini kurtarmak için gü-
nah kabul edilen şeyleri yaptık-
larında günah işlemiş sayılmıyor
olabilirler mi acaba?)
Tony’yi aramaya cesaret ede-
mezler diye aslanların kafesine
saklamıştık. Aslanlar küçük
oğluna bir şey yapacak diye pi-
piriklenen anneme öfkeyle şöyle
demişti babam: “Nerde bizde
o şans!” Ama Alfredo anneme,
“Meraklanmayın Bayan Carluc-
ci hiçbir şey olmaz onu dişile-
rin arasına koyduk!” deyince
basmıştı kahkahayı.
Sirkteki pek çok insanın adı
geçince “ne iyi insan” dediği
büyük ağabeyim Matteo’nun ise
kadınlardan yana hiç şansı yok
nedense. Bana göre yakışıklı-
lıkta Tony’nin hiç de gerisinde
kalmaz üstelik. Yine de yaşı
otuza gelmesine rağmen hala
bekar. Ahçıbaşı Guillermo ka-
dınlar “anasının gözüdür” der
hep. Ama kadınların Matteo’nun
değil de, küçük ağabeyimin
peşinde koşmaları kadınların
pek de o kadar zeki olmadık-
larını düşündürüyor bana. Bu
düşünce beni epey üzüyor, çün-
kü gelecekte ben de bir kadın
olacağım. Oysa ben de ağabey-
lerim ya da babam gibi erkek
olmayı isterdim.
Babam iflah olmaz bir Burt
Lancaster hayranıdır. Onun
filmlerinin hepsini seyrettiğini
göğsünü gere gere söyler hep.
Burt Lancaster’ın da kendisi
gibi bir trapezci olduğunu ekler
ve onu nasıl keşfettiklerini, bir
yıldız yaptıklarını uzun uzun
anlatır. O, atletik yapısıyla akro-
batik hareketleri dublör kullan-
madan yapar, en zor rollerin bile
rahatlıkla üstesinden gelirmiş.
Bir bakıyormuşsun korsan
oluyormuş, bir bakıyormuşsun
kovboy. Tüm bunları başarma-
sında damarlarında İtalyan kanı
taşıyor olmasının da elbette
büyük rolü vardı babama sorar-
sınız. Babamın hayali de hep
büyük bir film yıldızı olabilmekti
bence, aynı hayran olduğu Burt
Lancaster gibi.
Üstünden çok vakit geçmedi.
Sirki kurduğumuz kasabalardan
birindeki derme çatma sine-
mada Burt Lancaster’in son
filmi “İnsanlar Yaşadıkça”nın
oynadığını öğrenince babam
annemle beni alıp sinemaya
götürmüştü. Filmin sonunda
öyle bir ağlama tuttu ki beni,
sirke dönene kadar susmadım.
Babam çaktırmamaya çalışıyor-
du ama o da ağlamıştı. Filmin
sonunda hıçkırır gibi sarsılma-
sından ve filmden sonra yüzüme
hiç bakmayıp konuşmamasın-
dan anlamıştım bunu. Anladı-
ğımı ona sezdirmedim. Frank
Sinatra’yı Burt Lancaster’dan
daha yakışıklı bulduğumu ve sa-
nırım ona ilk görüşte âşık oldu-
ğumu da  sezdirmedim tabii. Bu
sırrımı yalnızca sirkin palyaçosu
Bruno’ya açmıştım.
Zavalllı Bruno. O artık yok!
Kendimi bildim bileli tanırdım
Bruno’yu. Gino’dan sonra en
iyi dostumdu. Daima palyaço
makjajıyla dolaşırdı. Makyajsız
yüzünü ben dahil, sirkte hiç
kimse görmemişti. Bu beni hiç
rahatsız etmiyordu. O kadar
kanıksamıştım onun hep gülen
ama hep biraz da hüzün taşıyan
palyaço yüzünü, gerçek yüzü
değilmiş gibi gelmezdi bana hiç.
Onu bu haliyle seviyordum. Ama
sanırım sirkteki herkes benim
gibi düşünmüyordu.
Bir gün Sergio ve Paolo’nun
konuştuklarına istemeden kulak
misafiri olmuştum. Her zamanki
gibi sarhoştular. Temizlik ve
yükleme işi yaptıklarından ak-
şamları pek işleri olmazdı. Onlar
da bu boş vakitlerini hep içerek
geçirirlerdi. Kimse pek sevmez-
di onları. Bay Tabucci sırf daha
az paraya çalışacak birilerini
bulamayacağı için göz yumardı
onlara.
“O herifin çok çirkin bir suratı
olmalı” diyordu Sergio.
Paolo da, “Haklısın, yoksa
her dakika o komik makyajla
dolaşmazdı herhalde” diyerek
tasdik etti Sergio’nun söyledik-
lerini.
“Çok merak ediyorum. Acaba bir
ayı gibi kıllarla mı kaplı suratı,”
deyip kahkahalarla gülmeye
başladı Sergio.
Paolo da hemen, “Belki koca-
man irinli sivilcelerle kaplıdır,”
deyip patlattı kahkahayı.
Birkaç dakika katıla katıla gül-
dükten sonra bir şeyler fısıldaş-
tılar. İstemeden kulak misafiri
olsam da, ilgimi çekmişti, merak
etmiştim bu konuşmaların nere-
ye varacağını. “Kıl kaplı, sivilceli
bir surat!” Garip, bu benim aklı-
ma hiç gelmemişti.
Fısıldaşmaları sona erdiğinde
Bruno’nun karavanına doğru
yürüdüler. Onları uzaktan uzak-
tan takip ettim. Önce pencere-
lerden karavanın içini görmeye
çalıştılar. Bunu beceremeyince,
aralarında yine bir şeyler konuş-
tular. Birkaç saniye içinde kapıyı
çalıyorlardı. Kabaydılar, adeta
yumrukluyorlardı kapıyı. Çok
geçmeden Bruno belirdi kapıda.
Üstünde pijamaları vardı. Ya
yatıyor, ya da yatmaya hazır-
lanıyordu. Bu duruma uygun
düşmeyen tek tarafı hala bir
palyaço makyajı taşıyan yüzüy-
dü. Yatarken de mi çıkarmıyordu
o maskeyi? İlk kez benim içimde
de bir merak uyanmıştı.
Bruno’ya bir şeyler söylediler.
19
Bruno da suratına boyayla ya-
pıştırılmış o her zaman ki ifade-
siyle onlara yanıt verdi. Adamlar
üsteledi. Bruno söylenerek kapı-
yı yüzlerine kapatmaya yeltendi.
İki kafadardan iri olanı Sergio
eliyle kapının kapanmasını en-
gelledi. İşte o anda Bruno, hala
gülümsüyor olmasına rağmen,
Sergio’nun burnuna öyle bir
yumruk patlattı ki, bizimki iki
seksen uzandığı yerde kıvran-
maya başladı. Paolo hemen
Sergio’nun yanına eğildi. Bunu
Sergio’yu merak ettiğinden değil
de, Bruno’nun yumruk menzilin-
den çıkmak için yaptı gibi gel-
mişti bana. Paolo oldukça ufak
tefek sayılırdı Sergio’ya göre.
Bu yüzden horozlanma işi ge-
nellikle irikıyım Sergio’ya düşer,
Paolo da, arkasından çıkmadan
Sergio’nun söylediklerine des-
tek verir, onu cesaretlendirirdi.
Babam ikisinin birbirlerini
tamamladıklarını söylerdi hep.
Zorba ile soytarı derdi. Onlardan
uzak durmamı öğütlemeyi de
ihmal etmezdi.
Sergio yerde biraz kıvrandıktan
sonra kapıda dikilen Bruno’ya
öyle bir küfür savurdu ki, imkanı
yok size burda söyleyemem.
Babam günah olsa da herkesin,
özellikle de erkeklerin küfürlü
konuşabileceğini ama küfürün
bir bayanın ağzına hiç mi hiç
yakışmadığını söyler hep. “Ap-
tal”, “salak” hatta “adi”, “pislik”,
“hıyar”ı ise küfürden saymaz,
sık sık kullanır. Ama annem bu
kelimeler her sarfedildiğinde
duyduğu rahatsızlığı belli eder.
Böyle anlarda annemim ona
ters ters bakmasına mahçup bir
tavırla karşılık verir babam.
Bruno küfürü hiç duymamış
gibi içeri girip kapıyı kapattı.
Paolo, hâlâ söylenen Sergio’nun
yerden kalkmasına yardım etti.
Karavanın yanından uzaklaşır-
ken öyle yakınımdan geçtiler
ki beni fark edecekler diye çok
korkmuştum.
Sergio devamlı, “Canına okuya-
cağım onun! Bastardo!” diyip
duruyordu. Onun Bruno’ya ne
kadar kızgın olduğunu daha iyi
anlayabilmeniz için açıkça söy-
lüyorum bu küfürü. Tanrı beni
hoş görür umarım!
Ertesi günü Bruno ortalıkta
gözükmedi. Gösteriye kadar
karavanından çıkmamıştı sanı-
rım. Öğlen yemeğinde akşam
gördüklerimi babama anlatmayı
düşünüyordum. Ama babam-
20
la, Tony sofrada laf dalaşına
girip ortamı gerginleştirince bu
plânımdam vazgeçtim. Hem
konuşulanları gizli gizli dinle-
diğimi öğrenince babam bana
kızabilirdi. O zaman bu konuyu
açmamak en doğrusu gibi gel-
mişti bana.
Bu olaydan sonraki birkaç gün
hayli sıradan, hatta gösteri
olmadığı için biraz da sıkıcıydı.
Bir yandan Gino’yla oynuyor, bir
yandan da iyi bir trapezci olabil-
mek için günlük egzersizlerime
aralıksız devam ediyordum.
Gino’nun trapezde benden
daha iyi olduğunu kabul etme-
liyim. Doğası gereği mükemmel
bir trapezciydi. Onun bu yönünü
kıskanmıyordum desem yalan
olur. Bir keresinde beceremedi-
ğim figür sonrası babam bana,
“Gino’dan biraz ders almalısın”
diye takıldığında çok utanmış,
çok kızmıştım. O hırsla hareketi
yine, ama bu kez mükemmel
olarak yaptığımda ise, “Aferin,
İsabella” diyerek başımı okşa-
mıştı. Gururla, “Baba. Bir gün
ben de kanatlanacağım değil
mi?” diye sordum.
Babam güldü, “Meleğim” dedi.
“Kanatsız melek olur mu?”
Bir antrenman sonrası
Bruno’yla karşılaştım nihayet.
O geceden sonra Bruno’yu ilk
görüşümdü bu.
“Nerelerdesin, koca Bruno?”
diye sordum, irilikte Sergio’dan
aşağı kalmazdı.
“İsabella, sevgilim.” Hep böyle
seslenirdi bana. “Biraz soğuk
almışım da, pek dışarıya çıka-
madım birkaç gündür. Dışarı
çıkmamaktan hiç de şikayetçi
değilim, inan bir tek senin güzel
sohbetini özledim tecrit günle-
rinde.”
Bruno çok güzel konuşurdu.
Bazen ne dediğini anlamasam
da çok severdim onu dinlemeyi.
Güzel bir müzik dinliyor gibi
olurdunuz o konuşurken. Onun
gibi bilgilisi, kültürlüsü de yoktu
sirkte. Ne sorarsam sorayım
mutlaka bir yanıt verirdi bana.
Zaten sirkte yüzlerce kitabı olan
bir tek o vardı. O kitaplardan
ben de çok şeyler öğrendim. Ta-
rih, coğrafya, ingilizce’de çok iyi
olmamı Bruno’ya ve kitaplarına
borçluyum. Bana dünyayı, hatta
hayatı tanıtmak için elinden
geleni yapıyordu sevgili dostum.
Okuma yazmayı annemden, ma-
tematiği ise hesabı pek okuma-
mış olmasına rağmen çok kuv-
vetli olan ağabeyim Matteo’dan
öğrendim. Devamlı gezdiğimiz
için okula gitme şansım yok ne
yazık ki.
Her an bir şey öğrenebilirdiniz
Bruno’dan. Örneğin yıldızlara
bakarken Kuzey Yıldızı’nı. Küçük
Ayı, Büyük Ayı takım yıldızlarını
gösterirdi size. Birgün ona,
“Bruno, bu kadar çok şeyi nasıl
öğrendin? Nasıl bir okula gittin
sen?”
Güldü. “Hiç okula gitmedim
ben. Benim gibi babam da, de-
dem de hiç okula gitmemişler.
Ne öğrendiysek kitaplardan,
kitaptan farksız büyüklerimiz-
den öğrenmişiz. Tıpkı senin
gibi.”
Okula giden çocukları düşün-
dürmüştü Bruno’nun yanıtı
bana. Belki ben de onlar kadar
bilgiliydim ama bir sürü arkada-
şı da oluyordu okula gidenlerin.
Benimse bir maymun, bir palya-
çodan başka dostum yoktu.
“Hiç sirki bırakmayı düşündün
mü Bruno? Diğer normal insan-
lar gibi yaşamayı…” diye sordum
ona.
“Sirki bırakmak mı? Burası
benim yuvam, işim benim ka-
derim. Yüz küsur yıllık bir aile
geleneğini devam ettiriyorum”
dedi biraz bağırırcasına.
“Yüz yıllık mı?”
“Ne sandın sevgilim?” Benim
büyük büyük babam da palya-
çoydu” derken deminki anlık
heyacanı gitmiş, sakinleşmişti.
Yüzüne dik dik baktım.
Bruno’nun benimle dalga geçip
geçmediğini anlamak için bir
ipucu bulmaya çalıştım yararsız-
ca. Ama Bruno’nun yüz ifadesi
değişmezdi ki hiç. Her zaman
ki gibi ağzı kulaklarındaydı işte.
Konuyu değiştirdim.
“Sanırım benim yuvam da bu-
rası. Başka yerde ben de yapa-
mam.”
“İsabella, sevgilim. Sen nerede
ne istersen yaparsın,” dedikten
sonra bir şarkı söylemeye başla-
dı Bruno.
Küçük bir kız yaşarmış
Koca bir köyde
Köyden çıkmaya korkarmış
Bilmediği, görmediği yerlere
gitmeye.
Küçük kız bir gün büyümüş
Kanatlı bir melek olmuş
Köyünden uçmuş gitmiş uzak-
lara
Bir daha da dönmemiş geriye.
Dilden dile dolaşan hikayesi
Hem üzmüş, hem de sevindir-
miş dinleyenleri
Daha şarkısı bitmeden ayağa
kalkan Bruno, ıslık çala çala ya-
nımdan yavaşça uzaklaştı. Ben
biraz daha orada kalıp yıldızları
seyrettim. Şarkıdaki küçük kızı
düşündüm. Mutlu olmuş muydu
acaba. Geri dönmediğine göre
olmuştu diye kestirip atıyordum
ki, aklıma istemesine rağmen
geriye dönmeyi başaramamış
olabileceği geldi. Yine kafamı
karıştırmıştı Bruno.
Bruno’yu son görüşüm olmuştu
bu. Son konuşmam, son kafamı
karıştırması olmuştu. Bir daha
asla bir şey öğretemeyecekti
bana. O akşam gösteri bittikten
sonra Sergio ve Paolo bir köşe-
de kıstırmışlar Bruno’yu. Kafası-
na vurmuşlar. Öldürmüşler onu.
Cesedi Bay Tabucci bulmuş. He-
men polislere haber vermiş. Po-
lis sirktekileri sorguya çekerken
Paolo’yu biraz sıkıştırmış. İyice
korkmuş durumda olan Paolo,
bütün olanları bir bir anlatmış.
Kendisinin bu işe karışmadığına
yemin edip durmuş. Bruno’nun
kafasına vuranın Sergio oldu-
ğunu, kendisinin sadece orada
durup olan biteni seyrettiğini
söylemiş. Bruno’yu kanlar içinde
görünce yüzünü görmeyi falan
unutup arkalarına bakmadan
kaçmışlar oradan. Gerçekten
doğru söylüyor olacak ki ufak
bir ceza aldı mahkemeden
Paolo. Sergio ise hâlâ hapiste,
hayatının sonuna kadar kalacak
orada herhalde.
Polisler Paolo’nun itirafının
ardından sarhoş Sergio’yu yaka
paça götürürken hâlâ, (Tanrı
onu affetsin!) “Canı cehenne-
me!” diye bağrıyormuş. “Bir
kere gösterse yüzünü böyle
olmazdı. Ne vardı inat edecek.
Bana karşı gelmek neymiş
öğrendi ama! Dersini aldı işte.
Sergio’yla kimse aşık atamaz.
Canı cehenneme o palyaço-
nun!” Babam aynen böyle anlat-
tı bana olanları.
Bruno artık yok. Onun hep gülen
yüzü, hüzünlü gözleri artık yok.
O boyaların altında ne var diye
hiç merak etmemiştim. Bilme-
den en doğrusunu yapmış oldu-
ğumu Bruno’nun ölümü ülkenin
bütün gazetelerine geçtiğinde
öğrendim. Basit bir palyaçonun
öldürülmesi gazetelerin ilgisini
başta hiç çekmemişti. Esas,
olay sonrası hastahanede olan
bitenler koparmıştı gürültüyü.
Görevliler her yolu denemişler
ama Bruno’nun makyajını sil-
meyi bir türlü başaramamışlar.
Takma diye bildiğimiz o palyaço
burnu, kirpikleri yerinden bile
kıpırdatamamışlar. Ayağına on
numara büyükmüş gibi duran
ayakkabıların aslında tam da
Bruno’nun ayaklarına göre oldu-
ğunu görünce ise küçük dillerini
yutmuşlar.
Ne Bruno, ne de Bruno’nun
atalarının hiç maske takmamış
olduklarını o zaman anladım.
Ve illa ki de meleklerin bir çift
kanat taşıması gerekmediğini;
yusyuvarlak kırmızı bir burnun,
kocaman ayakkabıların, koca-
man bir gülücük taşıyan renga-
renk bir yüzün kanatların yerini
tutabileceğini…
Cinbaz/Marjinal Kitaplar
Haziranda Ölmek Zor
işten çıktım  asmak neyi kurtarır  ekmeksiz yuvasız hekimsiz bu geceler niçin böyle insansız 
sokaktayım  sarı sarı yaprakları kuru dallara?  bırakmamak  bu insanlar niçin böyle yarınsız 
elim yüzüm üstümbaşım gazete  yolunmuş yaprakları  bu niçinler niçin böyle yanıtsız? 
kırılmış dallarıyla  ah yavrum 
sokakta tank paleti  ne anlatır bir ağaç  ah güzelim  kim bu korku 
sokakta düdük sesi  hani rüzgâr  canım benim / sevdiceğim  kim bu umut 
sokakta tomson  hani kuş  bitanem  ne adına 
sokağa çıkmak yasak  hani nerde rüzgârlı kuş sesleri?  kısa sürdü bu yolculuk  kim için? 
asılmak sorun değil  n’eylersin ki sonu yok! 
sokaktayım  asılmamak da değil  gece leylâk  «uyarına gelirse 
gece leylâk  kimin kimi astığı  ve tomurcuk kokuyor  tepemde bir de çınar» 
ve tomurcuk kokuyor  kimin kimi neden niçin astığı  uy anam anam  demişti on yıl önce 
yaralı bir şahin olmuş yüreğim  budur işte asıl sorun!  haziranda ölmek zor!  demek ki on yıl sonra 
uy anam anam  demek ki sabah sabah 
haziranda ölmek zor!  sevdim gelin morunu  nerdeyim ben  demek ki «manda gönü» 
sevdim şiir morunu  nerdeyim ben  demek ki «şile bezi» 
havada tüy  moru sevdim tomurcukta  nerdeyim?  demek ki «yeşil biber» 
havada kuş  moru sevdim memede  kimsiniz siz  bir de memet’in yüzü 
havada kuş soluğu kokusu  ve öptüğüm dudakta  kimsiniz siz  bir de güzel istanbul 
hava leylâk  ama sevmedim, hayır  kimsiniz?  bir de «saman sarısı» 
ve tomurcuk kokuyor  iğrendim insanoğlunun  ne söyler bu radyolar  bir de özlem kırmızısı 
ne anlar acılardan/güzel hazi- yağlı ipte sallanan morluğun- gazeteler ne yazar  demek ki göçtü usta 
ran  dan!  kim ölmüş uzaklarda  kaldı yürek sızısı 
ne anlar güzel bahar!  göçen kim dünyamızdan?  geride kalanlara 
kopuk bir kol sokakta  neden böyle acılıyım 
çırpınıp durur  neden böyle ağrılı  asmak neyi kurtarır  nerdeyim ben 
neden niçin bu sokaklar böyle öldürmek neyi?  nerdeyim? 
çalışmışım onbeş saat  boş  yolunmuş yaprakları  kimsiniz siz 
tükenmişim onbeş saat  niçin neden bu evler böyle dolu?  ve kırılmış dallarıyla bir ağaç  kimsiniz? 
acıkmışım yorulmuşum uykusa- sokaklarla solur evler  söyler hangi güzelliği? 
mışım  sokaklarla atar nabzı  yıllar var ki ter içinde 
anama sövmüş patron  kentlerin  kökü burda  taşıdım ben bu yükü 
ter döktüğüm gazetede  sokaksız kent  yüreğimde  bıraktım acının alkışlarına 
sıkmışım dişlerimi  kentsiz ülke  yaprakları uzaklarda bir çınar  3 haziran ‘63’ü 
ıslıkla söylemişim umutlarımı  kahkahanın yanıbaşı gözyaşı  ıslık çala çala göçtü bir çınar 
susarak söylemişim  göçtü memet diye diye  bir kırmızı gül dalı 
sıcak bir ev özlemişim  işten çıktım  şafak vakti bir çınar  şimdi uzakta 
sıcak bir yemek  elim yüzüm üstümbaşım gazete  silkeledi kuşlarını  bir kırmızı gül dalı 
ve sıcacık bir yatakta  karanlıkta akan bir su  güneşlerini:  iğilmiş üzerine 
unutturan öpücükler  gibi vurdum kendimi caddelere  «oğlum sana sesleniyorum işiti- yatıyor oralarda 
çıkmışım bir kavgadan  hava leylâk  yor musun, memet,  bir eski gömütlükte 
vurmuşum sokaklara  ve tomurcuk kokusu  memet!»  yatıyor usta 
havada köryoluna  bir kırmızı gül dalı 
sokakta tank paleti  havada suçsuz günahsız  gece leylâk  iğilmiş üzerine 
sokakta düdük sesi  gitme korkusu  ve tomurcuk kokuyor  okşar yanan alnını 
sarı sarı yapraklarla birlikte ah desem  üstümbaşım elim yüzüm gazete  bir kırmızı gül dalı 
sanki  eriyecek demirleri bu korkulu- vurmuşum sokaklara  nâzım ustanın 
dallarda insan iskeletleri  ğun  vurmuşum karanlığa 
oh desem  uy anam anam  gece leylâk 
asacaklar aydemir’i  tutuşacak soluğum  haziranda ölmek zor!  ve tomurcuk kokuyor 
asacaklar gürcan’ı  bir basın işçisiyim 
belki başkalarını  asmak neyi kurtarır  bu acılar  elim yüzüm üstümbaşım gazete 
pis bir ota değmiş gibi sızlıyor öldürmek neyi  bu ağrılar  geçsem de gölgesinden tankla-
genzim  yaşatmaktır önemlisi  bu yürek  rın tomsonların 
dökülüyor etlerim  güzel yaşatmak  neyi kimden esirgiyor bu buz şuramda bir çalıkuşu ötüyor 
sarı yapraklar gibi  abeceden geçirmek kıracın gibi sokaklar  uy anam anam 
çekirgesini  bu ağaçlar niçin böyle yapraksız  haziranda ölmek zor! 
Hasan Hüseyin Korkmazgil
22

Can Baba’dan sonra öğle rakı- Banyosu, mutfağı, tuvaleti ortak,

bir varmış...
ları, uyuyup uyanıp ferahlamak,
haramdır.
Yıllarca Mit’çi bellediğimiz “Va
Midye”den sonra vicdan ka-
yıptır.
Seferad’lardan, başka yoksul-
lara on yıllar içinde devredilen
aile evleri yıkılmıştır. Kimi hala
“Kürt Kediler ve Çingene Ke-
lebekleri” nemli duvarlarıyla
sarmakta. Ne güzel ki Rıza Bey

hep varmış...
Biz neleri hedeflerken başımızdan geçenler,
daha neler olacak, daha neler olacak, daha
neler olacak… Zaman Usta’nın mırıltısına
koroyla katılıyor. Bir kentte doğmak,
yaşamak, kocamak iyidir. Öyle olunca, bir
kenti kendi kamburunla birlikte sırtında
taşımak zulümdür.
Yıldız İlhan
İyidir aynı kent- Yoldaş Osman’dan sonra sarhoş
te doğmak, olmuş yanık türküler, Bethoven
yaşamak, koca- Ahmet’den sonra “Uzayıp giden
mak. Bir kentin o tren yolları”, Nihat’dan sonra
soluğunu an Alevi türküleri zordur.
be an teninde Grup Mavi’den, Adnan’ın
duymak, onunla dilinden, Suriye sınırında,
gelişip seripil- Akçakale’de, patır patır koyun
patlatılan birlikte askerlik yapan
mek iyidir.
bir oğlun varken, “Korkuyorum
Ama zordur, koca paltolu sine- Anne”yi dinlerken bir yakar topu
macıdan sonra “Abilerim, ab- kalbinde ve aynı şiddette şimdi
lalarım…”, Bademci Aydın’dan ve yeniden hissetmek, umarsız
sonra buzlu badem kıtırdatmak, tekrardır.
Sıfırın sonunu Fransızca’dan
yaptığı çevirilerle yayınevlerin-
den gören Sorbon’lu “Güzel-
cim Nedim”in kuru patlıcan
dolmalarından sonra gurmelik
yalandır.
Hindistan’a yürüyerek gitme ha-
yali kurarken bagetleri ellerinde
can veren Cemil’den sonra Pun-
ta, Acil Bar ve bandana takmak,
çok uzak bir hayaldir.
Cebinden çıkarıp mavi şişesiyle
Fas’dan esinti taşıyan Casbah’ı
armağan eden Grafiker Tevfik,
bir bayram sabahı, ölüsünü
Alsancak Vapur İskelesi’ne
vurmuş halde bize sunduğun-
dan beri bayramlar ve sabahları
artık yoktur.
Üç kişi oturup, otuzüç kişi kalk-
tığımız, “Blöf” dosta kaç Buca
treni kaçırtıp kentte mahsur
bırakan Mavi Bar, itibarını yitir-
miştir gözümüzde.
Bergama bisiklet eylemi dok-
toru, yolunu merak ettiğimiz
Mümtaz, yaşama aort damarını
patlatarak rest çektiğinden beri
altın madeni son hızla çalışmak-
tadır.
Aile Evi kitaplığımda, büyük usta
Tarık Dursun K. Karşıyaka’daki
evinde sağ ve afiyettedir.
Hıdırellez sabahlarında hınzır
oğlanların dalganla dağladıkları
çocuk bacaklarım yıllar sonra
kendine benzemiş.
Akciğerleri anlatmak için ilkokul
öğretmenimin sandalyenin üs-
tüne çıkarıp, gömleğini yukarı
sıvadığı Cumhur’un bembeyaz
çocuk göğsü ilk seksüel he-
yecanım olarak aklımdadır.
Cumhur’un, saçının yanına iliş-
tirdiği şapkası ve eldivenleriyle
güzel annesi, bir gün elinde
çiçek ve çikolatayla evimizin
kapısını çalacağını sandığım
kayınvalidemdir.
Papağan, Bâbı-ali, Bodrum
Lokantası, Dar Geçit, Kelleci
Cemal, Sidikli Ali, Kübana, Golf,
Remzi Baba, içinde sözcükleri,
kahkahaları, kavgaları ve kırık
dökük şarkılarıyla kendi üstüne
kapanıp kalmıştır mazide.
Saray, Lale, Yeni, Yıldız, Büyük,
Gülbahar, İkbal, Klüp, Gönül,
Atlas, Ay, Güneş, Ülkü, Albayrak
sinemalarının perdesinde gö-
rüntüler repliklerine göz kırpıyor
bir uzak zamandan.

Özlem’den, yaşlılığımı, ölümü-

mü kalbiyle sarmaya imza atan
canımdan sonra, tüm doktorlar
belkidir.

İçtiğim tüm sigaralar, biralar,

şaraplar ve de rakılar denize
bakarken ardıllarını ısmarlıyorlar
garsonlara.

Biz neleri hedeflerken başı-

mızdan geçenler, daha neler
olacak, daha neler olacak, daha
neler olacak… Zaman Usta’nın
mırıltısına koroyla katılıyor.

Bir kentte doğmak, yaşamak,

kocamak iyidir.

Öyle olunca, bir kenti kendi

kamburunla birlikte sırtında
taşımak zulümdür.

