Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 24

SINCE 1985

PSC Bulletin, Official Publication of Kerala Public Service Commission C˛th¿-j≥-


Vol. 31 Issue 22 Fortnightly July 15, 2020 Page 24 ` 10

tUm.- kw-Ko-X- tN-\w-]p-√n-


t]Pv- 3

One small step


for man, Un-∏m¿-´v-sa‚¬-
one giant leap sSkv-‰v- hn⁄m]\w ˛
for mankind. Pq-sse- 2020
- Neil Armstrong
t]Pv- 5

Iebpw kmlnXyhpw-
t]Pv- 11

s]m-Xp-hn-⁄m-\-߃- ENRICH
YOUR GK
t]Pv- 15
t]Pv- 20
ANALYSE YOUR
SCIENCE G K LANGUAGE
CORNER
t]Pv- 19
t]Pv- 22
a-’c
- ]
- c
- o-£- C-S\
- m-gn-
t]Pv- 19

LGS 300 Ifn-bn¬-


t]Pv- 12 A¬-]w- t]Pv- 23
s]m- X p- h n- ⁄ m- \ ߃ Im-cyw-
website: www.keralapsc.gov.in E-mail: kpscpro@gmail.com Kerala Public Service Commission Circulation : 0471-2546270
t\cn´v...

]{Xm[n]kanXn sNb¿- t ]gv - k ¨-


AUz.- Fw.- sI.- k°o¿-
]n.-F-kv.-kn- °v- ap-ºn¬-
{io-aXn B¿-.- ]m¿-hXn--tZhn-
saº¿,- tIcf ]ªn-Iv- k¿-Δo-kv- IΩn--j≥ sN-b¿-am-≥,- tI-c-f- ]-ªn-Iv-
k¿-Δo-kv- I-Ωn-j-≥
dm-¶v- tlmƒ-U-sd- D-≈q-;-
]{Xm[n]kanXn Aw- K ߃-
AUz.- cLp-\m-Y≥ Fw.- sI.-
dm-¶v- tlmƒ-tU-gv-kv-
saº¿,- tIcf ]ªn-Iv- k¿-Δo-kv- IΩn--j≥
tUm.- sI.- ]n.- kPn-em¬-
A-tkm-kn-tb-j-≥ C-√-
saº¿,- tIcf ]ªn-Iv- k¿-Δo-kv- IΩn--j≥ ]n. F
- k - v.k - n-bp-sS- sX-cs
- ™-Sp-∏n-\v- s{]m-ss^¬-
kr-„n-®v- A-t]-£n-°p-∂-Xv- ap-X¬- H-cp- D-tZym-Km¿-
ap-ºs - Ø-°mƒ- th-KØ
\n-∂-v H-gn-hp-Iƒ- ]n.-Fk
- n-em-W-v C-t∏mƒ- h-Ip-∏p-If
- .v k
- n-bn-se-Øp-∂X - .v - H-gn-hp-Iƒ-
- n¬-
Sn-.- B¿.-- A\n¬-Ip-am¿-- ∞n- ]n.- F-kv.- kn- bp-sS- `m-K-am-hp-I-bm-Wv.- Hm-tcm- dn-t∏m¿-´-v sN-øp-∂X - n-\-v k¿-°m¿- Ir-Xy-am-b- am¿-§- \n¿-
saº¿,- tIcf ]ªn-Iv- k¿-Δo-kv- IΩn--j≥ sX-c-s™-Sp-∏v- L-´-Øn-epw- D-tZym-Km¿-∞n-I-fp-am-bn- t±-iß - ƒ- ]p-ds - ∏-Sp-hn-®n-´p-≈X - n-\m-epw- H-gn-hp-Iƒ- dn-
khn-tij _-‘w-X-s∂-bm-Wv- ]n.-F-kv.-kn-bv-°p-≈- t∏m¿-´v- sN-øm-Ø- A-[n-Im-cn-Iƒ-°v- F-Xn-sc- ISp-Ø
]n-.- F®v-.- ap-lΩZv- Ckv-abn¬-
Xv.- Hm-tcm- D-tZym-Km¿-∞n-bpw- dm-¶v- en-Ãn¬- Dƒ-s∏-´p- in-£m-\S- ] - S- n-Iƒ- kzo-Ic - n-°p-∂X - n-\m-epw- Im-eX - m-a-
saº¿, tIcf ]ªn-Iv- k¿-Δo-kv- IΩn--j≥ I-gn-™m-epw- dm-¶v- tlmƒ-U¿- F-∂- \n-e-bv-°v- ]n.- kw- Iq-Sm-sX- th-°≥ - kn- dn-t∏m¿-´n-ßv- \-S° - p-∂p-≠v.-
FUn- ‰ ¿ F-kv.-kn-.sb- t\-cn-´v- k-ao-]n-°m-hp-∂-Xm-Wv.- A-Xn- ]n.-Fk - v.k - n.-bn¬- e-`n-°p-∂- H-gn-hp-Iƒ- kq-£a v- am-b
\v- dm-¶v- tlmƒ-tU-gv-kv- A-tkm-kn-tb-j-s‚-tbm,-a-‰p- ]-cn-tim-[\ - - \-SØ - n- \yq-\X - I- f - n-√m-Øh - b - ° v- v- D-S\ - S- n-
km-Pp -tPm¿-Pv- kw-L-S-\-I-fp-sS-tbm- B-h-iy-an-√- F-∂-dn-bn-°m-\m- \n-ba - \-in-]m¿-i sNøm≥- \-S] - S- n- kzo-Ic - n-°p-∂pap--≠.v -
sk{I´dn-,- tIcf ]ªn-Iv- k¿-Δo-kv- IΩn- j ≥ - Wv- Cu- Ipdn∏v. H-gn-hp-Iƒ- dn-t∏m¿-´v- sN-øp-∂- s{]m-t^m¿-ab - n¬- km-
dm¶v- tlmƒ-tU-gv-kv- A-tkm-kn-tb-j-≥ F-∂- t¶-Xn-Ia - m-bn- Im-Wp-∂- \yq-\X - I - ƒ-°-v t^m¨- ap-tJ\
]ªnIv dntej≥kv Hm^ok¿ \n-e-bv-°v- Nn-e¿- D-tZym-Km¿-Yn-I-sf- k-ao-]n-®v- kw- t]m-epw-- ]-cn-lm-cw- - tXSpw-.- tIm-SX - n-hy-hl - m-ca - p-≈- X-
cm-Po-hv- Fkv-.- L-S-\-tbm-sSm-∏w- \n¬-°m-≥ B-h-iy-s∏-Sp-∂-Xm-bn- kvX - n-II - f - p-sS- H-gn-hp-If - n¬- am-{X-ta- Im-eX - m-ak - w- t\-
-
]-cm-Xn- h-cp-∂p-≠v.- C-s√-¶n¬- tPm-en- km-[y-X- Ip- cn-Sp-∂p-≈q.-
d-hm-sW-∂v- C-°q-´¿- B-t£-]w- D-∂-bn-°p-∂p-.- Nn- ]n.-F-kv.-kn.-bp-sS- \-S-]-Sn-Iƒ- th-K-Øn-em-°m-≥
t^m¨ : 0471 2546368 OR 9446412483 e- A-hk - c - ß- f - n¬- km-ºØ- n-Ih
- n-\n-ab
- w- h-sc- \-S°- p- H-cp- A-tkm-kn-tb-j-s‚-bpw- kzm-[o-\w- B-h-iy-an-√.-
k¿°ptej≥ (]n.B¿.bqWn‰v): 0471 2546270 ∂-Xm-bn- ]-cm-Xn-bp-≠v.- h-Ip-∏v- A-[n-Im-cn-Is - f- kzm-[o- km-[m-cW - - D-tZym-Km¿-∞n-Iƒ-t°m- dm-¶-v tlm¿-U¿-am¿-
\n-®v- H-gn-hp-Iƒ- dn-t∏m¿-´v- sN-øp-I,- ]n.-Fk - v.k
- n-bn¬- t°m- \¬-Ip-∂-Xn-s\-°mƒ- Iq-Sp-X¬- ]-cn-K-W-\- A-
\n-∂v- \n-ba - \ - - in-]m¿-i- th-K-Øn-em-°p-I,- tIm-S-Xn- tkm-kn-tb-j≥ - t\-Xm-°ƒ-t°m- {]-h¿-ØI - ¿-t°m- I-
hy-h-lm-cw- h-gn- ]-cn-lm-c-Øn-\v- {i-an-°p-I- C-ß-s\- Ωo-j≥ - \¬-Im-dn-√.- Hmtcm DtZym¿Km∞nbpw hy‡n-
hcn°mcpsS {i≤bv°v ]-e- B-h-iy-ß-fpw- ]-d-™m-Wv- dm-¶v- tlmƒ-tU-gv- ]-c-ambn \¬Ip∂ At]-j-Iƒ ]cn-Wn-°mt\ N´-
kv- A-tkm-kn-tb-j-≥ D-tZym-Km¿-∞n-Iƒ-°n-S-bn¬- ߃ A\n-h-Zn-°p-∂p-ap-≈q. dm-¶v- tlmƒ-tUgv-kv- A-
Pn-√m-X-e- tkm¿-´n-Mn-\m-bn- h-cn-°m¿- hn-em-k-Øn¬- A-\m-h-iy- C-S-s]-S-ep-Iƒ- \-S-Øp-∂-Xv.- tkm-kn-tb-j-s‚- tam-l-h-e-b-Øn¬- ho-Wv- h-©n-X-
Pn-√-bp-sS- t]-cpw- ]n-≥tIm-Upw- Ir-Xy-am-bn- tc-J-s∏- F-∂m¬- D-tZym-Km¿-∞n-Iƒ- Xn-cn-®d - n-tb-≠- Im-cyw- cm-Im-Xn-cn-°m-≥ D-tZym-Km¿-∞n-Iƒ- {i-≤n-°W - w.-
Sp-tØ-≠-Xm-Wv.-
h-cn-kw-Jy- Hm¨-sse\m-bpw- hn-hn-[- ]n-F-kv-kn- Hm-
^o-kp-I-fn¬- t\-cn-´pw- kzo-I-cn-°p-∂-Xm-Wv.- Un-.-Un,-
sN°,v- t]m-kv-‰¬- Hm¿-U¿- kzo-Im-cy-a√.-
I-Ωn-j-≥ tbm-K- Xo-cp-am-\-߃-
aWn-Hm¿-Udm-bpw- Xp-I HSp-°m-hp-∂Xm-Wv-
hn-em-kw-
2020 Pq¨ 30
]ªn-Iv- dn-tej≥-kv- Hm-^o-k¿,- A`n-apJw \SØpw tIm¨^n-U≥jy¬ Akn-Â v/sÃt\m-{Km-^¿.
tIcf ]ªn-Iv- k¿-ho-kv- IΩnj≥,- 1. tImtfPv hnZym-`ymk hIp-∏n¬ Im‰-Kdn \º¿ 4. tIcf ^n\m≥jy¬ tIm¿∏-td-j-\n¬ Im‰-Kdn
]´w- ]m-ekv- ]n.-H., Xn-cp-h\¥]p-cw-˛695004 157/19 hn⁄m-]\ {]Imcw eIvN-d¿ C≥ Ãm‰n- \º¿ 89/16 hn⁄m-]\ {]Imcw Pq\n-b¿ sSIv\n-
ÃnIvkv (c≠mw F≥.-kn.-F.˛ F¬.-kn./F.-sF.). °¬ Hm^o-k¿ (kn-hn¬).
2. kmaq-ly-\oXn hIp-∏n¬ Im‰-Kdn \º¿ 237/19 km[yXm ]´nI {]kn-≤o-I-cn°pw
GP≥-kn-Iƒ-°v- {Sjdn-bn¬- ]Wsam-Sp-°p-∂Xn-\p-≈ hn⁄m-]\ {]Imcw kq∏¿ssh-k¿ sF.-kn.-Un.-
1. `qK¿`Pe hIp- ∏ n¬ Im‰- K dn \º¿ 248/18
slUv- Hm-^v- A°u-≠v- ˛ 0051-00-800-99-Other receipts F-kv. (H∂mw F≥.-kn.-F.˛ ]´n-I-h¿§w).
hn⁄m-]-\ {]Imcw {Un√nMv Akn-Â v.
GP≥-knIfn¬-\n-∂p-≈ ]Ww- hn-hn-[ Npcp-°-∏-´nI {]kn-≤o-I-cn°pw 2. hnhn[ Pn√-I-fn¬ {Kma-hn-I-k\ hIp-∏n¬ Im‰-
Pn-√m- ]n-Fkv-kn- Hm-^o-kp-Ifn-epw- kzo-Icn-°p-∂Xm-Wv.- 1. ]´n-I-PmXn hnI-k\ hIp-∏n¬ Im‰-Kdn \º¿ Kdn \º¿ 276/18 hn⁄m-]\ {]Imcw hnt√Pv
s{]m-^jW¬- sIm-dn-b¿- : 0471 2542950,- 9447127075 574/17 (X-kvXn-I-am‰w aptJ-\), 575/17 (t\-cn-´p- FIvÃ≥j≥ Hm^o-k¿ t{KUv 2.
ff \nb-a-\w) hn⁄m-]-\-߃ {]Imcw s{Sbn- 3. tIcf kwÿm\ kl-I-cW Ib¿ am¿°-‰nMv
\nMv C≥kv{S-IvS¿ ˛ k¿tΔ-b¿. s^U-td-j≥ enan-‰-Un¬ Im‰-Kdn \º¿ 386/18
Bÿm\ Hm^okv F≥Iz-bd- n 2. tIcf tIm Hm∏-td-‰ohv an¬Iv am¿°-‰nMv s^U- hn⁄m-]\ {]Imcw skbn¬kv Akn-Â v
P\- d ¬ F≥Iz- b - d n 0471 2546400,0471 2546401, td-j≥ enan-‰-Un¬ Im‰-Kdn \º¿ 411/17 hn⁄m- t{KUv 2.
0471 2444428, 0471 2444438, 0471 2447201 ]\ {]Imcw sSIv\n-°¬ kq{]≠v (F-©n-\o-b-
Hm¨sse≥ ]co£ \SØpw
({]h¿Ø\ kabw cmhnse 8 apX¬ sshIp-t∂cw dn-Mv).
1. BtcmKyh-Ip-∏n¬ Im‰-Kdn \º¿ 493/19 hn⁄m-
6 aWn-h-sc). 3. hnhn[ Iº\n/t_m¿Uv/tIm¿∏-td-j-\p-I-fn¬
]\ {]Imcw sskIym-{SnIv tkmjy¬ h¿I¿.
Im‰- K dn \º¿ 193/17 hn⁄m- ] \ {]Imcw
taJem Hm-^o-kp-Iƒ
sIm√w: 0474 2745674, F-d-Wm-Ipfw: 0484 2317435,
tImgn-t°mSv: 0495 2371500
Pn√m Hm-^o-kp-Iƒ hpa¨ t]meokv tIm¨Ã-_nƒ, t]meokv tIm¨Ã-_nƒ
Xncp-h-\-¥-]p-cw-:- 0471 2448188/- 0471 2546402,-
sIm-√w-:- 0474 2743624,- ]-Ø-\w-Xn-´-:- 0468 2222665,- XkvXnI-bn-te°v At]-£n-°p-∂X - n-\p≈
B-e-∏p-g-:- 0477 2264134,- tIm-´-bw-:- 0481 2578278,-
C-Sp-°n-:- 04868 272359,- F-d-Wm-Ip-fw-:- 0484 2314500,-
Ah-km\ XobXn \o´n
Xr-»q¿-:- 0487 2327505,- ]m-e-°m-Sv-:- 0491 2505398,- t]meokv hIp-∏n¬ (tI-cf t]meokv kt_m¿Un-t\‰v k¿ho-k-kv) tKm{X hn`m-K-Øn¬ \n∂p≈ {]tXyI
a-e-∏p-dw-:- 0483 2734308,- tIm-gn-t°m-Sv-:- 0495 2371971,- \nb-a-\-Øn-\mbn Im‰Kdn \º¿ 8/2020, 9/2020 {]Imcw hn⁄m-]\w sNbvX hpa¨ t]meokv tIm¨Ã-
h-b-\m-Sv-:- 04936 202539,- I-Æq¿-:- 0497 2700482,- _nƒ, t]meokv tIm¨Ã-_nƒ XkvXnI-bn-te°v At]-£n-°p-∂X - n-\p-ff Ah-km\ XobXn 2020 BKkvXv
Im-k¿-tKm-U-:v- 04994 230102 3 hsc \o´n.

2 ]nFkvkn _p≈‰n≥ 2020 Pq-sse- 15


a- \p-jy-`m-h-\-sb- hm-t\m-f-hpw- A-∏p-d-tØ-°pw- D-b¿-Øn-
b-Xn¬,- \-ap-t°-‰-hpw- A-Sp-Øp-≈- B-Im-i-tKm-f-am-b- N-
{μ-\v- h-en-b- ]-¶p-≠v.- A-Xn-\-∏p-dw- {]-]-©-Øn-s‚- A-\-
¥-hn-Zq-c-X-I-fn-te-°p-≈- F-Øn-t\m-´-߃-°v- im-kv-{X-Øn-
\v- Du¿-÷-hpw- B-fl-hn-izm-k-hpw- ]-I¿-∂-Xpw- N-{μ-≥ X-
s∂.- N-{μ-s\- Io-g-S-°n-b- B-fl-hn-izm-k-am-Wv- ]n¬-°m-e-
Øv- a-‰v- ]-cy-th-j-W- bm-{X-Iƒ-°v- \-sΩ- kp-k-÷-cm-°n-
b-Xv.- a-\p-jy-\v- H-cp- sN-dn-b- Im¬-sh-bv-]v,- a-\p-jy-cm-in-
t°m- H-cp- h-en-b- Ip-Xn-®p-Nm-´w- F-∂v- N-{μ-\n¬- Im¬-Ip-
Øn-b- B-Zy-a-\p-jy-\m-b- \o¬- Bw-kv-t{Sm-Mv- X-s∂- hn-ti-
jn-∏n-®- Cu- h-en-b- im-kv-{X-ap-t∂-‰-Øn-s‚- A-≥]-sØm-
∂mw- hm¿-jn-I-am-Wv- Cu- Pq-sse- 21\v- B-tLm-jn-°-s∏-´-
Xv.- _-ln-cm-Im-i- N-cn-{X-Øn-se- h-gn-Øn-cn-hm-b- N-cn-{X-k-
μ¿-`w- F-∂-Xn-\v- ]p-d-ta- a-\p-jy-cm-in-bp-sS- \n-›-b-Zm¿-Vy-
Øn-s‚- Hm¿-Ω- Iq-Sn-bm-Wv- N-{μ-\n-se- B-Zy-sØ- Im¬-sh-
bv]- v.-
io-X-bp-≤-Im-e-Øv- _-ln-cm-Im-i- ]-cy-th-j-W- cw-K-
Øv- ta¬-ss°-t\-Sp-∂-Xn-\m-bn- tkm-hn-b-‰v- bq-Wn-b-\pw-
A-ta-cn-°-bpw- X-Ωn¬- I-Sp-Ø- a-’-cw- X-s∂-bm-bn-cp-∂p-
\-S-∂-Xv.- cm-Py-߃- X-Ωn-ep-≈- tN-cn-t∏m-sc-¶n-epw- C-Xv-
im-kv-{X-km-t¶-Xn-I- cw-K-ß-fn¬- h-en-b- ap-t∂-‰-߃-°v-
Im-c-W-am-bn.- N-{μ-s\- ssI-∏n-Sn-bn-sem-Xp-°m-\p-≈- a-’-
c-Øn¬- B-Zy- hn-P-bw- tkm-hn-b-‰v- bq-Wn-b-\m-bn-cp-∂p.-
1959¬- X-s∂- eq-\- 2 t]-S-Iw- N-{μ-\n-en-d-ßn.- A-ta-cn-°-
°v- N-{μ-\n-en-d-ßm-≥ 1962se- td-©¿- \m-ev- Zu-Xyw- h-sc-
Im-Øn-cn-t°-≠n- h-∂p.- Xp-S¿-∂v- 1976 h-sc- B-fp-≈-Xpw-
A-√m-Ø-Xp-am-b- \n-c-h-[n- Zu-Xy-t]-S-I-߃- N-{μ-\n-se-
Øn- ]-T-\-߃- \-S-Øn.- F-∂m¬- G-‰-hpw- {]-[m-\-s∏-´-
Xpw- A-hn-iz-k-\o-b-amw- hn-[w- {]-Xym-im-P-\-I-hp-am-b- Zu-
Xyw- B-Zy-am-bn- a-\p-jy-s\- N-{μ-\n-se-Øn-®- A-t∏m-tfm-
11 X-s∂-bm-Ipw.- I-Tn-\-]-cn-{i-a-ß-fp-sS-bpw- ]-cm-P-b-ß-fp-
sS-bpw,- sX-‰p-I-fn¬- \n-∂v- ]m-T-apƒ-s°m-≠- hn-P-b-ß-fp-
sS-bpw- I-Y-Iq-Sn- Nm-{μ-Zu-Xy-߃-°v- ]-d-bm-\p-≠v.- a-\p-
jy-≥ N-{μ-\n-se-Øpw- ap-≥t]- \n-c-h-[n- B-fn-√m- Zu-Xy-
߃- N-{μ-\n-se-Øn- ]-T-\w- \-S-Øp-I-bpw- t^m-t´m-Iƒ-
F-Sp-°p-I-bpw- sN-bv-Xn-cp-∂p.- hn-P-b-I-c-am-b- ]-Xn-\-©v- eq-
B- Ip-Xn-®p-Nm-´Ø
- n-\-v
\ Zu-Xy-ß-fpw- A-ta-cn-°-bp-sS- G-gv- k¿-th-b¿- Zu-Xy-
ß-fpw- C-Xn¬-s∏-Sp-∂p.- N-t{μm-]-cn-X-e-Øn-s‚- cm-k-L-S-
\,- Kp-cp-Xzm-I¿-j-Ww,- A-¥-co-£- k-hn-ti-j-X-Iƒ- F-
∂n-h-sb-°p-dn-s®-√mw- hn-h-c-߃- \¬-Im-≥ Cu Zu-Xy-
A-ºs - Øm-∂-v
߃-°v- I-gn-™p.- N-{μ-s‚ hn-Zq-c-h-i-Øn-s‚- Nn-{X-ß-sf-
Sp-Ø- eq-\- 3,- B-Zy- k-ao-]-Nn-{X-ß-sf-Sp-Ø- eq-\- 9,- N-
t{μm-]-cn-X-e-Øn¬- \n-∂v- a-Æv- ti-J-cn-®- eq-\- 16 F-∂n-h-
sb-√mw- ]-cy-th-j-W-Øn-se- {]-[m-\- \m-gn-I-°-√p-I-fm-bn-
Xn-Ib
- p-tºmƒ-
cp-∂p.-
tkm-hn-b-‰v- bq-Wn-b-≥ N-{μ-\n¬- B-Zy- B-fn-√m-t]-S-
tUm.- kw-Ko-X- tN-\w-]p-√n-
I-an-d-°n-b- ti-jw- B¿-°v- B-Zyw- a-\p-jy-s\- N-{μ-\n¬- (Assistant Professor in Chemistry Govt. Engineering College, West Hill, Calicut)
C-d-°m-\m-Ipw- F-∂-Xm-bn- a-’-cw.- 1961¬,- a-\p-jy-s\- N-
{μ-\n¬- C-d-°n- hn-P-b-I-c-am-bn- Xn-cn-s®-Øn-°m-≥ B- Z-i- ≠p.- _-ln-cm-Im-i-sØ- hn-P-\-X-bn¬- C-cp-´n¬- Xn-f- Ip-d-™p-Xp-S-ßn.- h-f-sc-b-[n-Iw- ]-Ww- ]-cy-th-j-
Iw- A-h-km-\n-°pw- ap-\v-]v- X-s∂- A-ta-cn-°-°v- I-gn-tb- ßn-\n¬-°p-∂- \o-e-tKm-f-am-bn- `q-an-bp-sS- {]-i-kv-X- W-Øn-\m-bn- D-]t- bm-Kn-°p-∂X - v- hn-a¿-in-°s- ∏-´p- Xp-
≠-Xp-s≠-∂v- {]-kn-U-‚m-b- tPm-¨- F-^v- sI-∂-Un- A-`n- am-b- Nn-{Xw- ]-I¿-Øn-b-Xv- A-t∏m-tfm- F-´n-se- bm- S-ßn.- 1972 se- A-t∏m-tfm- 17 \v- ti-j-ap-≈- aq-∂p
{]m-b-s∏-´p.- {]-kn-U-‚ n-s‚- kz-]v-\-sØ- bm-Ym¿-∞y-am-°m- {X-°m-c-\m-b- hn-eyw- B-≥tU-gv-kv- B-bn-cp-∂p.- Zu-Xy-߃- D-t]-£n-°-s∏-Sp-I-bm-Wp-≠m-b-Xv.- 1972
≥ im-kv-{X-⁄-cpw- km-t¶-Xn-I- hn-Z-Kv-≤-cpw- Du¿-÷n-X- F-∂m¬- G-‰-hpw- a-l-Øm-b- hn-P-bw- Im-Øn-cn- \v- ti-jw- a-\p-jy¿- N-{μ-\n¬- t]m-bn-s√-¶n-epw- C-
{i-aw- Xp-S-ßn.- _-ln-cm-Im-i- bm-{X-°m-h-iy-am-b- km-t¶- °p-∂-tX- D-≠m-bn-cp-∂p-≈q.- 1969 Pq-sse- ]-Xn-\m- cp-]X - mw- \q-‰m-≠n-s‚- A-hk - m-\Ø - n-epw- C-cp-]s - Øm-
Xn-I- hn-Zy- hn-I-kn-∏n-°m-≥ A-t∏m-tfm- Zu-Xy-߃-°v- ap- dn-\v- ^v-tfm-dn-U-bn-se- sI-∂-Un- kv-t]-kv- sk-‚- ∂mw- \q-‰m-≠n-s‚ Xp-S-°-Øn-ep-am-bn- P-∏m-≥,- ssN-
t∂m-Sn-bm-bn- P-an-\n- ]-≤-Xn- ]-co-£-W-bm-{X-Iƒ- \-S-Øn.- dn¬- \n-∂v- km-s‰-¨- V- tdm-°-‰v- A-t∏m-tfm- ]-Xn- \,- C-¥y,- bq-tdm-]y-≥ kv-t]-kv- G-P-≥kn- F-∂n-h-
`q-an-bp-sS- Kp-cp-Xzm-I¿-j-W-_-e-sØ- a-dn-I-S-∂v- _-ln-cm- s\m-∂n-t\-bpw- h-ln-®v- bm-{X- Xn-cn-®p.- aq-∂p-Zn-h-k- bp-sS- Nm-{μ Zu-Xy-߃- N-{μ-s\- k-μ¿-in-®p. -2008
Im-i-sØ-Øp-I-bpw- hn-P-b-I-c-am-bn- Xn-cn-®n-d-ßp-I-bpw- sN- sØ- bm-{X-°v- ti-jw- N-{μ-\n-se- {]-im-¥n-bp-sS- H-tŒm-_¿- ap-X¬- 2009 B-K-Ãv- h-sc- \o-≠p-\n-∂- C-
øp-∂- km-t¶-Xn-I-hn-Zy- Ip-‰-a-‰-Xm-°m-\pw- _-ln-cm-Im-i- k-ap-{Zw- F-∂-dn-b-s∏-Sp-∂- `m-K-Øv- Pq-em-bv- 20 \v- ¥y-bp-sS- Nm-{μ-bm-≥ X-t±-io-ba - m-bn- hn-Ik
- n-∏n-®- km-
Øv- Zo¿-L-k-a-bw- I-gn-bp-∂-Xv- bm-{Xn-I-sc- F-ß-s\- _m- A-t∏m-tfm- ]-Xn-s\m-∂v- C-d-ßn.- Pq-em-bv- 21 \v- \o¬- t¶-Xn-I-hn-Zy-bm-Wv- D-]-tbm-Kn-®-Xv.- A-ß-s\- N-{μ-
[n-°p-∂p- F-∂v- ]-Tn-°m-\pw- P-an-\n- k-lm-bn-®p.- a-\p-jy- Bw-kv-t{Sm-Mv- N-{μ-\n¬- Im-ep-Ip-Øp-∂- B-Zy- a- \n¬- ]-Xm-I- ÿm-]n-°p-∂- \m-em-a-sØ- cm-Py-am-bn-
s\- N-{μ-\n-se-Øn-®- A-t∏m-tfm- ]-≤-Xn- 1961 ap-X¬- 1972h- \p-jy-\m-bn.- A¬-∏-k-a-b-Øn-\p- ti-jw- _-kv- (F- C-¥y- am-dn.- N-{μ-\n-se- a-Æn¬- P-e-Øn-s‚- Aw-iw-
sc- \o-≠p-\n-∂p.- aq-∂p -_-ln-cm-Im-i-bm-{Xn-I¿- Dƒ-s∏-´- Uzn-≥)- Bƒ-{Un-\pw- A-t±-l-sØ- ]n-¥p-S¿-∂p.- ssa- I-≠p-]n-Sn-°m-≥ I-gn-™X - m-Wv- Nm-{μ-bm-s‚- G-‰h - pw-
Xm-bn-cp-∂p- F-√m- A-t∏m-tfm- Zu-Xy-ß-fpw.- c-≠p-t]¿- N- °¬- tIm-fn-≥kv- I-am-≥dv- tam-Uyq-fn-en-cp-∂v- Zu-Xy- h-en-b- t\-´w.- c-≠mw- L-´-am-b- Nm-{μ-bm-≥ 2 Zu-
{μ-\n-en-d-ßp-I-bpw- aq-∂m-a-≥ I-am-≥dv- tam-Uyq-fn-en-cp-∂v- sØ- \n-b-{¥n-®p.- 21 a-Wn-°q¿- 31 an-\n-‰v- k-a-bw- Xyw- 2019 Pq-sse-bn¬- hn-t£-]n-°-s∏-s´-¶n-epw- ]m-
Zu-Xy-sØ- \n-b-{¥n-°p-∂-Xp-am-bn-cp-∂p- co-Xn.-A-t∏m-tfm- A-h¿- A-hn-sS- sN-e-h-gn-®p.- 1969 Pq-sse- 21 se- Xn-h-gn-bn¬- ]-cm-P-b-a-S-™p.-
Zu-Xy-ß-fp-sS- Xp-S-°w- ]-cm-P-b-tØm-sS-bm-bn-cp-∂p- hn- B-Zy-Im¬-sh-bv-]n-\v- ti-jw- A-©v- A-t∏m-tfm Zu- N-{μ-\n¬- Im-ep-Ip-Øn-b- \o¬- Bw-kv-t{Sm-ßpw-
t£-]-W-Øn-\v- ap-t∂m-Sn-bm-bp-≈- ]-co-£-W-߃-°n-sS- Xy-ß-fn-em-bn- 10 t]¿- Iq-Sn- N-{μ-\n-en-d-ßn.- C-Xn- a-‰v- _-ln-cm-Im-i- bm-{Xn-I-cpw- B-tLm-jn-°-s∏-Sp-
I-am-≥dv- tam-Uyq-fn¬- Xo- ]-S¿-∂v- hn¿-Pn¬- {Kn-tkmw,- F- \n-sS- Hm-Iv-kn-P-≥ Sm-¶v- s]m-´n-sØ-dn-®v- A-t∏m-tfm- tºmƒ- X-s∂- ]n-∂-Wn-bn¬- {]-h¿-Øn-°p-∂- im-
Uzm¿-Uv- ssh-‰v,- tdm-P¿- Nm-^o- F-∂o- aq-∂v- bm-{Xn-I-cpw- 13 Zu-Xy-Øn-\v- N-{μ-\n¬- C-d-ßm-\m-Im-sX- t]m- kv-{X-⁄-cpw- km-t¶-Xn-I-hn-Z-Kv-≤-cpw- A-S-°-ap-≈-
a-cn-®p.- F-∂m¬- Xn-cn-®-Sn-I-fn¬- X-f-cm-sX- A-t∏m-tfm- Zu- sb-¶n-epw,- bm-{Xn-I-sc- kp-c-£n-X-am-bn- Xn-cn-®v- `q- \q-dp-I-W-°n-\v- t]-cp-sS- ]-¶v- hn-kv-a-cn-°-s∏-´p-Iq-
Xyw- ap-t∂m-´v- t]m-bn.- 1968 Un-kw-_¿- 21 \v- bm-{X-]p-d-s∏- an-bn-se-Øn-°m-≥ I-gn-™p.- G-Xm-≠v- 382 In-tem- Sm.- hn-t£-]-W-Øn-\m-h-iy-am-b- hn-h-c-߃- ti-J-
´- A-t∏m-tfm- 8 N-{μ-s\- ]-Øp-h-´w- h-ew-sh-®p.- a-s‰m-cp- a-Æpw- I-√p-am-Wv- hn-hn-[- A-t∏m-tfm Zu-Xy-ß-fn- cn-®v- B-h-iy-am-b- I-W-°p-Iq-´-ep-Iƒ- \-S-Øp-∂-Xv-
B-Im-i-tKm-f-sØ- Np-‰n-°-d-ßn-b- B-Zy-sØ- _-ln-cm-Im- em-bn- ti-Jc - n-°s
- ∏-´X
- v.- N-{μ-s‚- D-]c
- n-Xe
- L
- S- \
- s - b- hn-Z-Kv-≤-c-S-ßn-b- {Ku-≠v- So-am-Wv.- C-Xp-]-tbm-Kn-®v-
i- Zu-Xy-am-bn-cp-∂p- A-Xv.- A-t∏m-tfm- F-´n-se- bm-{Xn-I¿- °p-dn-®p-≈- im-k{v- X-tem-IØ - ns‚ Pn-⁄m-kI - ƒ-°v- ^v-sse-‰v- Sow- bm-{X-bp-sS- hn-i-Zmw-i-߃- Xo-cp-am-
{`-a-W-]-Y-Øn¬- \n-∂v- `q-an-bn-se- a-\p-jy¿-°v- {In-kv-Xp-a- D-Ø-cw- \¬-Im-≥ C-Xv- h-gn- km-[n-®p.- Im-e-{I-ta-W- \n-°p-∂p.- Cu- im-kv-{X-⁄-cp-tS-bpw- km-t¶-Xn-I-
kv- k-tμ-i-a-b-®p.- P-\-߃- C-Xv- Sn- hn- bn¬- X-’-a-bw- I- Nm-{μ-bm-{X-It- fm-Sp-≈- s]m-Xp-P\ - Ø
- n-s‚- Xm-e] v- c- yw- hn-ZK - ≤v- c
- p-tS-bpw- I-Tn-\m-[zm-\a
- m-Wv- b-Ym¿-∞Ø - n¬-

