1980-იანი წლების დემოკრატიული გარდაქმნები არგენტინაში

არგენტინა ძირითადად ევროპიდან ჩასული ხალხით არის დასახლებული, მასში

იყო პერსპექტივა, რომ მსოფლიოს ერთ-ერთი მოწინავე ქვეყანა გამხდარიყო.

მე-19 საუკუნის ბოლოსა და მე-20 საუკუნისდასაწყისში არგენტინას განიხილავდნენ

როგორც ერთადერთ ლათინურ ქვეყანას, რომელსაც შეეძლო შეერთებული შტატების
განვითარების გზის გამეორებინა და ისეთივე მაღალგანვითარებულ ქვეყნად
გადაქცეულიყო კონტინენტის სამხრეთით, როგორიც შტატები იყო ჩრდილოეთით.

თუმცა ზემოთ ხსენებული ვარაუდი იყო მხოლოდ დროებითი, რადგან ამ ოდესღაც

ფრიად განვითარებულ და მდიდარ ქვეყანაში მოხდა გარდატეხა. თითქოს თავიდან
აღმავლობის წერტილზე ადის, ვითარდება, იზრდება და შემდეგ იწყება ვარდნა.

1976 წლის 24 მარტს გენერალ ხორხე რაფაელ ვიდელას ხელმძღვანელობით მოხდა

სახელმწიფო გადატრიალება, რომლის შედეგად დაემხო პრეზიდენტის
ხელისუფლება. სამხედროების დახმარებით ვიდელამ ხელში ჩაიგდო ძალაუფლება.
ქვეყანაში დაიწყო მასობრივი დაპატიმრებები, წამება და მკვლელობები. ხუნტის
მმართველობის პერიოდში ფიზიკურად განადგურდა 10 000 ადამიანი, უგზო-
უკვლოდ დაიკარგა 30 000 ადამიანი, ხოლო 60 000 ადამიანი პოლიტიკური
მოტივებით დააპატიმრეს და აწამეს. ბინძური ომის ძირითად მსხვერპლს
წარმოადგენდნენ მემარცხენე აქტივისტები, სტუდენტები, ჟურნალისტები და
პერონისტები.

ვიდელას პრეზიდენტობიდან წასვლამ, ვიოლამ შეცვალა, ასევე გამოიწვია

ეკონომიკის მინისტრის შეცვლა. იმ წელს, კატასტროფამ პიკს მიაღწია: პესო 400% -ით
გაუფასურდა და ინფლაცია ყოველწლიურად 100% -ით გაიზარდა. სახელმწიფომ
დაასრულა კერძო კომპანიების დავალიანებების ნაციონალიზაცია, სახელმწიფო
ვალის გამწვავება. ლიბერალური პროგრამის წარდგენის მიუხედავად, მარტინეს დე
ჰოზმა მნიშვნელოვნად გააფართოვა სახელმწიფოს როლი ეკონომიკაში. სამხედრო
ხუნტას არ სურდა დაეკარგა საზოგადოებრივ კომპანიებზე კონტროლი და
სამხედროებმა დაიკავეს მისი ყველაზე მნიშვნელოვანი პოზიციები.

მთავრობამ ასევე გაზარდა სახელმწიფო ინვესტიციები, თუმცა მრავალი სამუშაო

კერძო კომპანიების მიერ განხორციელდა. ბოლოს შეიქმნა სახელმწიფო
კონტრაქტორი კომპანიების მძლავრი ჯგუფი. მეორეს მხრივ, ზოგიერთმა კერძო
კომპანიამ ნაციონალიზაცია მოახდინა, რამაც კიდევ უფრო გაზარდა სახელმწიფო
ხარჯები.
ათიათასობით ადამიანი დააპატიმრეს, მოკლეს, გადაასახლეს ან გაუჩინარდნენ. ეს
იყო გეგმა, რომელიც შეიქმნა სამხედრო ხუნტის წინააღმდეგ შინაგანი უთანხმოების
აღმოსაფხვრელად.

არგენტინას არასდროს ჰქონდა საპარლამენტო ტრადიცია, ქვეყანაში იყო

დემოკრატია და წარმომადგენლობითი ორგანოებიც, მაგრამ მაინც ოლიგარქიული
მართველობის სისტემა იყო. მას მართავდდა ხუნტა, როგორც ზემოთ უკვე ვახსენე და
ამან ალბათ უფრო იქონია გავლენა არგენტინის დასუსტებაში. გლეხები თითქმის
აღარ ცხოვრობდნენ. აქედან მოყოლებული ბევრჯერ შეიცვალა პარტია. 1980- წლიან
პერიოდს კი რაც შეეხება მეტად მძიმე და რთული იყო დეპრესიითა და ინფლაციით
გამოწვეული შედეგები. დაუდევარი საქციელი იყო ასევე არგენტინის მიერ
კუნძულების გამოხსნის მცდელობა ბრიტანეთისგან 1983 წელს, იმ იმედით, რომ
საერთაშორისო სამართლის ძალით დაიბრუნებდა. შედეგი ის მოყვა ამ საქციელს,
რომ არგენტინამ ვერ დაიბრუნა ის, რის გამოც ომი დაიწყო და უარესად დაზარალდა,
მართალია ეს დაზარალება არ იყო ძალიან რთული და სისხლიანი, რადგან
ბრიტანეთის გენერლები გაგებით მოეკიდნენ არგენტინის მდგომარეობას, თუმცა
კვლავ წაგებულად რჩებოდა არგენტინა.

შემდეგ პოლიტიკური ნაბიჯი იყო ალფონსის გადადგომა და კარლოს მენემის

სათავეში მოსვლა. მენემის დრო სკიდევ უფრო გაუარესდა ინფლაციის მდგომარეობა,
პრეზიდენტის შემდეგი მცდელობა სასულერო პირებთან კარგი ურთიერთობა და
მათი ლოცვა - კურთხევით შეთანხმებისთვის მიღწევა სცადა.

საბოლოო ჯამში, არგენტინაში დემოკრატიულმა გარდაქმნება ქვეყანა დაასუსტა,

უაზრო ომმებმა გამოფიტა, მოსახლეობა შეამცირა და ეკონომიკა გააუარესა