PP GIẢI TOÁN TỪ CƠ BẢN ĐẾN NÂNG CAO - ĐẠI SỐ 9 - TẬP 1

Chủ đề 4: RÚT GỌN BIỂU THỨC

A. PHƯƠNG PHÁP

Phương pháp:

1. Dùng các quy tắc tính, nhân chia đa thức và các hằng đẳng thức đáng nhớ.

a.  a  b   a 2  2ab  b 2 b.  a  b   a 2  2ab  b 2
2 2

c. a  b   a  b   a  b  d.  a  b   a 3  3a 2b  3ab 2  b3
2 2 3

e.  a  b   a 3  3a 2b  3ab 2  b3 f. a  b   a  b   a  ab  b 
3 3 3 2 2

g. a  b   a  b   a  ab  b 
3 3 2 2

2. Các phép toán về căn bậc hai

a. Hằng đẳng thức căn bậc hai.

A2  A

b. Khai phương một tích

Cho A, B là những biểu thức không âm ta có tính chất:

A. B  A. B

c. Khai phương một thương.

Cho A là biểu thức không âm, B là biểu thức dương ta có tính chất:

A A

B B

3. Sử dụng các quy tắc cộng trừ phân số, quy tắc đăth mẫu số chung, quy tắc đặt nhân tử chung
và rút gọn

Nguyễn Quốc Tuấn - quoctuansp@gmail.com Trang số 5

 PP GIẢI TOÁN TỪ CƠ BẢN ĐẾN NÂNG CAO - ĐẠI SỐ 9 - TẬP 1
B. BÀI TẬP MẪU CÓ HƯỚNG DẪN GIẢI

Bài tập mẫu 1: Rút gọn các biểu thức sau(giả sử các biểu thức đều có nghĩa):

a. b.

c. d.

e. f.

g. h.

Hướng dẫn giải

a. MTC:  x 1  
x 1

 
1 x : 1
Ta có biến đổi: A 
 x 1
  x 1  
x 1  x 1


x 1 x x 1
A 
 x 1  
x 1 1

1
Vậy: A  .
x 1

b. MTC:  x 2  x 2 

B
x    x  2 
x 2 2 x 2
Ta có biến đổi:
 x  2  x  2 x4

x2 x 2 x 4 1
B 
x 2 x4
x4 1
B 
x 2 x4

Nguyễn Quốc Tuấn - quoctuansp@gmail.com Trang số 6

 PP GIẢI TOÁN TỪ CƠ BẢN ĐẾN NÂNG CAO - ĐẠI SỐ 9 - TẬP 1
1
Vậy: B  .
x 2

x 1 x 1
c. Ta có biến đổi: C  x x  1 : x  1
 

C
x 1

 x 1  x 1 
x  x 1  x 1
x 1
C
x

x 1
Vậy: C  .
x

d. MTC:  x 3  x 3 

D
2 x

x

3x  3
  2 x 2 x 3
:   
Ta có biến đổi:  x 3

x 3  x 3  x 3  
   x 3 


D
2 x  x 3  x   
x  3  3x  3

x 3
 x 3  x 3  2 x 2 x 3

2 x  6 x  x  3 x  3x  3 x 3
D 
 x 3  x 3  x 1

3 x  3 x 3
D 
 x 3  x 3  x 1

D
3  x 1  
x 3

3
 x 3  x 3  x 1 x 3

3
Vậy: D 
x 3

e. MTC:  x 2  x 2 

E
x 2 x 2

 x 2  x 2 
Ta có biến đổi:
 x 2  x 2  x

Nguyễn Quốc Tuấn - quoctuansp@gmail.com Trang số 7

 PP GIẢI TOÁN TỪ CƠ BẢN ĐẾN NÂNG CAO - ĐẠI SỐ 9 - TẬP 1
2 x
E 2
x

Vậy: E  2

f. MTC: x và  x 1  
x  1 cho hai biểu thức trong ngoặc.

 x  1   1 1 2


Ta có biến đổi: F     
 x   x  1

x 1  x 1  
x 1 


x 1 x 1 x 1 2
F 
x x 1 
x 1  
x 1 2 x 2
F 
x  x 1  x 1 
F
x 1
.
2  x 1 
x  x 1  x 1 
2
F
x