Damla Topbaş
“Balık çok
yemden ölür de
insan çok sev-
giden ölür mü?”
diye düşündü
cam fanusu
seyrederken.
Düşüncelerinin
ardı arkası ke-
silmedi, düşünceleri içini deldi
dışarı çıkıp turuncu süs balığına
çarptı. Mütemadi meraklarını
içine atıp içinin kapılarını kilitledi.
Elini cam fanustaki suya daldırıp
turuncu süs balığının yüzeyinde
gezdirdi. Mütemadi merakları
içinin kapılarını zorladı, anahtar
en derininde gizliydi. Öyle bir yer-
deydi ki turuncu süs balığı bile o
kadar derine dalamazdı. Aslında
düşünceleri realizmde yer bul-
saydı içinin derinliği cam fanusun
derinliği kadardı. Ama o, suyun
yüzeyinde boğulabilecek kadar
hayalperestti. Bütün gününü
turuncu bir süs balığının anlamsız
ifadesi karşısında geçiremeyece-
ğini düşündü. Balığa yemini verip
kendi ruhunun yemini aramak
üzere sokağa çıktı. Kendini insan-
ların yüzlerinde memnuniyet hissi
bırakmış bir hiçliğin merkezinde,
anlam verememenin yarattığı
boşluğu görmezden gelmenin kı-
yısında buldu. Dedim ya hayalpe-
restti, yaşadığı şehrin hayalindeki
okyanusların berraklığını, derin-
liğini yansıtmadığını gözünü her
kapattığında kendini bulduğu mis
kokulu bahçelerin masalsı hava-
sını taşımadığını yine gördü. Ru-
hunu evde bırakmak istedi zira bu
denli çirkinliklere bedeninde ruh
barındıran bir varlık nasıl dayana-
bilirdi? Bir ruha sahip olduğunun
İşlediğim Her Cinayetin
Bir Sebebi Var!
Okyanusun dalga sesleriyle yetinen insanlar, dilimden dökülen
kelimelerin zihinlerine yansıdığı kadarıyla yetinirlerdi. Kelimelerimin
yansımalarında mana bulamadıkları zamanlarda da
manzara karşısında soyut yaşanmışlıklarla iç geçirirlerdi.
farkında olan
hiçbir varlık
buna da-
yanamazdı
elbet, fakat
insanın ruhu-
nu bedeninden
bağımsız bir
yerde bırak-
ması da biçimsel
olarak imkânsızdı,
zihinsel olarak ruh zaten
hep bambaşka yerlerdeydi.
İnsanın uyumsuzluğun yarattığı
rahatsızlığı en derinine kadar
hissettiren ruhunu bir köşeye
atıp unutması, bir odaya kilitleyip
anahtarını hiç bulamayacağı
bir yere atması, bir nehre atıp
akıntıya bırakması imkânsızdı. O
da farkındaydı. İnsanın ruhu bir
şarkıydı dile pelesenk olan, bir
resimdi ressamının asla ulaşama-
yacağı renklerle boyamayı hayal
ettiği ya da bir romandı sonunu
yazmanın imkânsız olduğu ama
yine de okumaktan vazgeçilme-
yen… En nihayetinde bedenin
sınırları içerisinde boğulan…
Yüzüne çarpan güneşten rahatsız
oldu. Sırtını güneşe verip yakı-
nında gördüğü bir banka oturdu.
Yoldan geçen insanları inceleme-
ye başladı. Onun için her insan
savaşları ve krizleri bitmeyen bir
ülkeydi, aynı zamanda keşfedil-
memiş bir kıta ya da keşfedilip
Christophe Colomb’muşçasına
yanlış isimlendirilmişti. Yağmur
damlalarıyla yeşillenen bir toprak-
tı insan, o toprak yağmur dam-
lalarıyla buluşamayınca çatlayıp
üzerine bastıkça paramparça
olurdu. O da öyleydi, yağmur dam-
lalarıyla bir türlü buluşamamıştı
bu yüzden üzerine kim bassa
paramparça olurdu. Yağmur dam-
lalarını getirecek olan Zeus’un
yıldırımıyla kaybolup gitmişti. Bu
yüzden sevdiği insanları Zeus’un
yıldırımı bir yana kendi gözlerin-
den bile sakındı. Sevdiği herkesi
içinin odalarına kilitmesi bun-
dandı, hepsini kalbinde ayrı ayrı
odacıklara kapattı. Sevdiği insan
sayısının azlığını kalbinin dört
odacığının yeterli gelmesinden
anladı. Ne başka bir odacığı
vardı ne de candan sevebileceği
başka bir insanı. Dört odacığının
kapısını kilitledi, bütün kapıların
önünü ayrı ayrı engellerle süsle-
di. Her kapının önünde şu cümle-
leri tekrarladı: “Lütfen, gözlerinin
işlevi sadece beni görmek olsun.
Kulaklarının duyduğu tek ses
benim, burnunu sevindiren tek
koku bana ait olsun.” Sevdiği
insan sayısı bir kalbin dört oda-
cığını geçmese de sevgisinde en
az Don Juan kadar bencildi. İçini
sinsi bir sıkıntı kapladığı anda
sevdiği insanların onu sıkıntının
anlamsız havasıyla boğmaya ça-
lıştığını anladı. Âdem ve Havva’nın
cennette sıkılıp oradan kurtul-
mak için büyük günaha imza
attıklarını düşünerek derininde
saklı olanların da derin sıkıntıdan
kendisine acı verecek bir hataya
düştüklerini düşündü. Yarattıkları
sıkıntının sebebinin derinlerinin
konforsuzluğundan kaynaklan-
madığına inandırdı kendini zira
cennet de yeterince konforluydu
Âdem ve Havva için. Fakat çektiği
sıkıntının getirdiği ıstırap nefesini
zorladı, içinin kapılarını daha iyi
kapatmaya çalıştı. İçinin odaların-
da sıkışıp kalanların dışarı çıkmak
için içini darmaduman etmesi
Zeus’un yıldırımının tekrar ger-
çekleşeceğinin habercisiydi. İçinin
parçalanmasına, duyduğu acılara
rağmen içinin odalarını sevgiyle
doldurdu, bütün pencereleri
kapattı. Karanlığı sözcüklerinin
ışığı aydınlattı fakat içindeki isyan
bitmedi. İçini sis bulutlarının kap-
ladığını hissetti, derinleri turuncu
süs balığının fanusu kadar daral-
mıştı. İçinin kapıları zorlandı, dört
odacığın kapısı da teker teker
kırıldı. Muhtaç olduğu her şey
içini delip dışarı çıktı ve bir anda
görünmez oldu. İçinin firarileri
kaçarken o ruhuyla baş başa
kaldı. Paramparça olmuş derin-
lerinde yargılanıp en acımasız
cezaya çarptırılacağını düşündü
fakat derinindekileri kaybetmenin
ötesinde bir ceza olabilir miydi?
Olmazdı elbet fakat bu onu yar-
gılanmaktan kurtaramadı. Ruhu
kendi kendini yargılayacaktı ve
kendine verebileceği en büyük
cezayı verecekti. Karanlık, ağır bir
havada ölümcül yanlışının yarattı-
ğı keşmekeş sonrasında dilinden
şunlar döküldü; “Derinlerim okya-
nus gibiydi, uzaktan manzarasını
seyredip kokusunu içine çekerek
rahatlayan insanların var olduğu
zamanlarda sakindi. Okyanusun
dalga sesleriyle yetinen insanlar,
dilimden dökülen kelimelerin
zihinlerine yansıdığı kadarıyla
yetinirlerdi. Kelimelerimin yansı-
malarında mana bulamadıkları
zamanlarda da manzara karşısın-
da soyut yaşanmışlıklarla iç geçi-
rirlerdi. O günlerde derinlerimde
yer etmiş, dışarı çıktıklarında
okyanusta yolunu kaybedip kara-
ya vuran telef olmuş balıklardan
rol çalacak hislerimi unutulmuş-
lukla unutulmamışlık arasında
saklamak kolaydı. Ta ki gizlere
merakı olan, okyanusun manzara-
sı ve kokusuyla yetinmeyip içinde
barındırdıklarını merak eden biri
derinlerime izinsiz bir biçimde da-
lana kadar… O günden itibaren
derinlerimde dalgalar durulmaz
oldu, acının verdiği zevki yaşa-
maya başlayıp derinlerimin kapı-
larını daha sıkı kapattım. Fakat
bir anda heves edilen şeylerden
çabuk bıkılırdı, unuttum. Mera-
kının yarattığı heyecanlı ruhunu
seyretmek adına daha da derine
insin istedim, ölmüş bir balığı
tekrar okyanusa atarak yaşa-
masını bekledim. İmkânsızdı,
acımasızca zorladım. Derinlerim-
de nefes alamadığını anladığında
kaçmak istedi. Kelimelerimin zi-
hinlerindeki yansımasıyla yetinen
insanlardan biri olmak isteseydi
eğer derinlerimdeki en anlamlı
kelimeleri dilimle buluşturacaktım
fakat o, okyanusun varlığından
bihaber sadece gökyüzünün ma-
visiyle yetinerek yaşamına devam
etmek istedi. Varlığıyla beraber
derinlerimde saklanan güzel olan
her şeyi başlattığı isyanla yok etti.
Her şeyin fazlası ölümcüldü, sev-
ginin de öyle. Öğrenemedim. Ben
hayatımdaki her insanı çok sev-
giden öldürdüm, hepsini içimin
odalarında teker teker boğdum.
Bu yüzden işlediğim her cinayetin
bir sebebi var; turuncu süs balı-
ğım çok yemden, insanlarım çok
sevgiden öldü.”
24

Omuz
Ses etmedi adam. Kafamı om-
zunda hissedince hafifçe irkildi,
sonra kitabına geri döndü. Ken-
dimi her şeye hazırlamıştım. Ya-
dırganırsam “Ah, uyurken kafa-
yunca New Orleans’da bir luna-
parka bile gitti aklım. “Pardon”
dedi adam sonra. Paramı uzattı.
“İstemem” dedim. Gözlerime
dikkatlice baksa “İstemem”

Or#spusu
İnsan kafasını bir omuza koydu mu
ağlamalıdır çünkü. Omuzlar ağlamadan
geçilmemelidir. Omzun hakkı verilmelidir.
Selcan Saraç
http://selcandy.tumblr.com
Aslında toplu
taşıma araçla-
rında yanıma
oturan adamla-
rın parfümleri
güzel kokmadığı
sürece yalnız-
lığımın farkına
varmıyordum pek. Hele bir de
sabahın körüyse, adamların
omuzları ile kafam arasında
Newton Savaşları yaşanıyordu.
Ben bunu Newton Savaşları
şeklinde adlandırarak tecrübe
ettiğim metafiziksel durumu
fizik kurallarına adapte ediyor,
kusursuz bir savunma meka-
nizması inşa ediyordum. Yoksa
mesele yer çekimi değildi. Bunu
cehennemin en dibindeki New-
ton bile biliyor, içten içe gülüyor-
du. Duyabiliyordum.
Adamlar güzel kokmadığı sü-
rece yüzüm gülüyordu, kafam
dik duruyordu. Kendimle karşı
karşıya oturup içtiğim bir kahve
ya da radyo programını arayarak
kendime armağan ettiğim şar-
kılar yetiyordu bana. Ama bazı
adamlar çıldırmışçasına güzel
kokuyordu. Bir gün direneme-
dim, kafam bir omuza düştü.
mı düşürmüşüm - afedersiniz”
diyecektim. Yadırganmazsam
bir omuzun üzerinde yatıyor
oluşumu daha derinden değer-
lendirip ağlayacaktım. Ağladım.
İnsan kafasını bir omuza koydu
mu ağlamalıdır çünkü. Omuzlar
ağlamadan geçilmemelidir.
Omzun hakkı verilmelidir.
İneceği durak yaklaştığında
“Pardon” dedi adam. Aklımı
başıma, başımı da boynuma
toplayıp kalktım. Bu hikaye
beni cesaretlendirmişti. Artık
tutmayacaktım kendimi. Newton
Savaşları’nda binlerce kayıp
vermeyecektim. Güzel kokulu
adamların omzuna düşecektim
direk. Yadırganırsam “Afedersi-
niz” diyecektim.
Gel zaman git zaman Anka-
ra’daki bilimum hatlarda ünüm
hava sahasına kadar ulaştı.
Artık ben adamların omuzlarını
değil, adamların omuzları beni
istiyordu. Şehirdeki erkeklerin
yarısından çoğu kasti olarak
güzel kokuyordu. Benimse boy-
num nice omuzlarda tutulmuş,
yorulmuş ve tecrübeli bir fahişe-
nin yaşlı cinsel organını andırır
olmuştu artık. İstemiyordum.
Onlar çıkarcıydı, ben aptal. “Ol-
mamalı” dedim, “Olacaksa bile
adil olmalı.”
Bir süre sonra yolculuğu 50
liradan sattım kafamı. Bir güne
nereden baksan 50 omuz sığ-
dırıyor, çok para kazanıyordum.
Adamların elleri zaman zaman
yanaklarımda geziyordu, bazı-
ları nefesim boyunlarına denk
düşsün istiyordu. Ekstra ücret
alıyordum. Artık ağlamıyordum,
gözlerim Mecnun’un çölü kadar
hissiz ve kuruydu artık. Her
yolculuğun sonunda “Pardon”
diyordu adamlar, beni boşlu-
ğumdan uyandırıyor, paramı
cebime sıkıştırıyor, usulca uzak-
laşıyordu her biri. Newton Sa-
vaşları önceden bu kadar kanlı
geçmiyordu.
Ne var ki bir gün çok sevdim
bir omzu. O gece daldığım şey
boşluk değil, bolluktu. Gözleri-
me dikkatlice baksan aklımdan
geçen hayalleri full HD izleyebi-
lirdin. 20 dakikalık yolculuk bo-
dedikten sonra “Gitmesen keş-
ke, tam dondurma yiyecektik”
diye yalvardığımı duyabilirdi.
Bakmadı.
O günden sonra buralar hep
“Bir kulunu çok sevdim” oldu.
Burnumun içine bir “Pardon”
tıkandı, bir daha kimseyi kokla-
madım.
Newton gülmedi, savaşımda bir
daha kimse ölmedi ve o luna-
parkta o dondurma asla yenme-
di.. Hayalimde bile.
***
Belki de…
Bugün aklına geleyim dedim
sevgilim, kapıyı yine açmadın.
Ne zaman aklına doğrulsam
hep kapı duvar.
Fakat bu kez perdenin arasın-
dan bile bakmadın.
Aklının içinde hep o var, bu var,
şu var.
“Uyuyor herhalde” dedim içim-
den, siz içerde öpüşürken
Döndüm arkamı, “uyutuyor”
diye düşünmedim hiç..
Rüyana da kıyamadım, terleriniz
birleşirken
Sadece düşündüm; “Belki de
beni görüyordur piç..”
***
- Ah bu belirsizlik beni öldüre-
cek -
Tut saçları güneş kadar parlak
bir kadını elinden, geç önüm-
den, “Başkasını seviyormuş”
diyeyim. Yalnızlığa dair gazeller
düz, “Hayatında biri olsun
istemiyormuş” diyeyim. Ne
kadar çirkin olduğumdan bah-
set, “Beğenmiyormuş beni”
diyeyim. Nöronlarından şikayetçi
ol, “Kafası karışık” diye düşü-
neyim. Ama gözlerini derinime
batırıp bakıp bakıp da susma.
Yalnızlıktan toz tutmuş omuz-
larını gözümün içine soka soka
susma. “Çok güzelsin..” deyip
de devamında susma işte! Bana
nöronlarının sağlığını çaktıran
entelektüel cümlelerle susma.
Hırpala beni küçükken babamın
vurduğu yerlerimden. Bir şey
yap, canımı acıt, kalbimi kır,
küstür ve barıştır. Sonu cennet
olsun, sonu felaket - yeter ki bir
sonuç olsun uğruna gülmeli,
uğruna ağlamalı. Uçurumdan
aşağı it ya da tut belimden geri
 25

çek beni. Yeter ki o uçurumun keresinde bir sigara, bir dudak

kenarında aylarımın geçmesine
sebep olma, o uçurumun bile
bir dibi var hiç unutma.
- Ah, bu belirsizlik beni gerçek-
ten öldürecek -
tiryakisine aşık olmuştu. Ken-
disini içine çekmeyen, sadece
öpüp uzaklaşan bir adam için
yanmış, bitmiş, kül olmuştu.
Birçoğumuz gibi.

***
Ardına gizlenebileceğin du-
varlar
Giden kişi giderken ardında
“kendini bir başkasına daha
teslim etmekten çok korkan,
başkalarına sert ve çetin du-
varlarla yaklaşmak zorunday-
mış gibi hisseden, bir insanı
tüm gücüyle sevmekten çok
çekinen” bir sen bırakmışsa
eğer, emin ol uzaklarda bir
yerlerde eseriyle gurur duymak-
tadır. Gitmiştir, giderken seni
kimse onun sevdiği gibi seveme-
sin diye ardına gizlenebileceğin
duvarlar inşa etmiştir. Bencildir,
kork ister, kimseye ona verdiğin
kadar büyük bir değer vereme
ister. Kendini ona teslim ettiğin
gibi bir başkasına daha gönül
rahatlığıyla teslim etme ister.
Kimseye ona sunduğun fırsatla-
rı sunama, hep çekin, hep uzak
dur ister. Ona kurduğun cümle-
leri bir daha kurma, kimsenin
elini o kadar uzun süre tutma,
kimsenin kokusunda kolay ko-
lay boğulma, o can simidi hep
üstünde olsun ve seni derinlere
inmekten korusun ister. Çünkü
günün birinde geri dönüp seni
sevmeye kaldığı yerden devam
edecektir. Duvarları kendisi
inşa ettiği için nasıl yıkılacağını
da adı gibi iyi bilecektir. Sen
uzunca bir süredir onun senden
götürdüğü şeylerin eksikliğini
çektiğin için hep can simidine
sarılırken, o götürdüğü şeyleri
geri getirecek, her şeyi yerine
yerleştirecek ve sana sımsıkı
sarılırken can simidini “yanlış-
lıkla” patlatacaktır. Sonra boğul
kokusunda..
***
Bir çoğumuz gibi…
Aklımdan hüzünlü platonik aşk
hikayeleri yazardım otobüste
sıkılmamak için hep. Mesela bir
Gerçek inanç, münzevilerin solgufn yüzünde değil, yaşam savaşı
vermek zorunda kalanların yıkılmış hayatlarında bulunabilir.
Sebastian Faulks
Yalnız uyumaya başladığımdan beri artık kimseye inanmıyorum.
Perhan – Çingeneler Zamanı
Yanlış bir hayat doğru yaşanmaz.
Adorno – Minima Moralia
***
Kimse kimseyi…
Herkesin dilinde formaliteden
bir yalnızlık türküsü, herkes
sevgiye aç. Sanıyorsun ki Aşk
bir dünya ve sen onun Afri-
ka’sındasın. Herkes ben küçük
yaşlardayken annemin özene
bezene, hiç usanmadan ördü-
ğü dantel takımları anımsatan
türden süslü aşklara özeniyor,
hiç durmadan sayıklıyor “sev
beni, beni sev” diye. Sonra se-
viyor güya, güya seviliyor; insan
insana 3 kuruşa en aptalına
bile kakalayamayacağın kadar
saçma sebeplerden dolayı
öfkeleniyor, yok yere hırpalıyor
insan insanı. Sonra yeniden aynı
yalnızlık türküsü, yine sevginin
Nijerya’sında, yine o kuş tüyü
yastıkları anımsatan Kaf Dağı
hikayelerine susuzluk çekerce-
sine serzenişler. İnsan bencil,
insan nankör. Kimse de kimseyi
sevmiyor.
Ki insan, kendisine karşılık vere-
meyecek nesneleri bile sevebi-
len ve değer verebilen makul de
bir varlık olarak karşılık alabildi-
ği noktaları parmağıyla tıkıyorsa,
bana yalnızlıktan, bana insanın
sevilmeye muhtaçlığından bah-
setmeyin.
Kimse kimseyi sevmiyor, Aşk’ın
Amerika’sında bile.
***
Bazen bir insanla aranızdaki şey
bir fincan kahve kadar basit ve
sıradan görünebilir. Ama sen
kahvesindir, o fincan mesela.
İkiniz de hep başkalarının du-
daklarına değmişsinizdir, ama
bunu yaparken bile aslında iç
içesinizdir, dış dışasınızdır. Aslın-
da ona aitsinizdir. Onun içinde
ve onun şeklindesinizdir. İşte
öyle bir olay, durum, bir şey.
Konuşmana izin verdim Alev,
beni kırmana değil.
Taşlı Yazı 
Üç el yamanmıştı geceye sivri 
Korkunun ötesinde ateş yakmıştı çocuk 
Kimse bir şey diyemedi 
Önce bir yerinden başladı 
Kocaman kara kırmızı mor 
Kımıldadı deli taşlar, denizler bitti 
Çıldırıyordu yağmursuz toprak 
Kaynadı ağaçlar kuşlar bulutlar 
Doğa yarattıklarını yedi 
Sustu insansız dağ taş yorgun 
Delinmiş göklerde yıldızlar yerlerine dönüyorlardı 
İşte bu upuzun sersemlikte 
Çatladı bir küçük taşın sabrı 
Daha küçük bir böcek çıktı güne 
Yaşamı müjdeledi 
Utandı önce o korkusuz kara kırmızı mor 
Boşluklara çakılı ışıklar 
Doğacak çocuklara sevindi 
Açıldı hemen koca gökler 
İnatçı bir son bitiyordu 
Tüm yağmurlar indi 
Üç el yamanmıştı geceye sivri 
Ateş yakmıştı çocuk geceye 
Kimse bir şey diyemedi 
Şimdi yine döndük geldik 
Atomlarla 
Bu bitmeyen son 
Nagazakide kırmızı elbiseli çocuk 
Okşarken parlak düğmelerini 
Bir anda yamandı göklere 
O küçücük güzel elleri, 
Ve işte görüyorsunuz 
Kimse bir şey diyemedi. 
Müştak Erenus
26
Cazın özgürlüğü
beni etkiledi
Ankaralı müzikseverlere
çalmayı çok sevdiğini
söyleyen Caz dünyasının
sevilen isimlerinden
Karsu, cazseverlerle
buluştu. Karsu
“Amerika’da caz müzikle
tanıştım ve bu müzikteki
serbestlik, özgürlük
beni çok etkiledi ve caz
yapmaya başladım” diyor.
Hatay’ın Karsu köyünden
1970’de Hollanda’ya göç
eden Türkiyeli bir ailenin
1990 doğumlu kızı Karsu,
17. Uluslararası Ankara
Caz Festivali kapsamında
Ankara’da sahneye çıktı. Caz
dünyasının sevilen isimlerin-
den Karsu’ya bir araya ge-
lelerek müzikle tanışmasını
konuştuk.
Ne demek Karsu?
Annem ve babam Hataylı.
Karsu da onların köyünün
adı. Ben Amsterdam’da
doğdum; onlar da köklerimi
unutmayayım diye bana bu
adı vermişler.
Müziğe nasıl başladın?
6-7 yaşındayken bir gün tele-
vizyonda uzun saçlı bir ada-
mın piyano çaldığını gördüm
ve “Ben de böyle çalmak
istiyorum” dedim. Annemden
ve babamdan bana piyano
almalarını istedim. “Kızım
piyanoyu ne yapacaksın, sen
Röportaj: Burcu Cansu
saz çal, keman çal” dediler.
Ama ben illa piyano isterim
diye tutturdum. Hevesim
geçer diye önce piyanoyu
bir yıllığına kiraladılar. Ama
sonra ilgimi ve yeteneğimi
görünce araba almak için
biriktirdikleri parayla bana ilk
piyanomu aldılar.
Profesyonel müzik ya-
şamının, 14 yaşında
Amsterdam’da başladığı
bilgisi basında yer alıyor.
Kariyerinin nasıl başlayıp
geliştiğini anlatır mısın?
Amsterdam’da babamın Ki-
lim adında bir restoranı var.
Komşu restorandan kullan-
madıkları bir piyano hediye
ettiler bizim restorana. Ben için gelenler olmaya başladı. Amerika’ya gittim, özel bir
14-15 yaşlarındayken hem Restoran dolup taşıyordu. bursla. Döndükten sonra ilgi
garsonluk yapıyordum hem Bir gün Amsterdam belediye arttı ve restoran artık istek-
de arada bir müşterilere pi- başkanlığının sözcüsü res- lere cevap veremez duruma
yano çalıyordum. Hoşlarına toranımıza geldi ve beni bir geldi. Bir konser verelim bari
gittiğini görünce her cuma ve yılbaşı galasında çalmam dedik ve 750 kişilik salonun
cumartesi akşamları birkaç için davet etti. Bu konserden biletleri beş hafta önce tü-
parça çalmaya başladım. sonra Amerika büyükelçili- kendi. Yoğun talep üzerine
Derken sırf beni dinlemek ğinden gelen teklif üzerine ikinci bir konser verdim ve

