វិញ្ញា សាគណិតវិទ្យាទី ១

ិ ករ ប្រលងចូលមហាវទ្យាល័
ត្រៀមប្រលងសិស្សពូកែ ប្រលងចូលរៀនវស្វ ិ ិ
យគណិតវទ្យា

ប្រលងអាហារូបករណ៍ទៅសិក្សានៅបរទេស និងត្រៀមប្រលងប្រជែងផ្សេងៗ

រៀបរៀង និង បង្រៀនដោយលោក នូ ច័នណា

្ទ រ ិទ្ធិ
Email: channarithnoukh@gmail.com

I. គណនាលីមីតខាងក្រោម:

 1  ax   1  bx   1
lim
ក) x  0 x
 1  a1x   1  a2 x   1  a3 x  ...  1  an x   1
lim
ខ) x  0 x ។

II. គេឱ្យត្រកោ
ី ណ ABC មាន B  500 ។ តាង D ជាចំណុចនៅលើ BC ដែល

BAD  300 និង AD  BC ។ ចូររក CAD ។

n 1 n
3 3 2
III. ស្រាយបញ្ជា ក់ថាចំពោះចំនួនគត់វ ិជ្ជមាន n នីមួយៗ ចំនួន 3  33  1 ជាចំនួនសមាស។
IV. ចូររកគ្រប់ត្រកោ
ី ណ ABC ដែលមាន AB  8 ហយ
ើ មានចំណុច P មួយនៅក្នុងត្រកោ
ី ណនេះ

ផ្ទៀងផ្ទា ត់ PB  5, PC , AC , BC ជាបីតួបន្តគ្នា នៃស្វ៊ីតនព្វន្តមានផលសងរួម 2 និង

BPC  2BAC ។
V. វ ិមាត្រទាំងបរី បស់ប្រលេពប៉ែ
ី តកែងមួយជាស្វ៊ត
ី ធរណីមាត្រដែលមានផលធៀបរួម

  
q  1  log 2 2  2  log 2 2  2  2  log 2 2  2  2    ។ ចូររកវ ិមាត្រ
3
ទាំងបប
ី មា ី តកែងគឺ 1728cm ។
ើ ឌរបស់ប្រលេពប៉ែ A
VI. ចតុកោណកែង MNPQ ចារកក្ន
ឹ ុ ងត្រីកោណសម័ង្ស 6cm
ដែលមានជ្រុង 6cm ។ គេតាង MN  x cm ។

បង្ហា ញថាផ្ទៃក្រឡា

A cm 2  ចតុកោណគឺ M x cm N

3
A x  6  x 600
2 ។ គណនាតម្លៃ x ដម ើ ្បអោ
ី យ
B Q P C
A មានបរមា។ បង្ហា ញថាតម្លៃ x នេះធ្វអោ
ើ យ A អតប ិ រមា។
 ដំណោះស្រាយ
I. គណនាលីមីតខាងក្រោម:

 1  ax   1  bx   1
lim
ក) x  0 x
 1  ax   1  bx   1
L1  lim
តាង x 0 x

L  lim
  1  ax   1  bx   1   1  ax   1  bx   1
  1  ax   1  bx   1
1
x 0 x
យង
ើ បាន

 1  ax   1  bx   1
 lim
x0 x
  1  ax   1  bx   1
1  ax  bx  abx 2  1
 lim
x0 x   1  ax   1  bx   1
 a  b  x  abx 2
 lim
x0 x   1  ax   1  bx   1
 a  b x abx 2
 lim  lim
x 0 x   1  ax   1  bx   1 x 0 x   1  ax   1  bx   1
ab abx
 lim  lim
x 0  1  ax   1  bx   1 x 0  1  ax   1  bx   1
ab

2
ab
L1 
ដូចនេះ 2

 1  a1x   1  a2 x   1  a3 x  ...  1  an x   1
lim
ខ) x  0 x

 1  a1 x   1  a2 x   1  a3 x  ...  1  an x   1
L2  lim
តាង x 0 x
 គុណកន្សោមឆ្លា ស់ភាគបែង និងភាគយក យង
ើ បាន:

កន្សោម
 1  a1x   1  a2 x   1  a3 x  ...  1  an x   1   a1  a2  a3  ...  an  x 
រហូតដល់តួមាន xn
 a1  a2  a3  ...  an  x
L2  lim
យង
ើ បាន
x 0 x   1  a1x   1  a2 x   1  a3 x  ...  1  an x   1
ផលបូកនៃតួដែលមានដឺក្រេចាប់ពី x2
 lim
x 0 x   1  a1x   1  a2 x   1  a3 x  ...  1  an x   1
a1  a2  a3  ...  an
L2 
ដូចនេះ 2
II. រក CAD
 របៀបទី ១ C

B 500 A

E
តាង E ជាចំណុចឆ្លុះនៃ D ធៀបនង
ឹ AB
នោះ AEB  ADB  1000  CBE និង AE  AD  CB
 AEBC ជាចតុកោណព្នា យសមបាត

នោះ CAB  EBA  500

ដូចនេះ CAD  200

 របៀបទី ២

តាមទ្រស
ឹ ប
្តី ទ Sinus ក្នុងត្រកោ
ី ណ BAD :
AD BC BD
   2 BD
sin 500 sin 500 sin 300
  BC  2sin 50 BD 0
នង
ិ

DC  2sin 500  1 BD 
តាង x  CAD
តាមទ្រស
ឹ ប
្តី ទ Sinus ក្នុងត្រកោ
ី ណ CAD :

AD

DC 2sin 500 BD

 2sin 50  1 BD
0


sin 1000  x sin x  ឬ

sin 1000  x  sin x


2sin 500


sin 1000  x 
2sin 500  1 sin x
 sin1000 cot x  cos1000  cos100 cot x  sin100
2sin 500 cos 500
 cos100 cot x  sin100
នោះ

2sin 500  1 cos 500 
2sin1000
  cos100 cot x  sin100
sin1000  cos 500
cos100
 0 0
 cos100 cot x  sin100
cos10  cos 50
cos100
  cos100 cot x  sin100

cos 300  200  cos 300  200   
cos100
0
 cos100 cot x  sin100
នោះ sin 20
cos100  sin100 sin 200
 cot x 
cos100 sin 200

តែ
 
cos100  cos 200  100  cos 200 cos100  sin 200 sin100

 cos100  sin100 sin 200  cos 200 cos10 0

 cot x  cot 200
0
ដូចនេះ CAD  20
n 1 n
3 3 2
III. ស្រាយបញ្ជា ក់ថាចំពោះចំនួនគត់វ ិជ្ជមាន n ី ួយៗ ចំនួន 3
នម  33  1 ជាចំនួនសមាស
3n1  3 3n  2
តាង
Nn  3 3 1
 n  1 នោះ N1  3  3  1  531685  7  5  11 1381  0  mod 7 
93 3 2
-បើ

ឧបមាថាវាពិតរហូតដល់
n  k  k  1 គឺ
N k  0  mod 7 

-ចំពោះ n  k  1:
k 2 k 1 k 2 k 1
3 2
N k 1  33  33  1  33  27  33 9 1
k 1

យង
ើ សង្កេត:
33k  2
 27  3  3 3
 27   1
3k
 1  1 mod 7 

 
k
3k1 3 3 3k
3 9  3  9   1  2  2  mod 7 
N k 1  1  2  1  0  mod 7  មានន័យថា 7 N k 1 ។
នោះ ជាតួចែកនៃ

នោះ
N k 1 ជាចំនួនសមាស ហយ
Nn n
ើ តាមកំនើន ជាចំនួនសមាសចំពោះចំនួនគត់ នីមួយៗ។

IV. រកគ្រប់ត្រីកោណ ABC

A

8 x2

P
5 x

B x4 C

តាង x  PC នោះ AC  x  2 នង
ិ BC  x  4
ដោយ BC  AC  AB យង
ើ ទាញបាន x 1
តាមទ្រស
ឹ ប
្តី ទ Cosine ក្នុងត្រកោ
ី ណ ABC :

