NHỮNG TRỞ NGẠI KHI MANG

PHỤC HÌNH TOÀN HÀM

TS LÊ HỒ PHƯƠNG TRANG
ThS LỮ LAM THIÊN
BM PHỤC HÌNH RĂNG

Bs Lê Hồ Phương Trang-KhoaRHM-
5/29/19 1
ĐHYD-TpHCM
 nguyên nhân phản xạ
Những trở
ngại ngay
tức thời trở ngại về cơ học
Những
than
phiền Thẩm mỹ

khi Buồn nôn thứ phát

mang Khô miệng và cảm giác

nguyên nhân nóng bỏng
PHTH phản xạ
Mất vị giác
Những
trở ngại Dị ứng
muộn
nguyên nhân cơ Đau
học và chức
năng Tình trạng cắn má lưỡi

PH kém dính và vững

Trở ngại về phát âm
 I.NHỮNG TRỞ NGẠI NGAY TỨC THỜI
1.Trở ngại có nguyên nhân phản xạ: buồn nôn
1.1 Nguyên nhân:
- Tinh thần bệnh nhân
- Sự tiếp xúc của hàm giả và khẩu cái mềm và lưỡi
- Giới hạn sau của nền hàm hàm trên không phù hợp
- Hàm lỏng lẻo
1.2 Khắc phục: nên phát hiện sớm và điều trị ngay lần đầu tiếp xúc đầu
- Làm quên sự chú ý của bệnh nhân đối với hàm giả.
- Khi gắn hàm:
+ Gây tê tại chỗ / dùng thuốc an thần è cắt nôn
+ Gắn HD trước, HT sau
+ Cho cắn khít răng liên tục, hít thở mạnh và sâu bằng mũi, vận động
hàm để làm quên sự chú ý của bệnh nhân với hàm giả

Bs Lê Hồ Phương Trang-KhoaRHM-
5/29/19 3
ĐHYD-TpHCM
 I.NHỮNG TRỞ NGẠI NGAY TỨC THỜI
2. Những trở ngại về cơ học:
2.1. Nguyên nhân:
- Thể tích hàm lớn, vướng
- Đau khi cắn ở khớp cắn trung tâm do:
+ Phần niêm mạc hàm không trơn láng
+ Điểm chạm sớm
+ Nén ép ở một số vùng
. Bờ của vùng giảm nén của khớp cắn
. Mặt trong của hàm giả ở đường chéo trong / những lồi
xương
. Nơi bám của dây chằng

2.2 Khắc phục:

- Giải thích cho bệnh nhân vì sao hàm to:
+ Bù trừ phần đã mất do tiêu xương
+ Tạo sự nâng đỡ cho môi má à thẩm mỹ
+ Bờ hàm dầy, tròn, bóng láng à dính và vững

Bs Lê Hồ Phương Trang-KhoaRHM-
5/29/19 4
ĐHYD-TpHCM
1. Thẩm mỹ:
II. NHỮNG TRỞ NGẠI MUỘN
Vấn đề Nguyên nhân Khắc phục
Những than phiền có • Tâm lý • đánh giá chính xác yêu cầu
thể phát sinh từ phía không ổn thẩm mỹ của bệnh nhân
bệnh nhân hay từ phía định của bn • dành thời gian cho bệnh nhân
gia đình: • Ý kiến của phê bình
• màu răng quá sáng hay gia đình hay • sử dụng nhiều phương tiện trợ
bạn bè giúp: ảnh, hàm cũ hay phục
quá tối • Sự thay đổi hình hướng dẫn thẩm mỹ
• răng quá nhỏ hay quá to từ hàm cũ • cho bệnh nhân soi gương và
sang hàm chụp hình lại khi bệnh nhân đã
• sắp xếp đều hay không mới khá đột đồng ý ở giai đoạn thử răng
đều ngột • ghi lại trong hồ sơ màu răng
• Giai đoạn bệnh nhân đã đồng ý
• thiếu khe hở thử răng • cần bình tĩnh,kiên nhẫn giải
thích cho bệnh nhân hiểu và
chấp nhận sự thẩm mỹ tương
đối của hàm
Bs Lê Hồ Phương Trang-KhoaRHM-
5/29/19 5
ĐHYD-TpHCM
 •Thấy quá nhiều răng •mặt phẳng khớp cắn •Chọn MPN phù hợp thẩm
không phù hợp mỹ
•vị trí của răng trước trên •sắp răng tuân theo thẩm
không đúng trên sống hàm mỹ do gối sáp xác định

