Professional Documents
Culture Documents
Zarządzanie Stresem - Skrypt - Zajęcia - UAM
Zarządzanie Stresem - Skrypt - Zajęcia - UAM
3. Stadia GAS
a) stadium I (Reakcja alarmowa organizmu)
• faza szoku i faza przeciwdziałania szokowi
• uruchamiane zostają zasoby organizmu służące poradzeniu sobie ze stresorami
• uaktywniony zostaje układ współczulny oraz wzrasta czynność nadnerczy
b) stadium II
• odporności0 przystosowanie do zwalczania stresora
• organizm koncentruje się na zwalczaniu zagrożenia, niestety odbywa się to kosztem
innych aktywności fizjologicznych i psychologicznych
• pokłady energetyczne zostają przesunięte do funkcji obronnych i jej zasoby
zużywają się
c) stadium III (występuje tylko gdy stres nie ustępuje lub takie jest odczucie jednostki)
• wyczerpania- pojawia się wtedy, gdy zagrożenie nie ustępuje lub nawraca
• organizm ma coraz mniej energii aby się bronić przez co staje się podatny na
infekcje i inne choroby
• organizm rozregulowuje się iu zdecydowanie zmniejszają się jego zdolności
obronne.
4. Stres korzystny a stres szkodliwy
• ludzie dążą do uzyskania, utrzymania i ochrony tego co dla nich cenne, a także starają się
promować to co cenią.
• Zasoby to przedmioty (garderoba, auto), warunki (szczęśliwe małżeństwo, stanowisko
pracy), cechy(osobowości), pokłady energii, czas wolny, majątek, które są cenione albo
same w sobie jako potrzebne do przetrwania, albo służą do zdobycia zasobów potrzebnych
do przetrwania.
• W obliczu strat ludzie stosują strategie polegające na wykorzystaniu dostępnych zasobów w
celu możliwie najbardziej pomyślnej adaptacji (inwestowanie zasobów)
• możliwości inwestowania zależą od puli zasobów będących w posiadaniu jednostki
• nawet, gdy nie ma stresu celem aktywności ludzi jest dbałość o ich zasoby
• antycypacja stresu pobudza więc do działania w kierunku zwiększania zasobów
(proaktywne radzenie sobie)
Oddziaływanie stresu na układ nerwowy (wzrost ciśnienia krwi, wzrost poziomu glukozy)
Oddziaływanie stresu na układ hormonalny (wydzielanie hormonu stresu- kortyzol, adrenalina)
Oddziaływanie stresu na układ rozrodczy (zmniejszone wydzielanie testosteronu)
Oddziaływanie stresu na układ mięśniowo-szkieletowy (bóle mięśniowe, migreny)
Oddziaływanie stresu na układ krążenia (przyśpieszona praca serca, wydzielanie adrenaliny)
Oddziaływanie stresu na układ pokarmowy (zaburzenia łaknienia, nadmierny apetyt)
W sytuacji pozytywnego stresu uwalniana jest adrenalina, ale nie uwalniają się kortyzolowe
hormony stresu.
W wyniku reakcji stresowej (interpretacji bodźca jako stresowego) pobudzana jest jedna lub więcej
osi stresu.
Działanie układu symaptycznego nie może trwać długo, więc w razie dłuższego
oddziaływania na organizm stresora musi zadziałać uzupełniająca oś reakcji stresowej.
Oś tarczycowa
1. Pobudza do wydzielania tyroksyny, zwiększa przemianę materii, częstość akcji serca, jego
kurczliwość, podnosząc obwodowy opór naczyniowy podnosi w ten sposób ciśnienie krwi.
2. Skutku stresu u zwierząt:
2.1. powiększenie kory nadnerczy
2.2. zmniejszenie grasicy i węzłów chłonnych
2.3. owrzodzenie żołądkowo- jelitowe
3. Skutki stresu:
3.1. wczesne, bezpośrednie następstwa stresu:
a) obniżenie nastroju
b) zaburzenie trawienia, przyśpieszone bicie serca, napięcie mięśni.
c) Pogorszenie sprawności działania
d) modyfikacja procesów poznawczych: selektywność uwagi i pamięci związanej z
negatywnymi emocjami.
