Professional Documents
Culture Documents
Ekonomi Dhe Ndermarresi
Ekonomi Dhe Ndermarresi
1.Cka perfaqeson konsumi?
-Konsumi perfaqeson shpenzimet e konsumatoreve privat per mallra konsumi,pra per mallra qe perdoren
per te nxjerr dobi ne periudhen korente(tanishme).
-Pjesen me te madhe te te ardhurave te tyre I shpenzojne per te mira me rendesi jetike si ushqim dhe
strehim.
-Konsumi eshte proqes ne te cilen shpenzohen te mirat materiale,produktet dhe sherbimet qe plotesohen ne
treg dhe sherbejn per permbushjen e nevojave te konsumatoreve.
-Individet,familjet,grupet ,institucionet,organizatat(firmat)etj.
-Se njerzit kursejn shum kur te ardhurat e tyre jan te larta ne krahasim me te ardhurat mesatare te jetes dhe
e kunderta.
-Konkurenca eshte e dobishme per konsumatorin sepse ajo ndikon tu afrohen produkte dhe sherbime
cilesore konsumatoreve me qmime te volitshme.
-Reagimet e individeve,te grupeve,te institucioneve qofshin positive apo negative qe kan te bejne me
marrjen vendimeve per blerje ose per mosblerje.
-Te dihen se cilat jan pamjaftueshmerit e tyre,ne cilat segmente jane te kufizuara dhe sa eshte shkalla e
domosdoshmeris,dhe e dobis se tyre,burimet e te erdhurave,kursimet etj.
-Nga ndertesa per nje familje te veteme ose godina per shum familje te cilat I quajm shtepi banimi.
II Kerkesa per banesa si nje pasuri nvaret nga perfitimet reale te pasurive te tjera.
III Kerkesa per banesa nvaret nga te ardhurat materiale(neto reale) te perfituara nga zoterimi I biznesit.
-Nga lendet e para,te mirat ne proqesin e prodhimit si dhe te mirat e perfunduara te mbajtura nga firmat ne
parashikim te shitjes se produkteve.
-Ne dallimin ne mes investimeve te parashikuara (te destinuara)apo te deshiruara dhe te paparashikuara (te
pa deshiruara).
22.Cka eshte paraja?
-Cdo gje e pranuar ne menyr te pergjithshme ne pagesa per te mira dhe sherbime.
-Banka Qenderore.
- Ne shek XVII
-Paraja e gjere.
33.Agregati monetar M1 si quhet?
-Paraja e transaksioneve
-M2(paran e gjere)
- 1.Motivet e transaksioneve
-Nenkupton sasi me te madhe te mallrave dhe te sherbimeve te cilat do te kembehen prandaj kerkon edhe
sasi me te madhe te parave per nevoja transaksioni.
-Kur rriten qmimet duhet te rritet sasia e paras per nevoja transaksioni dhe e kunderta ndosh kur ulen
qmimet.
-Multiplikatori i depozites tregon madhesin me te cilen oferta monetare mund te rritet si rrjedhim i nje
depozitet bankare.
-Shuma e paras te cilat I krijon sistemi bankar nga cdo euro i rezervave quhet multiplikatori i parase.
-Me qarkullomin monetar (paras) nenkuptojme gjith sasine e mjeteve te qarkullimit dhe te pagimit ne forma
te ndryshme te cilat em aftesin e tyre ne qdo moment munde te sherbejne per rregullimin e obligimeve
financiare.
- Banka Qendrore(BQ)
-Duhet ta ndaj prej mjeteve te saja me qellim qe te ruaj likujditetine vet dhe te kryej me rregull dhe me koh
obligimet e veta .
-Numrin e rrotullimit (te kalimit te paras prej dore ne dor)per te cilen perdoret nje njesi e paras gjate nje
periudhe te caktuar.
-Niveli i qmimeve
-Nje marrveshje me te cilen bankat u huazojne individeve apo ndermarrjeve mjete financiare per nevoja te
ndryshme.
-Afatshkurter,afatmesem,afatgjat.
-Interes(kamat).
54.Cka kuptohet me normen e interesit?
-Norma e interesit(kamat)eshte perqindja qe bankat paguajne per depozitat e klienteve te tyre dhe e
kunderta.
-Inflacioni eshte renia e vleres se paras pra shkakton uljen e fuqis blerse te paras.
