Grade 7 Q2 Filipino LAS2

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 68

7

Filipino
Second Quarter

LEARNING ACTIVTIY SHEET


COPYRIGHT PAGE
Learning Activity Sheet in FILIPINO
GRADE 7

Copyright © 2020
DEPARTMENT OF EDUCATION
Regional Office No. 02 (Cagayan Valley)
Regional Government Center, Carig Sur, Tuguegarao City, 3500

“No copy of this material shall subsist in any work of the Government of the Philippines. However, prior
approval of the government agency or office wherein the work is created shall be necessary for
exploitation of such work for profit.”

This material has been developed for the implementation of K to 12 Curriculum through the Curriculum
and Learning Management Division (CLMD). It can be reproduced for educational purposes and the
source must be acknowledged. Derivatives of the work including creating an edited version, an
enhancement of supplementary work are permitted provided all original works are acknowledged and
the copyright is attributed. No work may be derived from this material for commercial purposes and
profit.

Consultants:
Regional Director : ESTELA L. CARIÑO, EdD., CESO IV, DepEd R02
Assistant Regional Director : RHODA T. RAZON, EdD,CESO V, DepEd R02
Schools Division Superintendent : CHERRY S. RAMOS, EdD, CESO V, Santiago City
Asst. Schools Division Superintendent: CHERYL R. RAMIRO, PhD, CESE, Santiago City
Chief Education Supervisor, CLMD : OCTAVIO V. CABASAG, PhD
Chief Education Supervisor, CID : JANETTE V. BAUTISTA, EdD
Development Team
Writers: NESOLYN D. LAMAGON & FREDELYN JOY B. APOLONIO, Rosario NHS,
JERIC S. DANIELES, Salvador Integrate School, Santiago City
VISITACION L. VILLAROZA, Sinsayon NHS, Santiago City
MARY GRACE G. PABLO, Patul National High School, Santiago City
MELBETH BERGANCIA & NICOLE R. GATIWAN, Rizal NHS, Santiago City
ROBERTO R. TINIO, Divisoria High School-Main, Santiago City
CHARLES DARWIN R. SANGLAY, Balintocatoc Integrated School, Santiago City
MARRIETA M. RAMOS, Rizal NHS, Santiago City

Content Editors: FEMELYN M. CABREROS, Santiago City National High School, Santiago City
MARJORIE P. MENDOZA, Rosario National High School, Santiago City
MARIA CECILIA M. FERNANDEZ, Divisoria HS Naggasican Ext., Santiago City
ROMANO C. SALAZAR, JUN R. RAMOS, RENROSE S. RODRIGUEZ, NORALIE B.
CABANG
Language Editors: ELIZABETH R. BERDADERO, Education Program Supervisor– FILIPINO
ROMANO C. SALAZAR, JUN R. RAMOS, RENROSE S. RODRIGUEZ, NORALIE B.
CABANG
Layout Artists: JENELYN B. BUTAC, Division Librarian
Focal Persons: ELIZABETH R. BERDADERO, Education Program Supervisor– FILIPINO
MARIVEL G. MORALES, Division LRMDS Coordinator
ROMEL B. COSTALES, Education Program Supervisor– FILIPINO, CLMD, DepEd R02
RIZALINO G. CARONAN, Education Program Supervisor–LRMDS, CLMD, DepEd R02

Printed by: Curriculum and Learning Management Division


DepEd, Carig Sur, Tuguegarao City
Talaan ng Nilalaman

KASANAYANG PAMPAGKATUTO Pahina

*Naipaliliwanag ang mahalagang detalye, mensahe at kaisipang


nais iparating ng napakinggang bulong, awiting-bayan, alamat,
bahagi ng akda, at teksto tungkol sa epiko sa Kabisayaaan ----------- 4-10

*Nabubuo ang sariling paghahatol o pagmamatuwid sa ideyang


nakapaloob sa akda na sumasalamin sa tradisyon ng
mga taga-Bisaya ----------- 11 - 17

*Nasusuri ang antas ng wika batay sa pormalidad na ginamit sa


pagsulat ng awiting bayan (balbal, kolokyal, lalawiganin, pormal ----------- 18 – 24

*Nahihinuha ang kaligirang pangkasaysayan ng binasang

alamat ng Kabisayaan ----------- 25 – 32

*Naibibigay ang kahulugan at sariling interpretasyon sa mga salitang


paulit-ulit na ginamit sa akda, mga salitang iba-iba ang digri o antas
ng kahulugan (pagkiklino), mga di pamilyar na salita mula sa akda
at mga salitang nagpapahayag ng damdamin ----------- 33 – 39

*Nagagamit nang maayos ang mga pahayag sa paghahambing


(higit/ mas, di - gaano, di- gasino, at iba pa ----------- 40 – 46

*Naisusulat ang isang editorial na nanghihikayat kaugnay ng paksa ----------- 47– 52

*Naisusulat ang isang tekstong naglalahad tungkol sa pagpapahalaga


ng mga taga-Bisaya sa kinagisnang kultura ----------- 53 – 59

*Nasusuri ang kulturang nakapaloob sa awiting-bayan ----------- 60 – 63

*Nagagamit ang mga kumbensyon sa pagsulat ng awitin


(sukat, tugma, tayutay, talinghaga, at iba pa) ----------- 64 – 68
FILIPINO 7
IKALAWANG MARKAHAN

Pangalan: _____________________________________________ Petsa: ___________


Baitang at Seksiyon: ____________________________________ Iskor: ___________

GAWAING PAMPAGKATUTO
Alamat ni Daragang Magayon
PANIMULA (SUSING KONSEPTO)

Alam mo ba na…
Ang pasalindilang panitikan ay naging laganap sa panahon ng ating mga
ninuno bago pa man ang pananakop ng mga Espanyol. Ito ang mga panitikang
lumaganap sa pamamagitan ng pagpasalin-salin ng pasalitang tradisyon mula sa iba’t
ibang henerasyon at ang ilan sa mga uri ng panitikang lumaganap sa pamamagitan ng
pasalindilang pamamaraan ay ang mga kuwentong-bayan, awiting-bayan, bugtong,
bulong, Alamat, Epiko atbp.

ALAMAT – Isang uri ng kuwentong bayan na nagsasalaysay o nagsasaad ng


pinagmulan ng isang bagay o lugar.
- Maaaring magpaliwanag ito kung paano pinangalanan o kung bakit
nagkaroon ng ganoong pook o bagay.
- Karaniwang kathang isip at ito ay pasalindila mula pa sa panahon ng
ating mga ninuno.

KASANAYANG PAMPAGKATUTO AT KODA

Naipaliliwanag ang mahalagang detalye, mensahe at kaisipang nais iparating ng napakinggang


bulong, awiting-bayan, alamat, bahagi ng akda, at teksto tungkol sa epiko sa Kabisayaaan
(F7PN-IIa-b-7)

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 1


PANUTO
Naihahayag ang nakikitang mensahe ng nabasang alamat

Gawain 1
Suriin at bigyang-hinuha ang mga sumusunod na larawan sa pamamagitan ng pagsagot
sa mga gabay na tanong.

Sanggunian: Dreamstime.com

1. Ano ang katangian ng mga nasa larawan na hindi makikita sa karaniwang tao o
lugar?
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

2. Maituturing ba silang mga bayani? Bakit?


____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

3. Batay sa mga larawan, ano sa palagay mo ang katangian ng epiko, kuwentong bayan,
alamat, bulong at awiting bayan?
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

Gawain 2
Hanapin sa loob ng kahon ang kasingkahulugan ng mga salitang nasalungguhitan.
Isulat ang sagot sa patlang bago ang bilang.

Alay Matipuno Mangingibig


Kawal Nanginginig Makuha
Walang Katulad

______________1. Walang kapares ang kagandahan at kabaitan si Daragang Magayon.


______________2. Maraming manliligaw ang gustong mabihag ang puso ng dalaga.
______________3. Pinaulanan ni Pagtuga ng mga handog na ginto, perlas, at iba pang kayamanan ang
ama ni Pagtuga.

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 2


______________4. Si Pagtuga ay isang makisig na lalaki.
______________5. Kasama ni Ulap pabalik ng pawis ang kanyang magigiting na mandirigma.

Gawain 2
ALAMAT NI DARAGANG MAGAYON
Katulad ng lahat ng alamat, nangyari ang kuwentong ito noong unang panahon.
Naganap ito sa payapang rehiyon ng Ibalong, sa maliit na bayan ng Rawis, na pinamumunuan
ng makatarungang datung si Makusog. Ang asawa ng datu na si Dawani ay namatay sa
panganganak kaya’t nanatiling iisa ang anak ni Datu Makusog - isang anak na babaeng walang
kapares sa kagandahan at kabaitan, si Daragang Magayon. Hindi tuloy nakapagtataka kung
bakit dumadayo ang napakaraming manliligaw mula sa ibang tribu, kabilang na ang nasa
malalayong bayan, upang mabihag ang puso ng dalaga. Ngunit wala ni isa sa mga binatang ito
ang nakakuha ng pagtingin ng magandang binibini. Wala, kahit ang makisig at mapagmataas
na si Pagtuga, ang dakilang mangangaso at datung Iraga. Kahit pa pinaulanan ni Pagtuga ng
mga handog na ginto, perlas, at iba pang kayamanan ang ama ni Magayon, ay hindi pa rin nito
nakuha ang loob ng dalaga.
Isang katangi-tanging binatilyo ang nagpakita sa Rawis: si Ulap, ang tahimik ngunit
matapang na anak ni Datu Karilaya ng Katagalugan. Naglakad siya nang malayo upang makita
ng sarili niyang mga mata ang ipinagbunying kagandahan ni Daragang Magayon. Ngunit hindi
katulad ng ibang manliligaw, nagdahan-dahan si Ulap. Tiniis niya ang magnakaw lamang ng
mga sulyap mula sa malayo habang nagtatampisaw si Daragang Magayon sa ilog ng Yawa.
Pagkatapos ng isang maulang gabi, pumunta ulit si Magayon sa ilog Yawa upang
magtampisaw. Nadulas siya sa batuhan at nahulog sa malamig na ilog. Dagli-dagling
sumaklolo si Ulap at binuhat ang nangangatog na dilag pabalik sa dalampasigan. Ito ang
nagging simula ng pag-iibigan ni Daragang Magayon at ni Ulap.
Ilang beses pang nagtagpo sina Ulap at Daragang Magayon. Hanggang isang araw,
sinundan ni Ulap at si Daragang Magayon sa pag-uwi. Pagdating sa bahay ni Datu Makusog,
buong lakas na ipinagkaloob na ibinaon ni Ulap ang kaniyang sibat sa hagdan. Ipinapahiwatig
nito ang kaniyang kagustuhang pakasalan si Magayon. Walang nagawa si Magayon kundi
mamula, magpigil ng tawa, at umiwas ng tingin. Dahil dito, napagtanto ni Datu Makusog na
umiibig ang kaniyang nag-iisang anak, kaya’t hindi na siya nagpahayag ng kahit anong
pagtanggi. Tuawang-tuwa sina Magayon at Ulap. Binalak nilang gawin ang kasalan pagkalipas
ng isang buwan upang mabalitaan ni Ulap ang kaniyang mga kababayan, at upang
makapaghanda nang husto para sa pagdiriwang.
Nang mangaso si Datu Makusog, dinakip siya ni Pagtuga. Nagpadala si Pagtuga ng
mensahe kay Magayon, nagbabantang papatayin ang kaniyang ama at maghahasik ng digmaan
sa kaniyang bayan kung hindi siya pakakasalan. Sinunod ni Magayon ang kahilingan ni
Pagtuga labag man sa kaniyang kalooban.
Agad-agad na inihanda ang kasalan. Nang malaman ni Ulap ang masaklap na
pangyayari, nagmadali siya pabalik ng Rawis kasama ang pinakamagigiting niyang
mandirigma.

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 3


Kasisimula pa lamang ng seremonya nang dumating sina Ulap. Sa halip na isang
pagdiriwang para sa kasal, isang madugong labanan ang naganap. Napuno ang langit ng mga
palaso. Napuno ang hangin ng tunog ng nagkikiskisang bolo. Nagtuos sina Ulap at Pagtuga,
isang labanan para sa kamay ng nag-iisang si Magayon.
Nadaig at napaslang ni Ulap si Pagtuga. Masayang sinalubong ni Magayon si Ulap,
akmang yayakapin nang biglang isang ligaw na palaso ang tumama sa likod ng dalaga. At
habang sapo-sapo ni Ulap ang nag-aagaw-hininga niyang iniibig, bigla siyang sinibat sa likod
ng isang kawal ni Pagtuga. Agad na hinataw ni Datu Makusog ang kawal ng kaniyang minasba,
isang matalim na bolo
Pagkatapos ng mabilis na pangyayaring iyon, tumahimik ang lahat ng mandirigma.
Tumigil ang digmaan. Sa halip na marinig ang kasiyahan ng isang pagdiriwang ng kasalan,
mga hikbi at hagulgol para sa mga pumanaw ang lumutang sa hangin. Kahit na halos walang
makita dahil sa walang tigil na pagluha si Datu Makusog, naghukay siya nang naghukay. Nang
matapos, inilibing niya ang kaniyang nag-iisang anak na si Magayon at ang nag-iisa nitong
pag-ibig na si Ulap, nang magkatabi at magkayakap.
Habang lumilipas ang mga araw, unti-unting tumaas ang lupang pinaglibingan kina
Ulap at Magayon. Tumaas ito nang tumaas, at di nagtagal, sinamahan ito ng pagyanig ng lupa
at pagtilapon ng nagbabagang mga bato. Naniniwala ang mga matatanda na kapag nangyayari
ito, ginagalit ni Pagtuga ang bulkan upang maibalik sa kaniya ang mga kayamanang iniregalo
niya kay Magayon - mga regalong inilibing kasama ng dalaga sang-ayon sa mga lumang
paniniwala.
May mga araw kung kailan natatakpan ng mga ulap ang tuktok ng bulkan. Sinasabi ng
mga matatanda na kapag nangyayari ito, hinahalikan ni Ulap si Magayon at kung pagkatapos
nito ay marahang dumampi ang ulan sa magiliw na libis ng bulkan, naniniwala ang mga
matatandang lumuluha si Ulap.
Pagkatapos ng mahabang panahon ay umigsi na ang pangalan ni Magayon at naging
Mayong o Mayon. Ngunit hanggang sa kasalukuyan, kahit na maaliwalas ang panahon, isang
anino ng masalimuot na kuwento ng isang natatanging dalaga at ng kaniyang iniibig ang
bumabalot sa magandang bayan ni Daragang Mayon.
Sanggunian: Panitikang Filipino 7, Kagawarang ng Edukasyon
Gawain 3
Panuto: Sagutin ang sumusunod na tanong. Sino-sino ang mga tauhan sa alamat? Ilarawan sila.
1. Ilarawan ang tagpuan ng alamat na binasa.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
2. Ano ang tema o paksang nangibabaw sa alamat ng Daragang Magayon?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 4


3. Sa iyong palagay, ano ang nais ipabatid ng alamat sa mag-aaral na tulad mo?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
4. Mula sa alamat na iyong binasa, sa iyong palagay, mayroon bang ganito sa inyong lugar na
handang gawin ang lahat para sa kaniyang minamahal? Patunayan.
___________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________

Gawain 4
Ilahad ang Alamat na binasa sa pamamagitan ng yugto-yugtong pagbuo

Simula Paigting na pangyayari

Alamat ng
Daragang
Magayon
Kasukdulan
Suliranin/Krisis

Wakas
/Realisasyon
Gawain 5
Upang matiyak ko kung talagang naunawaan mo ang araling ating tinalakay, magsalaysay ka
ng sarili mong Alamat.
Magdiriwang ng ikapitong kaarawan ang iyong pamangkin. Nahilingan ka nito na
magkwento sa kanyang mga bisita. Lilikha ka ng sarili mong Alamat.

