Professional Documents
Culture Documents
KFA Detyre Kursi
KFA Detyre Kursi
FAKULTETI EKONOMIK
Grupi: MPKA4
Përmbledhje
1
Analiza e mjedisit të jashtëm në Shqipëri....................................................................................................................3
4 Analiza me raporte.......................................................................................................20
3
Abstrakti
Industria e ndërtimit është “arena” në të cilën nis dhe gjen zbatim ky studim por në parim, ky mbetet një
model i aplikueshëm në çdo industri që kërkohet të studiohet. Kjo industri përgjithësisht karakterizohet si
një degë me konkurrencë monopolistike ku numri i madh i firmave konkurente i detyron ato që të sillen në
mënyrë strategjike. Të ndodhur përballë nivelit të lartë të konkurrencës, në studim përfshihet mundësia për
implementim të strategjive konkuruese ose orientimi i qartë strategjik që kompanitë duhet të kenë gjatë
ushtrimit të aktivitetit.
Qëllimi i këtij punimi ështe që të japë një pasqyrë të ecurisë së zhvillimit të kësaj ndërmarrjeje në vitet
2016-2019, natyrisht duke u mbështetur në treguesit realë të saj.
Raportet financiare mbi të cilat bazohet analiza ime janë: Pasqyra e Pozicionit Financiar, Pasqyra e
Performancës, Pasqyra e Fluksit të Parasë, Pasqyra e Ndryshimit të Kapitalit.
Të dhënat e fituara nga këto analiza jane paraqitur dhe në mënyrë grafike për të pasur një pasqyrim më të
qartë të kësaj analize.
Më pas është vijuar me përllogaritjen e treguesve financiarë të ndërmarrjes në fjalë të cilët janë klasifikuar
në disa grupe: Treguesit e likujditetit, Treguesit e raporteve të menaxhimit të mjeteve apo aktivitetit,
Treguesit e raporteve të borxhit, Treguesit e rentabilitetit dhe Treguesit e raportit të vlerës së firmës.
Në fund të çdo analize janë paraqitur interpretimet e treguesve të dalë nga llogaritja e raporteve dhe
rekomandimet përfundimtare të këtij punimi.
4
Varësia nga mjedisi jashtëm nuk është një problem në vetvete, për aq kohe që ky mjedis që
rrethon kompaninë paraqitet statik dhe i thjeshtë gjatë analizës së faktorëve që e përbëjnë atë.
Problemi shtrohet kur rritet pasiguria dhe dinamika tij. Shkalla e lartë e pasigurisë dhe
ndikimi i ndryshimeve të faktorëve në mjedisin e jashtëm kërkon një analizë të vazhdueshme
nga ana e kompanisë e cila mund të realizohet nëpërmjet analizës së hollësishme të makro-
mjedisit duke iu afruar gjithnjë e më tepër mjedisit operues të saj.
Dekada e fundit solli në vendin tonë ndryshime rrënjësore në fushën ekonomike. Ndryshimi i
sistemeve u shoqërua përveç të tjerash edhe me dukuri negative. Prishja e ekuilibrit financiar
dhe futja e vendit në krizë shtroi si domosdoshmëri ndryshime në sistemin ekonomik duke
përcaktuar si hap të parë privatizimin e shpejtë për të kaluar në procesin e gjatë të privatizimit.
Tregu i punës ka ndryshuar tërësisht gjatë periudhës së tranzicionit. Një treg i tillë para viteve
`90 nuk ekzistonte. Kjo për arsyen se, shteti ishtë i vetmi blerës i punës dhe i vetmi rregullator
i ekonomisë përfshirë këtu edhe tregun e punës. Pas viteve `90, në periudhën e tranzicionit,
shteti pushoi së qënuri rregullatori i drejtëpërdrejtë dhe i vetëm. Vitet e para u
Papunësia. Tregu i punës ka ndryshuar krejtësisht gjatë kësaj periudhë. Një treg i tillë nuk ka
ekzistuar më parë, kjo për shkak se shteti ishte blerësi i vetëm i punës dhe rregullatori i vetëm
i ekonomisë, duke përfshirë edhe tregun e punës. Papunësia si problem makro- ekonomik
ndikon në uljen e standardit të jetesës dhe problemet psikologjike të individëve.
Eshtë evidente se papunësia ka efekt negativ shumëdimensional. Individë të papunë nuk mund
të sigurojnë të ardhura e nevojshme duke zbehur kërkesën në treg për produkte e shërbime dhe
përshtatjen e ofertës në rënie nga ana e firmave të biznesit. Ekziston një lidhje e drejtpërdrejtë
e tregut të faktorit punë dhe tregut të të mirave dhe shërbimeve sepse efektet negative që sjell
5
papunësia shkaktojnë tkurrje të aktivitetit të biznesit.
Një tjetër fenomen negativ është vërejtur në tregun e punës. Niveli i lartë i sektorit informal,
niveli i lartë i lëvizjes së njerëzve brenda dhe jashtë vendit, shkalla e lartë e papunësisë në
sektorin bujqësor si dhe numri i lartë i të papunëve të regjistruar në zyrat e punës, përbëjnë
disa nga faktorët që e bën vështirë vlerësimin real të papunësisë në vend
Import-export. Që nga viti 1990, Shqipëria ka një defiçit tregtar të thelluar; eksportet
përfaqësojnë jo më tepër se 25% të importeve të saj. Pothuajse 80% e eksporteve rezultojë në
llogari të kompanive që punojnë si nënkontraktorë të kompanive europiane të cilat përdorin
koston e ulët të faktorit punë në vend. Më shumë se 90% e eksporteve të Shqipërisë shkojnë
në vendet europiane dhe vetëm 76% e importeve vijnë nga këto vende. Mungesa e
konkurrencës vendase, niveli i ulët i prodhimit, infrastruktura e dobët, proçedurat joadekuate
dhe barrierrat doganore, mungesa e aktiviteteve promovuese janë faktorë që ndikojnë rritjen e
defiçitit tregtar.