AB 2  AC 2  BC 2 64   x  2    x  4 
2 2
13  x
cos  BAC    
2 AB  AC 16  x  2  4  x  2
តាមទ្រឹស្តីបទ Cosine ក្នុងត្រីកោណ PBC :

PB 2  PC 2  BC 2 25  x   x  4 
2 2
9  8x
cos  BPC    
2 PB  PC 10 x 10 x
 BPC  2BAC cos  BPC   cos  2BAC 
តាមសម្មតក
ិ ម្ម នោះ

 2 cos 2  BAC   1
2
9  8x  13  x 
 2   1
10 x  4  x  2
យង
ើ បាន  


 x3  66 x 2  223x  48   x  3 x 2  69 x  16  0 
ពហុធា x 2  69 x  16 x
មានឫសពរី 1
0 នង
x2  1 ដែលមនផ្ទៀងផ្ទា ត់លក្ខខណ្ឌ
ិ ិ
 x3 ជាចម្លយ
ើ តែមួយគត់

ចំពោះ x  3, AB  8, BC  7, CA  5
64  25  49 1
 cos  BAC   
80 2
 BAC  600
ី ណ ABC
ដូចនេះ ត្រកោ មាន AB  8, BC  7, CA  5 នង
ិ BAC  600
V. រកវ ិមាត្រទាំងបី

វ ិមាត្រទាំងបី ជាតួបន្តគ្នា នៃស្វ៊ត

ី ធរណីមាត្រមានផលធៀបរួម
q
2
នោះយង ើ តាងវ ង
ិមាត្រទាំ ី ប នោ ះដោយ a , aq , aq

  
q  1  log 2 2  2  log 2 2  2  2  log 2 2  2  2   
 1  log 2  2  2   log 2  2  2 
 1  log 2  2   2

មាឌនៃប្រលេពប៉ែ
ី តកែង
V  a  aq  aq 2  1728

 a 3  q3  1728
 a3  23  1728
នោះ a  6

ដូចនេះ វ ិមាត្រទាំងបីគឺ 6,12, 24

3
VI. បង្ហា ញថាផ្ទៃក្រឡា

A cm 2  នៃចតុកោណកែងគឺ A
2
x  6  x

យង
ើ មាន
A  MN  MQ
 1
BQ   6  x
2
MQ 1 3
tan 600   MQ  BQ  tan 600   6  x   3   6  x
BQ 2 2
3 3
A  x  6  x  x  6  x
យង
ើ បាន 2 2 ពិត
 គណនាតម្លៃ x ដើម្បអោ
ី យ A មានបរមា

A
2
3
x  6  x  
2
3
6x  x2
dA 3
   6  2x
dx 2
dA
x  3, 0
ត្រង់ dx នោះ A មានបរមា
 បង្ហា ញថាតម្លៃ x នេះធ្វអោ
ើ យ A អតប ិ រមា

d2A
 30
ដោយ dx 2 នោះ A អតិបរមាត្រង់ x  3 ។
 វិញ្ញា សាគណិតវិទ្យាទី ២
ិ ករ ប្រលងចូលមហាវទ្យាល័
ត្រៀមប្រលងសិស្សពូកែ ប្រលងចូលរៀនវស្វ ិ ិ
យគណិតវទ្យា

ប្រលងអាហារូបករណ៍ទៅសិក្សានៅបរទេស និងត្រៀមប្រលងប្រជែងផ្សេងៗ

រៀបរៀង និង បង្រៀនដោយលោក នូ ច័នណា

្ទ រ ិទ្ធិ
Email: channarithnoukh@gmail.com

3 5
5t  10t  t
tan 5 
I. ដោយប្រទ្រ
ើ ស ឹ ប
្តី ទដម
ឺ ័រ ស្រាយបញ្ជា ក់ថា 1  10t 2  5t 4 ដែល t  tan  ។ ទាញ
3
បង្ហា ញថា
tan
5
  5  2 5 ។

