Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

BÁO CÁO CƠ SỞ ĐO LƯỜNG VÀ ĐIỀU KHIỂN SỐ

Đề tài: Hệ thống báo cháy sử dụng Arduino

Nhóm thực hiện:

- Phạm Tuấn Anh - MSSV: 18020116
- Vương Trí Thiên Công - MSSV: 18020240

Hà Nội - 2021
 MỤC LỤC
1. Mở đầu....................................................................................................................................................3
2. Yêu cầu phần cứng, linh kiện..................................................................................................................3
2.1. Arduino Uno R3...............................................................................................................................3
Hình 1. Board mạch Arduino Uno R3.................................................................................................3
2.2. Cảm biến lửa.....................................................................................................................................3
Hình 2. Cảm biến lửa...........................................................................................................................4
2.3. Module cảm biến khói......................................................................................................................4
Hình 3. Module cảm biến khói, khí gas MQ2......................................................................................4
2.4. Còi báo (Buzzer)...............................................................................................................................4
Hình 4. Còi chíp..................................................................................................................................4
2.5. Module Bluetooth HC-05.................................................................................................................5
Hình 5. Module HC-05........................................................................................................................5
2.6. LCD 16x02.......................................................................................................................................5
Hình 6. Màn hình LCD 16x02.............................................................................................................5
3. Thiết kế hệ thống.....................................................................................................................................6
3.1. Thiết kế phần cứng...........................................................................................................................6
Hình 7. Hệ thống báo cháy, nổ............................................................................................................6
Hình 8. Mô phỏng Proteus hệ thống báo cháy.....................................................................................6
3.2. Thiết kế phần mềm...........................................................................................................................6
Hình 9. Sơ đồ khối hệ thống................................................................................................................7
Hình 10. Lưu đồ thuật toán..................................................................................................................7
4. Kết quả thu được.....................................................................................................................................8
Hình 11. Hệ thống ở trạng thái bình thường........................................................................................8
Hình 12. Hệ thống khi phát hiện lửa....................................................................................................8
Hình 13. Hệ thống khi phát hiện khói, khí gas.....................................................................................8
5. Hướng cải tiến trong tương lai.................................................................................................................9
Tham khảo.................................................................................................................................................10
1. Mở đầu
Hệ thống báo động phát hiện cháy và khói, khí gas là công cụ quan trọng để bảo vệ nhà ở, tòa nhà, văn
phòng, chợ và nhiều nơi quan trọng khác. Hệ thống báo cháy và khói, khí gas được thiết kế tốt nhằm mục đích
phát hiện và tự động giảm thiểu nguy cơ cháy, khí dễ cháy và khí độc. Vị trí thích hợp của các đầu báo cháy là
rất quan trọng trong thiết kế hệ thống báo cháy và khói, khí gas để đảm bảo rằng phạm vi bao phủ là đủ để phát
hiện các mối nguy hiểm ở giai đoạn đầu của chúng, nhằm ngăn chặn sự cháy nổ có thể xảy ra. Chúng ta sẽ sử
dụng thuật toán báo cháy để xác định sự hiện diện của đám cháy. Cảm biến khói cung cấp một phương tiện để
phát hiện khói, khí gas và phục vụ như một cảnh báo cháy sớm. Cảm biến lửa nhận biết tia hồng ngoại từ ngọn
lửa. Chúng phản hồi khi phát hiện được những dấu hiệu trên và thông báo qua đèn, chuông báo, màn hình LCD,
bluetooth.. Nếu xảy ra hỏa hoạn, ta sẽ nhận được thông báo và có thể đưa ra các biện pháp xử lí kịp thời, bảo vệ
các khu vực lân cận khỏi các tác động của đám cháy. Nói chung, hệ thống phát hiện cháy và hệ thống phát hiện
khói, khí gas được kết hợp thành một hệ thống báo cháy và khí.