Situata ekonomike aktuale e vendit nuk është shumë e favorshme dhe konkurruese në
krahasim me vendet e tjera në rajon. Sondazhe të Bankës Botërore, prezantuar në raportin
vjetor "Doing Business “, ku analizohen kushtet në të cilën ndodhet aktualisht vendi bazuar
mbi 10 parametrat kryesore që ndihmojnë dhe lehtësojnë të bërit biznes (fillimi i biznesit,
sigurimi i lejeve të ndërtimit, kreditimi, mbrojtja e investitorëve, zbatimi i kontratave, si dhe
mbyllja e bizneseve) tregojnë se mjedisi i biznesit në Shqipëri renditet në vendin e 90 (Doing
Business in Albania, 2018) midis 183 vendeve të marrë në studim.
Renditja aktuale e Shqipërisë referuar kushteve të biznesit është output i ndikimit të disa faktorëve si:
6
Lidhur me kriteret për sigurimin e llojeve të ndryshme të lejeve si ndërtim, energji, telefon
dhe miratimi prej inspektoriateve dhe agjensive që kompanitë ballafaqohen kalon nëpër 23
proçedura përmbushja e të cilave kërkon mesatarisht 331 ditë. Në këtë drejtim Shqipëria
mbetet pas krahasuar me mesataren e ditëve që shpenzohen në vendet e Europës Qëndrore
dhe Lindore.
Në terma të rregjistrimit të pronës, Shqipëria ka shënuar progres. Tashmë regjistrimi i
pasurisë kalon nëpër 6 proçedura dhe zgjat mesatarisht 33 ditë në vend të 42 ditëve të
shpenzuara më parë. Në sajë të reformave të ndërmarra gjatë këtij viti, sistemi i
7
1.3 Si ndikon mjedisi i jashtëm industrinë e ndërtimit
Pavarësisht industrisë në të cilën një kompani vepron, pavarësisht nëse ofron produkte apo
shërbime, nëse është korporatë apo SME, nëse flasim për të njëjtën periudhë kohe, mjedisi i jashtëm
ndikon mbi këto biznese në të njëjtin mënyrë ose tendencë veprimi (pozitivisht ose negativisht) por
masa dhe shkalla e ndikimit varion dhe është specifike për çdo industri. Natyrshëm, për të parë
ndikimin e ketyre faktoreve, pyetja që shtohet është: “Si ndikon mjedisi i jashtëm kompanitë që
ushtrojnë aktivitetin në industrinë e ndërtimit?”
Faktorët politik dhe ligjor. Faktorët që i përkasin mjedisit politik dhe ligjor, të cilët kanë një
ndikim të madh në industrinë e ndërtimit, i referohen tërësisë së dokumentacionit dhe lejeve
që duhet të sigurohen gjatë fazave të ndryshme të ndërtimit dhe shitjes (Vora, 2009). Disa prej
proçedurave administrative të cilat firmat e ndërtimit duhet ti sigurojnë janë:
Çertifikata e lejes së ndërtimit: Ndërtimi i një objekti apo çdo strukture tjetër ndërtimi
nuk mund të kryhet derisa çdo kompani ndërtimi të siguroje lejen e ndërtimit (Vora, 2009)
nga autoriteti lokal mbështetur në planin urbanistik. Shpesh, kompanitë e ndërtimit vuajnë
ndikimin e parregullsive që hasen gjatë procesit të pajisjes me leje ndërtimi. Disa prej
shqetësimeve që firmat e ndërtimit ndeshin në këtë proces kanë të bëjnë me afatet,
korrektësinë e punonjësve të administratës shtetërore, mungesa e transparencës dhe
burokracitë (pengesat) nga ana e institucioneve të shërbimeve publike (ujësjellësi, energjia
elektrike ).
planet rregulluese. Kjo ka bërë që ndërtimi të stopohet në këtë periudhë dhe nga ana tjetër
të lulëzojnë ndërtimet pa leje. Ky kusht i rëndësishëm i hartimit dhe miratimit të planeve
rregulluese krijon hapësira për projekte të reja në sektorin e ndërtimit dhe krijimi e
vendeve të reja pune.
Plani urban i zhvillimit: Plani i urban i zhvillimit ofron një pasqyrë të plotë në lidhje me
zonat e përcaktuara dhe projekteve të shpërndara në këto zona për qëllime të caktuara.
Përpilimi i një plani urban është një element i rëndësishëm sepse ndikon në dhënien e lejes
së ndërtimit. Është evidente se zhvillimi urban në Shqipëri vazhdon të pasqyrojë
transformimet social-ekonomike të shoqërisë shqiptare.
Ligji i taksave dhe trajtimi tatimor që i bëhet firmave të ndërtimit. Industria e ndërtimit
8
preket njësoj sikurse edhe industritë e tjera që zhvillohen në Republikën e Shqipërisë, me
përjashtim të rasteve kur këto të fundit rregullohen me ligje të veçanta për shkak të
specifikave.
Duhet theksuar se, administrimi i taksimit në sektorin e ndërtimit, përveç parimeve dhe
rregullave të përbashkëta që rregullojnë administrimin e tatimeve për të gjithë ekonominë,
bazohet edhe në disa rregulla ligjore të veçanta, që lidhen kryesisht me karakteristikat e këtij
sektori.
Ky kuadër ligjor specifik për sektorin e ndërtimit, i cili në fakt ka vite që po zbatohet, realisht
ka gjetur zbatim relativisht të mirë në praktike. Në sajë të tij, mund të thuhet se sektori i
ndërtimit, nga sektori më problematik për evazionin fiskal dhe informalitetin, tani është kthyer
në sektorin ku evazioni fiskal dhe informaliteti kanë pësuar rënie.
Analiza e pasqyrave financiare është një proçes mjaft i rëndësishëm dhe i domosdoshëm për një
vendimmarrje të drejtë, për të siguruar kështu mbarëvajtjen e një ecurie pozitive të biznesit.
10
Informacionet të cilat ofrohen nga analiza financiare së bashku me kontabilitetin janë bazë për vendimet
si brenda ashtu edhe jashtë ndërmarrjes.
Nga analizat që i bëhën pasqyrave financiare të një ndërmarrje të caktuar mund të konstatohet gjendja
financiare e saj, si ka operuar ajo gjatë periudhës për të cilën bëhet analiza, si dhe cilat janë trendet për të
ardhmen në këtë ndërmarrje.
