EKÜMENOPOLİS

1.KENTSEL DÖNÜŞÜM NEDİR? 2.TOKİ ve AFET YASASI NEDİR? 3.BATIKENT-NE YAPABİLİRİZ?

KENTSEL DÖNÜŞÜM NEDİR ?

 Kent planlamacılarının tanımına göre kentsel

dönüşüm:
Bozulma ve çökme olan kentsel alanın ekonomik,
toplumsal, fiziksel ve çevresel koşullarının kapsamlı ve
bütünleşik yaklaşımlarla iyileştirilmesine yönelik
olarak uygulanan strateji ve eylemlerin bütünüdür.
KENTSEL DÖNÜŞÜM NEDİR ?

Oysa ülkemizde kentsel dönüşüm,

 deprem riski gerekçe gösterilerek mevcut
yapılaşmaların sermaye sınıfına yeni rant alanları
sağlaması için devreye sokulan uygulama,
 kentlerin sermaye sınıfı tarafından yağmalanması ve
beton yığınına çevrilmesi,
 arsa ve arazi rantını tek ekonomik hedef haline getiren
siyasi otoritenin, hakim ideolojinin görsel yönüdür.
 6306 sayılı “Afet Riski Altındaki Alanların
Dönüştürülmesi Hakkında Kanun (2012)” ile mülkiyet
ve barınma hakkının gasp edilmesinin önü açılmış,
kentler sermayenin yağmaladığı projeler haline
getirilmiştir.
 Bugünkü yasa ve uygulamalarla kentsel dönüşüm
başta inşaat şirketleri ve bankalar olmak üzere
sermaye sınıfına hizmet ediyor.
 Emekçi sınıflar kentin daha uzak yerlerine sürülmeye
mahkum edilirken boşalan yerler daha varlıklı
kesimlere açılıyor.
 KARTAL KENTSEL DÖNÜŞÜM PROJESİ BURSA-SICAKSU KENTSEL DÖNÜŞÜM PROJESİ*

RİZE KENTSEL DÖNÜŞÜM PROJESİ***

TARLABAŞI KENTSEL DÖNÜŞÜM PROJESİ**

* http://www.bursa.bel.tr/?bolum=haber&id=13136
** http://www.emlaktasondakika.com/t/tarlabasi-kentsel-donusum/Tarlabasi-360-Ofis-
Gap-Insaat-imzasiyla-yukseliyor/36866.aspx
*** http://www.caytvhaber.com
 Başbakanlık’a bağlı sosyal konut üretimi için oluşturulmuş
kamu kuruluşudur. Kurumun görünürdeki amacı dar ve orta
gelirli vatandaşların ev sahibi olmasını sağlamaktır.

 TOKİ de günümüzde farklı bir amaca hizmet etmektedir.

 2003’ten itibaren yasalarla hiçbir kurum TOKİ’ye
haber vermeden arsa satamaz hale gelmiştir.

 Olağanüstü bir kamulaştırma yetkisine sahiptir.

 TOKİ’nin aldığı tüm araziler imara açılır,

belediye açmaz ise 3 ay içinde açılmış sayılır.

 TOKİ’nin yaptığı konutlar mesleki denetime tabi

değildir.
Mücella YAPICI – Mimar/TMMOB Mimarlar Odası Afet Komisyonu ve TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi Kentleşme, Afet
Komitesi ve Çevre Etki Değerlendirme Kurulu üyesi
Yves CABANNES- Kalkınma Planlama Bölümü/ Londra Üniversitesi Koleji, BM Habitat Agfe Kurul Başkanı
 TOKİ, bugün hazine arazilerini, kamu kurumlarına
ait arazileri ve imara açılmamış arazileri, dev inşaat
firmalarının yağmasına açmakta, lüks konutlar ve
AVM gibi yapılar yapılabilmesi için peşkeş
çekmektedir.
Şükrü ASLAN- Sosyolog/ Mimar Sinan Üniversitesi
Hatice KURTULUŞ- Kent Sosyologu/ İstanbul üniversitesi
 6306 SAYILI “AFET RİSKİ ALTINDAKİ ALANLARIN
DÖNÜŞTÜRÜLMESİ HAKKINDA KANUN (2012)”
 Barınma hakkını yok sayıyor.

 Her ölçekteki yerel

yönetimleri yok sayıyor.

 Mülk sahibinin haklarını yok

sayıyor.

http://dunyalilar.org/wp-content/uploads/2013/10/meclis-ten
-gecen-afet-yasasi-na-protesto
6306 SAYILI “AFET RİSKİ ALTINDAKİ ALANLARIN
DÖNÜŞTÜRÜLMESİ HAKKINDA KANUN (2012)”
 Planlamadaki bütüncüllük
ilkesini yok sayıyor.

 Yargıya başvurma güçlüğü

oluşturuyor.

