Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t Ibang

Teksto Tungo sa Pananaliksik

Joshua A. Acab XI – Innovative // Module 4

Paunang Pagtataya
1. Tema
2. Banghay
3. Pangunahing Tauhan
4. Tekstong Naratibo
5. Direkta
6. Kombinasyong Pananaw
7. Analepsis
8. Expository
9. Tauhang Bilog
10. Tauhang lapad

Yugto ng Pagkatuto
A. Tuklasin
Gawain 1
Larawan 1: Pagtatanim sa Bukid
Sa malayong lugar na may malawak na panayan, may isang bata na naglalaro sa malawak na
panayan habang ang kanyang mga magulang ay nagatatanim ng palay. May lumapit na isang bata sa
batang naglalaro at tinanong niya ito kung pwede ba siyang makipaglaro. Pumayag ang bata at mula noon
ay naglalaro na sila tuwing hapon sa malawak na panayan. Isang araw, habang naghihintay ang bata sa
kanyang kalaro ay hindi ito nagpakita, nagtaka ang bata at patuloy ito sa paghintay. Mula noon ay hindi na
nagpakita ang bata at lubha nalungkot ang bata at hindi na ito lumabas pang muli.

Larawan 2: Matinding Trapik

Kaarawan ni Jasmine ngayon,pupunta sila sa isang sikat na pasyalan sa kanilang lungsod.
Patungo na sila sa kanilang pupuntahan nang mabutan nila ang matinding trapik sa kalsada, maraming
Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t Ibang
Teksto Tungo sa Pananaliksik
Joshua A. Acab XI – Innovative // Module 4
nag bubusina at may mga sumisingit pa sa daan.Dahi sa tindi ng trapik na parang hindi na umuusad na
pag pasyahan nila na sa iba nalang mamasyal.

Larawan 3: Sa Palengke
Ang palengke ni manang susan ay maliit ngunit ito ay maganda ang paninda ni manang susan ay
mga gulay at mga isda lamang ngunit nakakakita rin piro kulang sa mga gastusin ng kanilang bahay at sa
pag-aaral ng kanyang mga anak piro hindi parin tumitigil para lamang sa kanyang mga paninda kahit
mahirap titiisin parin ni manang susan ang kanyang pamilya ay kanyang mahal kahit mahirap Hindi sila
nag-iiwanan.

Gawain 2
1. B
2. H
3. C
4. B
5. A
6. D
7. B
8. F
9. C
10. G

Linangin
Gawain 2
1. Ang tekstong naratibo ay pagsasalaysay o pagkukuwento ng mga pangyayari sa isang tao o mga
tauhan, nangyari sa isang lugar at panahon o sa isang tagpuan nang maayos na pagkasunod-
sunod mula sa simula hanggang katapusan. Naiiba ito sa tekstong impormatibo sa paraan ng
pagsasalaysay sapagkat sa tekstong impormatibo ay isinasalaysay lamang ang mga mahalagang
impormasyon na dapat ihayag samantalang sa tekstong naratibo ay halos lahat ng pangyayari ay
ilahad ng manunulat kung ano ang nasa kaniyang saloobin.

2. Itinuturing na tekstong naratibo ang mga akdang di piksyon tulad ng talambuhay dahil dahil hindi
ito gawa-gawa lamang ng isip, ito ay pawang katotohan din ang napaloob rito.
Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t Ibang
Teksto Tungo sa Pananaliksik
Joshua A. Acab XI – Innovative // Module 4

3. Masasabing ang naratibong pagsasalaysay ay bahagi ng pang-araw-araw na buhay dahil sa bawat

pangyayari na ating nalalampasan, nabigo at lumaban uli, ito ay ang tunay na kuwento sa ating
buhay na masasalamin natin sa ating sarili.

4. Sa pagsasalaysay o pagkukuwento ay may mga matang tumutunghay sa mga pangyayayari. Ito

ang ginamit ng manunulat na paningin o pananaw sa pagsasalaysay. Ang pinakakaraniwangg
ginagamit para sa naratibo ay ang una at ikatlong panauhan. Bihirang-bihirang magamit ang
ikalawang panauhan. Sa mas mahahabang naratibo tulad ng nobela ay maaaring hindi lang iisa
kundi nagbabago-bago ang ginagamit na pananaw.

5. Kung ako ang bubuo ng sariling tekstong naratibo ang pipiliin kung pananaw ay ang nasa unang
panauhan sapagkat madaling makabuo ng kuwento kung ito ay naransan mo mismo. Mas marami
kang maisasalaysay at maibigay mo pa kung ano ang damdamin na mangibabaw sa kuwento
sapagkat naransan mo ito mismo.

