SERWIS ELEKTRONIKI 6/98 Czerwiec '98 NR28 Od Redakeji Wewnatrz numeru znajdziecie Patistwo wiladke 2 pierwsza cze- Seia schematu monitora Panasonic TX-D1732. Wielu Czytelnikow zada pewnie pytanie, dlaczego dzielimy schemat - przecie? co jak co, ale schemat powinien byé wydrukowany w calogci. Jestesmy tego sa- mego zdania, ale musimy dostosowaé sig do istniejaeych ograniczeti (okreslone koszty przy okreslonej objeto8é czasopisma i ilosci wkla- ddek). Nowoczesny spraet elektroniczny jest coraz.bardzie] skor kowany, opisy i schematy sa bardziej obszerne i szczegétowe, a tym samym zaimuja wigcej miejsca. Aby uniknaé sztucznego dzielenia schemat6w czy opisow funkejonalnych, nosimy sig zamiarem zwigk- szenia ilosci wkladek. Przy odpowiedhniejilosci wkladek nie byloby chyba spragtu, kiGrego schematu nie moglibymy zamieécié w ealo- Sci, W przypadku mnie} skomplikowanych urzadzer w jednym nue merze bylyby umieszezone dvva lub trzy oddzelne schematy. Niestety nie uda sig wtedy utrzymaé dotychezasowe) ceny czasopisma, Odda- jemy ten problem pod dyskusje Czytelnikw. Piszcie co 0 sadzicie 0 tym pomysle, hyé moze macie inne interesujace propozy'je. Aby mak= symalnitezmniejszy niedogodnosei wynikajace z podzialu schematu monitora, druga czeSé wydrukujemy w nastepnym miesigcu. Dotych- ezasowa regula bylo publikowanie na przemian schematu odbiomika telewizyinega i monitora. Kazdy kto zajmuje sig serwisem sprzgtu powszechnego uzytku \wie, 2e wyposazenie warsztatu w odpowiednie narzedzia i prayrzady omiarowe to wydatek nierazkilkutysigey zlotych, Nie wszyscy moga sobie pozwolié na taka inwestyeje, W szczegélnie trudnej sytuacji sa ci, Ubrzy dopieso rozpoczynaja dzialalnoss, Wielu, we wlasnym 72 resie projektuje i wykonuje nieraz bardzo pomyslowe narzedzia, Je~ den znaszych Czytelnikéw proponuie, aby do konstrukejiniektorych celementow wyposazenia warsztatu wykorzystaé plyty bazowe kom= puterbw PC 286, 386 1 486, kidre coraz czeSciejtrafiia do sklepéw handlujaeych uzywanym spragtem komputerowym. Preemawia za tym ich niska cena’ stosunkowo bogata oferta rynkowa, Niestety redakeja nie dysponuje opisami takich projekt6w, nie mamy réwniez mozliwo- Sci, aby specialnie zaaé sig tym problemem, Mozemy natomiast opu- blikowaé materialy nadeslane przez naszych Czytelnikéw. Wnastepnych numerach, migdzy innymi: + Serwis odtwarzaczy CD, + Zegary sterowane droga radiowa - uklady scalone firmy TEMIC Na oktadce: Magnetowid w warsztacie Wydawea: law Haligowski Adres: ul, B, Chrobrego 25/5 tel fax (058) 34-32-57 Adres do korespondencjiz ‘SERWIS ELEKTRONIKI 80-411 Gdaisk 11 tel/fax (058) $44.32-57, email: serwel@edansk sprint pl Redaguja: Grzegorz Srdstakowski (red. naczelny), reneus? Luta, Lucjan Jednae, Marek Wybieralski, Bronistaw Lewandowski, Bogustaw Grubski Blehieta Dobrzyfiska (sekretarz redakeji), Spis tresci Standard D2-MAC 2 Tuner satelitamny TS970 w odbiornikach Siesta 3A produke|i GZE UNIMOR (cz.1) 5 Odpowiadamy na listy Czyte!nikow 8 Stabilizatory napigcia (malostratne) firmy SHARP ... 10 Dekodery NICAM (cz.1) 12 Zestaw Hi-Fi RADMOR 55028 (cz.5) 15 Pomiary metoda réznicowa, 18 Odtwarzacze CD (ez. 1) 2 Chassis ASA/BIC w odbiornikach firmy Sanyo (cz. 1) . 24 Porady serwisowe 28 Zasilacz i schemat polaczen miedzymodulowych magnetowidu ORION VH-1197C 31 Uktady scalone Sony 34 Aparat telefoniczny KX-T2388 firmy Panasonic ...... 38 Kineskopy - problemy serwisowe, dane techniczne (cz.1) a Pamigci EEPROM z magistrala Microwire (cz.2) ..... 