2020 Pq-sse- 15 ]nFkvkn _p≈‰n≥ 3


]-≤-Xn-bp-sS- hn-P-b-sØ- \n¿-Æ-bn-°p-∂-Xv.-A-t∏m-tfm- ]- c-s‚- k-lm-bw- tX-Sp-Ib - m-bn-cp-∂t- {X- ]-Xn-hv.- F-Ivk
- vt- πm- Nn-e-t∏mƒ- Nm-{μ-]-cy-th-j-W-߃- k-lm-bn-t®-°mw.- am-
≤-Xn-bp-sS- hn-hn-[- X-e-߃- \n-b-{¥n-®- tdm-_¿-´v- B¿- d¿- H-∂v- Zu-Xy-Øn-s‚- hn-P-b-am-Wv- ]p-Xn-b- A-dn-hp-Iƒ- {X-a-√- C-Ø-cw- _-ln-cm-Im-i- Zu-Xy-߃- ]p-Xn-b- km-t¶-
Kn¬-dq-Øv,- tPm¿-Pv- ap-≈¿,- km-ap-h¬- kn- ^n-en-]v-kv,- °p-≈- km-[y-X- \¬-Ip-∂- _-ln-cm-Im-i- cw-Kw- Xn-c-s™- Xn-I- hn-Zy-Iƒ- hn-I-kn-∏n-s®-Sp-°m-≥ k-lm-bn-°pw.- C-h-
I¿-´v- F-®v- tZ-_-kv,- sh¿-W¿- thm-¨- t{_m-¨- F-∂n-h- Sp-°m-≥ A-h-sc- t{]-cn-∏n-®-Xv.- tPm-¨- F-^v- sI-∂-Un- bn¬- ]-e-Xpw- ]n-∂o-Sv- \-Ωp-sS- \n-Xy-Po-hn-X-Øn-te-°pw-
scm-s°- hn-P-b-Øn¬- \n¿-Æm-b-I- ]-¶v- h-ln-®p.- a-\p- kv-t]-kv- sk-‚-dn-se- B-Zy- Un-hn-j-≥ No-^m-b- h-\n-X,- F-Øn-t®¿-t∂-°mw-
jy-cp-sS- Iq-´m-b- im-kv-{X-A-t\z-j-W-ß-fp-sS- hn-P-bw- X- F-Iv-kn-Iyp-´o-hv- ]-Z-hn-bn¬- F-Øp-∂- B-Zy- h-\n-X- Xp-S-
s∂-bm-Wv- a-\p-jy-s\- N-{μ-\n¬- F-Øn-®-Xv.- ßn- ]-e- Xp-S-°-߃- A-h¿- Ip-dn-®p.- C-t∏m-gpw- \m-k-bn- _-ln-cm-Im-i- bm-{X-Iƒ- F-¥n-\v?- -
se- h-\n-Xm-{]m-Xn-\n-[yw- ]-Xn-\© - v- i-Xa- m-\w- am-{X-am-sW- A-t\-Iw -t]¿- ]-´n-Wn-In-S-°p-tºmƒ- _-ln-cm-Im-i-bm-
Nm{μbm{Xbpw kv{XoIfpw ∂- Xn-cn-®-dn-hn¬- \n-∂p-sIm-≠m-Wv- Xm-≥ Dƒ-s∏-´- tem- {X-Iƒ-°m-bn- C-{X-bpw- ]-Ww- Nn-e-hn-tS-≠- B-h-iy-ap-t≠m-
N-{μ-\n¬- Im-ep-Ip-Øn-b- 12 t]-cpw- ]p-cp-j-∑m-cm-bn- ©v- t^m-t´m- t]m-se- H-∂v- C-\n-bp-≠m-h-cp-Xv- F-∂v- tam¿- F-∂-Xm-Wv- K-h-s◊-‚p-Iƒ- A-`n-ap-Jo-I-cn-°p-∂- {]-[m-\-
cp-s∂-¶n-epw- N-{μ-\n-te-°p-≈- bm-{Xm-]m-X- X-øm-dm-°n- K-≥ B-{K-ln-°p-∂-Xv.- tUm-tdm-Øn- thm-K-≥,- ta-cn- Pm-Iv- hn-a¿-i-\w.- im-kv-{Xo-b-am-b- A-dn-hp-I-sf- hn-]p-e-am-°p-I-
b-Xp-ap-X¬- em-‚ nw-Kv- I-¨-t{Smƒ- h-sc- hn-hn-[- L-´-ß- k-¨- Xp-Sß - n-bh- c
- pw- _-ln-cm-Im-i- km-t¶-Xn-I- hn-Zy-bn¬- F-∂-Xv- Nm-{μ-bm-≥ 1 s‚- e-£y-ß-fn¬- H-∂m-bn- {]-Jym-
fn¬- A-t\-Iw- kv-{Xo-I-fp-sS- hn-c¬-∏m-Sp-Iƒ- ]-Xn-™n- ap-t∂-‰-ap-≠m-°p-∂-Xn¬- h-en-b- ]-¶p-h-ln-®- h-\n-X-I-fm- ]n-°-s∏-´n-´p-≠v- F-∂v- Im-Wmw.- a-\p-jy-s‚- A-dn-hn-s‚- N-
´p-≠v.- A-t∏m-tfm- ]-≤X - n-bp-sS- bm-{Xm-]Y
- w- I-W°
- m-°¬- Wv.- {I-hm-f-ß-sf- hn-im-e-am-°p-I- am-{X-a-√,- ]-cy-th-j-W-Øn-
A-S-°-ap-≈- K-Wn-X-h-iw- ssI-Im-cyw- sN-bv-X- I-dp-Ø- kv-{Xo- i-co-c-tØ-bpw- A-h¿-°v- k-ln-°m-≥ I-gn-bp- s‚- `m-K-am-bn- hn-I-kn-∏n-s®-Sp-°p-∂- km-t¶-Xn-I-hn-Zy-Iƒ-
h¿-§-°m-cm-b- kv-{Xo-Iƒ- A-dn-b-s∏-´n-cp-∂-Xv- a-\p-jy- I- ∂-Xn-s‚- ]-cn-[n-tb-bpw- ]-‰n-bp-≈- s]m-Xp-t_m-[-am-Wv- ]-e-t∏m-gpw- s]m-Xp-k-aq-l-Øn-\v- Iq-Sn- D-]-Im-c-{]-Z-am-Ip-
ºyq-´-dp-Iƒ- F-∂m-bn-cp-∂p.- Ip-d-™-th-X-\-Øn¬,- {]- kv-{Xo-I-fp-sS- Nm-{μ-bm-{X-°v- hn-Lm-X-am-b-Xv.- km-t¶-Xn- ∂p-≠v.- \-Ωp-sS- ssI-I-fn-en-cn-°p-∂- sam-ss_¬-t^m-Wn-
tXy-Iw- aq-{X-∏p-c-I-fpw,- `-£-W- ta-i-I-fp-am-bn- h¿-Æ-hn- I-am-b- tPm-en-Iƒ- sN-øm-≥ kv-{Xo-Iƒ- A-\p-tbm-Py-c- se- Iym-a-d- h-sc- _-ln-cm-Im-i- ]-cy-th-j-W-ß-fp-sS- kw-
th-N-\w- t\-cn-´v- tPm-en- sN-bv-X- C-h-cp-sS- kw-`m-h-\-Iƒ- s√-∂pw- _-ln-cm-Im-i-sØ- k-¶o¿-Æ-am-b- km-l-N-cy-ß- `m-h-\-bm-sW-∂v- ]-d-tb-≠n- h-cpw.- 1990 I-fn¬- sP-‰v- s{]m-
Iq-Sn- Nm-{μ-Zn-\-Øn¬- Hm¿-Ωn-°-s∏-tS-≠-Xp-≠v.-\n-ß-sf- sf- t\-cn-Sm-≥ A-h¿-°m-hn-s√-∂pw- B-bn-cp-∂p- s]m-Xp- ]¬-j-≥ em-t_m-d-´-dn-bn¬- \-S-∂,- _-ln-cm-Im-i-hm-l-\-
A-hn-sS- F-Øn-°m-\p-≈- h-gn- Rm-≥ Xo-cp-am-\n-®p- I-gn- th-bp-≈- [m-c-W.- ]p-cp-j-∑m-cp-sS- B-[n-]-Xy-ap-≈- ta-J- ß-fn¬- Dƒ-s°m-≈n-°m-hp-∂- sN-dp-Xpw,- Kp-W-ta-∑-bp-≈-
™p,- s]m-bv-t°m-fq- \n-ß-sf-Øp-tºmƒ- N-{μ-≥ A-hn- e-bn-te-°v- kv-{Xo-Iƒ- I-S-∂p- h-cp-∂-Xn-se- Xm¬-]-cy-°p- Xp-am-b- Iym-a-d-bv-°m-bp-≈- K-th-j-W-ß-fm-Wv- sam-ss_¬-
sS-bp-≠m-Ipw- F-∂v- A-t∏m-tfm- 11 se- bm-{X-°m¿-°v- B- d-hpw- kv-{Xo-I-fp-sS- Km¿-ln-I- Np-a-X-e-I-sf-∏-‰n-bp-≈- km- t^m-¨- Im-a-d-°v- ]n-∂n¬.- h-b¿-e-kv- sl-Uv-t^m-Wp-Iƒ,-
fl-hn-izm-kw- ]-I¿-∂- Im-X-do-≥ tPm-¨-k-¨- A-h-cn-sem- aq-ly-t_m-[-hp-sa-√mw- kv-{Xo-I-sf- H-gn-hm-°p-∂-Xn-te-°v- t]m-d-te¬-°m-Ø- •m-kp-Iƒ,- t]m¿-´-_nƒ- I-ºyq-´¿- ,- P-
cm-fm-bn-cp-∂p.- A-t∏m-tfm- 11 Zu-Xy-Øn¬- Bw-kv-t{Sm-ßpw- \-bn-®p.- B¿-Ø-h-a-S-°-ap-≈- {]-iv-\-߃- kv-{Xo-I-sf- sX- e- ip-≤o-I-c-W- kw-hn-[m-\-߃,- k-¶o¿-Æ-am-b- i-kv-{X-
Bƒ-{Un-\pw- k-©-cn-t°-≠- ]m-X- I-W-°p-Iq-´n-sb-Sp-Ø- c-s™-Sp-°p-∂-Xn-\v- F-Xn-cm-bn- D-∂-bn-°-s∏-´p.- F-∂m¬- {In-b-Iƒ-°v- k-lm-bn-°p-∂- tdm-t_m-´n-Iv- ssI- Xp-S-ßn-
Xv- A-h-cm-Wv.- `q-an-bpw- N-{μ-\pw- kz-bw- {`-a-W-hpw- ]-cn- Ip-d-™- Kp-cp-Xzm-I¿-j-Ww- F-√p-Iƒ,- t]-in-Iƒ,- c-‡- b-h-sb-√mw- _-ln-cm-Im-i-]-cy-th-j-W-ß-tfm-Sv- I-S-s∏-´n-
{I-a-W-hpw- sN-bv-Xp-sIm-≠n-cn-°p-∂-Xn-\m¬- `q-an-bn¬- \n- Nw-{I-a-W- hy-h-ÿ,- k-¥p-e-\w- F-∂n-h-sb- _m-[n-°p- cn-°p-∂p.- P-\-s∏-cp-∏-hpw- a-en-\o-I-c-W-hpw- sIm-≠v- hm-
∂v- ]p-d-s∏-Sp-tºmƒ- D-≈-Xm-bn-cn-°n-√- A-hn-sS-sb-Øp- sa-¶n-epw- B¿-Ø-h-sØ- H-cp-X-c-Øn-epw- _m-[n-°p-∂n- k-tbm-Ky-a-√m-Xm-Ip-∂- `q-an-bn-se- a-\p-jy¿-°v- c-£-s∏-Sm-
tºmƒ- N-{μ-s‚- ÿm-\w.- A-Xp-sIm-≠v- X-s∂- Ir-Xy-am- √- F-∂v- ]n¬-°m-e- A-\p-`-h-߃- sX-fn-bn-°p-∂p.- ]- \p-≈- A-\y-{K-l-tIm-f-\n-bm-bn- N-{μ-s\- am-‰m-sa-∂- kz-]v-
b- bm-{Xm-]-Yw- I-W-°p-Iq-´n-sb-Sp-°¬- h-f-sc- {]-[m-\- cn-an-X-am-bn- am-{Xw- sh-≈w- D-]-tbm-Kn-°m-hp-∂- km-l- \-ß-fpw- \n-e-\n¬-°p-∂p.- Xm-≥ Po-hn-°p-∂- {]-]-©-sØ-
am-Wv.- A-ta-cn-°-bp-sS- B-Zy- _-ln-cm-Im-i-bm-{X-°m-c- N-cy-Øn¬- ip-Nn-Xzw- D-d-∏p-h-cp-Øp-∂-Xn-se- _p-≤n-ap-´v- °p-dn-®p-≈- [m-c-W-I-sf- ]p-Xn-b- hn-im-e-X-I-fn-te-°v- Xp-
\m-b- A-e-≥ sj-t∏-Un-s‚- bm-{Xm-]-Yw- X-øm-dm-°n-b- Im-c-Ww- ]-e- _-ln-cm-Im-i- bm-{Xn-I-cpw- bm-{Xm-k-a-b- d-∂n-Sp-∂p- F-∂X - pw- _-ln-cm-Im-i]
- c
- y-th-jW
- ß- f- p-sS- t\-
Xpw- Im-X-do-≥ tPm-¨-k-¨- B-bn-cp-∂p.- Øv- B¿-Ø-hw- \o-´n-sh-°p-∂-Xn-\p-≈- a-cp-∂p-Iƒ- D-]- ´w- X-s∂.- Nm-{μ-]-cy-th-j-W-ß-fp-sS- hn-P-b-sØ- Aw-Ko-
A-t∏m-tfm- 5 s‚ ]-co-£-W-L-´-Øn¬- I-≠- sN-dn- tbm-Kn-°m-dp-≠v,- A-tX-k-a-bw- kzm-`m-hn-I- {]-{In-b- F- I-cn-°m-≥ Iq-´m-°m-Ø- H-cp- hn-`m-Kw- Xo-{h-a-X-hm-Zn-I-fm-
b- X-I-cm-dn-s\- Hm¿-Øp-sh-®v- A-Ø-c-Øn-ep-≈- H-cp- km- ∂- \n-e-°v- B¿-Ø-h-sØ- kzo-I-cn-°p-∂-h-cp-ap-≠v.- sXm- Wv.- a-\p-jy-≥ N-{μ-s\- Io-g-S-°p-∂-Xv- ssZ-h-Øn-s‚ Zn-hy-
l-N-cyw- D-≠m-bm¬- t\-cn-Sm-≥ B-h-iy-am-b- hn-[w- A- en-°-Sn-bn¬- ÿm-]n-°m-hp-∂- C-ºv-em-‚p-Iƒ- h-gn- B¿- Xz-tØm-Sp-≈- sh-√p-hn-fn-bm-bn- A-h¿- Im-Wp-∂p.- A-Xv- sIm-
t∏m-tfm- 11 s‚ tkm-^v-‰v-sh-b¿- t{]m-{Kmw- X-øm-dm-°n-b- Ø-hw- \o-´n-sh-°m-\p-≈- K-th-j-W-ß-fpw- \-S-°p-∂p.- ≠v- X-s∂- Nm-{μ-bm-{X- I-≈-am-bn-cp-∂p- F-∂v- sX-fn-bn-°m-
Xv- am¿-K-c-‰v- lm-an¬-´-≥ F-∂- t{]m-{Km-a¿- B-bn-cp-∂p.- sNm-Δm-bm-{X- t]m-se- Iq-Sp-X¬- ssZ¿-Ly-ta-dn-b- _-ln- ≥ [m-cm-fw- Kq-Um-tem-N-\m- kn-≤m-¥-ß-fpw- ap-t∂m-´p-sh-
tkm-^v-‰v-sh-b¿- F-©n-\o-b-dnw-Kv- F-∂- ]-Zw- X-s∂- A- cm-Im-i- bm-{X-I-fn¬- A-Xv- B-h-iy-am-bn- h-t∂-°pw- F- °-s∏-´n-´p-≠v.- F-∂m¬- C-h-sb-√mw- A-{]-k-‡-am-°n- ]p-
h-cp-sS- kw-`m-h-\-bm-W-t{X.- ]n¬-°m-e- _-ln-cm-Im-i- Zu- ∂-Xm-Wv- Im-c-Ww.- Xn-b- Ip-Xn-∏p-Iƒ-°m-bn- C-∂pw- Iq-Sp-X¬- cm-Py-߃- H-cp-
Xy-߃-°pw- A-h¿- X-øm-dm-°n-b- tkm-^v-‰v-sh-b¿- D-]- ßp-∂p.-
tbm-Kn-®n-cp-∂p.- F-¥p-sIm-≠v- N-{μ-\n-te-°v?- - G-sd-°m-ew- kp-jp-]v-Xn-bn-em-bn-cp-∂- Nm-{μ-bm-{X-Iƒ-
1969 Pq-sse- ]-Xn-\m-dn-\v- A-t∏m-tfm- 11 s‚- tem-©v- `q-an-bp-sS- G-‰-hp-a-Sp-Øp-≈- tPym-Xn¿-tKm-f-am-Wv- N- _-ln-cm-Im-i- K-th-j-W-Øn-s‚- ap-Jy-[m-c-bn-te-°v- ho-
dq-an¬ Zu-Xy-Øn-s‚- hn-t£-]-W- k-a-b-sØ-Sp-Ø- Nn- {μ-≥.- `m-hn-bn¬- Iq-Sp-X¬- A-I-se- a-‰p-{K-l-ß-fn-te-°p- ≠pw- F-Øn-°-gn-™p.- C-cp-]-sØm-∂mw- \q-‰m-≠n¬,- Iq-
{X-Øn¬- sh-≈- j¿-´pw- I-dp-Ø- ssS-bpw- [-cn-®- ]p-cp-j- ≈- Iq-Sp-X¬- k-¶o¿-Æ-am-b- ]-cy-th-j-W-bm-{X-Iƒ-°p- Sp-X¬- hn-]p-e-am-b- ]-≤-Xn-I-fpw- A-t\z-j-W-hn-j-b-ß-
∑m¿-°n-S-bn¬- H-tc-sbm-cp- kv-{Xo-ap-Jw- Im-Wmw.- A-Xv- ≈- km-t¶-Xn-I- ]-cn-N-bw- hn-I-kn-∏n-s®-Sp-°m-≥ Nm-{μ- fp-am-bn- \n-c-h-[n- cm-Py-߃- N-{μ-s\- tX-Sn- bm-{X-Xn-cn-
tPm- B-≥ tam¿-K-≥ B-bn-cp-∂p,- A-t∏m-tfm- 11 s‚- C- bm-{X-Iƒ- k-lm-bn-°pw.- am-{X-a-√- `q-an-bn¬- \n-∂v- h-f- °pw.- ho-≠pw- a-\p-jy-s\- N-{μ-\n-e-b-°p-sa-∂v- A-ta-cn-
≥kv-{Sp-sa-s‚-j-≥ I-≥-t{Sm-f¿- A-h-cm-bn-cp-∂p.- tPm-¨- sc-b-Sp-Øp-≈- \-Ωp-sS- G-I- D-]-{K-l-sØ-∏-‰n-bp-≈- \n- °- {]-Jym-]n-®p- I-gn-™p.- a-‰v- _-ln-cm-Im-i-bm-{X-Iƒ-
F-^v- sI-∂-Un- kv-t]-kv- sk-‚-dn-se- B-Zy- h-\n-Xm- F- e-hn-se- A-dn-hn-\v- [m-cm-fw- ]-cn-an-Xn-I-fp-≠v.- A-hn-S-sØ- °p-≈- C-S-Øm-h-f-sam-cp-°¬,- [m-Xp-J-\-\w,- Ip-Sn-tb-‰-
b-tdm-t\m-´n-°¬- F-©n-\o-b¿.- G-sd-°m-e-tØ-°v- A- a-Æn-s‚bpw- [m-Xp-°-fp-sS-bpw- L-S-\-bpw,- P-e-km-∂n-[y- km-[y-X-Iƒ- F-∂n-ß-s\- ]-cn-K-Wn-°-s∏-Sp-∂- hn-j-b-
h¿-°v- Iq-´m-bn- a-s‰m-cp- kv-{Xo- F-Øn-b-Xp-an-√.- kv-{Xo-I- hp-a-S-°w- ]-e-Xpw- C-∂pw- C-cp-´n¬- X-s∂-bm-Wv.- N-{μ-≥ ߃- ]-e-Xm-Wv.- `m-hn-bn¬- F-s¥-√mw- t\-´-߃- ssI-
fp-sS- ip-Nn-ap-dn- C-√m-Ø- sI-´n-S-Øn-em-Wv- ]-Xn-\-©v- sIm- D-¤-hn-®-sX-ß-s\- F-∂- tNm-Zy-Øn-\p-≈- D-Ø-cw- `q-an- h-cn-®m-epw- a-\p-jy-s‚- {]-]-©m-t\z-j-W-ß-fp-sS- N-cn-
√-tØm-fw- Xm-≥ tPm-en- sN-bv-X-sX-∂v- C-Xn-s\-∏-‰n- A¬- bp-sS- P-\-\-Øn-te-°p-≈- kq-N-\- Iq-Sn-bm-Wv.- kq-cy-\n¬- {X-Øn¬- B-Zy-sØ- Nm-{μ-bm-{X- am-bm-Ø- \m-gn-I-°-√m-
∏w- X-am-i-bm-bn- A-h¿- ]-d-bp-∂p.- ]p-cp-j- ip-Nn-ap-dn- D-]- \n-∂v- G-sd- A-I-se-b-√m-sX- hm-k-tbm-Ky-am-b- H-cp- B- bn- \n-e-\n¬-°pw.- $
tbm-Kn-°m-≥ B-sf-sbm-gn-∏n-°m-≥ sk-Iyq-cn-‰n- Po-h\ - °
- m- hm-k-hy-h-ÿ- cq-]-s∏-´-sX-ß-s\- F-∂v- a-\- n-em-°m-≥