6. Sa direkta o tuwirang pagpapahayag ang tauhan ay direkta o tuwirang nagsasaad o nagsasabi ng

kainyang diyalogo, saloobin, o damdamin. Ito ay ginagamitan ng panipi. Sa ganitong paraan ng
pagpapahayag ay nagiging natural at lalong lumulutang ang katangiang taglay ng mga tauhan.
Samantalang sa Di direkta o di tuwirang pagpapahayag ay di direkta o di tuwirang pagpapahayag
ang tagapagsalaysay ang naglalahad sa sinasabi, iniisip, o nararamdaman ng tauhan sa ganitong
uri ng pagpapahayag. Hindi na ito ginagamitan ng panipi.

7. Nakakatulong sa pagpapahusay ng isang naratibo ang paggamit ng maayos na tekstong

deskriptibo sa paraan na inilalarawan ang lahat na mga pangyayari sa pamamagitan ng
paglalarawan ay maging mas malinaw ang pagsasalaysay.

8. Ito ang sentral na ideya kung saan umiikot ang mga pangyayari sa tekstong naratibo. Mahalagang
malinang ito ng husto sa kabuoan ng akda upang mapalutang ng may-akda ang
pinakamahalagang mensaheng nais niyang maiparating sa kaniyang mambabasa. Dito rin
mahuhugot ang mga pagpapahalaga, mahahalagang-aral, at iba pang pagpapahalagang
pangkatauhang nagagamit sa mabuting pamumuhay at pakikisalamuha sa kapwa.

9. Ang kadalasang makikita na uri ng tauhan sa tekstong naratibo ay angpangunahing tauhan o bida
umiikot ang mga pangayayari sa kuwento simula hanggang sa katapusan. Karaniwang iisa lamang
ang pangunahing tauhan. Ang kaniyang mga katangian ay ibinabatay sa tungkulin o papel na
kaniyang gagampanan sa kabuoan ng akda.Kasamang Tauhan gaya ng ipinahihiwatig ng
katawagan, ang kasamang tauhan ay karaniwang kasama o kasangga ng pangunahing tauhan.
Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t Ibang
Teksto Tungo sa Pananaliksik
Joshua A. Acab XI – Innovative // Module 4
Ang pangunahing papel o tungkulin niya ay sumuporta, magsilbing hingahan, o kapagayang-loob
ng pangunahing tauhan.KatunggalingTauhan, Ang katunggaliang tauhan o kontrabida ay siyang
sumasalungat o kalaban ng pangunahing tauhan. Mahalaga ang papel ng tauhang ito sapagkat sa
mga tunggaliang nangyayari sa pagitan nila, nabubuhay ang mga pangyayari sa kuwento at higit
na napatitingkad ang mga katangian ng pangunahing tauhan.Ang May-akda, Sinasabing ang
pangunahing tauhan at may-akda ay lagi nang magkasama sa kabuoan ng akda. Bagama’t ang
namamayanilamang ay ang kilos at tinig ng tauhan, sa likod ay lagging nakasubaybay ang
kamalayan ng makapangyarihang awtor.

10. May sumusulat ng akdang sinasadyang hindi pagkasunod-sunurin ang mga pangyayari para
maging mapanuri sila sa kanilang mababasa. Isa rin itong Teknik para mas ipagpatuloy pa ng
mambabasa ang kaniyang binabasa.

Gawain 3

Ang naratibo ay ang pinakapopular sapagkat ito ay pinakamadaling maintindihan ng

tao. Ang pagsulat ng naratibo ay maihahawig sa pagktuklas ng isang kwento.
Sinusunod ng naratibo ang natural na pangyayari ng isang kwento, kaya't mas
madaling sundan ito.

Ang pagpahayag ng mensahe ay napapadali kapag sinusundan ang progesso ng isang

naratibo: ang simula, gitna, at konklusyon.

Sa simula ay ipinapakilala mo ang problema, sa gitna mo naman ipinapakita kung

paano ito pwedeng malutas, habang sa koklusyong mo ipapagsama ang lahat ng
naipahayag mo sa simula at gitna.
Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t Ibang
Teksto Tungo sa Pananaliksik
Joshua A. Acab XI – Innovative // Module 4

Gawain 5
1. Pinamagatang itong mabangis na lungsod sapagkat ang pangunahing tauhan sa kuwento ay
nakaranas ng kalupitan. Oo, akma ang pamagat sa kuwento dahil may kaugnayan ito sa mga
pangyayari sa pangunahing tauhan na si Adong na nakaranas ng kalupitan.

2. Mahalaga ang Quiapo para kay Adong sapagkat ito ang nagsisilbi niyang buhay. Dito siya tumira
at kumikita ng pera sa pamamagitan ng panlilimos.