45 Tryb serwisowy - odbiorniki Nordmende, Saba, Telefunken, Thomson - chassis ICC9 49 Odbiorniki telewizji kolorowej seri ,Siesta 2° firmy UNIMOR (cz.4) 51 Naprawa telewizoréw cyfrowych SELECO ipochodnych 56 Ogloszenia i informacje 58 \Weladka - schernat ideowy Monitor Panasonic seria TX-D1732 Chassis 17HV3_ (C21) Printing Partners Poland - Gdaisk Druk Drukarnia NAZAREX ul, Nowowiejskiego 33, 83-000 Pruszez Gdatski, tel 683-11-22 Czasopismo nie jest kolportowane w sieci_ ,Ruchu”. Adresy punktéw sprzeda2y SERWISU ELEKTRONIKI zamieszczone sq na stronie 63. Przedruk catosci lub fragmentéw publikacji zamieszczonyeh \w SERWISIE ELEKTRONIK jest dazsolony po uzyskanitu zgody redakejiStandard D2MAC Standard D2-MAC Piotr Sadowski Nowo uruchamiane satelity typu Astra czy tet Hot Bird coraz rzadziej oferuja programy nadawane w starych, dobrze tnanych standardach PAL czy tet SECAM. Najczescie} oferowanym sygnatem jest troche tajenmiczy D2-MAC. Moina zauwaiyé, ze standard ten jest niestusznie zaliczany do grupy Programéw scramblowanych. Powodem jest niewat- pliwie brak moiliwosei jego odbioru bec utycia spe- cjalnego dekodera, ktory jednak spelnia tylko takie samo zadanie jak poczciny dekoder PAL’u, niegdys wstawiany do rétnych Jowiscy i Rubinéw. Ponitszy artykul ma preyblityé zasady tworcenia sygnatu D2- MAC. Standardy stosowane w telewiz{i naziemnej ezyli powszech- nie znane standardy PAL, SECAM i NTSC nie sq optymalne dla transmisj satelitamnych. Wraz z szybkim rozwojem telewi- {i satelitame} poszukiwano standardu, ktéry zapewnialby mig- dzy innymi © male zuzycie energii preez transpondery satelity, * pokrycie nowym systemem duzego obszaru (calej Euro- ‘ay stworzenie calkowicie nowego standardu, ktSrego zdekodowa- nie powierzono uktadom whudowanym do tunera. W roku 1983 EBU (European Broadcast Union ) praedsta- wila calkowicie nowy standard telewizyjny, nazwany C-MAC/ packet. Nowy standard zachowat dotychczasowy uklad 625 li nii i 25 obraz6w na sekundg, pozostale parametry ulegly jed- nak bardzo powaznym zmianom., W standardzie C-MAC (Com- are Multiplex Analogue Component) przesyta sig sygnaly lu- ‘minangji i chrominancji oraz déwieku i danych, wykorzystujge podzial czasu. Na jedne linii o czasie trwania 64's umiesz- czono kolejno sygnal synchronizagji lini, danych oraz fonie, nastepnie sygnaty réznicowe koloru oraz luminancje. Sygnal réznicowy Koloru zostal poddany kompresji w stosunku 3:1, natomiast sygnal luminaneji w stosunku 3:2. Sygnaly fonii danych preekazywane sq cyfrowoz modulacja 2/4 PSK. Kom- pletny sygnat C-MAC moduluje nosng transpondera satelity 2 ‘wykorzystaniem modulacji FM. \Wprowadzona kompresja sygnatow spowodowala zwieksze- nie zajmowanego pasma tak, 2e w efekcie standard C-MAC wy- ‘maga kanalu o szerokosci 27MHz. Sygnalu o takiej szerokosci ‘widma nie mozna wprowadzi¢ do sieci telewizji kablowych ity Cyan Zaeny Ppa Czomeny Nebieth Crary Py), + poprawienie jakosci trans- mitowane} fonii, : * poprawienie jakosci wizji poprzez zlikwidowanie za- Klécen intermodulacji lumi- % nangji i chrominangji, ‘+ mozliwoss transmisji danych dla specjalnych funkeji od- bbiomik6w (identyfikacja sta- ji, rodzaju programu itp), # mozliwosé prostego scram- blowania sygnatu dla celéw telewizii platnej (pay - TH). Kelorowe a Baie) ‘Sygnel PAL. pa er + pasos Utavwieniem dla tworcow nowego standardu by! fakt ko- niecznosci stosowania przy od- biorze sygnatéw satelitamnych, posredniego ogniwa pomigdzy antena i odbiomikiem TY, jakim jest tuner satelitarny. Umozliwi- to to odejécie od sztywnych gut narzuconych telewiziom na- ziemnym, przez wymég kompa- tybilnosci odbiornikéw TV. Ist- nienie w kazdym wypadku od- bioru sygnatu z satelity, dodat- kowego ogniwa, pozwolilo na Fea ova, ao ne ia us) Sygnat D2-MAC. pasy tolorowe ¢ Rys.1. Poréwnanie jednejlinii sygnatu PAL i D2-MAC. 2 SERWIS ELEKTRONNKI 6/98Jed tin — Standard D2MAC (64s - 1296 okres6w zegara) 4296 okreséw zegara - 15,625 ink - czgstotiwo8é zegara 20,25 MHz SypaturneeclY A sae] {| murs ! | ee Sygnaly réznicowe koloru: U = B - Y V=R-Y a - 209 okreséw zegara = 10,328 105 bitow synchronizagjtni, fonil eyfrowe} i danych b 4 okresy zegara = 0,2us zakoficzenie grupy cyfrowe| © = 15 okresow zegara = 0,74 przedzial ustalania poziomu (clamping) T.