SREDNJA MEDICINSKA ŠKOLA

TUZLA

Predmet: INFORMATIKA

PRIMJER PRIMJENE SCATTER GRAFIKONA U

EXCEL - U
SEMINARSKI RAD

Učenik: Mentor:
Enida Hasifić 1b prof. Jasmina Đulović

Tuzla, april, 2020.

Sadržaj:
UVOD.....................................................................................................................................................1
1. POJAM SCATTER GRAFIKONA....................................................................................................1
2. UNOS PODATAKA...........................................................................................................................2
3. OZNAČAVANJE PODATAKA.........................................................................................................2
4. IZBOR GRAFIKONA........................................................................................................................2
5. OPCIJE FORMATIRANJA GRAFIKONA........................................................................................4
5.1. Change Chart Type......................................................................................................................4
5.2. Select Data Source.......................................................................................................................5
5.2.1. Edit........................................................................................................................................5
5.2.2. Add.......................................................................................................................................6
5.3. Format Plot Area..........................................................................................................................7
6. OPCIJE DIZAJNA GRAFIKONA I RASPOREDA U NJEMU.........................................................9
6.1. Design tool...................................................................................................................................9
6.2. Layout tool...................................................................................................................................9
ZAKLJUČAK.......................................................................................................................................10
LITERATURA.....................................................................................................................................11

Sadržaj slika:
Slika 1. Unos podataka...........................................................................................................................2
Slika 2. Označavanje podataka...............................................................................................................2
Slika 3. Odabir scatter grafikona.............................................................................................................3
Slika 4. Grafikon.....................................................................................................................................3
Slika 5. Opcije formatiranja grafikona....................................................................................................4
Slika 6. Change Chart Type prozor.........................................................................................................4
Slika 7. Prozorčić –Select Data Source...................................................................................................5
Slika 8. Prozorčić -Edit Series................................................................................................................5
Slika 9. Prozorčić Add/Edit Series..........................................................................................................6
Slika 10. Unos novih podataka................................................................................................................6
Slika 11. Uski prozorčić Add/Edit Series................................................................................................6
Slika 12. Prozorčić –Add/Edit Series 2...................................................................................................7
Slika 13. Grafikon 2................................................................................................................................7
Slika 14. Format Plot Area......................................................................................................................8
Slika 15. Format Data Series...................................................................................................................8
Slika 16. Chart tools kartica....................................................................................................................9
Slika 17. Design kartica..........................................................................................................................9
Slika 18. Layout kartica..........................................................................................................................9
UVOD
Microsoft Excel je dio programskog paketa Micfosoft Office, koji sadrži sve programe
koji su potrebni za moderno uredsko poslovanje. Microsoft Excel je program namjenjen za
tablično računjanje, izradu grafikona i rad sa bazama podataka. Prva verzija ovog programa
napravljena je 1988. godine, a tada je djelovala kao samostalni program. Od tada su razvijene
mnoge verzije MS Excela, a verzija 2000. je i na bosanskom. Dokumenti napisani u MS Excel-u
su poznati po svom nastavku “.xls” (engl. Excel Spreadheet1) Microsoft Excel ima mnogo sličnih
izbornika kao i MS Word. Jedna od opcija unutar Excel-a je i pravljenje grafikona.
Grafikoni ili dijagrami omogućuju pregled nad promjenama u podacima, njihovu
međusobnu usporedbu te olakšavaju razumijevanje mogućih uzroka koji dovode do tih promjena.
Jednom riječju, grafikoni nam pomažu da iz mnoštva numeričkih podataka dobijemo korisne i
upotrebljive informacije. Na primjer, umjesto analiziranja nekoliko stupaca brojeva u radnom
listu, možete jednim pogledom vidjeti koliko učenika nešto zna ili ne zna.
Vrste grafikona u Excelu su: Površinski (Area), stupčani (Column), linijski (Line), tortni (Pie),
XY raspršeni (Scatter) - mjehuričasti (Bubble), radarski (Radar), i plošni (Surface) grafikon.
U ovom seminarskom radu ću prikazati kako raditi u Excel-u u oblasti scatter grafikona.

1. POJAM SCATTER GRAFIKONA

Scatter grafikon je alat za analiziranje veza između dvije varijable. Jedna varijabla je
nacrtana na vodoravnoj -X osi, dok je druga nacrtana na vertikalnoj -Y osi. Grafičko
predstavljanje tački presjecanja između njih pokazuje njihove odnose.
Najčešće se scatter grafikon koristi da se dokaže ili opovrgne uzročno-posljedični odnos.
Iako grafikon pokazuje odnose to samo po sebi ne dokazuje da jedna varijabla uzrokuje drugu. U
cilju da prikaže moguće uzročno-posljedične odnose, grafikon može prikazati da su dvije
varijable potekle od istog nepoznatog uzroka ili da se jedna varijabla može koristiti kao zamjena
za drugu.
Treba ga koristiti u svrhu proučavanja ili ispitivanja teorija o uzročno – posljedičnim
odnosima i za istraživanja korijena uzroka identificiranog problema. Također i u dizajniranju

1
Excelova proračunska tablica.

1
sistema kontrole kako bi se osiguralo da se dobit iz poboljšanja kvalitete održava. S toga ovi
grafikoni imaju široku primjenu u mnogim sferama života.