biletler birkaç saat içinde
tükendi... Böylece “profes-
yonel” konserler vermeye
başladım.
Kilim restoranından, Carne-
gie Hall’e nasıl uzandı bu
hikaye?
Yarışmalara katılıyor ve
ödüller kazanıyordum
Hollanda’da. Kazandığım
ödüllerden biri New York
– Carnegie Hall’de konser
vermekti. O zamanlar oranın
neresi olduğunu, dünyanın
en önemli salonlarından biri
olduğunu bilmiyordum bile...
Bugüne kadar orada üç kez
sahneye çıktım. North Sea
Jazz Festivali’nde iki kez yer
aldım. Geçen yıl grubumla
birlikte dünya turu yaptık:
Brezilya, Monte Carlo, New
York, Endonezya, Fas...  12
ülke gezdik.
Çok geniş bir müzik yelpa-
zen var. Sen kendi müziğini
nasıl tanımlarsın?
Pek çok müzik türü hoşuma
gidiyor. Ben ilk klasik müzikle
başladım, sonra Amerika’da
caz müzikle tanıştım ve bu
müzikteki serbestlik, özgür-
lük beni çok etkiledi ve caz
yapmaya başladım. Müzi-
ğimde aynı zamanda funk,
bossa-nova ve Türk ezgileri
de var. Tarzımı sordukların-
da “Karsu müziği” diyorum
kısaca! Laz müziğine çok
aşığım ve konserlerimde de
çalıyorum. Kendi tarzımda
yorumluyorum.
Albümün ilk olarak
Avrupa’da yayınlandı. İçinde
İngilizce ve Türkçe parçalar
var. Albüme ilgi nasıl?
Albümüm Hollanda’da caz
listelerinde bir numaraya
yerleşti ve önemli caz otorite-
lerinden çok iyi puanlar aldı.
Avrupalılar Türkçe şarkılar
söylediğimde çok beğeniyor-
lar ve duygulandıklarını söy-
lüyorlar. Konserde bir Türkçe
parça çalacağım zaman
bunu onlara söylüyorum ve
şarkının konusunu da anla-
tıyorum. Konserden sonra
bana sözleri anlamamalarına
rağmen çok etkilendiklerini
söylüyorlar. Bu beni mutlu
ediyor.
Albümün Türkiye’de de ya-
yınlandı. Bir de klip çektin
Burdur Gölü’nde. Neden
orayı seçtin?
Confession albümüm 14
Şubat’ta Türkiye’de çıktı
ve Gesi Bağları klibim aynı
gün yayınlandı. Aslında kli-
bi Amsterdam’da çekmeyi
düşünüyorduk. Ama sonra
Burdur Gölü’nün kuruma
tehlikesiyle karşı karşıya
olduğundan ve buna dikkat
çekmek için yapılan bir pro-
jeden haberdar oldum. O
zaman dedim ki; “hadi klibi
orada çekelim!”
Türkiye’de konser vermek
nasıl bir his senin için?
Türkiye’de başka konserler
de verdim ama en gurur
duyduğum şey geçen yaz
Hollanda’lı Rocciotti orkest-
rasıyla tamamen sosyal
proje amaçlı bir Türkiye turu
yapmamızdı. 45 kişiydik ve
Ankara, Kapadokya, Kırşe-
hir, Nevşehir’den geçerek
Antakya’ya kadar günde 6-7
konser vererek geldik. En
son annemle babamın köyü
olan Karsu Köyü’nde konser
verdik ve bu benim için çok
gurur vericiydi. Yolda bir
anda durup konser vermeye
başlıyorduk. Bazen yetim ço-
cuklara çaldık, bazen tarlada
çalışan insanlara... Tur sıra-
sında 2 haftalık ömrü kalmış
kanser hastası bir adam ol-
duğunu duyduk. Adam dağın
başında yaşıyordu ve oraya
araba yolu bile yoktu. Ama
biz bu adama ulaşmalıyız
diye düşündük ve sırtlandık
müzik aletlerini, çıktık oraya
ve o adam için konser verdik.
Hayatın bir belgesele konu
olmuş, doğru mu?
17 yaşındaydım ve babamın
restoranında müşterilere
piyano çalıyordum. Bir gün
Mercedes Stalenhoef, kendi-
si ödüllü bir belgeselci, bizim
restoranda yemek yiyormuş.
Çalan müziği çok beğenmiş.
Ben aynı zamanda garson
olarak onun masasına servis
27
de yapıyordum o gün. Bana
“az önce çalan CD nedir?”
diye sordu. “Ben canlı çalıyor-
dum” dedim. Şaşırdı. Birkaç
gün sonra tekrar geldi ve
“ben senin hikayeni belgesel
yapmak istiyorum” dedi. On
gün filan sürecekti çekimler
ama tam beş yıl sürdü! Beş
yıl boyunca benimle her yere
geldiler. New York’a da, Kar-
su Köyü’ne gittiğimde de...
Sonunda “Karsu: I Hide A
Secret” belgeseli ortaya çıktı.
Geçtiğimiz yıl Hollanda’da
galası yapıldı ve İstanbul da-
hil dünyanın pek çok yerinde
gösterildi.
Son olarak, Ankara seyirci-
sine söylemek istediğin bir
şey var mı?
İlk kez geçen yıl Ankara Caz
Festival’ine gelmiştim, trio
olarak sahne almıştık. Salo-
nun dolu olduğunu görünce
çok sevinmiştim. Daha sonra
ODTÜ’de bir konser verdim.
Orada da salon doluydu ve
çok keyifli bir konserdi, bu da
beni çok mutlu etti. Ankara
seyircisine çalmayı seviyo-
rum. Şimdi tekrar Ankara
Caz’da sahne alacak olmak
heyecan verici.
28
Kayıp ruh kırık diş
Sabah kaktığımda patlamış
dudağımın acısını daha iyi
hissedebiliyordum. Geceden
koyulmuş buzlar işe yaramış
olmalı ki şişlik çok yoktu.
Böyle bir dayaktan sonra
insan kendini kötü hissetmeli
ama ben kendimi daha iyi
hissediyordum, sanki arınmış
temizlenmiştim. En kötü
alışkanlığım olsa gerek
kavga etmek isteği ama
ben kavga edemiyordum
sadece dayak yiyebiliyorum
daha kimseyi dövememiş
olmanın hiçbir ezikliğini
yaşamıyordum. Dün gece
bardan dışarı çıkınca Türkçe
bilmeyen birini küfrediyor
sanıp sataştım sonucu bu
oldu. Adam kendini korumak
için beni bir güzel dövdü ama
babamın dayaklarının yanında
hiçti. Kimse beni babam gibi
dövemiyor.
Kavga etmek , dövmek yada
dayak yemek anlık işlerdir ne
kadar kısa sürer bilemezsin
ama sana baya bir uzun gelir.
Önce sataşmalar başlar
adrenalin yükselir, aldığın
darbeler ve gösterdiğin güç
seni daha bir hırpanileşmeni
sağlar. Kavga sırasında
karşındaki senden daha güçlü
ise aldığın darbelerin acısı
bir an hisseder ve bırakırsın.
Ya kaçar yada strateji
geliştirirsin. Vücudun zangır
zangır titrer. Aklına ben nasıl
bu hale geldim gibi düşünceler
dolar. Bende böyle yürümez
işler. Kavga etmek için can
atar adrenalin
pompalarım.
Sonra kavga
başlar
yumruklar
tekmeler
vücuduma
doğru
patlamaya
başlar ben
genelde
vurmam , gelen
her
darbeleri bir güzel vücuduma
yerleştiririm, bol bol
küfreder konuşurum, daha
bir kışkırtırım. Birileri ayırır
yada karşımda ki benim
deli olduğumu düşünüp
bıraktığı zaman titremeler
olmaz, sadece boşa zaman
geçirdiğimi düşünürüm. Bu son
yediğim dayakta daha değişik
tepkiler verdim buda bir ilkti
hoştu. Kavga bitip şişmeye
başlayan gözümü hissederken
ağzımdan dişimin yarısın kanla
tükürüp , beni döven adama
bakarken düşündüğüm şey
yarın sabah kahvaltısında
salçalı ekmeği yerken bu diş
başıma bela olur mu? İdi.
İçerden gelen sesleri dinlerken
aynanın karşısında kırılmış
dişime patlamış dudağıma
bakıyordum. İçimden
negüzel dövmüş beni diye
geçiriyordum. Sevgilim
telefonda dişçi randevusu
almak için çaba gösteriyordu
ama birkaç gün sonrasına
randevu istemiyordu. Hemen
bugün olmalıydı. Salona
gidip onu izledim çabalarına
baktım karşısındaki insana
yalan söylerken ne kadar
profosyonel oluyordu sanki
gerçekten evde bu durumlar
vardı. Telefonu kapayınca
konuştum. Ben dişimi
yaptırmak istemiyorum bak
sana çok güzel görünüyor.
Hatıra olarak saklamalıyım
bence . hazır cevap sevgilim
hiç gecikmedi. İyi o zaman
hatıra olarak dişçinin
faturasını saklarsın. İkimiz de
güldük bu
yoruma.
Zaten
kavgalarımız
yada tartışmalarımız
çok komik oluyordu
genelde sonunda hep
gülüyorduk. Onun hazır cevap
olması benim şiddet bağımlısı
olmam zaten yeterice komik
bir ortam yaratıyordu. Dünkü
yediğim dayağın etkisinden
midir yoksa sişimin acısından
mıdır bilmiyorum ama
birden bir hüzün
çöktü üstüme. Bu kadın neden
benimle birlikte neden bir
kenara atıp kaçmıyor diğerleri
gibi veya neden ben bunları
görmezden gelip bir rahat
hayat yaşatmıyorum. İlk defa
böyle düşünüyordum hayatım
boyunca. Kendimden başkasını
ilk defa önemsiyordum. Bi
an iyimisin dedi evet dedim
ve ekledim seni seviyorum.
Ağzımdan çıkan cümleden
sonra biraz afallamıştım
benden böle bir şey
beklenirmiydi. Sevmek ve
ben ikisini yan yana koysan
kavga ederler başka bir şey
çıkmaz sadece kavga çıkar.
Şimdi nasıl oluyorda birden
bir insana böyle hissediyorum
yumuşadım mı acaba?
düşünceler beynimi yormaya
başladığı anda gene aynı
istek duyuldu içimde kavga
etmeliyim , nasıl olsa çok
kolay olacak. Biraz alkol biraz
özgüven. Nasıl olsa karşımda
ki her insanın içinde biraz
benden var hazırlar kavgaya.
Sonra ben dayak yerim
rahatlarım. Bunları
düşünürken sözcükler
çıktı ağzımdan
ben kavga etmeye
gidiyorum. Dedim. Dur
nereye gidiyorsun ağzına
sıçarım. Dedi. Açta g..
medeniyet görsün. Diyince
medeniyet dediğin senin
kırık dişin mi dedi. Başladık
gülmeye.
-bi daha hiç kavga etmesem
beni gene sever misin?
- severim tabi. Sen neden
önemsedin ki?
-bilmem adam iyi dövdü bide
Avrupalılar kavga etmeyi
bilmez sanırdım.
-nereliymiş ki?
-fransa sanırım polis öyle dedi.
Avrupa da mı yaşasak?
Sorumun cevabını alamadan
telefon çaldı dişçiden
arıyorlarmış. Ama arayan diş
doktoruydu sekreteri değil.
Beş gün boyunca antibiyotik
kullandıktan sonra tedavime
başlayacaklarmış hiç zaman
kaybetmemeli bu
OTTO
gün başlamalıymışım. Bunları
anlatırken gözlerine baktıktım
gözleri benim iyiliğimi
istercesine mutlu bakıyordu
o an karar verdim artık bir
şeyler değişmeli kendim için
bir şeyler yapmalıydım ve
onun için. İnternette biraz
araştırdıktan sonra müzik
ve aikido yapmanın bana iyi
geleceğini düşündüm. Artık
sadece kendim için değil
kendimi ve beni seven insan
için yaşama zamanı gelmiş.
Bunu kaçıramazdım buna
kıyamazdım sonra kendime
çok kızardım. Elinde tepsi
ile gelen sevgilim sana taze
ekmek aldım dişin ağrımasın
diye kızartmadım salçayı da
bol kullandım ekmek ıslanırsa
iyice yumuşar dedi ve önüme
koydu. Aldığım kararların
mutluluğuyla yumuldum
kahvaltıya.
Ağzım doluyken dişimin
acıdığını hissettirmeden
yemeye çalışıyordu ki sordu.
Nerden buldun dayak yemek
için Türkiye’de Fransız’ı?
Gülerken yediklerim boğazıma
durdu öksürerek rahatlamaya
çalıştım. Gözlerimden yaşlar
akıyordu. Kahvaltımı bitirip
eczanenin yoluna düştük. El
ele tutuşup yolda yürürken
bir daha dayak yemek
istemediğime karar verdim.
Artık kavga da etmeli bir iki
tane de ben vurmalıydım. Bu
kadar dayak yedikten sonra
bir kaç kişinin canı fena
yakacaktım.
 29

Kendinibulmak...
Ne yapmıştım kendime! Bu öfkenin, bu kavganın, kalabalıklar arasında
bana hiç benzemeyen insanların ve mekanların içinde yapayalnızlığımdı
asıl bilinç altında yatan gerçeği... Mutsuzluğumun sebebi buydu! Evet
mutsuzdum... Çok mutsuzdum...
Ayşe Müjgan Şanlısavaş
Kendimi ne zaman bir cami avlusuna bırakıp
kaçtım, hatılamıyorum! Uzun yıllar görmediğimi,
kendime rasladığım bir anda anlamıştım... Tuhaf
biriydim... Ama iyi biri... Hatta gülen biri... Seven
biri... Sevilen biri... Neden gömmüştüm değerle-
rimi? Nereye ve kimlerin arasına? Neden böyle
davranarak üzmüştüm kendimi? Hiç bilmiyorum...

Kendime rasladığımda, tıpkı kemendi boynuna

geçirilmiş bir idam mahkumu’nun boyuk sesiyle irkiliyordum,
konuşmayı unutalı çok zaman olmuştu! Bir cinnet anında ardımı
önümü gözetmeksizin, dövünüyor yerlerde debeleniyordum...
Bana kim yapmıştı bunu? Kim zorlamıştı kendimi terk etmeye?

Bir rock konserinde, gözlerim yuvalarından çıkarcasına büyü-

lenmiş, şaşkın bakışlarla kendimle gözgöze gelmiştim! ! Hesap
soran bakışlarımın önünde bir suçlu gibi eğildim bir an.. O güne
kadar hep başkalarının isteğine boyun eğen, onlar gibi olmaya
çalışan bir nesne olduğumun farkında değildim... Üstelik ne onlar
benzeyebilmiş ne de kendim olabilmiştim! Belkide bu yüzden
sevmiyorlardı beni hiç, belkide kendimi terk etmemiş olsaydım
eminim en azından bir kaç dostum olurdu. Oysa şimdilerde büyük
yalnızlıkların ve boşlukların içinde kimliksiz bir insanın silik göl-
gesi gibi, hiç bir şeydim...

Kendi değerlerinden vazgeçmek mi yaralar insanı, toplumda

göze batan ve anlaşılmayan fikirlerin mi? Halbuki konuşmaya
başladığımdan beri doğruluğuna inanan bir çok insana raslamış-
tım, yazarların ve şairlerin arasında! Bizler kalplerin derinlerinde
arıyorduk tıpkı Mevlana gibi gerçeği, onlar sorgusuz kapılıyordu
kendilerini korumak amaçlı bilmedikleri her şeyi... Koskoca bir
deryada boğulmadan baştan başa geçtikten sonra inanıyorduk,
suda bir balık olmadığımıza! Onlar en baştan atmıyordu kendini
suların ve sellerin derinliğine... Bakılınca aynı yola çıkan bu ger-
çeği anlamak için görmemeliydik birbirimizi, resmimizi, kimliği-
mizi! Evet bir gün aynı şarkıya ağlarken bulacaktık belki, yinede
kendimizden çok şeyi alacaktı bu deniz, bu aşk ve inandığımız
her şeyin o derin sevgisi...

Ne yapmıştım kendime! Bu öfkenin, bu kavganın, kalabalıklar

arasında bana hiç benzemeyen insanların ve mekanların içinde
yapayalnızlığımdı asıl bilinç altında yatan gerçeği... Mutsuzluğu-
mun sebebi buydu! Evet mutsuzdum... Çok mutsuzdum...

Kendime sarılıp ağladım saatlerce... Beni depresif bir karanlığın

içine sürükleyen toplumun prangalarıydı ve belkide bu en büyük
tutsaklığımdı! Sadece uyum sağlama adına kendimden verdiğim
çok şeyi, geri almaya imkan yoktu, artık çok geçti! Özgürlük, in-
sanın istediğini yapma özgürlüğü değildi, düşünceydi ve inandığı
ve olmak istediği yerdi, ruhun özgür bırakılmasıydı...
boyalı kuş
Kayıp kahramanın izinde

“Verdiğiniz kararlar üzerinde çok fazla duramazsınız. O

yüzden gerçeklerle yüzleşmeye karar verdim. Ben bir aile
babasıyım. Bazen bir seçim yapmak zorunda kalırsınız. Onu
kabullenmeniz gerekir. Babam böyle derdi.”

Yeterince zamanınız ve ilginiz
varsa fark edebilirsiniz ki,
inceleyeceğiniz her insan
hayatının içerisinde o kadar
çok sayıda dram var. Umutlar,
hayal kırıklıkları, içe kapanış,
yıllar süren sessizlik, hayat
mücadelesi.. Ve birden bazı
şeyler değişir. Hiç ummadığı-
nız bir yerden, sizin dışınızda,
hayal bile edemeyeceğiniz
şeyler yaşanır. Her şey değişir,
kendinizi birden bambaşka bir
insan olarak görürsünüz. İşte
bunlardan biri de Sixto’nun
hayat hikayesidir.
“Amerikan Rüyası” yeni yeni
başlamıştır ve dünyanın
çeşitli yerlerinden insanlar
bu rüyayı gerçekleştirmek
için Amerika’ya akın etmeye
başlamıştır. Sixto’nun babası
1920’lerde Amerika’ya gelen
Meksikalı bir göçmendi. An-
nesi ise kızılderili kökenlere
sahip bir kadın. Rodruquez
ailesi, ABD’nin hızla sanayile-
şen ama 60’lı yıllarla birlikte
enkaza dönüşmeye başla-
yan şehirlerinden biri olan
Detroit’te, namı diğer “motor
şehri”nde yaşamaya başlar.
Burası hikayemizin de başladı-
ğı şehirdir.
1942 yılının bir yaz sıcağında
ailenin altıncı çocuğu olarak
dünyaya geldiği için Sixto adını
alan kahramanımız şehrin
kenar varoşlarında kurduğu
dünyasından mennun yaşayıp
gitmektedir. Gitar çalmayı oto-
mobil fabrikalarında çalışmak
için Detroit’e gelen Meksika
göçmeni babasından öğrenir
Sixto. 1960’lara gelindiğinde
-öteki- olmanın tüm zorlukla-
rıyla büyümeye başlayan bu
genç bu zorlukları anlattığı
harika şarkı sözlerini gitarıyla
birleştirir. Sokaklarda büyüyen
ve şehrin en ağır işlerinde
çalışan Sixto, bu sıralar birkaç
küçük barda sahne alır, ancak
bununla yetinmek istemez.
1967 yılına gelindiğinde
Detroit’in arka sokaklarından
çıkarak ilk single olan “I’ll
Slip Away”i küçük bir plak şir-
ketinde yayınlatmayı başarır.
İlk albüm hayal kırıklığı…
Detroit’in arka sokaklarından
çıkar ve bir plak sözleşmesi
yapar. 1970 yılında “Cold
Fact” ve 1971’de “Coming
From Reality” isimli ola-
ğanüstü albümleri Sussex
Records etiketiyle piyasaya
sürülür. Bob Dylan, Tim Buck-
ley, Paul Simon, Nick Drake’i
anımsatan folk-rock albüm-
leridir bunlar. “Sugar Man,
Crucify Your Mind, Cause, I
wonder” gibi olağanüstü gü-
zel şarkılar yer alır bu albüm-
lerde. Şarkılar gerçekten iyiydi
ve Rodriguez’in kendine has
büyüleyici bir tarzı vardı. Ama
birşeyler ters gidiyordu. Çünkü
kimse albümleri satın almaz,
Rodriguez’i dinlemez ve
albümler ticari başarı açısın-
dan Rodriguez’e çok inanan
yapımcıları hayal kırıklığına
uğratır. İlk albüm sadece 6
adet satmıştır. Ve acı son..
Çok geçmeden plak şirketi
sözleşmeyi fesheder.  Halk kahramanı olur..
“İşçisin sen işçi kal..”
Üçüncü albümünün şarkılarını
hazırlayan ancak plak şirketi-
nin sözleşmeyi fesh etmesinin
ardından müzik kariyerini
sonlandıran Sixto için artık
Detroit’teki hayatının içe
kapanık bölümü başlamıştır.
Detroit’teki pek çok ağır işte
çalışan ve yoksulluk içinde
yaşamına devam eder. Evlen-
miştir ve bakmakla yükümlü
olduğu üç küçük kızı vardır
artık. Otomobil fabrikalarında,
inşaatlarda, belediyenin üç
kuruş paraya yaptırdığı en ağır
işlerde çalışarak çocuklarını
büyütmeye çalışır. Bir yandan
da kentin işçi sınıfının yaşam
şartlarının iyileştirilmesi için
aktif politik rol oynayarak Det-
roit şehir meclisine katılır.
Ancak işler hep böyle gitme-
yecekti. Sixto, en ağır işlerde
içine kapanmış çalışırken
1970’li yılların ortasında
hayat kendi sürprizini hazır-
lamak ile meşguldür. Çünkü
kendi ülkesinde kimsenin
onu tanımadığı bu yıllarda,
çok çok uzaklarda, başta
Güney Afrika olmak üzere,
Yeni Zelanda ve Avustralya’da
efsane bir rock yıldızı olmaya
başlamıştır. Avustralya’lı bir
plak şirketi “Blue Goose Mu-
sic”, albümlerin yayın hakkını
satın almış ve 1970’li yılların
ortasında ülkede bu albümleri
yeniden yayımlar. Hatta “At
His Best” adında daha önce
hiçbir yerde paylaşılmayan
“Can’t Get Away” ve “Street
Boy” şarkılarını da ekleyerek
bir derleme albüm piyasaya
sürer. Albümler Avustralya’da
iyi bir satış grafiği yakalar.
Güney Afrika’daki durum
ise oldukça ilginç gelişmeler
yaşanır. Sixto, bütün bu geliş-
melerden habersiz yaşarken
“At His Best” albümünün bir
kopyası Cape Town’da bir
plakçıya ulaşır ve bu kopya
çoğaltılarak elden ele dola-
şır. Hakkında hiçbir bilgiye
ulaşılamayan Rodriguez, o
dönem katı kurallarla yöneti-

len Güney Afrika’da, farklı şarkı
sözleri ile çoktan efsaneleşen
bir halk kahramanı haline gel-
miştir artık. 1991 senesinde
her iki albüm de CD olarak Gü-
ney Afrika’da ilk kez basıldı ve
Rodriguez’in bu ülkedeki şöhreti
katlanarak artmaya başladı.
Üstelik kendisi hakkında hiçbir
bilgiye ulaşılamaması onun
“efsane”leşmesini daha da
kolaylaştırıyordu.
Öyle ki, Bob Dylan’la, Jim
Morrison’la bir tutulan bu mü-
zisyenin üzerine tabii ki bir çok
şehir efsanesi kulaktan kulağa
yayılır. Hatta 1970’lerin başında
bir konserinde sahnede, şarkısı
bitirmesiyle penasını yere bıra-
karak, ardından üzerine benzin
dökerek kendisini yaktığı, inti-
har ettiği bile ileri sürülür. Sixto
Rodriguez, Güney Afrika’da bir
rock star olarak ikonlaşırken,
kendisi hiçbir şeyden habersiz
Detroit’teki yaşam mücadele-
sine devam etmektedir.. Ta ki
1998 yılına kadar.
Ve mucize gerçekleşir..
Rodriguez’in büyük ablası
1998 yılında internette gezi-
nirken, Güney Afirka menşeili
ve Rodriguez’e adanan bir fan
sitesine rastlar. Durumu kar-
deşine anlattığında her ikisi de
tabii ki okuduklarına inanmakta
güçlük çeker. Sitenin yapımcı-
sına ulaştığında ve kendisinin
Güney Afrika’da uzun zaman-
dır fenomen bir yıldız olarak
bilindiğini öğrendiğinde Sixto,
Güney Afrika’ya gitmeye karar
verdi ve orada binlerce kişinin
katılımıyla 6 adet konser ger-
çekleştirir. Rodriguez, Güney
Afirka’da bir dünya starı gibi
karşılanır, konserlerinde bin-
lerce kişi tüm şarkılarını tek bir
ağızdan söyler. Öyle ki, yaşadık-
ları karşısında büyük şaşkınlık
yaşayan Rodriguez’e, çektirdiği
foroğrafları gösterinceye kadar
Detroit’teki “sokak” arkadaşları
bile inanmaz.
Hikayesi Oscar’lık
Sırada hikayenin peşine düşen
yönetmen Malik bin Celil vardır
artık. Sixto Rodriguez’in hayat
hikayesinden yola çıkarak yap-
tığı belgesel filmle, “Searching
for Sugar Man” kayıp bir şöhre-
tin hikayesini anlatan yönetmen
Malik Bin Celil, Oscar ödülüne
kadar uzandı. 24 Şubat 2013
tarihinde gerçekleştirilen 85.
Akademi Ödülleri töreninde “Se-
arching for Sugar Man-Şeker
Adamın İzinde” 2012 yılının
en iyi Belgesel Film Ödülü’nü
alır. Belgesel filmde anlatılydığı
gibi Sixto Rodriguez 1998 yı-
lında gerçek bir efsane olarak
Güney Afrika’ya davet edilir,
ailesiyle birlikte bir dizi konser
için getirilir ve kendisinin bile
zor inandığı bir kalabalık hayran
kitlesi önünde konserler verir.
Searching for Sugarman filmin-
de detayları görünen bu turda
Rodriguez’in hayranları tarafın-
dan havaalanında çığlıklar ara-
sında karşılanır. Hakkında çeki-
len belgeselin ödül aldığı Oscar
ödül törenine katılmayı “filmi
yapanların başarısının önüne
geçmemek” adına kabul etme-
yecek kadar naif biridir. Artık
çok geç kalan şöhreti yakalamış
birisidir Sixto Rodriquez. Hayat
hikayesini soranlara şöyle der
özetleyerek:
“Verdiğiniz kararlar üzerinde
çok fazla duramazsınız. O yüz-
den gerçeklerle yüzleşmeye
karar verdim. Ben bir aile ba-
basıyım. Bazen bir seçim yap-
mak zorunda kalırsınız. Onu
kabullenmeniz gerekir. Babam
böyle derdi.”
33
O gün
yağan yağmur Elif Kara
değildi:
yalnızlıktı...
Bir gün bir savaş ortasında kaldım ellerimi başıma
koyarak, kulaklarıma bastırıp, öylece yere çökerek ve bir
meleğin beni oradan kurtarmasını bekledim. Ettiğim ilk
dua buna değecek mi diye bilmeden... Sanki boşlukta
bir ses duymuştum. Sonra sadece hissettim. Çok çabuk
bedenime; bedenimde bir yerde yerini almıştı. Havanın
sıcaklığı içime işlemiş ki; sanki bir anda tipi gelmişçesine
soğukluğunun tam orta göbeğine düşmüşçesine...
Soğuk… Kulağa fısıldayan iki ses… Bedenin
derinliklerinden gelen kalp atışı, tenha köşelerin içine
hapsettiği nefes… Soruma hala cevap vermedi; her
ne söylesem dimdik ayakta duran, ne zaman vurmaya
kalksam canımı yakan taş yürekli duvar. Benimle
paylaşmak istediği benim de görmemi istediği bir şey
vardı. Yalnızlıktı… Renkli ışıklar, kalabalık sokaklar,
birlikte içilen koyu sohbetli çayların tadını unutmuştum.
Yalan söylememe gerek yok bana iyi gelen sadece
tenhaların sessizliği, en derinden gelen kalp atışımın
müziği ve yalnızlığa karşı beni sınayan başımda bekleyen
duvarlar. Birilerinin onlara yalnızlığın paylaşılamayacağını
anlatması gerekirdi. Gururum devreye girdi bu noktada.
Çünkü ne zaman onlara yalnızlığın paylaşılmaz olduğunu
anlatmaya kalksam; yalnızlığıma ihanet edecekmişim
gibi hissediyordum. Gün geçtikçe her şey bana kalabalık
geliyordu.
Rüyalarımda gördüklerim sayılarla alakalıydı. Zaman
geçmeden ne olduğunu anladım. 1 ile 0 arasındaki farkı
anlatıyordu. Bana göre ikisi de aynıydı. Ya tek bir varlık
ya da yok olup giden bir varlık. Farklı bir ses işittim o
gün. Penceremden dışarı baktım. Gelebilse gururumu
çiğneyip kapımı açabileceğim bir yağmur. İmkânsızlığa
sürükleyen hisleri oldum olası severim. Bir gururu
yakabilecek en güçlü ateş. O gelmezse ben gidebilirdim
ona. Koştum saatlerce altında ıslandım. Bana şaşkın
bakan insanların içinde koştum. Koştum… Yalnızlığın
zaferi buydu. Sürüklendiğim rüzgârın beni mutlu edecek
bir yağmura dönüşmesiydi, hediyesiydi. Ve ağladım
toprağın eşsiz kokusuyla. Neden ağladım bilir misin?
Zamanla yağmurdan da nefret edeceğimden. Onun
bana temas etmemesi için tek kişilik bir bez parçası
olan şemsiye altına saklanacağım aklıma geldi. Ve yine
anladım. O gün yağan yağmur değildi. Yalnızlıktı…
Hiçbir yerde, ne içimde, ne dışımda kalıcı hiçbir şey yok.
Hiçbir yerde hiçbir varlık göremiyorum, kendi varlığımı bile.
Varlık yok. Ben, kendim, hiçbir şey bilmiyorum ve hiçim.
Yalnızca görüntüler var: Var olan tek şeydir görüntüler
ve onlar kendilerini görüntü tarzında bilir… Ben, kendim,
yalnıazca bu görüntülerden biriyim.
J.G. Fichte
34

Gölge etme başka

ihsan istemem..

Onun tek amacı, kişinin en kısıtlı yaşam koşullarında bile,

mutlu ve bağımsız olabileceğini göstermek olmuştur. Bunun
kaynağı bilgeliktir, Diyojen insanı erdemli yapmaya yaradığı için
yalnızca bilgeliğe değer verir, öteki uygarlık değerlerini ise saçma,
gereksiz ve anlamsız olarak reddeder.

Yoksul olduğu için dilenmekten asla utanmıyor, ev diye bir fıçının

içine yerleşmiş, giydiği iki katlı harmaninin bir katını uyuyacağı
zaman üstüne çekiyor, acıktığı zaman bulunduğu yere oturup
Ender Sizgin heybesindeki yiyecekleri çıkarıp yiyordu.

Bazı insanlar öfkelerinden bes-
lenir. Öfkenin nedeni belirsizdir.
Hiç tükenmek bilmeyen bir
kızgınlıkla sürekli eleştirirler.
Asla bağışlayıcı değillerdir. Eleş-
tirmekten bıkmaz, karşısındaki
insanların kırılacaklarını akılla-
rına bile getirmeden onlar hak-
kındaki düşüncelerini en acımaz
ifadelerle, en çıplak biçimde
söylemekten kaçınmazlar. Küs-
tahlara ve akıllı geçinen aptal-
lara hadlerini bildirirken, alaycı
bir tavır takınmaktan da geri
kalmazlar. Tıpkı Yunanlı filozof
Diogenes (Diyojen) gibi…
İki bin dört yüz yıl önce Sinop’ta
doğan Diyojen, banker babasıy-
la birlikte sahte para basmak-
tan Atinaya sürgün edilmişti.
Sürgünde sık sık esir pazarla-
rında köle olarak satılmış ama
içinde bulunduğu bütün bu kötü
durumlarda bile alay edecek bir
şeyler bulmuştu. Bir keresinde
elinden ne iş geldiğini soran
köle satıcısına “Yönetmek” diye
cevap veren Diyojen, aynı gün
gözüne erguvan renkli giysili
Kseniades’i kestirince satıcı-
nın kulağına eğilip, “Onun bir
efendiye gereksinimi var, beni
ona sat” demiştir. Kısa süre
içerisinde Kseniades, Diyojen’in
sözlerini dinlemekle kalmamış,
“Evime iyi kalpli bir cin girdi”
diyerek çocuklarının eğitimini
üstlenmesini istemiştir. Diyojen
otoriter bir köleydi. Çocuklara az
yiyip içerek kendilerine bakmayı
öğretiyor, saçlarını dibinden
kestiriyor, sokakta gömleksiz,
ayakkabısız ve başlarını öne
eğik, saygılı bir biçimde yürü-
melerini öğütlüyordu. Hakkında
doğruluğu kuşkulu pek çok öykü
anlatılır Diyojen’in.
Yaşam sadeliktir..
Atina’da gelenekçiliğe karşı tavır
almış, toplumdaki yapaylıklara
ve uzlaşımsal değerlere meydan
okumuş ve her tür yerleşik ku-
ralın insanın doğallığına aykırı
düştüğüne inandığı için toplu-
mun tüm yerleşik kurallarına
karşı çıkmayı, uzlaşma ve ina-
nışların çoğunun boş olduğunu
göstermeyi ve insanları yalın,
doğal bir yaşam biçimine çağır-
mayı amaçlamıştır. Ona göre,
sade bir yaşam tarzı, sadelikten
başka, örgütlenmiş, dolayısıyla
uzlaşmış toplumların görenek
ve yasalarını da önemsememek
anlamına gelir. Diyojen, doğaya
aykırı bir kurum olan ailenin
yerini, kadınların ve erkeklerin
tek bir eşe bağlı olmadığı, ço-
cukların ise bütün toplumun so-
rumluluğunda bulunduğu doğal
bir durumun alması gerektiğini
savunmuştur.
 