- 10 okres6w zegara = 0,49u8 przejécie do sygnatu koloru @ - 349 okresow zegara = 17,238 skompresowany sygnat réznicowy koloru T,- 5 okreséw zegara = 0,25us przejécie z sygnalu koloru do sygnatu luminancji h - 697 okreséw zegara = 34,2us skompresowany sygnat luminangji T,- 6 okroséw zegara = 0,3ps zakohczenle sygnatu luminancit k - 1 okres zegara = 0,05ys przejécie do grupy cyfrowe) Rys.2. Zaleznosci czasowe sygnalu D2-MAC. Koleinym krokiem byto wprowadzenie multipleksowania, sygnal6w w pasmie podstawowym i zastosowanie duobinarne- go kodowania sygnaldw eyfrowych. Tak powstat standard D- MAC, zajmujacy pasmo 10,125MHz. Jest to nadal za duzo, jak na modliwosci sieci kablowych. Opracowano kolejna mu- tacje standardu, polegajqca na dwukrotnym zmniejszeniu prze- ply wnosci kanatu cyfrowego (jeden bit na dwa okresy zegara), Efekt tych prac zostal nazwany D2-MAC, Do jego transmisji potrzebny jest kanal o szerokoSci 8MHz, co pozwala na wpro- wadzenie go réwniez do sieci kablowych, D2-MAC Jak juz wspomniatem, podstawows zmiana w stosunku do znanych nam dotychczas standardéw, bylo calkowite rozdzie- lenie sygnatow luminancji i chrominancji, Speiniono tym sa~ ‘mym warunek poprawy jakosci sygnatu wizji, przez.eliminacjg zakl6ceii intermodulacyjnych migdzy sygnalami luminancji i chrominaneji, wystepujacych w tradycyjnym sposobie przesy- tania obrazu, Aby w pelni wykorzystaé polepszenie jakosci, sygnal wigji powinien byé wyprowadzony z dekodera D2-MAC ‘w postaci sygnatu RGB, Jest to analogiczna sytuacja, jaka wy- stepuje w magnetowidach systemu S-VHS, edzie rowniez.uzy- skano poprawe sygnahu wizji giéwnie dzieki rozdzieleniu sy- gnatow chrominangji i luminaneji. ‘W nowym systemie sygnat luminancji poddany kompresj, praesytany jest na kadde} lini, natomiast skompresowane sy- ghaly koloru, w postaci sygnaléw réznicowych R-Y i B-Y gros Peso makymary (oom el) Logicane 0 ub pox sate Rys.3. Poziomy modulagji w standardzie D2-MAC (czyli Ui V), przesytane sq naprzemiennie. Na liniach par7 stych nadawany jest sygnat R-Y, na liniach nieparzystych 3 nal B-Y. Potozenie wszystkich paczek sygnat6w na lini po- kazuje rysunek 1 Kompresja sygnatéw dokonywana jest na drodze cyfrowej, probkujac sygnat luminangji z czgstotliwoscia 13,5MHz, a sy- gnaly réznicowe z.czestotliwoscig 6,7SMHz. Probki sygnalow odezytywane saz czestotliwoscia 20,25MHz. Jedna linia ocza- sie trwania 64s zawiera 1296 okres6w zegara 0 f=20,2SMHz, SERWS ELEKTRONIKI 6/96 3Standard D2MAC Czasowe zalezosei jednej linii sygnalu D2-MAC pokazane sa narysunku 2. Pierwsze 209 taktow zegara (105 bitéw) zawiera cyfrowa, informacje synchronizacji linii oraz danych, a takze towarzy- szacy déwiek. Nastgpne grupy zawierajq sygnat ustalania po- iomu oraz sygnaty réznicowe i uminacji Maksymaina amplituda grupy cyfrowej wynosi 0.8Vyp (20,4V wzgledem poziomu odniesienia), odpowiednio maksy- rmalna amplituda grup sygnatéw réznicowych i luminanejiréwna Jest 1,0Vyp (40,5V wzgledem poziomu odniesienia). Poziomy modulacji sygnatu D2-MAC widoczne sa na rysunku 3. Sygnaly wizyjne (Y oraz. U i V) praesytane sq na liniach 24310 i 336°622. Dodatkowo na liniach 23 1335 nadawane sasygnaly réznicowe facznie z sygnalem luminangji odpowia- dajacym ezerni. Na linii 624 nadawany jest znacznik ustalania Poziomu, natomiast linia 625 zawiera impuls synchronizacji ramki oraz dane sluzbowe takie jak sygnal ezasu oraz informa- cje 0 ewentualnym dostepie warunkowym (pay-T7), Pozostale linie moga zawieraé sygnaly teletekstu, informa- eje o jezyku w jakim nadawana jest transmisja, identyfikacja rodzaju programu (sport, muzyka itp.) sygnaly VPS, identyfi- kacja stagji nadaweze itp. Fonia Sygnat fonii towarzyszacej transmisjom D2-MAC jest ko- lejnym mocnym punktem nowego standardu. Jak juz wiadomo Tonia jest nadawana eyfrowo, co niejako ,2 urzedu” zapewnia iej lepsza jakose. Dotychezas stosowane metody praekazywa- nia dawieku, wykorzystujace dodatkowa nosng i modulacje FM nie zapewnialy dobrych wynikow. Proby rozbudowania tej metody precz wprowadzenie systemu Wegener’a, co miato umozliwie transmisje wielojezyezne, jeszcze bardzie| pogor- szylo sytuacie, Nawet zastosowanie systemu redukc|i