3. Nagdurusa si Adong sa ganitong buhay sapagkat sa mga taong naging malupit kay Adong, ang
mga taong nagbibigay sa kaniyang ng pera ngunit may panlalait binibitiw at si Bruno na naging
malupit rin sa kaniya dahil sa kinokoleta nito ang kanilang pera Nakita sa panlilimos.

4. Iniiwasan ni Adong si Bruno, nagtangka siyang takasan ito dahil sa kalupitan niya kay Adong.

5. Kung ako si Adong ay lalayo ako ng tuluyan sa Quiapo, makipagsapalaran ako sa ibang bayan
para mayroong mapagkikitaan.

6. Sa pagtatangkang pagtakas ni Adong ay lubusan siya nahuli ni Bruno.

7. Kung may makikila akong bata na kagaya ni Adong, ipagalam ko ito sa kinauukulan ng gobyerno
para mabigyan siya ng karampatang karapatan at makapamuhay siya ng matiwasay.

8. Para sa akin dapat ang gawin ng pamahalaan ay kupkupin at ipatira sila sa bahay ampunan
paramagkaroon sila ng karapatang mamamuhay ng maayos at ligtas. At magkakaron sila ng
pagkakataong matupad pa ang kanilang mga pangarap.

9. Isa sa aral na mapupulot sa kuwento ay pantay-pantay dapat ang pagtrato natin sa isa’t isa
mahirap man o hindi dapat tayong magtulungan para sa ikabubuti ng lahat.

10. Kung ang magwawakas sa kuwento hindi na muling naranasan ni Adong ang kabangisan sa
Quiapo sapagkat inampun siya ng mag-asawa walang anak. Naging maginhawa na ang kaniyang
buhay kahit naging maginhawa ng ang kaniyang buhay binalikan niya sa Quiapo si Aleng Ebeng at
hiniling niya sa kaniyang mga bagong magulang na patuluyin na rin sa kanilang bahay ang
matanda. Naging daan rin si Adong para ang ibang batang nasa lansangan ay mapunta sa bahay
ampunan dahil na rin sa malaking koneksiyon sa pamahalaan ng mga magulang kumupkop sa
kaniya.
Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t Ibang
Teksto Tungo sa Pananaliksik
Joshua A. Acab XI – Innovative // Module 4

Gawain 6
1. Unang Panauhan sapagkat ang may-akda sa kuwento ay kasali sa akda. Ang nagpapatunay nito
ay ang salitang kami’y at naming.

2. Ikatlong Panauhan sapagkat ginamit ang niya ibig sabihin sa akda ang may-akda ay hindi kasama
at wala siyang relasyon sa tauhan ng akda.

3. Unang Panauhan sapagkat ang may-akda sa kuwento ay kasali sa akda. Ang nagpapatunay nito
ay ang pahayag na “hindi ko na siya nakita ngayon” at“una kong kinakitaan sa kanya”.

Gawain 7

Ang kwento ng mabangis na lungsod na sinulat ni Efren Abueg ay nagpapakita ng

isang madilim na mukha ng Quiapo. Habang ito ay may mga liwanag na kaakit-akit
may mga madidilim naman na pangyayari ang nararanasan ng isang batang pulubi.
Ang kwentong ito ay repleksyon lang ng mga pangyayari sa ating lipunan.

• Sa ating lipunang ginagalawan ang nanatiling nabubuhay at nakakalasap ng

maaliwalas na buhay ay yaong mga nasa makapangyarihan at sila'y
karaniwang nagdidikta ng lakas. Sa kabilang banda ang mahihirap at
mahihinang nilalang na tulad ni Adong ay nanatiling nagsasakripisyo.

Mahihinto lamang ang ganitong di makataong pangyayari sa ating bayan sa

pamamgitan ng ilang mga rekomendasyon .

• Bigyang karapatan ang mga tao na magtayo ng mga samahan na

magtatanggol sa kanilang karapatang at kagalingan.

• Protektahan ng pamahalaan ang mga mahihinang nilalang tulad ni Adong.

Parusahan ang mga tulad ni Bruno kahit na ito'y malakas.