Diyojen yoksulluk içinde yaşa-
dığı, halka açık yerlerde yatıp
kalktığı ve yiyeceğini dilenerek
topladığı halde, herkesin aynı
şekilde yaşaması gerektiğini
savunmamıştır. Onun tek amacı,
kişinin en kısıtlı yaşam koşul-
larında bile, mutlu ve bağımsız
olabileceğini göstermek olmuş-
tur. Bunun kaynağı bilgeliktir,
Diyojen insanı erdemli yapmaya
yaradığı için yalnızca bilgeliğe
değer verir, öteki uygarlık de-
ğerlerini ise saçma, gereksiz ve
anlamsız olarak reddeder.
Sürgündeki filozof
Sürgün olduğunu yüzüne vu-
ranlara, “bu sayede filozof
olduğunu” söylüyor, yoksul
olduğu için dilenmekten asla
utanmıyordu. Ev diye bir fıçının
içine yerleşmiş, giydiği iki katlı
harmaninin bir katını uyuyacağı
zaman üstüne çekiyor, acıktığı
zaman bulunduğu yere oturup
heybesindeki yiyecekleri çıkarıp
yiyordu. Yalın yaşamaya gayret
ediyordu. Bir gün yolda avucuyla
su içen bir çocuk görünce, “ben-
den daha sade yaşıyor” diyerek
heybesindeki tası çıkarıp atar.
İnsanın her türlü güç koşulda
yaşaması gerektiğini savunuyor,
yazın kızgın kumlarda yuvarlanı-
yor, kışınsa çıplak ayakla karda
yürüyor, buz tutmuş heykelleri
kucaklayarak görenleri şaşkına
çeviriyordu.
Diyojen aşırı gururlu bir insandı
ve herkesi küçümserdi. Sıradan
insanlardan nefret eder ve hep-
sini o derece küçük görürdü ki,
bir öğle vakti elinde fener “bir
adam arıyorum” diye bağırarak
Atina sokaklarında dolaşmış,
böylece Atina’da adam görme-
diğini anlatmak istemiş. Her
şeye rağmen Atina’da sayılan bir
insandı, krallar bile onun ilmine,
zekasına ve kişiliğine hürmet
ederlerdi. Corinth’e gelen Büyük
İskender, Diyojen’i ziyaret etti ve
bir dileği olup olmadığını sordu.
O ise bu soruya “Evet var, gölge
etme başka ihsan istemem”
yanıtını verdi.
Eflatun (Platon), ona Çılgın Sok-
rat (Sokrates) derdi. Servet ve
varlık düşmanı idi ve bunların
erdeme ters düştüğünü iddia
ederdi. Zamanın felsefe okulla-
rına da dokunmaktan çekinme-
yen bir tabiata sahipti. Günün
hatiplerine “zamanın uşakları”
tabirini uygun görür, Eflatun’un
öğretimine “zaman kaybettir-
me” derdi. Eflatun ona “Çılgın
Sokrat” demiştir. Servet ve
varlık düşmanı olan Diogenes
bunların erdeme ters düştüğünü
iddia etmiştir.
O’nun felsefesine göre iki di-
siplin vardır.
35
1-Ruh disiplini,
2-Beden disiplini.
 
Çok güzel konuşan, üstün ze-
kası ile herkesi etkileyebilen bu
ünlü Kinik filozof bütün gariplik
ve anormal hal ve tavırlarına
rağmen saygı görmüş, ölümün-
den sonra Onun adına Korin-
toslular bir sütun, Sinoplular da
bir heykelini dikmişler, adını ve
anısını yaşatmışlardır.
Milattan önce 413’te Sinop’ta
doğan Diyojen, MÖ. 320 yılında
Korintkos’ta ölür.
Kinizm-Köpekçilik
Diyojen’in Felsefesi, Kinizm,
-Köpekçilik- tir. İnsan için iki
disiplin kabul ediyordu: Ruh ve
beden disiplini. Ona göre beden
disiplini jimnastikle elde edile-
bilirdi. Ruh ise ancak erdem ile
gelişebilirdi. Erdemin ne oldu-
ğunu araştırmış onun doğaya
uygun yaşamak olduğunu bul-
muştu. Yani bir insanın erdemli
olabilmesi için doğaya uygun
yaşaması gerekmekteydi. Bu ise
olabildiğince arzu ve ihtiyaçları
azaltmak, hatta kaldırmaktan
ibaretti. Bu nedenle refah, ne-
zaket, güzel sanatlar ve bilim
cezalanmaları gereken fazla-
lıklardır; zenginlik, asalet, onur
iğrenilecek şeylerdir. Din ve
kanunlar politikanın icatlarıdır.
Evlenme, mülkiyet kaldırılması
gereken fazlalıklardır. Zira doğa
hükümetinde her şey ortaklaşa-
dır. Servet, kadınlar, çocuklar,
hepside öyleliktir.
36

Meksika
Sınırı
Garsonlar gelip gocukluyu yattığı yerden
kaldırıp çöp konteynırına bıraktılar;
çünkü barlar ölmek için de doğru yerler
değildir. Masadakiler yitip giderek de
olsa Meksika sınırını geçen bir başka
devrimci için kadehlerini kaldırdı.
Hatta arkasından şiir okuyan bile oldu.
Bense sabırla Kara vicdanlının birasını
bitirmesini bekledim.
Erden Eriş
Rabarba nedir betlerin sonunda aslında, ilk
bilir misin? kadehle son kadeh arasında
insandan homo erectus’a değin
Rabarba bir uzanan ince bir yolculuk vardır.
tiyatro terimi Eğer yeterince gözlem gücün
değildir; rabar- yüksekse; birkaç saat içinde
ba bir bar akus- insanların yüzyıllar arasında
tiğidir, kimsenin yaptığı yolculuğu izleme fırsatın
kimseyi net olur. Bir Discovery Chanel bel-
bir biçimde anlamadığı; ancak geselini benzemese de bazen
yine de etkileşebildiği ritimli, keyif verir. Bu masa da bir diğer-
üflemeli, vurmalı ve telli bir bar lerin farksızdı, bu masada da
akustiği. insanlar yüzyıllar arasında yol-
culuklar yapıyordu. Ama beni bu
Uzanıp Kara vicdanlının paketin- masada sadece Kara vicdanlı
den bir dal sigara daha aldım ve ilgilendiriyordu. Kara vicdanlı ve
el çabukluğuyla yaktım. Kalaba- onun delip geçen bakışları, kara
lık bir masadaydı; -Seni devrimci rıyla insandan bahsetmiyorlardı, kandırdıkları yerlerdir. Dahası
vicdanlı ve onun buğdaysı teni, mesela aşktan ya da seksten de ben bir haftadır sevdiceğin
çocuklarla tanıştıracağım- de- kara vicdanlı ve onun bir avcı
mişti. Hiçbirini tanımıyordum. bahsetmiyorlardı; oysa politika tenine dokunmamıştım. Sevdi-
köpeği gibi binbir türlü iğrenç
Tanımak istediğimden de emin konuşulduğu zaman çekilmez; cek de nasıl bir kara vicdanlıysa
değildim; çünkü bir süredir, kokular arasından bulup çıkar-
sadece bir yaşam biçimi olarak artık, sevip sarmalamak yerine
doktorların libidal saplantı de- dığım, betimsiz kokusu, kara
vicdanlı ve onun, neyse... insan ruhunda yer alır. beni tutup içki sofralarına getir-
dikleri bir tür akıl tutulmasına Masaya gidip gelen bira şişele- mişti. Bu düşünceler aklımdan
kapılmıştım. Kara vicdanlı beni rini saymayı 27.de bıraktım. Ne gelip geçerken; Kara vicdanlının
yine terk etmiş, yine ondan Onca rabarbanın içinde sadece
Kara vicdanlının dediklerini cım- kadar erken kalkarsak o kadar da kokusu tam anlamıyla ba-
vazgeçememiş ve yine sadece iyi, ne kadar çok sevişirsek o şımı döndürmüşken dikkatim
bir hafta dayanıp, sonunda bızlayabiliyordum; Kalabalığın
içinde çok konuşan yeşil go- kadar güzel ruh haliyle Kara ister istemez yeşil gocukluya
kan ter içinde soluğu kapısında vicdanlının içtiği bira yudumla- kaydı; bana dönüp; yüksek
almıştım. Onsuz geçen bir hafta cuklu, kirli sakallı bir tip sürekli
ortaya top atıyor gibiydi; ama o rını saymaya başladım; Dünya bir sesle konuşmaya başladı;
boyunca duvarlarla aramdaki
savaşın, ya da kanepemin bana kadar uzaktım ki Langırtın diğer meselelerini konuşmak, yaşamı -Mesela dedi; -Bugün Somali’de
anlattıklarının, olmadı giderken cansız defansı topu bana gel- katlanılamaz hale getiren politi- kırk tane çocuk açlıktan öldüyse
son sigarasını öldürdüğü kül meden geri paslıyorlardı. Bir tür- kaları yermek, insanın kendine bu senin yüzünden!- Sol elinde
tablasından kulağıma gelen lü sohbete giremiyordum, masa- dönüklüğünü, bencilliğini, bitip birası, sağ baş parmağı masa-
ağıtların bana neler ifade etti- nın Jargonuna hakim olamasam tükenmez açlığını vurgulamak nın öteki uçundan beni göster-
ğine değinmeyeceğim; çünkü da diğerlerinin birçok dertlerinin ve bunun gibi bir yığın muha- mekte.
boşluk tanımsızdır. olduğunu ve bunlardan hayıflan- lif hiciv için hiç mi hiç doğru
dıklarını -başını duyup sonunu bir gün değildi; çünkü barlar Rabarba dindi, önce üflemeliler,
Çekirdek nümayişleri bilirsin, duyamadığım- cümlelerden kes- dünyayı kurtarmak için planlar sonra telliler, en sonda vurma-
rakının, biranın eşlik ettiği soh- tirebiliyordum. Anladığım kada- yapanların aslında kendilerini lılar sustu, akustik sona erdi.
Langırtın diğer cansız defansı ya işte- dedi. Sonra da yerinden
oyuncunun kolu çevirip topçuları kalkıp; silahını çekti ve kafasına
baş aşağı çevirdiği gibi açıldı. sıktı. Şaşkın gözlerle olup bitene
Kara vicdanlı bile sadece bir bakakaldık.Her şey bir Yeşilçam

tribün figürüydü artık. Topla baş
başa kaldım. Ve sert geliyordu
ve Allahsız ve kitapsız. Yeis,
meyis, bedbin. Özünde hüzünlü
şeyler söyleyebilirdim; ama ap-
tala yatmak istedi canım; çünkü
barlar sidik yarıştırmak için de
doğru yerler değildir.
Biramdan bir yudum daha aldım
ve - Ben mi, Neden ben? dedim.
- Sen dedi inatla. - Çünkü biraz
önce birandan bir yudum aldın.
Sadece bu yüzden.-
Hayatın anlamsızlığını yeni keş-
fetmiş olabilirsin; ama marjinal
ithamlar karşısında kendini
savunabilmen için feleğin puslu
yollarında birkaç level daha
atlaman gerekir. Elbette benim
yüzümdendi. Elbette paylaş-
maktan bir haber, arsız, hain
ve ete sevdalı pespaye hayatla-
rımız yüzündendi; en azından
bunu anlayabilirdim. Ona hak
da verebilirdim; ama yan gözle
sevdiceği süzmeseydi. Onca
sözcük hurdalığının içinden
aklanır cümle çıkmadı zihnim-
den; tek bir şey söyleyebildim;
- Ama sende demin birandan bir
yudum aldın!-
Yeşil gocuklu devrimci; gülüm-
sedi; sararmış dişleri gözüktü.
Sigarasından bir nefes daha
çekti, birasından son bir yudum
daha aldı; ve ağır ve dokunaklı
ve sonu kötü bitmiş bir Türk
filminin kaybeden karakteri
gibi - Haklısın, sorunda burada
filmi abzürdlüğünde ve duygu-
sallığında gelişmişti. Aslında
olması gerektiği gibiydi, aslında
çok hakiki bir sondu, aslında
hayatımız beş yıldızlı bir Türk
filmiydi işte.
Garsonlar gelip gocukluyu yat-
tığı yerden kaldırıp çöp kontey-
nırına bıraktılar; çünkü barlar
ölmek için de doğru yerler değil-
dir. Masadakiler yitip giderek de
olsa Meksika sınırını geçen bir
başka devrimci için kadehlerini
kaldırdı. Hatta arkasından şiir
okuyan bile oldu. Bense sabırla
Kara vicdanlının birasını bitir-
mesini bekledim.
Herkesin hayatı bazen sadece
Jazz çalan tematik bir radyoyu
açıp, İbrahim Erkal çalmasını
beklemek gibidir. Durur -bir
şeyler ters gidiyor- diye düşünür-
sün. Ritimsiz, kırılgan ve dipsiz
duygular. Düşünmenin bir boka
yaramadığını keşfetmen yüz yılı-
nı alabilir; inan bana bunu keş-
fettikten sonra bile düşünmeye
devam edeceksin. O halde ger-
çeklere aymanın aslında çok bir
gereği yok; yine de kaos en yalın
ve acımasız haliyle karşınday-
sa; kaçmaya bir ara vermeli ve
savaşmalısın, çünkü inan bana
Meksika sınırı çok uzaklarda.
Belki ölür belki kalırsın; ama
Tanrı’ya şükretmelisin ki genç
yaşta ölenlere efsane diyorlar.
Çocuklar Gibi 
Bende hiç tükenmez bir hayat vardı 
Kırlara yayılan ilkbahar gibi 
Kalbim her dakika hızla çarpardı 
Göğsümün içinde ateş var gibi 
Bazı nur içinde, bazı sisteydim 
Bazı beni seven bir göğüsteyim 
Kah el üstündeydim, kah hapisteydim 
Her yere sokulan bir rüzgar gibi 
Aşkım iki günlük iptilalardı 
Hayatım tükenmez maceralardı 
İçimde binlerce istekler vardı 
Bir şair, yahut bir hükümdar gibi 
Hissedince sana vurulduğumu 
Anladım ne kadar yorulduğumu 
Sakinleştiğimi, durulduğumu 
Denize dökülen bir pınar gibi 
Şimdi şiir bence senin yüzündür 
Şimdi benim tahtım senin dizindir 
Sevgilim, saadet ikimizindir 
Göklerden gelen bir yadigar gibi 
Sözün şiirlerin mükemmelidir 
Senden başkasını seven delidir 
Yüzün çiçeklerin en güzelidir 
Gözlerin bilinmez bir diyar gibi 
Başını göğsüme sakla sevgilim 
Güzel saçlarında dolaşsın elim 
Bir gün ağlayalım, bir gün gülelim 
Sevişen yaramaz çocuklar gibi 
Sabahattin Ali
 38

ay t e n Deniz Doğançay
*
karşımda oturuyor. biraz

kendimi bu
acı

son
çek

ra
erk
lab
en
ilir
giz

tonunda dişlerinin rolü ba

miy
li
im?
bir yan
dinleyebilir miy im aca
içindeki yaralar görünüyor. dığım sözlerde mi gizli, bu kadar açıktan
ara

n nefesi damlıyor nasıl bir

bilmiyorum. dudaklarında belli, sonsuz bir salınımla tınlıyor.
riz
ba ,

olaylar hızla gelişti. şehir çekleşecekti. kaçınılmazdı, bunu

nefes alan herkes bili yor du

k ve ger
felaket bu. zamanı gelece bir sen bilmiyordun. bütün hayatın bu
.
derin bakınca
sarhoş, göğüslerine daha lediklerinde
söy

kçası ben de
ım kalmış olabilir mi? açı uşmak. ses
kon

ikiye bölündü. senin kad

erindeki

i görünce
ele me nin tela şıy la geçti. artakalan bu işte. sen kişisin...
felaketi ert . sen son un cu
ol ay la r hı zla ge liş ti. şe hi r ikiye bölündü. rahatladım, güzbuelrad oldum anlatayım istiyorum
aki işim bitmiş oluyor...
sonra sen le beraber
bu. zamanı
senin kaderindeki felaket ık başlamadan
yaşadım hayatımı. kurakl amıyordum.
i. kaçınılmazdı, çöp e kal ınc aya kad ar
ce kt bir a anlat
ge le ce k ve ge rç ek le şe ön ce içim e doğ mu ştu zaten, biliyordum am ilecek bir şeyden
en
sahip değildik. öğr
ne fe s al an he rk es bi liy ordu. bir sen çünkü hiçbirimiz bu bilgiye i: mutlaklığını bilmenden alıyor çünkü,
bunu keti bahsetmiyorum. mu tla k bilg
ak bu içimizdeki bilgiden
un . bü tü n ha ya tın bu fe la a bu yakınlıkta durabiliyors dık, sapıkça bir tutkunun
bilmiyord la
bu gün bu rad
n bu işte. kaynaklanıyor.anbizlambirakbirimi zin sapağı olmalıy
te la şıy la ge çt i. ar ta ka ına sustuğunu
bana zaman vermek ad settiklerime
ertelemenin değil. şimdi için
ım ama bu
n, haklısın henüz anlamad ek oldu. kuruyan her şey
his
ud a. her şey i göz e dü şün üyo rsu
iksiz bir askerim bu kon ra kuraklık yangın dem
hayata inancım tamdır, eks orum. ölümle karşı karşıya kalmış sonra engel değil ki. son z bir önceliğe sahiptin;
ba hse diy sun , kuş kusuz kutsaldın, tartışılma
almış bir yalnızlıktan bili rim , bu nu yan dı bili yor k için çok erkendi. ben
anlar nezdinde anlaşılmaya lazımsa yaptın. oysa üzülme
ötesine geçmiş. yaşayan ins istekliyim. başkalarına yaklaşacağım korunmak için ne at farkında değildin. sakallarımdan, bacaklarımın
zır ve de mutsuzdum fak
biliyorum. üstelik buna ha rımdaki kokudan ben de
ken ken dim den uza kla şıyorum yoksa... ara sın da sal lan an et parçasından, ayakla ruyordu yeryüzü.
der hane gibi du
, son un a doğ ru mu tsu zdum, görmüyordun. bir ba
dim. ucundan tutuştum in
oysa ne lazımsa ateşle maalesef kan konuşmuştuk temiz ve sak
dım . bir az kan   aks a her şeye inanabilirdiniz. an lam tek - pro vok asy onlarımıza açıktık, bunu
yan , bir
kaldım. söz yalanla bitişik kaldırmazdı birine rastlarsam yatarım demiştim.
akmadı ve ben hükümsüz bu me saf eyi tin. buz?
hece, hiç işte… kalan gün
lerin hes ab ı ayr ı
“öl üm üm e tan ıklı k - ya da böyle demek istemiş boşlukları içinde, izin verildiği kadar
sonra bıkana kad ar atı n
kalbim, bir umut öldüm. - sonra bıktın sen; hay a tanıştın; anlattıkça
dir ildi m. hiç hes ap ta yokken yeniden yaşamaya yaşamaktan bıktın. bir çare içindeki çukurl bugün burada dile
etmekle” ödüllen ler düşünmek sözlerle doldurdun.
bilinciyle nasıl geçerse gün anlattın. o çukuru müphem taşanlardır, bana söylemek istediğin
başladım. ölmüş olmanın urd an
için yürümem gerektiğini far
k ettim. getirdiğin her söz o çuk derdini bırakalı çok old
u,
du ygu yük lü sözler değil. anlamak bu kadar basit.
anlatacağım bende. evet,
ekle yetiniyorum, birazdan hissetmekten sonrası yok her nefese öleyim ben.
ilk defa bir hikayeyi dinlem çizmenizi istiyorum. canınız ne isterse, ald ığım
zihninizde bir resim - şeytan şahit olsun
ama önce
Önder Abay ı ma sas ı dü şün üyo rum misal. karanlık şarkılar - kitap gibi konuşuyorsun.
farketmez. ben bir rak yıl önce, 28
kırk altı yaşında olmalı. 18 ın; şimdi - ... kusara bakma:)
lokantasında, istanbul’da. rel tm eye çal ışa n bir kad *
De niz abi seni biraz yamulttuk
i sey
yaşında hayatın eşiklerin
 Gölge,
Doğuş Sarpkaya
Burjuva
düşünürlerin,
kötülüğün
sorumlusunun
kendi yarattıkları
canavarda
gizlendiğini
savunmaları
ilginçtir. Kötülük ne
teologların iddia ettiği
gibi insanın günahkâr
doğmasının ne
de insanın sahip
olma arzusunun
ürünüdür. Kötülük
basbayağı bireysel
bir şeydir. Kişisel
hırslar, istekler
insanı entrikalara,
savaşa ve kötülüğe
yönlendirecektir.
Kötülüğün kaynağı nedir? İnsan-
lık tarihi ortaya çıktığından beri
en çok altı kazınan konulardan
biri bu. Teologlar kötülüklerin
kaynağını Havva’nın elmayı
ısırmasına bağlayarak tez elden
cevaplamak istediler bu soruyu.
Ama daha sonrasında bunun
yeterli bir açıklama olmadığını
düşünmüş olmalılar ki, Kabil’in
kardeşini katletmesini öne sür-
düler. Böylelikle insanın kötülü-
ğü açıklanabilirdi. Dinsel inan-
cın günahkâr doğma retoriği,
daha tartışmaya başlamadan,
“zaten kötüyüz birader, neyini
konuşalım
bu konunun”
deme rahatlığını
verdi insanoğlu-
na. İleriki bölüm-
lerde göreceğimiz
gibi, dinsel kader-
cilik, kötülüğün
kaynağını gizlemenin bir yolu
sadece.
Kültürel antropologlar ise kötü-
lüğün kaynağını başka bir ilk gü-
naha bağlama eğilimindeydiler:
Neolitik devrim. Neolitik devrim
insanlığın gelişmesinde büyük
bir adım olarak tanımlanır: İnsa-
noğlu, tarım yapmayı ve hayvan
evcilleştirmeyi öğrenmiş ve bu
şekilde avcı toplayıcılıktan kur-
tulmuştu. Bunun bazı yan etkile-
ri olması da kaçınılmazdı: İnsan,
doğada, ürettiği şeyi biriktire-
bilen, artı ürün üstünde hak
iddia edebilen tek canlıydı artık.
Artı ürünün yan etkisi ise özel
mülkiyet olacaktı. Sahip olma ve
sahip olduğu şeyi koruma alış-
kanlığı artık insanlığın bir gerçe-
ği olarak algılanacaktı. Sonrası
malum; savaşlar, açlıklar, cina-
yetler, tecavüzler, düşmanlıklar
vs. Tüm bunlara rağmen, sahip
olmanın ve hep daha fazlasını
istemenin bir insanlık güdüsü
olduğunu, bunun tersini iddia
Körlük, Kötülük
etmenin insan
doğasına aykırı
bir eylem olacağını
vaaz etmek ise
kapitalizm savunu-
cularının göreviydi.
Burjuva düşünürlerin, kötülüğün
sorumlusunun kendi yarattıkları
canavarda gizlendiğini savun-
maları ilginçtir. Kötülük ne teo-
logların iddia ettiği gibi insanın
günahkâr doğmasının ne de
insanın sahip olma arzusunun
ürünüdür. Kötülük basbayağı
bireysel bir şeydir. Kişisel hırs-
lar, istekler insanı entrikalara,
savaşa ve kötülüğe yönlendi-
recektir. Böyle bir bakış açısı
ister istemez Roma’yı Neron’a
yaktıracak, savaşları krallara
çıkarttıracak, milyonlarca in-
sanın ölümünü tek bir tiranın
ya da diktatörün kişisel bir he-
zeyanının ürünü olduğu fikrini
aşılayacaktır.
Edebiyat eserleri  ise kötülüğün
kaynağı konusunda oldukça
farklı cevaplar vermiştir. Bu
cevapların hepsinin dökümünü
yapmak bu yazının sınırlarını
aşıyor. Bununla beraber,
kötülüğü bazı nirengi noktala-
rını ele alan eserleri inceleye-
rek yol alabilmemiz mümkün.
Güzelliğin İçindeki Tuhaflık
Edebiyat ve kötülük ilişkisini
tartışmayı düşünüyorsak, ilk
ele alınacak yazarlardan biri
Edgar Allan Poe’dur. Poe, iyinin,
güzelin gölgesini görme gücü
sayesinde insanlığın durumunu
yansıtmayı başarmıştır. Nere-
deyse bütün öykülerinde –ister
Dupin’in analitik çözümlemele-
rini, ister Arthur Gordon Pym’in
inanılmaz öyküsünü, ister Kara
Kedi’nin dehşetengizliğini,
istersek de Randevu’nun ro-
mantikliğini ele alalım- ortaya
bir kötücüllük yayılır. İnsanın
içinde olanlar, gündüz düşlerin-
de tasarladıkları Poe’nun ana
konusudur. Ligeia öyküsünde
Bacon’dan yaptığı alıntı onun
güzelliğin hangi boyutuyla ilgi-
lendiğinin kanıtı gibidir: “Bacon,
güzelliğin biçim ve cinslerin-
den söz ederken, pek yerinde
olarak, ‘Orantılarında bir tu-
haflık bulunmayan mükemmel
güzellik yoktur’ der”. Poe’yu
ilgilendiren güzelliğin içindeki
tuhaflıktır. Tuhaflığın, anlamsızlı-
ğın, dehşetengizin, tekinsizliğin
kaynaklarına inmenin derdinde-
dir. İnsanın gölgesinin nerelere
kadar uzayacağını matematik-
sel bir kesinlikle hesaplamaya
çalışır sanki. Poe’nun bu çabası
aynı zamanda, sanayi devrimiy-
le birlikte doğmakta olan yeni
düzenin bağrındaki kötülüğü de
gözler önüne sermektedir.
Ursula K. Le Guin, Çocuk ve
Gölge adlı denemesinde, sanki
Poe’nun yapmaya çalıştığı şeyi
açıklamak istercesine,  insanlar-
daki iyilik ve kötülük hanelerini
görmenin üzerinde durmuştur.
40
Le Guin’e göre yaratıcı yazarlar
karanlık yönlerini simgeleyen
gölgelerini yanlarında taşımalı-
dır. Aslına bakılırsa her yazarın
Çevik Atmaca’nın yolundan
gitmesi gerektiğini düşündü-
ğünü söyleyebiliriz.Yerdeniz
Büyücüsü’nde, tüm Yerdeniz
boyunca karanlıktan kaçan
Ged, en sonunda aslında kendi
gölgesinden kaçtığını farkedip,
onunla birleşiyor ve kötülüğü
yeniyordu. Böylece hem tamam-
lanıyor, hem de bilgeleşiyordu.
  