szumow PANDA nie bylo jeszcze rozwiazaniem idealnym. Nowy stan- dard calkowicie 2erwal z uSwigcona tradycja metoda przesyla- nia dzwieku, Dodatkowe nosne zostaly calkowicie wyelimin ‘wane, wprowadzono mozliwosé emisji fonii o rézne) jakosc. D2-MAC pozwala na przesytanie fonii w kanale wysokie} ja- kosci (HQ), z pasmem o szerokosci ISkHz lub w kanale 0 ja- kosci sredniej (MQ)z pasmem zawezonym do 7,5kHz, wystar- czajacym na prayklad do transmisji komentarzy sportowyeh. Rownolegle wprowadzono mozliwosé wyboru, w zaleznosci od wymagari, réznego poziomu zabezpieczenia przed bledami ‘ransmisii. W wypadku silnego zabezpieczenia stosuje sig wy- dluzony kod Hamminga, a sygnal taki oznaczany jest cyfig 2 Zabecpieczenie stabe postuguje sig kontrola parzystosci i ozna- zane jest cyfia 1. Dodatkowo przewidziano modliwosé 14- bitowego kwantowania sygnatu (oznaczanego litera L) lub wpro- ‘wadzenia kompresji sygnatu cyfrowego (z 14 do 10 bitdw), ‘oznaczanego odpowiednio litera I Wszystko to daje mozliwosé bardzo elastycznego wyko- szystania kanafu déwighu, w zaleznosci od wymogéw transmi- towanego programu TV. Mozna na przyktad przestaé dwa ka- naly déwigku o wysokiej jakoSci z silnym zabezpieczeniem praed bledami transmisji (ezyli sygnahu HQL2) lub tez jeden kanal HQ silnym zabezpieczeniem i réwnolegle cztery kana- ly Sredniej jakosci, 0 stabym zabezpieczeniu z kompresia (MQI1), na prayklad na potrzeby dodatkowych wersji jezyko- wych transmisji sportowe}. Catkowite usunigcie dodatkowych nosnych znacznie popra- ito warunki transmisii, obnizone jest zapotrzebowanie mocy przez uklady satelity, brak jest rownie2 zakldcen interferency;- rnych migdzy nosnymi jednego kanatu. Cyfrowa obrsbka sy- gnalu i elastycznosé w wykorzystaniu kanatu fonii powoduie, 7e speinione sa kolejne warunki, ktdre miat spetnié nowy stan- dard. Jak mozna zauwazyé na rysunku 1, pojedyneza linia sygna- fu D2-MAC pozbawiona jest charakterystycznego dla innych standardow impulsu synchronizacji.Jestto kolejny powéd braku motliwosei odebrania takiego sygnalu na zwyklym odbiomiku TV ikolejny pow6d do niestusznego traktowania tego standar- du jako sygnatu ,seramblowanego”, Pomimo, Ze sposdb two- rzenia sygnatu D2-MAC moze budzié skojarzenia z jezo ko- dowaniem, jest to jednak, jak widaé z powy2szych rozwazan, tylko kolejny standard telewiz)i, wykorzystujacy w powaznym stopniu technike cyfrowa. Niestuszne jest wige poréwnywanie ‘g0 sygnalami takimi jak na przyklad CANAL+. Powy2szy opis standardu traktuje temat tytko pobieznie, pominieto w nim dokladne zasady tworzenia pakietéw cyfto- ‘wych, ich zawartosei, przeplotu dla zabezpieczenia przed bie- dami itd Na zakoficzenie jeszcze ciekawostka dla ,pomiarowcow Z uwagi na brak w sygnale D2-MAC typowych impulséw syn- chronizacj, Klopotliwa jest obserwacjatakiego sy analuna osey~ loskopach wyposazonych w wyzwalanie po linii”. nie mowiae ‘© monitorach pomiarowych. Dla ulatwienia takich pomiaréw. niekt6re z duzych firm produkujaeych sprzet pomiarowy. opra- cowaly urzadzenia dodajace do sygnatu D2-MAC impulsy syn- chronizacji, tworzac przez to sygnal pseudo-CVBS, Sygnal taki ™mozna juz obserwowaé na typowych prayrzadach pomiarowych, Rysunek 4 przedstawia obraz typowego testu nadawanego w D2-MAC i widzianego na ekranie monitora, dzigki regeneracji impulsow synchronizacji z uzyciem takiego przyrzadu (TV SYNCER firmy R&S), Rys.4. Obraz testu 02-MAC na ekranie monitora: Na obrazie wyraznie mozna rozréenié poszczeg6ine grupy sygnalow: czesé cyfrowa, sygnat chrominancji oraz luminan- cjg. Oczywiscie pomiary takie nie maja racze} zastosowania w serwisie populamego sprzgtu TV. a 4 SERWIS ELEKTRONIKI 6/98Tuner satelitarny 1970 Tuner satelitarny TS970 w odbiornikach Siesta 3A produkeji GZE UNIMOR z.1) Bronistaw Lewandowski W pewnym okresie swej prosperity Unimor opraco- wat i wypuscil na rynek odbiorniki telewizyjne wypo- saione w tuner satelitarny. W wykonanin fabryconym tuner satelitarny 0 oznaczeniu