Për analizën ekonomiko-financiare kam përzgjedhur për studim ndërmarrjen “X Konstruksion” shpk, e
cila i plotëson kriteret e një ndërmarrje të fuqishme dhe të respektueshme njëkohësisht.
Qëllimi im ishte që të jap një pasqyrë të ecurisë së zhvillimit të kësaj ndërmarrjeje, natyrisht duke u
mbështetur në treguesit realë të saj.
Raportet financiare mbi të cilat bazohet analiza ime janë: Pasqyra e Pozicionit Financiar, Pasqyra e
Performancës, Pasqyra e Fluksit të Parasë, Pasqyra e Ndryshimit të Kapitalit.
Këto raporte i kam krahasuar ndërmjet viteve për të nxjerrë një gjendje reale në të cilën ka kaluar
ndërmarrja në vitet 2016, 2017, 2018, 2019.
Të dhënat e fituara nga këto analiza paraqiten dhe në mënyrë grafike për të pasur një pasqyrim më të
qartë të kësaj analize.
Më pas vijohet me përllogaritjen e treguesve financiarë të ndërmarrjes në fjalë të cilët janë klasifikuar
në disa grupe: Treguesit e likujditetit, Treguesit e raporteve të menaxhimit të mjeteve apo aktivitetit,
Treguesit e raporteve të borxhit, Treguesit e rentabilitetit dhe Treguesit e raportit të vlerës së firmës.
Në fund të çdo analize janë paraqitur interpretimet e treguesve të dalë nga llogaritja e raporteve dhe
rekomandimet përfundimtare të këtij punimi.
Është e pamjaftueshme të gjykohet një ndërmarrje nga një bilanc i vetëm, pasi gjykime më të plota
dhe të besueshme jepen atëherë kur studiohen të dhënat e shumë bilanceve, që i përkasin të njëjtës
ndërmarrje, pra kur bëhen krahasime kohore.
Studimi i bilanceve të ushtrimeve të njëpasnjëshme mundëson të vihen në dukje tendencat e
zhvillimit në kohë të një ndërmarrje. Për këtë arsye, më poshtë është paraqitur Bilanci Kontabël i kompanisë
për katër vite të njëpasnjëshme të aktivitetit te saj.
11
I. AKTIVET AFATSHKURTRA
1 Aktive monetare 42,865 372,906 43,087 461,437
Derivative dhe aktive te mbajtura per
2
tregtim
201,267,95 235,670,88 215,157,10 187,068,20
3 Aktive te tjera financiare afatshkurta
9 0 8 3
4 Inventari - - 1,293,205 -
5 Aktive biologjike afatshkurta
Aktivet afatshkurta te mbajtura per
6
shitje
7 Parapagimet dhe shpenzimet e shtyra 22,127,962 - - -
TOTALI I AKTIVEVE 223,438,78 236,043,78 216,493,40 187,529,64
AFATSHKURTA (I) 6 6 0 0
I. DETYRIMET AFATSHKURTERA
1 Derivativet
2 Huamarrjet
205,077,76 218,712,49 200,652,97 172,690,41
3 Huate dhe parapagimet
8 7 6 9
4 Grantet dhe te ardhurat e shtyra
5 Provizionet afatshkurta
TOTALI I DETYR. AFATSHKURTA 205,077,76 218,712,49 200,652,97 172,690,41
(I) 8 7 6 9
12
TOTALI I DETYR. AFATGJATA (II)
205,077,76 218,712,49 200,652,97 172,690,41
TOTALI I DETYRIMEVE
8 7 6 9
III. KAPITALI
Aksionet e pakices (perdoret vetem ne
1 pasqyrat
financiare te kosoliduara)
Kapitali qe I perket aksionareve te
shoqerise meme (perdoret vetem ne PF te
2 konsoliduara)
3 Kapitali aksionar 17,700,000 17,700,000 100,000 100,000
4 Primi i aksionit
5 Njesite ose aksionet e thesarit (negative)
6 Rezervat statutore
7 Rezervat ligjore 934,276 934,276 - -
8 Rezerva te tjera
9 Fitimet e pashperndara 1,490,865 - 17,533,073 13,513,715
# Fitimi (humbja ) e vitit financiare 1,029,730 1,490,865 1,001,203 4,019,358
TOTALI I KAPITALIT (III) 21,154,871 20,125,141 18,634,276 17,633,073
TOTALI I DETYRIMEVE 226,232,63 238,837,63 219,287,25 190,323,49
KAPITALIT (I+II+III) 9 8 2 2
Pasqyra 2.1-B. Pasqyra e Pozicionit Financiar për vitet 2016-2019 (Pasivet)
Nga pasqyra e ndërtuar vërejmë se totali i aktiveve të ndërmarrjes për vitin 2019 është 236,232,639 njësi
monetare, ku përdorimet afatshkurtra përbëjnë një volum të madh prej 223,438,786 njësi monetare.
Ndërkohë, totali i pasiveve përbëhet nga 205,077,768 njësi monetare si burime të huajtura dhe 21,154,871
njësi monetare si burime të veta.