2. Yêu cầu phần cứng, linh kiện

2.1. Arduino Uno R3

Hình 1. Board mạch Arduino Uno R3

Arduino Uno là một bảng mạch vi điều khiển nguồn mở dựa trên vi điều khiển Microchip ATmega328 được
phát triển bởi Arduino. Bảng mạch được trang bị 6 chân đầu vào analog, 14 chân vào/ra digital (trong đó 6 chân
có thể được sử dụng để xuất xung PWM). Bên cạnh đó, bảng mạch còn sử dụng thạch anh tần số 16MHz, cổng
kết nối USN, jack cắm nguồn, nút reset.
Về dung lượng, bảng mạch Uno R3 chứa 32 KB bộ nhớ flash, trong đó, 0.5 KB được sử dụng cho boot-
loader, 2 KB SRAM, 1KB EEPROM và tốc độ xung nhịp 16MHz.
Ngoài ra, Arduino Uno R3 cung cấp cổng USB cho việc tải mã nguồn từ máy tính; những dòng mã nguồn này
có tác dụng kích hoạt chức năng của các pin, các nút, cho phép Arduino điều khiển, xử lý các tác vụ khác nhau.

2.2. Cảm biến lửa

Cảm biến phát hiện lửa (flame sensor) thường được sử dụng cho các ứng dụng phát hiện lửa như: xe robot
chữa cháy, cảm biến lửa,... Tầm phát hiện của cảm biến trong khoảng 80cm, góc quét là 60 độ, có thể phát hiện
lửa tốt nhất là loại có bước sóng từ 760nm - 1100nm.
 Hình 2. Cảm biến lửa
2.3. Module cảm biến khói
Hệ thống báo cháy sử dụng Module cảm biến khói, khí gas MQ2 - một loại cảm biến được sử dụng để nhận
biết khí: LPG, i-butan, methane,.. Cảm biến được thiết kế với độ nhạy cao kèm với khả năng đáp ứng nhanh
chóng. Giá trị đọc từ cảm biến sẽ được đọc về từ chân Analog cỉa vi điều khiển, trong trường hợp này là
Atmega328 được tích hợp trong Arduino.

Hình 3. Module cảm biến khói, khí gas MQ2

Việc sử dụng cảm biến MQ2 cũng bổ sung cho hệ thống báo cháy khả năng phát hiện rò rỉ khí gas, giúp tăng khả
năng phòng chống cháy nổ của hệ thống.

2.4. Còi báo (Buzzer)

Còn được gọi là còi chíp hay còi xung, gồm có cấu tạo gồm 2 chân, chân dài là chân (+), chân ngắn là chân
(-). Còi báo có khả năng phát ra âm thanh có tần số tối đa 2,5 kHz.
Trong phạm vi hệ thống báo cháy, còi sẽ phát ra tiếng báo hiệu người dùng về khả năng có cháy xuất hiện khi
hệ thống phát hiện có lửa hoặc có khói.

Hình 4. Còi chíp

2.5. Module Bluetooth HC-05
 Để tăng tính phức tạp cũng như ứng dụng của hệ thống, nhóm thực hiện đã thêm vào khả năng truyền tín hiệu
bluetooth nhằm thông báo tới người dùng khi có báo cháy xuất hiện. Tín hiệu đó sẽ được thông báo tới người
dùng thông qua một ứng dụng điện thoại được thiết kế cho hệ thống báo cháy của nhóm.
Nhược điểm của chức năng này là đòi hỏi người dùng phải luôn bật bluetooth nếu muốn nhận được thông báo
qua ứng dụng.
Và để thực hiện được điều này, một module phần cứng đã được tích hợp vào trong hệ thống báo cháy. Module
đó là Module Bluetooth HC-05.

Hình 5. Module HC-05

Khi hoạt động, module sẽ phát ra địa chỉ bluetooth cho người dùng kết nối. Sử dụng app điện thoại, người dùng
sẽ nhận được thông báo khi hệ thống phát hiện ra lửa hoặc khói.

2.6. LCD 16x02

Màn hình LCD (Liquid Crystal Display) dùng để in ra tình trạng báo cháy, ví dụ: Fire Safe khi nguy cơ cháy
được loại bỏ, Fire Alert khi phát hiện thấy có nguy cơ xảy ra cháy. Đi kèm với nó là một con chiết áp dùng để
điều chỉnh độ tương phản hiển thị.