4 ]nFkvkn _p≈‰n≥ 2020 Pq-sse- 15


Un-∏m¿-´v-sa≥-d¬- sSkv-‰v- ˛ Pq-sse- 2020
Computer Generated Photo F∂nhbpw kzoIcn°p∂X√.
Un∏m¿´vsa‚¬ sSÃv Pq-sse 2020 9. Cfw \ndØnep≈ hkv{Xw [cn®v FSpØ t^mt´m Bbncn°Ww.
1. tIcf ]ªnIv k¿Δokv IΩoj≥ 2020 Psse amkØn¬ Xncph\¥]pcw, FdWmIpfw, 10.BZy L´Øn¬ cPnkvt{Sj≥ \SØnbt∏mƒ ]gb amXrIbnep≈ t^mt´m A]v temUv
tImgnt°mSv taJeIfnse hnhn[ Pn√m ]co£mtI{μßfn¬ h®v \SØm≥ sNbvXh¿ C\n ]co£ FgpXp∂Xn\v At]£n°ptºmƒ ]pXnb amXrIbnep≈
\n›bn®n´p≈ Un∏m¿´v s a‚¬ ]co£Iƒ°v Hm¨sse≥ aptJ\ At]£Iƒ t^mt´m Ahkm\ XobXn°p ap≥]mbn A]v temUv sNtø≠XmWv.
£Wn®psIm≈p∂p. At]£Iƒ 2020 BKkv - ‰ v - 19 cm{Xn 12 aWn hsc 1-˛10 hscbp≈ \n¿t±i߃ ]men°mØ t^mt´mbnep≈ At]£Iƒ \ncp]m[nIw
kzoIcn°p∂XmWv. \n›nX kabØn\p ap≥]p Xs∂ e-payment kwhn[m\w D]tbmKn®v \nckn°p∂XmWv.
^okv ASbv°p∂Xnepw At]£ ka¿∏n°p∂Xnepw ]co£m¿∞nIƒ {]tXyIw b h-Ip-∏p-X-e- ]-co-£-bv-°v- Hm-¨-sse-≥ A-t]-£-Iƒ- B-Zy-am-bn- £-Wn-®- 2011 P-\p-h-cn-°v-
{i≤nt°≠XmWv . Hm¨sse≥ aptJ\b√msXbp≈ At]£Iƒ \ncp]m[nIw ap-ºm-bn- H-cp- ]m¿-´n-s‚- `m-Kn-I-am-bn- t]-∏-dp-Iƒ- P-bn-®n-´p-≈-h¿- ti-jn-°p-∂- t]-∏-dp-Iƒ-
\nckn°p∂XmWv. tIcf ]ªnIv k¿Δokv IΩojs‚ HutZymKnI sh_v ssk‰mb °pw- k¿-´n-^n-°-‰n-\pw- ^o-kv- H-Sp-°n- Hm-¨-sse-≥ ap-tJ-\- A-t]-£n-t°-≠-Xm-Wv.- 2011 P-
www.keralapsc.gov.in eq-sS- c-Pn-kv-t{S-j-≥ ]q¿-Øn-bm-°n-b-Xn-\p-ti-jw- ]-co-£m¿-∞n-Iƒ- \p-h-cn- ap-X¬- k¿-´n-^n-°-‰v- ^o-kv- H-Sp-°p-I-bpw- F-∂m¬- ]-co-£- tXm¬-°p-I-bpw- sN-bv-
°v- A-t]-£n-°m-hp-∂-Xm-Wv.- ap-≥ ]-co-£-Iƒ-°v- Hm-¨-sse-\m-bn- A-t]-£n-°p-∂-Xn-\p- th- X-h¿- ho-≠pw- k¿-´n-^n-°-‰v- ^o-kv- H-Sp-t°-≠-Xn-√.- 2011 P-\p-h-cn-bn-se- h-Ip-∏p-X-e- ]-co-£-
≠n- c-Pn-ÿ- sN-bv-Xn-´p-≈- ]-co-£m¿-∞n-Iƒ- H-cp- Im-c-W-h-im-epw- ho-≠pw- c-Pn-ÿ- sN- ap-X¬- A-t]-£n-°p-I-bpw- hn-hn-[- Im-c-W-ß-fm¬- A-t]-£- \n-c-kn-°-s∏-Sp-I-tbm- Paper
øp-hm-≥ ]m-Sp-≈-X-√.- A-h¿- {]-kv-Xp-X- c-Pn-kv-t{S-j-\n-eq-sS- (s{]m-ss^-en-eq-sS-)- am-{Xw- Hm- disallow B-hp-I-tbm- sN-bv-Xn-´p-≈-h-cpw- k¿-´n-^n-°-‰v- ^o-kv- H-Sp-°p-I-bpw- H-cp- X-h-W-
¨-sse-\m-bn- A-t]-£n-t°-≠-Xm-Wv.- k¿-Δo-kn-ep-≈- A-‘-cm-b- ]-co-£m¿-∞n-Iƒ-°v- th- t]m-epw- ]-co-£- F-gp-Xm-Xn-cn-°p-I-bpw- sN-em-≥ verify sN-øm-Xn-cn-°p-I-bpw- sN-bv-Xn-´p-
≠n- \-S-Øp-∂- hm-Nm- ]-co-£- (Viva – Voce) °v (G.O.(P)No.31/11/P&ARD dated 7-9-2011 ≈-h-c-pw e-payment kwhn[m\w D]tbmKn®v ]pXnb \nc°n¬ k¿´n^n°‰v ^okv ho≠pw
{]Imcw) At]£n°phm≥ {]tXyI hn⁄m]\w ]pds∏Sphn°p∂XmWv. BbXn\m¬ HSpt°≠XmWv.
A‘cmb ]co£m¿∞nIƒ Cu hn⁄m]\ {]Imcw At]£nt°≠Xn√. c. ]-co-£m¿-∞n-I-fp-sS- s{]m-ss^-en¬- A-h-cp-sS- t^m-t´m-tbm-Sp-Iq-Sn-b Admission Ticket
1. 1. tImhnUv - 2019 hym]\Øns‚ ]›mØeØn¬ G¿s∏SpØnb temIv Uu¨ aqew e`yam°p∂Xpw BbXv download sN-bv-Xv- (ta-e-[n-Im-cn- b-Ym-hn-[n- km-£y-s∏-Sp-Øn-)- ]-co-
]q¿Ønbm°m≥ IgnbmXncp∂ P\phcn 2020 se hIp∏pXe ]co£bnse Ahtijn°p∂ £-bv-°v- lm-P-cm-t°-≠-Xp-am-Wv.-
t]∏dpIƒ°v ^okSt®m {^o Nm≥kntem At]£n°pIbpw ]co£bv°v d. h-Ip-∏p-X-e- ]-co-£-Iƒ-°v- A-t]-£- k-a¿-∏n-°p-∂-Xn-\p-≈- A-h-km-\- Xo-b-Xn-h-sc-bpw- X-
lmPcmIphm≥ A\phZnbv°s∏´ncp∂Xpamb ]co£m¿∞nIƒ°v Pqsse 2020 se ߃- k-a¿-∏n-®- A-t]-£-bn-se- hn-h-c-߃- (D-Zm-:- t]-∏-dp-Iƒ,- sS-Ãv,- ta-J-e- ap-X-em-b-h-)- am-‰n-
hn⁄m]\ {]Imcw {]kvXpX ]co£Iƒ°v At]£n°p∂ kμ¿`Øn¬ {]kvXpX \¬-Ip-∂X - n-\v- ]-co-£m¿-∞n-Iƒ-°v- A-\p-hm-Zw- D-≠m-bn-cn-°p-∂X - m-Wv.- A-hk
- m-\- Xo-bX
- n-bn¬-
t]∏dpIƒ°v ^oknfhv \¬Ip∂XmWv. (DZm:- P\phcn 2020 ¬ Manual of Office Proce- \n-e-hn-ep-≈- t^m-t´m-bpw- a-‰p- hn-h-c-ß-fpw- A-S-ßn-b- A-t]-£-I-fm-hpw- ]-cn-K-Wn-°p-I-.
dure ]co£bv°v At]£n®v, AUvan‰v sNøs∏´ ]co£m¿∞nIƒ°v Pqsse 2020 se Online Application ]q-cn-∏n-°p-∂-Xn-\v- ap-≥]v- hn-⁄m-]-\w- hn-i-Z-am-bn- hm-bn-t°-≠-Xm-
]co£bv°v Sn t]∏dn\v Ah¿ At]£n°p∂ ]£w ^oknfhv \¬In Wv.- hn-⁄m-]-\w- I-Ωo-j-s‚- sh-_v- ssk-‰n-¬-- e-`y-am-Wv.-
]cnKWn°p∂XmWv.) CXntebv°mbn Cu hn⁄m]\ {]Imcw At]£ \n¿_‘ambpw e. ]-co-£-bv-°p-≈- k-a-b-hn-h-c-∏-´n-I- b-Ym-k-a-bw- K-k-‰n¬- ]-c-ky-s∏-Sp-Øp-∂-Xm-Wv.- k-a-b-
ka¿∏nt°≠XmWv. Cu Cfhv 2020 Pqssebnse t\m´n^nt°j\pam{Xw hn-h-c-∏-´n-I-Iƒ- ]-ªn-Iv- k¿-Δo-kv- I-Ωo-j-s‚- sh-_v- ssk-‰v,- Pn-√m-/-ta-J-em- Hm-^o-kp-
_m[Iambncn°pw. Iƒ- F-∂n-hn-S-ß-fn¬- \n-∂pw- ]-co-£m¿-∞n-Iƒ-°v- d-^-d-≥kn-\v- e-`n-°p-∂-Xm-Wv.- Iq-Sm-
2. Second Class Language Test in Malayalam (Tamil/Kannada), Minortiy Language Test (Tamil/Kannada) sX- Hm-tcm- ]-co-£m¿-∞n-°pw- B-h-iy-am-bn- h-cp-∂- ]-co-£-I-fp-sS- k-a-b-hn-h-c-∏-´n-I- (ssSw-
F∂nh hnhcWmflI (Descriptive) coXnbnepw hIp∏pXe ]co£bpsS _m°nbp≈ tS-_nƒ-)- A-h-c-h-cp-sS- s{]m-ss^-en¬- e-`y-am-°p-∂-Xm-Wv.- hy-‡n-]-c-am-bn- ]-co-£m¿-∞n-
F√m sSÃpIƒ°pw 2012 Pqsse apX¬ Objective coXnbnepamWv ]co£ \SØp∂Xv. Iƒ-°v- k-a-b-hn-h-c- ]-´n-I-Iƒ- X-]m-en¬- A-b-bv-°p-∂-X-√.-
2019 P\phcn apX¬ Alpha Code _m[Iambn´p≈ ONLINE ]co£bmWv \SØp∂Xv. 3. IΩnjs‚ 5-.3.-2003 se \º¿ 17 Xocpam\{]Imcw hIp∏pXe ]co£ tIcf kwÿm\
Hmtcm t]∏dns‚bpw ]camh[n am¿°v 100-Dw hnPbn°p∂Xn\p≈ an\naw am¿°v 40% Dw k¿Δokn¬ D≈h¿°v am{Xambn ]cnanXs∏SpØnbncn°p∂p A√mØhcn¬ \n∂pw
BWv. Negative Mark _m[IamWv. Hmtcm icnbpØcØn\pw 1 am¿°v e`n°pIbpw Hmtcm e`n°p∂ At]£Iƒ \ncp]m[nIw \nckn°p∂XmWv.
sX‰pØcØn\pw 1/3 (aq∂nsem∂v) am¿-°v- \-„-am-Ip-I-bpw- N-øpw.- h-Ip-∏p-X-e- ]-co-£- 4. At]£m^okv :- 2019 sabv apX¬ hIp∏pXe ]co£m^okv \nc°v ]pXp°n
Iƒ-°v- \n-e-hn-ep-≈- with books/without books coXn XpScp∂XmWv. \n›bn®n´p≠v . ]co£m¿∞nIƒ ]pXp°nb \nc°n¬ ^okv HSpt°≠XmWv .
2.1 ]co£Iƒ Xncph\¥]pcw, FdWmIpfw, tImgnt°mSv F∂o aq∂v taJeIfnembn (k.D.(A®Sn.) \w. 28/2019 [\ DØchv XobXn 8˛-3˛-2019)
\SØphm\mWv \n›bn®ncn°p∂Xv . AXmXv taJeIfnse ]co£mtI{μßfpsS Hm¨sse≥ _m¶nwKv kwhn[m\w D]tbmKn®p≈ e-payment ap-tJ-\-bm-Wv- ]-co-£m-
e`yXbv°\pkrXambn ]co£mtI{μw A\phZn°p∂XmWv. hnhn[ ^o-kpw,- -k¿-´n-^n-°-‰v- ^o-kpw- H-Sp-t°-≠-Xv- (sN-em-≥ D-]-tbm-Kn-®v- {S-j-dn-I-fn¬- t\-cn-t´m-
taJeIfnepƒs∏Sp∂ Pn√Iƒ NphsS tN¿°p∂p. /- C- sN-em-≥ ap-tJ-\-tbm- ]-W-sam-Sp-°p-∂-Xv- kzo-Im-cy-a-√-)- e-payment ap-tJ-\- ]-W-sam-Sp-
1. Xncph\¥]pcw taJe (Xncph\¥]pcw, sIm√w, ]Ø\wXn´, Be∏pg Pn√Iƒ) °p-∂-Xn-\v- ]-co-£m¿-∞n-I-fp-sS- s{]m-ss^-en-se "Make Payment" F-∂- Hm-]v-j-≥ D-]-tbm-
2. FdWmIpfw taJe (tIm´bw, CSp°n, FdWmIpfw, Xriq¿, ]me°mSv Pn√Iƒ) Kn-°m-hp-∂-Xm-Wv.- Sn- Hm-]v-j-≥ h-gn- ]-co-£m¿-∞n-°v- {S-j-dn- h-Ip-∏n-s‚- ssk-‰n-te-°v- {]-
3. tImgnt°mSv taJe (ae∏pdw, tImgnt°mSv, hb\mSv, IÆq¿, ImkdtKmUv Pn√Iƒ) th-in-®v- Hm-¨-sse-≥ B-bn- ]-Ww- H-Sp-°m-hp-∂-Xm-Wv.- C-Xn-\m-bn- ]-co-£m¿-∞n-t°m-/-_-
]-co-£m¿-∞n-Iƒ-°v- A-Xm-Xp- ta-J-e-I-fn¬- Dƒ-s∏-Sp-∂- Pn-√-Iƒ- ap-≥K-W-\m- {I-a-Øn¬- ‘-s∏-´-h¿-t°m- G-sX-¶n-epw- _m-¶n-s‚ Online Banking Account B-h-iy-am-Wv.- {S-j-dn-
sX-c-s™-Sp-°m-hp-∂-Xm-Wv.- e-£-Zzo-]n-se- ]-co-£m¿-∞n-Iƒ-°v- tIm-gn-t°m-Sv-/-F-d-Wm-Ip- ssk-‰n¬- \n-∂pw- ]-Ww- H-Sp-°p-∂-Xn-\m-bn- _m-¶nw-Kn-te-°v- {]-th-in-°p-tºmƒ- e-`y-am-Ip-
fw- ta-J-e-I-fn-te-°v- Hm-¨-sse-≥ ]-co-£-bv-°v- A-t]-£n-°m-hp-∂-Xm-Wv.- ∂ GR Number (Government Reference No.) Ip-dn-s®-Sp-Øv- kq-£n-t°-≠-Xm-Wv.- ]-Ww- H-Sp-°n-
2.1 (a) KSR Part I, Rule 12 (7) t\m-´v- 2 {]-Im-cw- \n¿-_-‘n-X- h-Ip-∏p-X-e- ]-co-£-bn¬- ]-s¶-Sp- °-gn-™m¬- ]-co-£m¿-∞n-bp-sS- s{]m-ss^-en¬- GR Number Dƒ-s∏-sS- payment details Im-
°p-∂- Po-h-\-°m¿-°v- ]-co-£m- Zn-h-kw-/-Zn-h-k-߃- {]-kv-Xp-X- ]-co-£m-tI-{μ-Øn-te-°pw- Wm-hp-∂-Xm-Wv.-
Xn-cn-®p-ap-≈- bm-{X-bv-°v- B-h-iy-am-b- k-a-bw- Dƒ-s∏-sS- Uyq-´n-bm-bn- ]-cn-K-Wn-°p-hm-≥ hy- 4.1 e-payment CS]mSv ]q¿ØnbmIp∂Xn\nSbn¬ s\‰v h¿°v XIcm¿ Dƒs∏sS kmt¶XnI
h-ÿ-bp-≠v.- KSR Part II, Rule 77-79 {]Imcw hIp∏pXe ]co£bn¬ ]s¶Sp°p∂ XS ßƒ ImcWw Account -¬ \n∂pw ]Ww debit BIpIbpw CS]mSv
Poh\°m¿°v A¿lamb bm{Xm_Ø A\phZ\obamWv. ]q¿ØnbmImsXbpw h∂m¬ t\csØ Ipdns®SpØ GR Number D]tbmKn®v _m¶v/
2.2 hIp∏pXe ]co£bn¬ At]£n°p∂Xn\v ap≥]mbn ]co£m¿∞nIƒ Hm¨sse\mbn {Sjdnsb kao]n®v ]Ww HSp°nbXv kw_‘n® hy‡X hcpØmhp∂XmWv.
Department Test One-time Regitsration sN-tø-≠-Xm-Wv.- c-Pn-kv-t{S-j-≥ k-a-b-Øv- Hm-tcm- ]-co- 4.2 Hm-tcm- t]-∏-dn-epw- 160/- (\q-‰n- A-dp-]-Xv-)- cq-]m- F-∂- \n-c-°n-em-Wv- ]-co-£m-^o-kv.- Cu- A-
£m¿-∞n-bpw X-ß-fp-sS- hy-‡n-]-c-am-b- hn-h-c-ß-fm-b- P-\-\-Øo-b-Xn,- ta¬-hn-em-kw,--Hu- Sn-ÿm-\Ø - n¬- F-{X- t]-∏d - p-Iƒ- D-≠v- F-∂v- I-W° - m-°n- ap-gp-h≥- ]-co-£m-^o-kpw- H-Sp-t°-
tZym-Kn-I- ]-Z-hn,- Hu-tZym-Kn-I- ta¬-hn-em-kw- ap-X-em-b-h- \¬-Ip-∂-Xn-t\m-sSm-∏w- \n¿-t±-in- ≠-Xm-Wv.- 2019 Pq-sse-bn-se- h-Ip-∏p-X-e- ]-co-£- ap-X¬- H-cp- k¿-´n-^n-°-‰n-\v- 210/- (C-cp-∂q-‰n-
°-s∏-´- co-Xn-bn¬- X-ß-fp-sS- t^m-t´m-{Km-^pw- A-]v- tem-Uv- sN-tø-≠-Xm-Wv.- Xp-S-¿∂v Hcp ]-Øv-)- cq-]- \n-c-°n¬- F-{X- k¿-´n-^n-°-‰n-\m-tWm- A-t]-£n-°p-∂-Xv- A-{X-bpw- Xp-I- k¿-´n-
'User ID' \¬Ip∂XmWv . ]co£m¿∞nIƒ°v Xs∂ 'password' Dw 'User ID' Dw ^n-°-‰v- e-`n-°p-∂-Xn-\v- H-Sp-t°-≠-Xm-Wv.- ]-co-£m- ^o-kv,- k¿-´n-^n-°-‰v- ^o-kv- C-\-ß-fn¬-
sXscs™Sp°mhp∂XmWv. C-h- c-≠pw- c-l-ky-am-bn- kq-£n-t°-≠-Xpw- A-t]-£-bn-eq- H-Sp-t°-≠p-∂- Xp-I- Default B-bn- Im-Wm-hp-∂-Xm-Wv.- P-\p-h-cn- 2011 ap-X¬- h-Ip-∏p-X-e- ]-co-
sS- \¬-Ip-∂- hy-‡n- hn-h-c-߃- i-cn-bm-sW-∂v- D-d-∏v- h-cp-tØ-≠-Xpw- ]-co-£m¿-∞n-I-fp-sS- £-bv-°v- A-t]-£n-°p-I-bpw,- k¿-´n-^n-°-‰v- ^o-kv- H-Sp-°p-I-bpw- sN-bv-X-h¿- A-tX- s{]m-
Np-a-X-e-bm-Wv.- H-cp- ]-co-£m¿-∞n- bm-sXm-cp- Im-c-W-h-im-epw- H-∂n¬- Iq-Sp-X¬- c-Pn-kv-t{S- ss^-en-eq-sS- A-t]-£n-®m¬- am-{X-ta- H-Sp-°n-b- k¿-´n-^n-°-‰v- ^o-kv- km-[p-hm-bn- ]-cn-K-Wn-
j-≥ /- s{]m-ss^¬- kr-„n-°m-≥ ]m-Sn-√.- s{]m-ss^-en¬- B-[m¿- Im¿-Un-s‚- hn-h-c-߃- °p-I-bp-≈q.- (A-√m-sX-bp-≈- A-t]-£-Iƒ- \n-c-kn-°p-∂-Xm-Wv).- H-cn-°¬- A-S-®- ]-co-£m-
\n¿-_-‘-am-bpw- Dƒ-s∏-Sp-tØ-≠-Xm-Wv.- ^o-kv- bm-sXm-cp- Im-c-W-h-im-epw- Xn-cn-sI- e-`n-°p-∂-X-√.-
2.3 XßfpsS 'User ID," 'Password' F∂nh D]tbm-Kn-®v- Hm-tcm- {]m-h-iy-hpw- A-t]-£- £-Wn- 4.3 Hcp slUv Hm^v A°u≠nte°v HSp°s∏´ ]Ww as‰mcp slUv Hm^v A°u≠nte°v
°p-∂- ap-d-bv-°v- ]-co-£m¿-∞n-Iƒ-°v- h-Ip-∏p-X-e- ]-co-£-Iƒ-°v- A-t]-£- k-a¿-∏n-°m-hp- am‰phm≥ Ignbp∂X√. AXmbXv k¿´n^n°‰v ^okn\mbn HSp°nb ]Ww
∂-Xm-Wv.- ]-co-£-bv-°v- A-t]-£- k-a¿-∏n-°m-≥ ]-co-£m¿-∞n- H-‰- s{]m-ss^¬- X-s∂- D-]- ]co£m^okmtbm Xncnt®m hIbncpØphm≥ km[n°n√.
tbm-Kn-t°-≠-Xm-Wv.- H-‰- s{]m-ss^-en¬- \n-∂pw- G-Xv- h-Ip-∏p-X-e- ]-co-£-bv-°pw- A-t]- t\m´v:- (F) t\-cn-´p-≈- \n-b-a-\w- h-gn-tbm- ss_-{Sm-≥kv-^¿- ap-Jm-¥n-c-tam- \n-b-an-°-s∏-´n-´p-≈- H-
£n-°m-≥ I-gn-bpw.- cp- D-tZym-K-ÿ-s‚- s{]m-t_-j-s‚-tbm- s{S-bn-\nw-Kn-s‚-tbm- ]q¿-Øo-I-c-W-Øn-t\m,- G-sX-¶n-epw-
a cPnkvt{Sj\v D]tbmKnt°≠ t^mt´mbpsS khntijXIƒ X-kv-Xn-I-bn¬- C-≥{In-sa-t‚m- ÿn-c-s∏-Sp-Ø-tem- e-`n-°p-∂-Xn-t\m,- D-b¿-∂- X-kv-Xn-I-bn-te-°v-
1. t^mt´m 31.-12.-2010- \v tijw FSpØhbmbncn°Ww D-tZym-K-°-b-‰w- In-´p-∂-Xn-t\m- H-cp- t]m-Ãn¬- ]n-g- Iq-Sm-sX- Xp-S-cp-∂-Xn-t\m- G-sX-¶n-epw- sS-Ãv-
At]£Is‚ t]cpw t^mt´m FSpØ XobXnbpw t^mt´mbn¬ {]n‚ v sNøpItbm a‰p ]m- m-bn-cn-°-W-sa-∂v- \n¿-t±-in-®n-´p-s≠-¶n¬- (obligatory test) {]-kv-Xp-X- sS-Ãp-Iƒ-°pw- k¿-
hn[Øn¬ tcJs∏SpØpItbm sNbvXncn°Ww. Δo-kn-ep-≈- B-fp-Iƒ-°v- ]p-Xp-Xm-bn- G-sX-¶n-epw- sS-Ãv- G¿-s∏-Sp-Øn-bn-´p-s≠-¶n¬- A-{]-Im-c-
2. ]co£m¿∞nbpsS apJhpw tXmƒ`mKhpw hy‡ambn ]Xn™ncn°Ø° hn[Ønep≈ ap-≈- sS-Ãp-Iƒ-°-pw G.O.(MS)166/76/PD dated 04-06-1976 A\pkcn®v Poh\°m¿°v AXmXv
If¿/ªm°v B‚ v ssh‰v ]m vt]m¿´v sskkv t^mt´mbmbncn°Ww A]v temUv hIp∏nse DtZymK°b‰ßƒ°v (Line of Promotion) D≈ XkvXnIIfnte°v Bhiyamb
sNtø≠Xv. hIp∏pXe ]co£Iƒ°pw At]£Icn¬ \n∂v ^okv CuSm°p∂X√. (Free Chance). Cu
3. 200 ]nIvsk¬ Dbchpw, 150 ]nIvsk¬ hoXnbpw D≈Xpw jpg t^m¿am‰nep≈Xpw 30kb kuP\yw Hmtcm sSÃns\ kw_‘n®nStØmfhpw Hcmƒ°v H∂n¬ IqSpX¬ XhW
^b¬ sskkn¬ A[nIcn°mØXpamb CtaPpIƒ BWv upload sNtø≠Xv . e`n°p∂X√. (G.O.(MS)26/76/PD dated 25-01-1976). c≠m-a-sØ- X-h-W- ap-X¬- ^o-kv- Cu-Sm-
A{]Imca√mØ CtaPpIƒ \ncp]m[nIw \nckn°s∏Sp∂XmWv. °p-∂-Xm-Wv.-
4. sh-fp-Ø-tXm- C-fw- \n-d-Øn-tem- D-≈- ]-›m-Ø-e-Øn¬- F-Sp-Ø- t^m-t´m- B-bn-cn-°-Ww- H-cp- ]-co-£-bv-°v- free chance¬- A-t]-£n-°p-I-bpw- F-∂m¬- G-sX-¶n-epw- Im-c-W-h-im¬-
(t^m-t´m-bn-ep-≈- hy-‡n-sb- Xn-cn-®-dn-bm-≥ km-[n-°p-∂- X-c-Øn¬- ]-›m-Ø-ew plain ]-co-£ F-gp-Xm-Xn-cn-°p-I-bpw- sN-bv-Xm¬- A-Xpw- ^o-kv- ku-P-\yw- A-\p-h-Zn-°-s∏-´n-´p-≈- X-
Bbncn°Ww) h-W-bm-bn- I-W-°m-°-s∏-Sp-∂-Xm-Wv.- Hm-tcm- sS-Ãn-\pw- ap-gp-h-\m-bn-´m-Wv- ^o-kv- ku-P-\yw- A-
5. apJw t\scbpw ]q¿Æambpw t^mt´mbpsS a≤y`mKØv ]Xn™ncn°Ww. \p-h-Zn-°-s∏-´n-´p-≈-Xv.- A-√m-sX-bp-≈- ]-e-t]-∏-dp-I-fp-≈- Hm-tcm- sS-Ãn-s‚-bpw- Hm-tcm- t]-∏-dp-I-
6. IÆpIƒ hy‡ambn ImWØ° hn[Ønembncn°Ww fm-bn-´-√. (G.O.(MS)29/75/PD dated 6-2-1975). DZmlcWambn A°u≠v sSÃn\v tNcp∂
7. sXm-∏n,- (a-Xm-Nm-c-Øn-s‚- `m-K-am-bp-≈- sXm-∏n- /- in-tcm-h-kv-{Xw- F-∂n-h-sbm-gn-®v-)- tKm- Hcmƒ°v (4 t]∏dn\pw IqSn tN¿∂mepw Cs√¶nepw ) Hcp {]mhiyw am{Xta ^okv kuP\yw
Knƒ-kv- F-∂n-h- [-cn-®v- F-Sp-Ø-tXm- ap-J-Øn-s‚- H-cp- h-iw- am-{Xw- Im-W-Ø-°- hn-[-Øn-ep- In´pIbp≈q. B ]co£bn¬ F√m t]∏dpIfpw Pbn°m≥ km[n®n´n√msb¶n¬ ASpØ
≈-tXm- ap-Jw- hy-‡-a-√m-Ø-tXm- B-b- t^m-t´m-Iƒ- F-∂n-h- D-]-tbm-Kn-°m-≥ ]m-Sn-√.- XhW apX¬ tXm‰ t]∏dpIƒ°pw At]£n°mXncp∂ t]∏dpIƒ°pw ^okv HSp°n
8. samss_¬ t^m¨, Web Cam F∂nh D]tbmKn®v FSp°p∂ t^mt´mbpw Polaroid & At]£nt°≠XmWv.