0a
II. គេឱ្យ 0  b  1 នង
ិ 4 ។ ចូរប្រៀបធៀប

x   sin a  , y   cos a  , z   sin a 

logb sin a logb cos a logb cos a
។
1
I  dx x

III. គណនាអាំងតេក្រាល

x xn  1  ;
J  x ln x dx
។

IV. គេឱ្យ a, b ជាចំនួនពិតវ ិជ្ជមាន។ ស្រាយបញ្ជា ក់ថា

a5  b5  ab max a 3 , b3   លុះត្រាតែ
a3  b3  ab min  a, b 
។

V. E, F ជាចំណុចកណ្តា លនៃអង្កត់ទ្រូង AC នង
ិ BD របស់ចតុកោណប៉ោ ង ABCD ។ ស្រាយ

បញ្ជា ក់សមភាព AC 2  BD 2  AB 2  BC 2  CD 2  DA2  4 EF 2 ។

VI. គេឱ្យត្រកោ
ី ណមានមុំស្រួច ABC មាន BC  a, CA  b, AB  c ។ ស្រាយបញ្ជា ក់ថា

12 SABC
cot A  cot B  cot C 
a 2  b2  c 2 ដែល
S ABC ជាផ្ទៃក្រឡានៃត្រកោ ABC ។
ី ណ

ដំណោះស្រាយ

5t  10t 3  t 5
tan 5 
I. ដោយប្រទ្រ
ើ ស ឹ ប
្តី ទដឺម័រ ស្រាយបញ្ជា ក់ថា 1  10t 2  5t 4 ដែល t  tan 
តាមទ្រស
ឹ ប
្តី ទ De Moivre យង
ើ បាន:

 cos   i sin   5  cos 5  i sin 5

 cos 5  i sin 5  cos5   5i cos 4  sin   10 cos 3   i sin  
2

10 cos 2   i sin    5cos   i sin     i sin  

3 4 5

 cos5   5i cos 4  sin   10 cos3  sin 2   10i cos 2  sin 3 

5cos  sin 4   i sin 5 

 cos5   10 cos3  sin 2   5cos  sin 4   

i 5cos 4  sin   10 cos 2  sin 3   sin 5  
តាមចំនួនកុំផ្លិចពីរស្មើគ្នា យង
ើ ទាញបាន:
cos 5  cos5   10 cos3  sin 2   5cos  sin 4 
 4 2 3 5
sin 5  5cos  sin   10 cos  sin   sin 
sin 5 5cos 4  sin   10 cos 2  sin 3   sin 
 tan 5  
cos 5 cos5   10 cos3  sin 2   5cos  sin 4 
 5 tan   10 tan 3   tan 5  5t  10t 3  t 5
 tan 5  2 4

1  10 tan   5 tan  1  10t 2  5t 4 ពិត
3
 ទាញបង្ហា ញថា
tan
5
  5  2 5
3 5t  10t 3  t 5
 tan 3 
យក 5 នោះ 1  10t 2  5t 4
 5t  10t 3  t 5  0

 t 5  10t 2  t 4  0 
-ចំពោះ 5  10t 2  t 4  0

តាង X  t2,t  0

សមីការទៅជា 5  10 X  X 2  0
 '  52  5  20
 '  2 5
X1  5  2 5 , X 2  5  2 5  0

2
ើ បាន t  5  2 5
យង នោះ
t  5 2 5 ពិត

x   sin a  , y   cos a  , z   sin a 

logb sin a logb cos a log b cos a
II. ប្រៀបធៀប

0  b  1  f  x   logb x
ដោយ ជាអនុគមន៍ចុះ

0  
ដោយ 4 នោះ 0  sin   cos   1
 log b sin   logb cos   0
log sin  logb cos 
  sin   b   sin  
ើ បាន x  z
យង
logb cos  logb cos 
និង
 sin     cos  
យង
ើ បាន
zy
ដូចនេះ xz y
 1
I  dx x

