DEELTRAJECT 1

ZORGVRAAGGERICHTE
VAARDIGHEDEN
GVO en HYGIENE

 Gezondheid ↔ ziekte
 Gezondheidsvoorlichting en opvoeding (=GVO)
 Verstoring van de gezondheid
 Besmetting
 Infectie
 Verdediging (Natuurlijke en kunstmatige verdediging
(vaccinatie en hygiëne))
 MRSA
 Rughygiëne
GEZONDHEID

 Gezondheid is het algemeen lichamelijk, geestelijk

en sociaal welzijn.
 Lichamelijk welzijn :
Het organisme is in evenwicht met de omgeving.
Het lichaam reageert gepast op infecties, harde
voorwerpen, schadelijke stoffen.
 Geestelijk welzijn/psychisch welzijn :
Iemand kan het leven aan. Je bent in staat om
goed te reageren op eisen die het leven stelt.
 Sociaal welzijn :
Men voelt zich aanvaard in zijn omgeving.
Ziekte

 Ziekte is het verbreken van het lichamelijk,

geestelijk of sociaal evenwicht.
 Het evenwicht kan verbroken worden door:
 een zwak afweersysteem.
 aanval op lichamelijk afweersysteem.
 een lichamelijk letsel.
 een psychisch letsel.
 sociaal isolement, weinig sociaal contact
Lichamelijk welbevinden ⇄ geestelijk
welbevinden
⇅ ⇅
Sociaal welbevinden

 De drie facetten van de gezondheid zijn in het

leven van de mens onverbrekelijk met elkaar
verbonden en beïnvloeden elkaar sterk.
G.V.O.

 G.V.O. = gezondheidsvoorlichting en
opvoeding.
 Definitie van G.V.O.:
Met GVO wil je het gezonde gedrag van
mensen behouden en verbeteren en het
ongezonde gedrag veranderen. Dit doe je
door te informeren en te stimuleren.
- Informeren: je verhoogt de kennis van de zorgvrager.
- Stimuleren: Je bent een voorbeeld voor de zorgvrager,
stimuleert hem om zoveel mogelijk zelf te
doen.
Verstoring van de
gezondheid
 Factoren in het eigen lichaam die de
gezondheid verstoren (endogene
factoren):
 Erfelijke ziekten
 Aangeboren afwijkingen
 Factoren buiten het eigen lichaam die
de gezondheid verstoren (exogene
factoren):
 Mechanische oorzaken
 Fysische oorzaken
 Chemische oorzaken
 Verkeerde voeding
 Allergie
 Psychische oorzaken
 Parasieten
 Pathogene micro-organismen
BESMETTING

 Als een lichaam verzwakt is, verliest het de strijd

tegen micro-organismen (virussen, bacteriën,
schimmels en gisten.)
 Bij besmetting dringt een micro-organisme het
lichaam binnen.
 Op een directe manier.
 Speeksel, handen, seksueel contact.

 Op een indirecte manier.

 Via handen van een verzorgende, via deurklink, …
 (= Kruisbesmetting!!)
 VIRUS
 Kleinste soort micro-organisme
 Gastheercel nodig om te overleven
 Sommige virussen voorkomen door vaccinatie (Epstein –
Barrvirus - Influenza A – virus - Rubella
 Niet te bestrijden met antibiotica
 Soms kan men zich niet beschermen tegen een virus door
vaccinatie. (Rhinovirus – Coronavirus – HIV-virus - …)
 BACTERIE
 Micro-organisme bestaat op zichzelf
 Overal in het lichaam
 De meeste zijn niet schadelijk voor de gezondheid, zijn nuttig
 Ziekmakende bacteriën enkel te bestrijden met antibiotica.
Vermenigvuldiging van
virussen
Soorten virussen

 Coronavirus
 Veroorzaakt verkoud-
heid.
 Ook het rhinovirus kan
verkoudheid veroor-
zaken.

 Epstein – Barrvirus.
 Veroorzaakt
klierkoorts.
Soorten virussen (2)

 Mexicaanse griep
Influenza A – virus
H1N1

 Hepatitis B – virus die

hepatitis B
veroorzaakt
Soorten virussen (3)

 Aids
HIV-virus
Human
Immunodeficiency
Virus

 Herpes labialis
veroorzaakt
koortsblaasjes.
Dr. A. Fleming

 Alexander Fleming.
 1881 – 1955.
 Brits arts en
microbioloog.
 Ontdekte Penicilline.
 Kreeg in 1945
Nobelprijs voor de
geneeskunde.
Soorten bacteriën

 Pseudomonas-bacteriën
 Vaak in wonden.
 Bolvormige cellen = cocci.