Le të fillojmë analizën e zërave të Bilancit Kontabël duke përdorur analizën vertikale. Kjo lloj
analize synon të evidentoje peshën e secilit zë të gjendjes pasurore në përqindje ndaj totalit, në kuadrin e të
njëjtit vit ushtrimor. Të dhënat në pasqyrën e mëposhtme janë të shprehura në përqindje, si rezultat i
përllogaritjeve duke zbatuar formulën e mëposhtme:
13
I. AKTIVET AFATSHKURTRA
1 Aktive monetare 0.02 0.16 0.02 0.24
Derivative dhe aktive te mbajtura per
2
tregtim
3 Aktive te tjera financiare afatshkurta 88.97 98.67 98.12 98.29
4 Inventari - - 0.59 -
5 Aktive biologjike afatshkurta
6 Aktivet afatshkurta te mbajtura per shitje
7 Parapagimet dhe shpenzimet e shtyra 9.78 - - -
TOTALI I AKTIVEVE AFATSHKURTA
98.77 98.83 98.73 98.53
(I)
II. AKTIVE AFATGJATA
1 Investimet financiare afatgjata
2 Aktive afatgjata materiale 1.23 1.17 1.27 1.47
3 Aktivet biologjike afatgjata
4 Aktivet afatgjata jomateriale
5 Kapital aksionar I papaguar
6 Aktive te tjera afatgjata
TOTALI I AKTIVEVE AFATGJATA (II) 1.23 1.17 1.27 1.47
TOTALI I AKTIVEVE (I +II) 100.00 100.00 100.00 100.00
I. DETYRIMET AFATSHKURTERA
1 Derivativet
2 Huamarrjet
3 Huate dhe parapagimet 90.65 91.57 91.50 90.74
4 Grantet dhe te ardhurat e shtyra
5 Provizionet afatshkurta
TOTALI I DETYR. AFATSHKURTA
90.65 91.57 91.50 90.74
(I)
14
TOTALI I DETYRIMEVE 90.65 91.57 91.50 90.74
III. KAPITALI
Aksionet e pakices (perdoret vetem ne
1 pasqyrat
financiare te kosoliduara)
Kapitali qe I perket aksionareve te
shoqerise meme (perdoret vetem ne PF te
2 konsoliduara)
3 Kapitali aksionar 7.82 7.41 0.05 0.05
4 Primi i aksionit
5 Njesite ose aksionet e thesarit (negative)
6 Rezervat statutore
7 Rezervat ligjore 0.41 0.39 - -
8 Rezerva te tjera
9 Fitimet e pashperndara 0.66 - 8.00 7.10
# Fitimi (humbja ) e vitit financiare 0.46 0.62 0.46 2.11
TOTALI I KAPITALIT (III) 9.35 8.43 8.50 9.26
TOTALI I DETYRIMEVE KAPITALIT
100.00 100.00 100.00 100.00
(I+II+III)
Riklasifikojmë Gjendjen pasurore sipas kriterit financiar dhe vijojmë analizën vertikale duke llogaritur
treguesit e peshës dhe në fund duke bërë interpretimet përkatëse:
Zërat e Bilancit Viti 2019 Viti 2018 Viti 2017 Viti 2016
AASH 98.77% 98.83% 98.73% 98.53%
AAGJ 1.23% 1.17% 1.27% 1.47%
Kapitali Investuar 100% 100% 100% 100%
Det.Afatshkurtra 90.65% 91.57% 91.50% 90.74%
Det.Afatgjata 0% 0% 0% 0%
Kapitali Neto 9.35% 8.43% 8.50% 9.26%
Burimet e Financimit 100% 100% 100% 100%
AASH 223,438,786
Pesha AASH 2019 ¿ *100% = *100% = 98.77%
Totaline Aktiveve 226,232,639
15
AAGJ 2,793,852
Pesha AAGJ 2019¿ *100% = *100% = 1.23%
Totaline Aktiveve 226,232,639
DASH 205,077,768
Pesha DASH 2019¿ *100% = *100% = 90.65%
Totaline Pasiveve 226,232,639
Kjo ndërmarrje nuk ka Detyrime Afatgjata, e për rrjedhojë pesha e tyre është 0.
Në të njëjtën mënyrë veprohet dhe për llogaritjen e peshës së çdo zëri dhe për 3 vitet e tjera. Pas
llogaritjes së peshës për çdo zë mbi totalin, bëjmë paraqitjen grafike të rezultateve të konkluduara nga kjo
analizë, e cila paraqitet si në vijim:
120
100
80
AASH
60 AAGJ
DASH
Kap. Neto
40
20
0
Viti 2016 Viti 2017 Viti 2018 Viti 2019
Zërat e Pasqyrës së Pozicionit Financiar janë analizuar duke marrë parasysh peshën që ze ҫdo zë në
totalin e aktiveve apo pasiveve. Nga studimi i analizës vertikale të bilancit për katër vitet vihet re se peshën
më të madhe në anën e aktiveve e zënë aktivet afatshkurtra, në nivelet 98.53% - 98.83% ndaj totalit. Siç
vihet re, detyrimet afatshkurtra e dominojnë anën e pasivit, duke qenë pothuajse statike nga 90.74% në vitin
2016 duke arritur në 90.65% në vitin 2019.
16
Shohim një ulje jo shumë të ndjeshme të peshës së mjeteve monetare ndaj totalit nga 0.24% në 2016
e deri në 0.02% në 2019. Mjetet likuide te tjera qe dominojne zerin e aktiveve si llogarite e arkëtueshme
zënë nje peshë gjithmonë e në rënie nga njeri vit në tjetrin ; nga 98.29% ne 2016 ne 88.97% ne 2019. Por kjo
ulje nuk ka sjelle ndryshim te peshes se aktiveve afatshkurtra, pasi eshte kompensuar me rritjen e grupit
Parapagime dhe shpenzime te shtyra ne masen 9.78%. Pra shohim se pesha e detyrimeve afatshkurtra në
totalin e detyrimeve dhe në totalin e pasiveve mbetet ne nivele te njejta gjate 4 viteve.
Grafiku 2.2-A, na jep një pasqyrë më të qartë të atyre që thamë mësipër. Pra, edhe nga ky grafik
mund te shohim se shoqëria ka Aktive afatshkurtra ne nivele te larta dhe aktive afatgjata ne nivele shume te
uleta, pothuajse te njejta per kater vitet, qe eshte karakteristike per shoqerite tregtare të kësaj natyre.
Detyrime afatgjata janë në nivelin 0% përgjatë kësaj periudhe kohore.
Gjithashtu nga grafiku vihet re se shoqëria ka një kapital punues të kënaqshëm. Nivelet e ulëta të
aktiveve afatgjata dhe niveli 0 i borxhit afagjatë duket se nuk do i krijojnë firmës vështirësi likuiditeti në të
ardhmen.
Sa i përket aftësisë likujduese aktuale, duke parë peshën e ulët të mjeteve monetare (0.02% në vitin 2019)
dhe strukturimin e zërit të AASH krahasuar me Detyrimet Afatshkurtra, mund të thuhet se shoqëria është e
predispozuar ndaj një problemi likujditeti.