2020 Pq-sse- 15 ]nFkvkn _p≈‰n≥ 5


ta¬]d™ B\pIqey߃ G.O.(MS)249/70/PD dated 22-7-1970 A\pkcn®v Khs◊‚ v kv- sS-Ãv- ]m¿-´v- F- &- ]m¿-´v- _n- F-∂n-h- H-gn-sI-)- H-∂-c- a-Wn-°q¿- B-bn-cn-°p-∂-Xm-Wv.-
k¿Δoknep≈ ssS∏nÃpIƒ°pw sÃt\m{Km^¿am¿°pw G.O.(MS)274/71/PD dated 27-8- (A-°u-≠v- sS-Ãv- (tem-h¿-)- sI.-F-kv.-B¿,- A-°u-≠v- sS-Ãv- (l-b¿-)- sI.-F-kv.-B¿,- A-
1971 A\pkcn®v ]ªnIv k¿Δokv IΩoj≥ \SØp∂ Fkv.Fkv.F¬.kn Ãm≥tU¿Uv °u-≠v- sS-Ãv- t^m¿- F-Iv-kn-Iyq-´n-hv- Hm-^o-tk-gv-kv- t]-∏¿- II (sI.Fkv.B¿), FIvsskkv
(S.S.LC Standard) ep≈ ¢dn°¬ ]co£bv°v Ccn°phm≥ A\paXn e`n®n´p≈ Xmgv∂ sSÃv - (]m¿´v F & ]m¿´v _n) F∂o ]co£Iƒ°v c≠v aWn°q¿ Bbncn°pw kab
hcpam\°mcmb k¿°m¿ Poh\°m¿°pw G.O.(Rt.) No.706/75/PD dated 21-7-1975 A\pkcn®v ssZ¿Lyw.
tIcf JmZn B‚ v hnt√Pv C≥Ukv{Sokv t_m¿Unse Poh\°m¿°pw G.O. (Ms.) No.302/75/ 9. DtZymK\nba\Øn\p≈ sXcs™Sp∏p ]co£Iƒ aebmfw Hgn®p≈ {]mtZinI
G.Edn. Dated 17-12-1975 A\pkcn®v hIp∏pXe ]co£ HªntK‰dnbmbn \n›bn°s∏´n´p≈ `mjIfn¬ FgpXp∂h¿°p th≠n (G.O.(Ms.) No.142/66/PD dated 31-3-1966, G.O.(P)No.356/
tIcfØnse Fbv U Uv sslkv ° qfntebpw Fbv U Uv s{Sbn\nwKv kv I qfnse slUv 82/GAD dated 3-11-1982, G.O .(P) No. 164/84/GAD dated 31-5-1984) \S∏m°nb aebmfw
amÿam¿°pw a‰v Poh\°m¿°pw G.O.(Ms.)No.146/76/G.Edn. Dated 04.08.1976 A-\p-k-cn-®v- H- sk°‚ v ¢m v emwtKzPv sSÃv (Second Class Language Test in Malayalam) A\p_‘w
ªn-tK-‰-dn-bm-bn- \n-›-bn-°-s∏-´n-´p-≈- h-Ip-∏p-X-e- ]-co-£-Iƒ-°pw- tI-c-f-Øn-se- ss{]-a-dn- kv-Iq- 'F' (Annexure – A) bn¬ 42-aXmbn tN¿Øn´p≠v. kne_kv, am¿°v, kab{Iaw XpSßnb
fp-I-fn-se-bpw- A-∏¿- ss{]-a-dn- kv-Iq-fp-I-fn-se-bpw sl-Uv-am-ÿ-am¿-°pw ]n.-Un- So-®¿-am¿-°pw- hniZhnhc߃ A\p_‘w 'kn' (Annexure -C) bn¬ sImSpØncn°p∂p.
G.O(P)No.150/77/PW dated 17-09-1977 A-\p-k-cn-®v- s]m-Xp-a-cm-a-Øv- h-Ip-∏n-se- A-kn-Ãv-‚ v- F- 9. (F) \yq\]£ `mj kwkmcn°p∂ {]tZißfn¬ tPmen sNøp∂ DtZymKÿ¿°v
©n-\o-b¿-am-cp-sS- s{]m-t_-j-≥ ]q¿-Øo-I-cn-°p-∂-Xn-\pw- Xp-S¿-∂v- D-tZym-K-°-b-‰w- In-´p-∂-Xn-\pw- {]kvXpX `mjbn¬ {]mtbmKnI ]cn⁄m\w BhiyamsW∂Xn\m¬ 12-˛9-˛1968 se
\n¿- _ - ‘ - a m- ° - s ∏- ´ n- c n- ° p- ∂ - ]n.- U - ª yp.- U n- am- \ z¬- ]- c o- £ - b v - ° p- w (P.W.D Manual Test) G.O.(MS.)No.290/68/PD {]Imcw G¿s∏SpØnb ssat\mdn‰n emwtKPv sSÃv (Xangv/I∂S)
e`n°p∂XmWv. A\p_‘w "F' (Annexure – A) bn¬ 43- ˛ aXmbn tN¿Øn´p≠v . 19- ˛ 12- ˛ 1987 se
tIm¿-∏-td-j-≥,- ap-\n-kn-∏m-en-‰n- F-∂o- kz-bw-`-c-W- ÿm-]-\-ß-fn-se- Po-h-\-°m¿-°pw- bq- G.O(MS.)No.283/87/LAD {]Imcw tIcf ap≥kn∏¬ k¿Δokv Poh\°m¿°pw ssat\mdn‰n
Wn-th-gv-kn-‰n,- C-e-{Œn-kn-‰n- t_m¿-Uv,- sI.-F-kv.-B¿.-‰n.-kn,- hm-´¿- A-tXm-dn-´n- Xp-S-ßn-b- ÿm-]- emwtKzPv sSÃv FgpXmhp∂XmWv. kne_kv, am¿°v, kab{Iaw XpSßnb hniZhnhc߃
\-ß-fn-se- Po-h-\-°m¿-°pw- ^o-kv- ku-P-\y-Øn-\v- A¿-l-X- D-≠m-bn-cn-°p-∂-X-√. F-∂m¬- tI- A\p_‘w "Un' (Annexure -D) bn¬ sImSpØncn°p∂p.
c-f- ]-©m-b-Øv- hIp-∏n--ep-≈- Po-h-\-°-m¿°v G.O.(MS)No.215/86/LAD dated 28-10-1986 {]Imchpw 10. Annexure – A bn¬- 47˛a-Xm-bn- sIm-Sp-Øn-cn-°p-∂- tI-cf - - Np-a´- p- sXm-gn-em-fn- \n-ba
- ß
- s
- f- kw-_-
tIcf A{KnIƒ®d¬ bqWnthgvkn‰n Poh\°m¿°v G.O(Rt.) No.101/78/AD dated 16.01.1978 ‘n-®- h-Ip-∏p-X-e- ]-co-£- tI-c-f- Np-a-´p- sXm-gn-em-fn- t£-a-\n-[n- t_m¿-Un-se- bp.-Un- ¢m¿-°v-
{]Imchpw HªntK‰dnbmbn \n›bn°s∏´n´p≈ hIp∏pXe ]co£Iƒ°v ^okv X-kv-Xn-I-bn-te-°v- ÿm-\-°-b-‰w- ap-tJ-\-tbm- X-kv-Xn-I- am-‰w- ap-tJ-\-tbm- \n-b-a-\w- e-`n-°p-
kuP\yØn\v A¿lX D≠mbncn°p∂XmWv . {Sjdn, tem°¬ ^≠v BUn‰v F∂o ∂-Xn-\m-bn- Manual of Office Procedure, A-°u-≠v- sS-Ãv- (tem-h¿-)- F-∂n-h-bv-°p- ]p-d-ta- \n¿-_-
hIp∏pIfnse Poh\°m¿°v HgnsIbp≈h¿°v Account Test (Higher)–\v ^okv kuP\yØn\v ‘-am-bpw- P-bn-®n-cn-t°-≠X - m-Wv.- (G.O(Rt.)No.3022/2008/sXmgn¬ dated 31-12-2008)
A¿lX D≠mbncn°p∂X√. hnZym`ymk hIp∏nse Higher Secondary School Teacher, Voca- 11. F√m sSÃpIƒ°pw Pbn°p∂Xn\mhiyamb G‰hpw Ipd™ am¿°v Hmtcm t]∏dn\pw
tional Higher Secondary School Teacher, Non Vocational Higher Secondary School Teacher, BtcmKy 40 % (\m¸Xv iXam\w) BWv.
hIp∏ntebpw, saUn°¬ hnZym`ymk hIp∏nsebpw Staff Nurse, Head Nurse F∂o 12. dh\yq sSÃpIƒ 2011 Pqsse apX¬ ]pXnb kne_kn¬ am{Xta FgpXm≥
XkvXnIIfn¬ tPmen t\m°p∂h¿°v hIp∏pXe ]co£ \n¿_‘w A√mØXn\m¬ ^okv A\phZn°pIbp≈q. ap≥]v `mKnIambn ]gb kne_ n¬ ]m mbn´p≈hcpw- 2019 P\p-
kuP\yØn\v A¿lX D≠mbncn°p∂X√. hcn- hscbp-≈ hn-Pv-Rm-]\߃- {]Im-cw- bq-Wn-ss^Uv- hn-t√Pv- am-\z¬- tIm-a¨- t]∏¿-
hIp∏pXe ]co£Iƒ°v Hm¨ sse≥ aptJ\ At]£ ka¿∏n°ptºmƒ "Free Chance" ]m-km-bn-´p-≈hcpw k¿´n^n°‰v e`n°p∂Xn\v ]pXnb kne_kn¬ \mev t]∏dpIfpw
F∂ Hm]vj\n¬ ¢n°v sNøp∂ kabØv "Yes" F∂p tcJs∏SpØp∂p F∂Xp sIm≠v FgpXn ]m mtI≠XmWv. F∂m¬ P\phcn 2011 hscbp≈ t\m´n^nt°j\pIƒ {]Imcw
am{Xw ]co£m¿∞n°v {^o Nm≥kv e`n°p∂Xn\v A¿lX D≠v F∂v [cnt°≠Xn√. hnt√Pv B^otkgvkv am\z¬ ]co£ ]m mbn´p≈h¿ ]pXnb kne_ v {]Imcap≈
At]£IfpsS kq£va ]cntim[\m thfbn¬ "Free Chance"-¬ ]co£ FgpXp∂Xn\v dh\yq sSÃns‚ \memasØ t]∏dn\v ho≠pw ]co£ FgptX≠Xn√. ]co£m¿∞nIƒ
A¿lXbn√mØ ]co£m¿∞nIfpsS At]£ \nckn°p∂XmWv. BbXn\m¬ "Free Chance" hnt√Pv Hm^okv am\z¬ ]co£ ap≥]v ]m mbn´p≈Xmbn ÿncoIcWw \¬Iptºmƒ
e`n°p∂Xn\v (^okv ASbv°msX ]co£ FgpXp∂Xn\v) X߃°v A¿lX D≠v F∂v dh\yq sSÃns‚ 4 t]∏dpIfpw Dƒs°m≈p∂ k¿´n^n°‰v \¬Ip∂XmWv.
_‘s∏´ k¿°m¿ DØchv ]cntim[n®v Dd∏v hcpØnb tijw am{Xw BbXnte°v 13. Free Chance-\v Bhiys∏Sp∂, A\y{X tkh\Øn¬ (On Deputation) XpScp∂ Poh\°m¿
At]£nt°≠XmWv. Parent Department se B^okv ta[mhn / hIp∏v ta[mhnsbs°m≠v AUvanj≥ Sn°‰nse
(_n) ^okv kuP\yØn\v A¿lcmbn´p≈h¿ {]kvXpX hnhcw At]£bn¬ k¿´n^n°‰v km£ys∏SptØ≠XmWv.
tcJs∏SpØp∂Xp IqSmsX Admission Ticketse k¿-´n-^n-°-‰v- X-ß-fp-sS- h-Ip-∏p- ta-[m-hn- (F) P\{]Xn\n[nIfpsS t]gvkW¬ Ãm^n¬ AwKambn´p≈ k¿°m¿ Poh\°m¿
tb-tbm- B-^o-kv- ta-[m-hn-tb-tbm- sIm-≠v- k¿-´n-ss^- sN-øn-t°-≠-Xpw- _-‘-s∏-´- tIm-f- hIp∏pXe ]co£bv°v lmPcm°p∂ AUvanj≥ Sn°‰nse km£ys∏SpØepIƒ
Øn¬- am¿-°v- sN-øn-t°-≠-Xp-am-Wv.- _‘s∏´ P\{]Xn\n[n Xs∂ \n¿Δln®mepw aXnbmIpw. AhcpsS t]cv, ]Zhn
5. Annexure – A bn¬ 6- B-bn- sIm-Sp-Øn-cn-°p-∂- ]n.-Uª - yp.-Un.- am-\z¬- ]-co-£,- s]m-Xp-ac - m-aØ
- v- apXembh Dƒs°m≈p∂ koepIƒ bYmÿm\Øv \n¿_‘ambpw ]Xn®ncn°Ww.
h-Ip-∏n-se- A-kn-Â - v- F-©n-\o-b¿-am¿-°v- s{]m-t_-j≥ - ]q¿-Øn-bm-°p-∂X - n-\pw- Xp-S¿-∂p-≈- D- 14. Hm-tcm- sS-Ãpw- A-Xm-Xp- h-Ip-∏n-se- D-tZym-K-ÿ¿- ]m- m-bn-cn-°-W-sa-∂v- Im-em-Im-e-ß-fn¬-
tZym-K° - b - ‰- Ø
- n-\pw- C-t∏mƒ- \n-›b - n-®n-´p-≈- A-°u-≠v- sS-Ãv- tem-hd - n-\pw- ]n.- U-ªyp.-Un- ]- ]p-d-s∏-Sp-hn-®n-´p-≈- k¿-°m¿- D-Ø-c-hn-≥ {]-Im-cw- \n¿-_-‘-am-°n-bn-´p-≈-Xm-Wv.- (P-bn¬-
co-£b - °
v- pw- ]p-dt- a- \n¿-_‘ - a
- m-°n-bn-´p-≈X - m-Wv.- (G.O(P)No.150/77/PW dated 17-09-1977) sS-Ãv,- tI-c-f- tÃ-‰v- s{]m-t_-j-≥ sS-Ãv,- c-Pn-kv-t{S-j-≥ sS-Ãv,- tem-°¬- ^-≠v- B-Un-‰v- Un-
(F) Annexure – A bn¬ t]meokv sSÃv 19, 20 F∂nh {]tXyIw sSÃpIƒ ∏m¿-´v-sa-‚¬- sS-Ãv,- t^m-d-Ãv- sS-Ãv,- ]-©m-b-Øv- sS-Ãv,- tIm-Hm-∏-td-‰o-hv- sS-Ãv,- F-kv.-kn- sU-
Xs∂bmbncn°pw (G.O(MS)No.146/82/Home (A) Department dated 16-12-1982) h-e-∏v-sa-‚ v- Un-∏m¿-´v-sa-‚¬- sS-Ãv,- tI-c-f- tÃ-‰v- {Sm-≥kv-t]m¿-´v- k¿-Δo-kn-se- Aw-K-߃-°p-
6. Annexure - A bn¬ 24¬ sImSpØncn°p∂ tIcf Pbn¬ Hm^otkgvkv sSÃv - aq∂mw ≈- sS-Ãv- F-∂n-h- A-Xm-Xp- h-Ip-∏n-se- D-tZym-K-ÿ-∑m¿-°v- am-{X-ap-≈-Xm-Wv.- tI-c-f- tÃ-‰v-
t]∏¿ ({]mŒn°¬) ]-co-£-bv-°v- P-bn¬- sF.-Pn- Aw-Ko-I-cn-®n-´p-≈- ÿm-]-\-ß-fn¬- \n- s{]m-t_-j-≥ sS-Ãv- km-aq-ly-t£-a-h-Ip-∏n-se- Un-kv-{Sn-Œv- s{]m-t_-j-≥ B-^o-k¿-am-sc- D-
∂pw- A-Xm-b-X-v 30-09-1993 hsc RICA-¬ \n∂pw / SICA¬ \n∂pw 1-10-1993 apX¬ 13- t±-in-®n-´p-≈-Xm-Wv.- hn-hn-[- h-Ip-∏p-I-fn-ep-≈-h¿-°v- A-Xm-Xp- h-Ip-∏p-I-fn¬- \n¿-_-‘n-X-am-
10-2003 hsc SICA-¬ \n∂p am{Xhpw 14-10-2003 apX¬ RICA-¬ \n∂pw / SICA - ¬- \n- °n-bn-´p-≈- F-√m- sS-Ãp-I-fpw- F-gp-Xp-hm-≥ I-gn-b-Ø-°-hn-[-am-Wv- I-Ωo-j-≥ ssSw-tS-_nƒ-
∂pw- Bw-Uv- B-‚ v- kv-Izm-Uv- {Un-√n¬- (ssd-^nƒ- jq-´nw-Kv,- dn-thmƒ-h¿- jq-´nw-Kv- ap-X-em-b- X-øm-dm-°p-∂-Xv.- F-∂m¬- G-sX-¶n-epw- h-Ip-∏n¬- \n¿-_-‘n-X-a-√m-Ø- ]-co-£-bv-°v- A-t]-
h-)- ]-co-io-e-\w- hn-P-b-I-c-am-bn- ]q¿-Øn-bm-°n-b- k¿-´n-^n-°-‰v- e-`n-®-h¿-°v- am-{X-ta- A- £n-°p-∂-h¿- ssSw-tS-_nƒ- {]-Im-cw- {]-kv-Xp-X- ]-co-£- F-gp-Xp-hm-≥ km-[n-°p-sa-¶n¬- am-
t]-£n-°p-hm-≥ A¿-l-X-bp-≈q.- X-an-gv- \m-´n-se- sh-√q-cn-ep-≈- RICA bpsS t]cv APCA {Xw- A-t]-£n-t°-≠-Xm-Wv.- A-√m-sX- A-Xn-\m-bn- ssSw-tS-_n-fn¬- am-‰w- h-cp-Øp-∂-X-√.-
(Academy of Prisons & Correctional Adminitsration) F-∂m-°n- am-‰n-bn-´p-≈-Xn-\m¬- Sn- ÿm- 15. 31.07.1986-se GO(Ms) No. 249/86/GAD A\pkcn®v C¥y≥ t^mdÃv k¿Δokv (I.F.S) -ep≈
]-\-Øn¬- \n-∂pw- k¿-´n-^n-°-‰v- t\-Sn-bn-´p-≈-h¿-°pw {]m-tbm-Kn-I- ]-co-£-bv-°v- A-t]- Pq\nb¿ sawº¿am¿°v bqWnss^Uv A°u≠v sSÃv {]tXyIw \SØp∂Xn\m¬ 15-12-
£n-°m-hp-∂-Xm-Wv.- A-√m-sX-bp-≈-h-cp-sS- A-t]-£-Iƒ- ]-cn-K-Wn-°p-∂-X-√.- s{S-bn-\nw- 1978˛se GO(Ms) No. 549/78/GAD A-\p-k-cn-®p-≈- A-°u-≠v- sS-Ãv- (tem-h¿-)- \m-ev- t]-∏-dp-
Kv- t\-Sn-bn-´p-≈- k¿-´n-^n-°-‰n-s‚- i-cn-∏-I¿-∏v- kz-bw- km-£y-s∏-Sp-Øn- tPm-bn-‚ v- sk- Iƒ- _m-[-I-am-bn-cn-°p-∂-X-√.- {]-kv-Xp-X- k¿-Δo-kn-ep-≈-h¿- {]-tXy-I- hn-⁄m-]-\- {]-Im-cw-
{I-´-dn,- h-Ip-∏p-X-e- ]-co-£m-hn-`m-Kw,- tI-c-f- ]-ªn-Iv- k¿-Δo-kv- I-Ωo-j-≥,- ]-´w,- Xn-cp-h-\- bq-Wn-ss^-Uv- A-°u-≠v- sS-Ãn-\v- A-t]-£n-®p- sIm-t≈-≠-Xm-Wv.- C-¥y-≥ t^m-d-Ãv- k¿-
¥-]p-cw- F-∂- hn-em-k-Øn¬- h-Ip-∏p-X-e- ]-co-£-bp-sS- A-t]-£- kzo-I-cn-°p-∂- A-h- Δ-okv (I.F.S) ep-≈- Pq-\n-b¿- saw-º¿-am¿- "-t^m-d-Ãv- sS-Ãv- t^m¿- F-Iv-kn-Iyq-´o-hv- B-‚ v- I-
km-\- Xo-b-Xn-bv-°p- ap-≥]m-bn- e-`n-°-Ø-°- hn-[w- A-b-®p-X-tc-≠-Xm-Wv.- A-√m-Ø-h-cp- ¨-t{Sm-fnw-Kv- Ãm-^v-'- F-∂- ]-co-£-bv-°v- Cu- hn-⁄m-]-\- {]-Im-cw- A-t]-£n-t°-≠-Xn-√.- Sn-
sS- A-t]-£-Iƒ- \n-cp-]m-[n-Iw- \n-c-kn-°p-∂-Xm-Wv.- A-h-sc- {]m-tbm-Kn-I- ]-co-£-bn¬- ]-co-£-bv-°v- A-t]-£-Iƒ- £-Wn-®p-sIm-≠p-≈- hn-⁄m-]-\w- 19.-2.-1985 Xo-b-Xn-bn-se- GO
]-s¶-Sp-∏n-°p-∂-X-√.- ta¬- ]-d-™n-cn-°p-∂- sS-Ãn-s‚- {]m-tbm-Kn-I- ]-co-£- Xn-cp-h-\-¥- (Ms) No. 74/85/GAD A-\p-k-cn-®v- {]-tXy-Iw- {]-kn-≤-s∏-Sp-Øp-∂-Xm-Wv.-
]p-c-tØm,- Xr-iq-tcm,- I-Æq-tcm- ku-I-cy-{]-Z-am-b- a-t‰-sX-¶n-epw- tI-{μ-Øn¬- h-t®m- \- 16. Annexure-'A' bn¬ 15˛aXmbn sImSpØncn°p∂ ap≥kn∏¬ Un∏m¿´vsa‚¬ sSÃv , ap≥kn∏¬
S-Øp-∂-Xm-bn-cn-°pw- {]m-tbm-Kn-I- ]-co-£- \-S-Øp-∂- ÿ-e-hpw- Xo-b-Xn-bpw- b-Ym-h-k-cw- Un∏¿´vsa‚n¬ tPmen sNøp∂ ¢m¿°pam¿°pth≠n 12-.7-.1978 XobXnbnse G.O (Rt.)2072/
{]-kn-≤-s∏-Sp-Øp-∂-Xm-Wv.- 78/LA &S.W.D, 25-5-1979 XobXnbnse G.O(Rt.)1712/79/L A & S.W.D, 20-2-1981 XobXnbnse
6.- (F-)- h-Ip-∏p-Xe - - ]-co-£b - p-sS- `m-Ka- m-bn- \-SØ - n-bn-cp-∂- P-bn¬- k-t_m¿-Un-t\-‰v- B-^o-tk-gk v- n- G.O(M.S)3681/LA & S.W.D F∂o DØchpIƒ {]Imcw \SØp∂ ]co£bmWv. Cu
s‚- {]m-tbm-Kn-I- ]-co-£- 22.-05.-2019se- k.-D.-(ssI-)- 54/-2019/-B`- y-¥c - w- {]-Im-cw- kvs - ]-jy¬- sS- ]co£bptSbpw tIcf ap≥kn∏¬ sSÃv aq∂mw t]∏dnt‚bpw kne_kv H∂p Xs∂bmWv.
Ãv- B-bn- \ - S- Ø- p-∂X - m-Wv.- A-Xn-te-b° v- m-bn- {]-tXy-I- hn-⁄m-]\ - w- ]p-ds - ∏-Sp-hn-°p-∂X - m-Wv- 17. ]co£m lmfn¬ _p°pIfpsS klmbtØmSpIqSn DØcsagpXmhp∂ sSÃpIƒ (with
7. Annexure – A bn¬ 31-˛aXmbn sImSpØncn°p∂ tIcf ]©mbØv sSÃv, ]©mbØv books) G-sX-√m-am-sW-∂v- A-\p-_-‘-Øn¬- kn-e-_-kv- hn-h-cn-°p-∂n-S-Øv- hy-‡-am-°n-bn-´p-
Un∏m¿´vsa‚nse bp.Un ¢m¿°pam¿, slUv ¢m¿°pam¿, ]©mbØv FIvknIyq´ohv ≠v.- A-ß-s\-bp-≈- sS-Ãp-Iƒ-°v- \n-›-bn-®n-´p-≈- ]p-kv-X-I-ß-fpw (K-h-¨-sa-‚ v- {]-kn-≤o-I-
Hm^ok¿am¿ F∂nh¿°p th≠n G.O.(MS.)No.154/75/LA & SWD dated 9-7-1975 {]-Im-cw- \- c-W-߃- am-{Xw-)- A-h-bn¬- h-cp-Øn-bn-´p-≈- t`-Z-K-Xn-I-fpw- X¬-kw-_-‘-am-bn- K-h-s◊-‚ v-
S-Øp-∂- s]m-Xp-]-co-£-bm-Wv.- ap-ºv- \-S-Øn-bn-cp-∂- tI-c-f- ]-©m-b-Øv- F-Iv-kn-Iyq-´o-hv- Hm-^o- {]-kn-≤-s∏-Sp-Øn-bn-´p-≈- B-Œv- B-‚ v- dqƒ-kv- am-{Xw- D-]-tbm-Kn-°m-hp-∂-Xm-Wv. k¿-°m¿- D-
tk-gv-kv- sS-Ãv- {]-kv-Xp-X- D-Ø-c-hv- {]-Im-cw- \n¿-Ø-em-°n- I-gn-™p.- tI-c-f- ]-©m-b-Øv- F-Iv- Ø-c-hm-Ip-∂- ap-d-bv-°v- \n-›n-X- t]-∏-dn-\v- \n¿-±n-„- Im-em-h-[n-°v- A-\p-h-Zn-°p-∂- kz-Im-cy-
kn-Iyq-´o-hv- Hm-^o-tk-gv-kv- sS-Ãn-s‚- F-√m- t]-∏-dp-I-fpw- C-Xn-\-Iw- X-s∂- P-bn-®n-´p-≈-h-sc- ]- {]-kn-≤o-I-c-W-߃- am-{X-ta- X-Z-\p-kr-X-am-bn- ]-co-£m-lm-fn¬- D-]-tbm-Kn-°p-hm-≥ A-\p-hm-
©m-b-Øv- sS-Ãv- F-gp-Xp-∂-Xn¬- \n-∂pw- H-gn-hm-°n-bn-´p-≠v.- tI-c-f- ]-©m-b-Øv- F-Iv-kn-Iyq-´o-hv- Z-ap-≈q. C-{]-Im-cw Time Table Notification -˛¬ hy-‡-am-bn- ]-d-™n-´p-≈-X-√m-sX- kz-Im-cy- {]-
Hm-^o-tk-gv-kv- sS-Ãn-se- G-sX-¶n-epw- t]-∏-dp-Iƒ- P-bn-°p-hm-≥ D-≈-h¿- ]-©m-b-Øv- sS-Ãn-se- km-[-I¿- {]-kn-≤o-I-cn-®n-´p-≈- tI-c-f- k¿-Δo-kv- dqƒ-kv- Xp-S-ßn-b- H-cp- kz-Im-cy- {]-kn-≤o-I-
X-Z-\p-kr-X-am-b- (Corresponding) t]-∏-dn-\v- tN¿-∂v- P-bn-®m¬- a-Xn-bm-Ip-∂-Xm-Wv.- c-W-hpw ]-co-£m-lm-fn¬- D-]-tbm-Kn-°p-hm-≥ ]m-Sp-≈-X-√. Ip-dn-∏p-I-tfm- hn-h-c-ß-tfm- A-S-
(F) Un∏m¿´vsa‚¬ sSÃv t^m¿ Zn FIvknIyq´ohv B‚ v an\nÃocnb¬ Ãm^v Hm^v ßn-b- _p-°p-I-fpw- ssK-Up-I-fpw,- Aw-Ko-Ir-X- ]p-kv-X-I-ß-fp-sS- km-£y-s∏-Sp-Øn-b- ]-
sI.Fkv.C. t_m¿Uv F∂ hIp∏pXe ]co£bpsS ]gbkne_ n¬ aq∂masØ I¿-∏v- (ssSw- tS-_nƒ- hn-⁄m-]-\-Øn¬- A-\p-h-Zn-®n-´p-≈- H-gn-sI-)- F-∂n-h-bpw- ]-co-£m-
t]∏dmb Eletcrictiy Supply Act {]kvXpX kne_ n¬ ]m mIp∂Xn\v c≠v Ahkcw lm-fn¬- sIm-≠p- h-cp-∂-Xn-\v- A-\p-h-Zn-°p-∂-X-√.- Cu- \n¿-t±-i-߃-°v- hn-]-co-X-am-bn- s]-
(07/2019, 01/2020) \¬Ip∂Xpw Sn t]∏¿ hnPbn°p∂ apdbv°v ]gb kne_ nep≈ cp-am-dp-∂- ]-co-£m¿-∞n-I-fp-sS ]-co-£- A-km-[p-hm-°-s∏-Sp-∂-Xm-Wv.- A-Xn-t\m-sSm-∏w- X-
k¿´n^n°‰v \¬Ip∂Xpw , 1/2019 apX¬ ]cnjvIcn® kne_ nep≈ Eletcrictiy Act 2003, s∂- I-Ωo-j-\v- D-Nn-X-sa-∂v- tXm-∂p-∂- a-‰v- in-£m- \-S-]-Sn-I-fpw- kzo-I-cn-°p-∂-Xm-Wv.- kn-e-
Companies Act 2013 & Rules Dw AXnt\msSm∏w ]pXpXmbn Dƒs∏SpØnb Goods and _-kn-s‚- t\-¿°v (with books) F∂v F-gp-Xn-bn-´n-√m-Ø- ]-co-£-Iƒ- _p-°p-I-fp-sS- k-lm-b-
Services Tax, Indian Cotnract Act 1872-˛ Dw ]m mIp∂h¿°p am{Xw ]pXnb kne_ nep≈ an-√m-sX- F-gp-tX-≠-Xm-Wv.- a-‰v- \n¿-t±-i-߃- A-Uv-an-j-≥ Sn-°-‰n-s\m-∏w- e-`n-°p-∂-Xpw- A-
k¿´n^n°‰v \¬Ip∂XpamWv. h- hm-bn-®v- Ir-Xy-am-bn- ]m-en-t°-≠-Xp-am-Wv.-
(_n) Annexure – A bn¬ 24˛m--˛aXmbn sImSpØncn°p∂ Kerala Jail Officers Test- s‚ 17. (F) sam-ss_¬- t^m-¨,- ªq-Sq-Øv,- hm-°v-am-≥,- Im¬-°p-te-‰¿,- kv-am¿-´v- hm-®v- Xp-S-ßn- hn-h-
H∂masØ t]∏¿ ]gb kne_ n¬ ]m mbh¿°v Sn t]∏¿ ]pXnb kne_ n¬ c-hn-\n-a-b-Øn-\p-≈- F-√m- C-e-t{Œm-Wn-Iv- D-]-I-c-W-ß-fpw ]-co-£m- Iym-º-kn¬- I¿-i-\-am-
At]£n®p hnPbn°p∂ apdbv°v ]pXnb kne_ n¬ D≈ k¿´n^n°‰v \¬Ip∂XmWv. bn- \n-tcm-[n-®n-cn-°p-∂p.- C-Ø-cw- D-]-I-c-W-߃- ]-co-£m-lm-fn-\p-≈n¬- ssI-h-iw- h-bv-°p-
8. F-√m- sS-Ãp-I-fpw- `m-Kn-I-am-bn- ]m- m-Im-hp-∂-Xm-Wv.- A-Xp-sIm-≠v- ]-co-£m¿-∞n-Iƒ-°v- A- ∂- ]-co-£m¿-∞n-I-fp-sS- ]-co-£- A-km-[p-hm-°p-∂-Xv- Dƒ-s∏-sS-bp-≈- in-£m- \-S-]-Sn-Iƒ- I-
h¿- ]m- m-tI-≠- sS-Ãp-Iƒ- ap-gp-h-\m-tbm- H-t∂m- A-Xn-e-[n-I-tam- t]-∏-dp-Iƒ-°v- am-{X-am- Ωo-j-≥ ssI-s°m-≈p-∂-Xm-Wv.-
tbm- tN-cp-hm-\p-≈- kzm-X-{¥yw- D-≠m-bn-cn-°pw- ONLINE am-Xr-I-bn-ep-≈- sS-Ãp-I-fp-sS- k-a- 18. ]co-£m- Np-a-X-e- h-ln-°p-∂- No-^v- kq-{]-≠n-t\m-tSm- A-kn-Ã-‚ v- kq-{]-≠n-t\m-tSm- A-Uo-j-
bw- A-°u-≠v- sS-Ãv- (tem-h¿-)- sI.-F-kv.-B¿,- A-°u-≠v- sS-Ãv- (l-b¿-)- sI.-F-kv.-B¿,- W¬- No-^v- kq-{]-≠n-t\m-tSm-A-]-a-cym-Z-bm-bn- s]-cp-am-dp-I-tbm- ]-co-£-bn¬- G-sX-¶n-epw- X-
A-°u-≠v- sS-Ãv- t^m¿- F-Iv-kn-Iyq-´n-hv- Hm-^o-tk-gv-kv- t]-∏¿- II (sI.-F-kv.-B¿-)- F-Iv-ssk- c-Øn-ep-≈- {I-a-t°-Sp-Iƒ- Im-Wn-°p-I-tbm- J-fin-I- 17 se- \n¿-t±-i-߃-°v- hn-]-co-X-am-bn-