Orihinalida…………………………………………………………….. 25 %
Malikhaing Pagsalaysay………………………………………………25 %
Pagkakabuo ng Alamat………………………………………………… 25 %
Malinaw na pagkakalahad ng Alamat………………………………….. 25 %
Kabuuan……………………………………………………………… 100 %

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 5


REPLEKSIYON
Mahusay at natapos mo ang iyong mga gawain. Batay sa iyong karanasan sa iba’t ibang
gawain sa iyong palagay ano ang implikasyon nito sa iyo na magagamit mo sa iyong pang
araw-araw na gawain?
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
SUSI SA PAGWAWASTO
Gawain 1
Ang kasagutan ay nakadepende sa lalim ng kanyang ideya.
Gawain 2
1. Walang Katulad 3. Alay 5. Kawal
2. Mangingibig 4. Matipuno
Gawain 3
1. Sino-sino ang mga tauhan sa alamat? Ilarawan sila.
❖ DATU MAKUSOG – isang mapagmahal na ama sa kaniyang nag-iisang anak.
- Handa niyang ibigay ang lahat para sa kaniyang dalaga para sa ikaliligaya
nito.
- Pinapahalagahan at iginagalang ang mga nagiging desisyon ng kanyang
anak.
❖ DARAGANG MAGAYON – Kaisa-isang anak ni Datu Makusug.
- Walang makakapantay sa taglay nitong kagandahan at kabaitan.
- Pihikan siya sa pagpili sa kaniyang magiging kasintahan.
- Handa siyang isuko at isakripisyo para sa kaniyang kaligayahan maligtas
lamang ang kaniyang amasa kapahamakan.
❖ ULAP/PANGARONON – Magiting pero tahimik na mandirigma.
- Naglakbay mula sa katagalugan masilayan lamang ang kagandahan ni
Daragang Magayon.
- Handa niyang ipaglaban ang kaniyang mangingibig huwag lamang
mawala ang kaniyang iniibig.
❖ PAGTUGA/PARATUGA – Isang magiting ngunit mapagmataas na datu ng Iraga.
- Inakala niyang ang kayamanan ang batayan ng pagmamahal upang
makuha niya ang loob ng Daragang Mayon.
- Hindi siya marunong tumanggap ng pagkabigo at pagkatalo.
2. Ilarawan ang tagpuan ng binasang alamat.
❖ Naganap ang Alamat na ito sa isang maliit na bayan ng Rawis
3. Ano ang tema o paksa na nangibabaw sa alamat ng Daragang Magayon?
❖ Ang temang nangingibabaw ay patungkol ito sa wagas nap ag-iibigan, pagkainggit,
pagkagalit at pagkapoot.
4. Sa iyong palagay ano ang nais ipabatid ng alamat sa mag-aaral na tulad mo?
❖ Ang kasagutan ay nakadepende sa lalim ng idea ng mag-aaral.
5. Mula sa alamat na iyong binasa, sa iyong palagay, mayroon bang ganito sa inyong lugar na
handang gawin ang lahat para sa kanyang minamahal? Patunayan.

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 6


❖ Ang kasagutan ay nakadepende sa lalim ng idea, kuro-kuro ng mag-aaral na
maibabahagi.
Gawain 4
Banghay:
❖ SIMULA - Sa isang payapang rehiyon ng Ibalong, sa isang maliit na bayan ng Rawis
na pinamunuuan ni Datu Makusog at ng kanyang asawa na si Dawani na
nagdadalagang tao, sa kaniyang panganganak ay namatay ito. Pinangalanan ng
kanyang ama ang sanggol na Daragang Magayon.
❖ PAGPAIGTING NA GALAW – Dahil sa kagandahan ni Daragang Magayon,
maraming kalalakihan ang ninanais makita ang dalaga upang ibaon ang kani-kanilang
sibat sa lupa kung saan nakatayo ang balay nila Datu Makusog ngunit ni isa man sa
kanila ay di naibigan ng dalaga. Kahit ang magiting ngunit mapagmataas na si
Pagtuga/ Paratuga na naghandog pa ng ginto, perlas, at iba pang kayamanan. Isa
lamang ang naibigan ng dalaga. Si Ulap ang nagligtas sa kaniya nang siya ay madulas
sa batuhan. Kanilang itinago ang kanilang relasyon, kinalaunan ay naglakas ng loob
ng binatang harapin ang ama ni Magayon upang ipagtapat na sila ay tunay na
nagmamahalan at kagustuhang pakasalan ang dalaga. Hindi na tumanggi pa ang ama
ni Magayon dahil nakita niya itong masaya naman ang kaniyang anak.
❖ SULIRANIN – Nakarating agad kay Paratuga na naghudyat upang mamula siya sag
alit. Habang nangangaso si Datung Makusug ay dinakip niya ito. Nagpadala ng
mensahe si Paratuga kay Magayon na kaniyang papatayin ang ama kun hindi siya
pakakasalan nito.
❖ KASUKDULAN – Walang nagawa si Magayon kaya kahit labag ito sa kanyang
kalooban ay tinanggap niya ang kagustuhan ni Partuga kaya agad inihanda ang
kasalanan ng dalawa at nang malaman ni Ulap ay agad siyang bumalik sa Rawis
kasama ang magigiting na mandirigma. Sa halip na kasalan ang ipagdiriwang ay isang
madugong digmaan ang naganap na sanhi ng pagkamatay ni Partuga sa labanan nila
ni Ulap. Masayang sasalubungin ni Magayon ang kaniyang minamahal ngunit sa di’
inaasahan ay natamaan siya ng ligaw na palaso na nagging sanhi ng pagkamatay ni
Magayon gayundin si ulap na tinamaan ng sibat na gawa ng kawal ni Partuga.
Naghukay si Datu Makusug upang ilibing ang anak pati ang nag-iisang pag-ibig na si
Ulap.

❖ REALISASYON/ WAKAS – Tumaas ng tumaas ang pinaglibingan ng dalawang


nagmamahalan at sinamahan pa ito ng pagyanig ng lupa at pagtilapon ng mga
nagbabanggang mga bato. At pinaniniwalaan ng mga matatanda kapag ganito ang
nangyayari ay ginagalit daw ni Partuga ang bulkan dahil gusting maibalik ang
kayamanang kanyang ibinigay sa dalaga. At kapag natatakpan ng ulap ang tuktuk ng
bulkan ay naghahalikan sina Ulap at Magayon. Pagkatapos nito ay marahang
dumadampi sa labi ng bulkan at ang pangalang Magayon ay naging Mayon sa
kasalukuyang panahon na tinatawag itong Bulkang Mayon.

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 7


Sanggunian:

Panitikang Filipino 7., Kagawaran ng Edukasyon


Lorenzo, Carmelita.S.et.al.Literatura ng iba’t ibang rehiyon ng Pilipinas.

NESOLYN D. LAMAGON
May-akda

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 8


FILIPINO 7
IKALAWANG MARKAHAN

Pangalan ng Mag-aaral ____________________ Baitang ___________


Bilang __________________________________ Petsa ___________

GAWAING PAGKATUTO

Panimula: (Susing Konsepto)

Ang kwentong bayan o folklore ay mga salaysay, tradisyonal na paniniwala, at


kaugalian sa isang komunidad na napasa sa iba’t ibang henerasyon sa pamamagitan ng
pagbabali-balita nito o pagpapahayag gamit ang kilos.

Ito ay ang malayang pagpapahayag ng kultura ng bawat grupo ng tao na kung saan
kasama sa mga bali-balita ang mga salaysay, salawikain, alamat, at mito. Karaniwang kaugnay
ang isang tiyak na pook o rehiyon ng lupain o isang bansa ang kwentong-bayan.

Kasanayang Pampagkatuto at Koda


Nabubuo ang sariling paghahatol o pagmamatuwid sa ideyang nakapaloob sa akda na
sumasalamin sa tradisyon ng mga Bisaya (F7PB-IIa-b-7)

Panuto: Basahin, suriin at unawain ang halimbawa ng isang sanaysay at sagutan ang mga
inihandang gawain.

Ang Kataksilan Ni Sinogo


Kuwentong Bayan ng Kabisayaan

MARAMING Maraming taon sa nakaraan, nuong si Maguayan pa ang panginuon sa


dagat, at ang mapusok na Kaptan ang naghahagis ng kidlat mula sa kanyang kaharian sa langit,
pulos mga halimaw ang lumalangoy sa tubig at lumilipad sa himpapawid. Malalaki ang ipin
at matatalas ang kuko ng mga halimaw sa himpapawid. Subalit kahit ano ang bangis nila,
sama-sama silang nabubuhay nang tahimik dahil takot sila sa galit at lupit ni Kaptan. Kaiba
ang lagay sa dagat sapagkat dambuhala (higantes, giants) ang mga halimaw na lumalangoy at
malakas ang luob nila sa kanilang laki at lakas. Pati si Maguayan ay sindak sa kanilang laki at
dahas kaya hindi siya sinunod, ni hindi iginalang ng mga halimaw. Balisa araw-araw si
Maguayan na baka siya ang balingan ng mga ito.

Sa wakas, nawalan siya ng pag-asa at humingi ng tulong kay Kaptan. Inutusan ng


diwata ng langit ang mga pinaka-matulin niyang mga tagahayag (escuderos, messengers) na
tawagin lahat ng mga halimaw upang magpulong sa isang munting pulo ng Kaweli, sa gitna

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 9


ng dagat ng Sulu, sa lalong madaling panahon. Agad namang nagdatingan ang mga halimaw
hanggang nagdilim ang langit sa dami ng mga lumilipad, at kumulo ang dagat sa
dami ng mga lumalangoy.
May mga dambuhalang buaya mula Mindanao, mababangis na tikbalang mula Luzon,
mga ligaw na sigbin mula Negros at Bohol, daan-daan ng mga ungloks mula Panay at Leyte,
malalaking uwak-uwak at iba pang nakakatakot na halimaw - lahat ay nagsiksikan sa munting
pulo na halos natakpan sa dami nila. Nakaka-bingi, tilian at hiyawan silang lahat habang
hinihintay ang atas nina Kaptan at Maguayan mula sa kanilang gintong luklukan (trono,
throne).
Pagtagal-tagal, itinaas ni Kaptan ang isa niyang bisig (brazo, arm) at biglang
tumahimik lahat ng halimaw. Nuon hinayag ni Kaptan ang kanyang utos. Si Maguayan ay
kapwa niya diwata, sabi ni Kaptan, at dapat siyang igalang ng mga halimaw tulad ng paggalang
na inilalaan sa kanya. Inutos niya sa lahat na sumunod at igalang si Maguayan.

“Hahagisan ko ng kidlat at papatayin,” babala ni Kaptan, “ang sinumang sumuway sa


utos kong ito.”
Pina-uwi na niya ang mga halimaw at muling puma-ilanglang ang mga tili at hiyawan
nang sabay-sabay at mabilis nag-alisan ang mga mababangis na nilalang. Dagli lamang,
walang naiwan sa Kaweli maliban kina Kaptan at Maguayan, at ang 3 pinaka-matulin sa mga
tagahayag - si Dalagan, ang pinaka-mabilis, si Gidala, ang pinaka-matapang, at si Sinogo, ang
pinaka-makisig at pinaka-mahal ni Kaptan.

Silang 3 ay mga dambuhalang mala-diwata na may malalaking pakpak (alas, wings)


kaya mabilis lumipad. May sandata silang mahahaba at matatalim na mga sibat (lancias,
spears) at kampilan (espadas, swords) na walang kiming ginagamit nilang pamatay, sa utos ni
Kaptan.

Nagpasalamat si Maguayan kay Kaptan. “Walang anuman,” tugon sa kanya, “tinupad


ko lamang ang aking tungkulin sa isang kapatid.” Tapos, ibinigay ni Kaptan kay Maguayan
ang isang gintong kabibi (almeja dorado, gold shell). “May mahiwagang kapangyarihan ito,
bulong niya kay Maguayan. Isubo mo lamang at ang anyo mo ay magbabago sa anumang
naisin mo.” Kaya raw kung may mangahas na halimaw, kailangan lamang maging halimaw
din siya, subalit mas malaki at mas mabangis, upang talunin at patayin ang pangahas!

Nagpasalamat uli si Maguayan at inilagay sa tabi niya ang gintong kabibi. Tapos,
pinakuha ni Kaptan ng pagkain at inumin ang 3 tagahayag at, mabilis pa sa lintik (relampago,
lightning), nag-piging na ang 2 diwata. Hindi nila napansin, nasa likod si Sinogo, narinig lahat
ng ibinulong ni Kaptan at ibig ngayong makamit ang gintong kabibi. Kahit na marami na
siyang tinanggap na biyaya (ventajas, favors) at karangalan (honors) mula kay Kaptan, ninais
niya ang higit pang kapangyarihan. Maaari siyang maging tunay na diwata at mag-hari sa lupa,
at magtago upang hindi maparusahan ni Kaptan. Kaya paghain niya ng pagkain kay Maguayan,
lihim niyang dinampot ang kabibi. Tapos, tahimik siyang tumalilis.

Matagal bago namalayang wala si Sinogo, at ipinahanap siya ni Kaptan kay Dalagan.
Kasing bilis ng lintik, bumalik si Dalagan at hinayag na wala na sa pulo si Sinogo. Nataon
namang napansin ni Maguayan na naglaho ang gintong kabibi kaya nahulaan ni Kaptan na
ninakaw ito ni Sinogo at tumakas. Sumisigaw sa galit, inutos ni Kaptan kina Dalagan at Gidala
na habulin at bihagin ang talipandas.

“Papatayin ko siya!” sigaw ni Kaptan.

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 10


Agad at walang puknat na lumipad patungo sa hilaga (a norte, northward) sina Dalagan
at Gidala, at sa banda ng pulo ng Guimaras, namataan nila si Sinogo. Napansin din sila ni
Sinogo na lalong minadali ang paglipad, subalit mas mabilis kaysa sa kanya ang mga
humahabol, lalo na si Dalagan, kaya unti-unti siyang inabutan.

Humugot ng sandata sina Gidala, susunggaban na sana nila si Sinogo. Biglang isinubo
ni Sinogo ang gintong kabibi at, sa isang kisap-mata, naging
dambuhalang buaya siya at sumisid sa dagat. Habol pa rin, pinagta-taga siya nina Dalagan at
Gidala subalit hindi tumagos sa kapal at tigas ng balat ng buaya. Patuloy ang hagaran sa
lusutang (estrecho, strait) Guimaras.

Sa kaskas ni Sinogo, at sa laki ng anyo niyang buaya, sumambulat ang tubig na


dinaanan hanggang, pag-ikot sa dalampasigan ng Negros, natakpan ng tubig ang munting pulo
ng Bacabac, binakbak ang mga bundok duon at naging pantay ang lupa sa dagat.

Papunta na sa pulo ng Bantayan ang habulan nang biglang lumihis si Sinogo at


sumingit sa makitid na pagitan ng Negros at Cebu. Iniwan ni Dalagan si Gidala na humabol
nang nag-iisa upang makabalik siya sa pulo ng Kaweli. Duon, ibinalita niya kina Kaptan at
Maguayan kung saan lumalangoy si Sinogo bilang isang buaya. Natantiya ni Kaptan na
matatambangan nila si Sinogo sa makitid na tubig. Lumipad siya pasilangan (oriente,
eastward) at tumatag sa
kabilang dulo ng tinatawag ngayong Tanon Strait, hawak ang isang malakas na kidlat.

Kaskas dumating si Sinogo, panay na tinataga pa rin ni Gidala, nang umalingawngaw


ang malakas na kulog (trueno, thunder) at biglang tumama ang kidlat sa likod ng dambuhalang
buaya. Tuluy-tuloy na lumubog si Sinogo na buaya, tulak-tulak ng kidlat hanggang bumaon
ito sa lupa sa ilalim ng dagat.

Nakatuhog sa kidlat, hindi naka-alpas si Sinogo at sa pagpu-pumiglas niya, nailuwa


niya ang gintong kabibi. Nahulog sana sa putik ang kabibi subalit sinalo ito ng isang isda,
tapos dinala kay Kaptan. Samantala, nanatiling buwaya si Sinogo at patuloy na palag nang
palag sa ilalim ng dagat.

Ang walang tigil na palag ni Sinogo na dambuhalang buaya ang sanhi ng mga ipu-ipu
sa bahaging iyon ng Pilipinas, bahaging laging iniiwasan ng mga namamangka, sa takot nila
sa panganib.

GAWAIN 1 Sa Antas ng Iyong Pang-unawa

Sagutin ang sumusunod na katanungan. Gamitin ang mga nakalaang patlang sa


pagsagot

1. Sino-sino ang mga tauhan sa kuwento?

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 11


2. Anu-ano ang mga katangian ng tatlong mensahero ni Kaptan?

3. Bakit kinuha ni Sinogo ang gintong kabibe?

4. Saan naganap ang habulan sa pagitan ni Sinoga at ng dalawang mensahero?

5. Paano mo ilalarawan sina Maguayan at Kapitan bilang mga pinuno ng kanilang


nasasakupan? Ipaliwanag.