2. UNOS PODATAKA
Upisujemo ili kopiramo/zalijepimo podatke u radni list programa Excel. Ja ću koristiti
podatke koji se sastoje od rednog broja, imena i ocjena učenika.

3. OZNAČAVANJE PODATAKA
Označimo kolone koje sadrže podatke koje želite da predstavite u grafikonu. U ovom
slučaju to su kolone (B i C) Sati provedeno učeći i Rezultat testa. Označavamo samo vrijednosti,
ne naslove kolona jer ćemo u kasnijem formatiranju imati mogućnost da uredimo grafikon.

4. IZBOR GRAFIKONA
Otvaramo Insert tab na Menu traci i u odjeljku Charts kliknemo na Scatter, a zatim na
vrstu scatter grafikona - Scatter with only Markers.

2
Slika 1. Odabir scatter grafikona.

Nakon što smo izvršili odabir, na istom radnom listu će nam se pojaviti grafikon kojem
možemo mjenjati dimenzije, pomicati ga i formatirati. U predviđenom prostoru iznad grafikona
pišemo naslov (ja ću u svom primjeru staviti naslov Istraživanje). Ovako izgleda jedan prost
oblik scatter grafikona.

Slika 2. Grafikon.

3
5. OPCIJE FORMATIRANJA GRAFIKONA
Kada bilo gdje na grafikonu uradimo desni klik izaće nam slijedeće opcije:

Slika 3. Opcije formatiranja grafikona. - Delete - odnosi se na

uklanjanje horizontalnih linija na grafikonu.
- Resest to Match Style - formatira legendu nazad iz grupe u jedinke (u mom
slučaju grupu 1. škola vraća u U1, U2, U3, ...)
- Change Chart Type – Promjena scatter grafikona u drugi tip grafikona ako to tip
podataka dozvoljava.
- Select Data Source – odabiranje izvora podataka.
- Format Plot Area – formatiranje područja grafika.

5.1. Change Chart Type

Još jedna vrsta scatter grafikona su bubble (mjehuričasti) grafikoni. Promjena običnog
scatter u bubble grafikon se vrši preko ove opcije. Nakon što kliknemo na ovu opciju izlazi nam
prozor sa svim vrstama grafikona na kojem ćemo izabrati bubble grafikon (obični ili sa 3d
efektom). Princip rada sa ovim grafikonom je isti kao i kod scatter grafikona.

Slika 4. Change Chart Type prozor.

4
5.2. Select Data Source
Kada izaberemo opciju Select data source otvara nam se prozorčić na kome nas
interesuje lijevi odjeljak.

Slika 5. Prozorčić –Select Data Source.

Na lijevom odjeljku imamo tri opcije: Add, Edit i Remove. Remove je jednostavna
opcija koja briše grafikon, a ostavlja samo slobodnu površinu.

5.2.1. Edit
Kada kliknemo opciju Edit izlazi nam prozorčić sa 3 prostora za unos:
- Series name, ime serije (grupno ime onih na koje se odnose vrijednosti), u mom
slučaju to su učenici, pa ću napisat 1. škola.
- Series X value, adresa X vrijednosti, već je napisana u skraćenom obliku.
- Series Y value, adresa Y vrijednosti, već je napisana u skraćenom obliku.

Slika 6. Prozorčić -Edit Series

5
 Nakon što smo završili sa tim kliknemo OK, još jednom OK i tako smo izvršili promjenu
naziva serije. Postupak promjene adrese X ili Y vrijednosti je sličan postupku u Add opciji čije
objašnjenje slijedi.

5.2.2. Add
Opcija Add je jako važna i koristi se ako želimo da u postojeći grafikon unesemo novu
seriju podataka i da te podatke uporedimo s predhodnim.

6
 Slika 7. Prozorčić Add/Edit Series.

Slika 8. Unos novih podataka.

Kao što vidimo na slici 9., prozorčić Add opcije je jednak sa Edit opcijom samo što mi
moramo odrediti:
- Series name, ime serije, ako (u mom slučaju) imam naziv prethodne serije 1.
škola, onda ću za naziv druge serije staviti 2. škola.
- Nove podatke koje unosimo kao drugu seriju – ponavljamo korak 1. samo u
drugim kolonama (npr. E i F, slika 10.).
- Series X value, adresa X vrijednosti: kliknemo na opciju Select Range desno od
prostora za unos. Pojavljuje nam se uski prozorčić (slika 11. lijevo) koji zahtjeva adresu koju
možemo unijeti u obliku formule/skraćene adrese ili označavanjem prostora u kojem se nalaze
vrijednosti.

Slika 9. Uski prozorčić Add/Edit Series.