• Nếp nhăn ở khóe mép •Vị trí răng trước không •Điều chỉnh răng ở vị trí
đúng thích hợp.
•KTD thấp •Xử lý KTD thấp

•Màu sắc răng không tự •Da của bệnh nhân không •Chọn màu răng thích hợp
nhiên phù hợp với màu răng

•Tầng mặt dưới không hài •Giảm KTDà giảm •Xử lý KTD thấp
hòa với tầng mặt giữa khoảng cách mũi-
cằmàgiảm cân đối trên
khuôn mặt

Bs Lê Hồ Phương Trang-KhoaRHM-
5/29/19 6
ĐHYD-TpHCM
 II. NHỮNG TRỞ NGẠI MUỘN
2. Trở ngại có nguyên nhân và phản xạ
2.1. Buồn nôn thứ phát
a. Nguyên nhân:
• Hàm trên không dính à va chạm 1/3 sau lưng lưỡi, màn hầu.
• Postdam không đúng (ngắn/dài)
• KTD thấp à chạm vùng sau phục hình và lưng lưỡi khi nuốt
• Cung răng dưới quá hẹp ở vùng răng cối à lưỡi bị ép cao hơn bình
thường à chạm 1/3 sau lưng lưỡi với phục hình
b. Xử trí:
- điều trị nguyên nhân

Bs Lê Hồ Phương Trang-KhoaRHM-
5/29/19 7
ĐHYD-TpHCM
 Bs Lê Hồ Phương Trang-KhoaRHM-
5/29/19 8
ĐHYD-TpHCM
2.2. Khô miệng và cảm giác nóng bỏng
a. Vị trí:
- ½ trước khớp cắn
- Mặt trong môi trên và trong vùng thắng
b. Nguyên nhân:
- Tại chỗ:
Nguyên nhân Xử trí

• Khớp cắn không hài hòa:sai • Làm lại phục hình

tương quan tâm àtạo nên • Súc miệng thường xuyên với :
những vùng bị nén ép - 5 giọt teinture d’iode pha với ½ lit
• Giảm nén không đủ ở những nước
vùng không chịu nén - Dung dịch glycerin 50% pha với
nước chanh
• Lọai bỏ nguyên nhân gây rối loạn
Bs Lê Hồ Phương Trang-KhoaRHM-
5/29/19
ĐHYD-TpHCM 9
 Bs Lê Hồ Phương Trang-KhoaRHM-
5/29/19 10
ĐHYD-TpHCM
- Toàn thân

TRIỆU CHỨNG NGUYÊN NHÂN XỬ TRÍ

Cảm giác nóng bỏng ở - thường gặp ở người Sữa chữa những sai sót
mô nâng đỡ ở hàm trung niên hay những của hàm giả
trên nhưng cũng có người già. Bổ sung vitamin,dinh
thể liên quan tới -yếu tố toàn thân hay yếu dưỡng
những mô nâng đỡ tố tâm thần Liệu pháp chống trầm
khác trong miệng như cảm.
lưỡi Phối hợp điều trị nội khoa

Lưỡi đỏ, cứng có thể là Thiếu hụt vitamin B12 điều trị y khoa
viêm lưỡi

Vết trầy xước liên quan -tác dụng phụ của việc - nước bọt nhân tạo
tới hàm giả, niêm mạc dùng thuốc
dính vào ngón tay và -bệnh toàn thân
than phiền khô miệng Bs Lê Hồ Phương Trang-KhoaRHM-
5/29/19 11
ĐHYD-TpHCM
Tật đẩy lưỡi gây nên Thói quen xấu Khó xử lý.
khoảng hở khi Điều trị bằng cách điều chỉnh
nhai.Thường gặp ở khớp cắn hay trục răng
những người già

Sự hiện diện của herpes Herpes simplex hay Hàm giả là điều kiện thuận lợi cho
trong miệng herpes zoster. herpes phát triển.
Tiền sử và vị trí làm Thuốc (vd, acyclovir)
cho sang thương
nặng hơn