VII. គណនាអាំងតេក្រាល
 n
x x 1  ;
J  x ln x dx

1
I  dx

x xn  1 
តាង t  x n  1 នោះ dt  nx n 1dx
x n 1 1 dt 1 dt
I  x n  xn  1 dx 
n  
 t  1 t n t 2  1
យង
ើ បាន
1 dt
I 
n t2  t  1  1
4 4
1 dt
 
n  1 2  1 2 1 dt 1  1 1
t    
 2  2  1  t1  1 dt  x n 
n t  t lnn  t 1c t  ln 
2
ឬ c
n t n  x n  1 
1 1
 t
1 1 2 2 1 t 1 1 xn
  ln  c  ln  c  ln n c
n  
1 1 1 n t n x 1
2  t  
2 2 2
1 xn
I  ln n c
n x 1
ដូចនេះ
x
J  x ln x dx
x x

បើតាង u x ln x  du  x ln x dx
x

យង
ើ បាន

J  du  u  x ln x c
x

ដូចនេះ J x ln x c

III. ស្រាយបញ្ជា ក់ថា

a5  b5  ab max a 3 , b3   លុះត្រាតែ a 3
 b3  ab min  a, b 

-បើ a  b យងើ បានសមភាពទាំងពរី a 2b  0 ដូចគ្នា

 - បើ ab
 a 5  b5  a 4b aបើ b
5 5
a  b  ab max a , b  3 3
 
5 5
b  a  b a
4
aបើ b

 a 2  ab  b 2 a 3  b3  ab 2


  a បbើ


2 2 3
 b  ab  a b  a  ba

3 2
  a បbើ
2
 1  3
a  ab  b   a  b   b 2  0
2 2

តែ  2  4

នោះ a3  b3  ab 2  0  a 3  b3  ab 2 ឬ
a 3  b3  ab min  a, b  បើ ab

នោះ b 3
 a 3
 ba 2
 0 b 3
 a 3
 ba 2
ឬ
b 3
 a 3
 ab min  a, b  បើ ab

ជារួម
 
a5  b5  ab max a3 , b3  a3  b3  ab min  a, b 
ពិត

IV. ស្រាយបញ្ជា ក់សមភាពAC 2  BD 2  AB 2  BC 2  CD 2  DA2  4EF 2

     
តាង  AB, b  BC , c  CD
a
         
នោះ AC  a  b , BD  b  c និង AD  a  b  c
ម្យ៉ាងទៀត

   
 1   1   
AF  AB  AD  2a  b  c ,
2 2
 
 1  1  
AE  AC  a  b
2 2
 
   1  
EF  AF  AE  a  c
នោះ 2


  
2 2
 2  2
AC  BD  a  b  b  c
យង
ើ បាន

  a  2a  b  b    b  2b  c  c 
2
  2 2
  2
   
2 2 2
 a  2b  c  2a  b  2b  c  1
   
2 2 2
  2  2
AB 2  BC 2  CD 2  DA2  4 EF 2  a  b  c  a bc  ac

 
       
 a 2  b 2  c 2  a 2  b 2  c 2  2a  b  2b  c  2c  a  a 2  c 2  2a  c
    
2 2
 a  2b  c  2a  b  2b  c 2
 2
តាម
 1 នង
ិ
 2 សមភាពពត
ិ
12S ABC
cot A  cot B  cot C 
V. ស្រាយបញ្ជា ក់ថា a 2  b 2  c 2  1
 cos A cos B cos C 
2  cot A  cot B  cot C   2    
យង
ើ មាន  sin A sin B sin C 
2  cos A sin B sin C  cos B sin A sin C  cos C sin A sin B 

sin A sin B sin C
 sin C  cos B sin A  cos B sin A 
sin 2 A  sin 2 B  sin 2 C
cyc
 
sin A.sin B.sin C sin A.sin B.sin C
sin 2 A  sin 2 B  sin 2 C
 cot A  cot B  cot C 
2sin A.sin B.sin C
a b c
sin A  ;sin B  ;sin C 
តាមទ្រឹស្តីបទ Sinus: 2R 2R 2 R យងើ បាន
2 2 2
 a   b   c 

cot A  cot B  cot C  
    
2R   2R   2R 

R a 2
 b 2
 c 2
 
a b c abc
2  
2R 2R 2R
abc R 1
SABC  
តែ 4 R នោះ abc 4 S ABC
a 2  b2  c 2
 cot A  cot B  cot C 
4 S ABC
a 2  b2  c 2 12 S
 2 2ABC 2
វ ិសមភាព
 1 ទៅជា
4 SABC a b c