Vijojmë me analizën e bilancit kontabël për përiudhen 2016-2019 duke përdorur analizën
horizontale të zërave të tij. Kjo lloj analize synon të studjojë ndryshimet e ndodhura nga një vit në tjetrin në
secilin zë të bilancit, në vlera absolute dhe në përqindje, duke shqyrtuar ecurinë e tyre në krahasim me një
vit bazë. Pra me anën e kësaj analize mund të vëmë re lehtësisht ndryshimet në përqindje të zërave nga njëri
vit në tjetrin, duke zbatuar formulën e mëposhtme:
Riklasifikojmë Gjendjen pasurore sipas kriterit financiar. Madhësite e vëna në dukje nëpërmjet
proçesit të riklasifikimit duhet ti bëjmë “të flasin”, kështu që vijojmë analizën horizontale duke llogaritur
ndryshimet në përqindje nga viti në vit dhe në fund duke bërë interpretimet përkatëse.
17
Pasivi Afatgjatë - - -
Kapitali Neto 5.12 8.00 5.68
Burimet e -5.28 8.92 15.22
Financimit
2.4.1 Interpretimi i rezultatit të analizës horizontale
Analiza Horizontale ose Analiza Dinamike minimalisht bëhët për dy vite të njëpanjëshme; më sipër
kjo analize është berë për tre vite duke ditur se 2016-tën nuk kemi me kë ta krahasojmë, meqë nuk
disponojme të dhëna për këtë vit. Analiza krahasuese bëhet për të studiuar ritmin e ecurisë së aktivitetit të
njësisë ekonomike.
Le të analizojme zërat kryesorë të likuiditetit: Mjetet monetare janë zëri më likuid i bilancit dhe
shohim një rënie të tyrë nga viti 2016 në vitin 2019 me 0.22%; Llogari të arketueshme shohim ndryshim jo
thelbësorë nga një periudhë në një tjetër, por nuk kemi mbledhur llogaritë e arkëtueshmë dhe kjo tregon se
na mungon likuiditeti; Inventari është ne nivele 0 dhe kjo nuk ndikon ne likuiditet; Aktivet Afatgjata janë të
pandryshueshme, pra nuk kemi investime të reja kështu që nuk kemi dalje likuiditetesh jashtë kompanisë.
Detyrimet afatshkurtra nga vitet 2016 dhe 2019 kanë pësuar ulje të lehtë që do të thotë se nuk kemi
dalje parash nga shoqëria, kjo do të thotë se ne kemi harxhuar para për të paguar furnitorët, në total kemi
rënie të detyrimeve nga njëra përiudhë në tjetrën. Nuk kemi shumë ndryshim as në totalin e kapitalit, në
2017 kemi rritje në fitimet e pashpërndara, pra nuk kemi investuar paranë e gjeneruar nga aktivitet e
kompanisë dhe kemi një gjendje në likuiditet.
18
3 Analiza e Pasqyrës së Performancës
Më poshtë është paraqitur Pasqyra e Performancës së kompanisë për katër vite të njëpasnjëshme të
aktivitetit te saj.
Pasqyra e Performancës
19
3.2 Analiza vertikale e Pasqyrës së Performancës
Le të fillojmë analizën e zërave të kësaj pasqyre duke përdorur Analizen Vertikale. Të dhënat në pasqyrën
e mëposhtme janë të shprehura në përqindje.
Pasqyra e Performancës
Grafik 3.2-B. Pesha e zërave kryesorë të Pasqyrës së Performancës llogaritur mbi totalin e shitjeve
2016-2019
Përdorëm metodën vertikale për të analizuar Pasqyrën e Performancës, duke shprehur ҫdo zë ndaj
shitjeve neto të periudhës. Shohim se materialet e para dhe materialët e konsumuara kanë pasur rënie të
lehtë nga vitin 2016 në vitin 2019, përkatësisht nga 91.99% në 90.55%. Ajo që vihet re është një ulje e
shpenzimëve totale në një mase 1.63% mbi shitjet nga viti 2017 në vitin 2019. Por një zë që ka pësuar rritje
nga viti 2016 e në vazhdim janë shpenzimet e personelit, të cilat janë shtuar konkretisht me 1.36% .
Megjithatë totali i shpenzimeve mbi shitjet luhatet në të njëjtat nivele përgjatë 4 viteve me një ndryshim
të lehtë prej 0.72% nga 2014 në 2019. Kjo bën që shoqëria vazhdimisht të gjenerojë një Fitim Neto ndër
vite, respektivisht: 4.33% në 2016, 3.07% në 2017, 5.41% në 2018 dhe 4.7% në 2019. Kjo konfirmon edhe
njeherë trendin pothuajse të njëjtë të zërave të kësaj pasqyre përgjate 4 viteve.
Gjithashtu vihet re se gjatë kësaj periudhe nuk kemi të ardhura të tjera nga veprimtaria e shfrytëzimit.
Po ashtu vihet re nje gjenerim te ardhurash nga interesat nga (0.29%) në 2016 duke u rritur në 1.12% në
vitin 2019.
Grafiku i mëposhtëm na jep një paraqitje më të qartë të ndryshimeve në Pasqyrën e të ardhurave dhe
shpenzimeve përgjatë këtyre 4 viteve të marra në analizë:
21
100
80
0
2016 2017 2018 2019
-20
Grafik 3.2-C. Zërat kryesorë të shpenzimeve të shprehura në përqindje si raport ndaj totalit të
shitjeve për vitet 2016-2019
Pasqyra e Performancës
2018- 2017-
N 2019-2018
Pershkrimi i Elementeve 2017 në 2016 në
r në %
% %
► Të ardhura nga aktiviteti i shfrytëzimit -20.58 -15.43 -64.87
Ndryshimi në inventarin e produkteve të
►
gatshme dhe prodhimit në proces
Puna e kryer nga njësia ekonomike dhe e
►
kapitalizuar
► Të ardhura të tjera të shfrytëzimit
22
► Shpenzime konsumi dhe amortizimi - - -
23
Nga krahasimi i viteve 2018 me 2019 kemi një rënie të zërit të shitjeve me 20.58%. Pothuajse në të
njëjtën masë është ulur edhe zëri lëndë e parë & materiale të konsumuara, përkatësisht me 20.04%.