Xuất hiện những nốt Viêm miệng liên - Tốt nhất nên tháo hàm và điều
ban đỏ không đau ở quan tới hàm giả. trị cho đến khi lành thương và làm
niêm mạc nâng đỡ hàm lại hàm khác
trên, cũng có thể xuất - Thuốc diệt nấm+ vi khuẩn (vd:
hiện chung với viêm miconazole)
Bs Lê Hồ Phương Trang-KhoaRHM-
khóe môi.
5/29/19
ĐHYD-TpHCM
12
 II. NHỮNG TRỞ NGẠI MUỘN
2.3. Mất vị giác:
a. Nguyên nhân:
- Tâm lý
- Do bản nền che phần lớn niêm mạc vòm miệng nơi có cơ quan cảm
thụ
- Bệnh nhân lớn tuổi à nụ vị giác teo
- Bản nền nhựa dày à giảm cảm nhận về nhiệt độ
b. Xử trí:
- Giải thích cho bệnh nhân,
- Khuyên bệnh nhân thêm gia vị vào thức ăn,
- Dùng thức ăn nóng lạnh nhiều à kích thích nụ vị giác còn lại,
- Bản nền kim loại à truyền nhiệt độ nhanh.

Bs Lê Hồ Phương Trang-KhoaRHM-
5/29/19 13
ĐHYD-TpHCM
 Bs Lê Hồ Phương Trang-KhoaRHM-
5/29/19 14
ĐHYD-TpHCM
 II. NHỮNG TRỞ NGẠI MUỘN

2.4. Dị ứng:

Dị ứng với vật liệu nền hàm à có thể liên quan tới monomer của nhựa acrylic (thừa
monomer ).

Xử lý:

- đệm hàm nhựa nấu,

-làm lại hàm sử dụng nhựa polycarbonat/ nền nhựa trong với những đề phòng sau:

- Kiểm tra trước sự dung nạp đối với vật liệu mới,

- Trùng hợp nhựa phải hoàn toàn,

- Loại bỏ verni có màu và sắc tố.

Bs Lê Hồ Phương Trang-KhoaRHM-
5/29/19 15
ĐHYD-TpHCM
3.Trở ngại về cơ học và chức năng
3.1.Đau:

TRIỆU CHỨNG NGUYÊN NHÂN KHẮC PHỤC

đau tại một chỗ nhất định Bọt nhựa hay chỗ Phát hiện bọt, gờ
bén trong nền bén; dùng vật liệu
hàm do sự thiếu chữa đau để xác
sót của la bô định điểm lộ.

đau trên mô nâng đỡ - Bờ hàm dài Điều chỉnh bờ hàm

- khoảng hở sinh lý Thiếu khoảng hở
không thích hợp sinh lý à đệm
hàm
Bs Lê Hồ Phương Trang-KhoaRHM-
5/29/19 16
ĐHYD-TpHCM
 Chấn thương do bờ hàm dài

Bs Lê Hồ Phương Trang-KhoaRHM-
5/29/19 17
ĐHYD-TpHCM
 Đau họng khi nuốt
Đau phát ra tiếng ‘click’
liên quan tới khớp TDH
khi mở,đóng hay đưa
hàm ra trước
Bs Lê Hồ Phương Trang-KhoaRHM-
5/29/19
Post-dam quá sâu Tạo postdam theo
pp sinh lý
Hội chứng loạn năng - Kiểm tra kỹ lưỡng
TDH có liên quan tới hàm giả
- sự thay đổi nhanh - chú ý tới KTD
KTD của hàm mới.
- các yếu tố tâm lý
hay là một phần của
bệnh toàn thân.
18
ĐHYD-TpHCM
3.2.Tình trạng cắn má-cắn lưỡi

NGUYÊN NHÂN XỬ TRÍ

Cắn má • sự thâm nhập của mô • Loại bỏ nguyên nhân

vùng má • Tăng bề dày nướu
• sắp răng cắn đối đầu hàm trên
hoặc không đủ độ cắn • Giảm kích thước
chìa ngoài-trong răng cối
• giảm KTD dưới

Cắn lưỡi • Sắp răng nghiêng phía • Sắp răng lại

lưỡi • Làm lại hàm
• KTD không đủ
• Mặt phẳng nhai không
đúng
Bs Lê Hồ Phương Trang-KhoaRHM-
5/29/19 19
ĐHYD-TpHCM
 Giảm KTD
(Demetrio L. Brunello)
Bs Lê Hồ Phương Trang-KhoaRHM-
5/29/19 20
ĐHYD-TpHCM
 3.3. Phục hình kém dính và vững ổn