 
2
 a 2  b2  c 2  48SABC  2 
 a  b  c   a  b  c  a  c  b  a  b  c 
S 2ABC      
តែតាមរូបមន្តហេរុង៉  2  2  2  2 

 
2  a 2
 b 2
 c 2

 3  a  b  c   a  b  c   a  b  c   a  b  c 
តាមវ ិសមភាព AM-GM:

27  a  b  c   a  b  c   a  b  c    a  b  c 
3

 
2
  a  b  c
4
9 a 2  b2  c2
នោះ
តាមវ ិសមភាព Caucy-Schrawz:

  
3 a 2  b 2  c 2   1  1  1 a 2  b 2  c 2   a  b  c   2

នោះ
 
9 a 2  b2  c 2   a  b  c 
4
ពត
ិ
សមភាពកត
ើ មានកាលណា ABC សម័ង្ស។

ិ ស្រាយ
វធី cot A  cot B  cot C ងាយ

តាមទ្រឹស្តីបទ Cosine: a 2  b 2  c 2  2bc cos A

b2  c2  a 2
 cos A 
2bc
a a
 2 R  sin A 
តាមទ្រស ្តី ទ Sine: sin A
ឹ ប 2R
b2  c 2  a 2
cos A
cot A 
sin A
 2bc
a

R b2  c2  a 2  
យង
ើ បាន 2R abc

cot B 

R a 2  c 2  b2  , cot C  R  a 2
 b2  c 2 
ស្រាយដូចគ្នា abc abc

cot A  cot B  cot C 


R a 2  b2  c2 
abc
abc R 1
SABC   
តែ
4R abc 4S ABC

a 2  b2  c2
cot A  cot B  cot C 
នោះ
4 SABC
 វិញ្ញា សាគណិតវិទ្យាទី ៣
ិ ករ ប្រលងចូលមហាវទ្យាល័
ត្រៀមប្រលងសិស្សពូកែ ប្រលងចូលរៀនវស្វ ិ ិ
យគណិតវទ្យា

ប្រលងអាហារូបករណ៍ទៅសិក្សានៅបរទេស និងត្រៀមប្រលងប្រជែងផ្សេងៗ

រៀបរៀង និង បង្រៀនដោយលោក នូ ច័នណា

្ទ រ ិទ្ធិ
Email: channarithnoukh@gmail.com

n 1
 n  a  1  a ចែកដាច់នង  a  1 ។
2
I. បើ n ជាចំនួនគត់វ ិជ្ជមាន ចូរបង្ហា ញថា
a
ឹ
 គេអោយ α, β , γ និង δ ជាឫសនៃ x  bx  cx  dx  e  0 ។ គណនា
4 3 2
II.

α 2
 
 1 β 2  1 γ2  1 δ 2  1   ជាអនុគមន៍នៃ b, c, d និង e ។
4444
III. ស្រាយបញ្ជា ក់ថា 3333  44443333 ចែកដាច់នឹង 7 ។

IV. គេអោយ a1  0 នង a2  1 ហយចំពោះ n  3, an   n  1  an 1  an  2  ។

ិ ើ

ក. រករូបមន្តសម្រាប់គណនា an ។
an
lim
ខ. គណនា n  n! ។
p π 2π 3π 4π
 cos10  cos10  cos10  cos10
V. p, q ជាពរចំនួនគត់វ ិជ្ជមានបឋមរវាងគ្នា ផ្ទៀងផ្ទា ត់ q 5 5 5 5
ី
។ គណនា p  q ។