6 ]nFkvkn _p≈‰n≥ 2020 Pq-sse- 15


]-co-£m-lm-fn¬- _p-°p-Iƒ- sIm-≠p- h-cn-I-tbm- sN-øp-∂-h-cp-sS- ]-co-£- A-km-[p-hm-°-s∏- Annexure - A
Sp-∂-Xm-Wv.- A-Xn-\p- ]p-d-ta- A-h-sc- tI-c-f- ]-ªn-Iv- k¿-Δo-kv- I-Ωo-j-≥ \n-›-bn-°p-∂- Im-e-
tØm-fw- Un-∏m¿-´v-sa-‚¬- ]-co-£-Iƒ- F-gp-Xp-∂-Xn¬- \n-∂pw- hn-e-°p-∂-Xm-Wv.- ta¬-∏-d-™- Name of Test Syllabus
\-S-]-Sn-Iƒ-°p- ]p-d-ta- a-‰v- D-Nn-X-am-b- \-S-]-Sn-Iƒ-°m-bn- _-‘-s∏-´- h-Ip-∏p- ta-[m-hn-I-tfm-Spw- 1. Secretariat Manual Test (One Paper) The Kerala Secretariat Office Manual
hn-Pn-e-≥kv- Un-∏m¿-´v-sa-‚ v- U-b-d-Œ-tdm-Spw- ip-]m¿-i- sN-øp-∂-Xm-Wv.- I-Ωn-j-\w-K-ß-sf-tbm,- 2. District Office Manual Test (One Paper The District Office Manual
I-Ωo-j-s‚- Ãm-^n¬-s∏-´- B-sc-sb-¶n-ep-tam,- ]-co-£-I-s\-tbm- ]-co-£- kw-_-‘n-®- Im-cy- 3. Manual of Office Procedure Test (One Paper) Manual of Office Procedure for use in Offices other
߃-°m-bn- kzm-[o-\n-°p-hm-≥ {i-an-°p-I-tbm- A-Xn-\v- a-‰m-sc-sb-¶n-epw- \n-tbm-Kn-°p-I-tbm- than Secretariat
sN-øp-∂-h¿-°pw- ta¬-∏-d-™- in-£- \¬-Ip-∂-Xm-Wv.- 4. Departmental Test for the Staff of the Kerala The Kerala Public Service Commission Office Manual
19.- -Un-∏m¿-´v-sa-‚¬- ]-co-£-bv-°v- A-t]-£- kzo-I-cn-°p-∂- A-h-km-\- Xo-b-Xn- h-sc- ]-co-£m¿- Public Service Commission
∞n-Iƒ-°v- t]-∏-dp-Iƒ-/-ta-J-e- F-∂n-h- am-‰p-hm-\p-≈- A-h-k-cw- A-h-cp-sS- s{]m-ss^-en¬- 5. KSRTC Manual Test The Kerala State Road Transport Corporation Manual
e-`y-am-Ip-∂-Xm-Wv.- ]-co-£m-t]-∏-dp-Iƒ- ]-co-£m¿-∞n-Iƒ- kz-bw- sX-c-s™-Sp-°p-∂-Xn- 6. PWD Manual Test The Kerala P W D Manual and additions
\m¬- A-h-km-\- Xo-b-Xn-°p- ti-jw- bm-sXm-cp- Im-c-W-h-im-epw- A-\p-h-Zn-°-s∏-´- t]-∏-dp-I- amendment to it from time to time (With Books)
fn¬- am-‰w- \¬-Ip-∂-X-√.- 7. Account Test (Lower) – (4 Papers) 1. Kerala Service Rules (With Books)
-(F-)- ]-co-£-bp-sS- sk-‚-dp-Iƒ- am-‰n-°n-´-W-sa-∂p-≈- A-t]-£-Iƒ- km-[m-c-W-K-Xn-bn¬- ]- 2. Kerala Financial Code Volumes I and II and Kerala
cn-K-Wn-°p-∂-X-√.- F-∂m¬- {Sm-≥kv-^¿-/-s{S-bn-\nw-Kv- aq-ew- am-‰n-°n-´-W-sa-∂v- B-{K-ln-°p-∂- Budget Manual (With Books)
h¿- A-Uv-an-j-≥ Sn-°-‰v- In-´n-b-Xn-\p- ti-jw- _-‘-s∏-´- D-Ø-c-hv- k-ln-Xw- ]-co-£- Xp-S-ßp- 3. Kerala Account Code Volume I (With Books)
and Introduction to the Indian Government
∂-Xn-\p- ap-ºv- X-s∂- tI-c-f- ]-ªn-Iv- k¿-Δo-kv- I-Ωo-j-≥ h-Ip-∏p-X-e- ]-co-£m-hn-`m-Kw- tPm- Accounts and Audit (Vth Edition except Chapters
bn-‚ v- sk-{I-´-dn-bv-°v- A-t]-£- \¬-tI-≠-Xm-Wv.- A-Ø-cw- tI-kp-I-fn¬- e-`y-X-bv-°-\p-k-cn- 12, 26, 27, 28 and 29) (Without Books).
®v- ]-co-£m-tI-{μ-߃- am-‰n- \¬-Ip-∂-Xm-Wv.- I-Ωo-j-s‚- B-^o-kn¬- \n-∂pw- e-`n-°p-∂- tc- 4. The Kerala Treasury Code Volume I and II
Jm-aq-e-am-b- A-\p-hm-Zw- Iq-Sm-sX- sk-‚-dp-I-fpw- t]-∏-dp-I-fpw- am-dn- F-gp-Xp-∂- ]-co-£m¿-∞n- and Kerala Account Code Volume II (With Books).
I-fp-sS- ]-co-£m-^-ew- A-km-[p-hm-°-s∏-Sp-∂-Xm-Wv.- ]-co-£m¿-∞n-Iƒ-°v- X-ß-fp-sS- C-„- 8. Account Test (Lower) for the Ministerial 1. Kerala Service Rules (With Books)
{]-Im-cw- ]-co-£m-tI-{μ-߃- sX-c-s™-Sp-°p-∂-Xn-\v- H-cp- Im-c-W-h-im-epw- kzm-X-{¥yw- D- and Executive Staff of the K S E Board 2. Kerala Financial Code Volumes I and II and the
≠m-bn-cn-°p-∂-X-√.- F-∂m¬- Region, Region-¬- Dƒ-s∏-Sp-∂- Pn-√-Iƒ- ap-≥K-W-\m-{I-a-Øn¬- (3 Papers) Kerala Budget Manual (With Books).
sX-c-s™-Sp-°m-hp-∂-Xpw sX-c-s™-Sp-Ø- Region Xs∂bmWv Online Application - ¬ tc-J- 3. Elements of Commercial Accounts &
s∏-Sp-Øn-b-sX-∂pw- D-d-∏p-h-cp-tØ-≠-Xm-Wv.- A-t]-£-Iƒ- A-b-bv-°p-∂- k-a-b-Øv- ]-co- Book-keeping (including basic concepts of Company
£m¿-∞n-Iƒ- C-°m-cyw- {]-tXy-Iw- {i-≤n-t°-≠-Xm-Wv. h-Ip-∏p-X-e- ]-co-£m- kw-_-‘-am- Accounts excluding Partnership Accounts)
bp-≈- I-Øn-S-]m-Sp-Iƒ- F-√mw- tPmbn‚ v sk{I´dn (hIp∏pXe ]co£m hn`mKw), (Any Financial Accounting book prescribed by any
recognized Universities in Kerala)
tIcf ]ªnIv k¿Δokv IΩoj≥, ]´w, Xncph\¥]pcw, ]n≥tImUv - 695 004 F∂
hnemkØn¬ Bbncnt°≠XmWv. 9. Account Test for Executive Officers 1. Kerala Financial Code Volumes I and II.
(2 Papers) The Kerala Account Code Volume I and Kerala
20. F-Iv-ssk-kv- Un-∏m¿-´v-sa-‚ n-s‚- kv-s]-jy¬- dqƒ- t`-Z-K-Xn-sb- Xp-S¿-∂v- tI-c-f- ]-ªn-Iv- k¿- Budget Manual (Chapters I to IV, VI and VII) (With Books).
Δo-kv- I-Ωo-j-≥ t\-cn-´p- \n-b-an-°p-∂- {]n-h-‚o-hv- B-^o-k¿-am¿-°v- s{]m-t_-j-\p-th-≠n- 2. Kerala Service Rules (With Books).
\-S-Øp-∂- h-Ip-∏p-X-e- ]-co-£-Iƒ- (Excise Test Part A-I &II Papers, Part B-III Paper (MOP) F- 10. Account Test (Higher) – 4 Papers Part I
Iv-ssk-kv- Km¿-Uv- X-kv-Xn-I-bn-ep-≈-h¿-°v- {]n-h-‚o-hv- B-^o-k¿- X-kv-Xn-I-bn-te-bv-°p-≈- 1. Kerala Financial Code Volumes I,II and Kerala Budget
s{]m-tam-j-\v- _m-[-I-am-°n-bpw- F-Iv-ssk-kv- Km¿-Up-am¿-°v- \-S-Øn-h-∂n-cp-∂ ''Depart- Manual (With Books).
mental Test for Excise Guards as Preventive Officers" F∂ ]co£ \n¿Øem°nbpw 20-8- Part II
2011 se G.O.(P)No.26/2011/P&ARD {]Im-cw- k¿-°m¿- D-Ø-c-hp-]p-d-s∏-Sp-hn-®n-cp-∂p.- 2012 1. Introduction to Indian Government Accounts
P-\p-h-cn-bn-se- h-Ip-∏p-X-e- ]-co-£-Iƒ- ap-X¬- Sn- D-Ø-c-hn-\v- {]m-_-eyw- \¬-In- \-S-∏n-em- and Audit (Vth edition except Chapters 12, 26, 27,
°n- h-cn-I-bm-Wv.- B-b-Xn-\m¬- h-Ip-∏p-X-e- ]-co-£-bv-°v- A-t]-£n-°p-∂- F-Iv-ssk-kv- 28 and 29) (Without Books). The Constitution of
Km¿-Uv- X-kv-Xn-I-bn-ep-≈-h¿- {]n-h-‚o-hv- B-^o-k¿- X-kv-Xn-I-bn-ep-≈-h¿-°v- I-Ωo-j-≥ C- India (With Books) and Kerala Account Code
t∏mƒ- \-S-Øn- h-cp-∂- h-Ip-∏p-X-e- ]-co-£-I-fp-sS- t]-∏-dp-Iƒ- sXcs™Spt°≠XmWv. Volume I (With Books).
2. Kerala Treasury Code Volumes I and II and
21. Xmsg ]dbp∂ \yq\XIfp≈ At]£Iƒ \ncp]m[nIw \nckn°p∂XmWv. the Kerala Account Code Volume II (With Books).
1. aXnbmb At]£m ^okv C√mØ At]£Iƒ. 3. Kerala Service Rules (With Books).
2. ]co£m^okv ASbv°p∂Xn¬ \n∂pw Hgnhm°s∏Sp∂Xn\p≈ A¿lX C√msX 10A. Account Test (Higher) – 5 papers Part I
kuP\y Ahkcw e`n°p∂Xn\v At]£n®hcpsS At]£Iƒ. for those working in P W D 1. Kerala Public Works Account Code and
3. Hcp k¿´n^n°‰n\mhiyamb t]∏dpIƒ°v apgph\mtbm `mKnIamtbm kuP\y Ahkcw Kerala Account Code Volume III (With Books).
Hcp XhW tcJs∏SpØpIbpw ]n∂oSv kuP\y AhkcØn\v At]£n°pIbpw 2. Kerala Financial Code Volumes I, II and Kerala
sNbvXn´p≈h¿. Budget Manual. (With Books).
4. \n¿t±i {]Imca√mØ t^mt´mtbmSpIqSnb At]£Iƒ. Part II
{]kvXp-X- \yq-\-X-Iƒ- G-sX-¶n-epw- L-´-Øn¬- I-s≠-Øp-I-bm-sW-¶n¬- A-dn-bn-s∏m- 1. Introduction to Indian Government Accounts
∂pw- Iq-Sm-sX- A-t]-£- \n-c-kn-°p-hm-\pw- ]-co-£m-^-ew- A-km-[p-hm-°p-hm-\pw- I-Ωo- and Audit (Vth edition except Chapters 12, 26, 27,
j-\v- A-[n-Im-cw- D-≠m-bn-cn-°p-∂-Xm-Wv.- 28 and 29) (Without Books). The Constitution of
India (With Books) and Kerala Accounts Code Volume I
22. Xmsg ]dbp∂ \yq\XIfp≈hcpsS ]co£m^ew Akm[phm°p∂XmWv. (With Books).
1. AUvanj≥ Sn°‰nse km£ys∏SpØepIƒ bYmhn[n \n¿Δln°mXncn°pI. 2. Kerala Treasury Code Volumes I and II and
2. ^o-kv- ku-P-\yw- A-t]-£-bn¬- A-h-Im-i-s∏-Sp-I-bpw- B-b-Xv- sX-fn-bn-°p-∂- k¿-´n-^n- the Kerala Account Code Volume II (With Books).
°-‰v- lm-P-cm-°m-Xn-cn-°p-I-bpw- sN-øp-I.- 3. Kerala Service Rules (With Books).
3. AUvanj≥ Sn°‰v {]Imcw A\phZn°mØ t]∏dpIƒ°v ]co£ FgpXpI. 10B. Account Test (Higher) – 4 papers Part I
4. AUv a nj≥ Sn°‰nse t^mt´mbv ° p apIfn¬ a‰p t^mt´m H´n®v ]co£bv ° p for those working in KSEB 1. Kerala Public Works Account Code (With Books).
lmPcmIpI. 2. Kerala Financial Code Volumes I, II and Kerala
23. AUvanj≥ Sn°‰v Budget Manual. (With Books).
]-co-£m¿-∞n-Iƒ- A-Uv-an-j-≥ Sn-°-‰v- Xn-cn-®-dn-b¬- Im¿-Uv- F-∂n-h- ]-co-£m- lm- Part II
fn¬- lm-P-cm-t°-≠-Xpw- ]-cn-tim-[-\-bv-°m-bn- A-[n-Ir-X¿-°v- ssI-am-td-≠-Xp-am-Wv.- A- 1. Introduction to Indian Government Accounts
Uv-an-j-≥ Sn-°-‰v- lm-P-cm-°m-Ø- ]-£w- ]-co-£- F-gp-Xp-hm-≥ A-\p-h-Zn-°p-∂-X-√.- A- and Audit (Vth edition except Chapters 12, 26, 27,
28 and 29) (Without Books). The Constitution of
Uv-an-j-≥ Sn-°-‰v- km-£y-s∏-Sp-Øp-tºmƒ- ]-co-£m¿-∞n-bp-sS- H-∏v,- t^m-t´m,- t]-cv- F-∂n- India (With Books)
h-bpw- {^o-Nm-≥kv- A-h-Im-i-s∏-Sp-I-bm-sW-¶n¬- B-b-Xpw- ]-cn-tim-[n-®v- ta-e-[n-Im-cn- 2. Kerala Service Rules (With Books).
_-‘-s∏-´- tIm-f-ß-fn¬- am¿-°v- sN-bv-Xp-sh-∂pw- Hm-^o-kv- ap-{Z-tbm-sSm-∏w- km-£y- 11. Kerala P W D Test (2 Papers) 1. Kerala P W D Code (With Books)
s∏-Sp-Øp-∂- ta-e-[n-Im-cn-bp-sS- H-∏v,- t]-cv- ,- X-kv-Xn-I-bp-sS- t]-cv- F-∂n-h-tbm-tcm-∂pw- hy- 2. Kerala P W D Account Code (With Books)
‡-am-bn-Ø-s∂- A-Uv-an-j-≥ Sn-°-‰n¬- tc-J-s∏-Sp-Øn-bn-´p-≠v- F-∂pw- D-d-∏p- h-cp-tØ-≠- 12. Departmental Test for the Ministerial Staff 1. Kerala P W D Code (With Books)
Xm-Wv.- B-^o-kv- ko¬- ta-e-[n-Im-cn-bp-sS- Hu-tZym-Kn-I- ]-Z-hn-°v- sX-fn-hm-bn- kzo-I-cn-°p- of the K S E Board (5 Papers) 2. Kerala P W D Account Code (With Books)
∂-X-√.- A-t]-£-I-≥ X-s∂- B-^o-kv- ta-e-[n-Im-cn-bm-sW-¶n¬- A-t±-l-Øn-s‚- ta-e-[n- 3. Electricity Act 2003 (without books)
Im-cn-bp-sS- ta-sem-∏pw- hm-ßn-t°-≠-Xm-Wv.- C-h-bn¬- G-sX-¶n-ep-sam-∂v- hn-´p-t]m-Ip-∂- Companies Act 2013 & Rules (with books)
Xn-\m-epw- A-]q¿-Æ-tam,- A-hy-‡-tam- B-b- km-£y-s∏-Sp-Ø-ep-Iƒ- Im-c-Ww- ]-co- 4. Departmental Manual of Office Procedure
£m¿-∞n-Iƒ-°v- ]-co-£- F-gp-Xp-hm-\p-≈- A-h-k-cw- \-„-am-Ip-∂-Xm-Wv.- 5. Goods & Services Tax (with books)
24. h-Ip-∏p-X-e- ]-co-£-Iƒ-°v- Hm-¨-sse-\m-bn- k-a¿-∏n-®- A-t]-£-I-fp-sS- B-Zy-L-´- kq-£v-a- ]- Indian Contract Act, 1872 (without books)
cn-tim-[-\-bn¬- km-[p-hm-bn- I-s≠-Øp-∂-h-sc- am-{Xw- tkm-]m-[n-I-am-bn- ]-co-£- F-gp-Xp-hm-≥ Note:- Sn sSÃv ]gb kne_kn¬ `mKnIambn hnPbn®h¿°v [3˛-asØ t]∏dmb Eletcrictiy
A-\p-h-Zn-°p-∂-Xm-Wv.- ]-co-£m-lm-fn-se- hn-Z-Kv-[- ]-cn-tim-[-\-bn¬- G-sX-¶n-epw- X-c-Øn-se- Supply Act (Chapters I to IV and VI) Store Accounting Rules, Tariff and Revenue Accounting Rules]
{I-a-t°-Sp-Iƒ- I-s≠-Øp-∂-h-cp-sS- ]-co-£m-^-ew- A-km-[p-hm-°p-∂-Xm-Wv.- 3˛-asØ t]∏¿ ]gb kne_kn¬ Xs∂ FgpXn hnPbn°p∂Xn\v Pqsse 2019, P\phcn 2020
25. At]£Iƒ hnPbIcambn ka¿∏n®p (Successfully uploaded/Received) F-∂X - p-sIm-≠v- se hIp∏pXe ]co£Ifnembn 2 (c≠v) Ahkc߃ \¬Inbncp∂p. tImhnUv 2019 s‚
A-t]-£I - ƒ- A-¥n-aa - m-bn- kzo-Ic - n-°s
- ∏-´p- F-∂v- [-cn-t°-≠X - n-√.- A-t]-£I - f - p-sS- kq- hym]\w aqew P\phcn 2020 se {]kvXpX t]∏dns‚ ]co£ \SØnbn´n√. AXn\m¬
£va - - ]-cn-tim-[\- - \-SØ
- n-bX - n-\v- ti-jw- am-{X-ta- A-t]-£I - f
- p-sS- kzo-Im-cy-X- kw-_‘ - n- P\phcn 2020 ¬ Sn t]∏dn\p AUvan‰v sNbvXncp∂ ]co£m¿∞nIƒ°v Pqsse 2020¬ Sn
t]∏¿ ^oknfthmSp IqSn FgpXphm\p≈ Ahkcw \¬Ip∂XmWv. CXn\mbn ho≠pw
®v- A-dn-bp-hm-≥ km-[n-°p-Ib - p-≈q.- At]£ ka¿∏nt°≠Xn√.
26. ]co£m¿∞nIƒ Region Xncs™Sp°p∂ kabØpw e-payment Bbn ^okv HSp°p∂ 13. Departmental Test for Executive Staff of 1. Kerala P W D Code (With Books).
kabØpw \¬Ip∂ 'Alert' IrXyambn {i≤n®v XpS¿\S]SnIƒ kzoIcnt°≠XmWv. K S E Board (4 Papers) 2. Kerala P W D Accounts Code (With Books).
27. At]£I≥ Hcp s{]mss^eneqsS Xs∂ At]£ ka¿∏n®v _‘s∏´ t]∏dpIƒ 3. Electricity Act 2003 (without books)
hnPbn®m¬ am{Xta k¿´n^n°‰v \¬IpIbp≈q. c≠v s{]mss^¬ hgn At]£ \¬In Companies Act 2013 & Rules (with books)
hnPbn® tijw k¿´n^n°‰v Bhiys∏´m¬ \¬Ip∂X√. Hcp ]co£bpsS F√m 4. Goods & Services Tax (with books)
t]∏dpIfpw H‰ s{]mss^¬ hgn Xs∂ At]£n®p hnPbn®ncn°Ww. Hcp ]co£m¿∞n Indian Contract Act, 1872 (without books)
H∂n¬ IqSpX¬ s{]mss^¬ kr„n°m≥ ]mSp≈X√. Note:- Sn sSÃv ]gb kne_kn¬ `mKnIambn hnPbn®h¿°v [3˛m-asØ t]∏dmb Eletcrictiy
28. GsX¶nepw ImcWhim¬ hIp∏pXe ]co£Iƒ d±m°pItbm, am‰nshbv°pItbm Supply Act, Eletcrictiy Act and Rules, Store Accounts, Tariff and Revenue Accounting Rules] 3-˛m-asØ t]∏¿
sNøp∂ ]£w BbXv kw_‘n® hnhc߃ ]{X Zriyam[ya߃ hgn am{Xw ]gb kne_kn¬ Xs∂ FgpXn hnPbn°p∂Xn\v Pqsse 2019, P\phcn 2020 se hIp∏pXe
Adnbn°p∂XmWv. ]co£m¿∞nIƒ°v hy‡nKX satΩm \¬Ip∂X√. ]co£Ifnembn 2 (c≠v) Ahkc߃ \¬Inbncp∂p. tImhnUv 2019 s‚ hym]\w aqew
H∏v P\phcn 2020 se {]kvXpX t]∏dns‚ ]co£ \SØnbn´n√. AXn\m¬ P\phcn 2020 ¬ Sn
tIcf ]ªnIv k¿Δokv IΩoj≥ kmPp tPm¿÷v, sk{I´dn t]∏dn\p AUvan‰v sNbvXncp∂ ]co£m¿∞nIƒ°v Pqsse 2020¬ Sn t]∏¿ ^oknfthmSp
]´w, Xncph\¥]pcw - 695 004 IqSn FgpXphm\p≈ Ahkcw \¬Ip∂p. CXn\mbn {]tXyIw At]£ ka¿∏nt°≠Xn√.

2020 Pq-sse- 15 ]nFkvkn _p≈‰n≥ 7


14. The Kerala Municipal Tests (3 Papers) 1. Kerala Service Rules (With Books). including Precis and Draft writing.
2. Kerala Financial Code Volumes I and II and the (b) Principles and Procedure of Audit of Fund Accounts.
Kerala Budget Manual, Kerala Account Code Vol.I 18. Kerala State Probation Test (4 Papers) Part- I
and II (With Books). 1. Indian Penal Code
3. Act and Rules, Special Services Rules and 2. Criminal Procedure Code, 1973 (Act 2 of 1974)
Standing Orders as described hereunder (With Books). Security Section (Chapter VIII – Sections 106 to 124)
(a) Kerala Municipalities Act and Rules. Maintenance of Public Order and Tranquility
(b) The Kerala Municipal Corporation Act, 1961. (Chapter X Sections 129-132 G.O.Ms 3/76/LA and
(c) Local Authorities Loans Act and Rules. SWDdated 5-1-1976)
(d) Local Authorities Entertainment Tax Act and Rules. Part-II
(e) Places of Public Resort Act and Rules. 1.(a) Probation of Offenders Act, 1958 Central and the
(f) Public Health Act and Rules. Kerala Probation of Offenders Rules, 1960
(g) Food Adulteration Act and Rules. (b) Immoral Traffic Prevention Act, 1986 and the Rules
(h) Town Planning Act and Rules. framed thereunder.
(i) Cattle Trespass Act and Rules. (c) Juvenile Justice Act 1986 and the Rules framed
(j) Other Acts and Rules prescribed from time to time. thereunder and
(k) Special Service Rules framed for Local Body Employees. (i) Juvenile Justice (Care and Protection of Children)
(l) Standing Orders in respect of Municipal Matters. Act 2000 (Central Act)
15. Municipal Department Test (One Paper) 1. Act and Rules, Special Service Rules and (ii) Juvenile Justice (Care and Protection of Children)
Standing Orders as described hereunder (with books). Rules 2003 (State Rules)
(a) Kerala Municipalities Act and Rules. (iii) Juvenile Justice (Care and Protection of Children)
(b) The Kerala Municipal Corporation Act, 1961. Amendment Act 2006 (Central Act)
(c) Local Authorities Loans Act and Rules. (iv) Juvenile Justice (Care and Protection of Children)
(d) Local Authorities Entertainment Tax Act and Rules. Rules 2007 (Central Model Rules 2007)
(e) Places of Public Resort Act and Rules. 2. Principles of the Probation System (Probation and
(f) Public Health Act and Rules. related measures- A publication issued by the United Nations)
(g) Food Adulteration Act and Rules. 19. Test on Kerala Police Manual Police Manual (with books)
(h) Town Planning Act and Rules. 20. Test on Manual of Office Procedure (Police) Manual of Office Procedure (Police)
(i) Cattle Trespass Act and Rules.
21. Departmental Test for the Ministerial Staff of the 1. Police Manual (with books)
(j) Other Acts and Rules prescribed from time to time.
Vigilance Division (2 Papers) 2. Manual of Office Procedure for Officers other than
(k) Special Service Rules framed for Local Body Employees.
the Secretariat.
(l) Standing Orders in respect of Municipal Matters
(Common paper under item 14 (3) above). 22. Forest Test (For Executive and Controlling 1. General Law
Staff) (3 papers) (a) The Kerala Forest Act and Rules there under
16. Local Fund Audit Department Test (Higher) 1. Acts and Rules as described hereunder (with books).
(b) The Kerala Land Acquisition Act
(3 Papers) (a) Constitution of India.
(c) The Boundary Act
(b) Kerala Municipal Act 1994 and the Rules thereunder.
(d) The Cattle Trespass Act
(c) The Court of Wards Act and Rules thereunder.
(e) The Indian Penal Code Chapters 1 to 5, 9 to
(d) LFAD Act and Rules thereunder.
11, 17, 18 and 23 and
(e) Kerala Panchayat Raj Act 1994.
(f) Indian Criminal Procedure Code, 1973
(f) The Kerala Local Authorities Entertainment Tax
(Chapters1,5,6,7,15,16,19, 20, 23, 24,26,27 and 30)
Act and the Rules thereunder.
2. Law – The Kerala Forest Act and Rules there
(g) The Kerala Local Authorities Loans Act and Rules
under (with books)
thereunder.
3. Procedure – The Kerala Forest Code and
(h) The Kerala Places of Public Resort Act and
Departmental Rules (with books)
the Rules thereunder.
(i) The Public Health Act and the Rules thereunder. 23. Forest Test (for Clerical and Protective Staff) 1. The Kerala Forest Code (with books)
(j) The Food Adulteration Act and the Rules thereunder. (2 papers) 2. Law – The Kerala Forest Act and Rule there under
(k) The Town Planning Act and the Rules thereunder. (with books)
(l) The Kerala Cattle Trespass Act and the Rules 24. Kerala Jail Officers Test (4 Papers) 1. (a) Indian Penal Code
thereunder. (b) Criminal Procedure Code
(m) The Madras Hindu Religious and Charitable (c) Kerala Prisons and Correctional Services
Endowments Act and Rules thereunder. (Management) Act 2010 Act 9 of 2010 of the Kerala
(n) The Travancore Cochin Hindu Religious Prisons and Correctional Services Management
Institutions Act. Rules 2014
(o) The Charitable Endowments Acts and Rules (d) Mental Health Act, 1987
thereunder. 2. Sociology, Penology and Criminology
(p) The Kerala University Act and the Statutes 1. Test in (1) Close Order drill (2) Lathi drill,
thereunder. (3) Weapon Training and (4) Revolver firing (Practical Test)
(q) The Cochin University Act and the Statutes 4. First Aid, Personal Hygiene and General Sanitation
thereunder. 25. Kerala Jail Subordinate Officers Test 1. The Kerala Prisons and Correctional
(r) The Calicut University Act and the Statutes (1 Paper) Services (Management) Act, 2010 Act 9 of 2010 of the
thereunder. Kerala Prisons and Correctional Services Management
(s) The Kerala Agricultural University Act and Rules 2014
the Statutes thereunder. 26. Kerala Co-operative Test (2 Papers) 1. Elements of Banking
(t) The Kerala State Housing Board Act and the 2. Principles of Co-operation and the Co-operative
Rules thereunder. Societies Act and Rules issued thereunder. The
Note:- Panchayat Manual and the Kerala Municipal following reference books will be used by the
Corporation Manual published by Government candidate for the preparation of the Test.
can be used as reference books as per Banking
G.O.(Ms.) No.248/84/Fin. Dated; 9.5.1984. (i) Banking Law and Practice – By Tannan
2. Finances of Local Bodies and Principles of (ii) Modern Banking in India – By S.K.Muranjan
Local Fund Audit, Principles and Procedure in the Co-operation
Indian Audit Code and Audit Manual with special (i) Co-operation – Law and Practice – By Calvert
reference to Local Fund Account. (with books) (ii) Co-operation at Home and Abroad – By C.R.Fay
3. Book-keeping and Accountancy. (iii) Co-operation in India (1962 Edition)- By
17. Local Fund Audit Department Test (Lower) 1. Acts and Rules (with Books). Prof.Bhagatswaroopp.
(2 Papers) (a) LFAD Act and Rules thereunder. (iv) Theory and Practice of Co-operation in India –
(b) Kerala Municipal Act 1994 and the Rules thereunder. By Prof.Kulkarani
(i) Kerala Municipal Act 1994 (Chapters V, VI Candidates should study on the Co-operative Societies
and schedules II & III) and the Rules thereunder. Act and Rules and the Madras Co-operative Manual
(ii) The Kerala Municipalities Act (Chapters V, written by Sri.J.C.Rayaon for Co-operation.
VI, XIV, XVI and schedule II) and the rules thereunder. 27. Canal Rules Test (One Paper) Canal Rules and Regulations Travancore and Cochin.
(c) The Kerala Panchayat Raj Act 1994 and the 28. Agricultural Income-tax and Sales-tax Test 1.(a) The Kerala General Sales-tax Act, 1963
Rules thereunder. (3 papers) and the Rules thereunder (with books)
(d) Other Enactments: (b) The Central Sales-tax Act, 1956, the Central Sales-
(i) The Charitable Endowments Act and the tax (Registration and Turnover) Rules, 1957 and the
Rules thereunder. Central Sales-tax Kerala Rules, 1967 (with books)
(ii) The Madras Hindu Religious and Charitable (c) Goods and Services Tax
Endowments Act and the Rules thereunder. 2. Agricultural Income-tax Act and the Rules
(iii) The Travancore – Cochin Hindu Religious thereunder (with books)
Institutions Act. 3. Book-keeping & Accountancy
Panchayat Manual and the Kerala Municipal 29. Civil Judicial Test ( 2 Papers) 1. (a) Indian Civil Procedure Code (With Books)
Corporation Manual published by Government Only Bare Acts will be allowed. (b) The Kerala Civil Rules of Practice (With Books).
can be used as reference books as per G.O.(Ms.) 2. (a) The Indian Limitation Act (With Books)
No.248/84/Fin. Dated; 9.5.1984. (b) The Kerala Civil Courts Act (With Books).
2. General Knowledge, Precis and Drafting . (c) The Kerala Courts Fee and Suit Valuation Act (with books).
(a) Office Procedure in Local Fund Audit Office

8 ]nFkvkn _p≈‰n≥ 2020 Pq-sse- 15


(d) The Kerala Stamp Act (With Books). Questions in Compartment ‘A’ will be compulsory for
30. Criminal Judicial Test (2 Papers) 1. (a) Criminal Procedure Code, 1973 (Act 2 of 1974) all the candidates and they will be given option to
Only Bare Acts will be allowed. (With Books). answering one of the questions in ‘B’.
(b)The Criminal Rules of Practice Kerala,1982 (a) Compartment ‘A’ will contain question on:
(With Books). (1) The Transfer of Property Act.
2. The Indian Penal Code (With Books). (2) The Evidence Act.
31. Panchayat Test (4 Papers) 1. Kerala Panchayat Raj Act 1994 and Rules (With Books) (3) The Special Marriage Act (Central Act 43 of 1954)
excluding subject specified under Paper III with specific and the Kerala Special Marriage Rules, 1958.
reference to citizens charter, Ombudsman, Tribunal for (4) The Kerala Document Writers Licence Rules.
LSGI’s etc. (b) Compartment ‘B’ will contain questions on:
2. Allied Acts and Rules including KMBR (1)The Travancore Chitties Act and Rules thereunder.
Registration & Birth & Death Act 1969, Hindu Marriage (2) The Cochin Kuries Act and the Rules.
Act 1955, Local Fund Audit Act 1994, Registration of (3) The Travancore –Cochin Societies Registration Act
marriages (common) Rules 2008,Cinema Registration (Act XII of 1958); and
Act 1958, Local Bodies Entertainment Tax Act 1961, (4) The Madras Societies Registration Act (One full
Public Health Act 1955, (T.C.), Public Health Act 1939 (Madras) question will be set on each of the 4 items above).
3. Acts, Rules, Manuals, Government Orders/ 34 [A]. Departmental Test on laws relating to (1) Motor Vehicles Act, 1988 and Central Motor
Circulars in respect of Accounts, Audit (LF, AG, Motor Vehicles for the Members of the Kerala Vehicles Rules 1989 and the Kerala Motor
Social) Budgeting, Store Purchasing, Public Works Transport Subordinate Service and the Ministerial Vehicles Rules, 1989 (With Books).
Governing the PRIs and functions transferred to PRIs. Staff of the Motor Vehicles Department (2 Papers). (2) Kerala Motor Vehicles Taxation Act, 1976 and the
4. Constitution 73rd, 74th Amendments,Provisions of Rules made thereunder (With Books)
Writ Jurisdiction (G.O.(P)215/76/PW dated; 22.9.1976).
Cr.PC 1973 – Chapter VI (of process to compel B. Second Class Language Test in Malayalam
appearance) for those who have not studied Malayalam for SSLC Common paper under item 42
Chapter VII (of process to compel production of or its equivalent, as a medium of language as a
documents) Subsidiary Language (for the members of the Kerala (See also Annexure ‘C’)
Chapter X (Public nuisances) Transport Service and the Kerala Transport
C.P.C 1908 – Section 15 to 20,60,79,80 and order Subordinate Service).
XVI, XXI 35. Departmental Test in Code of Criminal Procedure The Code of Criminal Procedure,1973 (Act 2 of 1974).
RTI Act – 2005, Disaster Management, Centrally and the Kerala Manual of Office Procedure (for the Covering Chapters I to VII, XII, XIII, XV to XVII, XIX
Sponsored Schemes viz, NREGS, RInF, SGSY, Motor Vehicles Inspectors in the Kerala Transport to XXI, XXIIIA, XXIIIB, XXIV, XXVII, XXIX, XXXII, XXXVII
PMGSY etc. various Social Security pension, the Service). and Kerala Manual of Office Procedure (with books)
Person with disabilities (Equal Opportunities, (G.O.Rt.1673/75/PW dated; 9.12.1975).
Protection of Right and Full Participation) Act – 36. Hand Book of SC Development.... Department Hand Book of the Harijan Welfare Department
1995, Decentralised Planning of PRIs, Five Year Test (One Paper) (With Books).
Plan with reference to the functions specified
37. Test in Kerala Education Act and Rules Kerala Education Act and Rules
under Schedule III, IV, V of Kerala Panchayat Raj
(One Paper)
Act 1994. Betta service deliver, Front Offices
system, Good Governance, Civil registration online, 38. Labour Department Test (3 Papers) Part – I
Hospital Kiosks, Environmental Protection Act 1986. (One Paper – With Books )
The following Acts and Rules administered by the
32. Departmental Test on Employment Exchange 1. Placement work (this will cover placement work
Labour Department:-
Procedure (2 Papers) including placement of physically handicapped) and
1. Plantation Labour Act, 1961.
collections of employment market information
2. Minimum Wages Act, 1948.
based on the following chapters in Parts I, II and
3.Child Labour (Prohibition & Regulation) Act, 1986
IV of the National Employment Service Manual
4. Motor Transport Workers Act, 1961.
Vol. I and II (with the connected E.E Minutes/
5. Kerala Shops and Commercial Establishments Act, 1960.
Notes/Amendments etc. issued from time to
6. Payment of Wages Act,1936 ( in respect of
time. Chapters V to XIII, XVI, and XVIII of Part I
establishment other than Factories).
and all chapters of Part II and Part IV, NESM
7.The Beedi and Cigar Workers(Conditions of
(Vol.I) with relevant portion of NESM Vol.II.
Employment) Act, 1966 and
(NESM 1984 edition with subsequent changes.)
8. The Motor Transport Workers (Payment of
2. Special Scheme and General Instructions:
Fair Wages) Act, 1971.
This will cover Special Schemes like Vocational
Part – II
Guidance and Employment Counselling,
(One Paper – With Books) The following Acts and Rules
Occupational Research etc. and the Chapters on
administered by the Labour Department :-
(i) Study and Development of Employment
1. Industrial Disputes Act, 1947.
Opportunities (ii) Public Relations and Publicity,
2. Industrial Employment (Standing Orders Act, 1946).
(iii) Various General Instructions and
3. Indian Trade Union Act, 1926.
(iv) Inspections and Technical Evaluation of
4. Working Journalists (Conditions of Service and
Employment Exchanges based on the following
Miscellaneous Provisions) Act, 1955.
Chapters in Paras II and III of NESM. Vol.I and
5. Working Journalists (Fixation of Rates of Wages)
Vol.II (With connected E.E Minutes/Notes/
Act, 1958.
Amendments etc., issued from time to time).
6. Maternity Benefit Act, 1961 (Central Act).
Chapters I to IV, XIV, XV and XVII of Part I and all
7. Kerala Industrial Establishments (National
Chapters of Part III. N.E.S. M Vol.I with the
and Festival Holidays) Act, 1977.
relevant portions of N.E.S.M. Vol.II.
8. The Employees Compensation Act, 1923.
33. Kerala Registration Test (4 Papers) Part – I 9. The Payment of Bonus Act, 1965
1. The Indian Registration Act, the Kerala 10. The Kerala Industrial Employees Payment of
Registration Rules and Table of Fees as prescribed by Gratuity Act, 1970.
the Kerala Government (With Books). 11. The Interstate Migrant Workmen (Regulation of
2. The Kerala Registration Manual and Circular Employment and conditions of service) Act 1979.
Orders (With Books). 12. Labour Laws (Exemption from Furnishing Returns and
Part – II maintaining Registers by Certain Establishment) Act ,1988
The Kerala Stamp Act and the Rules there under and the 13. The Building & other Construction workers (Regulation
Indian Stamp Act in respect of documents specified in of Employment & Condition of Service) Act, 1996
entry 91 of List I (Union List) of the Seventh Schedule of 14. The Building & other construction workers Welfare
the Constitution of India and the Rules relating to these Cess Act, 1996.
documents (With Books). Part – III
Part – III (One Paper–With Books) The following Acts and Rules
(Miscellaneous Act, etc. ) administered by the Labour Department:-
The Transfer of Property Act, the Evidence Act, the 1. The Contract Labour (Registration and Abolition )
Special Marriage Act, (Central Act 43 of 1954) and the Act, 1970.
Kerala Special Marriage Rules, 1958 and the Chitties 2. The Payment of Gratuity Act, 1972.
funds Act 1982, Kerala Chitts funds rules 2012 3. The Kerala Payment of Subsistance Allowance
(GO(P)no.94/2012/TD dtd. 4/6/2012 Chitties Act and Act, 1973.
Rules thereunder, the Societies Registration 4. The Kerala Agricultural Workers Act, 1974.
Act and the Documents Writers Licence Rules (With Books). 5. The Equal Remuneration Act, 1976.
Note :- (i) Until such time as the Kerala Registration 6. The Sales Promotion Employees (Conditions of
Manual is published for the second paper in Part I, Service) Act, 1976.
questions will be based on the Circular Orders issued 7. The Kerala Casual Temporary and Badali workers
by the Inspector General of Registration after 1.11.1956 (Wages) Act 1989
regarding matters covered by the Registration Act and 8. The Kerala Head Load workers Act 1978.
Rules and Table of Fees.
39. Animal Husbandry Department Test (One paper) Animal Husbandry Department Manual (With books)
(ii) Till Common Chitties Act and Rules and Societies
Registration Act and Rules are introduced, questions in 40. Excise Test- Parts A & B (3 papers) Part A- Excise Manual
Part III will be set in two compartments ‘A’ and ‘B’. First Paper
Abkari Acts and Rules and Notifications (With books)