3.2. Późne następstwa stresu
- następstwa zdrowotne:
a) choroby sercowo-naczyniowe
b) owrzodzenie żołądka, dwunastnicy
c) zwiększone ryzyko infekcji
d) możliwość zachorowania na nowotwory (szczególnnie przez osoby z osobowością
typu c)
e) zaburzenia zachowania agresywne, ciągłe pobudzenie, częste sięganie po używki
Przyczyny:
• traumatyczny stresor to zdarzenie związane z zagrożeniem życia lub fizycznie
integralności:Proces podczas którego dana osoba przeżywa intensywny strach, poczucie
bezradności.
Objawy:
• zachowywanie się tak jak wtedy, gdy występuje stresor (przyśpieczone bicie serca,
potliwość)
• brak apetytu
• ogólna apatia
• wycofanie się jednostki od integracji z otoczeniem
Skutki:
• skutkiem oddziaływania traumatycznego stresora jest ostry stan pourazowy, natomiast stres
to wynik braku możliwości poradzenia sobie z bezpośrednią reakcją na traumę.
Przejawy:
1. A
1.1. ekspozycja na doświadczenie zagrożenia życia
1.2. intensywny, subiektywny dystres(stres negatywny) podczas tej ekspozycji
2. B
2.1. ponowne odtwarzanie traumy
2.2. nagłe uczucie sugerujące ponowne wystąpienie traumatycznej sytuacji
2.3. intensywny dystres podczas ponownego kontaktu ze zdarzeniem
przypominającym traumę
2.4. fizjologiczna reaktywność na sygnały symbolizujące lub przypominające
zdarzenie
3. C
3.1. Uporczywe unikanie lub zmniejszenie aktywności reaktywności
3.2. usiłowanie unikania myśli lub uczuć kojarzonych z traumą
3.3. usiłowanie unikania aktywności
3.4. amnezja psychogenna (chęć zapomnienia, wypieranie wspomnień)
3.5. zmniejszenie zainteresowania ważnymi zajęciami
3.6. uczucie obojętności lub chłód
3.7. poczucie braku perspektyw na przyszłość
4. D
4.1. Utrzymujące się objawy zwiększonego pobudzenia
4.2. trudności z zasypianiem lub snem
4.3. drażliwość lub wybuchy gniewu
4.4. trudność z koncentracją
4.5. nadmierna czujność
4.6. nasilony przestrach przy nieoczekiwanych bodźcach
Skutki stresu:
- depresja/dystymia
- uzależnienie od substancji psychoaktywnych
- somatyzacja
- obniżony poziom serotoniny
- zmniejszony hipokamp, problemy z pamięcią
Uwarunkowanie radzenie sobie z PTSD:
• wsparcie społeczne
• osobowść (typ B- odporny; typ A,C- nieodporne)
• inne zdarzenia życiowe
• przeszłe doświadczenia
• cechy biologiczne (temperament)
• przygotowanie do zdarzenia
Terapia:
1. składa się z:
1.1. obserwacji(kilka dni do tygodnia), osoba przebywa w pomieszczeniu bez
elektroniki, aby oswoić się z traumą, uzmysłowić swoje myśli.
1.2. Rehabilitacyjna (terapeutyczno- rehabilitacyjna), podejmuje kontakt z
otoczeniem, sesje w których opowiada o doświadczeniach, odgrywanie sytuacji
traumatycznej, zajęcia plastyczne, muzyczne, terapia psychologiczna (ok. 6 tygodni,
potem podejmuje się decyzje o ewentualnej dalszej terapii w ośrodkach
rehabilitacyjnych, do powrotu do momentu równowagi)
a) terapie behawioralne
b) oddziaływanie farmakologiczne
Wzorzec radzenia sobie ze stresem to charakterystyczny dla danej osoby zestaw kilku form
radzenia sobie ze stresem.
Odporność na stres:
1. Biologiczna:
1. typ układu nerwowego (silny- słaby),
2. pobudliwość układu nerwowego
3. koncepcja optimum stymulacji- optimum aktywacji
2. Wyuczona:
1. sposób spostrzegania sytuacji
2. rola doświadczeń z wczesnego dzieciństwa (pozytywne lub negatywne schematy)
3. rola potrzeb psychologicznych (potrzeba osiągnięć, natężenie potrzeb i motywacji)
3. umiejscowienie poczucia kontroli
4. nastawienie prospołeczne (orientacja nie tylko na „ja”)
5. integracja struktur osobowości
Przy ocenie skuteczności radzenia sobie ze stresem należy uwzględnić kontekst epizodu stresu
oraz jego charakter.