7
 Lakši je način da označimo vrijednosti (E kolone, kako je u mom primjeru)
kolone Sati provedeno učeći. Nakon toga kliknemo opciju desno od unosa na prozorčiću
(Slika 11. desno) kako bi se vratili na prozorčić Add/Edit Series. Na prostoru adrese X
vrijednosti će tek tada stojati adresa u skraćenom obliku.
- Series Y value, Adresa Y vrijednosti, ponoviti postupak koji je objašnjen za adresu
X vrijednosti samo za (F kolonu, kako je u mom primjeru) kolonu Rezult at testa.

8
 Slika 10. Prozorčić –Add/Edit Series 2.
Nakon što smo završili sa tim kliknemo
OK, još jednom OK i time dobijamo novi izgled grafikona, odnosno grafikon sa 2. serije
podataka.

Slika 11. Grafikon 2.

5.3. Format Plot Area

Ova opcija se koristi za uređivanje Plot Area, odnosno područja grafika.

9
Slika 12. Format Plot Area.
Kada otvorimo prozor ove opcije uočićemo 5 odjeljaka na lijevoj strani, a to su:
- Fill, koristi se za mjenjanje pozadina grafikona.
- Border color, koristi se za mjenjanje boje ivice.
- Border styles, koristi se za mjenjanje oblika ivice.
- Shadow, koristi se za postizanje 2-D oblika.
- 3-D format, koristi se za postizanje 3-D oblika.
Slične opcije uočićemo u prozorčiću kojeg otvaramo desnim klikom na grafički prikazanu seriju
(marker koji predstavlja seriju), te odabirom Format Data Series2. Opcija ima 9 i omogućuju
uređenje markera i linija koje (po mogućnosti) spajaju markere.

Slika 13. Format Data Series.

2
Formatiraj/uredi seriju podataka.

10
 6. OPCIJE DIZAJNA GRAFIKONA I RASPOREDA U NJEMU
Kada kliknemo na grafikon na Menu traci nam se otvori tab Chart Tools koji sadrži 3
nove kartice: Design, Layout, Format. Format opcija je predhodno objašnjena.
Slika 14. Chart tools kartica.

6.1. Design tool

Sastoji se od odjeljka (Chart layouts) koji nudi 11 opcija rasporeda čitavog grafičkog
dijela i odjeljka (Chart styles) koji nudi 48 oblika/stilova grafikona, markera i linija, uključujući
2-D i 3-D oblike.

11
Slika 15. Design kartica.
6.2. Layout tool
Sadrži odjeljke:
 Insert, omogućuje da se ubace objekti, poput slike, raznih oblika ili tekst prostora, unutar
područja grafikona.
 Labels, omogućuje uređenje legende, naziva grafikona, linija i serija, te njihov raspored.
 Axes, omogućuje uređenje linija i osa na grafikonu.
 Background, omogućuje uređenje područja grafikona.
 Analysis, omogućuje stvaranje linija koje povezuju markere i time pokazuju uspon/pad
serije na grafikonu.

Slika 16. Layout kartica.

ZAKLJUČAK
Danas se nijedno zanimanje u životu ne može zamisliti bez upotrebe računara, to već svi
znamo. Excel kao jedan od mnogobrojnih alata koje koristimo na računaru je jako koristan. On
može kreirati jednostavne radne listove, popise, dijagrame i grafikone. Vizualan je, možete
umetnuti fotografije, grafičke elemente. Intuivan je, dovoljno je samo jednom unijeti podatke,
Excel će ih idući put automatski upisati. Interaktivan je, možete kreirati interaktivne grafikone.
Zbog ovih osobina on je najčešće korišteni softver za usporedbu i analizu podataka.
Cilj ovog seminarskog rada je bio da iznese podatke o elementarnim stvarima iz jednog
područja Excel-a i pri tome što bolje objasni rad u tom području. To područje je prošireno
drugim, vezanim za njega. Znači, primarni zadatak, koji je bio samo da se pojasne scatter
grafikoni, proširen je sa oblasti uređivanja grafikona.

12
 Moje mišljenje je da ovaj rad može puno pomoći onima koji su početnici na računaru ili
početnici u radu sa Excelom, ljudima koji se bave nekim biznisom i prvi put se upoznavaju sa
ovom vrstom alata na računaru. Sve je u radu dobro raspoređeno, sva upustva su dodatno
pojašnjena slikama, tako da bi on mogao predstavljati jedan mali vodič kroz ovu oblast Excel-a.

LITERATURA
Internetske stranice:

 http://www.oblakznanja.com (5.5.2012.god.)
 http://www.excelancije.net (5.5.2012.god.)
 http://iteh.efst.hr (5.5.2012.god.)
 http://www.ic.ims.hr (5.5.2012.god.)
 http://web2.concordia.ca (5.5.2012.god.)
 http://answers.yahoo.com (5.5.2012.god.)
 http://office.microsoft.com (5.5.2012.god.)
 http://academic.brooklyn.cuny.edu (5.5.2012.god.)
 http://www.youtube.com (5.5.2012.god.)

13
 http://www.brighthub.com (5.5.2012.god.)
 http://hr.wikipedia.org/wiki/Microsoft_Excel (5.5.2012.god.)

14