2020 Pq-sse- 15 ]nFkvkn _p≈‰n≥ 9


Second Paper (iii) Kerala State Housing Board Establishment
Prohibition Act and Rules, Medicinal and Toilet Regulations (Maintenance of Accounts) Rules, 1984
Preparation Act, and Rules. The Narcotic Drugs and (iv) Kerala State Housing Board Establishment
Psychtoropic Substaces Act 1985 and the Rules made Regulations Allotment Regulations.
there under by the Government of India and Government 47. Departmental Test on Kerala Head Load 1. Kerala Headload Workers Act - 1978
of Kerala, Spirituous preparation, Inter-state Trade and Workers Rules (One Paper) (With books) 2. Kerala Headload Workers (Regulation of Employ
Commerce Control Act, Rules (with books) ment and Welfare) Scheme 1983
Part B- Criminal Law 3. Kerala Headload Workers Rules, 1981
Criminal Procedure Code, 1973 (Act 2 of 1974), 4. Kerala Headload Workers (Attached Section) Welfare
Evidence Act and Indian Penal Code (with books) Scheme - 1995
41. The Kerala Port Department Test 1. The Kerala Port Department Manual 5. Kerala Headload Workers (Scattered Section)
(One paper-with books) 2. The Indian Ports Act, 1908 (Act XV of 1908) Welfare Scheme - 1999
3. The Merchant Shipping Act, 1958 (Act XLIV of 1958) 6. Kerala Headload Workers Welfare Board Staff
4. The Indian Light House Act (Appointment, Service Conditions, Code and Conduct)
5. The Madras Minor Ports Harbour Crafts Rules, 1953 Rules, 2002
6. Port Conservancy Rules, Port Pier Rules governing 7. Workmen Compensation Act, 1923
the Warehousing of goods in the Government sheds 8.Various regulations and plans formulated under Kerala
and godowns at the Port of Travancore-Cochin, Port Headload Workers (Regulation of Employment and
Cargo Boats Rules and Rules for the working of Tugs Welfare) Scheme - 1983
“Alappuzha” and “Venad” issued in Notification No. PWC ANNEXURE-B
4-3496/55/PWC dated 18/10/1955 amended from time REVENUE TEST – 4 PAPERS
to time. Name of Test Syllabus
7. Note for the guidance of Officers in Common Wealth
Countries Overseas, Territories and the Irish Republic 48 Revenue Test – I Paper 1. Land Acquisition and Rehabilitation and
(British Merchant Shipping and Seaman Revised). Resettlement Act – 2013
Issued by the Ministry of Transport 1963. 2. Kerala Land Relinquishment Act –1958
(i) The Merchant Shipping (Registration of Sailing 3. Kerala Survey and Boundaries Act-1961
Vessels) Rules, 1960. 4. Kerala Escheats and Forfeitures Act 1968
(ii) The Merchant Shipping (Tonnage fee Measurement 5. Kerala Treasure Troves Act – 1968
of Sailing Vessels) Rules, 1960. 6. Kerala Requisitioning and Acquisition of
The Sailing Vessels (Assignment of Free Board) Property Act 1981
Rules, 1960. 7. Kerala Road Fund Act – 2001
(iii) The Sailing Vessels (Statement of Crew) Rules, 8. Kerala Land Utilisation Order – 1967
1960 and the Sailing Vessels (Inspection) Rules, 1962. 9. Kerala protection of Paddy Land and Wet Land Act – 2008
(iv) The Indian Merchant Shipping (Life Savings 10. National Highway Act - 1956
Appliances) Rules, 1956 49 Revenue Test – II Paper 1. Kerala Government Land Assignment Act – 1960
(v) Merchant Shipping (Distressed Seamen) 2. Kerala Restriction on Transfer by and Restoration of
Rules 1960 Lands to Scheduled Tribes Act – 1999
(vi) Merchant Shipping (Continuous Discharge 3. Kerala Scheduled Tribe (Restoration on Transfer of
Certificates) Rules, 1960. Lands and Restoration of Alinated Land Act – 1975)
(vii) Merchantile Marine Circulars issued by the 4. Kerala Land Conservancy Act – 1957
Government of India from time to time 5. Kerala Land Development Act – 1964
(viii) Sea Rescue Operations 6. Kerala Land Development Corporation Limited
(ix) The Inland Vessels Act 1917 as amended by (Special Powers) Act – 1974
the Inland vessels Act 2007 7. Kerala Service Inam Lands (Vesting and Enfran
chisement) Act – 1981
(x) Kerala Inland Vessels Rules 2010
8. Kerala Highway Protection Act – 1999
(xi) International Maritime Organization structure
9. Kerala Protection of River Bank’s and Regulation of
and functions
Removal of Sand Act – 2001
(xii) UN Conventions and Protocols on maritime
10. Kerala Stay of eviction proceedings Act – 2001
law and regulations
11. Kerala Private Forest (Vesting and Assignment)
(xiii) Coastal Zone Regulation Rules
Act – 1971
(xiv) Dock workers Safety Rules
12. Sree Pandaravaka Lands (Vesting and
(xv) Marine pollution and oil slicks.
Enfranchisement) Act – 1971
42. Second Class Language Test (in Malayalam) (See Annexure – C below) 13. Sreepadam Lands Enfranchisement Act – 1969
43. Minority Language Test (in Tamil/ Kannada) (See Annexure – D below) 14. Malabar Land Registration Act – 1895
44. Test in Weights and Measures Act and 1.The Legal Metrology Acts, 2009 15. Kannan Devan Hills (Resumption of Lands)
Rules (One paper) 2. The Legal Metrology (General Rules) 2011 Act – 1971
3. The Legal Metrology (Numeration) Rules, 2011. 16. Scheduled Tribes and Other Traditional Forest
4. The Legal Metrology (National Standards) Rules Dwellers (Recognition of Forest Rights) Act 2006
2011. 50 Revenue Test – III Paper 1. Kerala Land Reforms Act – 1963
5. The Legal Metrology (Approval of Models) Rules 2. Kerala Land Tax Act – 1961
2011. 3. Kerala Revenue Recovery Act – 1964
6. The Legal Metrology (Packaged Commodities) 4. Kerala Public Accountants Act – 1963
Rules, 2011 5. Kerala Board of Revenue Abolition Act – 1996
7. The Indian Institute of Legal Metrology Rules 2011 6. Transfer of Registry Rules – 1966
8. Kerala Legal Metrology (Enforcement) Rules 2012. 7. Kerala Plantation Tax Act – 1960
9. Legal Metrology (Govt. approved Test Centre) 8. Kerala Building Tax Act – 1975
Rules 2013 9. Kerala Building (Leases and Rent Control) Act – 1965
45. Departmental Test for Assistant Electrical Paper-I 10. Kerala Stamp Act 1959
Inspectors (2 papers) Function of Electrical Inspectorate, Kerala State Electricity 51 Revenue Test – IV Paper Land Revenue Manual Volume VI (with books)
Board Ltd., Kerala State Electricity Regulatory Commission,
Energy Management Centre and such other statutory ANNEXURE-C
organisations and statutory provisions as envisaged in SECOND CLASS LANGUAGE TEST (IN MALAYALAM) [should have applied for Part A (written test)
central statutes pertaining to generation, transmission, Part B (viva voce) separately]
distribution, and use of electrical energy provided under Item of Syllabus No. of marks
the Electricity Act, 2003, Central Electricity Authority Maximum Minimum Separate Duration
(Measures Relating to Safety and Electric Supply) marks Marks Minimum of test
Regulations, 2010, Energy Conservation Act 2001, and Written
Codes prescribed by the Bureau of Indian Standards Part-A
General ideas regarding functioning of Central Electricity Translating an essay passage of Tamil/ Kannada
Authority, Bureau of Energy Efficiency, Central Electricity Prose relating to Indian Subjects which contains no
Regulatory Commission, State Regulatory Commission words that have not familiar equivalents in Malayalam
etc., Obligations of Licensees as envisaged in the basic (The passage may be of VII Standard) 100 35% 30% 45 Minutes
statues. (with books) Viva Voce Aggregate
Paper-II Part- B Conversing with accuracy and fluency in
Various provisions in the State Regulations such as Kerala Malayalam 100 (70 marks out of 200) 15 Minutes
Electricity Duty Act, 1963, Kerala Electricity Duty Rules,
1963, Kerala Cinemas (Regulation) Act, 1958, Kerala ANNEXURE-D
Cinemas (Regulation) Rules, 1988, Kerala State Electricity MINORITY LANGUAGE TEST (IN TAMIL/KANNADA)
Licensing Board Rules, Kerala Lift and Escalators Act 2013 Written Test
and the Rules made thereunder, Kerala Electricity Supply Syllabus Maximum Minimum Duration of
Code 2014, obligations of licensed electrical constractors Marks Marks Test
and consumers as envisaged in State Regulations (with books) A Simple Test in translation consisting of one paper of two
46. Kerala State Housing Board Act and Rules (i) Kerala State Housing Board Act, 1971 (19 of 1971) hours duration. There shall be Two questions, One on
(One paper) (with books) (ii) Kerala State Housing Board Establishment translation from English to Kannada or Tamil and the other
Regulations, 1977 on translation from Kannada or Tamil to English. 100 40% 2 Hours

10 ]nFkvkn _p≈‰n≥ 2020 Pq-sse- 15


Iebpw kmlnXyhpw˛15
Aw-Ko-Im-cw- ]p-c-kv-Im-c-ß-fn-eq-sS-
am-≥ _p-°¿- ss{]-kv- t\-Sm-≥ I-gn-bm-Ø- Cw-•o-jv- im-{kvX - I
- Ym-km-ln- cw- t\-Sn-s°m-Sp-Ø- t\m-h¬- ˛ K-W-tZ-h-X-
1.- B-Zy-sØ- am-≥ _p-°¿- ss{]-kv- t\-Sn-b- Ir--Xn ˛- Xy-Im-c-≥ ˛ F-®v.-Pn.-sh-¬-kv- 34.- ]-Zv-a-{io- ]p-c-kv-Im-cw- B-Zy-am-bn- t\-Sp-∂- C-¥y-
kw- X n- M v - ‰p- B- ≥ k¿- t^m¿- (Something to 17.- s\m-t_¬- ]p-c-kv-Im-c-hpw- Hm-kv-Im¿- ]p-c-kv-Im- ≥ A-`n-t\-{Xn- ˛ \¿-Ko-kv- Z-Øv-
Answer For) c-hpw- e-`n-®- B-Zy- hy-Iv-Xn- ˛ tPm¿-Pv-Pv- _¿-Wm- 35.- {Km-an- A-hm¿-Uv- t\-Sn-b- B-Zy- C-¥y-°m-c-≥ ˛
2.- am-≥ _p-°¿- ]p-c-kv-Im-cw- t\-Sn-b- B-Zy-sØ- h- Uv- jm-
\n-X- -˛ s_¿-ss\-kv- dq-_-≥kv- (Bernice Rubens) 18.- km-ln-Xy- ta-J-e-bn-se- s\m-t_¬- ]p-c-kv-Im-cw-
3. k¬-am-≥ dp-jv-Zn-°v- _p-°¿- ss{]-kv- t\-Sn-s°m-Sp- G¿-s∏-Sp-Øn-b- h¿-jw- ˛ 1901
]p-en-‰v-k¿- ]p-c-kv-Im-cw
19.- ]p-en-‰v-k¿- ]p-c-kv-Im-cw- hn-X-c-Ww- sN-øp-∂- cm-
Pyw- ˛ bpF-kvF
20.- ]p-en-‰k
v- ¿- ]p-ck- I v- m-cw- B-Zy-am-bn- hn-Xc
- W
- w- sN-
bv-X- h¿-jw- ˛ 1917
21.- F-{X- hn-`m-K-ß-fn-em-W- v- ]p-en-‰v-k¿- ]p-c-kv-Im-cw-
\¬-Ip-∂-Xv-?- ˛ 21
22.- G-Xv- bq-Wn-th-gv-kn-‰n-bm-Wv- ]p-en-‰v-k¿- ]p-c-kv-
Im-cw- hn-X-c-Ww- \-S-Øp-∂-Xv-?- ˛ sIm-fw-_n-b-
bq-Wn-th-gk v- n-‰n-
Hm-kv-Im¿- A-hm¿-Uv- ]-fin-‰v- c-hn-i¶ - ¿-
23.- Hm-kv-Im¿- A-hm¿-Uv- B-Zy-am-bn- t\-Sn-b- \-S-≥ ˛ 36.- N-ta-en- tZ-hn- A-hm¿-Uv- G-Xv- ta-J-e-bn¬- {]-h¿-
Pm-\-‰v- K-bv-\¿- (Janet Gayner) Øn-°p-∂- h-\n-X-I-sf- Aw-Ko-I-cn-°m-\m-W- v- G¿-
24.- G-‰-hpw- Iq-Sp-X¬- Hm-kv-Im¿- A-hm¿-Uv- t\-Sn-b- s∏-Sp-Øn-bn-´p-≈-Xv-?- ˛ ]-{X-{]-h¿-Ø-\w-
N-e-®n-{X-Im-c-≥ ˛ hmƒ-´v- Un-kv-\n- 37.- tI-c-f- Sq-dn-kw- h-Ip-∏v- G¿-s∏-Sp-Øn-bn-´p-≈- \n-
25.- G-‰-hpw- Iq-Sp-X¬- Hm-kv-Im¿- A-hm¿-Uv- t\-Sn-b- im-K-‘n- ]p-c-kv-Im-cw- B-cw-`n-®- h¿-jw- ˛ 2013
Ø- c-N-\- ˛ an-Uv-ss\-‰v-kv- Nn¬-{U-≥ kw-hn-[m-b-I-≥ ˛ tPm-¨- t^m-Uv- (4 F-Æw-)-
4. C-dm-\n-b-≥ B-flo-b- t\-Xm-hv- A-b-sØm-≈- sJm- 38.- \n-im-K‘ - n- ]p-ck - vI
- m-cw- B-Zy-am-bn- e-`n-®X
- v- B¿-
26.- Hm-kv-Im¿- ]p-c-kv-Im-c-Øn-\p- Xp-ey-am-bn- Cw-•- °v-?- ˛ ar--Wmfn-\n- km-cm-`m-bn-
ta-\n- 1989 ¬- _p-°¿- ss{]-kv- tP-Xm-hm-b- H-cp- F- ≠n¬- hn-X-c-Ww- sN-øp-∂- _m-^v-‰- A-hm¿-Uv-
gp-Øp-Im-cs - \-Xn-sc- ^-Xz- ]p-ds
- ∏-Sp-hn-®p.- B-cm-Wv- 39.- tI-c-f- e-fn-X-I-e- A-°m-Z-an- G¿-s∏-Sp-Øn-bn-´p-
B-Zy-am-bn- t\-Sn-b- an-I-®- kn-\n-a- ˛ The Best ≈- cm-P- c-hn-h¿-Ω- ]p-c-kv-Im-cw- B-Zy-am-bn- t\-
F-gp-Øp-Im-c-≥?- ˛ k¬-am-≥ dp-jv-Zn- Years of Our Lives
5. _p-°¿- ss{]-kv-B-Zy-am-bn- t\-Sn-b- C-¥y-°m-c-≥ Sn-b- Nn-{X-Im-c-≥ ˛ sI.- Pn.- kp-{_-l-a-Wy-≥
27. -"Rm-≥ tem-I-Øn-s‚- cm-Pm-hv-'- G-‰-hpw- Iq-Sp-X¬- 40.- tI-c-f- k¿-°m-cn-s‚- km-ln-Xy-Øn-\p-≈- ]-c-tam-
˛ A-cp-‘-Xn- tdm-bv- Hm-kv-Im¿- t\-Sn-b- Nn-{X-Øn-s‚- kw-hn-[m-b-I-≥ ∂-X- ]p-c-kv-Im-cw- ˛ F-gp-Ø-®-≥ ]p-c-kv-Im-cw-
s\m-t_¬- ]p-c-kv-Im-cw 41.- h-≈-tØmƒ- A-hm¿-Uv- B-Zy-am-bn- t\-Sn-b- F-gp-
6.- s\m-t_¬- ]p-c-kv-Im-cw- t\-Sn-bn-´p-≈-h-cn¬- G-‰- Øp-Im-cn- ˛ ]n.-_m-em-a-Wn-b-Ω-
hpw- {]m-bw- Ip-d-™- km-ln-Xy-Im-c-≥ ˛ dp-Uym¿- 42.- h-b-em¿- A-hm¿-Uv- hn-X-c-Ww- sN-øp-∂- Xo-b-Xn-
Uv- In-πn-Mv- (Rudyard Kipling) ˛ H-Iv-tSm-_¿- 27(h-b-em-dn-s‚- N-c-a-Zn-\w-)-
7.- km-ln-Xy- hn-`m-K-Øn¬- s\m-t_¬- ]p-c-kv-Im-cw- 53.- _m-e-I-hn- cm-a-\v- B-Zy-sØ- Hm-S-°p-g¬- A-hm¿-
t\-Sn-b- B-Zy- hy-Iv-Xn- ˛ k-≈n- {]n-tUmw (Sully Uv- t\-Sn-s°m-Sp-Ø- Ir-Xn- ˛ \m-cm-b-Wo-bw- (X-
Prudhomme) an-gv- X¿-Pv-Pn-a-)-
8.- 1932se- km-ln-Xy-Øn-\p-≈- s\m-t_¬- ]p-c-kv-Im- 44.- 2016 ¬- bp.-sI.-Ip-am-c-\- v- h-b-em¿- A-hm¿-Uv- t\-
cw- e-`n-®-Xv- t]ƒ- F-kv.- _-°n-\m-Wv-.- G-Xv- Ir--Xn- Sn- sIm-Sp-Ø- Ir--Xn- ˛ X-£-≥Ip-∂v- kz-cq-]w-
°m-Wv- A-hm¿-Uv-?- ˛ Z- Kp-Uv- F¿-Øv- 45.- A-b-\w- kw-kv-Im-cn-I- th-Zn- G¿-s∏-Sp-Øn-bn-´p-
9.- 1958se- km-ln-Xy- s\m-t_¬- ]p-c-kv-Im-c-Øn-\- v- A¿- ≈- A-b-\w- ˛-F.- A-ø-∏-≥ I-hn-X- ]p-c-kv-Im-cw-
l-\m-b- H-cp- d-jy-≥ km-ln-Xy-Im-c-s\- ]p-c-kv-Im- B-Zy-am-bn- t\-Sn-b- I-hn- ˛ hn-P-b-e-£v-an-
Hm-kv-Im¿- ]p-c-kv-Im-c-th-Zn-bn¬- ]-d-™- hm-°p- 46.- 2008 ¬- sN-dp-I-Ybv-°p-≈- tI-c-f- km-ln-Xy- A-
cw- G-‰p-hm-ßp-∂-Xn¬- \n-∂v- cm-Pyw- hn-e-°n.- B-
I-fm-Wn-Xv-.- B-cm-Wo- kw-hn-[m-b-I-≥?- ˛P-bnw-kv- °m-Z-an- A-hm¿-Uv- t\-Sn-b- "tIm-a-f'--bp-sS- I-Ym-
cm-Wv- B- km-ln-Xy-Im-c-≥?- ˛ t_m-dn-kv- ]m-kv-‰¿-
Im-a-dq-¨- (Titanic - kn-\n-a-bp-sS- Hm-kv-Im¿- A- Im-c-≥ ˛ k-t¥m-jv- G-®n-°m-\w-
\m-°v-
hm¿-Uv- Zm-\- N-S-ßn¬- )- 47.- 1992 ¬- hym-k- k-Ωm-\w- t\-Sn-b- \o-e- N-μv- F-∂-
10.- km-ln-Xy-Øn-\p-≈- s\m-t_¬- ]p-c-kv-Im-cw- t\-Sn-
b- B-Zy- h-\n-X- ˛ sk¬-a- em-K-em-^v- (Selma _m-^v-‰- ]p-c-kv-Im-cw c-N-\- B-cp-tS-Xm-Wv-?- ˛ in-hv- {]-km-Zv- kn-Mv-
Lagerlof) 28.- _m-^v-‰- ]p-c-kv-Im-cw- B-Zy-am-bn- t\-Sn-b- {_n-´o-
11.- s\m-t_¬- ]p-c-kv-Im-cw- t\-Sn-b- B-Zy- ssN-\o-kv- Iem ]pc-kvIm-c-߃
jv- N-e-®n-{Xw- ˛ Odd Man Out 48.- tem-I-Øv- G-‰-hpw- Iq-Sp-X¬- hn-e-bv-°v- hn-‰-gn-°-
F-gp-Øp-Im-c≥ - ˛ Km-shm- jn-MP-v ym-≥ (Gao Xingjian) 29.- _m-^v-‰- ]p-c-kv-Im-cw- B-Zy-am-bn- hn-X-c-Ww- sN-
12.- 1986 ¬- k-am-[m-\-Øn-\p-≈- s\m-t_¬- ]p-c-kv-Im- s∏-´- Nn-{Xw- en-b-Wm¿-tUm- Um-hn-©n-bp-tS-Xm-
bv-X- h¿-jw- ˛ 1949 Wv-.- Nn-{X-ta-Xv-?- ˛ km¬-h-t‰m¿- ap-fin- (Salvator
cw- t\-Sn-b-Xv- H-cp- t\m-h-en-kv-‰m-Wv-.- B-cm-W- v- B-
t\m-h-en-kv-‰v-?- ˛ F-en- ho-k¬- (Elie Wiesel) tKm¬-U-≥ t•m-_v- ]p-c-kv-Im-cw Mundi)-
13.- km-ln-Xy- s\m-t_¬- ]p-c-kv-Im-cw- t\-Sn-b- {_n-´o- 30. tKm¬-U-≥ t•m-_v- ]p-c-kv-Im-cw- hn-X-c-Ww- Xp-S- 49.- tem-I-Øv- H-cp-]m-Sv- Aw-Ko-Im-cw- t\-Sm-≥ I-gn-™-
jv- {]-[m-\-a-{¥n- ˛ hn-≥kv-‰-≥ N¿-®n¬- ßn-b- h¿-jw- ˛ 1944 B-[p-\n-I- in¬-]-ß-fn¬- H-∂m-W- v- Z- Xn-¶¿- (The
14.- 1964 se- km-ln-Xy- s\m-t_¬- ]p-c-kv-Im-cw- t\-Sn- 31.- B-Zy-sØ- tKm¬-U-≥ t•m-_v- ]p-c-kv-Im-cw- t\-Sn- Thinker).- B-cm-W- v- in-e-]
v- n-?- ˛ Hm-K-kv-‰v- sdm-ssU-
bn-´pw- A-Xv- \n-cm-I-cn-®- {^-©v- F-gp-Øp-Im-c-≥ ˛ b- kn-\n-a- ˛ The Song of Bernadette ≥ (Auguste Rodin)
Po-≥ t]mƒ- km-t{X- 50.- tem-I-Øv- A-dn-b-s∏-Sp-∂- k-a-Im-eo-\- I-em- ]p-
15.- km-ln-Xy-Øn-se- s\m-t_¬- ]p-c-kv-Im-cw- t\-Sn-b- C-¥y≥ ]pc-kvIm-cß
- ƒ c-kv-Im-c-ß-fn¬- H-∂m-b- tPm-¨- ao-tdm- ss{]-kv-
B-Zy- A-ta-cn-°-≥ F-gp-Øp-Im-c-≥ ˛ kn-s¶v-f-b¿- 27.- G-X-v N-e®
- n-{X- ta-fb
- n-em-W-v an-I®
- - Nn-{X-Øn-\- -vtKm¬- 2019 ¬- t\-Sn-b- C-¥y-≥ I-em-Im-cn- ˛ \-fn-\n- a-
eq-bn-kv- U-≥ ]o-tIm-°v- A-hm¿-Uv- \¬-Ip-∂X - v- ?- ˛ C-‚¿- em-\n-
16.- \m-ep- X-h-W- km-ln-Xy- s\m-t_¬- ]p-c-kv-Im-c- \m-j\ - ¬- ^n-enw- s^-k‰ v- n-h¬- Hm-^v- C-¥y 51. bp-s\-kv-sIm- Aw-Ko-Im-cw- e-`n-®- tI-c-f-Øn-se-
Øn-\v- \m-a-\n¿-t±-iw- sN-ø-s∏-´n-´pw- ]p-c-kv-Im-cw- 33.- Xm-c- i-¶¿- _m-\¿-Pn-°v- Pv-Rm-\-]o-T ]p-c-kv-Im- I-em-cq-]w- ˛ Iq-Sn-bm-´w- $