-Kerkesa e madhe ,kostoja e lartee prodhimit apo ngarkesa e shtetit me borgje te jashtme.
-Me paran.
-Shtresat e varfera sepse te ardhurat e tyre reale zvogelohen kurse cm. rriten me shpejt se sa ngriten te
ardhurat e tyre.
-Vellimin e pergjithshem te te mirave dhe te sherbimeve te cilen prodhuesit jane te gatshem dhe ne gjendje
te ofrojne ne treg ne nje periudh te caktuar kohore me nivele te ndryshme te qmimeve.
-Norma e inflacionit dhe niveli I produktit varen nag pozicionet e kurbave te kerkeses dhe ofertes aggregate.
-Inverze .
-Ata te cilet deshirojn pune por nuk perpiqen ne menyr aktive te gjejn pune.
-Inflacioni nuk mund te eliminohet pa e rrit papunsin per disa koh dhe papunsia nuk mund te zvoglohet pa
rrezikun e zbritjes se inflacionit.
-Perben nje kosto ekonomike.Kjo qon ne uljen e nivelit jetesor te te papunit dhe familjes se tij pasi ata do te
konsumojne me pak te mira dhe sherbime
-Paraqitjen e inflacionit
-Ajo periudh gjat te ciles me ndryshimin e kerkeses apo te ofertes agregate ndyshojn cmimet e mallrave dhe
te sherbimeve por jo edhe pagat
-Nga kerkesa agregate e cila shpesh shumene shpenzimeve te konsumatorve ne sektorin afarist dhe qe
varet nga niveli I cmimeve,politika monetare fiskale dhe faktoret e tjer.
-Kur te gjitha cmimet ne ekonomi rriten bashkarisht ateher nuk ka ndryshime ne sasin e te mirave dhe
produkteve te ofruara ne pergjithesi.
-Kur qeveria shpenzon me shum per nje periudh me te gjat dhe nuk munde ti mbuloj nga tatimet te cilat I
mbledh dhe nga te ardhurat jo tatimore ajo detyrohet qe te hyj borxh
-Borxh I mbrendshem
-Banka Qendrore
Pyetje:
individet,familjet,firmat,agj.qeveritare?
-mikroekonomi
-ekonomi e tregut
-zvoglohen investimet
9)Kerkesa eshte
10)Grafiku i ofertes
-suficit buxhetor
-makroekonomi
-ekonomi te komanduar-{centralizuar}
-rriten investimet
24)Oferta eshte
25)Grafiku i kerkeses
26)Cilin funksion te parase e kryen paraja nese ajo sherben si mjet per te
matur apo per te llogaritur vleren e produkteve dhe te sherbimeve
-deficit buxhetor
-i perbere nga te pakten nje ortak i pakufizuar dhe nje ortak i kufizuar
-fizike
35)Nese eshte vdekjeprures per ekonomin e nje vendi cfar inflacioni eshte?
-hiperinflacioni
-pronesie
Cka eshte?
eshte te kuptuarit e ndryshimeve ne rrethine dhe aftesi per te ofruar ide dhe
zgjidhje te reja per te drejtuar organizaten
jane diturit dhe njohurit profesionale te arritura nga shkollimi dhe pervoja
45_Agjent ekonomik eshte drejtori,ministri etj, qe krijon maredhenje ne treg
51)Aksionar eshte cdo person juridi apo fizik qe eshte pronar aksionesh ne
nje ose me shume shoqeri aksionere
eshte cdo person juridi apo fizik qe eshte pronar aksionesh ne nje ose me
shume shoqeri aksionere
52)Aksion eshte nje leter me vlere qe emetohet nga shoqeria aksionare dhe
u shiten individeve ose institucioneve me qellim te grumbullimit te kapitalit
per themelimin e shoqerise
eshte nje leter me vlere qe emetohet nga shoqeria aksionare dhe u shiten
individeve ose institucioneve me qellim te grumbullimit te kapitalit per
themelimin e shoqerise
54)Aktive eshte dicka me vlere pasuri qe zotrohet nga nje firme familje ose
individe
eshte dicka me vlere pasuri qe zotrohet nga nje firme familje ose individe
jane urdhera te shkruar qe e detyrojne nje banke te paguaj ne cdo kohe nje
person ose nje biznes me nje shume te caktuar parash
58)Cmimi i ekuilibruar eshte cmimi i nje te mire ose sherbimi net e cilin
sasia e kerkuar barazohet me sasin e ofruar ne treg
eshte cmimi i nje te mire ose sherbimi net e cilin sasia e kerkuar barazohet