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 12


GAWAIN 2 Fun-Fact Organizer

Kopyahin ang kasunod na graphic organizer sa iyong papel at punan ayon sa


pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari sa akdang iyong binasa. Tukuyin ang Simula o
Panimula, Gitna o Katawan, at ang Wakas.

Gitna/Katawan

ANG KATAKSILAN NI SINOGO

Panimula Wakas

Sa iyong palagay angkop ba ang naging wakas ng akda?


Pangatwiranan ang iyong sagot.

GAWAIN 3 Manood at Matuto


Panuto: Panuoring ang isang video clip (https://www.youtube.com/watch?v=O5sah4HJV-4)
(https://www.youtube.com/watch?v=_xFpsLYaodo) mula sa youtube na nagpapakita ng mga
kultura at tradisyon ng kabisayaan, suriin ang pagkakasalaysay ng mga pangyayari at sumulat
ng isang sanaysay batay sa sariling paghahatol o pagmamatuwid sa ideyang nakapaloob sa
mga akda, gawi at pamumuhay na sumasalamin sa tradisyon ng mga bisaya mula sa mga
impormasyong nabanggit sa video.

Narito ang mga pamantayan bilang pagtataya sa iyong gawain:

Katangitangi Natamo Kailangang Kabuoang


Pahayag
5 3 Linangin 2 Puntos

Nilalaman

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 13


Nailalahad sa Gawain
ang mga mahahalagang
pangyayari
Pagpapahayag
Malinaw ang
pagpapahayag ng mga
pangyayari sa mula sa
video clip at mabisa ang
pagbibigay ng opinion
Bahagi ng Sanaysay
Mabisa at kaakit-akit ang
simula ng sulatin,
malaman ang katawan, at
nakapagbubuod ang
wakas at
nakapanghihikayat ng
mambabasa
Gramatika
Isinakatuparan ang
wastong pagbaybay at
gamit ng mga salita,
pagbabantas at
paguugnay-ugnay ng
mga kaisipang
ipinahayag

REPLEKSIYON
Mahusay at natapos mo ang iyong mga gawain. Batay sa iyong karanasan sa iba’t ibang
gawain sa iyong palagay ano ang implikasyon nito sa iyo na magagamit mo sa iyong pang
araw-araw na gawin?
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 14


Sanggunian:
Mula sa Aklat:
K to 12 Curiculum Guide Filipino 7
Mula sa Internet:
https://www.tagaloglang.com/kuwentong-bayan/
https://magicworkshopph.blogspot.com/2009/07/ang-kataksilan-ni-sinogo.html

Susi sa Pagwawasto
Gawain 1
Iba-iba ang kasagutan ng mga mag-aaral

Gawain 2
Iba-iba ang kasagutan ng mga mag-aaral

Gawain 3
Batay sa pamatayan ang pagtataya sa gawaing ito.

JERIC S. DANIELES
Mak-akda

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 15


FILIPINO 7
IKALAWANG MARKAHAN

Pangalan: _____________________________________________ Petsa: ___________


Baitang at Seksiyon: ____________________________________ Iskor: ___________

GAWAING PAMPAGKATUTO
Antas ng Wika

PANIMULA (SUSING KONSEPTO)


Filipino ang ating wikang pambansa subalit kung maging mapanuri at makinig nang
mabuti sa mga taong gumagamit nito, mapapansing hindi lamang iisang uri ng wika ang
ginagamit at umiiral sapagkat lumilitaw ang barayti o antas ng wikang ginagamit. Ito ay sanhi
ng pagkakaiba-iba ng kapaligiran, panahon, at kakayahan ng taong nagsasalita.
Dahil dito, mahalagang maunawaan ng lahat ang antas ng wika nang sa gayon ay
maibagay ito sa kaniyang katayuan, sa hinihingi ng panahon at pook, at maging sa okasyong
dinadaluhan.
Mayroon tayong iba’t ibang antas ng wika katulad ng mga sumusunod:

1. Mga Salitang Impormal o di Pormal – Ito ay mga salitang karaniwang ginagamit sa


pakikipag-usap sa mga kakilala o kaibigan na nauuri sa tatlo:
• Balbal (Slang) - ang tawag sa salitang karaniwang ginagamit sa mga kalye kaya’t
madalas itong tawaging salitang kanto o salitang kalye.

Halimbawa:

bagets – kabataan lespu - pulis


datung – pera ermat - nanay
sikyu – gwardya utol – kapatid

• Kolokyal (colloquial) – isa pang uri ng salitang di pormal na ginagamit sa pang-araw-


araw na pakikipag-usap. Madalas na ginagamitan ng pampaikli o pagkakaltas ng ilang
titik sa salita upang mapaikli ang salita o kaya’y mapagsama ang dalawang salita.

Halimbawa:

pa’no – paano kelan – kalian


pre’ – pare meron – mayroon
te’na – tara na nasan – nasaan

• Lalawiganin (Provincialism) – Mga salitang ginagamit sa mga lalawigan o probinsya


o kaya ay sa isang partikular na pook kung saan nagmumula o kilala ang wika. Ito ay
may kakaibang tono o bigkas.

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 16


Halimbawa:
Ambot – mula sa salitang Bisaya na ang ibig sabihin ay ewan
Kaon – salitang Bisaya na ang ibig sabihin ay kain
Biag - salitang Ilocano na ang ibig sabihin ay buhay

2. Mga Salitang Pormal - Mga salitang istandard dahil ang mga ito ay ginagamit ng
karamihan ng mga mag-aaral sa wika. Ito ang mga ginagamit sa mga paaralan, opisina,
panayam, seminar, at ng mga taong nakapag-aral.

Halimbawa:

Maybahay – asawa o waswit


Ama at Ina – sa halip na ermat at erpat
Salapi – sa halip na datung

KASANAYANG PAMPAGKATUTO AT KODA


Nasusuri ang antas ng wika batay sa pormalidad na ginamit sa pagsulat ng awiting
bayan (balbal, kolokyal, lalawiganin, pormal) (F7WG-IIa-b-7)

PANUTO
Sagutin nang buong talino ang mga gawain sa ibaba na inihanda ng iyong guro batay
sa aralin.

Gawain 1
Basahin at unawain ang nilalaman mga awitin sa ibaba. Pagkatapos, sagutan nang
buong husay at talino ang mga kasunod na katanungan.

Dalagang Pilipina
Ruben Tagalog

Ang Dalagang Filipina


Parang Tala sa umaga.
Kung tanawin ay nakaliligaya
May ningning na tangi't dakilang ganda.

Maging sa ugali
Maging sa kumilos
Mayumi, mahinhin, mabini, ang lahat ng ayos.
Malinis ang puso
Maging sa pag-irog
May tibay at tining ang loob.

Bulaklak na tanging marilag


Ang bango ay humahalimuyak.
Sa mundo'y dakilang panghiyas
Pang-aliw sa pusong may hirap.

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 17


Batis nang ligaya at galak,
Hantungan ng madlang pangarap,
Iyan ang dalagang Filipina,

Karapat-dapat sa isang tunay na pagsinta.


Maging sa ugali
Maging sa kumilos,
Mayumi, Mahinhin, Mabini, ang lahat ng ayos.
Malinis ang puso
Maging sa pag-irog.

Bebot
The Black Eyed Peas

Bebot bebot
Be bebot bebot
Be bebot bebot be
Ikaw ang aking
Bebot bebot
Be bebot bebot
Be bebot bebot be
Ikaw ang aking
Bebot bebot
Be bebot bebot
Be bebot bebot be
Ikaw ay
Filipino! Filipin0! Filipino! Filipino!!
Hoy pare pakinggan nyo ko
Eto nang tunay na filipino
Galing sa baryo sa pangbato
Pumunta ng LA nagtrabaho
Para makatulong sa nanay
Dahil sa hirap ng buhay
Pero masaya parin ang kulay
Pag kumain nagkakamay
Yung kanin, chicken adobo
Yung balot, binebenta sa kanto
Tagay mo na nga ang baso
Pare ko inuman na tayo
Filipino! Filipino! Filipino Filipino
Bebot bebot
Be bebot bebot
Be bebot bebot be
Ikaw ang aking
Bebot bebot
Be bebot bebot
Practice Personal Hygiene protocols at all times. 18
Be bebot bebot be
Ikaw ang aking
Bebot bebot
Be bebot bebot

1. Pansinin ang pamagat ng dalawang awitin, ito ay parehong tmutukoy sa ________?


Ngunit ito ay magkaiba sa paanong paraan?
2. Sa ano-anong pagkakataon o saang lugar mo maaaring marinig ang salitang dalaga o
bebot?
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
__
3. Sa iyong palagay, anong mga katangin ng mga Pilpino ang sasalamin sa mga awiting
ito?
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
__

Gawain 2
Piliin sa hanay B ang kahulugan ng salitang nakahilig sa hanay A. Isulat ang letra ng
tamang sagot sa patlang bago ang bilang.

Hanay A Hanay B
_____1. Masaya ang tipar kina Jun kagabi. a. ama /itay
_____2. May sakit si erpat kaya’t kailangan
kong bantayan. b. sigarilyo
_____3. Dehins ako nakarating. c. handaan
_____4. Sinita pa ako ng lespu sa may kanto pag-uwi. d. hindi
_____5. Palitan mo na kasi iyang tsekot mo pare. e. inay, ina
_____6. Wala pa akong datung, pare. f. kapatid
_____7. Bagets ka pa nman. Mag-ipon ka na lang muna g. kotse
_____8. Pangarap ko iyan bago ako magurang. h. matanda
_____9. Uwi muna ako. Tumatawag si ermat. i. pulis
_____10. Masama ang epekto ng yosi kaya’t tumigil na ako. j. bata pa
k. pe

Gawain 3

Suriin ang antas ng wikang ginamit ng bawat tauhan sa usapang naganap sa isang
family reunion. Kilalanin at isulat sa patlang kung ang nakadiin ay balbal, kolokyal,
lalawiganin, o pormal.

__________1. Nanay: Ang pagdating ng buong angkan ay tila sinag ng bulalakaw na


nagdulot sa akin ng kaligayahan.
__________2. Vicky: Uy, si Lola nag eemote na naman!
__________3. Lito: Hayaan mo nga siya Vicky, Moment nya ito eh!
__________4. Tita Lyds: O sige, mangan tayon. Magdasal muna ang lahat.
__________5. Coleen: Wow! Ang daming handa, tsibugan na!

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 19


__________6. Geline: Oh my! Sira na naman my diet here.
__________7. Lola: O sige kain na ngarud para makarami at mabusog na tayo.
__________8. Boy: Ipinapakilala ko nga pala ang syota ko sa inyong lahat.
__________9. Tito: Naku nangangamoy bawang na. Kailan ba nag pag-iisang-dibdib?
__________10. Lola: Basta mga apo, tandaan ninyong ang pag-aasawa ay hindi parang
kaning isinubo na kapag napaso ay maaaring iluwa.

Gawain 4

Isipin kung ano ang iyong sasabihin sa mga sitwasyobng nakatala sa ibaba. Isulat ang
iyong sagot sa loob ng kahon. Gamitin ang mga antas ng wikang natutunan,

1. Gusto mong makipagkuwentuhan sa isang kaklase na galing na inyong probinsiya


(balbal)

2. Namasyal kayo ng lola mong galing sa America at may gusto kang ipabili sa kaniya.
(kolokyal)

3. May bago kang kaibigan sa facebook at gusto mong maging palagay ang loob mo sa
kaniya pinadalhan mo siya sa mensahe o private message sa kanyang facebook
account. (Balbal)

4. Pupuntahan mo ang bahay ng iyong kaibigan ngunit parang naliligaw ka. Paano ka
magtatanong sa mga taong pwede mong hingan ng tulong sa daan? ( kolokyal)

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 20


5. Makikipanayam ka sa isang pinakamatanda sa inyong lugar tungkol sa mga awiting
bayan. (Pormal)

Gawain 5

Sumulat ng iyong bersyon ng isang awiting bayan na tumatalakay sa Rehiyon 2 gamit


ang sarli nating wika o wikang higit na nauunawan ng mga kabataang katulad. Gawing
gabay ang pamantayan sa ibaba.

Mga Pamantayan Puntos Aking


Puntos

Nailalahad sa awiting-bayan ang mga impormasyon tungkol sa 10


sariling lugar o bayan.

Naisulat ang sariling bersyon ng isang awiting bayan sa sariling


lugar gamit ang wika ng mga mag-aaral o wikang higit nilang 10
nauunawaan.

Naitatanghal nang mahusay at masigla ang binuong awiting 25


bayan.

Kabuuang Puntos 45

__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 21


REPLEKSIYON

Natutunan ko sa araling ito na


__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________

SUSI SA PAGWAWASTO
Gawain 1
Ang sagot ay nakadepende sa pagpapaliwanag ng mga mag-aaral
Gawain 2

1. C 6. K
2. A 7. J
3. D 8. H
4. I 9. E
5. G 10. B

Gawain 3
1. pormal
2. balbal
3. kolokyal
4. lalawiganin
5. balbal
6. kolokyal
7. kolokyal
8. kolokyal
9. pormal
10. pormal

Gawain 4
Iba- iba ang kasagutan ng mga mag-aaral

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 22


SANGGUNIAN
Mula sa Aklat:

Dayag, Alma M.et.al.(2015) Pinagyamang Pluma 7 at 8 Quezon City. Phoenix Publishing


House.Inc.

Mula sa Internet:

https://www.google.com/search?q=awiting+bebot+ng+black+Eyed+Peas+may+lyrics&oq=a
witing+bebot+ng+black+Eyed+Peas+may+lyrics&aqs=chrome..69i57.40089j0j9&sourceid

https://www.google.com/search?q=dalagang+pilipina+lyrics&oq=dalagang+pilipina&aqs=ch
rome.2.69i57j0l2j46j0l4.14199j0j7&sourceid=chrome&ie=UTF-8

Visitacion L. Villaroza
May-akda

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 23


FILIPINO 7
IKALAWANG MARKAHAN

Pangalan: _____________________________________________ Petsa: ___________


Baitang at Seksiyon: ____________________________________ Iskor: ___________

GAWAING PAMPAGKATUTO
Paghihinuha sa Kaligirang Pangkasaysayan ng Binasang Alamat

PANIMULA (SUSING KONSEPTO)


Ang pagsunod sa mga magulang ay isang direktang utos mula sa Diyos. Sabi nga sa
Efeso 6:1, “Mga anak, sundin ninyo ang inyong mga magulang, alang-alang sa Panginoon,
sapagkat ito ang nararapat.” Ang salitang “sundin” sa pahayag na ito ay hindi maihihiwalay sa
ideya ng paggalang. Ayon pa sa Efeso 6:2, “Igalang mo ang iyong ama at ina.” Ito ang unang
utos na may kalakip na pangako. Ang paggalang ay may kinalaman sa pag-uugali ng mga anak
sa kanilang magulang at nangangahulugan itong dapat na ang nagtutulak sa pagsunod sa
magulang ay ang paggalang. Hindi pagsunod ayon sa utos na ito ang pagsunod nang may
pagrereklamo o pagsunod nang sapilitan.
Napakalaki ng pagpapahalaga at paggalang ng mga Pilipino sa mga magulang. Marami
tayong paraan ng pagpapakita ng paggalang sa kanila tulad ng pagmamano, pagsunod sa
kanilang mga payo at utos, pag-aalaga sa kanila hanggang pagtanda, gayundin ang paggamit
ng po at opo sa pakikipag-usap sa kanila.
Masasalamin din ang paggalang at pagpapahalaga sa magulang sa ating mga
katutubong panitikang pumapaksa sa kapahamakang nangyayari sa mga nagiging suwail sa
magulang. Isang halimbawa rito ang “Alamat ng Pinya”.
Ang alamat na babasahin mo ngayon ay nagtataglay din ng parehong paksa kung saan
kapahamakan ang kinasadlakan ng mga anak na naging suwail sa kanilang ama.

KASANAYANG PAMPAGKATUTO AT KODA


Nahihinuha ang kaligirang pangkasaysayan ng binasang alamat ng Kabisayaan
(F7PB-Ili-d8)

PANUTO: Basahin at unawain ang sumusunod na alamat. Pagkatapos, suriin ito sa


pamamagitan ng pagsagot sa mga gawain na lilinang sa iyong pag-unawa sa
binasa.