Hình 6. Màn hình LCD 16x02

3. Thiết kế hệ thống
3.1. Thiết kế phần cứng
 Thiết bị Arduino đã cài đặt được lập trình với Arduino IDE sẽ nhận các tín hiệu khí gas, khói, lửa từ cáccảm
biến. Cảm biến được kết nối với đầu vào của arduino với sự trợ giúp của cáp kết nối hoặc cáp jumper. Arduino
được sử dụng trong thiết kế này vì nó rất dễ sử dụng trong mạch và việc tải lên chương trình cũng rất đơn giản.
Bằng cách sử dụng môi trường phát triển tích hợp Arduino (IDE), cảm biến MQ2 kết nối mạch Arduino với máy
tính. Sau đó, kết nối chân VCC của module của bạn với chân 5V của Arduino và kết nối chân GND của module
với chân GND của Arduino. Kết nối chân đầu ra của cảm biến lửa và module cảm biến khói với chân A1 và A3
của Arduino. Màn hình LCD hiển thị trạng thái của hệ thống khi có lửa hoặc khói có thể dẫn đến bùng phát hỏa
hoạn trong môi trường. Khi các cảm biến pháthiện có lửa hoặc khói, khí gas sẽ gửi tín hiệu về chân 6, 7 của
arduino để thông báo qua đèn led và chuông báo. Cuối cùng, ta sử dụng bluetooth module kết nối với app trên
điện thoại để nhận biết trạng thái của hệ thống.

Hình 7. Hệ thống báo cháy, nổ

Hệ thống có thể được mô phỏng trên phần mềm giả lập Proteus như sau:

Hình 8. Mô phỏng Proteus hệ thống báo cháy

3.2. Thiết kế phần mềm
Hệ thống báo cháy Arduino là một hệ thống quan trọng cho mục đích công nghiệp cũng như mục đích gia
dụng. Bất cứ khi nào nó phát hiện ra lửa hoặc khói, hệ thống sẽ cảnh báo ngay lập tức cho người dùng về đám
cháy thông qua đèn led, chuông báo, LCD, app mobile kết nối bluetooth. Thiết kế phần mềm như trong hình:
 Hình 9. Sơ đồ khối hệ thống

Hình 10. Lưu đồ thuật toán

Chi tiết xem phần code trong file ino

4. Kết quả thu được

 Hình 11. Hệ thống ở trạng thái bình thường

Hình 12. Hệ thống khi phát hiện lửa

Hình 13. Hệ thống khi phát hiện khói, khí gas

Chi tiết kết quả xem tại video demo

5. Hướng cải tiến trong tương lai

Vài dòng tâm sự sau khi kết thúc xây dựng hệ thống:
 Hiện tại chúng tôi đã xây dựng xong hệ thống báo cháy phiên bản đầu tiên và có ý định sẽ tiếp tục phát triển
các phiên bản tiếp theo:
- Sắp tới chúng tôi dự định sẽ tích hợp thêm một hệ thống dẫn nước để có thể dập tắt đám cháy một cách
nhanh nhất có thể, giảm thiểu thiệt hại ở mức độ thấp nhất.
- Tiếp theo, chúng tôi sẽ tích hợp thêm camera để có thể định vị vị trí của ngọn lửa một cách chính xác
nhất, hiệu quả và tránh sự lãng phí không cần thiết khi dập lửa.
- Sau đó, chúng tôi sẽ thiết kế hệ thống có thể đóng các cửa ra vào tại những căn phòng xảy ra cháy, nổ
mà không có người ở bên trong để có thể tránh ngọn lửa lây lan sang các khu vực khác (đương nhiên sẽ sử dụng
thêm hệ thống kiểm soát người ra vào phòng, bạn không cần lo sợ mình sẽ bị nhốt ở trong, nếu có người ở trong
phòng cửa sẽ tự động mở tránh trường hợp tay nắm cửa quá nóng không mở được cửa).
Để làm được những điều đó, chúng tôi mong rằng các bạn sẽ ủng hộ hệ thống cánh báo cháy nổ phiên bản đầu
tay này để chúng tôi có động lực phát triển hệ thống một cách nhanh chóng và hiệu quả nhất, mang đến một sản
phẩm được sử dụng rộng rãi trong cuộc sống. Hẹn gặp lại các bạn trong tương lai gần.
Kí tên: chun-pta2k
Tham khảo

[1] "Create Arduino," [Online]. Available: https://create.arduino.cc/projecthub/mrmodder/diy-arduino-fire-

alarm-system-at-home-c70970.

[2] "Arduino Việt Nam," [Online]. Available: http://arduino.vn/bai-viet/42-arduino-uno-r3-la-gi.

[3] "Bán Linh Kiện," [Online]. Available: https://banlinhkien.com/.