TS970, montowany byt w odbiornikach 28” (UNIMOR 852 TSOSat) oraz 33” (UNIMOR 901 TSOSat). Montatu dokonywano réwnied w punktach zaktadowej obstugi fabryczne} (ZOF), tote: pewng ich ilosé bedzie moina spotkaé takie w innych typach telewicoréw z rodziny Sie- sta 3A. Moiliwosé odbioru telewizyinych programéw satelitanych za pomoca adbiomika TV wyposazonego w wewngtrany tuner satelitamy to niewatpliwe wygoda dla uzytkownika. Jednolity system dostrajania odbiomnika do stacji naziemnych i satelitar~ nnych, mniejsza ilose kabli, potaczet itp., no i przede wszyst- kim jeden wspdlny pilot do obstugi calosci zestawu, to rozwia- zanie 0 ktorym marzy niejeden telewidz majac do obstugi do- mowego ,kina” eztery czy nawet pie¢ réznych pilotéw. Jednak rozwigzanie zaproponowane przez Unimor ma przynajmnie} jedna stoma wade: - tuner satelitarny opracowano w momen- cie gdy chassis odbiomika byto juz gotowe, w zwiqzku z.czym pomigdzy tunerem a wspomnianym chassis, pojawita sig duza ilosé polaczea przewodowych i to lutowanych chaotycznie ‘wprost do plyty bazowej w réznych jej punktach. Z praktyki serwisowe} wiemy co oznaczaja przerobki i réznego rodzaju dioklejki". Sadze wige, ze poznanie budowy, zasady dziatania i wspéldziatania tunera odbiomnikiem ulatwi lokalizacjg ewen- tualnego uszkodzenia w samym tunerze, a byé moze i w chas- sis odbiomika Charakterystyka tunera satelitarnego TS970 - podstawowe funkcje i parametry ‘Tuner satelitarny 1TS970 w polaczeniu z odbiornikiem Sie- sta 3A tworzy taw. czesé wewnetrzna satelitarnego uktadu od- biorezego. Po uzupelnieniu czesci wewnetrane} 0 ezeSé ze- vwnetrzna, czyli o antene satelitarna wraz z konwerterem przy~ antenowym daje moaliwosé odbioru programéw telewizyjnych emitowanych przez satelity geostacjoname typu ASTRA IA, ASTRA IB, ASTRA 1C, ASTRA ID, EUTELSAT itd. Omawiany tuner TS970 moze wspéipracowaé z wieloma typami zestawow anten satelitarnych i konwerter6w przyante- howych. Dla uzyskania zadowalajqce} jakosci obrazu telewi zyjnego zestaw antenowy musi zapewnié poziom wejsciowy od ~60dBm do -30dBm, Dostosowanie konwertera przyante- nowego do odbioru sygnaldw o polaryzacji pionowej i pozio- mej jest realizowane wylacznie przez zmiang jego napigcia za- silania: z 14V na 18V. Napigcie to wytwarzane jest wewnatrz tunera T$970. Dia wygody obstugi wskazane jest, aby czestotliwosé oscy- latora lokalnego konwertera prayantenowego wynosita 10GHz, Zapewnia to bezposredni odezyt czestotliwosei sygnahi wei- Sciowego w menu strojenia programdw satelitarnych odbiorni- ka, Nie mnie} jednak mozliwym jest r6wniez stosowanie coraz populamniejszych, umozliwiajacych odbiér programow z ASTRY ID, konwerterow 0 czestotliwosci_heterodyny 9.75GHz, W takim przypadku jednak, w menu strojenia pro- graméw satelitarnych dla uzyskania odbiors pozadanego pro- gramu satelitamego, nalczy ustawié czestotliwose 0 250MHz wieksza niz. w przypadku konwertera przyantenowezo z hete- rodyng 10GHz, Tuner satelitamny ‘TS970 przystosowany jest do odbiort ezgstotliwosci wejsciowych od 9S0MHz.do 20S0MHz. Tizeba Jjednak pamigtaé, Ze 0 szerokosci odbieranego pasma decyduje rowniez konwerter przyantenowy. Dla petnego wykorzystania ‘mozliwosci tunera satelitamego szerokos¢ pasma konwertera nie moze byé mniejsza od szerokosei pasma samego tunera ‘Tuner satelitarny TS 970 wyposazony jest w gniazdo Euro~ seart do podiaczenia dekodera kodowanych sygnal5w sateli- tarnych, posiada réwniez.dwa gniazda typu cinch przeznaczo- ne do podiaczenia zewngtrzego wzmacniacza akustye7nego. Zestaw: tuner satelitary TS 970 i odbiomik telewizyjny Siesta 3A moze pracowaé w stanie ,NAGRYWANIE PRZY WYGASZONYM EKRANIE”. Opeja taka umozliwia nagry~ \wanie na magnetowid telewizyjnych sygnatdw satelitamych bez koniecznosci wigczania odbiornika do stanu pracy” (zasilana jest tylko czesé sygnalowa). Jest oczywiste, ze w tym przypad- ku znacznie obniza sig pobér mocy z sieci energetycznei, Odbiomnik Siesta 3, a wiec kazdy telewizor wyposazony ‘w mikrokontroler sterujgacy SDA20863 - AS1S lub SDA20563- ‘A522 firmy Siemens, daje mozliwosé zaprogramowanie tacz- nie 100 programéw telewizji naziemne} i satelitarne} ‘SievbWinie SIESTA-UNIMOR daje wio2liwose zatrsymania ‘ostatnio ogladanego syenatu satelitarnego na wyjsciu eu- rroscart podezas stanu STANDBY. Tuner satelitarny TS 970 moze pracowa¢ w trybie MONO, STEREO lub DWA DZWIEKi, pray czym ezgstotliwose pod nosna fonii moze byé wybierana z zakresu 5 ~ 9MHz z mini- malnym krokiem 10kHz, W przypadku trybu STEREO i DWA DZWIEKI odlegiosé pomigdzy dwoma podnosnymi fon jest stala i wynosi 180kHz. W trybie MONO istnieje dodatkowo mozliwosé wyboru pomigdzy dwiema wartosciami state} cza- sowej ukladu deemfazy, ij. 50 (50 ms), badé.J.17 (zgodng z zaleceniem CCITT), W trybie STEREO i DWA DZWIEKI jako uklad deemfazy zastosowano uktad dynamiczne) redukejiszu- méw kompatybilny z systemem WEGENER-PANDA ‘W zwiazku z wykorzystywaniem przeziranspondery nadaw- ze satelitéw rbznych szerokosci pasma zmodulowanego cz¢~ stotliwosciowo sygnalu satelitarnego, w torze drugie} ezesto- Uiwosei posredniej (479.5MHz) zastosowano filtr pasmowy' 0 SERWIS ELEKTRONIK 6/98 5Tuner satelitamy TS970 wu wyjseiach: 27MHz (B1) lub 36MHz (B2), System sterowania zostal wyposazony w dostepng dla klienta mozliwosé wyboru szerokosei pasma: BI lub B2 -kryterium jest Chassis Jakosé odbioru, Dostepng dla uzytkownika | odbiornika Jest rowniez regulacja DEW zmieniajaca —_|giggta 3a skokowo (4 wartosci) wartos¢ amplitudy te- lewizyjnego sygnatu satelitamego dopasowu- Jae ja do wielkoSci amplitudy sygnatu po- chodzacego z systemu telewizji naziemne. Stabilizacja czestotliwoSci oscylatora lo- kalnego 2-giej czestotliwosci posredniej (479. SMHz) realizowana jest w ukladzie fax zowe} peli spreezenia zwrotnego (PLL), 2 dodatkowym ukladem automatyczne) regu lacji ezestotliwoSci (AFT), Mi-2001 Tuner T$970 posiada zwarta kompaktowa budowe, wyr62- nnié w nim mozna nastepujace moduly (bloki) funkejonalne: 1, Modul bazowy MB-2000. Podstawowymi skladnikami ‘modutu MB-2000 sa: a) stabilizatory napigcia #0433 wytwarzane z dostarczonego z chassis odbiornika napigcia +145V, sluzy do zasilania warikapow glowicy, # +12V - wytwarzane w ukladzie U1106 z napigcia +16V, wykorzystywane jest jako podstawowe napigcie zasilajgce uklady scalone, giowice, a takze inne obwody catego tune- ra, #03+14/18V - wytwarzane w uktadzie U1 104 z napigcia +25V, przeenaczone do zasilania konwertera przyantenowego i zmiany polaryzacji odbieranych sygnatéw, ») uktad scalony TDA8444 (Philips), bedacym sterowanym po szynie IFC 2rédlem 8 napigé regulowanych w zakresie 0 SV. Napigcia te wykorzystywane sq do uaktywniania réanych funkeji tunera, np.: BI/B2, DEW, MONOYSTE- REO/DWA DZWIEKI, DEEMFAZA itd ©) gniazdo Ewroscart, przeznaczone do preytaczania deko- deta kodowanych sygnatdw satelitarnych, 4) gtowica satelitarna SXT2032 firmy Salcomp (Nokia). Jej zadaniem jest odbi6r telewizyjnego sygnatu satelitarnego i praeksztalcenie go do postaci sygnatu baseband, tzn. sumy sygnalu wizyjnego wraz z podnosnymi sygnaléw fonii oraz sygnatu dyspersji 2, Modul procesoréw satelitarnych PS-2000. Giéwne ele- ‘menty modul PS-2000 to: 1) procesor wiz}i TDA61S1-5X, ») procesor fonii TDA6160-2X, ©) uktad redukeji szumow DASIBS, 3, Modut interfejsu MI-2000. Modut MI-2000 jest miej- scem komutacji sygnaldw wizyjnych i fonicznych, zarow- no telewizyjnych jak i satelitarnych, przed ostatecenym preesianiem ich do gniazda Euroscart znajdujacego sig na plycie bazowej odbiomika, 4, Modut interfejsu MI-2001. Na tym module znajduja si¢ prasde wszystkim podstawki zlaczy. Stuza one do podta- ezenia gninad wigzek, ktérymi praesylane sa sygnaly i na- pigcia pomigdzy tunerem satelitamym, a chassis oddiomni« katelewizyinego, Rys.1. Uproszczony schemat blokowy powiazait funkcjonainych pomigdzy modutami tunera satelitarnego TS970. Uproszczony schemat blokowy powiazai funkejonalnych pomiedzy modutami tunera