Shpenzimet e personelit kanë pësuar gjithashtu një rritje të ndjeshme me 177.13%. Shpenzimet e tjera të
shfrytëzimit për këtë periudhë kanë pësuar një ulje më të lehtë në krahasim me zërat e tjerë të shpenzimeve.
Ulja në masën 20.58% e të ardhurave nga shitja, si dhe rritja e konsiderueshme e shpenzimeve, rrjedhimisht
kanë bërë që Fitimi Neto për këtë periudhë të ulet me 30.93%,.
4 Analiza me raporte
Në pikën 2 dhe 3 bëmë analizën e dy pasqyrave kryesore të kompanise që janë: Pasqyra e Pozicionit
Financiar dhe Pasqyra e Performancës. Në kapitullin pasardhës do të japim edhe Pasqyrën e Flukseve të
Parasë, por tani do ndalemi tek një analizë më e hollësishme, që është analiza e raporteve të ndryshme për të
parë me qartë shkakun dhe pasojat e rënieve dhe rritjeve të zërave të ndryshme të pasqyrave financiare nga
njëri vit në tjetrin për katër vitet: 2016, 2017, 2018 dhe 2019.
Për të krijuar nje ide dhe gjykim sa më të drejtë në lidhje me veprimtarinë dhe menaxhimin e burimeve
dhe perdorimeve qe realizon kjo firmë, në funksion të objektivave të saj, duhet të llogarisim treguesit
përkatës, si më poshtë:
Pozicion likuid i një firme ka të bëje me faktin se a do të jetë e aftë shoqëria të shlyejë borxhet e saj
gjatë vitit, kur të vije afati i tyre. Raportet e likujditetit tregojnë aftësinë e ndërmarrjes për të përballuar
detyrimet afatshkurtra.
Aktivet likuide mund të tregtohen në një treg aktiv dhe si rrjedhim mundet të shndërrohen shpejt në para
me çmimin e tregut dhe “pozicioni likuid” i shoqërise merret me këtë pyetje: A do të jetë në gjendje
shoqëria të paguajë detyrimet e saj afatshkurtra?!
Një analizë komplete likuiditeti kërkon perdorimin e buxhetit të flukseve të arkes, por duke e lidhur
sasinë e parave dhe të aktiveve të tjera korrente me detyrimet korrente.
Analiza e raporteve siguron një matës likuiditeti të shpejtë dhe të lehtë për tu përdorur. Në këtë seksion
trajtohen dy raportet e likuiditetit të përdorura më shpesh.
24
Aktive afatshkurtra 223,438,786
Raporti Korrent 2019 = = =1. 09 herë
Detyrime afatshkurtra 205,077,768
Raporti korrent tregon masën me të cilën detyrimet afatshkurtra janë mbuluar nga ato mjete të
parashikuara për t’u konvertuar në CASH në një të ardhme të afërt. Shohim se nga viti 2016 deri në vitin
2019 kemi një nivel të njëjtë të raportit korent, i cili vjen nga një nivel stabël i detyrimeve korente dhe
mjeteve korente, përkatesisht në një nivel mesatar 98% dhe 91% te totalit. Pozicioni i likuiditetit të
kompanisë parë në këndvështrimin e këtij raporti është i mirë duke qenë se dhe shoqeria ka një inventar në
vlerë 0.
Raporti i Shpejtësisë apo Testi Acid gjendet duke zbritur nga aktivet afatshkurtra likuide, zërin më pak
likuid që janë Inventaret. Për shume kompani Inventarët janë zëri më pak likuid sepse në rast likuidimi, janë
mjetet me të cilat është e mundshme të ndodhin humbje. Shohim se për katër vite raporti i shpejtë është më i
madh se 1, kjo tregon një pavarësi të detyrimeve afatshkurtra nga inventarët (kjo nga fakti se kompania
posedon inventarë vetëm në vitin 2017 në një vlerë shumë të ulët). Pra akivet korente arrijnë të mbulojnë
detyrimet korente të kompanisëe, ku mesatarisht raporti korent për katër vitet është 0.08 mbi 1. Ndryshimi i
vetëm nga Raporti korent është në vitin 2017, ku si pasojë e krijimit të një inventari në masë shumë të vogël
kjo sjell një ndryshim në Raportin e shpejtë duke e ulur me 0.01 herë.
25
Raporti korent dhe i shpejte
1.1
1.09
1.09
1.08
1.08
1.07
1.07
1.06
2016 2017 2018 2019
Grafik 4.1-D. Raporti korrent dhe Testi Acid per vitet 2016-2019
Ndërsa përmbledhtazi raporti i qarkullimit të aktiveve afatshkurtra për vitet e tjera jepet më poshtë:
26
Aktivet Likuide 2019 = Mjete monetare + Instrumente te tjera borxhi=42,865+304,700=707,161
Ky raport quhet ndryshë edhe ‘raporti i parasë’ dhe bën pjesë në raportet statike të likuiditetit. Ky quhet
edhe likuiditet i menjëhershëm dhe përbëhet nga ato klasa të cilat kanë nje probabilitet të lartë për tu kthyer
ne cash pa asnjë penalitet apo kostoje konvertimi. Për kompaninë tonë ky nuk është një pozicion aspak i
mirë sepse raportet në vite rriten por tregojnë për një likuiditet të ulët.
Raporti i likuiditetit
0.3
0.25
0.2
0.15
0.1
0.05
0
2016 2017 2018 2019 ne %
Raporti i likuiditetit
27
Ndersa përmbledhtazi Raporti i qarkullimit të llogarive të arkëtueshme për vitet e tjera është:
365
Periudha mesatare e arkëtimit ( PMA )2019 =
Qarkullimi i llogarive të arkëtueshme
365
= =1460 dite
0 . 25
Ndersa përmbledhtazi Periudha mesatare e arkëtimit për vitet e tjera është:
Konvertimi i llogarive të arkëtueshme (Shitjeve me kredi) në para kesh mund të matet duke analizuar
kohën që i duhet kompanisë për t’i mbledhur keto llogari të arkëtueshme. Jo pa shkak analizuam të dy
raportet e mësipërme së bashku sepse janë të lidhur me njëri-tjetrin.