2
Vậy: F  .
x

    
2
x 3 x 2 x 2
g. Ta có biến đổi: T
x 3 x 2

T  x  3 x  2 1

Vậy: T  1 .

h. MTC:  x 4  x 4 
x 4 x 4 x 4
Q .
Ta có biến đổi:
 x 4  x 4  x

Nguyễn Quốc Tuấn - quoctuansp@gmail.com Trang số 8

 PP GIẢI TOÁN TỪ CƠ BẢN ĐẾN NÂNG CAO - ĐẠI SỐ 9 - TẬP 1
2 x 1
Q .
x 4 x
2
Q
x 4

2
Vậy: Q  .
x 4

Bài tập mẫu 2: Rút gọn các biểu thức sau:

a. b.

c. d.

e. f.

g. h.

i.

Hướng dẫn giải

3 4 12
B  
a. Ta có biến đổi: x 2 x 2  x 2  x 2 
MTC:  x 2  
x 2 .

3   
x 2 4 
x  2  12 3 x  6  4 x  8  12
Biểu thức trở thành: B  
 x  2  x  2  x 2  x 2 

B
7 x  14

7  x 2  
7
 x 2  x2   x 2  x2  x 2

Nguyễn Quốc Tuấn - quoctuansp@gmail.com Trang số 9

 PP GIẢI TOÁN TỪ CƠ BẢN ĐẾN NÂNG CAO - ĐẠI SỐ 9 - TẬP 1
7
Vậy: B 
x 2

 1 1  x 2
b. Ta có biến đổi: B    
 x 2 x 2 x

x 2 x 2 x 2
B .
( x  2)( x  2) x

2
B
 x 2 
2
Vậy: B 
 x 2 
1 2 x 1
c. Ta có biến đổi: A  x x  1  x  1 x  1  x x  1
      

A
 
x  1  2 x. x   x 1
x  x 1  x 1 
x 1  2x  x 1
A
x  x 1  x 1 
2x  2
A
x  x 1  x 1 

A
2   x 1 x 1 
x  x  1  x 1 
2
A
x

2
Vậy: A  .
x

x x  2x
d. Ta có biến đổi: A  x  1  x x  1
 
MTC: x  x 1 . 

Nguyễn Quốc Tuấn - quoctuansp@gmail.com Trang số 10

 PP GIẢI TOÁN TỪ CƠ BẢN ĐẾN NÂNG CAO - ĐẠI SỐ 9 - TẬP 1
x x  x  2x
Biểu thức trở thành: A  x  x 1 

A

x x  2 x 1   A x2 x 1
x  x 1  x 1

 
2
x 1
A  A  x 1
x 1

Vậy: A  x  1 .

e. Ta có biến đổi: P   
2
x 1 x  x  x 1
.
x 1 x 1

x  2 x 1
P  x 1 .  x 1

 
2
x 1
P   x  1
x 1
P   x  1  x 1 
P  x 1

Vậy: P  x  1

 
1 1 x
f. Ta có biến đổi: C   
 x 1

x x 1    x 1


x 1 x
C .
x  x 1  x 1
1
C
x 1

1
Vậy: C 
x 1

xy  x y .
g. Ta có biến đổi: G 
xy
 x y 
G  x y .  x y 
G x y

Vậy: G  x  y .

Nguyễn Quốc Tuấn - quoctuansp@gmail.com Trang số 11

 PP GIẢI TOÁN TỪ CƠ BẢN ĐẾN NÂNG CAO - ĐẠI SỐ 9 - TẬP 1

A
a  a 1  
a 1
h. Ta có biến đổi:
 a 1  a 1  a 1

a a 1
A 
a 1 a 1
a  a 1
A
a 1
1
A
a 1

1
Vậy: A  .
a 1

x  x  3  3  x  3  x  x 3 
i. Ta có biến đổi: P  
 x 3  x 3  x

 x  3  x 3  x3
P   
x 3  P    x 3 
 x 3  x 3  x 3

P
x 3  x 3  x 3   P  x 3 x 9  12
x 3 x 3 x 3

12
Vậy: P 
x 3

Bài tập mẫu 3: Rút gọn các biểu thức sau(giả sử các biểu thức đều có nghĩa):

a. b.

c. d.

e. f.