2020 Pq-sse- 15 ]nFkvkn _p≈‰n≥ 11


LGS - 300 s]m-Xp-hn-⁄m-\߃-
1 -\yq-tbm¿-°v- G-Xv- k-ap-{Z-Øn-s‚- Xo-c- 25 C
- ¥ - y-≥ hn-Zym-`ym-kØ- n-s‚- am-·m-Im¿- 48 -C-¥y-≥ So-an-s‚- B-Zy- A-‚m¿-´n-°m- ]- t]m-eo-kp-tZym-K-ÿ-s\- h-[n-®-Xv-˛- `-K-
Øm-Wv-˛-A-‰v-em-‚ n-Iv- k-ap-{Zw- ´- F-∂-dn-b-s∏-Sp-∂-Xv-˛- hp-Uv-kv- sU- cy-S-\w- \-S-Øn-b- h¿-jw-˛- 1982 Xv- kn-Mv-
2 -t_mƒ-sj-hn-Iv- hn-π-hw- \-S-∂-Xv- G-Xp- kv-]m-®v- 49 -C-¥y-≥ sS-e-{Km-^v- sN-Sn- F-∂-dn-b-s∏- 74 -em-tlm¿- {]-Jym-]-\-Øn¬- H-∏p-h-®-Xv-
cm-Py-Øm-Wv-˛- d-jy- 26 -C-¥y-≥ hw-i-P¿- G-‰-hpw- Iq-Sp-X-ep-≈- ˛- A-S¬- _n-lm-cn- hm-Pv-t]-bn-
3 k- wÿm\ a-{¥n-k`- - ]n-cn-®p-hn-Sm-≥ B¿- Zzo-]p-cm-jv-{S-߃-˛- au-do-jy-kv,- ^n-Pn- 75 -en-tbm-t]mƒ-Uv- _v-fqw- B-cp- kr-jv-Sn-
°m-W[ - n-Im-ca- p-≈X - v˛- K
- h- ¿-W¿- 27 -C-¥y-≥ I-d-≥kn-bn¬- F-{X- `m-j-bn¬- ®- I-Ym-]m-{X-am-Wv-˛- sP-bnw-kv- tPm-bv-
4 -a-e-bm-f- ]-{X-{]-h¿-Ø-\-Øn-s‚- ss_- aq-eyw- tc-J-s∏-Sp-Øn-bn-´p-≠v-˛- 17 kv-
_nƒ- F-∂-dn-b-s∏-Sp-∂- Ir-Xn-˛- hr-Øm- 28 -C-¥y-≥ Ãm-‰n-‰n-°¬- C-≥Ãn-‰yq-´n-s‚- 76 -enw-Km-b-Øp-I-fp-sS- B-cm-[-\m-aq¿-Øn-
¥-]-{X-{]-h¿-Ø-\w- ÿm-]-I-≥˛- ]n.-kn.-a-l-e-t\m-_n-kv- ˛- in-h-≥
5 A- h - \ - h - ≥- I-Sº - - c-Nn-®X - v˛- - Im-hm-ew- \m- 29 -C-¥y-≥ in-£m-\n-b-aw- \-S-∏n-em-°n-b- 77 -eo- Izm-≥ bp- G-Xp- cm-Py-sØ- B-Zy-
cm-b-W-]-Wn-°¿- h¿-jw-˛- 1861 {]-[m-\-a-{¥n-bm-Wv-˛- knw-K-∏q¿-
6 -A-iz-ta-[w- F-∂- a-e-bm-f- N-e-®n-{Xw- 30 -C-¥y-≥ Ip-Spw-_m-kq-{X-W-Øn-s‚- ]n- 78 -eo-em-h-Xn- F-∂- Ir-Xn- t]¿-jy-\n-te-
kw-hn-[m-\w- sN-bv-X-Xv-˛- Un.-hn-≥sk-‚ v- Xm-hv- F-∂-dn-b-s∏-Sp-∂-Xv-˛- B¿.-Un.- °v- X¿-P-a- sN-bv-X-Xv-˛- s^-bv-kn-
7 -a-lm-cm-Pm- c-Rv-Pn-Xv- kn-Mn-\v- tIm-ln- Im¿-sh- 79 e
- q-bn- ]-Xn-\m-dm-as
- \- h-[i
- n-£b - v°
- v- hn-
\q¿- k-Ωm-\n-®-Xm-cv-˛- ap-l-Ω-Zv- jm- 31 -C-¥y-≥ kn-\n-a-bp-sS- X-e-ÿm-\w- F- t[-b-\m-°n-b-sX-∂v-˛- 1793 P-\p-h-cn- 21
8 -am-\-k-Nm-]-eyw- B-cp-sS- Ir-Xn-bm-Wv-˛- ∂-dn-b-s∏-Sp-∂-Xv-˛- apw-ss_- 80 -eq-kn-‰m-\n-b- C-t∏mƒ- A-dn-b-s∏-Sp-∂-
hm-Kv-`-Sm-\-μ-≥ 32 -C-¥y-≥ kw-kv-Ym-\-ß-fn¬- aq-ey- h¿- t]-cv-˛- t]m¿-®p-K¬-
9 -am-∏n-f- I-em-]-hp-am-bn- _-‘-s∏-´v- h-[n- [n-X- \n-Ip-Xn- \n-e-hn¬- h-∂- Xo-b-Xn-˛- Sp-∂-Xv-˛- cm-a-\m-Y-∏-®- 81 -eq-t°m-ssk-‰v-kv- F-∂-dn-b-s∏-Sp-∂-Xv-
°-s∏-´- a-e-_m¿- I-e-Iv-S¿-˛- F-®v.-hn.- 2005 G-{]n¬- 1 50 -C-¥y-≥ sS-e-t^m-¨- C-≥U--kv-{So--kv- ˛- sh-fp-Ø-c-‡m-Wp-°ƒ-
sIm-t\m-en- 33 -tlm¿-Øq-kv- a-e-_m-dn-°-kv- F-hn-sS- ]m-e-°m-Sv- Pn-√-bn¬- F-hn-sS--bm-Wv-˛- I- 82 -eq-Wm¿- Im-Ãn-Iv- F-∂-dn-b-s∏-Sp-∂-Xv-
10 a- p-\n-Nc - y-]© - I - Ø
- n-s‚- I¿-Øm-hv˛- - {io- \n-∂p-am-Wv- B-Zy-am-bn- A-®-Sn-®-Xv-˛- ©n-t°m-Sv- ˛- kn¬-h¿- ss\-t{S-‰v-
\m-cm-b-W-Kp-cp- Bw-ÿ-Umw- 51 -C-¥y-bn-se- B-Zy-sØ- cm-Pn-h-®- D-]- 83 -E-tKz-Z-Øn-\v- F-{X- a-Wv-U-e-߃- D-≠v-
11 -ap-≠-°-bw- e-l-f-bv-°v- t\-Xr-Xzw- \¬- 34 -C-¥y-≥ kw-ÿm-\-Øn¬- G-‰-hpw- Iq- {]-[m-\-a-{¥n-˛- sam-dm¿-Pn- tZ-im-bn- ˛- 10
In-b-Xv-˛- s]m-bv-I-bn¬- tbm-l-∂m-≥ Sp-X¬- {]m-h-iyw- ap-Jy-a-{¥n-bm-b- h- 52 -C-¥y-bn-se- B-Zy-sØ- d-∫¿- ^m-Iv-S- 84 -Xq-h-en-s≥d- km-{μ-X- G-‰-hpw- Iq-Sn-b-
12 a
- p-Kf- c- n¬-\n-∂v- tIm-ln-\q¿- kz-¥a - m-°n- \n-X-˛- am-bm-h-Xn- dn- ÿm-]n-°-s∏-´-Xv-˛- Xn-cp-h-\-¥-]p-cw- ]-£n- ˛- s]-≥Kzn-≥
b- B-{I-a-W-Im-cn-˛- \m-Zn¿-jm- 35 C
- ¥- y-≥ kw-ÿm-\Ø - v- A-[n-Im-cØ
- n¬- 53 -C-¥y-bn-se- B-Zy-sØ- Pq-X-∏-≈n- G- 85 -F- ssN-\- ]m-tk-Pv- c-Nn-®-Xv-˛- sP.-sI.-
13 -ap-kv-fn-ß-fp-sS- G-‰-hpw- ]m-h-\- ÿ-e- h-∂- B-Zy-sØ- {]m-tZ-in-I- cm-jv-{So-b- Xp- kw-ÿm-\-Øm-Wv- \n¿-an-°-s∏-´-Xv-
am-b- I-_- G-Xv- cm-Py-Øm-Wv-˛-ku-Zn- ]m¿-´n-˛- Un.-Fw.-sI.- ˛- tI-c-fw-
A-td-_y- 36 -C-¥y-≥ kw-ÿm-\-Øv- a-{¥n-bm-b- B- 54 C
- ¥ - y-bn-se- B-Zy-sØ- sa-Un-°¬- k¿-
14 -aq-°p-Øn- k-a-c-hp-am-bn- _-‘-s∏-´- km- Zy- h-\n-X-˛-hn-P-b-e-£v-an- ]-Wv-Un-‰v- h-I-em-im-e-˛- hn-P-b-hm-U-
aq-ln-I- ]-cn-jv-I¿-Øm-hv-˛- B-dm-´p-]p-g- 37 Xm-jv-sI-‚ v- I-cm¿- H-∏p-h-®- ]m-Iv- {]- 55 -C-¥y-bn-se- B-Zy-sØ- sIm-ta-gv-ky¬-
th-em-bp-[- ]-Wn-°¿- kn-U-‚ v-˛- A-bp-_v-Jm-≥ ss]-e-‰v-˛- sP.-B¿.-Un.-Sm-‰-
15 -ar-Xyp-Rv-P-bw- F-∂- \m-S-Iw- c-Nn-®- \- 38 -C-¥y-≥ kw-ÿm-\-Øv- ap-Jy-a-{¥n-bm- 56 -C-¥y-bn-se- G-‰-hpw- \o-fw- Iq-Sn-b- I-
thm-∞m-\- \m-b-I-≥˛- Ip-am-c-\m-im-≥ b- B-Zy- Z-fn-Xv- h-\n-X-˛- am-bm-h-Xn- \m¬-˛- cm-P-ÿm-≥ I-\m¬- (C-μn-cm-Km-
16 -ar-Xyp-Rv-P-bw- Im-hy-Ko-Xw- F-∂- t]- 39 -C-¥y-≥ kw-ÿm-\-ß-fn¬- ap-Jy-a-{¥n- ‘n- I-\m¬-)-
cn¬- Ip-am-c\ - m-im-s\-°p-dn-®v- ]p-kvX - I- w- 57 -C-¥y-bn-se- G-‰-hpw- {]-Nm-c-ap-≈- Cw-
c-Nn-®-Xv-˛- Fw.-sI.-km-\p- •n-jv- ]-{Xw-˛- ssSw-kv- Hm-^v- C-¥y-
17 -a-s‰m-cp- cm-Py-Øn-s‚- Ãm-ºn¬- {]-Xy- 58 -C-¥y-bn-se- G-‰-hpw- D-∏p-c-kw- Iq-Sn-b-
£-s∏-´- B-Zy- a-e-bm-fn-˛- {io-\m-cm-b- X-Sm-Iw-˛- kw-`m¿-
W-Kp-cp- ({io-e-¶) 59 -C-¥y-bn-se- ssh-t{km-bn-am-cn¬- G-‰- Km¬-s{_-bØ v- v-
18 -A-ssZz-X-]-Rv-P-cw- c-Nn-®-Xv-˛- N-´-ºn- hpw- Iq-Sp-X¬-Im-ew- ]-Z-hn- h-ln-®-Xv-˛- 86 -F- t\-j-≥ C-≥ ta-°n-Mv- c-Nn-®-Xv- ˛-
kzm-an-Iƒ- en-≥en-Xv-tKm- {]-`p- kp-tc-{μ-\m-Yv- _m-\¿-Pn-
19 A- s - sZz-XN - n-¥m-]≤ - X - n- c-Nn-®X - v˛- - N-´º- n- 60 -C-¥y-bn-se- ssl-t°m-S-Xn-I-fn¬- G- 87 -F.-]n.-sP.-A-_v-Zpƒ- I-em-an-s‚- ]q¿-W-
kzm-an-Iƒ- ‰-hpw- Iq-Sp-X¬- P-Uv-Pn-am-cp-≈-Xv-˛- A- \m-aw-˛- A-hpƒ- ]-°o¿- ssP-\p-em-_v-
20 -A-ssZz-X-Zo-]n-I- c-Nn-®-Xv-˛- {io-\m-cm-b- e-l-_m-Zv- Zo-≥ A-_v-Zpƒ- I-emw-
W-Kp-cp- 61 -C-¥y-bn-se- ssl-t°m-S-Xn-I-fp-sS- F- 88 -F.-sI.-tKm-]m-e-s‚- ]-´n-Wn-Pm-Y-bn¬-
21 -A-t±-lw- H-cp- K-cp-U-≥ B-sW-¶n¬- Æw-˛- 25 F{X A-\p-bm-bn-Iƒ ]-s¶-Sp-Ø-p-- ˛- 32
Rm-≥ H-cp- sIm-Xp-Iv- B-Wv.- A-Xm-Wv- 62 -C-¥y-bn-se- ssS-U¬- Xp-d-ap-Jw-˛- Im- 89 -Xn-cp-hn-Xmw-Iq-dn¬- \n-b-a-\n¿-am-W-k-`-
R-߃- X-Ωn-ep-≈- hy-Xym-kw-˛-B-sc- ≠v-e- B-cw-`n-®- h¿-jw-˛-1888
D-t±-in-®m-Wv- N-´-ºn-kzm-an-Iƒ- C-{]-Im- 63 -C-¥y-bn-se- tX-bn-e-tØm-´w- F-∂-dn- 90 -F.-Un.-B-dmw- i-X-I-Øn¬- ssP-\-a-X-
cw- ]-d-™-Xv-˛- kzm-an- hn-th-Im-\-μ-≥ b-s∏-Sp-∂-Xv-˛- A-kw- {K-Ÿ-߃- F-hn-sS-h-®m-Wv- t{Im-Uo-I-
22 -B-cp-sS- A-\p-bm-bn-I-fm-bn-cp-∂p- X-hn- 64 -C-¥y-bn-se- X-t±-i-kz-bw-`-c-W-Øn- cn-°-s∏-´-Xv-˛- h-f-`n-
´p- Ip-∏m-b-°m¿-˛-ln-‰v-e¿- ÿm-\w- G-‰-hpw- Iq-Sp-X¬- Im-ew- h-ln- s≥d- ]n-Xm-hv-˛- dn-∏-¨- {]-`p- 91 -F-\n-°v- \-√- A-Ω-am-sc- X-cq,- Rm-≥
23 -c-_o-{μ-\m-Yv- Sm-Kq¿- P-\n-®- ho-Sv-˛- sP- ®-Xv-˛- tPym-Xn- _-kp- 65 -C-¥y-bn-se-Øn-b- B-Zy- ap-…nw- B-{I- \n-߃-°v- \-√- cm-Pyw- X-cmw- F-∂p- ]-
dm-km-t¶m- `-h-\w- 40 -C-¥y-≥ kw-ÿm-\-ß-fn¬- G-‰-hpw- Iq- a-W-Im-cn- ˛-ap-l-Ω-Zv- _n-≥ Im-knw- d-™-Xv-˛- s\-t∏m-fn-b-≥
24 -C-¥y-≥ hn-]-Wn-bn-se- G-‰-hpw- hn-e-Iq- Sp-X¬- X-t±-io-b- `m-j-I-fp-≈- kw-ÿm- 66 -C-¥y-bn-se-Øn-b- B-Zy- ssN-\o-kv- k- 92 -G-‰-hpw- Ip-d-®v- A-Xn¿-Øn-bp-≈- cm-Pyw-
Sn-b- kp-K-‘- hy-Rv-P-\w-˛- Ip-¶p-aw- \w-˛- A-cp-Wm-N¬- {]-tZ-iv- ©m-cn-˛- ^m-ln-bm-≥ ˛- h-Øn-°m-≥
41 -C-¥y-≥ kw-ÿm-\-ß-fn¬- G-‰-hpw- P- 67 -C-¥y-bp-sS- B-Zy-sØ- \m-t\m- sS-Iv- 93 -G-‰-hpw- Iq-Sp-X¬- P-\-km-{μ-X-bp-≈- h-
\-kw-Jy-Iq-Sn-b-Xv-˛- D-Ø¿-{]-tZ-iv- t\m-f-Pn- ]-T-\- tI-{μw-˛-_mw-•q¿- ≥I-c-˛-G-jy-
42 -C-¥y-≥ kw-ÿm-\-ß-fn¬- hn-kv-Xo¿- 68 -c-≠mw- tNm-f- km-{am-Py-Øn-s‚- b-Ym¿- 94 -G-‰-hpw- Iq-Sp-X¬- P-\-km-{μ-X-bp-≈-
W-Øn¬- tI-c-f-Øn-s‚- ÿm-\w-˛- 21 Y- ÿm-]-I-≥˛- hn-P-bm-e-b-≥ tI-{μ- `-c-W- {]-tZ-iw-˛- U¬-ln-
43 -C-¥y-≥ kw-ÿm-\-ß-fn¬- i-X-am-\m- 69 -e-£-Zzo-]v- k-aq-l-Øn¬- F-{X- Zzo-]p- 95 -G-gp- I-S-ep-Ifm¬- Np-‰-s∏-´- cm-Pyw-˛-
Sn-ÿm-\-Øn¬- G-‰-hpw- Iq-Sp-X¬- h-\- Iƒ- D-≠v-˛- 36 ku-Zn- A-td-_y-
`q-an-bp-≈-Xv-˛- an-skm-dw- 70 -E-jn-tI-in¬-h-®v- Kw-K-bp-am-bn- kw-K- 96 -G-Xp- cm-Py-Øn-s‚- ]m¿-e-sa-‚m-Wv- dn-
44 -C-¥y-≥ kw-ÿm-\-ß-fn¬- P-\-kw-Jy- an-°p-∂- \-Zn-˛- N-{μ-`m-K- Iv-kv-Um-Kv-˛- kzo-U-≥
bn¬- tI-c-f-Øn-s‚- ÿm-\w-˛- 13 71 e
- L- p-`m-kvI- c- o-bØ
- n-s‚- I¿-Øm-hv˛- - i- 97 -G-Xp- cm-Py-Øn-s‚- B-Zy- {]-kn-U-‚m-
45 -C-¥y-≥ sd-b¿- F¿-Øv- F-hn-sS-bm-Wv- ¶-c-\m-cm-b-W-≥ Wv- ap-kv-X-^- I-am¬-˛- Xp¿-°n-
˛- N-h-d- 72 -em- an-dm-_v-se- F-∂- {^-©p-t\m-h¬- 98 -G-Xv- cm-Py-Øn-s‚- bq-tdm-]y-≥ `m-K-am-
46 -C-¥y-≥ sd-bn¬-th-bp-sS- Hu-tZym-Kn-I- a-e-bm-f-Øn-te-°v- hn-h¿-Ø-\w- sN-bv- Wv- t{X-kv-˛- Xp¿-°n-
Nn-”w-˛- t`m-ep- X-Xv-˛- \m-e-∏m-´v- \m-cm-b-W-ta-t\m-≥ 99 -H-cp- I-d-≥kn-sb- tSm-°-¨- I-d-≥kn-F-
47 -C-¥y-≥ sd-Uv-t{Im-kv- skm-ssk-‰n- 73 -em-e- e-Pv-]-Xv- dm-bn-bp-sS- a-c-WØn-\p- ∂p-hn-fn-°p-∂-sX-t∏mƒ-˛- H-cp- I-d-≥kn-
ÿm-]n-X-am-b- h¿-jw-˛- 1920 Im-c-W-°m-c-\m-b- km-≥tU-gv-kv- F-∂- °v- A-Xp- \n¿-an-°m-\p-]-tbm-Kn-®n-cn-°p-

12 ]nFkvkn _p≈‰n≥ 2020 Pq-sse- 15


∂- ]-Zm¿-Y-sØ-°mƒ- aq-ey-ap-s≠-¶n¬- \n¿-an-®- Xp-•-Iv- kp¬-Øm-≥˛- ^n-tdm- 157 -k-tlm-Z-c-≥ A-ø-∏-s‚- am-Xm-hn-s‚- t]- 183 -N-c-°n-\p-]-I-cw- N-c-°v- F-∂- ]-g-b-Im-
100 -H-cp- km-{am-Pyw- kz-¥-am-°n-b- B-Zy- kv- jm- Xp-•-Iv- cv-˛- D-Æq-en- e- I-tºm-f- hy-h-ÿn-Xn-°p- ]-d-bp-∂-
sØ- U¬-ln- kp¬-Øm-≥˛- A-em-hp- 129 I-{_m-fn-s≥d- sIm-®n- k-μ¿-i-\w- G- 158 -k-tlm-Z-c-≥ sI.-A-ø-∏-≥ F-∂- Po-h- t]-cv-˛- _m¿-´¿-
±o-≥ Jn¬-Pn- Xv- h¿-j-Øn¬-˛- F.-Un.-1500 N-cn-{Xw- c-Nn-®-Xv-˛- Fw.-sI.-km-\p- 184 -Nm-∂m¿- e-l-f-bv-°v- {]-tNm-Z-\w- ]-I¿-
101 -H-cp- Km-e-≥ F-{X- en-‰¿-˛- 4.546 en-‰¿- 130 -I-Øn-b-hm-Vbn-se- kp-Z¿-i-\-X-Sm-I- 159 -kv-]o-°-dp-sS-bpw- sU-]yq-´n- kv-]o-°-dp- ∂- km-aq-ln-I- ]-cn-jv-I¿-Øm-hv-˛- ssh-
102 -H-cp- kv-{Xo- t]m-epw- A-`n-\-bn-°m-Ø- Øn-s‚- tI-Sp-]m-Sp-Iƒ- Xo¿-Ø- cm-Pm- sS-bpw- A-`m-h-Øn¬- k-`-bn¬- A-[y- Ip-Wv-T-kzm-an-Iƒ-
a-e-bm-f- N-e-®n-{Xw-˛- a-Xn-ep-Iƒ- hv-˛- cp-{Z-Zm-a-≥ £-X- h-ln-°p-∂-Xv-˛- kv-]o-°¿- A-∏- 185 -Nm¿-fn- Nm-πn-≥ A-`n-\-bn-®- B-Zy- Nn-
103 -H-cp- s\m-t_¬- ]-c-am-h-[n- F-{X- t]¿- 131 -I¬-]-\- Nu-f- _-ln-cm-Im-i-Øp-t]m- t∏mƒ- \m-a-\n¿-tZ-iw-sN-øp-∂- ]m-\-
°v- ]-¶n-Smw-˛- 3 b-Xv- G-Xp- t]-S-I-Øn-em-Wv-˛- sIm-fw- en¬-\n-∂v- H-cw-Kw-
104 -H-cp- t\m-´n-°¬- ssa¬- F-{X- A-Sn-bm- _n-b- 160 -Z-£n-tW-¥y-bn-se- G-‰-hpw- D-b-cw- Iq-
Wv-˛- 6080 132 -I¿-Wm-S-I-Øn-se- \r-Ø-cq-]w-˛- b-£- Sn-b- sIm-Sp-ap-Sn-˛- B-\-ap-Sn-
105 -H-cp- t{Km-kn¬- F-{X- U-k-≥ A-S-ßn- Km-\w- 161 -kw-kv-Ym-\- ap-Jy-a-{¥n,- tem-Iv-k-`m-kv-
bn-´p-≠v-˛- 12 133 -I¿-Wm-S-I-kw-Ko-X-Øn-s‚- ]n-Xm-hv- F- ]o-°¿,- cm-jv-{S-]-Xn- F-∂o- ]-Z-hn-Iƒ-
106 -H-cp- tamƒ- hm-X-I-Øn¬- A-S-ßn-bn-cn- ∂-dn-b-s∏-Sp-∂-Xv-˛- ]p-c-μ-c-Zm-k-≥ h-ln-®- G-I- hy-Iv-Xn-˛- \o-ew- k-Rv-Po-
°p-∂- X∑m-{X-I-fp-sS- F-Æw-˛- A-h-Km- 134 -I¿-Wm-S-I-kw-Ko-X-Øn-s‚- hm-\-ºm-Sn- h- sd-Uv-Un-
t{Um- \-º¿- F-∂p- hn-ti-jn-∏n-°s - ∏-´X
- v˛- - Fw.-Fk
- v.- 162 -kzm-an- B-\-μ-Xo¿-Y-≥ A-¥-cn-®- h¿-
107 -H-cp- thm-fo-t_mƒ- tIm¿-´n¬- C-cp- So-an- kp-∫-e-£v-an- jw-˛-1987
ep-am-bn- F-{X- I-fn-°m¿- D-≠m-Ipw-˛- 12 135 -I-dp-Ø- a-c-Ww- F-∂-dn-b-s∏-Sp-∂- tcm- 163 -kzm-an- B-\-μ-Xo¿-Y-≥ F-hn-sS-bm-Wv-
108 -H-cp- Un-{Kn- tc-Jmw-iw- hy-Xym-k-ap-≈- Kw-˛- tπ-Kv- Pm-Xn-\m-in-\n- k-`- ÿm-]n-®X - v˛- - I-Æq¿-
c-≠p- ÿ-e-߃- X-Ωn-ep-≈- k-a-b-hy- 136 -I-fn-bm-´w- F-∂- kn-\n-a- G-Xv- tj-Iv- 164 -kzm-an- B-\-μ-Xo¿-Y-≥ P-\n-®- ÿ-ew-˛-
Xym-kw-˛- 4 an-\n-´v- kv-]n-b¿- \m-S-I-sØ- A-Sn-ÿm-\-am-°n- X-e-t»-cn-
109 -h-ep-∏-Øn¬- aq-∂mw- ÿm-\-Øp-≈- k- bp-≈-Xm-Wv-˛- H-Y-t√m- 165 -kzm-an- B-\-μ-Xo¿-Y-s‚- b-Ym¿-Y- t]-cv-
ap-{Zw-˛-C-¥y-≥a-lm-k-ap-{Zw- 137 -i-Iv-X-≥X-ºp-cm-≥ A-¥-cn-®-Xv- G-Xv- ˛-B-\-μ-tj-Wm-bn-
110 -hm¬-ao-In- ssS-K¿- dn-k¿-hv- G-Xp- kw- h¿-j-Øn¬-˛- F.-Un.-1805 166 -kz-tZ-im-`n-am-\n- ]-{X-Øn-s‚- B-Zy- ]- {Xw-˛- Z {Sm-w-]v-
ÿm-\-Øv-˛- _o-lm¿- 138 -Ãm-ºn¬- Nn-{Xw- A-®-Sn-°-s∏-´- B-Zy- {Xm-[n-]¿-˛- kn.-]n.-tKm-hn-μ-∏n-≈- 186 -Nmƒkv- Um¿-hn-≥ X-s≥d- \n-co-£-W-
111 -Hm-Iv-kn-P-≥ I-gn-™m¬- `u-tam-]-cn-X- C-¥y-≥ h-\n-X-˛- ao-cm-`m-bn- 167 -kz-X-{¥-Nn-¥m-a-Wn- F-∂- I-hn-X- c-Nn- ߃- \-S-Øm-≥ sX-c-s™-Sp-Ø- Km-e-
e-Øn¬- G-‰-hpw- Iq-Sp-X-ep-≈- aq-e-Iw- 139 -Im-bn-I-tI-c-f-Øn-s‚- ]n-Xm-hv- F-∂-dn- ®-Xv-˛- hm-Kv-`-Sm-\-μ-≥ ∏m-tKm-kv- Zzo-]p-Iƒ- C-t∏mƒ- G-Xp- cm-
˛- kn-en-°-¨- 168 -l-cn-P-\-߃-°p-th-≠n- tKm-]m-e-]p-c- Py-Øn-s≥d- \n-b-{¥-W-Øn-em-Wv-˛-C-Iz-
112 -hm-K-¨- {Sm-P-Un- G-Xp- I-em-]-hp-am-bn- Øv- tIm-f-\n- ÿm-]n-®-Xv-˛- sI.-tI-f-∏- tUm¿-
_-‘-s∏-´n-cn-°p-∂p-˛- a-e-_m¿- I-em-]w- ≥ 187 -Nm-eq-Iy-≥am-cp-sS- X-e-ÿm-\w-˛- hm-
113 -Hm-K-Ãv- hn-π-hw- F-∂-dn-b-s∏-Sp-∂-Xv-˛- 169 -ln-μp- ]n-≥Xp-S¿-®m-h-Im-i \n-baw- ]m- Xm-]n- (_Zm-an)
Izn-‰n-¥ym- k-a-cw- km-°n-b- h¿-jw-˛- 1956 188 -Nm-eq-Iy-cm-Pm-hv- ]p-e-tI-in- c-≠m-a-s\-
114 -Hm-K-kv-Xv- ]-\n- F-∂-dn-b-s∏-Sp-∂- tcm- 170 -lq-W- hw-i-Øn-se- cm-Pm-°-≥am-cn¬- tXm¬-]n-®- ]-√-h- cm-Pm-hv-˛-\-c-knw-l-
Kw-˛- C-≥^v-fp-h-≥k- G-‰-hpw- {]-i-kv-X-≥˛- an-ln-c-Ip-e-≥ h¿-a-≥
115 -Hm-kv-t{S-en-b- I-s≠-Øn-b-Xv-˛- Iym-]v-‰- 171 -lr-Z-b-Øn-\v- 4 A-d-I-fp-≈- H-tc-sbm- 189 -Nm-eq-Iy-hn-{I-a- kw-h¬-k-cw- B-cw-`n-
≥ Ip-°v- cp- D-c-Kw-˛- ap-X-e- ®-Xv-˛- ]-›n-a- Nm-eq-Iy-hw-i-Øn-se- hn-
116 -Hm-kv-t{S-en-b-bn-se- G-‰-hpw- h-en-b- \- 172 -lr-Z-b-an-Sn-∏p-\n-c-°v- G-‰-hpw- Ip-d-™- {I-am-Zn-Xy- B-dm-a-≥
K-cw-˛- kn-Uv-\n- k-kv-X-\n-˛- \o-e-Øn-anw-Kn-ew- 190 -Nm-eq-Iy-hw-iw- ÿm-]n-®-Xv-˛- P-b-knw-
117 -Hm-kv-t{S-en-b-bn-se- G-‰-hpw- h-en-b- X- 173 -l-Wn-aq-¨- Zzo-]pw- t{_-°v-^m-Ãv- Zzo- l-≥
Sm-Iw-˛- A-b¿- ]pw- G-Xp- X-Sm-I-Øn-em-Wv-˛- Nn¬-°- 191 -Nm-f-°-S¬- F-∂p- {]-kn-≤-am-bn-cn-°p-
118 -hm-kv-tIm-U- Km-a- C-¥y-bn-te-°p- ]p-d- 174 l- X - n-Ipw-`i
- n-em-im-k\ - Ø- n¬-\n-∂-v G-Xp- ∂- k-ap-{Z-`m-Kw-˛- D-Ø-c- A-Xv-em-‚ n-Iv-
s∏-´- t]m¿-®p-K¬- Xp-d-ap-Jw-˛- t_-ew- cm-Pm-hn-s‚- ]-cm-{I-aW - ß - s- f-°p-dn-®m-W-v k-ap-{Zw-
119 -hm-kv-tIm- U- Km-a- h-∂n-d-ßn-b- ]-¥- A-dn-hv- e-`n-°p-∂X - ˛v- - Jm-ct- h-e≥ - 192 -Nm-h-d- Ip-cym-t°m-kv- G-en-bm-kv- A-
em-bn-\n- I-S-∏p-dw- G-Xp- Pn-√-bn¬-˛- tIm- 175 -lyp-bm-≥ km-Mv- C-¥y-bn¬- h-∂-Xv- B- ®-s≥d- `u-Xn-Im-h-in-jv-Sw- kq-£n-®n-cn-
gn-t°m-Sv- b-s∏-Sp-∂X - -v ˛- - tI-W¬- tKm-Zh - ¿-a c
- m-P- cp-sS- Im-e-Øv-˛- l¿-j-≥ °p-∂-Xv-˛- am-∂m-\w-
120 -hm-kv-tIm-U- Km-a- I-∏-en-d-ßn-b- ÿ- 140 -tKm-a-tX-iz-c- {]-Xn-a- ÿn-Xn- sN-øp-∂- 176 -lyq-a-≥ Po-t\mw- t{]m-P-Iv-Sv- F-∂- B- 193 N- m-hd- b
- ®
- ≥
- am-∂m-\Ø - v- ÿm-]n-®- sk-
ew-˛- Im-∏m-Sv- Xv-˛- {im-h-W-_-e-tKm-f- ‚ v- tPm-k-^v- {]-kn¬- A-®-Sn-®- B-Zy-
121 -hm-kv-tIm-U- Km-a- ssh-t{km-bn- B-bn- 141 -Im-fn-Zm-k-s‚- am-ÿ-]o-kv-˛- A-`n-⁄m- ]p-kv-X-Iw-˛- ⁄m-\-]o-bp-jw-
tI-c-f-Øn¬- F-Øn-b- h¿-jw-˛- F.-Un.- \-im-Ip-¥-fw- 194 -Nm-h-d-b-®-≥ Ãm-ºn¬- {]-Xy-£-s∏-´-
1524 142 -Im-fn-Zm-k-s‚- B-Zy-Ir-Xn-˛- E-Xp--kw- h¿-jw-˛-1987
122 -hm-kv-tIm-U- Km-a- tIm-gn-t°m-s´-Øn-b- lm-cw- 195 -Nm-h-d-b-®-s\- hm-gv-Ø-s∏-´-h-\m-bn- {]-
I-∏¬-˛- km-thm- K-{_n-tb¬- 143 -Km-‘n-Pn- A-l-Ω-Zm-_m-Zv- sS-Iv-ssì- Jym-]n-®- h¿-jw-˛- 1986
123 -hn-b-∂- G-Xp- \-Zn-bp-sS- Xo-c-Øm-Wv-˛- bq-Wn-b-≥ ÿm-]n-®-Xv-˛- 1917 196 -Nm-h-d-b-®-s\- hm-gv-Ø-s∏-´-h-\m-bn- {]-
Um-\yq-_v- 144 -Km-‘n-Pn- B-kq-{X-Ww- sN-bv-X- hn-Zym- Jym-]n-®-Xv- B-cm-Wv-˛- tPm-¨- t]mƒ-
124 -hn-c-ep-I-fn-s√-¶n-epw- \-J-߃- D-≈- Po- `ym-k- ]-≤-Xn-˛- \-bo- Xm-enw- c-≠m-a-≥ am¿-∏m-∏-
145 -Km-‘n-Pn- hm¿-[-bn¬- tk-hm-{Kmw- B- 197 -Nm-h-d-b-®-s\- hn-ip-≤-\m-bn- {]-Jym-
{i-aw- ÿm-]n-®- h¿-jw- ˛- 1936 ]n-®-Xv- B-cm-Wv-˛-t]m-∏v- {^m-≥kn-kv-
146 -Km-‘n-Pn- hn-hm-lw- I-gn-®- h¿-jw- ˛- 198 -Nn-{Xm-hn-tiz-iz-c-≥ G-Xp-am-bn- _-‘-
1881 s∏-´- I-em-Im-cn-bm-Wv-˛- `-c-X-\m-Syw-
147 -kn.-_n.-sF.-bp-sS- tI-c-f-bq-Wn-‰n-s‚- 199 -Nn-{Xm-Rv-P-en- Ãp-Un-tbm- tImw-π-Iv-kv-
B-ÿm-\w-˛- sIm-®n- F-hn-sS-bm-Wv-˛-Xn-cp-h-√w-
148 -kn-≤m-\p-`q-Xn- c-Nn-®-Xv-˛-{_-“m-\-μ-in- 200 -Nn-Ø-c-Rv-P-≥ tem-t°m-tam-´o-hv- ^m-Iv-
h-tbm-Kn- S-dn- G-Xp- kw-kvYm-\-Øm-Wv-˛- ]-›n-a-
149 -knw-l-{]-k-hw- c-Nn-®-Xv-˛- Ip-am-c-\m-im- i-b-Øn-\v- 1985˛¬- cq-]w- \¬-In-b- im- _w-Kmƒ-
≥ kv-{X-⁄-≥˛- tdm-_¿-´v- kn-≥jo-a¿- 201 N- n-dm-]q-©n-GX - p-kw-ÿm-\Ø - m-Wv˛- - ta-
150 -Kp-cp-in-J¿- G-Xv- a-e-\n-c-bp-sS- `m-K-am- 177 -N-_-lm¿- Xp-d-ap-Jw- G-Xv- cm-Py-Øm-Wv- Lm-e-b-
Wv-˛- B-c-h-√n- ˛- C-dm-≥ 202 -P¿-a-≥ s^-U-d¬- dn-∏-ªn-°n-s‚- H-∂m-
151 -Kp-Uv-Km-hn-s‚- ]p-Xn-b- t]-cv-˛- Kp-cp-{Kmw- 178 -N-´-ºn-kzm-an-Iƒ-°v- tbm-K-hn-Zy- A-`y- a-sØ- Nm-≥k-e¿- B-bn-cp-∂-Xv-˛- tIm-
152 -kq-cy-\pw- `q-an-°pw- C-S-bn¬- ip-{I-≥ kn-∏n-®-Xv-˛- kp-∫-P-Sm-]m-Tn-Iƒ- ¨-dm-Uv- A-U-t\m¿-
hn-˛- B-\- I-S-∂p-h-cp-∂- {]-Xn-`m-kw-˛-ip-{I-kw-X- 179 -N-´-ºn-kzm-an-Iƒ-°v- X-an-gv- th-Zm-¥-im- 203 -P-em-¥¿-`m-K-Øm-bn-cn-°p-tºmƒ- D-]-cn-
125 -hn-Iv-tSm-dn-b- sh-≈-®m-´w- G-Xv- \-Zn-bn- c-Ww- kv-{Xw- ]-I¿-∂p- \¬-In-b- Kp-cp-˛- kzm- X-ew- ho-£n-°m-≥ ap-ßn-°-∏-ep-I-fn¬-
em-Wv-˛- kmw-_-kn- 153 -kq-cy-Im-¥n- c-Nn-®-Xm-cv-˛-Pn.-i-¶-c-°p-dp- an-\m-Y- tZ-in-I¿- D-]-tbm-Kn-°p-∂- D-]-I-c-W-am-Wv-˛- s]-
126 -hn-P-b-\-K-c-km-{am-Py-Øn-s‚- A-h-in-jv- ∏v- 180 -N-´-ºn-kzm-an-I-fp-sS- th¿-]m-Sn-s‚- th- cn-kv-tIm-∏v-
S-߃- Im-Wm-≥ I-gn-bp-∂- lw-]n- G- 154 -k-tcm-Pn-\n- \m-bn-Up- P-\n-®- h¿-jw-˛- f-bn¬- ]-Wv-Un-‰v- I-dp-∏-≥ c-Nn-®- Ir- 204 -P-hm-l¿-em¬-s\-{lp-hn-s‚- B-fl-I-Y-
Xv- kw-ÿm-\-Øm-Wv-˛- I¿-Wm-S-Iw- 1879 Xn-˛- k-am-[n-k-]v-X-Iw- B¿-°m-Wv- k-a¿-∏n-®n-cn-°p-∂-Xv-˛- I-a-
127 -Hu-dw-K-ko-_n-s‚- `m-cy- dm-_n-b- Zp-cm- 155 -k-tlm-Z-c-≥ A-ø-∏-≥ A-¥-cn-®- h¿- 181 -N-ºm-c-≥ G-Xv- kw-ÿm-\-Øm-Wv-˛-_n- em- s\-{lp-
\n-bp-sS- i-h-Ip-So-cw-˛- _o-_n- Im- a-Jv- jw-˛-1968 lm¿- 205 -P-lmw-Ko-dn-s‚- Hm¿-a-°p-dn-∏p-Iƒ-˛- Xp-
_-c- 156 k- t- lm-Zc- ≥- A-ø∏ - s
- ‚- ]n-Xm-hn-s‚- t]- 182 -N-ºm-c-≥ k-Xym-{K-lw- \-S-∂- h¿-jw-˛- kp-°v-˛-C-˛-P-lmw-Ko-dn-
128 -I-\m¬- irw-K-e- hn-]p-e-am-b- co-Xn-bn¬- cv-˛- sIm-®m-hp- 1917 206 -s]m-´m-kyw- F-∂- aq-e-I-Øn-\v- sI- F-