me sasin e ofruar ne treg
59)Cmimi i tregut esht cmimi me te cilin shiten te mirat dhe sherbimet dhe
ku oferta barazon kerkesen
esht cmimi me te cilin shiten te mirat dhe sherbimet dhe ku oferta barazon
kerkesen
etj
64)Dogane eshte pagese tasash – tatim doganor per te mirat dhe sherbimet
qe importohen-blehen nga vendet e tjera
jane aftesit mendore dhe fizike qe nevojiten per te prodhuar te mira dhe
sherbime
67)Karte krediti eshte nje karte plastike e kodifikuar qe leshihet nga bankat
dhe disa institucione te tjera kredito-finansiare me qellim te lehtesimit te
veprimeve te klienteve te tyre ne blerjen e mallrave dhe te sherbimeve
eshte nje karte plastike e kodifikuar qe leshihet nga bankat dhe disa
institucione te tjera kredito-finansiare me qellim te lehtesimit te veprimeve
te klienteve te tyre ne blerjen e mallrave dhe te sherbimeve
72)Konkurenca monopoliste eshte kur ne nje treg net e cilin shume firma
shesin produkte te ngjashme por jot e njejta
eshte kur ne nje treg net e cilin shume firma shesin produkte te ngjashme
por jot e njejta
eshte gatishmeria dhe aftesia e konsumatorit per te blere nje produt apo
sherbim ne kohe dhe vend te caktuar
jane kufizime ne numrin e te mirave qe mund te hyjne ne nje vend nga jasht
partaqet cmimin me te cilin shitet nje valute e caktuar ne term ate nje valute
tjeter
93)Ligji i ofertes eshte shitesit ofrojne me shume produkte kur cmimi eshte
i larte dhe e kunderta
eshte shitesit ofrojne me shume produkte kur cmimi eshte i larte dhe e
kunderta
eshte sasia e te mirave dhew sherbimeve nga te cilat duhet hequr dore qe
te merren te mira dhe sherbime te tjera
-metoda e induksionit
-politika fiskale
-Progresi teknologjik
-rritja e pagave
-te gjitha transaksionet finansiare ndermjet banoreve te nje vendi dhe pjese
tjeter te botes
-metodae deduksionit
-politika monetare
135)Politikat monetare te cilat realizohen nga BQ per arritjen e objektivave
te veta ne stabiliziminb e e ekonomise i perdorin keto instrumente:
:
-banka qendror e Kosoves dhe bankat komerciale
.??mikrondermarrje,vogla mesme dhe te medha) eshte cmim shtese i cili paguhet per produkte te caktuara
te importit si derivate te naftes,kafes,aparate teknike,alkool etj eshte te kuptuarit e ndryshimeve ne rrethine
dhe aftesi per te ofruar ide dhe zgjidhje te reja per te drejtuar organizaten jane diturit dhe njohurit
profesionale te arritura nga shkollimi dhe pervoja eshte drejtori,ministri etj, qe krijon maredhenje ne treg
eshte agjensi e specializuar qe ofron sherbime te ndryshme te reklames eshte qasja e organizuar per
vleresimin e perparsive dhe dobsive te strategjise se konkurenteve actual dhe potencial eshte tersia e
produkteve qe ofron ndremarrja per plotesimin e nevojave te kjonsumatoreve eshte aftesia per te drejtuar
ndermarrjen qe u nevojitet shumices se firmave per te prodhuar te mira dhe sherbimeeshte njesia
ekonomike esherbimeve qe vepron si perfaqsuese e nje institucioni ose kompanie qendrore si
ndermjetsuese e tyre ose si njesi e pavarur sherbimesh per banoret e nje zone te caktuar eshte cdo person
juridi apo fizik qe eshte pronar aksionesh ne nje ose me shume shoqeri aksionere eshte nje leter me vlere
qe emetohet nga shoqeria aksionare dhe u shiten individeve ose institucioneve me qellim te grumbullimit te
kapitalit per themelimin e shoqerise jane letra me vlere qe tregojne pronesin ne nje koorparate eshte dicka
me vlere pasuri qe zotrohet nga nje firme familje ose individe eshte pakesimi gradual i vleres se mjeteve