Hướng dẫn giải

x 10 x 5
a. Ta có biến đổi: A  x  5  x  5 x  5  x  5
  

Nguyễn Quốc Tuấn - quoctuansp@gmail.com Trang số 12

 PP GIẢI TOÁN TỪ CƠ BẢN ĐẾN NÂNG CAO - ĐẠI SỐ 9 - TẬP 1
MTC:  x 5  
x 5 .

x  x  5  10 x  5 
 x 5 
Biểu thức trở thành: A 
 x  5  x  5
x  5 x  10 x  5 x  25
A
 x 5  x 5 
x  10 x  25
A
 x 5  x 5 
 
2
x 5
A
 x 5  x 5 
x 5
Vậy: A  .
x 5

b. MTC:  x 1  x 1 
 
3 x 1 1  1
Ta có biến đổi: P  :

  x 1  x 1  x 1 x x 1
  

P
3 x 1 x 1

x  x 1 
 x 1  x 1  1

P
2   x  x  1
x 1

 x  1  x  1
Vậy: P  2 x

c. MTC: a  a  1 và  a 1  
a  1 cho hai biểu thức trong ngoặc

   
a 1 : 1  2
Ta có biến đổi: P  
 a 1

a a 1     a 1
   a 1  
a 1 


P
a 1

 a 1  a 1 
a  a 1  a 1

Nguyễn Quốc Tuấn - quoctuansp@gmail.com Trang số 13

 PP GIẢI TOÁN TỪ CƠ BẢN ĐẾN NÂNG CAO - ĐẠI SỐ 9 - TẬP 1
 a  1  a 1 
P
a  a 1 
a 1
P
a

a 1
Vậy: P  .
a

15 x  11 3 x 2 2 x 3
d. Ta có biến đổi: P   
 x 1  x 3  x 1 x 3

MTC:  x 1 
x 3 .

15 x  11  3 x  2    
x 3  2 x 3  
x 1
Biểu thức trở thành: P 
 x  1  x  3
15 x  11  3x  9 x  2 x  6  2 x  2 x  3 x  3
P
 x 1  x 3 
5 x  7 x  2
P
   x  3
x 1

P
 x  1  2  5 x 

 x  1  x  3
25 x
P
x 3

25 x
Vậy: P 
x 3

e. MTC:  1  x   1  x 

4 2 x 5
Ta có biến đổi: B  x  1  1  x  1  x 1  x
  

B

4 1 x  2   
x 1  x  5

1 x  1 x 
44 x 2 x 2 x 5
B
1 x  1 x 

Nguyễn Quốc Tuấn - quoctuansp@gmail.com Trang số 14

 PP GIẢI TOÁN TỪ CƠ BẢN ĐẾN NÂNG CAO - ĐẠI SỐ 9 - TẬP 1
1 x 1
B 
1 x  1 x  1 x

1
Vậy: B  .
1 x

 
a 2 a 2  a4
N  
  
f. Ta có biến đổi:  a 2 a 2  3 a
 

2 a a4
N 
a4 3 a

2
Vậy: N 
3

TÌM ĐỌC BỘ SÁCH THAM KHẢO TUYỂN SINH 10

NH: 2020-2021-MỚI NHẤT

Nguyễn Quốc Tuấn - quoctuansp@gmail.com Trang số 15

 PP GIẢI TOÁN TỪ CƠ BẢN ĐẾN NÂNG CAO - ĐẠI SỐ 9 - TẬP 1
+ Cập nhật dạng toán mới và Phương pháp mới
+ Cập nhật các đề thi mới trên toàn quốc
+ Viết chi tiết và dễ hiểu.
* Trọn bộ gồm 4 quyển, Giá 480.000 đồng
=> Free Ship, thanh toán tại nhà.

Bộ phận bán Sách: 0918.972.605(Zalo)

Đặt trực tiếp tại:
https://forms.gle/ooudANrTUQE1Yeyk6
FB: facebook.com/xuctu.book/

Nguyễn Quốc Tuấn - quoctuansp@gmail.com Trang số 16