Në fakt kemi një rënie te qarkullimit të llogarive të arketueshme, që do të thotë se shoqëria i mbledh
gjithnjë e më rrallë shitjet e saj me kredi krahasuar me vitet e tjera paraardhës. Raporti i ulet i qarkullimit
bën që periudha e mbledhjes së llogarive (PMA) të jetë e lartë.
Një ndryshim i politikës së shitjes me kredi në këtë rast është shumë i nevojshëm, sepse ne rast të
kundërt shoqëria do të ketë probleme që do të sillnin mungesën e likuiditetit.
Ky raport tregon se Totali i Aktiveve ka qarkulluar 0.097 herë gjatë vitit 2019.
Megjithatë, raporti i qarkullimit te aktiveve gjithsej nuk eshte nje tregues i drejtperdrejte i likujditetit, por
perben nje tregues te vlefshem ne analizen e zgjeruar te aktivitetit te ndermarrjes
28
Hapi i parë i analizës së burimeve ka të bëjë me përcaktimin e peshës që zënë detyrimet afatshkurtra,
detyrimet afagjata si dhe kapitali i vet mbi kapitalin financiar.
Këto raporte tregojne aftesine e ndermarrjes per marrjen e borxheve afatshkurter apo afatgjate.
Detyrimet Afatgjata 0
Treguesi i borxhit afatgjatë = = =0
Kapitali Investuar 226,232,639
B . v + DAGJ 21,154,871
Treguesi i borxhit të përhershëm = = =0.09=9 %
Kapitali Investuar 226,232,639
Rezerva 934,276
Treguesi i mbrojtjes së kapitalit të themelimit = = =0.05=5 %
Burimet e Veta 21,154,871
Kjo tregon se firma ka një masë 91% të mbrojtjes së kapitalit të themelimit me anen e rezervave.
Kjo tregon se firma ka nje financim me borxh 9.69 here më të madh në krahasim me kapitalin e vet.
29
4.3.1 Raporti i Borxhit
Këto raporte tregojnë se sa përqind është financuar (kredituar) firma me borxh apo me kapital të vet.
Në fakt raportet e borxhit të kësaj kompanie janë shumë të lartë. Këto kompani që kanë raporte të
borxhit të larta kanë një kthim të lartë kur ekonomia është në rritje, por kur ekonomia bie janë të ekspozuara
ndaj rrezikut të dështimit. Shoqëria ka mbajtuar mesatarisht një raport borxhi 90% për ҫdo vit.
TIE ose herët e mbulimit të interesit tregojnë aftësinë e kompanisë për të realizuar pagesat vjetore të
interesit mbi huamarrjen afatgjatë të saj. Në përgjithësi shpenzimet e interesit mbulohen nga shoqëria,
megjithate ne krahasim me vitet e tjera, ne vitin 2019 shikohet nje “veshtiresi” vështirësi për të mbuluar
shpënzimet e interesave. Ne vitin 2019 shoqëria po përdor afërsisht 92% (1/1.09) të fitimit operativ për të
mbuluar interest. Kjo ndodh sepse shoqëria ka një raport borxhi të lartë.
30
4.3.3 Tregues te tjerë
Detyrime totale 205,077,768
2019--> = =9 . 69
Kapital total 21,154,871
Po japim vlerat e këtij raporti për periudhat e tjera si më poshtë:
Ky raport tregon më shumë për gjendjen e paravë disponibël për një përiudhë afatshkurtër.
Ky raport tregon se kreditoret e kompanisë kanë disponibël kapital punues dhe aktive afatgjata më
shumë se sa detyrime, meqenëse këto të fundit janë 0.
31
4.4 Raportet e rentabilitetit
Raportet e rentabilitetit tregojnë se sa i gjeneron efektivisht ndërmarrja fitimet mbi shitjet, mbi aktivet
dhe mbi investimin aksionereve.
Këto raport pasqyron ndikimet e kombinuara të likuiditetit, drejtimit të mjeteve dhe borxhit me
rezultatin e kompanisë.
Ndërsa përmbledhtazi raporti Kthimi nga kapitali i vet (ROE) për vitet e tjera jepët mëposhtë:
ROA ROE
22.79
5.37 7.41
2.11 4.87
0.46 0.62
2016 2017 0.46
2018 2019
32
4.4.3 Raportet e Fitimit Marzhinal
Fitim neto 1,029,730
Fitimi marzhinal neto 2019= ×100= ×100=5 .19%
Shitjet neto 19,822,145
Raporti evidenton një marzh Fitimi Neto 5.19% për vitin 2019 .
Ndërsa përmbledhtazi raporti i Fitimit marzhinal neto për vitet e tjera jepet si më poshtë:
Ky raport tregon peshën që zë fitimi neto i kompanisë në totalin e shitjeve. Ndryshimin e këtij raporti nga një vit në
tjetrin mund ta vëmë re edhe nga grafiku i mëposhtëm:
Fitimi marzhinal
8
7
6
5
4
3
2
1
0
2016 2017 2018 2019
Grafiku 4.4-B. Paraqitja grafike e Fitimit Marzhinal Neto dhe Fitimit para tatimit për 2016-2019
Shohim se nga viti 2016 ne vitin 2019 kemi nje rritje te Fitimit marzhinal neto. Në vitin 2017 fitimi marzhinal
neto shënon pikën më të ulët. Shkaku kryesor i një fitimi neto më të vogël në 2017 janë të ardhurat më të ulëta nga
veprimtaria operative e kompanisë dhe shpenzimet më të larta në krahasim me vitet e tjera. Ndersa fitimi në masë
më të lartë në vitin 2018 (+2.63% nga viti 2017) e përcakton reduktimi më i madh i shpenzimeve të ndryshme të
kompanisë si dhe mbajtja në të njëjtin nivel e shitjeve që përbëjnë të ardhurat kryesore të kompanisë.