ALAMAT NG ISLA NG PITONG MAKASALANAN

Noong unang panahon, isang matandang mangingisda at ang kaniyang pitong anak na
dalaga ang naninirahan sa isang tahanang nakaharap sa baybayin ng Dagat-Bisaya. Ang
kanilang tirahan ay nasa bayan ng Dumangas, isang bayang nasa gawing hilagang-silangan
ng lalawigan ng Iloilo
na bahagi ng isla ng Panay. Araw-araw makikita ang pitong dalagang masayang
nagsasagawa ng mga gawaing-bahay o kaya nama’y nasa dalampasigan at nagtatampisaw o

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 24


masayang lumalangoy, naghahabulan, at nagtatawanan. Tila sila mga nimpang kay gaganda
habang nakikipaghabulan sa mga alon sa baybayin.

Ang kagandahan ng pitong dalaga ay bantog hindi lang sa kanilang bayan kundi maging
sa malalayong lugar. Kaya naman, hindi kataka-takang ang kanilang tahanan ay dinarayo
ng maraming binatang naghahangad na makuha ang kamay ng isa sa mga dalagang
napupusuan. Mahal na mahal ng ama ang mga anak at ang labis niyang ikinakatakot ay ang
makapag-asawa ang sinuman sa kaniyang mga dalaga ng mga lalaking maaaring maglayo
sa kanya. “Sana, kung makahanap man ng mapapangasawa ang aking mga anak ay tagarito
lang sa aming isla upang hindi sila mapalayo sa akin,” ang naibubulong ng ama sa sarili
habang pinagmamasdan ang kaniyang mga anak na abala sa mga gawaing-bahay.

Isang araw nga ay isang pangkat ng makikisig na binatang mangangalakal ang dumating
sa kanilang bayan. Nabalitaan din pala ng mga binata ang kagandahan ng mga dalaga kaya’t
nagsadya sila sa bayang iyon hindi lang para sa kanilang mga kalakal kundi para makilala
rin ang mga dalaga. Sakay sila ng magagara at mabibilis na bangka.

Mamahaling regalo ang ibinigay ng mga binata sa mga dalaga. Naging mabilis ang
pagkakaunawaan ng pitong dalaga at ng pitong binatang estranghero. Inanyayahan nilang
magtungo sa kanilang bayan ang pitong dalaga na agad namang nagsipayag. Subalit hindi
naging madali ang paghingi nila ng pahintulot sa kanilang ama. “Hindi pa ninyo kilala nang
lubusan ang mga binatang iyan. Bakit kayo sasama? Hindi ako papaya,” ang matigas na
wika niya kahit pa nagpupumilit ang kaniyang mga anak na sumama sa mga binata. Isang
araw, habang nasa dagat at nangingisda ang ama ay gumawa ng isang mapangahas na pasya
ang mga dalaga. “Sasama ako sa aking kasintahan, sa ayaw at sa gusto ni ama,” ang wika
ng panganay na si Delay.

“Ako man, ako man,” ang sunod-sunod na sabi ng iba pang dalaga. Sinamantala ng
magkakapatid ang pag-alis ng ama upang mangisda. Bitbit ang kani-kanilang mga
pansariling gamit ay sumakay ang mga suwail na anak sa tatlong bangkang dala ng mga
binata palayo sa kanilang tahanan.

Nang sila’y nasa bahagi na ng baybayin ng Guimaras kung saan nangingisda ang
kanilang ama ay natanaw niya ang tatlong bangka ng mga estranghero lulan ang kaniyang
pitong anak na dalaga. Buong lakas na sumagwan ang ama para mahabol ang kaniyang
pinakamamahal na mga anak subalit lubhang mabagal ang kaniyang maliit na bangka
kumpara sa makabagong bangka ng mga estranghero kaya hindi na niya nahabol ang mga
anak.
Buong pait na lumuha at nagmamakaawa ang ama sa kaniyang mga anak. “Mga anak,
huwag kayong umalis. Bumalik kayo! Maawa kayo,” ang walang katapusang pagsigaw at
pagmamakaawa ng ama habang patuloy siya sa paggaod subalit hindi siya pinakinggan ng
walang turing niyang mga anak. Laylay ang mga balikat sa matinding pagod sa paggaod at
sa labis na kalungkutan sa paglisan ng kaniyang mga anak, walang nagawa ang matanda
kundi lumuha nang buong kapaitan. Wari’y nakidalamhati rin sa kaniya maging ang
kalangitan sapagkat ang maliwanag na sikat ng araw ay biglang naparam at sa halip ay
napalitan ng nagdilim na himpapawid. Gumuhit ang matatalim na kidlat na sinabayan ng
malalakas na dagundong ng kulog. Biglang pumatak ang malakas na ulan kaya’t walang
nagawa ang matanda kundi umuwi na lamang.

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 25


Sa kanyang pag-uwi ay isang napakatahimihik at napakalungkot na tahanan ang
kaniyang dinatnan. Hindi napigil ng matanda ang muling pagluha nang masagana. Wari’y
sinasabayan din ng malalakas na patak ng ulan sa bubungan ng kaniyang ulilang tahanan
ang walang katapusang pagluha ng kaawa-awang matanda. Labi-labis ang kaniyang
kalungkutan at pangungulila sa kaniyang mga anak. Sa kabila ng ginawa ng mga suwail na
anak ay ang kanila pa ring kaligtasan ang inaalala ng ama lalo pa’t masamang panahon ang
kanilang nasalubong sa paglalakbay.

Kinaumagahan, hindi pa sumisikat ang araw ay pumalaot na ang matanda. Inisip niyang
maaaring sumilong ang bangka ng mga estranghero dahil sa sama ng panahon nang
nagdaang gabi. Baka sakaling mahabol niya pa ang kanyang mga anak. Subalit anong laking
pagtataka niya nang siya’y nasa laot na. Nakatanaw siya ng maliliit na islang tila isinabog
sa gitna ng laot sa pagitan ng kanilang isla ng Dumangas at isla ng Guimaras. Sa lugar na
ito siya nangisda kahapon at alam niyang walang islang tulad nito sa lugar nang nagdaang
araw.

Kinabahan ang matanda at kasabay ng mabilis na pagtibok ng kaniyang puso ang


mabilis na paggaod papunta sa mga mumunting isla. Anong laking panlulumo niya nang
makita ang nagkalat na bahagi ng bangkang sinakyan ng kaniyang mga anak na nakalutang
sa paligid. Binilang niya ang mumunting isla. Pito! Pito rin ang kaniyang mga anak na
dalaga. Humagulgol ang matanda. Parang nahulaan niya ang nangyari. Nalunod ang
kaniyang mga anak nang ang sinasakyan nilang mga bangka ay hinampas ng malalakas na
along dala ng biglang pagsama ng panahon kahapon at sumadsad sa mga korales at matatalas
na batuhan kaya nagkahiwa-hiwalay ang mga ito.

Ang mga mumunting isla ay tinawag na Isla de los Siete Pecados o Mga Isla ng Pitong
Makasalanan. Ito ay bilang pag-alala sa pagsuway at kasalanang nagawa ng pitong suwail
na dalaga sa kanilang mapagmahal na ama.
Gawain 1
Magtala ng limang bagong salitang ginamit sa alamat na binasa. Pagkatapos ay tukuyin ang
kahulugan nito gamit ang diksyunaryo. Gamitin ito sa makabuluhang pangungusap.
Bagong Salita Kahulugan Makabuluhang Pangungusap
1.

3.

4.

5.

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 26


Gawain 2
Suriin ang binasang alamat sa pamamagitan ng pagsagot sa mga sumusunod na tanong.
1. Anong katangian ng mga kababaihan ang labis na hinahangaan ng mga nakakakita sa
kanila? Ano naman ang ikinatatakot ng ama nang dahil sa mga katangiang ito ng
kaniyang mga anak?
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

2. Bakit hindi pumayag ang ama nang magpaalam ang kaniyang mga anak na sumama sa
mga binatang bago pa lamang nilang nakikilala?
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
3. Makatuwiran ba ang hindi pagpayag ng ama sa kagustuhan ng kaniyang mga anak?
Bakit?
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
4. Kung ikaw ang isa sa mga dalaga, susunod ka ba o susuway sa iyong ama? Ipaliwanag
ang iyong sagot.
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
5. Kung ikaw naman ang ama, ano ang maaari mo sanang ginawa para ang hindi ninyo
pagkakaunawaan ay hindi humantong sa pagtakas ng inyong mga anak?
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
6. Ano ang ginawa ng mga dalaga na nagdulot ng labis na sakit sa kalooban ng kanilang
ama?
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 27


7. Ano ang nangyari sa kanila dahil sa pagiging suwail nilang anak?
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
___________________________________________________________________
Basahin at unawain ang teksto patungkol sa kaligirang pangkasaysayan ng Alamat

Ang Kaligirang Pangkasaysayan ng Alamat

Ang salitang alamat o legend sa Ingles ay mula naman sa salitang Latin na legendus na
nangungahulugang “upang mabasa”.

Isang mahalagang bahagi ng kulturang Pilipino ang mga alamat. Ang mga ito ay
nagsasaad kung paano nagsimula ang mga bagay-bagay. Karaniwan itong nagtataglay
ng mga kababalaghan o mga hindi pangkaraniwang pangyayari.

Ang karaniwang paksa ng mga alamat ay ang ating katutubong kultura, mga kaugalian,
at kapaligiran. Taglay nito ang magagandang katangian tulad ng kalinisan ng kalooban,
katapatan, at katapangan, subalit tinatalakay rin sa mga alamat ang hindi mabuting katangian
tulad ng kasakiman, kalupitan, paghihiganti, pagsumpa, at iba pa. Karaniwan itong
kapupulutan ng aral at nagpapakitang ang kabutihan ay laging nananaig laban sa kasamaan.

Noon pa mang unang panahon, ang ating mga ninuno ay nagkaroon na ng mga
karunungang bayang kinabibilangan ng alamat. Ang mga ito ay lumaganap sa paraang
pasalita, at nagpasalin-salin sa bibig ng mga taumbayan.

Sa pagdating naman ng mga lahing nakipag-ugnayan at nakipakalakalan sa ating mga


ninuno tulad ng mga Tsino, Indian, at Arabe, nagdala ang mga ito ng kanilang iba’t ibang
kulturang nakapag-ambag sa patuloy na pag-unlad ng mga alamat sa ating kapuluan. Sa mga
panahong ito, higit na umunlad ang wika at paraan ng pagsulat ng ating mga ninuno kaya’t
marami sa mga alamat ang naisulat at naipalaganap. Gayumpaman, nakahihigit pa rin ang
mga alamat na nagpasalin-salin sa bibig ng mga taumbayan.

Sa pagdating ng mga mananakop na Espanyol sa ating bansa, ipinalaganap nila ang


pananampalatayang Katolisismo kaya’t sa panahong ito, saglit na napigil ang paglaganap
ng mga katutubong karunungang-bayan at panitikang katulad ng mga alamat. Sinasabing
ipinasunog ng mga prayleng Espanyol ang mga naisulat na panitikan ng ating mga ninuno.
Ang una’y ipinaanod sa ilog sapagkat ayon sa kanila, ang mga iyon daw ay gawa ng
demonyo. Ngunit ang mga alamat at iba pang panitikang pasalindila o nagpasalin-salin
lamang sa bibig ng mga taumbayan ay hindi nila masira dahil na rin sa tagal ng pamamayani
ng mga ito sa ating kultura. Subalit dahil sa paglaganap nito sa tradisyong pasalindila,
nagkaroon ng iba’t ibang bersiyon ng mga alamat na lumabas depende sa kung saang
rehiyon sa bansa ito nagmula. Gayumpaman, ang alamat sa anumang bersiyon nito ay
patuloy na tinatangkilik at pinalaganap ng mga Pilipino mula pa noon hanggang sa
kasalukuyan.

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 28


Gawain 3
Ibigay ang iyong hinuha batay sa Alamat na ating nabasa.
1. Ang mga babaeng sumuway sa kanilang ama ay naging isla. Bakit kaya isla? Ano
ang kaugnayan nito sa uri ng kapaligirang mayroon ang tagpuan?
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
2. Nagmatigas ang ama sa kagustuhang huwag mapalayo sa kaniyang piling ang mga
anak. Sa anong panahon kaya nangyari ang akdang ito? Ano ang kaugnayan ng
panahon sa desisyon ng ama?
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
3. Ang mga kadalagahan ay talagang sinusuyo ng mga kalalakihan dahil sa kanilang
angking kagandahan. Sa anong panahon kaya nangyari ang akdang ito? Ano ang
kaugnayan ng panahon sa naging gawi ng mga kalalakihang humahanga sa pitong
dalaga?
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
Gawain 4
Sagutin ang mga sumusunod na mga tanong patungkol sa binasa.
1. Ano ang nakatulong upang mapanatili ang alamat bilang isang mahalagang
bahagi ng ating panitikan sa loob ng mahabang panahon?
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
2. Bakit mahalagang patuloy na basahin, pag-aralan, at matuto mula sa iba’t ibang
alamat ng ating bayan?
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
3. Paano mo maipakikita ang pagpapahalaga sa mga alamat at iba pa nating
karunungang bayan?
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 29


4. Paano mo magagamit ang aral na taglay nito sa pang-araw-araw mong
pamumuhay?
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
Rubrik sa Pagpupuntos
Pamantayan 5 3 1
1. Mabisang naipahayag ang kaisipan
2. Gumamit ng wastong bantas
3. Angkop ang mga salitang ginamit
4. Nasunod ang mga panutong naibigay

REPLEKSIYON
Natutunan ko sa araling ito na
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________

SANGGUNIAN
Dayag A. 2017, Pinagyamang Pluma 7, Iklawang Edisyon pp.168 -180, Quezon City, Pheonix
Publishing House, Inc
https://www.gotquestions.org/Tagalog/pagsunod-magulang.html

SUSI SA PAGWAWASTO
Gawain 1: Ang mga sagot ng mga mag-aaral ay maaaring magkakaiba
1. Mangangalakal-negosyante
Ang mga mangangalakal na dayo ay tunay ngang mayayaman.
2. Bantog-kilala

Naging bantog ang mga dalaga sa kanilang lugar dahil sa angkin nilang kagandahan.
3. Pumalaot- namangka papunta sa gitna ng dagat
Nang pumalaot na ang mga dalaga at mga binate ay nakadama sila ng kaba.
4. Lulan-sakay
Ang mga binate ay lulan ng magagarang sasakyang pandagat.

5. Humagulgol- umiyak nang malakas


Humagulgol ang ama nang malaman niyang wala na ang kanyang mga anak.

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 30


Gawain 2: Ang mga sagot ng mga mag-aaral ay maaring magkakaiba-iba
1. Ang mga dalaga ay sobrang gaganda kaya sila hinangaan ng mga kalalakihan. Dahil
sa kanilang kagandahan ay natakot ang kanilang ama nab aka sila magustuhan ng mga
kalalakihan at ang mga ito ay maglalayo sa kanyang mga anak mula sa kanya.
2. Dahil ang mga kalalakihan ay hindi pa lubusang kilala ng mga dalaga at maaaring
gawan sila ng masama.
3. Makatwiran ang ginawa ng ama sapagkat delikado na sumama sa sinumang taong hindi
mo lubusang kilala.
4. Ako ay susunod sa aking ama sapagkat siya ang nakakaalam ng makabubuti para sa
akin.
5. Kung ako ang ama ng mga dalaga ipaliliwanag ko nang maigi kung bakit hindi ko sila
pinayagang sumamasa mga binate.
6. Labis na sumakit ang kalooban ng ama nang ang mga dalaga ay sumama sa kalalakihan
kahit na hindi sila pinayagan ng kanilang ama.
7. Dahil sa pagsuway ng mga dalaga sila ay naging mga isla.
Gawain 3. Ang mga sagot ng mga mag-aaral ay maaring magkakaiba-iba
1. Dahil sa pagsunod at pagpapaanod sa ilog ng mga panitikan ng mga ninunong Pilipino,
nakatulong ang pasalindilang pamamaraan sa pagbabahagi ng mga alamat sapagkat ito
ay nanatili sa isip ng ating mga ninuno.
2. Mahalagang basahin pa rin ang mga kaalamang bayan upang makapagbalik tanaw sa
kultura ng ating mga ninuno.
3. Maipapakita ang pagpapahalaga sa mga alamat sa pamamagitan ng pagbabasa sa mga
ito.
4. Magagamit ko ang mga aral na taglay ng mga alamat sa pamamagitan nang
pagsasabuhay sa mga aral ng mga ito.
5. Mapapalawak ko ang aking kaalaman hingil sa mga alamat sa pamamagitan ng
pananaliksik sa kasaysayan nito at pagbabasa pa ng ibang halimbawa.

