PHÔI THAI HỌC ĐẠI CƯƠNG

CÁC THỜI KÌ PHÁT TRIỂN CÁ THỂ

1. Thời kì trước sinh
Giai đoạn phôi: trứng thụ tinh  tuần thứ 8
Thời kì tiền phôi: tuần 1-2
Giai đoạn thai: từ tuần 9 đến khi trẻ ra đời
2. Thời kì sau sinh
 Phôi thai học đại cương
Thời kì phôi
- Thời kì tiền phôi: Từ khi thụ tinh đến khi hình
thành đĩa phôi 2 lá
- Thời kì phôi: các mầm nguyên phát của các
mô, cơ quan và bộ phận của cơ thể được tạo ra
(tuần thứ 3 đến thứ 8)
Các màng thai và rau
Bất thường bẩm sinh
 Phôi thai học cơ quan
• Hệ cơ xương
• Khoang cơ thể và các thanh mạc
• Hệ thần kinh trung ương
• Hệ tuần hoàn
• Hệ hô hấp
• Hệ tiêu hóa
• Hệ tiết niệu – sinh dục
• Đầu và cổ
• Tai
• Mắt
• Răng, da và các bộ phận phụ thuộc
 Thời kì tiền phôi

Từ thụ tinh đến khi hình thành đĩa phôi hai lá

(tuần thứ nhất, thứ hai)
Sự phát triển của phôi trong tuần thứ
nhất

1. Sự thụ tinh
2. Giai đoạn phân cắt của hợp tử
3. Giai đoạn phôi nang
 1. Quá trình thụ tinh
• Định nghĩa: Là sự kết hợp giữa noãn chín và
tinh trùng để tạo ra hợp tử
• Có tính đặc hiệu loài
• Đơn thụ tinh
• Vị trí: 1/3 ngoài vòi trứng
1.1.Noãn
- Khi rụng trứng, noãn được bọc bởi màng trong
suốt và lớp tế bào nang của gò noãn
- Noãn bào 2 dừng ở kì giữa của lần phân bào 2
- Noãn được vận chuyển trong vòi trứng
1.2.Tinh trùng
• Khi mới vào đường sinh dục nữ, tinh trùng
chưa có khả năng thụ tinh
Năng lực hóa tinh trùng
1.3. Sự thụ tinh
1.3.1. .Tinh trùng vượt qua lớp tế bào nang

• Enzym hyaluronase do
tinh trùng tiết phá hủy
thế liên kết giữa các
lớp tế bào nang
• Sự chuyển động của
đuôi tinh trùng
• Enzym do niêm mạc
vòi trứng tiết
1.3.2. Tinh trùng vượt qua màng trong suốt

• Tinh trùng gắn vào bề mặt màng trong suốt:

• Phản ứng túi cực đầu
• Phản ứng vỏ
1.3.3. Sự hòa màng bào tương của noãn và tinh
trùng
• Màng tinh trùng và noãn hòa vào nhau
• Nhân và đuôi tinh trùng lọt hoàn toàn vào
bào tương noãn
• Màng tinh trùng nằm lại ngoài noãn
1.3.4. Noãn bào 2 hoàn thành giảm phân và hình
thành tiền nhân cái
• Khi tinh trùng lọt vào bào tƣơng noãn
• Noãn bào 2 hoàn thành giảm phân 2: noãn chín
+ cực cầu 2
Nhân của noãn chín: tiền nhân cái

1.3.5. Sự hình thành tiền nhân đực

• Nhân tinh trùng to lên: tiền nhân đực
• Đuôi tiêu đi
• Tiến về phía tiền nhân
cái, 2 tiền nhân cùng tự
nhân đôi DNA
1.3.6. Sự hòa nhập của 2 tiền nhân, tạo hợp tử

Hoàn tất quá trình nhân đôi DNA , màng tiền nhân tiêu biến
Thoi vô sắc xuất hiện, NST xếp trên mặt phẳng xích đạo thoi
vô sắc, chuẩn bị cho lần phân chia đầu
2.Giai đoạn phân chia trứng thụ tinh

• Sự phân cắt là sự phân chia liên tiếp của

hợp tử nhưng không kèm theo sự gia tăng
kích thước hợp tử
• Thời điểm: 30 giờ sau thụ tinh, liên tục khi
phôi di chuyển từ 1/3 ngoài vòi tử cung
vào buồng tử cung
1 hợp tử  các tế bào con
(nguyên bào phôi)
Sau 4 ngày: 16-32 tế bào; ≥32
tế bào: phôi dâu
Phôi dâu có kích thước bằng
hợp tử lúc thụ tinh
Phôi dâu tách 2 loại:
◦ Phôi bào (khối tế bào bên
trong)  Phôi, các màng gắn
chặt với phôi
◦ Nguyên bào nuôi (lớp tế bào
bên ngoài) Rau và các cấu
trúc liên quan
 3. GIAI ĐOẠN PHÔI NANG
• Ngày thứ 4: phôi dâu trong
buồng TC, vùi trong chất
dịch niêm mạc tử cung tiết
• Chất dịch thấm qua màng
trong suốt và tích tụ giữa các
phôi bào dưới dạng túi nhỏ
• Các túi sát nhập
 khoang phôi nang
• Khối tế bào bên trong:
thành 1 khối đặc hẳn về
1 phía của khoang (cúc
phôi)  phôi, thai
• Lớp tế bào bên ngoài:
tái tổ chức thành biểu
mô lát đơn (lá nuôi)
 Rau thuộc con
• Phôi nang:
- Cực phôi: có chứa cúc
phôi
- Cực đối phôi: cực đối
diện
• Ngày thứ 5, phôi thoát màng, khối tế bào tiếp
xúc trực tiếp với niêm mạc tử cung