33
Po t’i hedhim një sy grafikut të mësipërm shohim se kurba e Fitimit marzhinal para taksave është mbi
kurben e fitimit marzhinal neto dhe kjo është e logjikshme. Por verëjme se në vitin 2018 largësia mes
kurbave është më e madhë që do të thotë se fitimi para taksave është më i lartë, por kanë ndikuar
shpenzimët për taksa të cilat e kanë zvogëluar më shumë fitimin neto të përiudhës.
E kundërta ndodh ne vitet 2018 dhe 2017 ku largësia mes kurbave është e vogël saqë për një momënt të
jep përshtypjën se do të puthiten, por kjo e pamundur të ndodhe sepse norma e taksës e cila i paguhet shtetit
ekziston gjithmonë.
Kjo na le neve të kuptojme se shpenzimet e takses për vitet 2016-2017 nuk kanë ndikuar shumë ne
fitimin neto në krahasim me vitet e tjera.
34
materiale
Mjete monetare neto nga/(përdorur në)
aktivitetin e investimit
Fluksi i Mjeteve Monetare nga/(përdorur në)
►
aktivitetin e financimit
Arkëtime nga emetimi i kapitalit aksionar
Arkëtime nga emetimi i aksioneve të përdorura
si kolateral
Hua të arkëtuara
Pagesa e kostove të transaksionit që lidhen me
kreditë dhe huatë
Riblerje e aksioneve të veta
Pagesa e aksioneve të përdorura si kolateral
Mjete monetare neto nga/(përdorur në)
aktivitetin e financimit
Rritje/(rënie) neto në mjete monetare dhe
-330,041 329,819 -418,350 -302,244
ekuivalentë të mjeteve monetare
Mjete monetare dhe ekuivalentë të mjeteve
372,906 43,087 461,437 763,681
monetare më 1 janar
Efekti i luhatjeve të kursit të këmbimit të
X X X X
mjeteve monetare
Mjete monetare dhe ekuivalentë të mjeteve
42,865 372,906 43,087 461,437
monetare më 31 dhjetor
Fluksi operativ i arkes është përfaqëson paratë e fituara nga shitjet dhe paratë e harxhuara për të gjënëruar
shitje. Nga viti 2016 deri në vitin 2019 raporti i mësipërm rritet shumë gjë që tregon se janë rritur detyrimet
nga njëra përiudhë në tjetren. Po ashtu ndodh edhe me detyrimet e shtyra në vitin 2016 me vitin 2017.
35
FPA 2019=Fluksi Operativ − Fluksi Investues=−330 ,041−( 0 )=−330 ,041
FPA përfaqëson fluksin e parasë e cila është në dispozicion të aksionerëve (pronarëve), pjesë e cila shkon
tek pronarët të cilët mund ta perdorin edhe për të financuar në rritjen e shoqërisë. Në vitin 2016 dhe 2017
fluksi ne dispozicion te aksionerëve është në terma negativ. Dhe vetëm në vitin 2018 pronarët kanë ne
dispozicion para.
36
CFO/DASH dhe CFO/Detyrime totale
0.15
0.05
2016
-0.05 2017 2018 2019
-0.15
-0.25
Ky raport quhet raporti i aftësisë se firmës për të shlyer të gjitha borxhet. Sikurse edhe në raportin e aftësisë se
firmës për të gjeneruar para, edhe ky raport tregon se në 2016 dhe 2017 flukset operative të përiudhës kontabël nuk
mjaftojnë për të mbuluar shlyerjen e detyrimeve afatgjata. Por duke ditur se në afatgjatë likuiditeti është i panjohur
dhe nuk mund të flitet për të, atëherë ky është një tregues i mirë për firmën.
37
Marzhi i fluksit operativ
1.5
1
0.5
0
2016 2017 2018 2019
-0.5
-1
-1.5
-2
Të hysh në një industri ose te zgjerosh biznesin ekzistues nuk është një vendim i lehtë. Në të dyja rastet
është e nevojshme një analizë e mirëfilltë e industrisë, në të cilën investitorët do të orientojnë investimet e
tyre dhe mundësinë që ofron industria për rritje të qëndrueshme.
Sot, kur shumë biznese vendase, sidomos ato të lidhura me ndërtimin, po kalojnë periudhën me të
vështirë financiare, mjaft menaxherë e pronarë po kërkojnë me ngulm rrugët e shpëtimit të tyre.
Nga analiza e industrisë së ndërtimit, vërtetuam se kjo industri nuk paraqitet atraktive për të
nxitur biznese të reja të hyjnë në të. Disa prej arsyeve që frenojnë hyrësit e rinj në këtë industri
38
janë: ngopja e tregut të strehimit dhe rënia e kërkesës, kriza e përgjithshme e cila reflektohet jo
vetëm në tregun e banesave (të ardhura të ulta, ulje të remitancave nga emigrantet) por edhe të
ndërtimit në përgjithësi (së bashku me kompanitë të cilat janë përfshirë në ndërtimet e veprave
publike), konkurrencë e pandershme nga sektori informal i ndërtimit, etj.
Nëse vite me parë mjaftonte inercia për të bërë biznes të suksesshëm, sot në kushtet e rivalitetit të
lartë midis kompanive ekzistuese në treg duhet të gjenden alternativa të reja konkuruese.
Dy dekada janë shumë pak për të shprehur zhvillimin e vendit dhe sado që sektorë të veçantë janë
zhvilluar me ritme të shpejta nuk mund të themi se kjo industri është maturuar, por duhet të
pranojmë se sektori i ndërtimit të banesave ka pak vend për investime të reja për shkak të
ngopjes. Apartamente të mbetura “stok” dhe shumë kompani të cilat nuk kanë rregjistruar asnjë
aktivitet në vitet fundit është bilanci i industrisë së ndërtimit sot.
Pas një periudhe të begatë, kompanitë e ndërtimit, pas gati 15 vjet aktivitet më një kërkesë të lartë
si në sektorin e strehimit, banesave edhe në orientimin e investimeve publike në zhvillimin e
transportit rrugor, mirëmbajtjes së administratës publike, po vuajnë uljen e kërkesës në të dy
sektorë.
39
40