MARY GRACE G. PABLO


May-akda

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 31


FILIPINO 7
IKALAWANG MARKAHAN

Pangalan: _____________________________________________ Petsa: ___________


Baitang at Seksiyon: ____________________________________ Iskor: ___________

GAWAING PAMPAGKATUTO
Iba’t ibang paraan ng pagkilala sa kahulugan ng salita
PANIMULA (SUSING KONSEPTO)
Hindi na bago sa ating kaalaman ang pagbibigay natin ng kahulugan sa isang salita.
Bukod sa pagbibigay natin ng kasingkahulugan o kasalungat na kahulugan ay may iba pang
paraan upang ang bokabularyo ay malinang at mapalawak.
May mga akdang tulad ng alamat, kuwentong bayan, at iba pang akdang pampanitikan
na may mga salitang paulit-ulit na ginagamit ng mga manunulat sa kanilang mga akda kung
saan binibigyang kahulugan natin ayon sa sarili nating interpretasyon upang mas maunawaan
natin ang mga ito. Halimbawa na rito ang salitang “mapagmahal na ama” na kung bibigyan ng
sariling interpretasyon ay marami ang maaaring iugnay mula rito tulad ng maalagain,
responsable, maalalahanin, o nangangaral.
May mga salita rin namang ating nababasa sa mga akda na magkatulad ang kahulugan
subalit iba-iba ang digri o antas ng kahulugan. Ito ay tinatawag na pagkiklino. Ang pagkiklino
ay tumutukoy sa tindi o intensidad ng kahulugan ng salita. Maaaring ito ay mula sa
pinakamababaw hanggang sa pinakamatindi ang digri o intensidad ng salita.
Halimbawa: (1)inis, (2)tampo, (3)galit (1)hikbi,(2)luha, (3)hagulgol
Mayroon ding mga salita na di pamilyar sa atin, at mga salitang nagpapahayag ng
damdamin. Ang mga di pamilyar na salita ay mga salitang hindi karaniwang ginagamit sa mga
simpleng pahayag at pangungusap. Halimbawa nito ang salitang “aligbugha” na ang ibig
sabihin ay taksil. May mga paraan din upang maibigay ang damdamin o emosyon batay sa
pahayag o pangungusap tulad ng mga sumusunod: (1) paggamit ng tandang padamdam (!) sa
pangungusap na ginagamit kapag nagpapahayag ng matinding damdamin, (2) maari ring sa
pamamagitan ng maiikling sambitla tulad ng “Aray!” na nangangahulugang nasaktan ang
isang parte ng katawan ng tao, (3) mga pangungusap na nagsasaad ng tiyak na damdamin kung
ang tauhan sa akda ay masaya, malungkot, o galit na nailalahad mismo dahil sa mga salitamg
ginamit, at (4) mga pangungusap na nagpapahiwatig ng damdamin sa hindi tuwirang paraan
katulad ng mga pahayag na ginagamitan ng matatalinghagang salita sa halip na gumamit
lamang ng simple at karaniwang salita.

KASANAYANG PAMPAGKATUTO AT KODA


Naibibigay ang kahulugan at sariling interpretasyon sa mga salitang paulit-ulit na
ginamit sa akda, mga salitang iba-iba ang digri o antas ng kahulugan (pagkiklino), mga di
pamilyar na salita mula sa akda at mga salitang nagpapahayag ng damdamin. (F7PT-IIc-d-8)
(F7PT-IIe-f-9)

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 32


PANUTO
Basahin, unawain at sagutan ang mga inihandang gawain upang malinang ang
kaalaman tungkol sa pagbibigay ng kahulugan at sariling interpretasyon sa mga salitang paulit-
ulit na ginagamit sa akdang “Hinilawod”.
HINILAWOD
(Epiko ng mga Bisaya)
Ang Pag-iibigan nina Diwatang Alunsina at Datu Paubari
Ipinag-utos ni Kaptan, ang hari ng mga diyos at diyosa na ang magandang diwatang si
Alunsina ay ikasal pagsapit niya sa edad ng pagdadalaga. Maraming makikisig na diyos sa
iba’t ibang bahagi ng daigdig ang naghangad sa kaniyang kamay subalit silang lahat ay nabigo
dahil si Alunsina ay umibig at nagpakasal sa isang mortal na si Datu Paubari, ang pinuno ng
Halawod.
Dahil dito’y nagalit ang mga manliligaw ni Alunsina at nagkaisa silang gantihan ang
bagong kasal. Binalak nilang sirain ang Halawod sa pamamagitan ng isang malaking baha.
Mabuti na lamang at nalaman ni Suklang Malayon, kapatid ni Alunsina ang maitim na balak
ng mga nabigong manliligaw kaya’t ang magkabiyak ay nakatakas patungo sa isang mataas na
lugar kaya’t sila’y nakaligtas sa baha. Bumalik lang sila nang napawi na ang baha. Tahimik
silang nanirahan sa bukana ng Ilog Halawod.
Pagkalipas ng ilang buwan ay nagsilang ng tatlong malulusog na sanggol na lalaki si
Alunsina. Labis-labis ang kaligayahan ng mag-asawa sa Pagdating ng kanilang mumunting
biyaya. Pinangalanan nilang Labaw Donggon, Humadapnon, at Dumalapdap ang tatlong
sanggol. Ipinatawag nila agad si Bungot-Banwa, ang iginagalang na pari ng kanilang lahi
upang isagawa ang ritwal na magdudulot ng mabuting kalusugan sa tatlo. Nagsunog si Bungot-
Banwa ng talbos ng halamang alanghiran na sinamahan niya ng kamangyan at saka inialay sa
isang altar. Pagkatapos ay binuksan niya ang bintana at sa pagpasok ng malamig na hangin
mula sa hilaga, ang tatlong sanggol ay biglang naging malakas at makikisig na binata.

Ang Pakikipagsapalaran ng Panganay na si Labaw Donggon


Sa tatlong magkakapatid, si Labaw Donggon ang nagpakita ng interes sa magagandang
babae. Nang marinig niyang may isang magandang babaeng nagngangalang Angoy Ginbitinan
mula sa bayan ng Handug ay nagpaalam agad siya sa ina upang hanapin ang dalaga. Pagkalipas
ng ilang araw na paglalakbay sa mga kapatagan, kabundukan, at mga lambak ay narating din
niya ang Handug. Kinausap niya ang ama ng dalaga upang hingin ang kamay ng anak. Sinabi
ng ama na papayag lamang siyang makasal ang anak na si Angoy Ginbitinan kay Labaw
Donggon kung mapapatay niya ang halimaw na si Manalintad. Agad pinuntahan ni Labaw
Donggon ang halimaw at nakipaglaban siya rito. Napatay niya ang halimaw at ibinigay ang
pinutol na buntot nito sa ama ni Angoy Ginbitinan bilang patunay ng kanyang tagumpay.
Ikinatuwa ito ng ama kaya’t pumayag siyang ipakasal ang anak kay Labaw Donggon.
Pagkatapos ng kasal ay naglakbay ang dalawa pagbalik sa tahanan nina Labaw Donggon. Sa
kanilang paglalakbay ay may nasalubong silang mga binata na nag-uusap-usap tungkol sa
isang napakagandang dalagang nagngangalang Abyang Durunuun na nakatira sa Tarambang
Burok. Narinig niya mula sa usapan ng mga binata na sila’y papunta sa tirahan ng dalaga upang
manligaw sa kanya.
Naging interesado sa narinig si Labaw Donggon kaya naman Pagkalipas lang ng ilang
linggong pagsasama ay inihabilin niya ang bagong asawa sa inang si Alunsina at siya’y
naglakbay na patungo sa Tarambang Burok upang suyuin si Abyang Durunuun. Nagtagumpay
si Labaw Donggon na mapaibig ang napakagandang si Abyang Durunuun.

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 33


Subalit hindi pa roon nagtapos ang kanyang paghahanap ng mapapangasawa sapagkat
pagkalipas ng ilang panahon nabalitaan na naman niyang may isa pang napakagandang babae,
si Nagmalitong Yawa Sinagmaling Diwata na asawa ni Buyong Saragnayan, ang diyos ng
kadiliman. Nais din niyang mapangasawa ito. Sinabi ni Doronggon ang kanyang balak sa
dalawang asawa. Ayaw man nila, wala naman silang nagawa.
Sumakay si Labaw Donggon sa isang inagta o itim na Bangka at naglayag sa malalawak na
karagatan patungong Gadlum. Naglakbay rin siya sa malalayong kaulapan at sa mga batuhan
hanggang sa marating niya ang Tulogmatian, ang tahanan ni Buyong Saragnayan. Agad siyang
hinarap ni Saragnayan at tinanong kung ano ang kanyang kailangan. Sinabi niyang gusto
niyang mapangasawa si Nagmalitong Yawa Sinagmaling Diwata. Pinagtawanan ng diyos ng
kadiliman si Labaw Donggon at sinabing imposible ang hinahangad nito dahil asawa na niya
ang diwata.
Subalit hindi basta sumuko si Labaw Donggon. Hinamon niya sa isang labanan si
Saragnayan at sila’y naglaban sa loob ng maraming taon. Inilubog ni Labaw Donggon ang ulo
ni Saragnayan sa tubig sa loob ng pitong taon subalit hindi niya pa rin napatay ang diyos ng
kadiliman. Binayo niya nang binayo subalit hindi rin niya ito nagapi. Sa pamamagitan ng
pamlang o anting-anting ni Saragnayan ay natalo niya ang noo’y nanghihina at pagod na pagod
nang si Labaw Donggon. Ibinilanggo niya si Labaw Donggon sa isang kulungan sa ilalim ng
kanyang tahanan.
Samantala, kapwa nanganak ang dalawang asawa ni Labaw Donggon. Parehong lalaki
ang naging anak nila. Ang anak ni Angoy Ginbitinan ay tinawag niyang Asu Mangga
samantalang ang anak ni Abyang Durunuun ay pinangalanang Abyang Baranugon.
Nakapagsalita at nakatindig agad ang mga bata. Hinanap nila kapwa ang kanilang ama.
Sa kanilang paghahanap ay nagkasalubong ang magkapatid sa karagatan. Naglalakad sa
ibabaw ng tubig si Baranugon at lulan naman ng Bangka si Asu Mangga. Napag-alaman nilang
kapwa nila hinahanap ang amang mahilig sa magagandang babae. Naglakbay sila patungong
Tulogmatian kung saan nila nalaman ang ginawa ni Saragnayan sa kanilang ama. Sinabihan
nila itong pakawalan ang kanilang ama. Pinagtawanan lamang ni Saragnayan ang sinabi ng
mga anak ni Labaw Donggon kaya’t hinamon siya ng mga ito sa isang labanan. Buong tapang
na nakipaglaban ang magkapatid kay Saragnayan. Ngunit napakahusay ni Saragnayan kaya’t
hindi nila ito matalo-talo.
Bumalik si Baranugon sa kanilang lolang si Abyang Alunsina upang sumangguni. Dito
niya nalamang ang kapangyarihan pala ni Saragnayan ay nakatago sa isang baboy-ramo.
Mapapatay lamang daw si Saragnayan kapag napatay ang baboy-ramong kinatataguan ng
kanyang hininga. Sa tulong ng taglay nilang anting-anting ay natagpuan at napatay ng
magkapatid ang baboy-ramo. Sa pagkamatay ng baboy-ramo ay nanghina si Saragnayan kaya’t
madali na siyang napatay ng palaso ni Baranugon. Gayunma’y hindi rin nila nakita ang ama
sa bilangguan nito. Maging ang mga tiyo nilang sina Humadapnon at Dumalapdap ay
tumulong na rin sa paghahanap kay Labaw Donggon. Pagkalipas ng mahabang panahon ng
paghahanap, natagpuan din nila ang ama sa loob ng isang lambat na nasa may pampang
malapit sa bahay ng asawa ni Saragnayan. Subalit wala na ang dating kakisigan at kagitingan
ni Labaw Donggon. Nawala ito dahil sa matagal na pagkakakulong nang dahil sa labis na
paghahangad sa magaganda, kahit na may asawa nang babae. Naibalik ng magkapatid sa
kanilang tahanan si Donggon subalit hindi pa rin nawala ang pagnanais nitong makahanap
pang muli ng magandang mapapangasawa. Ikinagalit ito ng kanyang dalawang asawa subalit
ipinaliwanag niyang pantay-pantay ang gagawin niyang pagmamahal sa kanyang mga asawa.
Ipinagdasal ng dalawang babaeng nagmamahal sa kanya na muling lumakas si Donggon.
Hindi nga nagtagal ay muling nagbalik ang kakisigan at lakas ni Labaw Donggon.

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 34


Gawain 1
May mga salitang paulit-ulit na ginamit sa mga akda tulad na lamang ng epikong
“Hinilawod”. Sa mga sumusunod na salita, magbigay ng sariling interpretasyon sa
pamamagitan ng paglalahad ng mga salitang maaaring iugnay sa bawat isa. Isulat ang sagot sa
mga talulot ng bulaklak sa ibaba.
1. 2.

Makisig na
binata Diwata

3.

Magkabiyak

Gawain 2
May mga salitang magkakapareho ang kahulugan subalit may magkakaibang digri o
antas ng kahulugan. Lagyan ng bilang 1 hanggang 3 ang mga patlang: 1 para sa
pinakamababaw, 2 para sa katamtaman at 3 ang pinakamatindi ang digri o intensidad.
1. ___inaalagaan___kinupkop___kinalinga
2. ___pighati ___lungkot ___ lumbay
3. ___mahina ___malambot ___marupok
4. ___matayog ___matarik ___mataas
5. ___maganda___nakabibighani___kahanga-hanga
6. ___halakhak___tawa ___ngiti
7. ___matalino___maalam ___marunong
8. ___mayaman___marangya ___masagana
9. ___pagkawala___pagkaubos___pagkasaid
10. ___gusto kita___mahal kita___sinasamba kita

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 35


Gawain 3
Mula sa epikong Hinilawod, may mga di pamilyar na salita na ginamit sa akda.
Tukuyin ang kahulugan ng mga salitang nakadiin sa pangungusap. Isulat ang tamang sagot sa
linya bago ang bilang.
________1. Binalak ng mga binata na sirain ang hinilawod sa pamamagitan ng baha.
________2. Bumalik lang sila nang napawi na ang baha. Tahimik silang nanirahan sa bukana
ng Ilog Halawod.
________3. Pagkalipas ng mahabang panahon ng paghahanap, natagpuan din nila ang ama sa
loob ng isang lambat na nasa may pampang malapit sa bahay ng asawa ni
Saragnayan.
________4. Hindi rin niya ito nagapi.
________5. Kinausap niya ang ama ng dalaga upang hingin ang kamay ng anak.
________6. Sumakay si Labaw Donggon sa isang inagta at naglayag sa malalawak na
karagatan patungong Gadlum.
________7. Sa pamamagitan ng pamlang ni Saragnayan ay natalo niya ang noo’y nanghihina
at pagod na pagod nang si Labaw Donggon.
________8. Binayo niya nang binayo subalit hindi rin niya ito nagapi.
________9. Bumalik si Baranugon sa kanilang lolang si Abyang Alunsina upang
sumangguni.
________10. Sa pagkamatay ng baboy-ramo ay nanghina si Saragnayan kaya’t madali na
siyang napatay ng palaso ni Baranugon.
Gawain 4
Ibigay ang damdaming nais ipakahulugan ng mga ginamit na pangungusap sa akdang
Hinilawod. Isulat sa linya ang iyong sagot.
_________1. Nagalit ang mga manliligaw ni Alunsina at nagkaisa silang gantihan ang bagong
kasal.
_________2. Labis-labis ang kaligayahan ng mag-asawa sa Pagdating ng kanilang mumunting
biyaya.
_________3. Maraming makikisig na diyos sa iba’t ibang bahagi ng daigdig ang naghangad
sa kaniyang kamay subalit silang lahat ay nabigo dahil si Alunsina ay umibig
at nagpakasal sa isang mortal na si Datu Paubari, ang pinuno ng Halawod.
_________4. Ikinatuwa ito ng ama kaya’t pumayag siyang ipakasal ang anak kay Labaw
Donggon.
_________5. Buong tapang na nakipaglaban ang magkapatid kay Saragnayan

REPLEKSIYON
Natutunan ko sa araling ito na
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 36


SANGGUNIAN
Mula sa Aklat:
Biasa-Julian Ailene G., et.al. (2014) Pinagyamang Pluma 7. Quezon City: Phoenix
Publishing House
Mula sa Internet:
https://www.slideshare.net/roseluvgabz/ibat-ibang-paraan-sa-pagkilala-ng-kahulugan
https://www.slideshare.net/kristelcasulucan/mga-paraan-ng-pagpapahayag-ng-emosyon

SUSI SA PAGWAWASTO
Gawain 1
Ang guro ang siyang magpapasya sa naging mga sagot ng mag-aaral.
Gawain 2
1. kinupkop, inalagaan, kinalinga
2. lumbay, lungkot, pighati
3. malambot, mahina, marupok
4. matarik, matayog, mataas
5. maganda, kahanga-hanga, nakabibighani
6. ngiti, tawa, halakhak
7. marunong, maalam, matalino
8. masagana, mayaman, marangya
9. pagkawala, pagkaubos, pagkasaid
10. gusto kita, mahal kita, sinasamba kita

Gawain 3
1. Uri ng ilog 6. Itim na bangka
2. malapit sa ilog 7. Anting-anting
3. dalampasigan 8. durugin
4. natalo o nadaig 9. Komunsulta o magtanong
5. pagpapakasal 10. Bagay na ginagamit kasama ng pana

Gawain 4
1. Galit
2. maligaya/masaya
3. pagkabigo
4. natuwa/nagalak
5. matapang

FREDELYN JOY B. APOLONIO


May-akda

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 37


FILIPINO 7
IKALAWANG MARKAHAN

Pangalan: _____________________________________________ Petsa: ___________


Baitang at Seksiyon: ____________________________________ Iskor: ___________

GAWAING PAMPAGKATUTO
Mga Uri ng Paghahambing

PANIMULA (SUSING KONSEPTO)


Sa pang-araw - araw nating pakikipagtalastasan sa ating kapwa, mayroon tayong mga
salitang ginagamit na nakatutulong upang mas maipahayag natin ang ating mga nararamdaman
at saloobin. Narito ang mga ilan sa mga ginagamit natin sa ating pang - araw - araw na
pakikipagtalastasan.