satelitarnego TS970 przedstawia ys. 1. Opis dziatania tunera satelitarnego TS970 Schemat blokowy Dia tatwiejszego zrozumienia przeptywu i obrobki sygna- tow wizji i fonii satelitarnej w tunerze TS970, opis jego dziala- nia zaczniemy od oméwienia uproszczonego schematu bloko- ‘wego, pattz rys. 2. Telewizyjny syenat satelitamy z konwertera prayantenowe- g0 podawany jest na wejécie glowicy satelitare} SXT2032, gdzie w jej obwodach wejsciowych poddawany jest filtraci, wemocnieniu i przesunigciu (z uzyciem mieszacza) do pozio- mu drugie) czestotliwosci posrednie). Omawianie schematu blokowego (rys. 2) zaczyna sie wlasnie od tego momentu. Uzyskany na wyjsciu mieszacza sygnat 0 czestotliwosci 479.5MHz (druga czgstotliwos posrednia dla zastosowane} glowicy SXT2032) podlega ponownejfiltracji, jednak tym ra- zem w filtze z akustyczna fala powierzchniowa. Charaktery- styozna cecha zastosowanego filtru jest posiadanie dwu wyjs¢: Jedno zapewniajace pasmo przepustowe o szerokosci 27MHz, drugie - 36MHz. W ten spos6b zapewniona jest mozliwosé dopasowanie pasma przepustowego filtru do szerokosci pasma sygnalu nadawanego przez satelite. Obydwa sygnaly z wyjse filtruz fala powierzchniowa podawane sq do dwu wejSé demo- dulatora ezestotliwosci zbudowanego w oparciu o uklad ‘TDAG142-5X. W wyniku demodulacji FM na wyjéciu glowicy sutelitarnej otrzymywany jest sygnat nazywany Baseband. Jest to sygnat wigji w pasmie naturalnym, zsumowany ze zmodulo- ‘wanym (zmodulowanymi) ezestotliwosciowo sygnatem (sygne- tami) fonii na czestotliwosci podnosnej z preedziatu $ + 9MHz. Sygnat baseband zawiera réwnie2 sygnat dyspersji - przebieg tréjkatny o czestotliwosei 25Hz ‘Wytworzony na wyjéciu glowicy satelitarne} sygnat base- band podawany jest nastepnie do wzmacniacza wizyjnego 2bu- dowanego w oparciu o uklad scalony Siemens'a TDAGIS1-5X, Tuta}, po wemocnieniu sygnal baseband rozdzielany jest na dwa tory. Cze8é sygnatu kierowana jest do toru fonii, druga zeSé poddawana jest dalszej obrobce w ukladzie TDA6IS1- 5X. W praypadku odbioru satelitamych sygnatow kodowanych, sygnal baseband kierowany jest, poptzez zlacze Euroscart, do 6 SERWIS RLEKTRONIKT 6/98Tuner satelitarny TS970 SXT2032 al lace We czestoti- | ite 2 tag 27M a wosei powierzchniowa, em oe botrednie} 8619-5210 ‘36MHz FM. 479,5MHi ae MHz napigcie wyboru TOA6142-5X wojécia (81/82) BASEBAND { Deomfaza MAC napigcie wyboru - Deemtaza PAL deemfazy PAL albo MAC sygnal BASEBAND napigcie do dokodera sygna— wyboru tow kodowanych Wwiolkosei wamocnienia wizyiny fitr pasmowy (DEW) a 2dekodowany wizyiny syonat |_| Uitady praeigoznia |__—_ sygnat wizyiny (CVBS) satelitarny sygnalém wizyiaych do odbiornika TV FoM 10.82 FOM jo 107 FOM an fir referencyiny Pa fit rofereneyiny ORGIEDSSN tite roferencyiny napigcie wyboru Uwad ukiad redukejt deemiazy —_____ deomtazy ‘szuméw 750 albo J.17 MONO DAs185 sygnaly fon 7 untady preetgezania — --——+ sygnaty oni 2 odbiornika TV sygnaléw fonicznych | _ do odbiornika TV Rys. 2. Uproszezony schemat blokowy tunera TS970 pokazujacy droge przeplywu sygnalow wiziii fonii satelitarne}, SERWIS ELEKTRONIKI 6/98 7Odpowiadamy na listy Czytelnikow dckodera kodowanych sygnatow satelitamych, 2 kt6rego = po- przez to samo zlacze - wraca jako juz niezakodowany sygnat video. Nastgpnic, po przejsciu praez uktady przelaczajace, sy- gnal ten ponownie zostaje wlaczony do toru video odbiomika telewizyinego. W przypadku zas, gdy odbierany sygnat sateli- tamy nic jest kodowany, ta czesé sygnatu baseband, ktéra po- zostaje w ukladzie TDAGISI-SX kierowana jest do ukladu \wamaeniacza 0 skokowo regulowanym wzmocnieniu - wartosé \wzmocnienia zalezny od poziomu sygnatu DEW, Sposréd czte- rech mozliwych wartosei wzmocnienia w praktyce nalezy wy- bieraé zawsze te, ktéra gwarantuje najlepszq jakosé obrazu (miernikiem jakosei moze byé np. bezblednie odbierany sy- gual teletekstu). Nastepnie sygnat baseband podawany jest do ukladow deemtazy PAL oraz MAC. Za pomoca zewnetrznego sygnalu