Le Guin’in, Ged’in yolculuğunu
Jung’un gölgeler kuramına yas-
lanarak tasarladığını biliyoruz.
Çocuk ve Gölge makalesinde
Le Guin, Jung’tan “Herkes bir
gölgeye sahiptir, bu gölge bire-
yin bilinçli yaşamında ne kadar
az içeriliyorsa, o kadar kara ve
yoğun olur” ve “ eğer birey kendi
gölgesiyle yüzleşmeyi öğrenirse,
dünya için gerçek bir şey yapmış
olur. Günümüzün devasa, çözül-
memiş toplumsal sorunlarının
hiç olmazsa minicik bir par-
çasını sırtlamayı başarmıştır”
cümlelerini alıntılar. Le Guin’e
göre, gölgeler bireyin kendisine
özgüdür ve ancak gölgesiyle ya-
şamayı öğrenmiş bir insan ger-
çekten yaşamaya başlayacaktır.  böylece ruhuyla öğrenebildiğini
Benliğimize içkin olan, her
daim iyiliklerimizle dengelemek
zorunda olduğumuz gölgeler:
Hırslarımız, ihanet tasarılarımız,
intikam arzumuz, cinnetin eşi-
ğinde yaşadığımız her dakika.
İnsanı anlatmak isteyen sanatçı,
karakterini yaratırken gölgesini
de unutmamalıdır.
İyilik ile kötülüğün, erdem ile
zaafın, güzel ile çirkinin insa-
noğlunun birbirinden kopmaz
gerçekliği olduğunu kabul
etmek ve kötülük, zaaf ve çirkin-
liklerimizin üstünü örtmek yeri-
ne üstüne gitmek, en azından
kendi kapımızın önünü süpür-
mek konusunda bize yardımcı
olabilir. Diğer taraftan bu yakla-
şım, toplumsallaşan ve örgütlü
hale gelen kötülüğü görmemizin
ve onunla mücadele etmemizin
önünü tıkadığı noktada güçsüz-
leşir. Kişinin kendi içine bakma-
sı ve kendi ile yüzleşmesi, sade-
ce bireysel bir kurtuluşa imkân
verirse, toplumsal olana karşı
körleşme kaçınılmazdır.
Olağan Kötülük ve Körlük
Kötülüğün normalleşmesi ve
toplumun tamamına yayılmasın-
da, toplumsal bir körleşmenin
rol oynadığını savunan, körlüğü
kötülüğün kaynağı olarak gören
bakış açısı ise tartışmayı başka
bir boyuta taşır. Gerçi körlüğü
doğrudan kötülükle eşitlemek
tabii ki mümkün değil. Mesela
Borges kendi körlüğünden bah-
settiği bir konuşmasında, ede-
biyat tarihinin kör dâhilerinin
dökümünü yapar. Homeros’tan
başlayıp Joyce’a kadar uzanan
uzun bir liste sunar bize. Diğer
taraftan körlüğün sadece ka-
ranlığı anımsatması da rahatsız
eder Borges’i. Gayet renkli ‘gö-
rememe’ durumları da vardır.
Renkleri ve hareketleri görebilir
ama bunlara bir anlam vereme-
yebilir bazı körler. Her şey flu ve
ayırt edilemezdir. Yani bu körlük
aydınlık bir körlüktür.
Joyce, “başıma gelenlerin en
önemsizi kör olmamdır” der-
ken aslında körlüğün çok da
korkulacak bir şey olmadığını
vurguluyordu. Körlüğün bazı ya-
zarların seslerini bulmalarında
yardımcı bile olabileceği üzerine
koca bir külliyat mevcut. Borges
de konuşmasında körlüğün
birçok dilin sesini duymasında
yardımcı olduğunu, pek çok dili
belirtir. Ona göre “Körlük bir
armağandır”, “Yavaş yavaş kör-
leşme, yazgı ya da talihle gelen,
ama hepsi de çok garip birçok
araçtan biridir yalnızca.”
Borges’in körlüğe olumlu bir
anlam vermeye çalışması aslın-
da kendi durumunun farkında
olup, bu duruma göre yaşamını
yeniden örgütleyen birinin akıl-
cılaştırmaları olarak okunabilir.
Körlük insanlığın en büyük
korkularından biridir. Çünkü
karanlık hep korkutucudur.
Bilinmeyenin her an sana doku-
nabileceğini bilmek yaratır bu
korkuyu. Elias Canetti Kitle ve
İktidar’da “insanı bilinmeyenin
dokunuşundan daha çok korku-
tan bir şey yoktur” der. Muhalif
söylemin temel ekseni de ka-
ranlığa karşı aydınlığı savun-
mak olmuştur: Bir bilinmezin,
korkuyu yeniden örgütleyen bir
illetin elinden kurtulmanın yolu
aydınlığa çıkmaktır.
Körlük imgesini en etkili kulla-
nan yazarlardan biri kuşkusuz
Canetti’dir. Körleşme romanı
karanlığa itilen bir uygarlığın
görme yetisini yitiriş serüvenini
incelemesi açısından önemlidir.
Romanın bütün karakterleri
körleşmeden mustariptir. Her-
kesin gözü Kien’in üzerindedir
romanda. Kien, bilimsel çalış-
malarına gömülmüş, gündelik
hayatla bağlarını koparmıştır.
Gündelik olana bunca yabancı-
laşması, gündelik olanı görmesi-
ni engellemektedir. Bu da daha
sonrasında karşısına çıkan her
sıradan kişinin bu körlükten
faydalanmasına sebep olacak-
tır… Körleşme’yi kısaca böyle
özetleyebiliriz. Lakin Canetti’nin
anlatmak istediği körlüğün, bi-
reysel olmadığını vurgulamamız
gerekir. Kendi yaşamını kurmak
için çabalayan sıradan insanlar
da farklı düzlemlerde bir kör-
leşme içindedir. Onların körleş-
mesi, toplumun tamamını esir
alacak en sonu toplum büyük
felaketlere sürüklenecektir. J.
Isaacs’ın deyişiyle “…uygarlığın
yıkılışıyla insanoğlunun aşağı-
lanması, romanın konusunu
oluşturur”. Dünyasız bir kafaya
sahip Kien, kafasında gerçek
dünyanın gerekliliklerine yer
ayıramayacak kadar gömülüdür.
Kafasında bir dünya oluştuğun-
da, bütün dünyasının yıkılmak
üzere olduğunun farkına varır.
Canetti’ye göre sadece bir ki-
şinin felaketi bile bize, bütün
toplumun karşı karşıya olduğu
felaketi anlamamızda yardımcı
olur. Bilerek uçta bir karakter
yaratan Canetti, toplumu anla-
manın sınır durumları anlamak-
tan geçtiğini düşünmüş olabilir.
Jose Saramago ise körlüğe
başka bir noktadan bakar.
Saramago’nun derdi burjuva
demokrasisidir. Modern toplu-
mun pisliklerini örten bir oyun
olarak görür bu demokrasi an-
layışını. Körlük romanı da tam
da bu demokrasi anlayışının
yarattığı görememe durumunu
merkeze alır. Salgın halinde
yayılarak tüm bir ülkeyi saran
körlük ile ülkede yaşanan kar-
gaşa ve anarşiyi anlatan roman,
toplumdaki ahlaki çöküş po-
tansiyelini gözler önüne serer.
Anlatılmak isteneni romanın
sonunda doktorun karısına söy-
letir Saramago: “Sonradan kör
olmadığımızı düşünüyorum, biz
zaten kördük…” Toplumsallaşan
körlük, kötülüğün örgütlenmesi
ve yayılmasının sorumlusudur.
“Biz şimdiden yarı yarıya ölüyüz
dedi doktor, hayır, yarı yarıya
canlıyız, diye karşılık verdi ka-
rısı”. Ama her iki koşulda da
bir yarımlık, bir olmamışlık, bir
yarım öznellik söz konusudur.
 41

Sistem bizi körlüğe ikna ederek,
özne olma şansımızı elimizden
almıştır. Körlük, insanın kendisi
olma hayaline yakılan bir ağıttır
bu yüzden.
Saramago, ölmeden önce yaz-
dığı son roman olan Kabil’deise
yazının başında bahsettiğim
dini bakış açılarıyla  polemiğe
girer. Tanrı’nın inayetini üzerine
almak isteyen Habil ve Kabil,
yetiştirdikleri ürünleri Efendi’ye
sunarlar. Efendi, Habil’in ku-
zusunu kabul eder ve Kabil’in
meyve sepetini görmezden gelir.
Habil’i kıskanan Kabil kardeşini
öldürür. Bunun üzerine Efen-
di, Kabil’i yeryüzünde zaman
ötesi bir yolculuğa çıkmakla
cezalandırır. Hikayenin bundan
sonrasında Kabil, yaptığı kö-
tülüğün kaynağını araştırmaya
başlayacaktır. Eski Ahit’teki
meseller üzerine kurulan
roman, Efendi’nin gazabının
görüldüğü olayların çevresinde
gelişir. Kabil, dünyayı gezdikçe,
kötülüklerin kaynağının Efendi
olduğunun farkına varır. Kötü-
lükleri engellemek yerine onla-
rın ortaya çıkmasına göz yuman
da kimi zaman bu kötülükleri
tetikleyen de Efendi’dir. Roman,
kötülük ile iktidar arasındaki
ilişkiyi tartıştırarak, aslında
başka birilerine hükmetmenin,
ezmenin, korku salmanın en
büyük kötülük olduğu sonucuna
ulaştırır insanı.
Kötülüğü İyilikle Düşünmek
Kestirmeden gitmek isteseydik,
Georges Bataille’nin çığır açı-
cı Edebiyat ve Kötülük’ünden şu
alıntıyı yaparak kolaylaştırabilir-
dik işimizi: “Kötü kalpli insanlar
için Kötülüğün tek anlamı mad-
di çıkardır. Başkalarının kötü-
lüklerini isterken hedefleri kendi
bencil çıkarlarıdır.” Böyle bir
tanım ister istemez, antropolog-
ların, insanoğlunun ilkel dönem-
lerine özlemlerini anlamamıza
yardımcı olur. Mülkiyet duygusu
insanoğlunun ilk büyük kötü-
lüğüdür. Mülkiyetin tetiklediği,
iktidar arzusu ise insanı kötü-
lüklerle baş başa bırakmıştır.
Yine de bu açıklamanın fazla-
sıyla kestirmeci olduğunu kabul
etmeliyiz; çünkü sıradanlaşan
ve normalleşen kötülükleri anla-
mamıza yardımcı olmaz. Edebi-
yatçılar ise tam da bu noktada
devreye girebilirlerler: kötülüğün
türlü veçhelerini açığa çıka-
rabildikleri, iyilik ile kötülüğü
birbirinden kopmaz birer olguy-
muş gibi ele alabildikleri ölçüde
gerçekliği anlatmada başarılı
olabilirler. Yine Bataille’ye kulak
verirsek: “Öfkenin karanlığıyla
bilgeliğin aydınlığı en sonunda
buluşamazsa, dünyanın nere-
sinde durduğumuzu nasıl kes-
tireceğiz? Yine de, asıl ipucunu
zirvede aramalıyız: Yalnızca
karşıtların, İyiliğin ve Kötülüğün
bileşiminden oluşan hakikati
kavrayabiliriz.”
[ Lacivert Dergisi, Sayı: 50 ]

Yavuz Çetin festivali düzenlenecek

Türkiye rock müziğinin genç yaşta
yaşamını yitiren ismi Yavuz Çetin‘in
13. ölüm yıl dönümünde özel bir
festival düzenleniyor.

Türkiye rock müziğinin genç yaşta yaşamını yitiren ismi

Yavuz Çetin‘in 13. ölüm yıl dönümünde özel bir festival
düzenleniyor.

Yavuz Çetin’in oğlu Yavuzcan Çetin’in emekleriyle

ve dostlarının desteğiyle 5 Temmuz saat 17.00’da
Küçükçüftlik Park’ta gerçekleşecek olan YavuzFest’te
Türkiye rock müziğinin tanınmış grupları ve isimleri de
sahne alacak. Ayrıca  festivalde, Yavuz Çetin’in daha
önce görmediğiniz fotoğrafları ve videolarının yayını ile
özel eşyalarının sergileneceği Yavuz Çetin müzesi de yer
alacak. 

Dorock Bar ve Freebird Agency’nin katkılarıyla

gerçekleşecek olan festivalde sahne alacak isimler ise
şöyle:

Yavuz Çetin Sahnesi:

Pentagram, Teoman, Ogün Sanlısoy, Bulutsuzluk Özlemi, Moğollar, Fuat Güner, Aylin Aslım, Kurtalan Ekspres, Pilli Bebek, Sahte Rakı,
TT Blues Band

Yavuzcan Çetin ve Onur Konukları:

Batuhan Mutlugil, Akın Eldes, Tuncer Tunceli, Tanju Eksek, Alper Cengiz, Cenk Eroğlu, Gür Akad, Zafer & Tolga Şanlı, Volkan Başaran,
Özgür Çalı, Serdar Öztop, Yavuz Darıdere, Burak Güngörmüs, Anıl & Batu Sallıel

Festivalde, sürpriz konuklar da yer alacak.

42
Kayıp Mektuplar - 10
[Kaybetmek için doğdum / Şimdi de seni kaybediyorum.]
Ertekin Akpınar
Matmazel
Bazen şunu
hissediyor mu-
sunuz? Mesela
bazı geceler
sadece size
yazdığım mek-
tuplara bakıyo-
rum. Yeniden
size bir şeyler yazmaya başlıyo-
rum. Bunu hissediyor musunuz?
Gerçekten bunu merak ediyo-
rum. Ben size neye yazıyorum
sizce? Neye? Neden? Susu-
yorsunuz hep. Bir ağaç gibi…
Köklerini derinlere salan bir
ağaç gibi susuyorsunuz. Daha
önce de söyledim, “bu saçma
sapan mektuplar bitmeli” diye.
Artık bitirmeye kararlıyım. Ve
bu sonuncusu… Bir daha asla
olmayacak. Ruhunuzu bu ka-
dar üzmeye, yormaya hakkım
yok. Nezaketiniz ve içtenliğiniz
karşısında bin yıl sussam bü-
tün bunları anlatmış bir adam
olarak günahlarımı ve suçlarımı
ödeyemem. İnanın bana artık
susacağım ve sizi rahatsız et-
meyeceğim. Ve son bir mektup
daha var onu çok sevdiğim bir
kalemimle yazmıştım. Onu da
yakmaya kararlıyım. Yakacağım
onu! Onu okuyamayacaksınız.
Okumamalısınız çünkü. Siz de
bilirsiniz bazı şeyler karanlıkta
kalmalı. Bana katılıyorsunuz
değil mi?
Ray Charles
Dışarıda yağmur yağmaya baş-
ladı. Ne zaman yağmur yağsa
ben, annem, kardeşimin bir
gece evdeki halimizi hatırlarım.
Size bunu yazmıştım: Kahve-
rengi şal ve bahçede yazdan
kalma mısır fidelerini. Annem
o mısırları bahçeden söktü
çocukluğumun bütün korkula-
rımı o gece bahçeye gömdüm
bende. Bir de o gece şunu
öğrendim: Güçlü olmanın sınırı
nereye, nerelere dayanıyormuş,
gidebiliyormuş. Yaşar Kemal bir
romanında diyor ya “bir eşkıya-
nın ateşe bakarken düşündüğü
şeyler çok tehlikelidir”. Gelin
bir adım daha atalım şimdi,
biliyor musunuz Matmazel ben
daha da ötesine gidip o ateşe
elimi uzattım. Bunları okuyor
musunuz Matmazel? İçimdeki
ateşi görebiliyor musunuz? Siz
hiç ateşi yanan bir çemberin
içinden geçtiniz mi?
Geçen gün bir yılın muhasebe-
sini yaparken fark ettim. Sizinle,
Haziran’ın ikinci hafta sonunda
tanışmışız. Bir yere bunun no-
tunu almışım. İnsanın inanası
gelmiyor. O gün elimden düşen
bardak kırılmıştı. Oysa topla-
san bir haftalık görüşmemiz,
bir defa beni aramışlığınız, bir
saat karşılıklı konuşmamız yok
rastlantılar dışında. Peki, ne bu
mektuplar? Neden bu kadar
kendimi anlatma isteği… Deli
miyim ben yoksa? [Gerçi siz
benim için ikimizin de tanıdığı çıkışlarında duraklarda otobüs
birine “deli o” demişsiniz. İlk beklemeye başladıkları serin
defa kendimle ilgili bu kadar bir İzmir akşamında yazmaya
pür ve temiz cümle. Hoşuma başlamıştım.  
gitti bu tanım.]  Gülüyorsunuz
bu saçmalığa, inanın ben de Geceleri şehirde el ayak çekil-
gülüyorum bunları yazarken. dikten, iki kez mahalleyi dola-
Gelin bunları elimizin tersiyle bir şan çöp arabası son gürültüleri
tarafa itelim. Ruhumuzun tadını de çıkardıktan ve sokak köpeği
bozmasın hayatın bu saçma- çeteleri saflarını iyice belirle-
lıkları. İşte onun için bitmeli bu dikten sonra ben koltuğuma
mektuplar. kurulup, mutfakta fokurdayan
çaydanlıktan çıkan sesler
Biliyor musunuz Matmazel size eşliğinde kütüphanemdeki ki-
bu mektubu Bizans kalyonla- tapların arasında bir yolculuğa
rının boğazı terk etmesinden çıkıyorum. Bazen kitapların
beş yüz elli sene sonra, Kızılbaş arasından gazeteden, kültür ve
ayaklanmacısı Horasanlı Emin sanat dergilerinden o kitapla
Ummi’nin derisinin diri diri sipa- ilgili kesilmiş sararmış yazı
hilerce yüzü-
lüp akmakta
olan kanları-
nın üzerine iki
heybe dolusu
tuz serpilme-
sinden tam
dört yüz sene
sonra, Yahu-
dileri taşıyan
Sturma gemi-
sinin torpil-
lemesinden
altmış beş yıl
sonra, sessiz
ev kızlarının,
hüzünlü
memurların,
dokuma atöl-
yesindeki iş-
çilerin akşam
parçacıkları düşüyor. Sararmış
bu kâğıt parçacıklarını ellerime
alıyorum. Dalıp gidiyorum…
Televizyon hep açık duruyor. Te-
levizyondan gelen ışık salonda
kitaplarımın ve duvarların ara-
sında sanki rengârenk bir dans
ediyorlar. Bu belgeseli izlemiş-
tim daha önce, bu filmi görmüş-
tüm duygusu bumerang gibi çar-
pıyor yüzüme. Bir şey keşfettim
matmazel! Televizyonda göste-
rilen bütün sanat filmlerini topu
topu üç beş kişi seslendiriyor.
Altyazılı filmlerdeyse hep aynı
imla hataları yapılıyor. Bu aralar
nedense hayatımdaki ağır, siyah
kadife örtü gibi yayılan şeyin işte
o belgeseller ve sinema filmiyle
çok yakın bir bağlantısı olduğu-
nu düşünüyorum. Bunu geç olsa
da yeni fark ettim.       yordu! Roden’in umurunda bile
Sonra Matmazel, insanın inan-
dığı şeyler üzerine muhteşem
hatalar yapabileceğini de yeni
fark ettim. [Daha ne kadar bü-
yüyeceğim ki?] Belki de onun
için ben tesadüflere yenildim. Ya
da şöyle söyleyeyim, beni hayat-
ta hep tesadüfler yendi. Aslında
ben bir sihirbazın şapkasından
çıkmamış, çıkamamış bir tavşa-
nım aslında!
Marcel Proust’u bilirsiniz. Anla-
tır; bir gün ‘madlen’ kurabiyesi
yediğinde hayatı aydınlanır.
Bunu daha önce de yazmıştım
size. Ve tam 16 ciltlik Geçmiş
Zamanın Peşinde’yi yazmaya
başlar. Ben henüz o kadar ol-
gunlaşmadım! Daha küçük bir
hayat ama yüksek stratejiler
koydum ruhuma. Bakalım bu
düellodan kim sağ çıkacak! Ba-
kalım kim vurulacak! Kim yeni
maceralara doğru yol alacak!
İçimdeki bu sinema belasını in-
sanların yüzlerine nasıl fırlataca-
ğım hepimiz göreceğiz. Birkaç
viraj kaldı hayatımda, oralarda
da bu arabayı devirmezsem
sapasağlam çıkacağım bu
savaştan! Her şeyi kaybetme-
yi göze aldım anlayacağınız.
Byron’un şiirlerinde ki tılsım,
Debussy’nin klasik ezgilerinde
ki tını, Chagall’ın tablolarında ki
kaos, Tony Gatlif veya Leo Carax
yada Henry Jaglom filmlerinde
paradoks, kalemini kaybetmiş
ve bir otobüs durağın az ileri-
sinde ağlayan çocuğun kederi
olabilecek bir filmin peşindeyim.
Bütün boksörler gibi sabırlı olup
12.raund’u bekliyorum. Galiba
en amansızı o 12. Raund ola-
cak! Dediğiniz gibi, gerçekten
‘deliyim’ ben… Keyifli bir deli,
keyfinin kâhyası olan bir deli!    
Camille vurulup kalmıştı
Roden’e. O bunu tutkuyla isti-
olmadı Camille. Ama Lili Brik,
Bu Gece En Hüzünlü Şiirleri Yazabilirim
Mayakovski’yi öylesine mahvet- Bu gece en hüzünlü şiirleri yazabilirim
mişti ki, Mayakovski, Lili Brik’e
yazdığı bir mektubunda, “senin Şöyle diyebilirim: "Gece yıldızlardaydı
köpeğin olmak istiyorum” bile Ve yıldızlar, maviydi, uzaklarda üşürler"
demişti. Oysa Balzac için o çır-
pınıp duran o kadını hatırlıyor Gökte gece yelinin söylediği türküler
musunuz? Tam 16 yıl beklemişti
Balzac’ı. Balzac 16 yıl sonra ge- Bu gece en hüzünlü şiirleri yazabilirim
lebildi ona ama her şey için çok Hem sevdim, hem sevildim, ya da o böyle söyler
geçti. Binlerce mektup, her gün
dökülen gözyaşları artık o kadını Bu gece gibi miydi kucağıma aldığım
tedavi edemeyecek bir noktaya Öptüm onu öptüm de üstümde sonsuz gökler
getirmişti.
Hem sevdim, hem sevildim, ya da ben böyle derim
Tekrar bir sigara yaktım şimdi. Sevmeden durulmayan iri, durgun bakışlı gözler
Çukurun dibindeyim ve artık
düşmüyorum matmazel! Size Bu gece en hüzünlü şiirleri yazabilirim
Duymak yitirdiğimi, ah daha neler neler
yazdığım mektupları yeniden
okudum. Bu saçma sapan Geceyi duymak, onsuz daha ulu geceyi
mektuplar, bitti. Bu tuhaf, adını Çimenlere düşen çiy yazdığım bu dizeler
koyamadığım yolculuk için size
gerçekten çok teşekkür ederim. Sevgim onu alakoymaya yetmediyse ne çıkar
Bütün bunlardan sonra şimdi Ve o benimle değil, yıldızlıdır geceler
kendimi harikulade bir luna-
parkta dolaşmış bir çocuk gibi Yürek zor katlanıyor onu yitirmelere
hissediyorum. Bakışlar sanki onu bana getirecekler
Elveda… Böyle gecelerdeydi ağaçlar beyaz olur
Artık ne ben öyleyim ne de eski geceler

Bugün kimse konuşmuyor (eski söylediklerini yineleyenlerden Sesim ara rüzgarı ona ulaşmak için
başka), çünkü dünyayı sürükleyen kör ve sağır güçler, öğütleri, Şimdi sevmiyorum ya, eskidendi sevmeler
haber vermeleri, yalvarıp yakarmaları dinleyeceğe benzemiyor.
Şu son yıllarda gördüğüm bizde bir şeyi kırdı. Bu şey, insanın Şimdi kimbilir kimin benim olduğu gibi
güvenidir; o güven ki, insanlığın dilini konuştuk mu bir Sesi, aydınlık teni, sonsuz uzayan gözler
başkasından insanca karşılık göreceğimize inandırırdı bizi. (…)
İnsanlar arasında sürüp giden uzun diyalog bitti… Sevmiyorum doğrudur, yürek bu hala sever
Albert Camus Sevmek kısa sürdüyse unutmak uzun sürer

Bu gece gibi miydi kollarıma almıştım

İnsan yalnız kalır, doğru: Ama her zaman sürüye uyup mevcut Yüreğimde bir burgu ah onu yitirmeler
duruma hoşgörü göstermekten daha iyidir yalnızlık.
Edward Said – Entelektüel Budur bana verdiği acıların en sonu
Ancak yalnızlıkları birbirine benzeyen insanlarn uzun yolda Sondur bu onun için yazacağım dizeler
birbirlerini kaybetmezler. Pablo Neruda
44
Büyük şairin 100’üncü doğum yıldönümü anısına
Ali Oktay Rifat
Ayhan Hüseyin Ülgenay
Nüfus kay-
dına göre
01.07.1914
Trabzon doğum-
lu. Baba Adı;
Samih Anne
Adı; Münev-
ver Evli 1945
eşi, Sabiha
(16.09.2006 Vefat) 3 çocuk
babası (Mehmet Samih, Elif,
Nesrin) İlk Okulun birinci ve
ikinci sınıflarını İstanbul da
(1921- 1923), Üç, Dört, Beş inci
sınıflarını Ankara da Zübeyde
Hanım İlk Okulun da okudu
(1923 – 1926), Orta Okulu An-
kara Erkek Lisesi Orta Okulunda
(1926 – 1929), Lise yine aynı
okulun Lise bölümün de (ATA-
TÜRK LİSESİ) (1929 – 1932)
okudu. Ankara Hukuk Fakültesi
mezunu (1932- 1936)(Avrupa
da Hukuk tahsili yaptığını gös-
teren hiçbir kayıt yok) Fransızca
biliyor (Eşi Fransızca Öğretmeni)
Memur kadrosu ileçalışırken
Fransızca Lisan seviye sınavına
girdi ve sınavı kazandı. Bürok-
rat, Avukat, Müşavir Avukat,
Şair, Yazar, Tiyatro Oyun yazarı
Çevirmen, Ressam.
Çalışma Hayatı
29.11.1933 – 29.08.1934
Ankara Asliye Ticaret Mahke-
mesi Zabıt Katibi ( Namzet),
29.08.1934 – 30.12.1940
Ankara Asliye Ticaret Mahke-
mesi Zabıt Katibi, 31.12.1940
– 06.05.1941 Ticaret Vekaleti
Muhasebe Müdürlüğü Memu-
ru, 06.05.1941 – 25.10.1941
Askerliği – Yedek Subay Okulu
31.10.1941 – 15.10.1943
Altıncı Kolordu 201. İnci Alay
Komutanlığı, 24.11.1943 –
22.03.1944 Bütçe ve Mali
Kontrol Umum Müdürlüğü 2.
Cİ Müneyyizliği, 22.05.1944
– 31.10.1946 Basın Yayın
Umum Müdürlüğü Etüt Heyeti
Reisliği 1.Cİ sınıf Müneyyizliği,
31.10.1946 – 01.09.1947
Basın Yayın Umum Müdürlüğü
Radyo Dairesi Müdürlüğü 1. Cİ
sınıf Müneyyizliği, 01.09.1947
– 04.06.1948 Basın ve Yayın
Umum Müdürlüğü Radyo Da-
iresi Müdürlüğü Büro Şefliği
(İstifa Etti), 16.09.1949 Ankara
Barosuna kaydoldu. Adalet Ba-
kanlığın dan 24.09.1949 Tarih
ve 4493/6368 sayılı Avukatlık
Ruhsatnamesi aldı. 03.04.1959
İstanbul Barosuna 4170 no ile
kayıt oldu 30.06.1959 tarihi-
ne kadar kayıtlı kaldı (Avukat
olarak çalışmaları; 8. Sene 6.
Ay 17. Gün Ankara, 1. Sene 2.
Ay 27. Gün İstanbul. Toplam; 9.
Sene 9. Ay 4. Gün), 30.06.1959
– 31.05.1963 T.C.D.D. Haydar
Paşa İşletmesi 2. Cİ sınıf Avu-
kat, 24.12.1966 – 04.11.1972
1. Cİ sınıf Müşavir Avukat,
04.11.1972 Tarihinde kendi
İsteği ile emekli oldu.
Garip Şiir Akımı
1941 Yılında Orhan Veli KANIK
tarafından hazırlanıp yayınlanan
GARİP isimli şiir kitabı içinde
Melih Cevdet ANDAY ile birlikte
Oktay RİFAT şiirleri de yayınlan-
dı. Bu üç şairin VARLIK DERGİ-
SİNDE yayınladıkları şiirleri de
daha sonra GARİP akımı olarak
adlandırıldı.
Garip Şiir Akımı – Birinci Yeni
Kurucular ve akımı başlatanlar;
1– Orhan Veli KANIK (1914 –
1950)
2– Oktay RİFAT ( 1914 – 1988)
3– Melih Cevdet ANDAY (1915
– 2002)
BİRİNCİ YENİNİN İZLİYİCİLERİ;
Rüştü ONUR, Muzaffer Tayip
USLU, O. Faruk TOPRAK, Fethi
GİRAY, Enver GÖKÇE, Saba-
hattin Kudret AKSAL, Mehmet
Kemal KURŞUNLUOĞLU, Necati
CUMALI, Özdemir ASAF
GARİP özde bir çağdaşlaşma
hareketidir. Başka ne söyle-
yeyim. Yetmez mi diyen Oktay
RİFAT şiirde ikinci Yeni Hareketi-
nin devamında da yer aldı.
İkinci Yeni Hareketi
(Mülkiye Hareketi )
Kurucular;
1– Turgut UYAR (1927 – 1985)
2– Edip CANSEVER (1928 –
1986)
3– Cemal SÜREYA (1931 –
1990)
Daha sonra Ece AYHAN, Tevfik
AKDAĞ, Sezai KARAKOÇ bu
harekete katıldı.
İkinci Yeninin Devamı
Ülkü TAMER, İlhan BERK, Oktay
RİFAT, Can YÜCEL
1958 yılında ikinci şiir akımı
yaygınlaşmaya başladı. “ANLAM
RASTLANSALDIR “sloganının et-
kisiyle “Anlamsız Şiir Nitelemesi
“iyice yerleşti.
Sanat Hayatı
Oktay RİFAT Orta Okul sıraların-
da şiire ilgi duymaya başladı,
Fuzuli, Yahya Kemal BEYATLI,
Ahmet HAŞİM DEN etkilendi.
İlk şiirlerini Varlık Dergisin de
yayınladı ( 1936 ) GARİP ( 1941)
isimli kitapta şiirlerini yayınladı.
Çok yönlü bir sanatçıdır. Ünü
ve değeri ulusal sınırlar içinde
kalmış bir Türk şairidir daha
sonraları şiirleri çeşitli dillere
çevrilmiştir. Kendi ifadeleri ile
“Biz Garipçiler serbest vezinle
değil, vezinsiz şiir yazdık “de-
miştir. ATATÜRK hakkında şiir
yazmayan üç şairden biridir.
(Cemal SÜREYA, Melih Cevdet
ANDAY, Oktay RİFAT) Emekli
olduktan sonra Bulgaristan
da yapılan şairler toplantısına
ismen davetli olduğu halde MİT
tarafından Pasaport verilmediği
için katılamadı. (1975) Ölümü-
nün onuncu yılında’’ Yapı Ve
Kredi Yayınları’’ 15 – 16 Ekim
1998 tarihleri arasında İstanbul
da Uluslar arası Oktay RİFAT
sempozyumu düzenledi. İstan-
bul Esenyurt’ta isminin verildiği
bir de cadde var.
Ali Oktay RİFAT İstanbul Bakır-
köy Masar Osman Hastane-
sinde 18.04.1988 tarihinde
hayata gözlerini yumdu. Mezarı
İstanbul da Karaca Ahmet Me-
zarlığındadır