 İşçi ölümlerinin önünü

açıyor.
http://www.yenipersonelalimi.com/cevre-ve-sehircilik-bakanligi-sozlesmeli-
personel-alimi
RAPOR ALMA
YIKIM
PROJELENDİRME
YAPIM
TESLİM ALMA
 RAPOR ALMA:
 Riskli alan ilan edilen yerlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından size
tanınan süre içerisinde masrafları tarafınızdan karşılanarak alınan raporla
süreç başlıyor.
 Bir alanın riskli ilan edilebilmesi için min 15.000m2 olması gerekir.
 Size tanınan süre içinde tespit yaptırmazsanız belediye veya bakanlık
gerekli işlemleri yapıyor, masraflar yine sizin tarafınızdan karşılanıyor.
 Rapor alındıktan sonra yıkım kaçınılmaz hale geliyor.
 Tapuya şerh konuyor ve mülk sahibine tebligat gönderiliyor.
İtiraz için tebligatın geldiği tarihten itibaren 15 gün süreniz var.

Ankara deprem haritası*

* http://www.e-sehir.com/turkiye-haritasi/ildeprem/ankara.gif
 Bununla birlikte riskli alan ilan edilmemiş herhangi bir yerde de bina veya daire sahibi inşaat
şirketleri ile anlaşarak sahte rapor da düzenletebiliyor. 1998 öncesi yapılmış binalarda tam bir kontrol
olmadan depreme dayanıklı değil tespitinde bulunulabiliyor.
 Diyelim ki bulunduğunuz sitede riskli bir yapı tespit edildi. Bütünlük ilkesinden dolayı tüm site
kentsel dönüşüm kapsamına giriyor.
 YIKIM SÜRECİ:
 Diyelim ki yapınız riskli tespit edildi, evinizi boşaltmanız ve yıkmanız için bakanlık 60
gün süre tanıyor. Boşaltmadınız diyelim 30 günden az ek süre tanıyor. Eğer yıkmamakta
ısrarcı olursanız işlem mülki amirler tarafından yapılıyor.
 Diyelim ki karara itiraz ettiniz. 3’ü bakanlık tarafından görevlendirilmiş, 4’ü üniversite
hocası 7 kişilik bir ekip tekrar rapor hazırlıyor.
 Bu rapor sonunda yapınızda risk olmadığı anlaşıldı ve yıkım kararına karşı dava açtınız.
Yine de mahkeme sonuçlanıncaya karar yıkım işlemi devam ediyor. Çünkü Afet Yasası’na
göre yürütme durdurulamıyor.
 Yıkıma karşı direnirseniz (Saraçoğlu
Mah. örneğinde olduğu gibi)
elektriğiniz, suyunuz, doğal gazınız
kesiliyor. Direnmeye devam ederseniz
hakkınızda suç duyurusunda
bulunuluyor. Sonuç olarak davayı
kazansanız bile eviniz çoktan yıkılmış
oluyor. Boşaltma ve yıkım masraflarını
ödemezseniz de tapunuza ipotek
konuluyor.
 PROJELENDİRME SÜRECİ:

 Riskli bulunan yapı yıkıldıktan sonra yapım süreci başlıyor.

 Bu noktada inşaat firmaları devreye giriyor, önerilen projelerin
hayata geçmesi için 2/3 çoğunluk aranıyor.
 Eğer projelere ikna olmayan kesimde iseniz sizin payınızı
komşularınız alabiliyor, kimse almaz ise bakanlık size rayiç
bedel ödüyor. Bu madde, çoğunluk kararı ile ikna olmayanları
mülksüzleştirilmesi anlamına geliyor.
 Bir ay (30 gün) içerisinde anlaşma sağlanamaz ise binanız acele
kamulaştırılıyor ve bakanlık rayiç bedel ödüyor.
 İnşaat firmaları ucuza anlaşabilmek için bu noktada mülk
sahiplerini korkutuyor, kendileri ile anlaşmazsanız mülkünüzün
çok düşük bedellerle kamulaştırılacağını söylüyor.
YENİ YAPILAN EVE SAHİP OLMA ŞARTLARI:

 Yıkılan riskli evinize ve yeni yapılacak olan eve birer

değer biçiliyor.
 Ancak aradaki farkı öderseniz yeni eve sahip
olabiliyorsunuz. Bu noktada bankalar devreye giriyor.
Kentsel dönüşüm kredileri ortaya çıkıyor.
Borçlandırılıyorsunuz.
 Ödeyemeyecek durumdaysanız, merak etmeyin
şehrin farklı bölgelerindeki TOKİ konutlarından biri
sizi bekliyor.
 Eğer kredi çekerseniz ve ödeyemezseniz, banka
borcuna karşılık olarak eviniz elinizden alınıyor.
 Kredi borcunuzu ödeseniz bile hem TOKİ sitelerinde
hem de yeni yapılan lüx sitenizde yüklüce bir aidat
masrafı sizi bekliyor.
Cihan UZUNÇARŞILI BAYSAL- BM Habitat Agfe Yerel Temsilci
 YIKIM VE YAPIM SÜRECİNDE NEREDE KALACAKSINIZ?
 Kanun anlaşma yoluyla evini yıktıranlara en fazla 18 ay (ayda en fazla
600Tl) kira yardımı “yapılabilir” diyor, “yapar” demiyor. Yani size
kalacak yer veya kira yardımı garantisi vermiyor.
KİRACILAR NE YAPABİLİR?
 Yasada kiracıların hakkını koruyacak hiçbir madde
bulunmamaktadır. Anlaşma yoluyla evini boşaltanlara Bakanlık veya
anlaşılan firma yardım yapabilir. Kentsel dönüşümün en büyük
mağdurlarından biri de kiracılardır.
 OSTİM
GİMSA
 Bireyin diğer insanlar ile iletişime geçmesini ve
dolayısı ile ilişki kurmasını engelleyerek toplumsal bir
varlık olmaktan yalnız bir varlığa dönüşmesine neden
oluyor.
 Bireyin doğal ya da yapılı çevresi ile ilişki kurmasını da
engelliyor. Her ne kadar sunulan konut projelerinde
büyük yeşil alanlardan ve sosyal tesislerden
bahsedilse de bunların kullanımının mevcut
parklar/yeşil alanlar kadar olmadığını görüyoruz.
 Yine sunulan konut projelerinin büyük kısmı içerisinde
AVM'ler barındırıyor. Bu durumda evinin önündeki
yeşil alanı kullanmayan kişi, AVM'de vakit geçirmeyi
tercih ediyor. Bu da tüketim kültürünün artması ve
kişinin artık sadece tüketerek sürdürdüğü yaşam
şeklini ifade ediyor.
 Ciddi toplumsal dönüşümlere
neden olan bu süreç aynı
zamanda ekolojik olarak da
zarar vermektedir.
 Günün koşullarına göre
planlanan mevcut altyapı ve
toplu ulaşım, karayolları daha
fazla konut, işyeri, AVM ve
insan kalabalığını karşılayacak
durumda değildir.

«Kentleşme pratiğimiz sonucu su havzalarında yaşanan fiziksel, kimyasal ve biyolojik bozulmalar, yeraltı su
seviyelerinin azalması, geçirimsiz yüzeylerin başında gelen asfalt ve beton yüzeylerin aşırı derecede artması,
mevzuat ve işleyiş ile ilgili kısıtlar, nehirlerin-akarsuların kapatılması, suyun metalaşması ve tekelleşmesi
kentlerin geleceğini pek çok açıdan belirliyor.» http://ilerihaber.org/betonlasma-ile-yagislar-sellere-nasil-donusuyor/2666/
 Batıkent de sermayenin gözünü diktiği rant alanlarından bir
tanesidir.
 Kentsel dönüşüm bugüne kadar birçok örnekte emekçilerin kentin
dışına itilmesi ya da borçlandırılması, bununla birlikte kentlerin
beton yığınlarına dönüşerek yeni kent sorunlarının ortaya
çıkmasıyla sonuçlanmıştır.

 KENTSEL DÖNÜŞÜME KARŞI ÖRGÜTLENELİM!

Ömer KİRİŞ- Tozkoparan Mahallesi sakini
NASIL DURDURURUZ?
 Devlet, inşaat şirketleri ve finans sermayesi ile kol kola girmiş ve tüm
yasal düzenlemeleri yurttaşların aleyhine yapmış görünüyor. Buna
rağmen çaresiz değiliz. Kentsel dönüşümü topyekûn bir mücadele ile
durdurabiliriz.
 Öncelikle Batıkent deprem riski olan bir bölge değil.
 İnşaat firmalarının korkutma ve tehditlerine karşı uyanık olmak,
 binalar için riskli raporu aldırtmamak ilk elden yapılması gerekenler.
 Öte yandan var olan girişimlere karşı ortak hareket etmek gerekiyor.
 Bunun için tüm dostlarımızı, komşularımızı bilgilendirmeli, kentsel
dönüşüm yönündeki girişimlere dair bilgiler alındığında bu bilgiler
merkezileştirmeli,
 her türlü hukuki girişimde bulunmalı ve fiili mücadele yöntemleri
geliştirmeliyiz.
Yurttaşını değil de sermaye sınıfını kollayan, zenginleri daha da
zenginleştirmek için yurttaşını borçlandıran, kentleri yaşanmaz hale
getiren iktidarı alaşağı etmek ve emekten yana bir iktidarı kurmak
daha kalıcı bir sonuç almamızı sağlayacaktır. Barınma hakkının en
temel insan hakkı olduğu ve emekçiler lehine bir kent yaşamının
kurulacağı bir ülkeyi hepimiz hak etmekteyiz.