• Ngày thứ 6: phôi nang dính vào biểu mô

của niêm mạc tử cung để bắt đầu giai
đoạn làm tổ (ngày thứ 6 đến thứ 9)
 Sự phát triển của phôi trong tuần thứ
hai
• 1. Sự làm tổ

• 2. Sự tạo đĩa phôi lưỡng bì

I. Sự làm tổ
• ĐN
• Thời điểm : ngày thứ 6-7 sau thụ tinh
• Nội mạc tử cung: kỳ trước kinh
• Phôi đang ở gđ phôi nang.
 Nội mạc tử cung
• Dày 5mm
• Tuyến tử cung phát triển
• Lớp đệm:
- TB rụng
- Mao mạch trương to,
tăng tính thấm.
-Lớp đệm phù nề.
 Sự làm tổ
• Phôi thoát màng (ngày 5)
• Nguyên bào nuôi : Lá nuôi tế bào
Lá nuôi hợp bào
• Cực phôi lá nuôi hợp bào tiết enzim tiêu hủy, phát
triển về phía mạch máu.
 Sự làm tổ
• Ngày 9: Nút làm tổ
• Cực phôi : Lá nuôi hợp bào phát triển mạnh,
có các hốc
 Sự làm tổ
• Ngày 11: Nút làm tổ biểu mô hóa.
• Mao mạch lớp đệm -> mao mạch kiểu xoang
• Tuần hoàn tử cung- rau
 Sự làm tổ
Vị trí làm tổ
• Bình thường:
• Bất thường:
- rau tiền đạo
- chửa ngoài
tử cung
II. Sự tạo đĩa phôi lưỡng bì

• Sự tạo thượng bì phôi và hạ bì phôi

• Sự tạo khoang ối
• Sự tạo túi noãn hoàng nguyên phát
và thứ phát
• Sự tạo khoang ngoài phôi và trung bì
ngoài phôi
 1.Sự tạo thành thượng bì phôi và hạ bì
phôi
Mầm phôi ->2 lớp tế bào riêng biệt -đĩa phôi 2 lá
-Lá hạ bì phôi
-Lá thượng bì phôi
 2. Sự tạo khoang ối

• Ngày thứ 8: lá thượng bì xuất hiện những khe

chứa dịch -> hợp nhất -> khoang ối
• Hàng tế bào phủ trần khoang ối : Màng ối
3. Sự tạo thành túi noãn hoàng nguyên
phát và thứ phát
• Ngày thứ 9: túi noãn hoàng nguyên phát.
 3. Sự tạo thành túi noãn hoàng
nguyên phát và thứ phát
• Ngày thứ 12: túi noãn hoàng thứ phát
• Ngày thứ 13:
túi noãn hoàng chính thức
4.Sự tạo ra khoang ngoài phôi và trung
bì ngoài phôi.
• Sau khi túi noãn hoàng vừa tạo ra, giữa màng Hauser
và lá nuôi tế bào : chất nhầy lưới ngoài phôi.
• Khoang ngoài phôi (khoang đệm)
4.Sự tạo ra khoang ngoài phôi và trung
bì ngoài phôi
• Trung bì ngoài phôi -> 2 lớp
- Trung bì ngoài phôi lá thành
- Trung bì ngoài phôi lá tạng
• Lan rộng về phía buồng ối chen giữa màng ối và lá
nuôi tế bào
4.Sự tạo ra khoang ngoài phôi và trung
bì ngoài phôi
• Trung bì noãn hoàng
• Trung bì màng ối
• Trung bì lá nuôi
• Cuống phôi
 Cuối tuần thứ 2
• Phôi được treo lơ lửng bởi cuống phôi
• Thành khoang ngoài phôi
• Mốc không gian: Lưng, bụng, đầu, đuôi
• Vùng đầu phôi, hạ bì dày lên thành tấm trước dây
sống.
Tóm tắt tuần thứ 2 - video
 Câu hỏi
Chọn đáp án đúng :
A, Túi noãn hoàng chính thức được hình thành
vào ngày thứ 13 từ các tế bào thượng bì.
B, Khoang đệm : nằm giữa lá nuôi tế bào và lá
nuôi hợp bào.
C, Cuối tuần thứ 2 phôi được treo lơ lửng trong
khoang ngoài phôi bởi cuống phôi.
D, Nút làm tổ được biểu mô hóa vào ngày thứ 9.
• Điền chi tiết