Ödülleri
1955 Yeditepe Şiir Ödülü “Kar-
ga ile Tilki”
1970 TÜRK Dil Kurumu Şiir
Ödülü “Şiirler” 1970 Ankara
Sanat Sevenler Derneği Yılın
Oyunu Ödülü “Yağmur Sıkıntısı”
1970 TRT Sanat Ödülleri Ya-
rışması Başarı Ödülü “Yağmur
Sıkıntısı” 5- 1980 Sedat SİMAVİ
Vakfı Edebiyat Ödülü “Bir Cigara
İçimi” 6- 1981 Mandıralı Roman
Ödülü “Danaburnu” 7- 1984
Behçet NECATİĞİL Şiir Ödülü
“Dilsiz ve Çıplak”
Şiirlerini Yayınladığı Dergiler
Sesimiz 1932 – 1934, Varlık
1936 – 1944, AİLE Ev Dergisi
1947 – 1956, Yaprak 1949,
Aşk Şiirleri Antolojisi Ahmet
KÖKSAL 1957 (Yeditepe Yayını)
ANKARA ATATÜRK LİSESİNİN
ÇIKARDIĞI SESİMİZ İSİMLİ
DERGİ DE YAYINLANAN ŞİİR VE
YAZILARI;
1– Şubat 1932 sayı; 7 Ağlayan
Evler, İskelet Parmaklı Kadın
(Hikaye)
2– Mart 1932 sayı; 8 Mide
Karar Verirse (Hikaye)
3– Haziran 1932 sayı; 9 Mer-
mer Merdivenler (Şiir)
4– Temmuz 1932 sayı; 10 Yol-
lar (Şiir)
5– Mart 1934 sayı; 12 Hasret
(Şiir)
Not; Milli Kütüphanede SESİMİZ
Dergisinin tamamı yoktur. Ya-
yınlanan liste olan sayılarından
hazırlanmıştır.
Oktay Rifat Kitap Listesi
1– Garip 1941, 1945,1995
(Orhan Veli, Melih Cevdet ile
birlikte)
2- Güzelleme 1945, 1982,
1994
3– Yaşayıp Ölmek Aşk ve Avare-
lik Üstüne Şiirler 1945, 1946,
1962 (üç baskı) 1982, 1994,
2002
4– Aşağı Yukarı 1952, 1982,
1994
5– Karga İle Tilki 1954, 1982,
1994
6– Perçemli Sokak 1956,
1992, 1999
7– Aşk Merdiveni 1958, 1992,
1994
8– İkilik 1963
9– Elleri Var Özgürlüğün (Üç
kitabın tekrar basımı) 1966,
1983, 1994, 1995
10– Üçlerden Size 1968 (Orhan
Veli ve Melih Cevdet birlikte)
11– Şiirler 1969
12– Yeni Şiirler 1973 (İki deği-
şik baskı)
13– Çobanıl Şiirler 1976, 1983
14– Bir cıgara içimi 1979, 1980
15– Elifli 1980, 1983
16– Denize Doğru Konuşma
1982, 1995, 1996
17– Dilsiz Ve Çıplak 1984,
1995
18- Devler Yıkıldı 1985
19– Can Yücel’e Yanıt ya da
Nesnel Rastlantılar 1985
20– Yağmur Başlangıcı 1985
21– Kimin için 1985
22– Yedi Dağın Ardı 1987 (Ken-
di sesinden şiirler)
23– Koca Bir Yaz 1987, 1991,
1996
24– İlhan Koman için şiir 1987
Roman-Araştırma
1– Edirne Sarayı Hakkında
1933 (Araştırma)
2– Bir Kadının Penceresinden
1976, 1981, 1992, 2007
3– Dana Burnu 1980, 1992,
2008, 2009
4– Bay LEAR 1982, 2008
Tiyatro
1– Oyun İçimde Oyun 1949
(Basılmadı)
2– Kıskançlık (Melih Cevdet ile
birlikte) Basılmadı
3– Bir Takım İnsanlar 1961,
1988 (Toplu Oyunlar)
4– Zabit Fatma’nın Kuzusu
1965 (Basılmadı)
5– Kadınlar Arasında 1966,
1988 (Toplu Oyunlar), 2003
6– Atlarla Filler ya da Dirlik
Düzenlik 1988
7– Çil Horoz 1975, 1981, 1988
(Toplu Oyunlar)
8– Yağmur Sıkıntısı 1969,
1981, 1988 (Toplu Oyunlar)
Ölümünden Sonra Yayınlanan
Kitaplar
1– Şiir Konuşması ( Deneme )
1992, 2009
2– Gece Yazı 1994
3– Seçme Şiirler 1997, 1998
4– Bütün Şiirleri – 1 – 1999,
2007,2010
5– Bütün Şiirleri – 2 – 1999,
2007
6– Bütün Şiirleri –3 – 2000,
2002
7– Nara Benzerdin 2002, 2003
8– Bir Aşka Vuran Güneş 2008,
2009, 2010, 2012
9– Yağmur Sıkıntısı 1988, 2009
Resimleri İle İlgili Kitaplar
1– Munis İddiasızlıklarıyla Oktay
RİFAT’IN Resimleri Sezer TAN-
SUĞ 1988
2– Oktay RİFAT Kitabı Hayatı ve
Yapmış Olduğu Resimleri 1991
3– Resim katalog’u Veysel
UĞURLU 1994
Çeviri
1– Bir Kapı Ya Açık Durmalı
Ya Da Kapalı Alfred de Musset
1943( Oktay Rifat ve O. Veli
Kanık )
2– Sevda Hekim Moliere 1943(
Oktay RİFAT )
3– Klara Miliç İvan Sergeyeviç
Turgenyev 1944 (Erol GÜNEY ve
Oktay Rifat HOROZCU)
4– İlk Aşk Miliç İvan Sergeyeviç
Turgenyev 1944
5– Gecenin Sonu Francois Ma-
uriaç 1945
6– Mutlak Peşinde Honerede
BALZAC 1945, 1965, 1998,
2012
7– Louis Lambert Honerede
BALZAC 1946, 2004, 2011
8– Modesto Miğnon Honerede
BALZAC 1947, 2006
9– Kırmızı Han, Lois Lambert,
Top Oynayan Kedi Mağazası
Honerede BALZAC, 1948
10– Şanlı Aşıklar Moliere 1950,
1965
11– Elektra Jean Giradeux
1959
12– Kanaldaki Ev Simenon
Georges 1959, 2003,2008
13– Seçme Şiirler Paul ELUARD
1961
14– Latin Ozanlarından çeviriler
1963
15– Batıdan Şiirler 1963
16– Yunan Antoloğyası 1964
17– Yunan Antoloğya sı ve Latin
Ozanlarından Çeviriler 1986
Hakkında
1– Bahtan Şairler Oktay RİFAT,
Melih Cevdet, Orhan Veli 1953
2– Oktay RİFAT’IN Karga İle
Tilkisi Halim YAĞCIOĞLU 1955
3– Oktay RİFAT Necdet ERUY-
GUR 1957
4– Yeni Kitabıyla Oktay RİFAT
Nejdet ERUYGUR 1967
5 – İz Sovromenoy Tuertskoy
Poezii – Fazıl Husnyu Dağlardja,
Oktay Rifat, Rıfat Ilgaz, Ahmet
Arif Moskyo Pragress 1975,
2007
6– Orhan Veli ve Oktay RİFAT
1981
7– Oktay RİFAT Kitabı 1991
8– Voices Of Memory Selected
Poems Of Oktay RİFAT 1993
45
9– Bir Usta Bir Dünya, Oktay
RİFAT 1994 Fatma TÜRE
10– Orhan Veli, Oktay RİFAT,
Melih Cevdet in İlk Şiirleri Üzeri-
ne Yeni Katkılar Ali SAHİNOĞLU
1997
11– Oktay RİFAT’IN Şiirlerinin ve
Romanlarının İncelenmesi Tarık
Özcan 1999 ( Tez )
12– Oktay RİFAT İçin Sempoz-
yum – Belgeler Güven TURAN
1999
13– Yüz Paralık Bulut 2001,
2002
14– Şevket RADO ya Mektuplar
2002
15– Orhan Veli KANIK Ve Garip-
çiler Yusuf YILDIRIM 2004
16– Oktay RİFAT’IN Şiirinde
Güneşin Üç Hali Alphan AKGÜL
2005
17– Şair Oktay RİFAT Yaşam
Öyküsü Sanatı Selahattin TUN-
CER 2005
18– Şiir Ve Sözün Mahşeri Ok-
tay RİFAT Tarık ÖZCAN 2005
19– Şiir Ustalardan Öğrenilir
Metin CELAL 2006
20– Oktay RİFAT’IN Şiirinde
Değişim Ve Yenilenme Nuray
KÜÇÜKLER 2007 (Tez)
21– Oktay RİFAT’IN POETİKASI
Ali İhsan KOLCU 2010
Hakkında Dergiler
1– Aile Ev Dergisi Sayı; 1 1947
2– Sesimiz Dergisi Sayı;7
(Şubat 1932) - Sayı; 8 (Şubat
1932) - Sayı;9 (Haziran 1932)
Sayı; 10 (Temmuz 1932) - Sayı;
12 (Mart 1934)
3– Türk Dili Sayı; 147( Aralık
1963)
4– Türk Edebiyatı Sayı;3 1965
5– Yeni Dergi Sayı;42, 48, 49,
51 1968
6– Varlık Dergisi Sayı;885( Hazi-
ran 1981)
7– Cumhuriyet Kitap Eki Sayı;51
(7 Şubat 1991)
8– Kitap – lık Sayı;119 (Eylül
2008)
46

Yürüyüşün
Sevim O…’ a

Seni Tanıdıktan sonra

Değişti hislerim Dolunayaltı
Sarhoşluk
Sana baktıkça
Değişti gözbebeklerim
Değişti gözlerimin bakış şekli
Düşüncelerim değişti
İnan değişti kafamın içi
Neredeymiş oynanan halaylar Hür. Mühürlü ve hür. Mühürlendikçe hür,
Nerdeymiş türkülerin sesi hürlendikçe mühür. Gövdede yaşaran bir
Haydi güzelim haydi
Haydi yürürken salla eteklerini
ad kendini ağlamaz, güler kendine. Asırlık
Evren senden öğrensin bu ahenk’i haline. Ayn. Basan da zan, basılan da…
Beyaz saçlarım bile engelliyemez Közde tüten öz aslında. Açılan da…
Yürüyüşünü seyrederken
Duyduğum zevki. Bırakan da…
Ayhan Hüseyin ÜLGENAY Mehtap Atila
12.03.2014
Gecenin kısa mesafesinde yürümenin yüzü,
gökyüzünde. Dolunayaltı sarhoşluk gibiydi
beliren. Öne düşmüş şiirin acelesini ağır
Mavi Kapı aksak bir takip. Şiirim bekle, bekletme beni.
Düşsuyu sokak çıkmaza yuva yaptı. Yönsüz
sap, hep çıkmaza çıkacak. Kalem üşüdü,
Bildik sesi gezgin sebzecinin kağıt kırıldı, akıl takıldı, elâ yanda, beklenti
Yaz ortası baygın güller için, sancıda. Fısıldaşan söyleşiler gölge gibi uza-
nıyor an’a.
Aşklar için dostluklar içindi
Oysa çıt yok susmuş bu ikindi. ‘Kendini mi olması gerekeni mi’ arası bir salıncakta bir o yana
bir bu yana. An’ı sarmada an’da olan. Yana yana düştükçe
Baksan sokak ortada puslu sıcak bakan tanda uyanan parlak bir ışık. Tan; yayılan...
Eriğin dalları dam ve saçak Tan, yayılan gümüşi bir an, elâdan parlayan berrak. An. Kan
sıcak. Akacak olan durmaz durulmaz ve ham.
Beş on taş basamak, mavi kapı
Yaşıyor yine yalnızlığını. Şarabi dünden cepte kalan bir mühür. Ne yazmışlar, neyi
asmışlar boyna, neyi almışlar koyna? Boylu boyunca kendine
Sarı güller gibi pencereden olan hesaptı oysa. Hesapsızca... Kızgın demir közde. Kürek
Sessizliğe sakmış eski zaman. kürek örtülen Öz’de hiç sönmemecesineydi iz.

Biz kimiz demez ki. Fırsat bulmuş ölmez ki. Kendini kendi
Ayhan Hüseyin ÜLGENAY sanan söz aralıklarında parlayan mühür dolunayaltı bir sar-
ÇOBANIL ŞİİRLER 1976 sayfa; 94 hoşlukta parladı. Söz aralığından tuzak fırsat fırladı. Fırsat.
Sırf at aslında, akl-ı san. Sıcakkan...

Biz evvela kelimeleri öğreniriz. Sonra teker Güzel Taşınan asırlık mühür. Kimdi taşıyan? Ya basılan? Tende köz.
teker yaşadıkça manalarını. olduğunuz Tende köz. Dağlayan önce. Ağlayan sonra. Ağlayan kim? Ya
A.H. Tanpınar – Saatleri Ayarlama Enstitüsü kadar ağlanan? Dağlanan ya?
küstansınız da…
Eğer birisini seviyorsanız onun sizden nefret Mühürdük yüreklerde. Ki hürdük aslında. Bildik; öyleydik ya
etmesi mümkün değildir. Sana Ayda 300
dolar versem da değildik’ten hürdük. Öyleydik ya da değildik...
Müslüm Gürses
Japonları
öldürür müsün? Hür. Mühürlü ve hür. Mühürlendikçe hür, hürlendikçe mühür.
Şimdi al yalnızlığımı ört üzerine Olric… Belki Gövdede yaşaran bir ad kendini ağlamaz, güler kendine.
o vakit bırakıp herşeyi gelirik bir yerlerden Ayda 300
dolara herkesi Asırlık haline. Ayn. Basan da zan, basılan da… Közde tüten öz
başlamak için yeniden. aslında. Açılan da… Bırakan da… Uçan da kafesin kapısından.
öldürürüm.
Last Samurai Hürlüğe saçılan da… Tüten de kürenin ufkundan. “An”. Akan
Kurbağalara bakmaktan Bu aralar gelsen.. da. Elâda berrak. Dönüyor çingenenin eteğinde.
geliyorum, dedi Yakup.
Edip Cansever Sözlerimi kış çağının peşin bir ağıtı
Sus’la parlıyor seyreyleyenin gözbebeğinde...
olarak kabul et.
ama böylede yatılmaz ki! Rilke

-Gibi Gibi-
Aramızda her
zaman mesafeler,
bazen kadınlar,
ara sıra adamlar
oldu. Zamanla
rol değiştirdik,
senaryolar yırttık,
bizcilik oynadık.
Ama her zaman bir
şekilde var olmayı
becerdik. Belki de
beceriksizliğimizin
eseri olduk. Ne o,
benim sevdiğim
adamlar gibi oldu ne
de ben onun sevdiği
kadınlara benzedim.
Pencerenin önünde oturmuş,
cama vuran yağmur damlalarını
izlerken uyuyakalmıştım.
(edebiyat var olduğundan beri
en klişe uyuma şeklidir) Fikri’nin
telefonuyla uyandım; “Hemen
radyoyu aç” dedi ve telefonu
kapattı. Radyonun düğmesine
uzandım ve dediğini yaptım.
Parmağımı dokunmamla
birlikte, içimde hissettiğim
bazen de korkmadan, kimsenin
ne diyeceğini umursamadan
yansıttığım ‘ACI’ Mehmet
Erdem’in ses ve notasıyla
hücrelerime kadar tekrar
işledi. (Acıyı sevmek olur mu?)
O acıdan mı yoksa gerçekten
zaman mı nal sesleri arasında
yitip gitmişti bilmem ama
günlerimiz radyoda Mehmet
Erdem kovalamakla geçiyordu.
“Şu yüreğim ne meraklı.”
Kahvem soğumuştu. Soğuk
kahvenin dudaklarımda ve
boğazımda bıraktığı tat ve
duyguyla beraber şu an,
eminim ki o da kahvesini ve
kitabını alıp camın önündeki
koltuğuna gömülmüştür
diye düşündüm. (Klişe iki:
Sevdiceği aynı manzarada
hayal etmek) Biz, aynı anda
aynı şeyleri yapan yani
genelde hiç bir şey yapmayan
iki insan müsveddesiydik.
Biz, birbirine aşık olmaktan
çoktan vazgeçmiş ama
birbirinden başka kimsesi
olmayan iki eski yansımaydık.
(Bir çürük elmanın iki yarısı).
Tanıştığımızda gençliğimizin
ilk yıllarıydı. O resim çizerdi,
nadiren yazardı. (bana ‘Tam’ bir
armutun resmini çizebilir misin
Fikri?) Bende yazardım ve ara
sıra çizerdim. Onun, onu diri
tutan hayalleri ve benim, beni
sarhoş eden gerçeklerim vardı.
Birbirimize hiç benzemiyorduk.
(Ben Beşiktaşlıydım o,
Trabzonsporlu) Pek uyumlu
değildik ama farklarımız çıplak
gözle görülecek kadar değildi.
(Ah! O muhteşem gözlüklerinin
ardından baktın hep. Gözlerin
mütemadiyen giyinikti) Belki,
ıslak kaldırımlara, çınar
yapraklarına veya sepya
fotoğraflara yakışmıyorduk
ama kağıt üzerinde hep
anlamlıydık. Üflenmiş ruhlardan
ziyade akıtılmış mürekkepte
şekillenmiştik. Musa’nın
asası, Thor’un çekici neyse
bizim kalemlerimiz de oydu
işte. Olağanüstü bir becerimiz
yoktu, birbirimizi yaşatacak
kadar karalıyorduk birbirimizi.
Kader yazıcıları bize, kendimiz
doldurmamız için boş
parantezler bırakmıştı (…).
Kağıt üzerinde sevgili, kağıt
üzerinde dost, kağıt üzerinde
iki figürandık. Kırmızı kalemle
yazılmış geçersiz bir hikâyenin
emekli bürokratlarıydık.
(başlıklar hariç kırmızı kalemle
yazı yazılmaz akıllım) Çok uzun
zaman geçirdik. Aramızda
her zaman mesafeler, bazen
kadınlar, ara sıra adamlar
oldu. Zamanla rol değiştirdik,
senaryolar yırttık, bizcilik
oynadık. Ama her zaman bir
şekilde var olmayı becerdik.
Belki de beceriksizliğimizin
eseri olduk. Ne o, benim
sevdiğim adamlar gibi oldu ne
de ben onun sevdiği kadınlara
47
Burcu Salbaş
benzedim. “Olur ya kalbinde yer
bulunurda yerleşirim yıllarca.”
Zaman her şeyi alıp gitti.
Alamadıklarını da cömertçe biz
verdik. Erken yaşlandık, erken
vazgeçtik. Birbirimizin henüz hiç
bir dilin harflerinde olmayan bir
harfiyle kodlanmış planıydık...
Mesela kazara bir gün
evlenirsek arabanın önüne
“Yine mi sen” arkasına da “Lan”
yazdıracağız. (çok iyi fikir)
Derken yine telefon çaldı.
Yine Fikri arıyordu. “Efendim”
dedim. Bir şey demedi, sadece
arka fonda gölge sesli adamı
duydum ve telefonu kapattı.
Hemen radyonun sesini biraz
daha açtım Mehmet Erdem
söylüyordu: “Hiç Konuşmadan”.
Mesaj alındı patron. Sustum ve
fincanın iyiden iyiye ısındığını
avuçlarımda, yüreğimde ve her
yanımda hissettim. 
(lambayı kaapaaaat.)
Not: Metmet Erdem – Olur Ya
eşliğinde okuyunuz.
 g ü rs e s a n ıs ına...
müslüm
z n a m a z ,
Abdestsi iz üniversite
dershanes maz!
o l m a z , o l a

2000’li yıllardı. Ben ve kardeşim lise son sını-

fa ha dayandık, ha da dayanacağız. Tabi lise
bitecekti ya, bizi de bir panik bastı. Ya boşlu-
ğa düşecektik, ya da üniversiteye girecektik.
Bize başka bir alternatifin de var olabileceğin-
den hiç ama hiç kimse söz etmemişti. Acaba
sonumuz ne olacaktı. Çoğu insan, her başlan-
gıcı yaşayamadan onun sonunu düşünerek
mahvolur ya, bizim mahvımız da çoğu insan
gibiydi. Çıraklık yıllarımız, gençlik ve çocukluk,
hep sistem fantezilerini ezberleyerek geçtiği
için yapabileceğimiz tek bir iş bile yoktu, ne
elimiz küreğe alışıktı, ne de dilimiz ticaretin
dansözlüğüne. Üniversiteye girmeliydik, belki
de bize bunca yıl hiçbir şey vermemiş devle-
timiz, sürprizi üniversiteye saklıyordu, belki
de orada yaşamadığımız bütün hisleri yaşa-
yacak, yaşama bilimsel dokunabilecektik. Bu
sürpriz ihtimalini ise gerçekleştirmek için tek
koruyucu meleğimiz: Dershanelerdi!
Vahap Işık
O dönem bildiğimiz iki şey
vardı, bunlardan birisi abdest-
siz namaz kılınmaz, ikincisi ise
dershanesiz üniversite sınavı
kazanılmaz!
Peki ya babamı nasıl ikna ede-
cektik? Çok ama çok zor olmuş-
tu, her ne kadar da dershaneye
giderkenki amacım, cevap
anahtarını önceden çaldığım
sınavlarda derece yapmak ve
de halı saha maçları için para
toplamak olsa bile; dershaneye
gitmek o dönem psikolojik bir
rahatlama yöntemiydi ve babam
ikna olmuş, akabinde de biz
dershaneli olmuştuk, rahatla-
mıştık anlayacağınız. Gel gör
ki okulların bize veremediğini,
dershanelerden de yeterince
alamadık, illaki bizde de kusur
vardı ama ne yapalım... Üni-
versiteyi ilk yılımda kazandım,
kardeşim ise daha az talihliydi,
o da sonradan kazandı, laf
aramızda kalsın; tam 4 yıl ders-
haneye gitti! Dershaneden de
bir diploma alması gerekmiyor
muydu? Bir diploma bile ala-
madı.
Dershanesiz üniversite, ab-
destsiz namaz olmaz demiştim;
değil mi. Şahsen daha sonraki
yıllarda, üniversiteden sonra,
birçok defa abdestsiz namaz kıl-
mışlığım oldu, münafıklığımdan
değil ha, müminlerin aşırı bas-
kısından dolayı kılmak zorunda
kaldığımdan.. Maazallah ki
maazallah, vallahi kılmamaktan
korkuyordum, Allah’tan değil,
müminlerden korkuyordum. Bir
keresinde Van’ın uzak bir dağ
köyündeydim, ki o dönem o
köyün de öğretmeniydim, üni-
versite bitmiş ve para kazanma-
ya başlamıştım, üç sınıfı birden
okutuyordum. 3. sınıf, 4. sınıf ve
5. sınıf.. Sabahtan öğleye kadar
Şöhrettin, Şöhrettin’i Erciş Dep-
reminde kaybettik, öğlenden
akşama kadar da ben.. Köylüler
Cuma Namazı saati yaklaştığın-
da beni arıyorlardı, onlar beni
bulamasınlar diye o saatlerde
okuldan fazla uzaklaşmamak
kaydıyla en kuytu yer nereyse
oraya saklanırdım. Ama yapar
eder ve en sonunda beni bulur-
lardı:
‘Xoce namaza gelmisen, sen
namaz kılmadan bu çocuklara
hangi yolu göstereceksen?’
Yok, diyecek kıç var mıydı sanki
bende, tabi ki de yok. Mecburen
peşlerine verir giderdim. En son
gidişimde yaşadığım bir olaydan
sonra bir daha da gitmedim.
Bizim oralarda alt yapı yoktur,
diyeceğim de hani hangi birini-
zin köyünde alt yapı var ki, bu
belirtmeyi ömründe köy görme-
mişler için yapıyorum, köylerde
akar vaziyette küçük derecikler
görebilirsiniz. Hele bu derecik-
ler dağlık bir köyde ise dikkatli
olun, her gördüğünüz su; su
değildir.. Neyse yürüyoruz, onlar
önden, ben de onların bayağı
arkalarından. Mecburen cami-
iye gireceğim, kurtuluşum yok
ama cehenneme yalnız girmek
istiyorum. Yanlış anlaşılma ol-
masın, kesinlikle ibadethaneye
cehennem demek istemedim,
benim cehennemden kastım
şu: ‘İnsanların istemeden,
baskı sonucunda bir şeyleri
yapmak zorunda bırakılmala-
rı..’ Camiiye giderken çamura
düştüm, üstüme bulaşan çamu-
ru oradaki dereciklerden birinin
suyu ile yıkamaya başladım.
Ellerimi de yıkadıktan sonra sıra
yüzüme gelmişti. Yüzümü yıka-
mak üzereydim ki.. Köyün kızları
da oradan geçtiği için mecburen
göz göze geldik. Başta fazla
umursamadılar, ancak bir an
önce olaya el atmaları gerekiyor-
du, bunun bilincindeydiler, iyiki
de varlar ve beni kurtardılar. O
sırada yamacında bulunduğu-
muz tepenin üstündeki tuvalet-
ten Ali Amca çıktı, Cuma Nama-
zına yetişmek için koşturuyordu.
Kızlar bana müdahalede bulun-
masalardı, evet.. Avucuma dol-
durduğum Ali Amcanın çişi ve
hortum suyunda erimiş bokuyla
yüzümü bir güzel yıkayacak ve
o serin suyla saçlarımı da şöyle
bir güzel şekillendirecektim.
Ancak gerçekleri öğrendikten
sonra dünya başıma yıkıldı. O
mide bulantısıyla camiinin bal-
konuna baktım, kimleri görsem
iyidir; tabii ki de imam hazretle-
rini.. İmam Hazretleri; yani dev-
letin kadrolu imamı, sonrasında
bütün köylüden fitre ve zekatını
toplamayı hiç ama hiç ihmal
etmez, anlayacağınız öyle böyle
bir zat değildi.. Genelde fitre ve
zekat tercihini kuzu yönünde
kullanıyor ve aldığı kuzuları ise
yine köylülere dağıtıyor, köylüler
de o kuzulara İmam Efendinin
bereketi için parasız çobanlık
ve ahır hizmeti sunuyorlardı.
İmam Efendi Cuma günleri ha-
riç, genelde, her sabah köyün
minibüsüne binip şehre gider, ki
minibüs imama beleşti, akşam
oldu mu da köylüyle beraber
çarşıdan dönerdi. Günde en az
2, en fazla da 3 defa ezan okur-
du. Oysa 5 vakit camiide bulun-
sun diye bir ücretli öğretmenin
yaklaşık 3 ya da 4 katı kadar
para alıyordu.
Görev yaptığım okul tek sınıf,
birleştirilmiş sınıf; yetmiyoruz..
Kayıtlı olan öğrenci sayısı, sa-
nırım 120.. O güne kadar bu
köye gelmiş bütün öğretmen
arkadaşlar aslında öğretmen
değiller, kimisi boru mezunu,
kimisi ise balık ürünleri.. Devlet,
kadrolu bir öğretmenin maaşı
ne kadarsa, işte o maaşın yakla-
şık dörtte birini bu arkadaşlara
verip buralara göndermiş. Ve
ben, 3. sınıf öğrencilerimin 4.
öğretmeniydim; gayrısını siz
hesaplayın.. 4. sınıfların 5 ve 5.
sınıfların da 7. öğretmeniydim.
5 yılda 7 öğretmen değiştirten
sarmal boktan bir eğitim anla-
yışı işte..
O köyde görev yaparken, çok
sıcak bir Ramazan Günüydü,
şehir merkezine inip Erkan’la
buluştuk. Evet oruç yiyecektik,
daha doğrusu olmayan bir şeyi
de yiyemeyeceğimiz için sadece
karnımızı doyurmak istiyorduk.
Üstelik çok efkarlıydık, saat
yaklaşık öğlenin 12’siydi. Şehir
merkezi dershane kaynıyordu.
O dönem bir ilçe için azımsana-
mayacak sayıda dershane vardı,
etüt merkezleriyle beraber
10’un üzerinde. Ve her köşe
başında cemaatsiz vaziyette
fuzuli sayıda camii. Ama karnı-
mızı doyuracağımız pek bir yer
yoktu. Yani camiilerin bir kısmı
felsefe-bilim merkezi olsaydı
ve dershanelerdeki eğitimler
de okullara taşınsaydı; kıyamet
mi kopardı? Üstelik her şehir
merkezinde halka açık ve girdi-
ğimizde ayıplanmayacağımız en
az bir meyhane olsaydı, olmaz
mıydı? Okullarda verilen eğitim
berbattı, daha doğrusu okul-
larda iyi bir eğitim için şartlar;
Sibirya’ydı! Okullara gönderilen
öğretmenler mevsimlik işçilere
benziyor ve aldıkları maaşlar,
asgari ücreti geçmiyordu. Bu
şartlarda çocuklara nasıl bir
eğitim verilebilirdi? Temelleri
iyi olmayan gençler, çocuklar
hep dershaneleri dolduruyor,
dershaneli olduktan sonra da
saçma sapan müfredatı olan
bir üniversiteyi kazanıyor, final
sahnesinde de ya işsiz kalıyor,
ya da mevsimlik işçi olarak bir
yerlerde çalıştırılıyordu.
Erkan’la birbirimize baktık;
daha sonra dershanelere,
okullara ve camiilere... Çarşı
merkezinden biraz meyve,
biraz çiğköfte, biraz tatlı, biraz
meyve suyu, birkaç tane de bira
alıp; aldıklarımızı koynumuzda
saklayarak Van Gölünün karaya
vurduğu sakin bir yere geldik.
Başladık yemeye, biz yerken
güneş üstümüzde soba gibi
yanıyordu, bir yandan yiyor, bir
yandan da ‘Birileri görmesin
ha, yoksa iki kez nallanırız!’ te-
laşıyla gözlerimize tedirgin
nöbetler tutturuyorduk... Zaman
böyle akıp gitti.
Derken, yazımın burasında
sözü Mardin’de ücretli sınıf
öğretmenliği yapan ve kendisi
de resim öğretmenliği mezunu
olan Tahir’e bırakıyorum. Diyor
ki Tahir:
5. sınıfı bitirene kadar 7-8 öğ-
retmen değiştiren, milliyetçilik
ismi verilmiş faşist öğretilerin
dayatıldığı, ücretli öğretmen ve
de imam sayısında her geçen
gün artışın sağlandığı bu ülke-
nin bu köyleri olduğu sürece;
bu eğitim sisteminden bir nane
olmaz.
Romanlar dolusu anlatılabilecek
kadar konuyu; tek bir yazıda
sunmak insanın ağırına gitse
de, Ermeni kökenli olduğunu
bile sürekli saklamak zorunda
kalmış olan Müslüm Babanın
Hatırası için şöyle bitiriyo-
rum: ‘Yıkılsın Dershaneler,
Açılsın Meyhaneler!’
 