MGA PAHAYAG SA PAGHAHAMBING


AT IBA PANG KAANTASAN NG PANG-URI

Ang Pang-uri ay bahagi ng pananalitang naglalarawan o nagbibigay turing sa Pangngalan


o Panghalip. Naririto ang iba’t ibang kaantasan ng Pang-uri:

1. LANTAY - ang anyo ng Pang - uri kung ito ay naglalarawan lamang ng iisang Pangngalan
o Panghalip.
halimbawa:
• Malaki ang ambag ng mga OFW sa pag-unlad ng ating bayan.
• May mga nangingibang bansa na dumaraan sa mahirap na sitwasyon.

2. PAHAMBING - ang pang-uri kung ito ay naghahambing o nagtutulad na dalawang


Pangngalan o Panghalip. May Dalawang Uri ang Paghahambing
A. Pahambing na Pasahol o Palamang - nagsasaad ng nakahihigit o nakalalamang
na katangian ng isa sa dalawang Pangngalan o Panghalip na pinaghahambing.
Gumagamit ito ng mga katagang higit, mas, lalong, di-gasino, di- gaano at iba pa.
halimbawa:
• Mas mahirap ang sitwasyon ng mga OFW noon kaysa ngayon.
• Mas mabuti ang pagbabasa ng libro kaysa paglalaro ng online games na
nagpapakita ng karahasan.
B. Pahambing na Patulad - nagsasaad ng magkatulad o magkapantay na katangian
ng dalawang Pangngalan o Panghalip na pinaghahambing. Gumagamit ito ng mga
panlaping tulad ng sing/sin/sim, magsing, kasing o ng mga salitang kapwa, pareho.
halimbawa:
• Parehong mahalaga ang tungkulin ng mga magulang at guro sa pag-
unlad ng kaalaman ng isang mag-aaral.
• Magkasinghusay sa pag-arte sina Vilma Santos at Sharon Cuneta.

3. PASUKDOL - ang pang-uri kung ito ay nagpapakita ng pinakamatindi o pinakasukdulang


katangian sa paghahambing ng higit sa dalawang pangngalan o panghalip. Gumagamit ito ng

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 38


mga panlaping pinaka-, napaka-, pagka-, kasunod ng pag - uulit ng salitang - ugat o ng mga
salitang ubod ng, hari ng, sakdal, sobra.
halimbawa:
• Pinakamalaking hamon sa bawat mag-aaral ang makapagtapos ng pag-aaral
at magkaroon ng magandang kinabukasan.
• Ang dati kong salamin sa mata ay magsinglinaw ng bago.

KASANAYANG PAMPAGKATUTO AT KODA


Nagagamit nang maayos ang mga pahayag sa paghahambing (higit/ mas, di - gaano, di-
gasino, at iba pa (F7WG-IIc-d-8)

PANUTO: Payabungin ang iyong kaalaman tungkol sa mga salita o pahayag na ginagamit
sa paghahambing sa pamamagitan ng pagsagot sa mga inihandang gawain.

BASAHIN AT UNAWAIN:
Hamon ng Pandemya sa Edukasyon
Melbeth O. Bergancia

Dahil sa pandemyang dulot ng Covid-19, naging limitado ang galaw ng mga tao. Isa sa
mga pinaka-apektado ay ang pagpapatuloy ng proseso ng pagkatuto ng mga mag-aaral.
Malaking hamon para sa mga mag-aaral, magulang, at mga guro ang tinatawag na new
normal sa edukasyon. Gayunpaman, unti-unting iminumulat ng mga magulang, mag-aaral, at
ng lipunan ang kanilang mga mata sa katotohanang kailangang subukan din nilang sumabay
sa pagharap sa hamong ito.
Ang pag-aaral at kalusugan ng mga mag-aaral ay kapwa mahalaga kung kaya’t sa
pagpapatuloy ng proseso ng pagkatuto ng mga mag-aaral ay ikokonsidera pa rin ng Kagawaran
ng Edukasyon ang kalusugan ng mga mag-aaral.
Ang kabi-kabilaang webinars para sa mga guro at live interviews ng pangulo at kalihim
ng kagawaran ay higit na nakatutulong upang magabayan ang mga magulang at mag-aaral
sa pagharap sa bagong hamong ito. Ang mga guro ay abala sa paggawa ng mga modules, mga
learning activity sheet, mga video at powerpoint presentation na akma sa lebel ng mag-aaral
na gagamit nito. Ang mga radyo at telebisyon ay parehong mahalaga at gagamiting daluyan
para maipaabot sa lahat ang dekalidad na edukasyon. Gayundin ang mga gadgets tulad ng
kompyuter at cellphone na may access sa internet.
Dahil sa pagtutulungan ng pamahalaan, Kagawaran ng Edukasyon, mga guro, at mga
magulang, nagiging magaan ang akala nati’y mahirap na hamon.
Tunay ngang walang kasinggaan ang isang gawain kung pinagtutulung-tulungan gawin.

PAGSUSURING GAWAIN
Isulat sa patlang ang mga salitang nabigyan ng diin.

1. _______________________________ 5. _______________________________

2. _______________________________ 6. _______________________________

3. _______________________________ 7. _______________________________

4. _______________________________

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 39


Gawain 1
Isulat sa patlang ang LANTAY kung ang nasalungguhitang salita ay naglalarawan ng
iisang Pangngalan o Panghalip, PAHAMBING NA PASAHOL O PALAMANG naman
kung nagpapakita ng paghahambing na nakalalamang ang isa at PAHAMBING NA
PATULAD kung ang salita ay naglalarawan ng magkatulad o magkapantay na katangian ng
dalawang pinaghahambing.

_________________________________1. Higit na marikit ang bulaklak ng rosas kaysa sa


bulaklak ng kamia.
_________________________________2. Maganda ang tanawin sa Manila Bay.
_________________________________3. Ang mga bayaning nagbuwis ng buhay para sa
bayan ay pawang kahanga-hanga.
_________________________________4. Kasinsipag ni Alvin ang kaniyang kapatid na si
Albino sa pag-aaral.
_________________________________5. Di- gaanong matulin ang bisikleta tulad ng
motorsiklo.

Gawain 2
Salungguhitan ang ginamit na Pang-uri sa bawat bilang.

1. Ang payak na pamumuhay sa kabundukan ay sadyang kaaya - aya.


2. Higit na makabubuti sa ating kalikasan ang mga pagtatanim ng puno.
3. Lalong gaganda ang ating kapaligiran kung marunong tayong magpahalaga sa bawat
bagay na may buhay tulad ng halaman at mga puno.
4. Ang mga karagatan noon ay di - gaanong marumi tulad ngayon.
5. Kapwa mahalaga ang hangin at tubig sa tao kaya’t nararapat lamang nating pangalagaan
ang ating mga anyong tubig at iwasan ang paglikha ng polusyon sa hangin.

Gawain 3
Isulat sa patlang ang wastong pang-uri ayon sa ipinahihiwatig na kaantasan sa
pangungusap. Gamitin ang pang-uring nasa loob ng kahon.

1. Si Jose P. Rizal ang ___________________ bayani kahit sa ibang


kilala bansa dahil siya ang ating pambansang bayani
2. _______________________________ ang uniporme nina Nelia at
puti Myra kaninang umaga.
3. ____________________________ ang pag-unlad ng ekonomiya ng
mabagal Pilipinas kaysa sa Amerika.
4. ____________________________ ang taong masaya bagaman
matagumpay mahirap kaysa sa taong mayaman pero malungkot.
5. ____________________________ ni Analou ang kaniyang kapatid
bait na si Andrea.
6. Ang magkapatid na Rowel at Richard ay namuhay ng
payapa _________________ sa Isla.
7. ____________________________ sumuntok si Pacquiao kaysa kay
mabilis Marquez kaya natalo niya ito.
8. _______________________________ ang Isla ng Boracay ngayon
ganda kaysa noon sapagkat patuloy itong nililinis at iniingatan ng mga
namamahala dito.

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 40


9. _____________________________ ang nabili kong bag noon
tibay kaysa ngayon.
10.______________________________ ang hinog na papaya at hinog
sarap na saging.

Gawain 4
Gamitin ang mga sumusunod na pahayag sa paghahambing. Gawing paksa sa mga
bubuuing pangungusap ang pagiging mabuting mag-aaral.

1. higit na mabuti
__________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
________________________________________________________________________

2. mas masaya
__________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
________________________________________________________________________

3. lalong giginhawa
__________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
________________________________________________________________________

4. di- gaanong malilinang


__________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
________________________________________________________________________

5. magsinghalaga
__________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
________________________________________________________________________

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 41


Pamantayan sa Pagmamarka

Mga Napakahusay Mahusay Magsanay pa Puntos


Pamantayan 5 3 1
Wastong Nakabuo ng Ginamit ang mga Hindi nakabuo
gamit ng mga isang salita o pahayag ng
salita o makabuluhang sa paghahambing makabuluhang
pahayag sa pangungusap subalit hindi ito pangungusap
paghahambing na akma at akma sa gamit ang mga
wasto ang pangungusap salita o pahayag
pagkagamit ng sa
mga salita o paghahambing
pahayag sa na ibinigay
paghahambing
Wastong Nakabuo ng May isang salita May dalawa
baybay ng isang sa pangungusap hanggang apat
salitang makabuluhang na mali ang na salita sa
ginamit sa pangungusap baybay pangungusap na
pangungusap na akma at mali ang baybay
wasto ang
baybay ng
salitang
pinagtipon -
tipon.
Tamang Nakabuo ng May isa o Hindi gumamit
paggamit ng isang dalawang bantas ng bantas sa
mga bantas makabuluhang na ginamit sa pagbuo ng
pangungusap pangungusap pangungusap
na akma at ngunit mali at di
wasto ang akma sa
paggamit ng pinaglagyan
mga bantas.

Gawain 5
Bumuo ng isang maikling iskrip ng dulaan. Pumili sa ibaba ng isang sitwasyon. Gumamit
ng mga salita o pahayag sa paghahambing.

1. Sina Marilou at Beth ay magkamag-aral. Sila ay nag-uusap tungkol sa mga bagay na


nagpapakita ng pagiging isang mabuting anak.

2. Sina Lota at Maribel ay parehong mapagmahal sa mga alagang aso.

3. Mahilig magbasa ng aklat si Ella at hinihimok niyang magbasa rin ng aklat si Editha.

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 42


Pamantayan sa Pagmamarka
Mga Pamantayan Napakahusay Mahusay Magsanay pa Puntos
5 3 1
Paggamit ng Gumamit ng 5 Gumamit ng 2 Gumamit ng 1
salita o pahayag hanggang 10 hanggang 4 na salita o pahayag
na naghahambing salita o pahayag salita o pahayag na na naghahambing
na naghahambing naghahambing sa sa mga diyalogo.
sa mga diyalogo. mga diyalogo.
Nakabuo ng Maayos at May isa hanggang Hindi akma ang
orihinal na mahusay ang dalawang mali sa pagkakasunod -
kwento daloy ng diyalogo pagkakasunod - sunod ng mga
sunod ng mga pangyayari sa
diyalogo isinulat na
diyalogo.

REPLEKSIYON
Punan ang patlang ng natutunan tungkol sa kahalagahan ng mga salita o pahayag sa
paghahambing ayon sa iyong sariling opinyon.

Ang mga salita o pahayag sa paghahambing ay mahalaga sapagkat ____________________


___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________

SANGGUNIAN
Julian, Ailene B. et.al. (2018). Pinagyamang Pluma 7 Ikalawang Edisyon. Quezon City. Rex
Publishing Company.

SUSI SA PAGWAWASTO
Pagsusuring Gawain

1. pinakaapektado
2. Malaking hamon
3. kapwa mahalaga
4. higit na nakatutulong
5. parehong mahalaga
6. magaan
7. Kasinggaan

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 43


GAWAIN 1

1. Pahambing na Pasahol o Palamang


2. Lantay
3. Lantay
4. Pahambing na Patulad
5. Pahambing na Pasahol o Palamang

GAWAIN 2

1. Ang payak na pamumuhay sa kabundukan ay sadyang kaaya - aya.


2. Higit na makabubuti sa ating kalikasan ang mga patatanim ng puno.
3. Lalong gaganda ang ating kapaligiran kung marunong tayong magpahalaga sa bawat
bagay na may buhay tulad ng halaman at mga puno.
4. Ang mga karagatan noon ay di - gaanong marumi tulad ngayon.
5. Kapwa mahalaga ang hangin at tubig sa tao kaya’t nararapat lamang nating pangalaan
ang ating mga anyong tubig at iwasan ang paglikha ng polusyon sa hangin.

GAWAIN 3

1. pinakakilalang
2. Magsingputi
3. Higit na mabagal / Mas mabagal
4. Higit na matagumpay / Mas matagumpay
5. Kasingbait / Singbait
6. payapa
7. Higit na mabilis / Mas mabilis
8. Lalong maganda
9. Higit na matibay / Mas matibay
10. Magkasingsarap / Kasinsarap

Tandaan: Sa pagsulat ng iyong sagot sa mga pangungusap na nasa unahan ang patlang
dapat ang unang titik ng salitang bubuuhin mo bilang sagot ay nakasulat sa
MALAKING TITIK. Kung hindi, balewala ang puntos.

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 44


FILIPINO 7
IKALAWANG MARKAHAN

Pangalan:________________________ Baitang:____________________
Seksiyon:________________________ Petsa: _____________________
GAWAING PAMPAGKATUTO
Gabay para sa Kaunlaran
Kaya natin ito,
Tama lahat ang sinabi ng nanay ko
magtiwala
tungkol sa COVID 19. Kailangan
lamang.
ang pagkakaisa ng lahat upang
mapaglabanan ang sakit na ito. Naniniwala akong
hindi magtatagal ay
mawawala na ang
sakit na ito.