 Probiotica.
 Leeft vooral in de darmen.
 Goede bacterie.
 Cylindrische cellen =
bacilli.
Bacteriën (2)

 Treponema pallidum
 Veroorzaakt syfilis.
 Spiraalvormige bacterie
= spirila.

 Helicobacter pylori
 Soms oorzaak van
maag-zweren (-ulcus.)
 Spiraalvormige bacterie.
Ontdekker van bacteriën

 Antoni Van
Leeuwenhoek.
 1632 – 1723.
 Nederlands
handelsman, wijnroeier,
landmeter, glasblazer &
microbioloog.
 Vooral bekend voor
zelfge-maakte
microscoop.
 Ontdekte de bacterie.
Besmettingswegen/ingangs
poorten
 Spijsverteringsstelsel
 Ademhalingstelsel
 Huid- en slijmvliezen
 Wonde
 Bloed
 Placenta
Spijsverteringsstelsel

 Spruw.
 Candida is een gist in de
darmen en kan in
gunstige
omstandigheden in een
schimmel veranderen.
 Candida albicans =
schimmel = oorzaak.
 Vaak bij baby’s.
 Ook andere
lichaamsdelen dan de
mond. (tepel, vagina,…)
 Salmonella
 Onzichtbare bacterie
die voedselvergiftiging
kan veroorzaken.
 Vooral gevogelte en
eieren.
 Misselijkheid, koorts,
braken, diarree, buikpijn,
4 tot 7 dagen lang, soms
langer.
 ! Baby’s, ouderen en bij
zwangerschap.
 Diarree
 Door buikgriep (= virus),
bacteriën,
darmparasieten, slechte
voedselhygiëne,
ontstekingsprocessen in de
darm, bepaalde
voedingsbestanddelen die
niet wordt verdragen (vb.
lactose), geneesmiddelen,
alcoholmisbruik, angst en
stress.
Ademhalingsstelsel

 Mazelen
 Veroorzaakt door het
mazelenvirus
 Zeer besmettelijk. (hoesten,
niezen, …)
 Incubatietijd: 8 tot 14 dagen.
 Begint als gewone ‘griep of
verkoudheid’, daarna
huiduitslag.
 Complicaties:
middenoorontsteking,
longont-steking,
hersenvliesontsteking.
 Windpokken
 = waterpokken.
 Oorzaak: herpesvirus, nl. het
varicella zostervirus.
 Zeer besmettelijk.
 Incubatietijd: 14 tot 21 dagen.
 Begint met koorts,
‘verkoudheid’-symptomen,
daarna huiduitslag, met vocht
gevulde blaasjes.
 Secundaire infectie:
gordelroos.
 ! Zwangere vrouwen.
 Keelontsteking
 Keelpijn bij slikken,
koorts, soms gezwollen
amandelen en huig,
witte beslagplekken in
keel, soms gezwollen
lymfeklieren.
 Oorzaak: viraal (epstein
-barrvirus of andere) of
bacterieel. (streptokok,
zie foto)
 Abces van tonsillen is
mogelijke complicatie.
 Griep
 Oorzaak: influenzavirus.
 Dit virus infecteert de
luchtwegen.
 Koorts, hoofd- en spierpijn,
hoesten, keelpijn, gevoel van
zwakte, daling van eetlust,
verstopte neus.
 Soms aanzienlijke ziekte-
verschijnselen, soms sterfte,
vooral bij ouderen.
 Vaccinatie voor bepaalde
griepsoorten kan.
 Meningitis
 Hoofdpijn, braken, nekstijfheid,
gewrichtspijn, fotofobie, rode
vlekken, verwardheid,
slaapdronken zijn, coma.
 Oorzaak: bacteriën (me-
ningokok, pneumokok,
haemophilus influenza).
 Komt weinig voor, maar het is
de gevaarlijkste. (door
bloedvergiftiging)
 Antibiotica is noodzakelijk.
 Voor sommige vormen bestaat
een vaccin.
 Meningitis (2)
 Zelfde symptomen als bij
bacteriële vorm.
 Oorzaak: virus
 Meest voorkomend,
minder gevaarlijk.
 Antibiotica is inefficiënt.