VI. a,b,c ជាឫសពត

ិ នៃសមកា
ី រ
x 3
 3 x  1  0,  a  b  c  ។ គណនា
20 a 2  b 2  a  c 
។

 x3  y  3 x  4
 3
2 y  z  6 y  6
 3
VII. ដោះស្រាយក្នុងសំណុំចំនួនពិតនូវប្រព័ន្ធសមីការ 3z  x  9 z  8 ។
1 1 1
  1
VIII. គេអោយ a, b, c ជាចំនួនពិតវ ិជ្ជមានផ្ទៀងផ្ទា ត់លក្ខខណ្ឌ ab bc ca ។ ស្រាយបញ្ជា ក់វ ិសមភាព

a b c 3 3
  
1  a2 1  b2 1  c2 2
។ តើពេលណាទើបសមភាពកើតមាន ?

ដំណោះស្រាយ

a n 1  n  a  1  a ចែកដាច់នង  a  1
2
I. បើ n ជាចំនួនគត់វ ិជ្ជមាន ចូរបង្ហា ញថា ឹ

តាង
f  a   a n 1  n  a  1  a
 d
f  a    n  1 a n   n  1
da

ដោយ  
f 1  f '  1  0 នោះ f  a  ចែកដាច់នង  a  1 ។
2
ឹ

II. គណនា
α 2
  
 1 β 2  1 γ2  1 δ 2  1  ជាអនុគមន៍នៃ b, c, d និង e
យង
x 4
 bx 3
 cx 2
 dx  e   x  α   x  β   x  γ   x  δ 
ើ មាន

ចំពោះសមភាពខាងលើ យង
ើ អោយ x  i នង
ិ x  i ដែល i  1
1  c  e   b  d  i   i  α   i  β   i  γ   i  δ   1

នោះ
1  c  e   b  d  i   i  α   i  β   i  γ   i  δ   2

គេដង
ឹ ថា
 u  vi   u  vi   u 2  v 2

គុណអង្គ :
 α  1  β  1  γ  1  δ  1   1  c  e    b  d 
2 2 2 2 2 2

ដូចនេះ
 α  1  β  1  γ  1  δ  1   1  c  e    b  d 
2 2 2 2 2 2

4444
III. ស្រាយបញ្ជា ក់ថា 3333  44443333 ចែកដាច់នឹង 7

ដោយ
3333  1  mod 7  នង 4444  1  mod 7 
ិ

33334444  44443333  14444   1

3333
យង
1 1
ើ បាន
 0  mod 7 
4444
ដូចនេះ 3333  44443333 ចែកដាច់នង
ឹ 7

IV. ក. រករូបមន្តសម្រាប់គណនា an

សម្មតិកម្ម
an   n  1  an 1  an  2 

an  nan 1    an 1   n  1 an  2 
យង
ើ បាន
បន្តធ្វើលើទំនាក់ទំនងនេះ n  3 ដង យង
ើ បាន
n2
an  nan 1   1  a2  2a1    1 n  2   1 n
an a
 n 1 
 1 n

n!  n  1 ! n!
នោះ
n
 ar ar 1 
n
 1
r n
 1
r

  
r !  r  1 !

r ! 
r! 
គេបាន r  2   r 2 r 0
 an
ដោយ a1  1 នោះអង្គខាងឆ្វេងគឺ n!

 n  1 r 
an  n!
 r!  

នាំអោយ  r 0 

 n  1 r 
an  n!
 r!  