Panimula (Susing Konsepto)


Lahat ba ng gusto mong puntahan ay napupuntahan mo? Lahat ba ng kailangan mo ay
naibibigay sa iyo? Kung may hinihiling ka sa iyong magulang, kapatid o kaibigan at hindi ka
pinagbigyan, ano ang iyomg gagawin?
Halina at tunghayan natin.
Editoryal o tinatawag na pangulong tudling- bahagi ng pahayagang nagsasaad ng
mapanuring pananaw o kuro-kuro ng pahayagan tungkol sa isang isyu. Itinuturing itong tinig
ng pahayagan dahil dito nababasa ang paninindigan nila ukol sa napapanahong isyu. Ang
mga layunin nito ay ang mga sumusunod:
• Magbigay kaalaman
• Magpakahulugan
• Humikayat
• Kung minsa’y lumilibang ng mambabasa

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 45


Mga Uri ng Editoryal o Pangulong Tudling
• Nagpapabatid—ipinaliliwanag o nililinaw ang isang isyu sa hangaring higit na
maunawaan ang balita o pangyayari.
• Nagpapakahulugan- binibigyan kahulugan ang mga pangyayari o kasalukuyang
kalagayan sang-ayon sa paningin o pananaw ng pahayagan.
• Namumuna- hayagang panunuri ngunit di naman pagbatikos tungkol sa mainit na
isyu.
• Nanghihikayat- mabisang nanghihikayat sa mambabasa upang sumang-ayon sa isyung
pinapanigan o pinaninindigan ng pahayagan.
• Nagpaparangal o nagbibigay puri- nag-uukol ng papuri o karangalan sa isang tao o
kapisanang nakagawa ng kahanga-hanga.
• Nanlilibang-tumatalakay ito sa anumang panig ng buhay, kaya’t madalas na
nakawiwili ang paksa, nakalilibang sa mambabasa o nakapagbabalik ng masasaya o
maging sentimental na alaala.
• Nagpapahalaga sa natatanging araw-tumatalakay sa pambansang pagdiriwang.

Mga Pahayag na Ginagamit sa Panghihikayat


Ang pagnanais na mahikayat o makumbinsi ang iyong mga mambabasa sa iyong
pananaw o paninindigan ay isang hamon sa isang manunulat. Isa sa mga paraan ay ang paggamit
ng mga salitang angkop sa ipinaglalaban.
Ilang halimbawa ng mga Pahayag at Salitang nanghihikayat:

❖ Totoo/Tama ❖ Kaya natin ito…


❖ Tunay ❖ Siguradong…..
❖ Sama na…
❖ Talaga……
❖ Ngayon na!
❖ Tumpak ❖ Tara…..
❖ Kitang-kita mong… ❖ Siyempre……
❖ Naniniwala akong…
❖ Pero/Subalit….
❖ Kaya mong maging
bahagi ng…. ❖ Ito na…

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 46


Gawaing Pagkatuto
Naisusulat ang isang editoryal na nanghihikayat kaugnay ng paksa F7PU—IIe-f-9

Gawain 1- Panuto: Kilalanin at salungguhitan ang mga pahayag


o salitang nanghihikayat sa sumusunod na pangungusap.

Madali lang ito.

1. Naniniwala akong may magagawa ang bawat isa sa atin upang matulungan ang
pamahalaan sa pagsugpo ng sakit na COVID 19.
2. Tama! Lahat tayo ay puwedeng tumulong kung gugustuhin natin.
3. Sama na…..Ipabatid sa mamamayan ang ating nalalaman.
4. Ngayon na. Kung ipagpapabukas pa natin ang pagpapabatid ay baka huli na.
5. Sigurado akong lahat ay susunod sa panuntunan ng pamahalaan kapag malaman ang
dulot ng sakit na ito.

Subukan Pa Natin

Gawain 2-Panuto: Punan ng angkop na pahayag o salitang


nanghihikayat ang patlang upang makabuo ng mga
pangungusap na nanghihikayat. Piliin ang mga sagot sa loob ng
kahon.

Ito na Tama
Tama Tunay
Sigurado akong

1. ___________ na mahalaga ang ating pagkakaisa para magtagumpay ang ating


hangarin.
2. ___________ ang hangarin ng pamahalaang maipaabot ang edukasyon maging sa
pinakamalayong lugar.
3. ___________ ang edukasyon ay makatutulong sa lahat.
4. ___________ magagamit ng mamamayan ang anumang matututunan para sa pagbuti
ng kalagayan ng kalusugan.
5. ___________ ang simula ng paggaling na nakapipinsalang COVID 19.

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 47


Tiyakin Na Natin

Gawain 3- Panuto: Gamitin ang sumusunod na pahayag sa pagbuo


ng pangungusap na nanghihikayat.

1. Ngayon na __________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
2. Kaya mong maging bahagi ng _____________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
3. Siguradong ____________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________

4. Ito na _________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
5. Tara na _______________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________

Palawakin Pa.
Ang paggalang sa karapatan ng bawat tao ay mahalaga.
Maging ang katutubong hindi nakapag-aral ay nararapat ding
igalang at proyektahan. Subalit sa kanilang kalagayan ay sila
ang karaniwang nabibiktima ng mga taong mapang-abuso at
mang-aagaw ng lupain at ari-arian.

Gawain 4. Bumuo ng editoryal na nanghihikayat upang makumbinsi o mahikayat mo ang


mga mambabasang ipanawagan ang paggalang sa karapatan ng mga katutubong
Pilipino saanmang panig ng bansa. Gumamit ng mga pahayag na nanghihikayat at
sundan mo rin ang mga tuntuning dapat sundin sa pagsulat ng editoryal o pangulong
tudling na tinalakay sa Alamin Natin.
_________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
Practice Personal Hygiene protocols at all times. 48
Mga Pamantayan 5 4 3 2 1
➢ Makaagaw pansin ang simula
➢ Nakapaglalahad ng mga katibayan sa paraang maayos at malinaw
kaya’t tunay na nakapanghihikayat sa mga mambabasa
➢ Nakagamit ng 5 o higit pang salitang nagpapahayag ng
panghihikayaat
➢ Malinaw ang mensaheng nais iparating ng editoryal

➢ Kabuuang puntos
5- napakahusay 4- Mahusay 3- Katamtaman
2- Di-gaanong mahusay 1- Di-mahusay

Repleksiyon
Natutunan ko sa araling ito na_____________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
Sanggunian
Pinagyamang Pluma 7-Ikalawang Edisyon
Phoenix Publishing House.

Mga awtor:
Ailene Baisa-Julian
Nestor S. Lontoc
Carmla H. Esguerra

Awtor-Koordineytor:
Alma M. Dayag

Mga larawang mula sa Google

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 49


Susi sa Pagwawasto

Gawain 1 Gawain 2
1. Naniniwala 1. Tunay
2. Tama 2. Tama
3. Sama na 3. Naniniwala akong
4. Ngayon na 4. Siguradong
5. Sigurado ako 5. Ito na
Gawain 3-(Maaaring iba-iba ang sagot ng mga mag-aaral.
1. Ngayon na! Darating na ang hinihintay mong kasagutan.
2. Kaya mong maging bahagi ng samahan dahil sa iyong determinasyn sa buhay.
3. Siguradong mawawala lahat ng iyong nararamdaman kapag malaman mo na ang
resulta ng paligsahan.
4. Ito na ang panahong pinakahihintay ng lahat.
5. Tara na at makibahagi sa programa ng ating pamahalaan.
Gawain 4. (Magkakaiba ang awtput ng mga mag-aaral. )

MARIETTA M. RAMOS
NICOLE R. GATIWAN
May-akda

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 50


FILIPINO 7
IKALAWANG MARKAHAN

Pangalan: _____________________________________________ Petsa: ___________


Baitang at Seksiyon: ____________________________________ Iskor: ___________

GAWAING PAMPAGKATUTO
Panitikang Bisaya: Salamin ng Mayamang Kultura

PANIMULA (SUSING KONSEPTO)


Napatutunayan sa kasaysayan na ang panitikan ay sumasalamin sa kultura ng isang
bayan o rehiyon. Sa pamamagitan ng panitikan ay naihahayag ang makulay at masalimuot na
kultura, tradisyon, at uri ng pamumuhay ng pinagmulan nito. Sa kasalukuyang panahon kung
saan malawak na ang narating ng teknolohiya at ang mga nakikita, nababasa, at napakikinggan
ay may napakalaking impluwensya ng kulturang banyaga ay kinakailangan nang balikan ang
mga panitikang katutubo mula sa iba’t ibang rehiyon dito sa Pilipinas upang muling mapag-
alab ang ating pagka-Pilipino. Sa pagbasa ng mga ito ay mapatutunayang ang panitikan ay may
malaking kaugnayan sa kultura. Sa panitikan ay matatagpuan mo ang ugat ng lahing iyong
nakagisnan, ang pag-unawa at pagpapahalaga sa kultura ng lipunang iyong ginagalawan. Hindi
pa man dumaraong ang mga barko ng mga banyaga sa baybayin ng Pilipinas, ang mga
katutubong Pilipino ay mayroon nang kalipunan ng panitikang naipasalindila sa magkakasunod
na henerasyon. Ayon kay Chirino, isang mananalaysay na Heswita, ang lahat ng mga taga-isla
ng Pilipinas ay mahilig sa pagbasa at pagsulat maging babae man o lalaki.
Katulad ng iba pang panitikan, ang panitikang Bisaya ay binubuo rin ng mga tula,
alamat, kuwentong bayan, dula, moro-moro, komedya, at epiko. Ito ay sumasalamin sa
kanilang kinagisnang kalinangan, pag-uugali, at kaisipang bumubuhay sa mga liping nasasakop
nito. Si Eriberto Gumban na kinilalang Ama ng Panitikang Bisaya ay nakasulat ng mga dulang
moro-moro at komedya katulad ng Ang Mutya nga Matinao, Ang Yawa nga Bulawan, at Ang
Salamin sa Pamantan-on. Isinulat din niya ang mga komedyang Carmelina, Felipro at
Clodones. (www.haikudeck.com.).
Kabilang sa mga ginintuang akda ng panitikang Bisaya ay ang epikong Hinilawod
tungkol sa pakikipagsapalaran ng tatlong magkakapatid na sina Labaw Donggon,
Humadapnon, at Dumalapdap.

KASANAYANG PAMPAGKATUTO AT KODA


Naisusulat ang isang tekstong naglalahad tungkol sa pagpapahalaga ng mga taga-
Bisaya sa kinagisnang kultura (F7-PU-IIg-h-10)

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 51


PANUTO
Basahin at suriing mabuti ang mga inihandang gawain na makatutulong upang
malinang ang kaalaman ukol sa pagpapahalaga sa kinagisnang kultura ng mga taga-Bisaya.

Gawain 1
Basahin ang kahulugan sa talaan na PAHALANG at PABABA. Gamitin ang mga
letrang nasa krusigrama bilang karagdagang palatandaan upang matukoy ang salitang
hinihingi ng bawat bilang.
1 2
P
3 4 5
L
6
M N E
T H

7
A
B
8
H N

9
A

Pahalang
1. Kuwento ng kabayanihan at kababalaghan
3. Uri at paraan ng pamumuhay
6. Ama ng panitikang Bisaya
7. Isa sa mga isla sa Pilipinas
8. Banyagang mananalaysay
9. Matalinhagang panitikan
Pababa
2. Kuwentong nagbibigay ng aliw
3. Bunga ng kalikasan
4. Makabagong pamamaraan
5. Malaking bahagi ng kalupaan

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 52


Gawain 2
Basahin at unawaing mabuti ang epikong Hinilawod. Pagkatapos, sagutin ang mga
kasunod nitong mga tanong.

HINILAWOD
Epiko ng Bisaya

instructionalminutes.blogspot.com
Noong unang panahon, sa daigdig ng mga diyos at diyosa ay ipinag-utos ni Kaptan, ang
hari ng mga immortal, na ipakasal si Alunsina, ang pinakamagandang diyosa, pagdating sa
edad ng pagdadalaga. Ipinatawag ng hari ang lahat ng kalalakihan ngunit walang napili si
Alunsina sapagkat siya ay umiibig na sa isang mandirigmang si Datu Paubari. Nagalit ang mga
mangingibig ni Alunsina kung kaya’t binalak nilang sirain ang Hinilawod sa pamamagitan ng
isang baha. Ang lahat ng ito ay narinig ni Suklang Malayon, ang kapatid ni Alunsina. Ito ay
isinumbong niya kina Alunsina at Paubari. Tumakas ang magsing-irog sa mataas na lugar at
sila ay nakaligtas sa baha. Sila ay nanirahan sa bukana ng ilog Hinilawod.
Makalipas ang ilang buwan ay nagsilang si Alunsina ng tatlong malulusog na sanggol.
Ipinatawag nila ang babaylan at binasbasan ang tatlong sanggol na naging tatlong makikisig na
binata matapos ang isang ritwal. Pinangalanan nila ang mga itong Labaw Donggon,
Humadapnon, at Dumalapdap. Sa tatlong magkakapatid, si Labaw Donggon ang nagpakita ng
maagang interes sa magagandang babae. Noong siya ay binata na ay nagpaalam siya sa
kaniyang ina upang hanapin ang babaeng kaniyang mapapangasawa sa bayan ng Handug.
Nagbigay ng kondisyon ang ama ng dalagang si Angoy Ginbitinan. Kailangan niyang
sagupain at patayin ang halimaw na si Manalintad. Naging madali ang pagsubok at napatay
nga ni Donggon ang halimaw kung kaya’t pumayag na ang ama ng dalaga na isama na ito
pauwi sa kanilang bayan. Habang papauwi kasama ang kaniyang asawa ay narinig ni Donggon
ang kuwetuhan ng mga lalaking kanilang nakasalubong tungkol sa isang magandang babaeng
nagngangalang Abyang Durunuun. Muli ay naging interesado siya sa babaeng ito. Makalipas
ang ilang buwang pagsasama ay nagpaalam siya sa kaniyang asawa ukol sa kaniyang balak.
Bagamat ayaw ni Ginbitinan ay wala siyang nagawa. Inakyat niya ang Tarambang Burok upang
hanapin ang babaeng nais niyang muling mapangasawa. Hindi siya nabigo na mapaibig si
Abyang Durunuun.
Ngunit hindi doon nagtatapos ang kaniyang paghahangad sa magagandang babae.
Nabalitaan niya ang tungkol sa isa pang napakagandang babae na si Nagmalitong Yawa
Sinagmaling Diwata. Sakay ng inagta o itim na bangka ay naglayag siya sa malalawak na
karagatan patungong Gadlum upang marating ang Tulog matian. Pagdating doon ay kinausap
niya si Buyong Saragnayon, ang hari ng kadiliman, at ang asawa ni Nagmalitong Yawa
Sinagmaling Diwata ngunit pinagtawanan lamang siya nito. Hinamon niya si Saragnayon at
sila ay naglaban sa mahabang panahon. Inilubog niya sa tubig ang ulo ng kalaban sa loob ng
Practice Personal Hygiene protocols at all times. 53
pitong taon ngunit hindi pa rin ito namatay. Ginamit ni Saragnayon ang kaniyang anting-anting
at ikinulong si Labaw sa isang kulungan sa ilalim ng kaniyang bahay.
Samantala, kapwa nagsilang na ng sanggol ang dalawa pang asawa ni Labaw. Ang anak
ni Angoy Ginbitinan ay tinawag na Asu Mangga, at ang anak naman ni Abyang Durunuan ay
pinangalanang Abyang Baranugon. Nagkatagpo sa karagatan ang magkapatid habang
hinahanap nila ang kanilang ama. Tinungo nila ang Tulog Matian upang harapin si Saragnayon,
ang bumihag sa kanilang ama. Hinamon niya ang magkapatid sa isang labanan ngunit hindi
siya nagapi ng mga ito dahil sa taglay nitong kapangyarihan.
Bumalik ang magkapatid sa kanilang bayan upang humingi ng payo sa kanilang lola
na si Alunsina na noon ay napakatanda na at sinabi nitong ang kapangyarihan ni Saragnayon
ay nasa kaluluwa ng baboy-ramo. Hinanap nila ang baboy-ramo at pinatay ito. Dahil dito ay
nanghina si Saragnayon at mabilis na namatay nang siya ay panain ni Baranugon. Kasama ang
kanilang amain na sina Humadapnon at Dumalapdap ay hinanap ng magkapatid ang kanilang
ama ngunit hindi nila ito matagpuan sa kaniyang bilangguan. Pagkatapos ng maraming araw
ng paghahanap ay natagpuan nila si Labaw Donggon sa isang pampang ng ilog malapit sa
bahay ng asawa ni Saragnayon.
Bumalik na ang mag-aama sa Hilawod ngunit wala na ang dating kakisigan ni Labaw
Donggon dahil sa matagal na pagkabihag. Sa kabila ng lahat ay hindi pa rin nawawala ang
pagnanais nito sa magagandang babae. Ikinagalit ito ng kaniyang dalawang asawa ngunit
kaniyang sinabi na bagamat ganoon ay mananatili pa rin ang kanyang pagmamahal sa dalawang
babae sa kaniyang buhay. Nang lumaon ay bumalik din ang kalusugan at kakisigan ni Labaw
Donggon sa piling ng kaniyang pamilya.