kryesore-aseteve e cila vlere kalon ne fondin per riperteritjen e tyre eshte vlera monetare e nje te mire apo
sherbimi jane urdhera te shkruar qe e detyrojne nje banke te paguaj ne cdo kohe nje person ose nje biznes
me nje shume te caktuar parash eshte cmimi i nje te mire ose sherbimi net e cilin sasia e kerkuar barazohet
me sasin e ofruar ne treg esht cmimi me te cilin shiten te mirat dhe sherbimet dhe ku oferta barazon
kerkesen jane caktimi i cmimeve ne menyre qe te terheqin klientet potencial si psh 199.99, 99.99 euro eshte
njesia e fundit e nje te mire te konsumuar e cila do te sjelle me pak knaqesi se njesia paraardhese jane
burimet prodhuese te tokes,punes,kapitalit dhe aftesive per sipermarrjeeshte ulje-zbritje e cmimeve nga lista
e shitjes qe shitesi ua lejon bleresve eshte pagese tasash – tatim doganor per te mirat dhe sherbimet qe
importohen-blehen nga vendet e tjera jane aftesit mendore dhe fizike qe nevojiten per te prodhuar te mira
dhe sherbime eshte para e emetuar nga Banka Qendrore me vlere nominale te shtypur ne siperfaqen e
letres se posaqme e detyruar per pranim nga te gjithe vandasit si mjet pagese eshte nje karte plastike e
kodifikuar qe leshihet nga bankat dhe disa institucione te tjera kredito-finansiare me qellim te lehtesimit te
veprimeve te klienteve te tyre ne blerjen e mallrave dhe te sherbimeveeshte arte e plastifikuar qe sherbejn
per terheqjen e parave nga aparatet automatike dhe per blerje ne kompanit me te cilat banka ka
marreveshtje te posaqme jane shpenzimet e pergjithshme te konsumatoreve,firmave dhe qeverise per te
bler produktet dhe sherbimet qe ofrohen ne treg eshte kerkese e tregut per nje kategori te pergjithshme te
produkteve per dallim nga kerkesa selective per nje market e caktuar produkti eshte rivaliteti ndermjet
bleresve dhe shitesve ne blerjen dhe shitjen e produkteve dhe sherbimeve eshte kur ne nje treg net e cilin
shume firma shesin produkte te ngjashme por jot e njejta paraqet metoden e konkurences perms
reklames,menyres se sherbimeve e tj. Nga firmat per te konkuruar me njera tjetren paraqet mbajtjen e
cilesise ne prodhim ne nivele te pranueshme e te besueshme eshte kushdo qe perdore te mira dhe
sherbime jane kostot qe varen nga sasia e prodhimit,kostoe lendes se pare,pagave te punetoreve etj jane
kostot qe mbeten te pandryshueshme,pavarsisht se sa prodhin nje firme paraqet shumen e shpenzimeve te
tersishme(fikse dhe variabile) jane shpenzimet e tersishme pjestuar me sasin e produkteve pra shpenzimet
per njesi eshte shoqeri aksionare krijohet per te siguruar sherbime te cilat ndermarrjet private nuk eshte e
afte ose e gatshme te i ofroj paraqet sasin e te mirave dhe sherbimeve nga te cilat duhet hequr dore qe te
merren te mira dhe sherbime tjera eshte nje marreceshtje qe i jep konsumatorit para me obligim kthimi me
interes per nje periudhe te caktuareshte ai qe jep hua nje tjetrieshte gatishmeria dhe aftesia e konsumatorit
per te blere nje produt apo sherbim ne kohe dhe vend te caktuar jane perfaqesues te zgjedhur nga shoqeria
aksionare eshte organ drejtues i Banes Qendrore i cili percakton politikat e bankes jane kufizime ne numrin
e te mirave qe mund te hyjne ne nje vend nga jasht partaqet cmimin me te cilin shitet nje valute e caktuar ne
term ate nje valute tjeter eshte paraqitje grafike e kerkeses per mallra dhe sherbime –sipas ketij ligji me
uljen e cmimeve rritet sasia e te mirave dhe sherbimeve shpreh sasine e produkteve qe ofrohen me cmime
te ndryshme ndryshe quhet edhe kurba e kerkeses eshte shitesit ofrojne me shume produkte kur cmimi