Ha bu arada ek not: Erkan’la
yaptığımız göl muhabbeti vardı
ya, ha işte o gün ikimiz de ishal
olmuştuk.
50

Memnunum Diyemem

Memnunum diyemem yaşadığıma, Bir

Bana bir şey söylemiyor Dört Aşk Şarkısı
Bu deniz parçası, bu taka.
1.
Gün bitti, yollara düştü kahır Senden ayrıldığımda
Ötme vapur, gelemem Eflatun Ölüm O güzel günün sonunda
Dört duvara sarılmışım. Açılınca gözlerim
kırgınım, saçılmış Ne çok sevinçli insan varmış dedim.
Sarmadı gitti beni bir nar gibiyim
Bu yandan çarklı dünya; İşte o akşamdan sonra
İki yakam bir araya gelmiyor sessiz akan bir ırmağım Sen bilirsin ya
Ivırı zıvırı caba. geceden Daha güzel dudaklarım
git dersen giderim Çekirge gibi çevik bacaklarım
Parmak parmak çürüdü kal dersen kalırım
Bir karış ömrüm, Ben böyle olalı beri
Yalan şeyleri özlemişim, nâfile git Daha yeşil ağaç, fidan ve tarla
Nâfile şiir yazmış, kahırla yıkanmışım, dersen Daha bir güzel suyun serinliği
Gülmüşüm söylemişim, boşvermişim her kuşlar da dönmez, güz kuşları Başımdan aşağı boşaltınca
şeye, yanıma kiraz hevenkleri alırım
Senin için yaşamışım insanoğlu, nâfile! 2.
ve seninle yaşadığım Beni sevindirdiğinde
Cahit Irgat o iyi günleri, Bazen düşünürüm:
kötü Şimdi ölüversem
günleri bırakırım. Mutlu kalırım
Sonsuza kadar.
aynı gökyüzü aynı keder
değişen bir şey yok ki Sonra yaşlanıp
gidip Beni düşündüğünde
yağmurlara durayım. Tıpkı bugünkü gibi görünürüm sana
Bir sevdiceğin olur
söylenmemiş sahipsiz Henüz gencecik.
bir şarkıyım
3.
belki Küçücük dalda yedi gül
sararmış Altısını rüzgar alır
eski resimlerde kalırım Ama biri kalır
Seni Çağıran Türkü Bulayım diye onu
belki esmer bir çocuğun dilinde.
Onlar savaşçıdırlar sabah akşam Yedi kez çağıracağım seni
İnançlar örer umutlarından bütün derinlikler sığ Altısında gelme
sözcüklerin hepsi iğreti Ama söz ve yedincisine
Ellerin karanlıkta üşüdü gir içeri Tek sözümle gel.
Saçların yıkandı soğuk yağmurda değişen bir şey yok hiç
Gel sobanın yanına sokul da ölüm hariç. 4.
Al eline sıcak kestaneleri Bir dal verdi bana sevgili
Kuş masalları anlat aynı gökyüzü aynı keder. Üzerinde sarı yapraklarda
Yıl dediğin geçer gider
Acıyı katık etme duruşuna Behçet Aysan Aşk ise hep yeni başlar
Afşar Timuçin Bertolt Brecht

Basit Bir Yalnızlık da Yeterdi
Basit bir kareli defter de yeterdi
Samatya istasyonunu anlatmak için
akşamı beklerken
beklerken parçalanmış umutları
biraz önce yağmur yağmış o istasyon
hüzün dağıtırken
uzaktan bakanlara bile
kıyı yolundan geçenlere
ve yolculara ki hüznün kendisidir
biraz şairdir akşama doğru
anlayışla bakar istasyon şefi
hafif gülümseyerek
ve aldırmaz bile
ve birden gün geçer
aldırmaz
tirenlerle yolcularla yüklerle
biletlerle pasolarla geçer gün
ve Egemen Berköz evine döner
Kupkuru yüreği hüzünden
hatboyu kırık dökük ev içlerinden akşama
doğru
bir gün bir kadın çamaşır asarken
memelerini görmüştür
bir gün don fanile bir adamı sabah sabah
pilav yerken
bir gün her gün çocuklar görmüştür kirli ve
arsız
bir gün her gün insanlar biletler istasyon
memurları
ve bir gün Egemen Berköz evine döner
Sabah midesi bozuk
öğlen fasulye kılçıklı
bir parti satranç oynamış
iki metin yazmış
Pavese'den birkaç sayfa okumuş
birkaç çıplak kadın resmi bakmış
pencerede birkaç dal ağaç
ve birkaç ondört onbeşinci kat uzaklarda
rüzgarda perde uçuşmuş durmuş
sonra aklında kaktüsleri
sonra Ben Shahn'nın ve Amerika'nın
insanları
sonra Töbder'in ve Türkiye'nin insanları
sonra çantasında bir ufak yeni
sonra elinde bir küçük kavun
sonra içinde kıpırdanan bir şeyler
Egemen Berköz evine döner
Tirenden inip istasyondan çıkıp
istavritlere kolyozlara bir göz atıp
tırmanır Mütesellim yokuşunu
tırmanır Ünal apartmanının merdivenlerini
düşünür ta beşinci kat onaltı numaranın
kapısına kadar
düşünür basit bir kareli defter de yeterdi
basit bir kareli defter de.
Egemen Berköz
51
Ne Böyle Sevdalar Gördüm,
Ne Ayrılıklar
Destina
Ne zaman seni düşünsem
Bir ceylan su içmeye iner
Dün gece sen uyurken
Çayırları büyürken görürüm
İsmini fısıldadım
Ve hayvanların korkunç
Her akşam seninle
Öykülerini anlattım
Yeşil bir zeytin tanesi
Bir parça mavi deniz
Dün gece sen uyurken
Alır beni
Çiçeklere su verdim
Ve insanların korkunç
Seni düşündükçe
Öykülerini anlattım onlara
Gül dikiyorum elimin değdiği yere
Atlara su veriyorum
Dün gece sen uyurken
Daha bir seviyorum dağları
Yüreğim bir yıldız gibi bağlandı sana
İşte bu yüzden, sırf bu yüzden
İlhan Berk
Yeni bir isim verdim sana
Destina
Ben Yitirdim Ben Ararım
Sen öyle umarsız uyusan da bir köşede
İşte bu yüzden, sırf bu yüzden işte
Yaşamdan çok ölüme yakın olduğun için
Seni bu denli yıktıkları için
Yaşamımın gizini vereceğim sana
Lale Müldür
Yar Benimdir Kime Ne
Ben yitirdim ben ararım yar benimdir kime
ne
Kah girerim öz bağıma gül dererim kime ne
Kah giderim medreseye ders okurum Hak
için
Kah giderim meyhaneye dem çekerim kime
ne
Sofular haram demişler bu aşkın şarabına
Ben doldurur ben içerim günah benim kime
Sevgililer Günü
ne
Ben melâmet hırkasını kendim giydim
dokunsam soluğuna ferahlarım
eğnime
sezilir bakışlarından sırrımız
Ar u namus şişesini taşa çaldım kime ne
kazınır belleğime ellerinin serinliği
bu kış bizi üşütemez
Sofular secde ederler mescidin mihrabına
Yâr eşiği secdegâhım yüz sürerim kime ne
özür dilercesine bakarım sana
Kah çıkarım gökyüzüne hükmederim Kaf-
zarif ve ince yüzünde muzip çizgiler
be-Kaf
sen istemesen de güler gözlerin
Kah inerim yeryüzüne yar severim kime ne
örterek korkuları, sıkıntıları
Kelp rakip böyle diyormuş güzel sevmek
pek günah
yağmurdu bizi kavuşturan
Ben severim sevdiğimi günah benim kime
melek kanatlarınla ipeksi yürüyüşün
ne
sesinde sıcak ve sevecen bir tınlama
Nesimi'ye sordular ki yarin ile hoş musun
her şey alışkanlığa dönüşmüşken bir devrim
Hoş olayım olmıyayım o yar benim kime ne
Metin Celal
Kum Nesimi
52
Evler
Kırmızı kiremitleri biraz solmuş. Fakat, o
sevimli bacalardan insanlık, o unutulmamış,
kaybolmamış insanlık tütüyor buram
buram… Yağmur çiseliyor. Hava ılık. İçimde
bir burukluk, bir mahzunluk var. Artık ben o
eski çocuk değilim.
Halenur Kor
Seneler sonra, Eskişehir’de, çocukluğumun geçtiği sokak arala-
rında dolaşıyorum. Birden çok eski günlere dönüyorum. 60 lı yıl-
lar… Üç kardeş, minicik adımlarımızla okul yolunda yürüdüğümüz
sokaklar… Seneler sonra hâlâ özelliğini, güzelliğini yitirmemiş
evler… Sokaklar boyunca minicik boylarıyla, camlarından terte-
miz berrak bakışlarıyla bakan evler… Pencerelerinde hâlâ yine
Vita yağı, konserve kutularına ekilmiş gülümseyen sardunyalar,
begonyalar… Seneler, bu minik evlerin kimisinin yüzüne çizgiler
çizmiş. Azarlanmış, elinden oyuncağı alınmış küskün çocuklar
gibi mahzun yere bakan evler… O minicik bahçelerden, kerpiç
duvarlardan başlarını uzatmış, beni hatırlar gibi bakan ağaçlar…
Düşünceli , ama, tanıdık birine bakar gibi bana bakıyorlar.
Kapılar… Eski kapılar… Sizleri o zamanlar açıp kapayan o in-
sanlar şimdi neredeler? Artık onlar yok ama, onların bakışları
hâlâ gülümsüyor gibi çocuklarının yüzlerinde. Eski komşularımızı
görüyorum yüzlerinde. Ben tanıyorum ama, onlar bana yabancı
yabancı bakıyorlar. Kapıların pirinç tokmakları kararmış olmaları-
na rağmen hâlâ güzel…
Bazı evlerin yerini büyük binalar almış. Görkemliler… Yanların-
daki o eski minik evlere tepeden bakıyorlar. Kibirleri yüzlerinden
okunuyor. Onları sevmiyorum. Ben, yanlarındaki o sevimli, şirin,
tertemiz minik evleri seviyorum. Öyle samimi, öyle içten tevazu
ile bakıyorlar ki, sarılıp duvarlarını, kapı ve pencerelerini öpmek
istiyorum.
Kırmızı kiremitleri biraz solmuş. Fakat, o sevimli bacalardan
insanlık, o unutulmamış, kaybolmamış insanlık tütüyor buram
buram… Yağmur çiseliyor. Hava ılık. İçimde bir burukluk, bir mah-
zunluk var. Artık ben o eski çocuk değilim. Hâlâ çocuksu duygu-
larla dolu olsam bile. Şimdi saçları ağarmış bir çocuk gibi, yine
hâlâ bir çocuk gördüğüm kardeşime gidiyorum. Yine oturup eski
günlerimizi, eski komşularımızı anlatacağız. Anılar canlanacak
gözlerimizde. Kâh güleceğiz, kâh gözlerimiz dolacak. O eski dost-
larımızın hepsi canlanacak gözlerimizde. Kapı önünde oturuşları,
bakışları, şiveleri, bize kızmaları, ya da evlâtları gibi bağırlarına
basmaları, bir film şeridi gibi geçecek gözlerimizden… Hepsine
Allah rahmet eylesin… Nasıl komşuluk edilmesini, yardımlaşma-
yı, nasıl insan olunmasını keşke hayatta olsalar da yine gösterse-
ler, yine örnek olsalar…
Evet, yeşil, mavi, eflâtun minik evler… Yeşil pencereler ve bahçe-
ler… Tozlu kaldırımlar…
Adımlarım beni sokak aralarında dolaştıra dolaştıra, eski günle-
rin hâtırasını, hüzün dolu bakışlarımda bir özlem buğusuyla kap-
lanan gözlerimde iki üç damla ile beraber götürüyor…
İşte şurada, şu evde bahçe içindeki eve ablam gelin olmuştu,
gelin gitmişti. Sümbüllü, kiraz bahçeleri… Elma, erik, armudun
en güzellerinin olduğu o şirin büyük bahçeli ev… Artık yerinde
yeller esiyor. Yerine kocaman gri apartmanlar dolmuş. Hiç de
şirin değiller… O ağaçlara kıyılmış. Yerine bu heyula gibi binalar
dikilmiş. Bir an önce gitmeliyim buradan. Yoksa ağlayacağım.
Benim minik, âşinâ güzel evlerim… Siz hep yerinizde kalın olur
mu? Sizleri çok seviyorum, çok seviyorum…
Böyle söylenerek adımlarımı sıklaştırıp giderken birden gördü-
ğüm bir manzara ile içime neş’e doldu: Bir evin kapısındaki kutu-
nun içinde bir kedi ve dört minik yavrusu. Allah’ım, hiç olmazsa
onları sevenler var. Mamaları ve suları yanlarına konmuş. Henüz
gözleri kapalı yavruları seviyorum. Annesi hiç kızmıyor. Biliyor
ki güvenli ellerde. Demek hâlâ bazı şeyler eskisi gibi… Sevgi,
güven, güzellikler siz hiç bitmeyin. Ey minik evler, sevgi dolu
insanlar, sakın sizler kaybolmayın. Hep var olun olur mu? Sizleri
seviyorum. Sizleri çok seviyorum…
21 Mart 2002 Eskişehir
 53
Masalsı Bir Serüven:

Berna Ata Child of Light Sanırım dünyanın en cici oyununu buldum! Geçtiğimiz ay Ubisoft’un
çıkardığı Child of Light, karakterlerinin minnoşluğuyla, ninni gibi yumu-
şak müzikleriyle, pastel renkleriyle, şiirsel diliyle hemen beni kendine
bağladı. Oyunu ilk açtığım andan itibaren kendimi adeta bir masalın
içinde buldum.
2 boyutlu bir rol yapma oyunu (RPG) olan Child of Light’ta ana karakteri-
miz 19. yy’da bir Avusturya prensesi olan, uzun kırmızı saçlı, çilli, taptatlı
minik kız, Aurora.
Aurora bir gün hastalanıp Uyuyan Güzel gibi derin bir uykuya dalar ve
gözlerini Lemuria adında efsanevi bir dünyada açar. İşte masalamız
burada başlıyor. Aurora’nın görevi, Lemuria’dan güneşi, ayı ve yıldızları
çalan Gecenin Kraliçesi Umbra’dan bunları geri alıp, evine, babasının
yanına dönmek. Tabi küçücük bir kız çocuğu için bu hiç kolay bir iş değil.
Umbra’ya doğru yolunda ilerlerken önce önüne çıkan küçük canavarlar-
la savaşması gerek. Savaşırken Arthur misali bir taştan çekip çıkardığı
kendinden büyük kılıcını (zaman zaman bu kılıç ona epey ağır geliyor
olacak ki yere düşürüyor) ve özel güçlerini kullanıyor. Bu savaşları ka-
zandıkça da level atlayıp gücüne güç katıyor. Bu sırada bir su damlası
görünümdeki ateşböceği Igniculus, Aurora’ya bu yolculuğunda yardımla-
rıyla eşlik ediyor. Oyunda ilerledikçe Lemurialı birbirinden farklı karakter-
le tanışıyoruz ve onları da bu yolculuğumuza ortak ediyoruz, savaşlarda
birbirimizi kolluyoruz. Yolumuzda ilerleken önümüze çıkan sandıkları da
açıp içlerinden iksirleri ve gemleri topluyoruz. Gemlerle kılıcımızı güç-
lendirip, iksirlerle azalan canımızı ya da büyü yapmaya yarayan MP yani
Büyü Gücü’müzü dolduruyoruz. Yürüyerek başladığımız maceramıza
Ormanın Leydisi tarafından bahşedilen minik şeffaf kanatlarla uçarak
devam ediyoruz. Basit ama eğlenceli bulmacaları Igniculus’un da yardı-
mıyla çözerek kapıları açıp diyar diyar geziyoruz.
Gelelim oyunun sevmediğim yanlarına. Öncelikle içinde bulunduğumuz
dünyanın, Lemuria’nın uçsuz bucaksız olması canımı sıkan bir konu.
Kanatların verdiği özgürlük çoşkusuyla ordan ordan uçup çok kez kay-
bolmuşluğum var. En azından geçtiğimiz yerleri gösteren bir harita olsay-
dı fena olmazdı. Oyunun hoşuma gitmeyen bir diğer yanı ise savaşların
tek düze olması. Ortamlar ve savaştığımız canavarlar, saldırı sırasındaki
hareketleri çok az değişkenlik gösteriyor. Bunlara pek özenilmemiş doğ-
rusu. Ubisoft’tan çıkmış bir oyun için fazla baştan savma geldi.
Oyun zaman zaman keyifli ve atmosfer açısından büyüleyici de olsa
fiyatını göz önünde bulundurduğumuzda çok da cazip gelmiyor.

54
İpeksi Kadın
Kötü bir evlilik, ilk
sendeleniş yaşam
mücadelesinin
yarattığı. Evlilik tılsımı
daha çözülmeden
annelik ekleniyor
omuzlarına. Hem
de akıl almaz bir
biçimde.
15 yaşında ideal hayallere sahip
bir çocuk somutlaştırmaya çalı-
şın gözünüzün önünde. Kapatın
gözlerinizi ve canlandırmaya
çalışın… Barbie ve Lahana Be-
bek ile oynaması gereken bir
çağda, enerji dolu genç bir kız
düşleyin. Saklambaç ve yakan
top oyunları ile yoğrulan, hayata
dair tüm beceriksizliğini gizleye-
meyen toy bir çocuk hayallendi-
rin zihninizde.
Bu kız çocuğu bir gün rüyaya
mı yatıyor, yoksa rüyadan mı
uyanıyor bilinmez! Zorla itiliyor
hayat kapısından içeriye, girmek
istememesi bertaraf edilerek…
Kötü bir evlilik, ilk sendeleniş
yaşam mücadelesinin yarattığı.
Evlilik tılsımı daha çözülmeden
annelik ekleniyor omuzlarına.
Hem de akıl almaz bir biçimde.
Her şeye rağmen kendi çocuklu-
ğuna bir avuntu olmasını umut
etmeye çalışırken, tüm hevesi
kursağında kalıyor adeta bu
gencecik annenin. Yutkunama-
dığı tükürüğü, sanki gözpınar-
larından taşıyor. Çünkü daha
sağlam bir çocuğa nasıl bakı-
lacağını dahi bilmezken, hayat;
engelli bir bebek bahşeder bu
gencecik anneye.
Çok kısa bir süre içersinde fark
eder ki bu çocuk anne; ağlama
Tutkulardan kurtulmanın tek yolu vardır, o da teslim olmak.
Ağlama Anjelika, ağlama. Ya sana bir Eğer seni farketmediysem bırak bunun hüznünü yaşayayım. Terence Mallick – İnce Kırmızı Hat
ev alacağım yae da yasımı tutacaksın. Marks, Capital’i “Söyledim ve ruhumu
El Cordobes
ve yakınma çözüm getirmeye-
cektir hiçbir şeye… Bu keşfin
hemen ardından, hiç beklen-
medik bir biçimde silkelenerek
kendine gelir bu genç anne.
Hayatın olumsuzluklarına karşı
pes etmek yerine, yaşama dair
ve sonuna kadar mücadeleyi
ve direnmeyi seçer o ay parçası
güzel kız. Artık o bir sanatçıdır
kendi dünyasında ve çocuk
yaşında. Yaşam sanatçısı…
Kendini adadığı oğluyla büyü-
meye başlar artık. Sabırla…
Titizlikle… Önemseyerek…
“Yaşanılamaz” denilebilecek bir
ömrü sevgiyle kucaklar. Ve her
şeyin daha iyisi olsun diye, bık-
mak-tükenmek nedir bilmeden
kendini geliştirir ortaokuldan
Saçımı taradım, keşte yüzümü de tarayabilseydim. Charles Bukowsky
kurtardım” diye bitirir.
M. Oğuz Mucurluoğlu
www.oguzmucurluoglu.com.tr
kesilmiş eğitimine rağmen.
Öylesine benimser ki bunu; bu
yolda, tüm güzel duyguların
somutlaşmış haline dönüşür
adeta evrim geçirerek.
Oğluyla hayatın tam ortasında
bulunur ancak, yaşamın girda-
bına yakalanmayan sağlam ve
güçlü bir duruşla. Yani sokakta
gördüğü bir bebeğe, öpücükler
yağdırırken kendini kaybedebilir.
Kedilerin çaresizliğini, yüreğine
ortak edecek kadar duyarlı
olabilir. Haksızlığa olan isyanı
ve sıcacık merhameti es geçile-
mez. Hiç gocunmaz mutfaktaki
el marifetlerini, bitmek-tüken-
mek bilmeyen dost masalara
sunmaktan. Keyiftir onun için
mutfakta bulunmak ve Türk
Sanat Müziği şarkıları söylemek.
Cesur ve yürekli. Sorumluluk
sana oksijen veren ağacın yaprağını skeyim ben
Kardeş Payı
AYKIRI
MELODİLER
abidesi bir anne. O herkesin,
hatta herşeyin umutlarını yeşil
tutan masmavi birisi. İnanın, o
tam bir sevgi insanı…
Sorun bir kendisine, “Nasılsın?”
diye. Cevap benzeri cümlelerle
özde hep aynıdır: “Bir kedim,
birde yamuğum… Ben daima
onlarla mutluyum.”
16 yaşındaki o çocuk anne bu-
gün 53 yaşında. Yaşam sanat-
çısı olan bu annenin en büyük
eseri; 36 yıldır üzerinde büyük
bir itina ile çalıştığı ve “daha
yapacak çok şey var” diyerek
sunduğu oğludur.
Tam bu noktada, anlatmakla bi-
tiremeyeceğimiz anneyi oğlunun
ifadeleriyle özetlemek mümkün
olabilir belki de.
Anneciğine adadığı ilk kitabın-
daki bir öyküden alıntılıyorum:
“Annesiniz siz. Her anne gibi
saygı değer. Çocuğunuzu çok
seviyorsunuz. Çünkü emek
veriyorsunuz. Cenin oluşundan
başlayıp kendi hayatını kura-
na kadar. Yemeyip yedirerek,
giymeyip giydirerek emek veri-
yorsunuz. Gerçi yinede bitmiyor
emek verişiniz. Evinize zaman
harcıyorsunuz. Yani emek veri-
yorsunuz. Yemek hazırlayarak,
çamaşırlarını yıkayarak eşinize
de emek veriyorsunuz. Böylece
eşinizi, çocuğunuzu ve evinizi
çok sevdiğinizi söylediğinizde
sevginin emek vermek olduğu-
nu da belirtmiş oluyorsunuz.
“Ne kadar çok emek, o kadar
çok sevgi” bu sözün kanıtı ola-
rak sadece annem diyorum. 36
yıldır beni sırtında taşımasıyla
oluşan sevgiyi hangi kelime tam
karşılayabilir ki!?”
 55

As I began to love myself - self love poem

by Charlie Chaplin
Çeviri Seçil Abay

Kendimi sevmeye başladığımda keder ve duygusal acıların

yanlızca benim kendi doğruma karşı yaşadığımın uyarı işaretleri
olduğunu anladım. Bugün bunun “gerçeklik” olduğunu
biliyorum.

Kendimi sevmeye başladığımda zamanın doğru olmadığını

ve bir insanın buna hazır olmadığını bilmeme rağmen hatta
bu ben bile olsam isteklerimi bir insan üzerinde zorlamaya
çalışmanın o kişiyi ne kadar kırabileceğini anladım. Bugün
buna “saygı” diyorum.

Kendimi sevmeye başladığımda farklı bir hayat istemeyi

bıraktım ve beni cevreleyen her şeyin beni büyümeye davet
ettiğini görebildim. Bugün buna “olgunluk” diyorum.

Kedimi sevmeye başladığımda, herhangi bir durumda doğru

yerde ve doğru zamanda olduğumu ve olan her şeyin tam
olarak doğru zamanda olduğunu anladım. Bugün buna
“kendine güven” diyorum.

Kendimi sevmeye başladığımda kendi zamanımı çalmayı ve

gelecek için dev projeler tasarlamayı bıraktım. Bugün sadece
bana neşe ve mutluluk getiren ne varsa onu yapıyorum.
Yapmayı sevdiğim ve kalbimi keyiflendiren şeyleri kendime
göre ve kendi ritmimde yapıyorum. Bugün buna “sadelik”
diyorum.

Kendimi sevmeye başladığımdan beri kendimi, sağlığıma

iyi gelmeyen her şeyden özgür bıraktım. Yiyecek, insanlar,
nesneler, durumlar ve beni benden alıkoyan ve aşağı çeken her
şeyden. Önce bu yaklaşıma “sağlıklı egoizm” dedim. Bugün
bunun “kendini sevme” oldugunu biliyorum.