- mất sự tiếp xúc chính xác của nền hàm

- thiếu hoặc thừa vành khít
- thiếu bờ dày của phục hình
- khớp cắn không thăng bằng
- lún mô nâng đỡ

Bs Lê Hồ Phương Trang-KhoaRHM-
5/29/19 21
ĐHYD-TpHCM
 Thiếu bờ phục hình vùng gối hậu nha
(Demetrio L. Brunello)

Bs Lê Hồ Phương Trang-KhoaRHM-
5/29/19 22
ĐHYD-TpHCM
 Thiếu bờ phục hình ở đáy hành lang
(Demetrio L. Brunello)

Bs Lê Hồ Phương Trang-KhoaRHM-
5/29/19 23
ĐHYD-TpHCM
Tương tác giữa ba yếu tố chính gây ra đau (Wilding)

Phân phối
không đồng
đều

Lực nhai
Giảm đề
không bình
kháng
thường

Robin Wilding

§ riêng lẻ một yếu tố có thể không gây đau

§ kết hợp với một hoặc hai yếu tố thì đau trở nên nhiều hơn
Bs Lê Hồ Phương Trang-KhoaRHM-
5/29/19 24
ĐHYD-TpHCM
 Ba yếu tố chính gây ra đau
khi mang hàm giả

Phân phối không đồng đều: gai xương, nền hàm không
khít sát, KTD cao, khớp cắn không hài hoà.

Lực nhai không bình thường: nhai thức ăn cứng,

nghiến xiết răng, chỉ có 1 hàm giả (đối diện răng thật).

Giảm đề kháng: các yếu tố toàn thân và lão hóa.

Bs Lê Hồ Phương Trang-KhoaRHM-
5/29/19 25
ĐHYD-TpHCM
3.4.Trở ngại về phát âm:

TRIỆU CHỨNG NGUYÊN NHÂN XỬ TRÍ

• Âm gió: s • KTD • Kiểm tra KTD
• Âm môi: p,b • Vị trí răng • Kiểm tra độ cắn phủ
• Âm môi-răng:f ,v • Bề dầy nền hàm • Nền hàm ở khẩu cái
không tiếp xúc với
lưỡi,
• Cho bệnh nhân phát
âm thử

Bs Lê Hồ Phương Trang-KhoaRHM-
5/29/19 26
ĐHYD-TpHCM
 3.5.Những yếu tố gây ra sự lỏng hàm và di chuyển hàm

TRIỆU NGUYÊN NHÂN XỬ TRÍ

CHỨNG

Lỗi khớp Khớp cắn trung tâm và Lên lại giá khớp điều chỉnh và tiến
cắn tương quan tâm không hành điều chỉnh khớp cắn.
trùng nhau

Bs Lê Hồ Phương Trang-KhoaRHM-
5/29/19 27
ĐHYD-TpHCM
 Sai KC ở TQT : vị trí LMTĐ

Bs Lê Hồ Phương Trang-KhoaRHM-
5/29/19 28
ĐHYD-TpHCM
 KC ở TQT : các R không gài khớp đúng

Bs Lê Hồ Phương Trang-KhoaRHM-
5/29/19 29
ĐHYD-TpHCM
 Ghi KC kiểu Tench

Bs Lê Hồ Phương Trang-KhoaRHM-
5/29/19 30
ĐHYD-TpHCM
Chấn 1.Cao KTD, • Giảm chiều cao
thương mô 2.Sai KC của răng dưới
sống hàm 3.Răng cối sau cùng đặt về sau nhưng vẫn lưu tâm
quá àTiếp xúc cắn khớp trên tới vấn đề thẩm mỹ
mặt phẳng nghiêng sẽ làm cho • Bỏ các răng ở phía
hàm có xu hướng trượt ra trước sau
4.Mặt phẳng khớp cắn không • Sắp lại răng hoặc
phù hợp và lực nhai có xu làm lại hàm giả
hướng ra trước à hàm di
chuyển trên mô nâng đỡ.

Bs Lê Hồ Phương Trang-KhoaRHM-
5/29/19 31
ĐHYD-TpHCM
 Răng cối sau cùng đặt về sau quá àhàm
trượt ra trước

Bs Lê Hồ Phương Trang-KhoaRHM-
5/29/19 32
ĐHYD-TpHCM