eshte i larte dhe e kundertaeshte lehtesia me te cilen mjetet shendrrohen ne para eshte process i
planifikimit,organizimit, drejtimit dhe kontrollit, pra eshte orintim i punonjesve per realizimin e qellimeve te
perbashketajane persona te cilet marrin detyra dhe funksione qeverisese ne cfardo niveli apo cfardo forme
organizative paraqet fjalet,simbolet ose shenjat e regjistruara juridikisht per perdorim nga nje ndermarrje
tregtareeshte qertifikate qe tregon detyrimin,zakonisht te nje koorparate ose te qeverise ndaj mbajtesit te
sajeshte organizate biznesi ne pronesi te dy ose me shume personave-daljet paraqesin transformimet e
burimeve ne prodhime apo ne sherbime paraqesin shitjen dhe blerjen e letrave me vlereeshte forme e
udheheqjes eshte perdorimi i pushtetit te BQ per te kontrolluar oferten monetare ne treg eshte perdorimi i
fuqise se qeverise per te tatimuar dhe per te rregulluar sistemin e tatimeve eshte sasia e produkteve qe nje
segment i tere i tregut mund ta pranoj-produktiviteti eshte sasia e te mirave dhe dhee sherbimeve per njesi
produkti,kohe,punetore,shpenzime kapitale etj jane te mirat dhe sherbimet qe merren perms kembimit eshte
sasia e prodhimit per numer te punetoreve ose ore puneoperacionet perbejne aktivitet perms te cilave
inputet shendrrohen ne outpute-zbritje paraqet kompenzimin ose kthimin e nje pjese te mjeteve finansiare
konsumatoreve pas blerjesprodukte zevendsuese qe i ofrojne klientit nje zgjidhje tjeter jane shpenzimet te
cilat ndrushojne ne vartesi nga ndryshimi i sasise se prodhimit apo te sherbimeve jane ato shpenzime te
cilat mbeten te pandryshueshme pavaresisht a prodhon apo jo firma eshte sasia e te mirave dhew
sherbimeve nga te cilat duhet hequr dore qe te merren te mira dhe sherbime te tjera eshte vendi ku takohen
shitesit dhe bleresiteshte para ne leter apo monedhe e konvertuar. eshte humbje e vleres se mjeteve
themelore per nje periudhe te caktuar?:::::
PYETJE MAKROEKONOMI
qmimeve?
-PO
Shpreh pra hendekun e prodhimit, shpreh diferencen midis produkti aktual dhe produktit potencial, dhe ne
rastet e papunesise kjo diference merr vlera negative.
3.Ne ekonomine e tregut a eshte zgjidhur dilema midis infalcionit dhe papunesis?
-Jo.
b)M2-quhet paraja e gjere dhe perfshin M1 dhe depozitat afatshkurtera, llogarite e fondeve te tregjeve
monetare ETJ.
-PO.
12.Deflacioni pasqyron?
-Procesion e renies se qmimeve mesatare nen periudhen paraardhese. Paraqet inflacionin negativ.
13.Indeksi i qmimeve te konsutmarit(CPI) paraqet?
-Eshte tregues qe perdoret per matjen e infalcionit, dhe mat koston e nje shporteje tregu mallrash dhe
sherbimesh qe konsumohen nga nje familje tipike qytetare gajte nje periiudhe te caktuar kohe.
-Ky indeks mat nivelin nivelin qmimeve te shitjes me shumice, per nivelin e qmimeve ne stadin e prodhimit.
15.Deflatori i GNP?
17.Papunesia shkakton?
Kurba e Filipsit.
Qdo mjet standard pergjithsisht te pranuar, qe sherben si mjet kembimi ose page.
Paraja e dekretuar.
Paraja private.
PO.
Deflacioni.
Deflacioni eshte nje fenomen i kundert i Inflacionit, dhe shpesh vjen pas nje fllucke spekuative.
Praktikisht konsiston ne renien e vazhdueshme të çmimeve, dhe si rrjedhoje konsumatoret nuk kryejne blerje por
shtyjne per më vone blerjen e mallrave të ndrysheme me shprese se çmimi do të ulet më tej (dhe atehere ata
mund të blejne).
Kush e krijon Inflacionin?
Nese çmimet rriten do të thote se ka shume euro/ para ne qarkullim. Kush i ka vendosur keto para ne qarkullim?
Bankat dhe sistemi bankar e monetar jane nena e të gjitha Inflacioneve!!