Kendimi sevmeye başladığımda her zaman doğru olmaya

çalışmayı bıraktım ve o zamandan beri daha az yanıldım.
Bugün bunun “mütevazılık” olduğunu keşfettim.

Kendimi sevmeye başladığımda geçmişte yaşamaya devam

etmeyi ve gelecekle ilgili kaygılanmayı reddettim. Şuan sadece
her şeyin olduğu yeri, anı yaşıyorum. Bugün her günü, günden
güne yaşıyorum ve buna “doyum” diyorum.

Kendimi sevmeye başladığımda aklımın beni rahatsız ve hasta

edebileceğini farkettim. Ama onu kalbimle birleştirince aklım
değerli bir dost oldu. Bugün bu bağlantıya “kalp bilgeliği”
diyorum.

Artık tartışmalardan, anlaşmazlıklardan ya da kendimiz ve

başkalarıyla olan problemlerden korkmamıza gerek yok.
Yıldızlar bile çarpışır ve onların carpışması yeni dünyalar
doğurur. Bugün bunun “yaşam” olduğunu biliyorum.
56 PASSAGE
Egemen Ünal

Bugüne kadar adından bahsettirmeyi hep

başarmış ve kendi türleri için dünyanın
en iyilerinden birisi olan Dream Theater,
kendi adını taşıyan, ama 12.stüdyo albüm-
leri olan “Dream Theater” ı geçtiğimiz ay
piyasaya sürdü. Yaklaşık 30 yıldır müzik
yapan New York’ lu progresif rock/metal
grubu, Berklee’ de okuyan bas gitarist John
Myung, gitarist John Petrucci ve davulcu
Mike Portnoy tarafından kuruldu. Daha
sonra Petrucci’ nin çocukluk arkadaşı Ke-
vin Moore un da katılımıyla ilk albümleri
“When Dream and Day Unite” ı 1989 yılın-
da piyasaya süren gruptan vokalist Charlie
Dominici ayrıldı ve onun yerine Kanadalı
James LaBrie gruba katıldı. 1992 deki
DREAM THEATER / “Dream Theater”

ikinci albümleri “Images and Words” ve 1994 te “Awake” albümleri ile büyük bir çıkış AYIN EN ÇOK SATAN
yapan ve dünya çapında ünlenen Dream Theater, istikrarlı çizgisini günümüze kadar
sürdürmüş ve birçok yan projeye de imza atmıştır. Rudess gruba katılmadan önce ünlü YABANCI ALBÜMLERİ
basçı Tony Levin, Petrucci, Rudess ve Portnoy “Liquid Tension Experiment” adı altında
iki albüm çıkarmıştır. Gitarist John Petrucci 2005 yılında Steve Vai ve Joe Satriani ile 1- Various Artists-Soundtrack/
beraber G3 te çalmış ve “G3 Live in Tokyo” isimli albümde yer almıştır. Ayrıca kendi- Frozen
sinin “Suspended Animation” adında solo albümü de vardır. John Petrucci’ nin “Rock
Discipline”, Mike Portnoy’ un “Progressive Drum Concepts”, “Liquid Drum Theater”, “In 2- Luke Bryan/ Spring Break 6…
Constant Motion”, John Myung’ un “Progressive Bass Concepts” isimli eğitim videoları Like We Ain’t Ever
vardır. 8 Eylül 2010’ da Mike Portnoy, kendi web sitesinde gruptan ayrıldığını açıklamış 3- Rick Ross/ Mastermind
ve Dream Theater hayranlarını adeta ikiye bölmüştür. Mike Mangini arayış sürecinin
sonunda grubun yeni davulcusu olmuş ve son albüm Mangini açısından da ayrı bir 4- Aloe Blacc/ Lift Your Spirit
önem taşımaktadır. Gelelim yeni albüm “Dream Theater” a; Prodüktörlüğünü John 5- Pharrell Williams/ Girl
Petrucci’ nin üstlendiği albüm ocak-mayıs 2013 arasında “Cove City Sound Studyoları” 6- 311/ Stereolithic
nda Glen Cove-New York da kaydedilmiş, 9 şarkıdan oluşuyor ve yaklaşık 70 dakika. 7- Young Money/ RiseOf An
Otoriteler tarafından oldukça beğenilen albümün kayıtları ve miskleri başarılı, ancak
davul biraz geride kalmış bence. Tabii bir Portnoy hayranı olarak hem onun sounduna, Empire
hem de şarkı yazma tarzına alışığız. O yüzden Portnoy’ u aramadım değil albümde, 8- Lorde/ Pure Heroine
ama gitar rifleri ve gitar kayıtları muhteşem olmuş. Albümün dikkat çeken şarkıları ise; 9- Sara Evans/ Slow Me Down
Albümden çıkan single lar; “The Enemy Inside” , “Along For The Ride”, sözlerini Myung
un yazdığı “Surrender To Reason” ve enstrumental “Enigma Machine”… 10-Beyonce/ Beyonce

Geçtiğimiz sene “Sony Music” etike-

tiyle “Herkes Aynı Hayatta” isimli ilk
albümünü yayımlayan ve özellikle
“Hekim Bey” şarkısıyla milyonların
beğenisini kazanan Mehmet Erdem,
yeni albümü “Hiç Konuşmadan” ı
da aynı firmadan hem de aradan az
bir süre geçmesine rağmen çıkart-
tı.10 şarkının yer aldığı albümde
3 tanesi yeni şarkı. 7 tanesi de
diğer isimlerden dinlediğimiz bazı
şarkıların Mehmet Erdem yorumu.
Sahnede söylemek istediği ve nasıl
söylemek istediği şarkıların bir kıs-
mını albüme dahil etmiş. Dolayısıyla
bildiğiniz şarkıları bile kendi tarzına AYIN EN ÇOK SATAN
MEHMET ERDEM /“Hiç Konuşmadan”

dönüştürmeyi başarmış bence. İlk YERLİ ALBÜMLERİ

albümde olduğu gibi albümün aran-
jörü Alper Atakan. 1- Ahmet Kaya/ …Bir Eksiğiz
Albümün çıkış şarkısı ilk albümde 2- Sıla/ Yeni Ay
de şarkıları olan Cihan Güçlü’ ye ait “Acıyı Sevmek Olur Mu?”. Yine Güçlü’ ye ait “Hiç 3- Sibel Can/ Galata
Konuşmadan” ın yanı sıra bir de Mehmet Erdem’e ait olan “Sen Kimsin?” albümün 4- Kıraç/ Çık Hayatımdan
yeni şarkıları. Ahmet Kaya’ nın “Kum Gibi”, Sertab Erener’ in “Aldırma Deli Gönlüm”, 5- Fazıl Say/ İlk Şarkılar
Barış Manço’ nun “Gibi Gibi”, İlhan Şeşen’ in “Bir Ucuz Gitar”, Erkin Koray’ ın “Aşkımız 6- Emre Aydın/ Eylül Geldi Sonra
Bitecek”, Fatih Erdemci’ nin “Ben Ölmeden Önce” ve Tanju Okan’ ın “Kadınım” şarkıla- 7- Teoman/ Yavaş Yavaş
rı da Mehmet Erdem yorumuyla dinleyiciye sunuluyor. Albümün sürprizlerinden biri de 8- Mehmet Erdem/ Hiç
“Ben Ölmeden Önce” şarkısına Ceylan Ertem’ in eşlik etmesi. I-Tunes kullanıcılarından
Konuşmadan
albümün hepsini satın alanlara “Sen Aydınlatırsın Geceyi” filmi için kaydedilen “Gül-
mek İçin (Yok Yok Yalan Deme)” şarkısının hediye edileceği “Hiç Konuşmadan” albü- 9- Kibariye/ Gülü Soldurmam
münün plak formatında da basılması gündemde. İlk albüm kadar başarılı olacağını ve 10- Kurtalan Ekspres/ Göğe Selam
sanatçıyı daha da yukarılara taşıyacak bir albüm olduğunu düşünüyorum, sevenlerine
duyurulur…
MÜZİK
egemen@metropolis.gen.tr
AYIN EN ÇOK DİNLENEN
ŞARKILARI
1- Gary Barlow/ Let Me Go
2- Keane/ Higher Than The Sun
3- Lorde/ Team
4- Panic!At The Disco/ This Is
Gospel
5- Sunrise Avenue/ Lifesaver
6- Fray/ Love Don’t Die
7- Bruce Springsteen/ High Hopes
8- Jessie J/ Thunder
9- Interscope/ On Top Of The
World
10- Ella Eyre/ Deeper
AYIN EN ÇOK DİNLENEN
ROCK ŞARKILARI
1- Bastille/ Pompeii
2- American Authors/ Best Day Of
My Life
3- Lorde/ Team
4- Paramore/ Ain’t It Fun
5- Passenger/ Let Her Go
6- Imagine Dragons/ Demons
7- Lorde/ Royals
8- Imagine Dragons/ Radioactive
9- Neon Trees/ Sleeping With A
Friend
10- Coldplay/ Magic
57
Daha çok Ankara sahnelerinden tanı-
dığımız Fethi Okutan, özellikle Türkiye
FETHİ OKUTAN/"Fethi Okutan Project"
gibi sanat adına yeniliklere kapalı bir
ülkede, ilk defa bir rock-bas albümü
piyasa çıkarttı hem de enstrümental!
Müzik hayatına babasının aldığı bas
gitarla çok erken yaşlarda başlayan ve
lise yıllarında sahnelere atılan Fethi
Okutan, birçok grupla birçok farklı
türde müzik yaptı. Bu arada 2006
yılında kurulan ve yine Ankara’ lı de-
ğerli müzisyenlerden oluşan Funk-rock
grubu Riskk’ de yer aldı ve grubun
2007 yılında “Pasaj Müzik” etiketiyle
çıkarttıkları “Al” adlı albüm gerçekten,
hem tarzı hem de vokal kayıtları ile
göze çarpmayı başarmıştı. Önceden
MFÖ, Ajda Pekkan gibi sanatçılara
prodüktörlük yapan Arif Mardin öğrencisi Fuad Abdullah‘ın vokal yaptığı ve prodüktör-
lüğünü üstlendiği albüme bir şarkı sözü ile Murathan Mungan ve vokali ile Fuat Güner
de destek vermişti.Gelelim “Fethi Okutan Project” e; 32 dakikalık kısa bir albüm, ama
içi baya dolu olmuş ve çok değerli müzisyenler çalmış albümde. Ankara’nın önemli
stüdyoları “ÇSM” ve “Mirage” ın katkıları, dünyaca ünlü mastering ustası Ian Cooper’
ın tecrübesi ile birleşince usta bir iş çıkmış bence. Albüm bas albümü tabii, ama bas
soundları kadar gitar soundları ve tonları da müthiş olmuş. Çalanların, özellikle de
Uğur Karaman’ ın ellerine sağlık. Davul kayıtları diğerlerine göre biraz geri kalsa da,
çalan arkadaşlarım, özellikle Egemen Işık ve Gürcan Konanç’ ın da ellerine sağlık. Bu
anlamda öne çıkan şarkılar da “Zehir Zemberek”, “Pabucu Yarım” ve İç Deniz”. Ama a-
çılış şarkısı “Ehlikeyif” i de geçmeden olmaz; Volkan Öktem(davul), Emre Sarıgün(gitar)
ve Selçuk Ergen(klavye)- çok başarılı gerçekten.
Uzun süren ve çok emek verilen bu tür albümleri desteklemeliyiz ve bir ilki gerçekleşti-
ren Fethi arkadaşımızı da çok tebrik etmeliyiz. Kolay kolay rastlayamayacağınız, arşivi-
nizde bulunması gereken bir albüm "Fethi Okutan Project", edinin…
Dünya sahnelerinde ayakta alkışla-
nan, geçtiğimiz yıl ilk stüdyo albümü
KARSU/ “Confession”
“Confession”ı Hollanda’da çıkaran ve
uzun süre müzik listelerinde bir numa-
rada kalmayı başaran Karsu’ nun al-
bümü nihayet Türkiye’ de yayınlandı. 7
yaşından beri piyano çalan ve 14 yaşın-
da ilk kez babasının restoranı “Kilim”
de sahne alan Hollandalı Türk kökenli
sanatçı, daha sonra giderek Hollanda
da ünlendi ve başta New York “Carne-
gie Hall” olmak üzere 12 ülkeden fazla
ülkede en iyi caz festivallerinde sahne
aldı.
Olağanüstü bir sese sahip ve çok iyi bir
piyanist, aynı zamanda şarkı sözü yaza-
rı, aranjör ve besteci olan Karsu Dön-
mez, ilk stüdyo albümü “Confession” ı
iki prodüktör Nelson & Djosa ile birlikte
hazırlamış. Albüm “Y Kültür Sanat”
etiketiyle Sevgililer Günü’ nde yayın-
landı, yaklaşık 40 dakika ve 10 şarkıdan oluşuyor. 6 şarkının söz-müzikleri tamamen
Karsu Dönmez’ e ait. 2 şarkıda sanatçıya prodüktörler eşlik etmiş ve diğer 2 şarkı ise
bildiğimiz “Gesi Bağları” ve “Her Şeyi Yak”. Şarkılarını günlük yaşamdan esinlenerek
yazdığını söyleyen sanatçı “Confession”(İtiraf ) şarkısında sakladığı hislerini anlatırken,
“I might be” de ise “Ben büyünce ne olabilirim?” in cevabını arıyor. “Crime” şarkısı
şizofren bir genç kadının iki kişilik arasındaki bocalamasını anlatırken “Summer Bree-
ze” ise Latin Amerika’ da yazmış olduğu bir parça. Ülkemizde ise şüphesiz hoş bir klibi
olan “Gesi Bağları” büyük ilgi görecek. I Tunes caz sıralamarında 5 yıldız üzerinden 4
ve 4,5 yıldız alarak büyük başarıya imza atan “Confession” özellikle caz severler için
kaçırılmayacak bir albüm…
58
PASSAGE
Soma Madencilerinin anısına Yeni Başlayanlar İçin Kapital
Germinal / Emile Zola Kapital’in yayınlanmasından bu
Yordam Kitap, işçi sınıfı ve müca- yana kapitalizm, Marx’ın kapita-
delesi üzerine yazılmış en etki- lizm eleştirisinin yanlış ve yersiz
leyici roman olarak kabul edilen olduğunu kanıtlamaya uğra-
Germinal’i yayınladı. Kitabın şadursun Marx ve temel eseri
basım öncesi hazırlıkları sonuç- Kapital, dünyayı anlamak isteyen
lanmak üzereyken Soma’dan her yeni kuşağa uygun aletler
yüreklere ateş düşüren facia geliştirmeyi sürdürmüştür. Çoğu
haberi geldi. Bunun üzerine, insanın, dünyadaki her şeyin pek
Émile Zola’nın 19. yüzyıl ma- de düzgün yürümediği yönünde
dencilerini anlattığı bu ölümsüz en azından bir sezgisi vardır. Pek
eser, aradan 150 yıl geçmesine çok kişi de insan soyunun kar-
rağmen 19. yüzyıldaki sınıf şısında bir yığın büyük problem
kardeşleriyle benzer bir kaderi olduğu konusunda sezginin de
paylaşan Somalı Madencilere ötesine geçmiştir. İşte Marx’ın
adandı. Görüldü ki, (resmî rakamlara göre) 301 işçinin ölümüne Kapital’i niye böyle olabileceğinin en sistemli açıklamasıdır. Ne
yol açan Soma faciası, âdeta göz göre göre yaşanmıştı, çalışma var ki, Kapital’i okumanın ve anlamanın pek çok güçlüğü vardır.
koşulları ve ocakların güvenliği Germinal’de anlatılandan çok da Bu güçlüğü aşmak üzere çok sayıda giriş kitabı yazılmıştır. Mike
farklı değildi. Yordam Kitap, kitabı Somalı Madencilere adayarak, Wayne’in elinizdeki çalışması da bu okuma güçlüğünü aşmak için
“Soma unutulmasın ve yeni Soma’lar yaşanmasın!” çığlığına okurlara yardımcı olmak üzere yazılmış bir giriş kitabıdır. Kapi-
ortak olmak istiyor. Kitabın gelirini de, babasız kalan madenci ço- tal okumaya hazırlık kitabı da denebilir. Marx’ın büyük eserinin
cuklarına eğitim bursu olarak değerlendiriyor. Germinal, işçi sınıfı özünü oluşturan görüşleri sergileyen ve güncel verilerin ışığında
mücadelesini destanlaştıran bir başyapıttır. Romanda, maden Kapital’in analizinin doğruluğunu ortaya koyan kitap, güzel ve
ocaklarındaki ağır ve tehlikeli çalışma koşulları, maden işçilerinin çarpıcı resimlerle daha da çekici hale getirilmiştir.
yoksulluğu, iç dünyaları, sevgileri ve mücadeleleri üstün bir anla- [ Yordam Kitap ]
tımla tasvir edilir. Zola’nın uzun süreli gözlemlere dayanarak ince
ince ördüğü bu ölümsüz eser, tarih sahnesinde etkin bir özne
olarak kendini duyuran proletaryayı, roman kahramanı olarak
yeniden canlandırır. Acımasız sömürüyü, adaletsizliği, işçilerin
yarattıkları değerden neden hiç pay alamadıkları gerçeğini, oku-
run suratına bir tokat gibi çarpar. Yazıldığı günden bugüne dünya
Tersine Devrimler
çapında yüzden fazla ülkede yayınlanan ve sinemaya da uyar-
/ David Graeber
lanan romanda anlatılan, tarihin acı bir sayfası değildir sadece,
Siyaset, Şiddet, Sanat ve Hayal-
2014 Mayıs’ında Soma’da yaşanan büyük facianın da gösterdiği
gücü Üzerine Denemeler
gibi, işçi sınıfının güncel hikâyesidir. Eseri, Germinal’in Türkçedeki
"Bir çıkmaza girdik gibi görünü-
ilk ve (sonraki çevirilere esin olan) yetkin çevirisiyle sunuyoruz.
yor. Bildiğimiz kapitalizm görünü-
Attilâ İlhan’ın “en iyi Zola çevirmeni” dediği Hamdi Varoğlu’nun bu
şe göre dağılmaya başladı. An-
çevirisi, ilk olarak 1941 yılında Semih Lûtfi Kitabevi tarafından iki
cak finans kurumları tökezleyip
cilt halinde yayınlanmıştı.
parçalanırken, hemen akla geli-
[ Yordam Kitap ]
veren bir alternatif yok. Örgütlü
direniş dağınık ve tutarsız bir
Bir Düğün Gecesi görünüm sergiliyor... Bir iki nesil
/ Adalet Ağaoğlu sonra kapitalizmin var olmayaca-
“İntihar etmeyeceksek içelim ğına inanmak yersiz olmaz, çün-
bari!” kü sonlu bir gezegende sonsuz
“Denebilir ki, Türkiye’de aydın ve süreğen bir büyüme makinesi
sorununu Türkiye’nin tarihsel işletmek mümkün değil. Ancak ilericilerin ve antikapitalistlerin bu
dönüşümüne somut insana olasılık karşısında görünürdeki ilk refleksi, çoğu zaman korkup
eklemleyen romanlar, ilk kez varolana tutunmak. Çünkü daha da baskıcı ve yıkıcı olmayacak
Adalet Ağaoğlu’nun çabasıyla bir alternatif tahayyül edemiyorlar." Düşünür, aktivist ve antro-
gerçekleştirilmiştir. Ağaoğlu, polog David Graeber'in bu denemeleri yeni siyaset stratejileri,
günümüzün hiç kuşkusuz en küresel ticaret, borçlanma, hayalgücü, şiddet, estetik, feminizm,
önemli romancısı. Bir Düğün yabancılaşma gibi temaları konu alıyor. Bununla beraber hiç bek-
Gecesi, yalnız uzmanların, eleş- lenmedik yerlerde sürgün veren umut dolu hareketlerin de izini
tirmenlerin üzerinde düşünce süren Graeber, siyaset ve iktidar hakkındaki bildik varsayımların
birliğine vardığı bir roman değil; inkâr edilmez bir şekilde yıkıldığı bugün tek bir seçeneğimiz ol-
aynı zamanda geniş bir okuyucu duğunu vurguluyor: "İnsanların özde ne olduğuna, dünyadan ve
kitlesi tarafından benimsenen, tartışılan bir eser.” Hilmi Yavuz birbirlerinden ne beklemelerinin makul olacağına dair yeni bir dil,
Oğuz Atay’ın Tutunamayanlar’ı ile aydınların iç dünyasına açılan yeni bir sağduyu yaratmak için bir an evvel kolları sıvamak." Bu
pencere, Adalet Ağaoğlu’nun o nefis yapıtı Bir Düğün Gecesi ile seçeneğin hiç de imkânsız olmadığını gösteren Graeber, hayal-
Tanpınar’ın Huzur’unun bir uzantısı niteliğine bürünmektedir. gücünü ve yaratıcılığı körükleyen bu denemeleriyle bugün sokağa
Vedat Günyol dökülen milyonlar için yepyeni bir yol haritası öneriyor.
[ Everest Yayınları ] [ Everest Yayınları ]

KİTAPLIK
Bir İsyanı Fotoğraflamak /
Özcan Yurdalan
“Türkiye toplumu tarihinin en
önemli dönemeçlerinden birin-
den geçerken hiç olmadığı kadar
çok sayıda görüntü kaldı geri-
de. Gezi Parkı işgalini, Taksim
Meydanı’ndan sokaklara yayılan
direnişi görüntüleyen binlerce
kişinin topluca bir hafıza yarat-
ma gayretine tanık olduk. Çeşitli
biçimler alarak evrilip dönüşen
isyan, görsel kayıt tutmaya ça-
lışan fotoğrafçı ve videograflar
için önemli verilerle doluydu.
“Fotoğrafçılar isyanın her yerin-
de ve her anında bulunmaya çalıştılar. hiçbir tanıklıktan eksik
kalmamak için olağanüstü bir gayret gösterdiler. Görüntüler,
şimdiye kadar yaşadığımız toplumsal hareketler içinde en geniş
etkiyi geleneksel medyada olduğu kadar alternatif mecralarda yer
alarak yarattı. Bu durum görsel haberciler kadar güvenlik güçleri
tarafından da fark edildi. “Bu süreçte görsel haberciliğin saygın
bir medya olarak yeniden doğabilmesi ve dürüst habercilik ilkele-
rinin hakkıyla yerine getirilebilmesi için fotoğrafçıların ve fotoğraf
mecralarının eline güçlü bir fırsat geçti. Bu kitap Gezi direnişinde
üretilen görsel tanıklıklarla ilgilenirken, nakledilen görüntülerin
fotoğrafçıların zihnindeki bağlamlarını anlamaya çalışıyor…”
[ Agora Kitaplığı]
Jean-Luc Godard
/ David Sterritt
“Sinema bir düş ya da ha-
yal ürünü değildir. Sinema
hayattır. Ben filmlerle hayat
arasında bir fark görmüyo-
rum. Mesela cinsellik de,
hayatta ne rol oynuyorsa
sinemada aynı rolü oynar.
Aynı sebeple, bir filmin sem-
bolik olabileceğine ihtimal
vermem; çünkü bir film,
gerçeğin fotoğrafının çekil-
mesidir. İyi bir film yapmak,
problemleri farklı biçimde
ortaya koyma meselesidir.
Siyasal bir film yapmak istiyorsanız, kuşkuları ortaya koymak
zorundasınız. O yüzden eleştiriyi de film yönetmeninde değil,
filmin içinde aramalısınız. “Öte yandan, film hem bir deneyim-
dir hem de bir gösteri işidir. Gösterinin açıklanacak bir tarafı
yoktur. Bugün yaygın olan eğilim, filmlerde sözlerin önce,
görüntülerin sonra gelmesidir. Oysa olması gereken bunun
tam tersidir. Bizim bir kez daha görüntülerle düşünmeyi öğ-
renmemiz gerekiyor; filmler o zaman daha gerçekçi olacaktır.
“Ben aşk arayışı içindeyim, fakat çalışma aracılığıyla. İnsan-
lar aşkla işi ayırmaya çalışıyorlar, oysa ben bunun mümkün
olduğu kanısında değilim. Filmler, insanın içine bakmayı
sağlayan yegâne şeylerdir. Ben, gerçek ülkesi dil, toprağı ise
filmler olan birisiyim. Biz kadınlara âşık olmadan, paraya âşık
olmadan, savaşa âşık olmadan önce sinemaya âşık olduk.
Bana hayatı keşfettiren sinema oldu ve biliyorum ki aşksız
film olmaz.”
[ Agora Kitaplığı]
59
Martin Eden / Jack London
Martin Eden, denizci bir gencin
kişiliğinden ödün vermeden sınıf
atlama çabalarını anlatıyor. Zengin
bir ailenin kızına âşık olan Martin
Eden, ona erişebilmek uğruna
kendini ilme ve ünlü bir yazar olma
hayaline adıyor; bu hayal uğruna
takıntılı denilebilecek bir şekilde
varını yoğunu ortaya koyuyor. Mar-
tin Eden, azmi ve zekâsıyla yalnız-
ca işçi sınıfını değil, girmeye ça-
lıştığı burjuva dünyasını da aşıyor.
Böylece maskelerin ardında yatanı
görüyor, toplumun gerçek yüzünü
idrak ediyor. Neticede her iki sınıfa
da ait olamamanın yorgunluğu, yazarlık serüveninde çektiği fiziksel
ve ruhsal zorluklara eklenince Martin, derin bir yalnızlığa sürükleni-
yor. Başarı sürecinin haşinliğinin sonunda başarının tatminsizliğiyle
karşı karşıya kalıyor. Jack London'ın başyapıtı olan bu trajik roman,
okurlarını tıpkı Martin'in hayatı gibi dalgalı bir yolculuğa çıkarıyor.
[ Can Yayınları ]
Osmanlı’dan Günümüze Kürtler /
Naci Kutlay
Osmanlı İmparatorluğu'ndan
modern Türkiye'ye miras kalan
ve aktüel değeri hiç kaybolma-
yan "Kürt sorunu"na tarihsel bir
perspektiften bakmamızı sağlıyor.
Geç Osmanlı ve erken cumhuriyet
dönemlerinde etnik ve ulusal
kimliklerinin ayırdına varmaya
başlayan Kürtlerin bu dönemler
boyunca kurdukları cemiyetler,
çıkardıkları gazete ve dergiler
hakkında kitapta önemli bilgiler
yer alıyor. Koçgiri'den Dersim'e,
Şeyh Said'den Ağrı'ya uzanan
Kürt isyanları, Kürtlerin bu isyanlar sırasındaki diplomatik çalış-
maları ve Kürt aşiretlerinin birbirleriyle olan ilişkileri kitapta bütün
ayrıntılarıyla inceleniyor. Naci Kutlay’ın notlarının ilk göze çarpan
özelliği kuşkusuz yelpazesinin genişliği. Kişiler, kurumlar, belgeler,
bilgiler… Kadim çağlardan günümüze ve geleceğe bir yolculuk…
Selçuklular, Osmanlılar, Safeviler, Ermeniler, İttihat ve Terakki,
"Kurtuluş Savaşı", Cumhuriyet... ve bunların Kürtlerin uluslaşma
seyrindeki yeri üzerine ayrıntı zenginliğiyle yüklü anlatımı...
[ Dipnot Yayınları]
Kışlada Sol Kırım
/ Rahmi Yıldırım
12 Mart, 12 Eylül darbelerinin “asker
mağdurları” tüm sivil iktidarlarca hep
“lanetli” sayıldı. O
mağdurlar sadece haksız tutuklama
kurbanı değildi; işkence kurbanıydı!
Birçoğu, başta İstihbarat ve Dil Okulu,
görevli askerlerce işkenceden geçirildi.
O subay ve astsubaylar, işkence leke-
siyle göreve ve hayata devam etti; belki
subayların bazısı çok çok yükseldi!
İşkence gören subay, astsubay ve öğ-
renciler ise, TSK ve hükümetlerce hayat
boyu adaletsizliğe mahkûm edildi.
[ Karınca Yayınları ]
 ROUTE,
farkıyla ön
plana çıkan
yeni mekanı…

Selanik 2 caddesi No: 70

Kızılay/Ankara
(0312) 424 0023
Finedine restaurant, performans,
teras vip gibi bir çok farklı
konseptin bir araya getirildigi
ROUTE’da blues&jazz
performansları dikkat çekiyor.
Bence şimdi sen de herkes gibisin

Gözlerim gözünde aşkı seçmiyor

Onlardan kalbime sevda geçmiyor
Ben yordum ruhumu biraz da sen yor
Çünkü bence şimdi herkes gibisin

Yolunu beklerken daha dün gece

Kaçıyorum bugün senden gizlice
Kalbime baktım da işte iyice
Anladım ki sen de herkes gibisin

Büsbütün unuttum seni eminim

Maziye karıştı şimdi yeminim
Kalbimde senin için yok bile kinim
Bence sen de şimdi herkes gibisin

Nazım Hikmet Ran