 Zelden wordt meningitis

door schimmels
veroorzaakt. (candida
albicans, …)
Huid en slijmvliezen

 Impetigo
 = kinderzeer.
 Veroorzaakt door bacteriën.
(Staphylococcus aureus.)
 Incubatietijd: 1 tot 3 dagen.
 Begint vaak in het gezicht en
de hals, maar breidt zich uit
over gans het lichaam.
 Eerst bultjes, dan blaasjes,
daarna met vocht gevulde
blaasjes.
 Besmettelijk zolang vocht
afgescheiden wordt.
 Wratten
 Oorzaak: virus: humaan
papillomavirus.
 Soorten: waterwrat,
ouder-domswrat,
genitale wrat (foto).
 Behandeling: zalven en
tincturen, bevriezing,
wegsnijden,
homeopatisch, …
 Schurft
 = Scabies
 Graaft gangen in de huid
 Jeuk als allergische reactie op
de mijt en zijn uitwerpselen.
 Vaak jeuk bij het naar bed
gaan.
 Vaak tussen vingers, rond
tepels en navel, ellebogen,
liesplooien, penis en scrotum.
 Hygiëne wat betreft textiel
 Mijtendodende zalven, 1
geneesmiddel in tabletvorm.
 Soms lokaal cortisonetherapie.
 Huisgenoten zonder klachten
worden meebehandeld.
 Voetschimmel
 Vaak gekregen door met blote
voeten in vochtig milieu te
vertoeven.
 Dragen van slecht
ventilerende schoenen →
zweetvoeten → schimmel.
 Niet goed afgespoelde
zeepresten.
 Behandeling:
schimmelwerende producten.
(i.d.v.v. zalf, spray, lotion, …)
 Azijn blijkt preventief en helend
te werken.
 Luizen
 Vleugelloze parasieten
die leven in hoofdhuid
en/of baard.
 Enkel over te dragen
van mens op mens.
 1 vrouwtje leeft
anderhalve maand en
legt ongeveer 300 eitjes
(= neten.)
 Voeden zich met bloed
van de gastheer.
 Luizen (2)
 Symptomen: felle jeuk, vooral
in halsstreek, neten.
 Behandeling: nat – kam
methode, medicinale
shampoos, lotions en/of
sprays.
 Tips: kammen en borstels
schoonmaken, mutsen,
knuffels, sjaals, haarband op
60° wassen. Blijvende
controle op luizenbesmetting.
Wonde

 Pseudomonas in
wonde.

 Staphylococcus
Areus in wonde.
 Tetanus
 Veroorzaakt door de bacterie clostridium tetani
 Bevinden zich in uitwerpselen van dieren, in de aarde, op asfalt, op planten,
huishoudelijk afval, …
 De gifstof die de bacterie afscheid is heel gevaarlijk. Zij blokkeert de werking
van bepaalde zenuwen en veroorzaakt zo krampen van de spieren. Een
uiterst kleine hoeveelheid gifstof kan dodelijk zijn.
 Hepatitis
 Leverontsteking.
 Oorzaken: virus, medicatie
en/of alcoholmisbruik, seksueel
contact, uitz. via bloed.
 Symptomen: geelzucht,
donkere urine, bleke
stoelgang, jeuk.
 Bekendste zijn: A – B – C.
 A: besmetting via voedsel of
water, bloed of
lichaamscontact.
 B: besmetting via speeksel,
seksueel contact en bloed.
 C: besmetting enkel via bloed.
 Enkel vaccins voor A en B.
 Aids
 verworven
immunodeficiëntie-
syndroom.
 Besmet door HIV – virus:
Humaan
immunodeficiëtievirus.
 Overgedragen door
besmet bloed en
seksueel contact.
 Behandeling: virus-
remmer.
Via de placenta

 Rubella of rode hond

 Veroorzaakt door rubella-virus.
 Incubatietijd: 14 -21 dagen.
 Symptomen: opgezette
lymfeklieren, rode vlekjes,
koorts, gewrichtsklachten.
 Rode hond bij zwangere
vrouwen kan een gevaar
betekenen voor de foetus:
Aangeboren afwijkingen.
(blindheid, doofheid, hartafwij-
kingen.)
 Inenting kan.