• Bigyan ng Edukasyon at ikakabuhay ang mga maralitang nag sasakripisyo sa

araw-araw na buhay tulad nila aling Ibeng.
Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t Ibang
Teksto Tungo sa Pananaliksik
Joshua A. Acab XI – Innovative // Module 4

Pagnilayan at Unawain
Gawain 1
Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t Ibang
Teksto Tungo sa Pananaliksik
Joshua A. Acab XI – Innovative // Module 4

Gawain 2
“The whole future lies in uncertainty, live immediately”. Habang sinusulat koi tong
naratibo na ito talagang nahirapan ako kung paano ko ito sisimulan. Wala talaga akong plano kung ano
ang tatahakin ko. Mula pagkabata ay sumasabay lang ako sa iba kung anong gusto nilang gawin. Wala
akong originality kumbaga. Bagama’t ganun ako ay hindi ko rin malimutan ang mga magagandang alaala
na aking nagawa rito. Noong ako’y nasa kinder pa naalala ko na tuwing umaga ay pumupunta ako sa
tindahan upang bumili ng polboron at tuwing break time ay naglalaro kami ng aking mga kakaklase ng
bahay-bahayan. Hanggang napunta na ako ng grade 1, dito ako nagkaibigan ng marami at medyo naging
pasaway narin. Mula Grade 2-5 ay naging with honors ako. Pagtungtong ng grade 6 ay doon na ako
nagtataka kung ano ang gusto kong maging paglaki. Isa akong salutatorian habang nagbibigay ako ng
speech ay may naririnig akong mga magulang nag-uusap tungkol sa akin kung bakit daw ako ganito
magsalita at gumalaw. Kaya sila nagtaka ay dahil hindi ako lalaking laki gumalaw, kumbaga feminine
akong gumalaw. At dahil sa mundong mapanghusga ay naapektuhan ako rito at naging self-conscious ako.
Grade 7-9 with honors parin marami ng kaibigan wala paring alam kong anong gusting gawin sa buhay just
go with the flow kumabaga. Sa pagtungtong ko ng grade 10 ay medyo may ideya na ako kung anong gusto
kong maging, masaya ang mga alaala na aking nagawa sa JHS na aking babaunin sa aking pagtanda.
Ngunit sa kasamaang palad ay nangyari ang di-inaasahan. Nagkaroon ng isang pandemya na kumitil ng
mga buhay. Dahil rito ay isinara ang mga paaralan upang maging ligtas ang mga mamamayan at dahil rito
ay nagmo-modules nalang ang mga estudyante. Dahil sa pandemic ay nagkaroon ako ng pagkakataon na
isipin kung ano ba talaga ang gusto ko maging. At sa kasamang palad ay hindi ko parin ang alam ng sagot.
At kasalukuyan ay ito ako sa tapat ng computer sumasagot ng mga modules.

Gawain 3
Gagamitin ko ang aking emosyon o aking nararamdaman para maintindihan ng mga tao ang
ipinapahiwatig ng aking kuwento.

Paglipat
Gawain 1
Dito sa mundong ibabaw, ang karanasan ay nangyari sa isang tao para matutung lumaban,
masaktan, lumuha at tumawa. Ang karanasan daw ay isang ala-ala ng kahapon na nangyari noon, masaya
man o malungkot ngunit kailangang magpatuloy ang buhay alang-alang sa ngayon at sa darating na bukas.
Bata palang ako naranasan ko na ang kahirapan ng aking pamilya. Magsasaka ang aking ama at guro
naman ang aking ina. Ang ikinabubuhay ng aming pamilya ay ang kita ng aking ina sa pagtuturo. Kahit
Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t Ibang
Teksto Tungo sa Pananaliksik
Joshua A. Acab XI – Innovative // Module 4
hirap na hirap na kami ay kinakaya parin ng aking ina para matustusanan ang aming pang-araw araw na
gastusin sa bahay at sa pag-aaral naming mga magkakapatid. Noong nag-aral ako ng elementarya,
marami akong naging kaibigan. May masungit at mababait, inintindi ko kung ano ang kanilang pag-
uugali,kasi kanya-kanyang ugali meron ang isang tao. Tiniis ko ang layu ng aming paaralan para lang
makapasok sa klase. Pumasok ako sa paaralan, umaraw man at umulan. Tiniis ko ang hirap, matuto
lamang sa mga turo at leksyon ng guro. Pinabaliwala ko ang pang-aasar at panglalait ng iba kong kaklase.
Hindi dapat manghusga ang isang tao sa kanyang kapwa dahil lahat tayo nililikha ng Panginoon ng pantay-
pantay, iba kasi ang batas ng tao sa lupa. Pero hindi hadlang ang mga ito, hanggang natapos ko ang apat
na taon sa sekondarya. Ginawa ko ang lahat para maging una ako sa aming klase. At para sa akin ang
hindi ko malilimutan ay ang pagiging maganda, masipag, mabait na tao sa aking kapwa.

Pagnilayan at Unawain
Gawain 4
1. A
2. B
3. A
4. D
5. A
6. D
7. D
8. A
9. C
10. A

Panghuling Pagtataya
1. C
2. C
3. A
4. B
5. A
6. A
7. C
8. A
9. C
10. B