ដូចនេះ  r 0 
an
lim
ខ. គណនា n  n!

a  1  e1 n r
lim n  lim
n  n! n  r! 
យង
ើ បាន r 0

V. គណនា p  q
4

 
10
2π 2π S  210  1  ωk
ω  cos  i sin
តាង 5 5 និង k 1

2kπ 2kπ kπ 2 kπ kπ
1  ωk  1  cos  i sin  2cos  2i sin cos
5 5 5 5 5
kπ  kπ kπ 
 2cos  cos  i sin 
5 5 5 

  kπ
10
1  ωk  210 cos10
យង
ើ បាន 5
p
S  210  210 
នាំអោយ q
2 3 4
ដោយ 1  ω  ω  ω  ω  0
4 4 10
 10  nk  10   10   10  
S  1 ω 
k 10
  n 
 
ω  5           1270
 0   5  10  
យង
ើ បាន k 0 k 0 n 0

p p 123
1024  1024   1270 
នោះ q ហយ ើ
q 512

ដូចនេះ p  q  123  512  635

VI. គណនា

20 a 2  b 2  a  c 
តាង
f  x   x3  3x  1
 ដោយ
f  2   1, f  0   1, f  1  1, f  2   3

f  2   f  0   0, f  0   f  1  0, f  1  f  2   0

តាមទ្រស
f  x   0 នៅចន្លោ ះ  2,2 
ឹ ប
្តី ទតម្លៃកណ្តា ល ឫសនៃសមកា
ី រ
ើ តាង x  2cos t
យង
1
4cos3 t  3cos t  
សមកា
ី រអាចសរសេរទៅជា 2
1 2π 4π 8π
cos3t   t , ,
នោះ 2 មានឫស 9 9 9
8π 4π 2π
a  2cos , b  2cos , c  2cos
យង
ើ ទាញបាន 9 9 9
8π 4π 8π 2π
a 2  b 2  a  c  4cos 2  4cos 2  2cos  2cos
9 9 9 9
 16π   8π  8π 2π
 2  cos  1  2  cos  1  2cos  2cos 4
 9   9  9 9

ដូចនេះ

20 a 2  b2  a  c  80 
 x3  y  3 x  4
 3
2 y  z  6 y  6
 3
VII. ដោះស្រាយក្នុងសំណុំចំនួនពិតនូវប្រព័ន្ធសមីការ 3z  x  9 z  8

 y  2  2  3 x  x3
 3
z  2  4  6 y  2 y


 x  2  6  9 z  3z3
យង
ើ អាចសរសេរ
 y  2   2  x   x  1 2


 z  2  2  2  y   y  1
2


 x  2  3  2  z   z  1
2
ឬ

 x  2   y  2   z  2  1  6  x  1 2  y  1 2  z  1 2   0
គុណអង្គ នង
ិ អង្គ :

គេទាញបាន x  y  z  2

ដូចនេះ x  y  z  2
 a b c 3 3
  
1  a2 1  b2 1  c2 2
VIII. ស្រាយបញ្ជា ក់វ ិសមភាព
1 1 1
  1
យង
ើ មាន ab bc ca នោះ a  b  c  abc
π
0  α, β , γ 
ដោយ a, b, c  0 យង a  tan α, b  tan β , c  tan γ ដែល 2
ើ អាចតាង
tan x  tan y
tan  x  y  
ដោយប្រើ 1  tan x  tan y ពរី ដង យង tan  α  β  γ   0 ឬ α  β  γ  π
ើ បាន
tan 2 x
 sin 2 x
2 α, β , γ ជាមុំស្រួច
ើ មភាព 1  tan x
ប្រស ហយ
ើ ដោយ
3 3
sin α  sin β  sin γ 
យង
ើ អាចបំលែងវ ិសមភាពដើមទៅជា 2

ដោយ α  β  γ  π ហយ
ើ អនុគមន៍ស៊ីនុសប៉ោ ងចន្លោ ះ
 0,π 
តាមវ ិសមភាព ជេនសេន យង
ើ បាន
1 1 1 1 π 3
sin α  sin β  sin γ  sin  α  β  γ   sin 
3 3 3 3 3 2
3 3
sin α  sin β  sin γ 
នោះ 2 ពត
ិ
π
α βγ
សមភាពកត
ើ មានកាលណា 3 ឬ abc 3

a b c 3 3
  
1  a2 1  b2 1  c2 2
ដូចនេះ ពិត
ទំព័រទី 21