wyboru ,DEEMFAZA” nalezy dopasowaé rodzaj za- stosowane} deemfazy do systemu, wktérym nadawany jest dany program satelitarny: PAL lub MAC. Po tej obrabce sygnat ba- seband kierowany jest do fitru wizyjnego usuwajacego sklad- niki podnosnych fonii, a nastepnie do ukladu eliminujacego sy- xgnal dyspersji, Na wyjsciu tego ukiadu otrzymywany jest juz. sygnal telewizyjny w postaci video. Tak uksztaltowany sateli- tamy sygnat video podawany jest do ukladu przelgczajgcego telewiryjne i satelitame sygnaly wizyjne. Wamocniony w procesorze wizyjnym sygnat baseband, zawierajgcy zmodulowane czgstotliwosciowo sygnaly podno- snych déwieku, podawany jest takze do toru fonii. Tor foni satelitarne} zbudowany jest w oparciu o sterowany po szynie FC procesor déwieku TDA6160-2X, rowniez.firmy Siemens. Tutaj sygnat fonii MONO przesunigty zostaje, w wyniku tmieszania, do pasma 10.7MHz, W analogiczny sposob oba sygnaly fonii STEREO lub DUAL ulegaja przesunigeiu do pasm 10.7MHz i 10.52MHz. Nastepnie, po filtracji w filtrach pa- smowych 0 szerokosei 180kHz (MONO) lub 130kHz (STE- REO/DUAL), przestane sq do oddzieInych demodulatorow koineydencyjnych. Po demodulacji sygnat MONO podl deemfazie m.cz, (T50 lub J.17), za8 zdemodulowane sygnaly lewego i prawego kanalu - w przypadku transmisji STEREO, albo obydwa déwieki D1 i D2-w przypadku transmisji DUAL, przesylane sq do ukladu redukeji szuméw zrealizowanego na uukladzie scalonym DAS185 firmy Dialog, ‘Wszystkie satelitarne sygnaly foniczne w postaci przebie- géw m.cz, kierowane sa do ukladéw przelaczajacych, ktore na- stepnie kieruja je do chassis adbiornika telewizyjnego gdzie zostaja wigczone w ,normalny” tor fonii m.cz. odbiomika w Ciag dalszy w nastepnym numerze Odpowiadamy na listy Czytelnikéw Pan Dariusz 0. Ztotoryja Posiadam odbiornik Philips 14GR1221/02B z mikropro- cesorem TMP47C434N-3415. Nie wySwietla menu, po Sciszenin glosu i nastepnie przy podglasnianu, regulator dochodzi tylko do potowy skali. Wymiana procesora i pamieci nie priyniosta rezultatu, Odbiornik znajduje sig prawdopodobnie w tzw, Horel-mode charakteryzujgcym sig m.in, ograniczona ghosnoseia. ‘Spos6b postepowania: Hotel-mode wylaczyé; wybraé pro- im (nie kanal) 38 i nacisnaé jednoczeénie przyciski ,, Store” i. Control "tub Hotel-mode wigczyé; wybraé program 38 wy- regulowaé maksymatna (pozadana) site glosu, nacisnaé jedno- czesnie przyciski ,, Program+ "i, Store”. Waina informacja! W tym odbiomiku moga wystapié dwa rodzaje mikropro- cesoréwy, ktére maja prawie identyczne aplikacje - réznig si¢ tylko zainstalowanym softwarem. Ze wzgledu na duza ilosé reklamacji (odbiornik sam przetaczal sig w stan Hotel-mode), zamiast procesora TMP47C434N-3415 stosuje sig zamiennie ‘TMP47C434N-3537. Ten drugi nie posiada zainstalowanego trybu Hotel-mode, dlatego jezeli powy2sze wskaz6wki nie pray niosa rezultatu lub wada powtarza sig, konigezna bedzie wy- ‘miana procesora wraz z ekranem, ktory jest kazdorazowo do- starezany wraz z nowym mikroprocesorem. Marek Czekaj Pan Zygmunt B. Gdatisk W odbiorniku Schneider DTV2 Las Vegas nie dziala SECAM, ‘W tym odbiorniku, dla kazdego programu (wlaczniez AV). musi zostaé zaprogramowana opeja. Operacig programowania mozna zrealizowaé bez wehodzenia w tryb serwisowy. wedlug podanego ponizej sposobu (potrzebny jest pilot. Na pilocie nacisnaé przycisk .. Display”, znajdujacy sie ‘bok (na lewo) od wytacznika glosnikow (szésty rzad od g6ry. Pray pomocy przycisku deal (pierwszy przycisk w szostym rzedzie od géry) whraé odpowiednia opcje i zapamigtaé przy pomocy przycisku .M” (Memory) na kiawiaturze lokaine} od- biornika Wystepuja nastepujace opeje: Pi = PAL standard B/G P2= PAL standard I P3= PAL standard D/K SI = SECAM standard B/G S2= SECAM standard D/K 3 = SECAM standard L S4= SECAM standard L pasmo | NI = NTSC standard M Uwaga: Wystepuja odbiomiki w wersji zubozone}, wyposazone w pojedynezy zespét IF. Dla nich mozliwe jest ustawienie tylko norm P1i SI 8 SERWIS ELEKTRONIKE 6/98