1. Tukuyin at ilarawan ang mga tauhan sa epiko/kuwento.


_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
2. Sa anong uri ng pamilya nagmula ang magkakapatid na Labaw Donggon, Humadapnon,
at Dumalapdap?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
3. Ano ang naging kahinaan ng panganay na si Labaw Donggon? Ano ang masamang
idinulot nito sa kaniya?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
4. Paano nakaapekto sa pamilya ni Labaw Donggon ang kahinaan niyang ito?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________

5. Paano ipinakita ng mga anak ni Labaw Donggon ang pagmamahal sa kanilang ama?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________

Gawain 3

Alin sa mga sumusunod na mga pangyayari ang nagpapakita ng kababalaghan, at


pangkaraniwang pangyayari. Isulat sa patlang ang K kung kababalaghan, at PK kung
pangkaraniwan.
_____1. Ang isang diwatang si Alunsina ay nagpakasal sa mortal na si Paubari.
_____2. Nagsilang si Alunsina ng tatlong malulusog na sanggol.
Practice Personal Hygiene protocols at all times. 54
_____3. Nagpatawag ang mag-asawa ng isang babaylan upang magsagawa ng ritwal para sa
mga sanggol.
_____4. Ang tatlong sanggol ay biglang naging malalakas at magigiting na binata nang
mahipan ng hangin mula sa hilaga.
_____5. Isang lalaki ang umibig sa dalawang magagandang babae.
_____6. Isang lalaki ang nakipaglaban sa isang mabangis na halimaw at walang kahirap-hirap
na natalo niya ito.
_____7. Iniwan muna ng lalaki ang asawa sa kaniyang ina.
_____8. Sumangguni ang binata sa kaniyang matanda nang lola.
_____9. Dalawang malalakas na lalaki ang naglaban sa loob ng pitong taon subalit walang
natalo sinuman sa kanila.
_____10. Ang hininga ng malakas na binata ay nakatago sa isang baboy-ramo.

Gawain 4

Ipaliwanag ang kulturang ipinakikita ng mga sumusunod na pangyayari sa binasang epiko.

1. Pagmamahalan ng isang mortal(Paubari) at ng isang imortal(Alunsina)


_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
2. Ang pamumuhay ng pamilya sa ilog ng Hinilawod
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
3. Ang likas na pagiging maibigin ni Labaw Donggon sa magagandang babae
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
4. Pakikipaglaban ni Labaw Donggon kahit sa isang mas malakas na nilalang
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
5. Pakikipagsapalaran para sa isang babaeng iniibig
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
6. Hindi pagsuko sa laban hanggang sa huling hininga
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
7. Ang mabuting pakikitungo sa kapatid sa ibang ina
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
8. Paghahanap sa amang matagal na nawalay
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
9. Pagtanggap sa asawa sa kabila ng kahinaan nito
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
10. Pagdamay nina Humadapnon at Dumalapdap sa nawawalang kapatid
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 55


Gawain 5
Batay sa mga kaalamang natamo mula sa binasang epiko, sumulat ng isang tekstong
naglalahad tungkol sa pagpapahalaga sa kinagisnang kultura ng mga taga-Bisaya. (Maaaring
gamitin ang pamagat na “Epikong Hinilawod: Epekto sa Puso at Isip”).

____________________________________

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Rubrik sa pagsulat ng sanaysay

PAMANTAYAN 5 4 3 2 1
Naisaalang-alang ang
wastong balangkas ng
sanaysay
Nagamit nang wasto
ang mga salik
pambalarila
Nailahad ang
mahahalagang detalye
ng teksto
Nagtataglay ng
organisasyon at
transisyon ang mga
talata
Nakapokus ang teksto
sa isang maliwanag na
paksa

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 56


Repleksiyon
Natutunan ko sa araling ito na_____________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

SANGGUNIAN
Basa-Julian Ailene G. et al. Pinagyamang Pluma (2016) Phoenix Publishing House,927
Quezon Avenue, Quezon City

www. haikudeck.com
instructionalminutes.blogspot.com

Gabay sa Kurikulum Grade 7

SUSI SA PAGWAWASTO
Gawain 1
Pahalang Pababa
1. epiko 2. komedya
3. kultura 3. katutubo
6. Gumban 4. teknolohiya
7. Bisaya 5. rehiyon
8. Chirino
9. tula

Gawain 2
1. Alunsina, Paubari, Labaw Donggon, Humadapnon, Dumalapdap
2. maharlika
3. ang pagiging maibigin sa magagandang babae
4. Nagkahiwalay ang pamilya
5. Tinulungan ang kanilang ama

Gawain 3 Gawain 4
1. K 6. K Ang mga sagot ay mamarkahan batay sa pamantayan ng guro.
2. PK 7. PK
3. PK 8. PK Gawain 5
4. K 9. K Ang sanaysay ay mamarkahan batay sa rubrik.
5. K 10. K

ROBERTO R. TINIO
May-akda

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 57


FILIPINO 7
PANGALAWANG MARKAHAN

Pangalan: _____________________________________________ Petsa: ___________


Baitang at Seksiyon: ____________________________________ Iskor: ___________

GAWAING PAMPAGKATUTO
Paghihinuha sa Kalalabasan ng Pangyayari

PANIMULA (SUSING KONSEPTO)

Ang mga awiting bayan ay mga awitin noong panahon ng ating mga ninuno na
hanggang ngayon ay kinakanta pa rin. Ito rin ay sumasalamin sa naging pamumuhay at
tradisyon ng ating mga ninuno noong unang panahon. Diyalekto rin ng isang partikular na bayan
ang ginamit sa pagbuo ng awiting bayan.

KASANAYANG PAMPAGKATUTO AT KODA


Nasusuri ang kulturang nakapaloob sa awiting-bayan. (F7PB-lli-12)
PANUTO
Basahin at unawing mabuti nakapaloob sa susing konsepto. Sagutan ng buong husay
ang mga gawaing nihanda para saiyo.
Gawain 1 Manood tayo!
Panoorin ang awiting bayan ng rehiyon dos na pinamagatang “Manang Biday”
https://youtu.be/qYnqpShl-Ns , maari niyo itong sabayan sa pamamagitan ng lirikong inihanda.
Pagkatapos ay sagutin ang katanungan.
Manang Biday
Manang Biday, ilukatmo man
‘Ta bintana ikalumbabam
Ta kitaem ‘toy kinayawan
Ay, matayakon no dinak kaasian

Siasinnoka nga aglabaslabas


Ditoy hardinko pagay-ayamak
Ammom ngarud a balasangak
Sabong ni lirio, di pay nagukrad

Denggem, ading, ta bilinenka


Ta inkanto ‘diay sadi daya
Agalakanto’t bunga’t mangga
Ken lansones pay, adu a kita
Practice Personal Hygiene protocols at all times. 58
No nababa, dimo gaw-aten
No nangato, dika sukdalen
No naregreg, dika piduten
Ngem labaslabasamto met laeng

Daytoy paniok no maregregko


Ti makapidut isublinanto
Ta nagmarka iti naganko
Nabordaan pay ti sinanpuso

Alaem dayta kutsilio


Ta abriem ‘toy barukongko
Tapno maipapasmo ti guram
Kaniak ken sentimiento

1. Ano ang Ipinahihiwatig ng awit na inyong napakinggan?


___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

2. Ano ang pinapaksa ng awiting ito?


___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

3. Magbigay ng paborito mong linya ng awitin at ipaliwang.


___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Gawain 2 Pag-unawa
Basahin at unawaing maigi ang salin sa Filipino ng awit na Manang Biday. Pagkatapos ay
sagutin ang katanungan.

Mahal kong Biday

Mahal kong Biday, buksan mo


Ang iyong bintana
Para makita mo ang tagahanga mo
Ay, mamatay ako kapag di pinansin
Practice Personal Hygiene protocols at all times. 59
Sino ka ba na palaging napaparaan?
Sa hardin ko na pinalalaruan ko
Alam mo na isa akong binibini
Mga bulaklak ko di pa bumubuka

O mahal pakinggan mo ako


Pumunta ka sa timog
At pumitas ka ng mangga
Ng mga lanzones rin at iba pa

Pag mababa, huwag pitasin


Pag mataas, huwag pilitin
Kapag nahulog, huwag pulutin
At hayaan lamang at daanan

Kapag nawala ko ang panyo ko


Ang makahanap ay ibalki sa akin
Pangalan ko ay nandoon
Isang puso rin ay nakaburdado

Kunin ang kutsilyo


Para ibukas ang aking dibdib
Upang ipasan ang galit mo
Sa akin at kalungkutan
Ano ang kulturang nakapaloob sa awitin? Magbigay ng halimbawa na makikita sa awitin.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Gawain 3 Pagtutulad
Pagkatapos maunawaan ang kulturang nakapaloob sa awitin. Gumuhit ng isang larawan
na siyang sumisimbulo sa kulturang nakapaloob sa awit, at ipaliwanag.
Pagpapaliwanag:_____________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 60


REPLEKSIYON
Mahusay at natapos mo ang iyong mga gawain. Batay sa iyong karanasan sa iba’t ibang
gawain, sa iyong palagay ano ang implikasyon nito sa iyo na magagamit mo sa iyong pang-
araw-araw na gawain?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

SUSI SA PAGWAWASTO
Gawain 1
1. Ang sagot ay nakadipende sa mag-aaral
2. Patungkol sa panliligaw
3. Ang sagot ay nakadipende sa mag-aaral
Gawain 2
Ang sagot ay nakadipende sa mag-aaral

Gawain 3
Ang sagot ay nakadipende sa mag-aaral
Sanggunian
https://lyricstranslate.com/en/ate-biday-lyrics.html
https://youtu.be/qYnqpShl-Ns
https://www.slideshare.net/MarlenePanaglima/rehiyon-2-lambak-ng-cagayan-199257921

CHARLES DARWIN R. SANGLAY


May-akda

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 61


FILIPINO 7
PANGALAWANG MARKAHAN

Pangalan: _____________________________________________ Petsa: ___________

Baitang at Seksiyon: ____________________________________ Iskor: ___________

GAWAING PAMPAGKATUTO
Kumbensyon sa Pagsulat ng Awitin

PANIMULA (SUSING KONSEPTO)


Ang mga awiting – bayan ay nagsimula bilang mga tula o tugma. Nilapatan ito ng himig o
melodiya kaya nabuo ang mga makatawag-pansing mga awiting bayan. Mahalaga kung gayon na
makalikha muna ng mahusay na tula at tugma tungkol sa anumang bagay na may kaugnayan o
sumasalamin sa kultura ng iyong bayan, lalawigan o rehiyon.

▪ Sukat

Ito ay tumutukoy sa bilang ng pantig ng bawat taludtod na bumubuo sa isang


saknong. Ang pantig ay tumutukoy sa paraan ng pagbasa.
Halimbawa:
isda – (is-da) – ito ay may dalawang pantig
is-da ko sa Ma- ri- ve- les – 8 pantig

Mga Uri ng Sukat

1. Wawaluhin –
Halimbawa:
Isda ko sa Mariveles
Nasa loob ang kaliskis

2. Lalabindalawahin –
Halimbawa:
Ang laki sa layaw karaniwa’y hubad
Sa bait at muni, sa hatol ay salat

3. Lalabing-animin –
Halimbawa:
Sai-saring bungangkahoy, hinog na at matatamis
Ang naroon sa loobang may bakod pa sa paligid

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 62


4. Lalabingwaluhin –
Halimbawa:
Tumutubong mga palay, gulay at maraming mga bagay
Naroon din sa loobang may bakod pang kahoy na mala

▪ Tugma

Isa itong katangian ng tula na hindi angkin ng mga akda sa tuluyan. Sinasabing may
tugma ang tula kapag ang huling pantig ng huling salita ng bawat taludtod ay
magkakasintunog. Lubha itong nakaga- ganda sa pagbigkas ng tula. Ito ang nagbi-bigay sa
tula ng angkin nitong himig o indayog.

Mga Uri ng Tugma

1. Hindi buong rima (assonance) - paraan ng pagtutugma ng tunog na kung


saan ang salita ay nagtatapos sa patinig.
Halimbawa:
Mahirap sumaya
Ang taong may sala
Kapagka ang tao sa saya’y nagawi
Minsa’y nalilimot ang wastong ugali

Para masabing may tugma sa patinig, dapat pare-pareho ang patinig sa loob ng
isang saknong o dalawang magkasunod o salitan.
Halimbawa:
a a a
a a i
a i a
a i i

▪ Kariktan

Kailangang magtaglay ang tula ng maririkit na salita upang masiyahan ang


mambabasa gayon din mapukaw ang damdamin at kawilihan.

▪ Talinghaga
Tumutukoy ito sa paggamit ng matatalinhagang salita at tayutay. ○ Tayutay -
paggamit ng pagwawangis, pagtutulad, pagtatao ang ilang paraan upang ilantad ang
talinghaga sa tula

Anyo
Porma ng tula.

Tono/Indayog
Diwa ng tula.

Persona
Tumutukoy sa nagsasalita sa tula; una, ikalawa o ikatlong panauhan
Practice Personal Hygiene protocols at all times. 63
Saknong
▪ tumutukoy sa isang grupo sa loob ng isang tula na may dalawa o maraming taludtod
▪ 2 na taludtod – couplet
▪ 3 na taludtod – tercet
▪ 4 na taludtod – quatrain
▪ 5 na taludtod – quintet
▪ 6 na taludtod – sestet
▪ 7 na taludtod – septet
▪ 8 na taludtod – octave

KASANAYANG PAMPAGKATUTO AT KODA


Nagagamit ang mga kumbensyon sa pagsulat ng awitin (sukat, tugma, tayutay, talinghaga at
iba pa) (F7WG-IIj-12)

GAWAIN 1

• Sumulat ka ng isang maikling tulang may sukat at tugma tungkol sa anumang bagay na
maaaring maiugnay sa kultura o tradisyon ng inyong lugar. Ito ay kailangang orihininal
na liriko o awitin. Tiyakin na ito ay nauunawaan ng mga kabataan o gamitin ang diyalekto
ng inyong bayan. Gamitin ang kumbensyonal na paraan ng na may sukat, tugma, at
talinghaga.

GAWAIN 2

• Pagkatapos mong mabuo ay lapatan mo ito ng angkop na himig upang maging isang
awiting– bayan. Iparinig ito sa iyong guro kung may pagkakataon o irekord ito upang
mapuri, masuri, mapuna at makapagbigay ng mungkahi sa lalo pang ikakaunlad ng kabuuang
awitin.

GAWAIN 3

• Itala ang mga kulturang nakapaloob sa binuo mong awiting – bayan upang matiyak na
ito nga ay sumasalamin sa kultura ng inyong bayan. Gayundin ang pagtatala ng mga
talinghagang nagamit sa pagbubuo nito.

GAWAIN 4

▪ Itanghal ang iyong nabuong awiting bayan.


▪ Maging malikhain sa pagtatanghal.
▪ Gamitan ito ng angkop na kagamitan at instrumentong makikita sa paligid tulad ng
kutsara, tinidor, bato o baryang kumakalansing sa loob ng lata o bote.
▪ Magsuot ng angkop na kasuotan
▪ Lapatan din ito ng angkop na kumpas o galaw
▪ Maaaring irekord ito at ipakita sa guro o di kaya ay panoorin mismo ng guro.

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 64


Narito ang Pamantayan ng Pagtataya ng guro sa iyong gawain 1-4

Mga Pamatayan 5 4 3 2 1
1. Nakasusulat nang maayos at orihinal na liriko ng
awiting-bayan gamit ang sariling wika o wikang
naiintindihan ng mga kabataan sa inyong lugar.
2. Ginamit ang kumbensyonal na paraan ng pagsulat ng tula o
awiting-bayan na may sukat, tugma at talinghaga tulad ng mga
tayutay.
3. Nakapagtala ng mga kulturang nabanggit sa orihinal na liriko ng
awiting-bayan.
4. Naitanghal nang maayos at malikhain ang awitin sa pamamagitan
ng pagsuot ng angkop na kasuotan at paglapat ng angkop na kumpas
at galaw.

5 - napakahusay 2- di – mahusay
4 - mahusay 1 - maraming kakulangan
3 - katamtaman

REPLEKSIYON

Natutunan ko sa araling ito na___________________________________________________


___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
SUSI SA PAGKATUTO
Gawain 1-4
Ang pagtataya ng guro ay naaayon sa Pamantayan ng pagbibigay ng grado.

SANGGUNIAN
Mula sa Aklat:

Dayag, Alma M. et. al. (2015) Pinagyamang Pluma7. Quezon City.Phoenix Publishing
House.Inc.

Visitacion L. Villaroza
May-akda

Practice Personal Hygiene protocols at all times. 65

You might also like