2020 Pq-sse- 15 ]nFkvkn _p≈‰n≥ 13


∂- {]-Xo-Iw- e-`n-®-Xv- G-Xp- em-‰n-≥ hm- cm-Pyw-˛- C-¥y- Øm-b- k{ºZm-b-sØ-°p-dn-®v- ]-cm-a¿- th-gm-º¬-
°n¬- \n-∂m-Wv- ˛- Im-en-bw- 232 -sX-bn-≥ Umw- C-t∏mƒ- A-dn-b-s∏-Sp-∂- in-®- {]-Y-a- hn-tZ-i- k-©m-cn-˛- {^-b¿- 281 -tI-c-f-Øn-se- a-ø-gn- G-Xv- hn-tZ-i-°-º-
207 -s]m-Xp-Xn-c-s™-Sp-∏v- \-S-∂- B-Zy- G- t]-cv-˛- c-Rv-Pn-Xv- km-K¿- Umw- tPm¿-Um-\k - v- \n-bp-sS- A-[n-\n-th-i{- ]-tZ-ia - m-bn-cp-∂p-
jy-≥ cm-Pyw-˛- C-¥y- 233 -sX-t°- A-ta-cn-°-bn-se- G-‰-hpw- hn-kv- 263 -tI-c-f-Øn¬- N-μ-\-°m-Sp-≈- {]-tZ-iw- ˛- {^-©v-
208 -s]-se-bp-sS- b-Ym¿-Y- t]-cv-˛- F-Uv-K¿- Xo¿-Ww- Iq-Sn-b- cm-Pyw-˛- {_-ko¬- 282 tI-c-f-Øn-se- B-Zy-sØ- k¿-°m¿- B-
A-cm-‚-kv- tUm-\m-kn-sa-t‚m- 234 -sX-t°- A-ta-cn-°-bn-se- G-‰-hpw- P-\- ip-]-{Xn- Xn-cp-h-\-¥-]p-c-Øv- {]-h¿-Ø-
209 -s]-t{Sm-fn-b-Øn-s‚- A-kw-kv-Ir-X-cq-]w- kw-Jy- Iq-Sn-b- cm-Pyw-˛- {_-ko¬- \-am-cw-`n-®-Xv- G-Xv- h¿-j-Øn¬-˛- F.-
A-dn-b-s∏-Sp-∂- t]-cv-˛- {Iq-Uv- Hm-bn¬- 235 -t\m¿-Øv- Cu-tÃ-¨- ln¬- bq-Wn-th-gv- Un.-1864
210 -sa-Un-‰-td-\n-b-s‚- Xm-t°m¬- F-∂-dn- kn-‰n-bp-sS- B-ÿm-\w- F-hn-sS-bm-Wv- 283 t- I-cf
- Ø
- n-se- B-Zy-sØ- ]-ªn-Iv- sl¬-
b-s∏-Sp-∂-Xv-˛- Pn-{_mƒ-´¿- ˛- jn-t√m-Mv- Øv - e- t _m- d - ´ - d n- b p- s S- ÿm- ] - I - ≥ ˛-
211 -sd-Uv- se-Uv- F-∂-dn-b-s∏-Sp-∂-Xv-˛- ss{S- 236 -t\m-h-en-s‚- ]n-Xm-hv- F-∂-dn-b-s∏-Sp-∂- tUm.-kn.-H.-I-cp-Wm-I-c-≥
πw-_n-Iv- s{S-t{Sm-Iv-ssk-Uv- Xv-˛- s_m-°m-tjym- 284 -tI-c-f-Øn-se- B-Zy-sØ- a-\p--jym-h-Im-
212 -sk-‰v- F-∂- ]-Zw- G-Xv- Im-bn-I- hn-t\m- 237 -t]m-eo-kv- tk-\-bp-sS- ]n-Xm-hv- F-∂-dn- i-I-Ωn-j-≥ A-[y-£-≥˛- P-Ãn-kv- ]-co-
b-s∏-Sp-∂-Xv-˛- tdm-_¿-´v- ]o¬- Xp-]n-≈-
238 -t]m-fn-{Km-^n-s‚- a-s‰m-cp- t]-cv-˛- sse- 285 -tI-c-f-Øn-se- B-Zy-sØ- h-\n-Xm- No-
Un-‰-Iv-S¿- ^v- sk-{I-´-dn-˛- ]-flm- cm-a-N-{μ-≥
239 -t]m-tam-f-Pn- F-¥n-s\-°p-dn-®p-≈- ]-T- 286 -tI-c-f-Øn-se- B-Zy-sØ- Iw-]yq-´¿-h-Xv-
\-am-Wv-˛- ]-g-߃- ˛- a-d-bq¿- Ir-X- ]-©m-b-Øv-˛- sh-≈-\m-Sv-
240 -t^m¿-ap-e- h-¨- Im-tdm-´- a¬-k-c-Øn¬- 264 -tI-c-f-Øn¬- D-]-Xn-c-s™-Sp-∏n¬- ]-cm- 287 t- I-c-f-Øn-se- B-Zy-sØ- k-ºq¿-W- ip-
]-s¶-Sp-Ø- B-Zy-sØ- C-¥ym-°m-c-≥˛- P-b-s∏-´- G-I- a-{¥n-˛- sI.-ap-c-fo-[-c-≥ Nn-Xz- ]-©m-b-Øv-˛- s]m-Xp-I¬- (a-e-
\m-cm-b-¨- Im¿-Øn-tI-b-≥ 265 -tI-c-f-Øn¬- D-]-Xn-c-s™-Sp-∏n-eq-sS- ∏p-dw-)-
241 -t^m-t´m- tIm-∏n-b-dn¬- D-]-tbm-Kn-°p- ko-‰p- \n-e-\n¿-Øn-b- B-Zy- Aw-Kw- ˛- 288 -tI-c-f-Øn-se- B-Zy- \r-Xy-˛-\m-Sy- ]p-c-
∂- ]-Zm¿-Yw-˛- sk-eo-\n-bw- tdm-k-Ωm- ]p-∂q-kv-
242 -t{i-jv-T- `m-jm- ]-Z-hn- e-`n-®- B-Zy- C- 266 -tI-c-f-Øn¬- G-‰-hpw- Iq-Sp-X¬- Im-
¥y-≥ `m-j-˛-X-an-gv- ew- D-]-ap-Jy-a-{¥n-˛- A-hp-°m-Z¿- Ip-
Z-hp-am-bn- _-‘-s∏-´n-cn-°p-∂p-˛- tem-¨- 243 -t¢m-tdm-^n-√n¬- A-S-ßn-bn-cn-°p-∂- ´n- \-l -
sS-∂o-kv- tem-lw-˛- a-·o-jyw- 267 -tI-c-f-Øn¬- G-‰-hpw- Iq-Sp-X¬-Im-ew-
213 -sF.-F-kv.-B¿.-H.- ÿm-]n-X-am-b- h¿- 244 -ta-L-߃- Iq-Sp-X-em-bpw- Im-W-s∏-Sp- U-]yq-´n- kv-]o-°-dm-b-Xv-˛- B¿.-F-kv.- D-
jw-˛- 1969 ∂- A-¥-co-£- ]m-fn-˛- t{Sm-t∏m-kv-^n- Æn-
214 s- F-Iy-cm-jv{- S-k`
- - kvY- m-]n-°m-≥ ap-≥I- b¿- 268 -tI-c-f-Øn¬- H-cp- a-Wv-U-e-Øn¬-\n-∂p-
sø-Sp-Ø-h-cn¬- {]-ap-J-\m-b- A-ta-cn-°- 245 -tdm-a-≥ I-tØm-en-°-cp-sS- B-flo-b- X- X-s∂- G-‰-hpw- Iq-Sp-X¬- {]m-h-iyw- hn-
≥ {]-kn-U-≠v-˛- {^m-¶v-fn-≥ Un- dq-kv- P-bn-®-Xv-˛- sI.-Fw.-am-Wn-
sh¬-‰v- 269 -tI-c-f-Øn¬- I-fn-a-¨- \n-t£-]w- Iq-Sp-
215 -sF-Iy-cm-jv-{S-k-`-bp-sS- k¿-h-I-em-im- X-ep-≈- {]-tZ-iw-˛- Ip-≠-d-
e-bp-sS- B-ÿm-\w-˛- tSm-°n-tbm- 270 -tI-c-f-Øn¬- {Xn-X-e- ]-©m-b-Øv- cm-Pv-
216 -sh-√-kv-en- {]-`p-hn-s≥d- ssk-\n-I-k- kw-hn-[m-\w- \n-e-hn¬-h-∂-Xv- (1995 H-
lm-b- hy-h-kv-Y-bn¬- H-∏p-sh-®- B-Zy- Iv-tSm-_¿- 2)- G-Xv- ap-Jy-a-{¥n-bp-sS- Im- kv-Im-c-Øn-\v- A¿-l-bm-b-Xv-˛- I-em-a-Wv-
sØ- \m-´p-cm-Pyw-˛- ssl-Z-cm-_m-Zv- e-Øv-˛- F.-sI.-B-‚-Wn- U-ew- k-Xy-`m-a-
217 -sIm¬-°-Ø- ]-´-W-Øn-s‚- ÿm-]-I- 271 -tI-c-f-Øn¬- P-\-Io-bm-kq-{X-Ww- D-Zv- 289 t- I-cf
- Ø
- n-se- B-Zy-sØ- kn-\n-am-Ãp-Un-
≥˛- tPm-_v- Nm¿-t\m-°v- Lm-S-\w- sN-ø-s∏-´- Xo-b-Xn-˛- 1996 Hm- tbm-˛- D-Z-b-(B-e-∏p-g-)-
218 -Sn-∏p- kp¬-Øm-s‚- X-e-ÿm-\-am-bn-cp- K-kv-Xv- 17 290 -tI-c-f-Øn-se- B-Zy-sØ- kv-]o-Uv- t]m-
∂-Xv-˛- {io-cw-K-]-´-Ww- 272 -tI-c-f-Øn¬- s]m-eo-kv- ayq-kn-bw- F- Ãv- sk-‚¿-˛- F-d-Wm-Ip-fw-
219 s- P¿-tkm-∏- sh-≈® - m-´w- G-Xp- \-Zn-bn¬- e-ÿm-\w- F-∂-dn-b-s∏-Sp-∂-Xv- ˛- h-Øn- hn-sS- ÿn-Xn- sN-øp-∂p-˛- sIm-√w- 291 -tI-c-f-Øn-se- B-Zy-sØ- s]m-Xp- Xn-c-
˛- i-cm-h-Xn- °m-≥ 273 -tI-c-f-Øn¬- sIm-¶-Wn- `m-jm-`-h-≥ F- s™-Sp-∏n¬- I-ayp-Wn-Ãv- ]m¿-´n- F-{X-
220 -ssh-tem-∏n-≈n- kw-kv-Ir-Xn- `-h-≥ F- 246 -tdm-f-Iv-kv- hm-®p-I-º-\n-bp-sS- B-ÿm- hn-sS- ÿn-Xn- sN-øp-∂p-˛- sIm-®n- ko-‰v- t\-Sn-˛- 60
hn-sS-bm-Wv-˛-Xn-cp-h-\-¥-]p-cw- \w- F-hn-sS-bm-Wv-˛-P-\o-h- 274 -tI-c-f-Øn¬- Xp-S¿-®-bm-bn- G-‰-hpw- Iq- 292 -tI-c-f-Øn-se- B-Zy-sØ- s{]m-^-j-
221 -ssh-Zyp-Xn- D¬-]m-Zn-∏n-°m-≥ ti-jn-bp- 247 -tdm-th-gv-kv- I-∏v- G-Xp- I-fn-bp-am-bn- _- Sp-X¬-Im-ew- ap-Jy-a-{¥n- ˛- kn.-A-Nyp- W¬- ^p-Sv-t_mƒ- ¢-∫v-˛- F-^v.-kn.-sIm-
‘-s∏-´n-cn-°p-∂p-˛- ^p-Sv-t_mƒ- X-ta-t\m-≥ ®n-≥
248 -tem-I- ]-cn-ÿn-Xn- Zn-\w-˛- Pq-¨- 5 275 -tI-cf - Ø
- n¬- Xp-S¿-∂p-hc - p-∂- km-ap-Zm-bn- 293 -tI-c-f-Øn-se- B-Zy-sØ- sd-bn¬-th-
249 t- em-I- {]-ik - vX
- n- t\-Sn-b- B-Zy-sØ- tI- I- kw-h-c-Ww- G-Xp- {]-t£m-`-Øn-s‚- sse-≥˛- Xn-cq¿-˛-t_-∏q¿-
c-fo-b- Nn-{X-Im-c-≥˛- cm-Pm- c-hn-h¿-a- ^-ea - m-Wv˛- - \n-h¿-Ø\
- - {]-t£m-`w- - 294 -tI-c-f-Øn-se- B-Zy-sØ- Sq-dn-kw- hn-t√-
250 -tem-I-Øm-Zy-am-bn- sS-en-hn-j-≥ kw-t{]- 276 -tI-c-f-Øn¬,- hy-`n-Nm-c-°p-‰w- B-tcm-]n-
£-Ww- Xp-S-ßn-b-Xv-˛- e-≠-\n¬- ®n-cp-∂- kv-{Xo-Iƒ-s°-Xn-sc- kzo-I-cn-®n-
251 -tem-I-Øn-se- G-‰-hpw- ]-g-°-ap-≈- \n- cp-∂- \-S-]-Sn-˛- kv-am¿-Ø- hn-Nm-cw-
b-a-\n¿-am-W-k-`- G-Xp- cm-Py-Øn-t‚-Xv- 277 -tI-c-f-Øn-em-Zy-am-bn- C-e-Iv-t{Sm-Wn-Iv-
˛- sF-kv-e-≥Uv- thm-´n-Mv- sa-jo-≥ D-]-tbm-Kn-®- a-Wv-U-
252 t- em-IØ - n-se- G-‰h - pw- D-bc
- w- Iq-Sn-b- ]¿- ew-˛- ]-d-hq¿-
h-X-\n-c-˛- ln-am-e-bw- 278 -tI-c-f-Øn-s‚- ]-Sn-™m-dp-`m-K-Øv- ÿn-
≈- a¬-kyw-˛- Cu¬- 253 -tem-I-Øn-se- G-‰-hpw- h-en-b- Kp-lm- Xn-sN-øp-∂- I-S¬-˛- A-d-_n-°-S¬-
222 -ssl-∏¿-sam-t{Sm-∏n-b- G-X-h-b-h-sØ- hyq-lw-˛- am-a-Øv- Kp-l- 279 -tI-c-f-Øn-s‚- G-‰-hpw- sX-t°-b-‰-sØ-
_m-[n-°p-∂- \yq-\-X-bm-Wv-˛- I-Æv- 254 -tem-I-Øn-se- G-‰-hpw- h-en-b- U¬-‰-˛- \-Zn-˛-s\-øm¿-
223 -ssl-t°m-S-Xn- P-Uv-Pn-bp-sS- hn-c-an-°¬- kp-μ¿-_-≥kv- 280 -tI-c-f-Øn-s‚- Hu-tZym-Kn-I- ]-£n-˛-
{]m-bw-˛- 62 h-b- v- 255 -tem-I-Øn-se- G-‰-hpw- h-en-b- Zzo-]-k-
224 -ssl-Z-cm-_m-Zv- G-Xp- \-Zo-Xo-c-Øv-˛- ap- aq-lw-˛- C-s¥m-\o-jy-
kn- 256 -tem-I-Øn-se- G-‰-hpw- sN-dn-b- cm-Pyw- Pv-˛- Ip-º-f-ßn-
225 -ssS-K¿- tÃ-‰v- Hm-^v- C-¥y- F-∂-dn-b- ˛- h-Øn-°m-≥ 295 -tI-c-f-Øn-se- B-Zy-sØ- ss{I-kv-X-h-
s∏-Sp-∂- kw-ÿm-\w-˛- a-[y-{]-tZ-iv- 257 -tem-I-sØ- G-‰-hpw- ho-Xn-Iq-Sn-b- sh- ]p-tcm-ln-X-˛- a-c-X-I-h-√n- tU-hn-Uv-
226 -ssU-\m-tam-bn¬- ssh-Zyp-tXm¿-Pw- e- ≈-®m-´w-˛- tJm-¨- (em-thm-kn¬-)- 296 t- I-cf- Ø
- n-se- B-Zy-sØ- tIm-tf-Pv˛- - kn.-
`n-°p-∂-Xv- G-Xv- Du¿-P-Øn¬-\n-∂m-Wv- 258 -˛-˛-˛-˛- s‚- {]-hm-l-am-Wv- ssh-Zyp-Xn-˛- C- Fw.-F-kv.- tIm-tf-Pv,- tIm-´-bw-
˛- bm-{¥n-tIm¿-Pw- e-Iv-t{Sm-Wp-Iƒ- 297 -tI-c-f-Øn-se- B-Zy-sØ- tPm-bn-≥dv- kv-
227 ssU≥ F¥ns‚ bqWn‰mWv˛ _ew 259 -tI-c-f- \n-b-a-k-`-bp-sS- N-cn-{X-Øn¬- D- t‰m-°v- I-º-\n-˛- a-e-bm-f- a-t\m-c-a-
228 -ssU-Cu-ssY¬- ssU- Im¿-_m-a-kn-≥ ]-Xn-c-s™-Sp-∏p- \-S-∂- B-Zy- a-Wv-U- 298 -tI-c-f-Øn-se- G-‰-hpw- h-en-b- `q-K¿-`-
kn-t{S-‰v-(Un.-C.-kn.-)- G-Xp- tcm-K-Øn-s‚- ew-˛- tZ-hn-Ip-fw- ssh-Zyp-Xn-\n-e-bw-˛- aq-e-a-‰w-
{]-Xn-tcm-[-a-cp-∂m-Wv-˛- a-¥v- 260 -tI-c-f- k¿-h-I-em-im-e-bp-sS- {]-Y-a- 299 -tIm-ssh- F-∂-dn-b-s∏-Sp-∂-Xv- G-Xv- \-
229 -ssX-tdm-Iv-kn-s‚- Ip-d-hp-aq-e-ap-≠m-Ip- ssh-kv- Nm-≥k-e¿-˛-tUm.-tPm-¨- a-Øm- K-c-am-Wv-˛- tIm-b-º-Øq¿-
∂- tcm-Kw-˛- tKm-bn-‰¿- bn- 300 -tIm-S-Xn-bn¬- lm-P-cm-Ip-∂-Xn¬-\n-∂v-
230 -ssZ-h-Z-i-Iw- c-Nn-®-Xv-˛- {io-\m-cm-b-W- 261 -tI-c-f- ssl-t°m-S-Xn-bn-se- B-Zy-sØ- Xn-cp-hn-Xmw-Iq¿- cm-Pm-°-≥am¿- H-gn-hm-
Kp-cp- h-\n-Xm-P-Uv-Pn-˛- A-∂m- Nm-≠n- °n-bn-cp-∂- G-I- hy-‡n- ˛-{io-\m-cm-b-
231 -sX-°-≥ G-jy-bn-se- G-‰-hpw- h-en-b- 262 -tI-c-f-Øn¬- \n-e-\n-∂n-cp-∂- a-cp-a-°- W-Kp-cp- $

14 ]nFkvkn _p≈‰n≥ 2020 Pq-sse- 15


s]m-Xp-hn-Pv-Rm-\w-
kam-lcWw-: cm-tPjvI
- p-am¿.-Fkv-
1. Im-‰n-\v H-tc th-K-Xbp-≈ {]-tZ-iß-sf Iq-´n tbm-Pn- Xv 1869em-Wv ∂ hn-`m-KØn¬ Dƒ-s∏-Sm-ØXv?
∏n-®p-sIm-≠v `q-]-SØn¬ h-c-bv°p-∂ km-¶¬-∏n-I tc- (F) 1, 2, 3, 4 F∂n-h (F) hm-Wn-Py-hmX-߃ (Trade winds)
J-I-fm-Wv (_n) 2, 3, 4 F-∂n-h am{Xw (_n) Im-en-I-hmX-߃ (Seasonal winds)
F) sF-tkm-ssdap-Iƒ _n) sFt-km-Sm-°pIƒ (kn) 1, 2, 4 F∂n-h am{Xw (kn) ]iv-Nn-a-hmX-߃ (westerlies)
kn) sF-tkm-t{Im-WpIƒUn) sF-tkm-_m-Xvkv (Un) 1, 3, 4 F∂nh am{Xw (Un) {[pho-b hmX߃ (polar winds)
2. "F¬ \n-t\m' (EL Nino) F-∂ Im-em-h-ÿm {]-{Inb- 9. k-ap-{Z-Øn-s‚ Zq-cw A-f-°p-∂-Xn\p-≈ bq-Wn-‰m-Wv 16. tlm-gv-kv em-‰n-‰yq-Uv (Horse Latitude) F-∂v hn-fn°p-
sb Ip-dn-®v Nph-sS \¬-In-bn-cn°p-∂ {]-kv-Xm-h-\- t\m-´n-°¬ ssa¬ 1 t\m-´n-°¬ ssa¬ F∂-Xv F-{X ∂ a¿±ta-J-e Np-h-sS-∏-d-bp-∂-h-bn¬ G-XmWv?
Ifn¬ i-cn-bm-b-Xv G-sX√mw? In-tem-ao-‰-dmWv? (F) D-t]mjv-W D-®-a¿-±-ta-JeIƒ (subtropical High
1. I-\-Ø a-g, hcƒ-® Xp-Sßn-b {]-Ir-Xn-t£m`-߃ (F) 1.58 km (_n) 1.85 km pressure Belt)
D-≠mIm≥ Imc-Ww F¬ \nt\m F-∂ {]-Xn-`m-k- (kn) 2.85 km (Un) 2.58 km (_n) `q-a[ - ytc-J \yq-\a- ¿-Z ta-JeIƒ (Equatorial Low
amWv 10. NphsS∏dbp∂ {]kv X mh\Ifn¬- icnbmbXv pressure belt)
2. F¬ \nt\m {]-Xn-`m-k-Øn-s‚ ^-e-am-bm-Wv ioX- GsX√mw? (kn) D-]-{[qho-b \yq-\-a¿-Z-ta-Je-Iƒ (sub polar low
P-e {]-hml-߃ D-jv-W-kz-`m-h-ap-≈-Xm-Ip-∂Xv. 1. N- { μ- s ‚bpw kqcys‚bpw KpcpXzmI¿jWw- pressure Belt)
3. F¬ \nt\m F-∂ hm-°n-s‚ A¿-Yw _men-I F- \nanØw `qanbn¬ kap{Z- \ n- c ∏n¬ kw`hn°p∂ (Un) {[pho-b D-®-a¿-Z-ta-Je-Iƒ (polar high pressure
∂mWv G‰°pd-hpIfmWv thentb‰hpw thenbnd°hpw. belt)
4. F¬-\n-t\m-sb-°p-dn-®v B-Zy-am-bn a-\- n-em-°nb- 2. ]u¿W-an (shfpØ-hm-hv), A-am-hm-kn (IdpØ- 17. A-¥-co-£-hm-bphn¬ G-Xn-s≥-d-sb√mw A-f-hnep-≈
Xv s]-dp-hn-se a-’y-sØm-gn-em-fn-I-fmWv. hmhv) Znhkßfnse th-en-tb‰w Adnbs∏Sp∂-Xv hm- h¿-≤-\-hm-Wv B-tKm-f-Xm-]-\-Øn\v (global warming)
(F) 1, 2, 3 F-∂nh (_n) 2, 3, 4 F∂n-h hp-th-en (spring Tide) F∂ t]cnemWv. Im-c-W-am-Ip-∂Xv?
(kn) 1, 2, 4 F∂n-h (Un) 1, 2, 3, 4 F∂n-h 3. i-‡n Ipd™ th-entb‰ßfmWv k]vXan then 1. aotY≥
3. C-¥ybn¬ [-cm-Xeo-b `q-]S-߃ \n¿-an°p-∂ Hu- (Neaptide) F∂dnbs∏-Sp-∂Xv. 2. t¢m-tdm-^v-fqtdm Im¿_¨
tZymKn-I G-P≥-knbm-b "k¿-tΔ Hm-^v C-¥y'bp-sS 4. I-S-ens‚ {]tXyI `mK-Øv B¬KIƒ 3. ss\-{SP≥
B-ÿm\w? A\nb{¥nXambn s]cp- I p- ∂ - X ns‚ ^eambn 4. \o-cmhn
(F) apw-ss_ (_n) \yq-U¬-ln D≠mIp∂ Nph-∏v th-en-tb‰w {]mtZinIambn I- 5. Im¿-_¨ssU Hm-Iv-sskUv
(kn) sU-dmUq¨ (Un) sIm¬°-Ø S¬°d F∂ t]cnednbs∏-Sp∂p. (F) 1, 2, 3, 5 F-∂n-h (_n) 1, 2, 4, 5 F-∂n-h
4. Np-h-sS-∏-d-bp-∂-hbn¬ G-sX√m-am-Wv "kv-Im≥-Un-t\- (F) 1, 3, 4 F-∂n-h am{Xw (kn) 1, 2, 3, 4, 5 F-∂n-h (Un) 1, 2, 5 F-∂n-h
hn-b≥ cm-{„߃' F-∂-dn-b-s∏-Sp-∂Xv? (_n) 1, 2, 3 F-∂n-h am{Xw 18. en-Ãv I¬ ]-cm-a¿-in°p-∂ A-¥-co-£-]m-fn-Iƒ en-
1. ^n≥-em‚ v 2. sF-kv-em‚ v (kn) 2, 3, 4 F-∂n-h am{Xw Ãv˛II¬ ]-cm-a¿-in°p-∂ k-hn-ti-jX-Iƒ F∂n-h i-
3. \yq-kn-em‚ v 4. t\m¿sh (Un) 1, 2, 3, 4 F∂n-h cnbm-b co-Xnbn¬ {I-ao-I-cn-°pI.
5. sU≥-am¿-°v 6. kzoU≥ 11. Np-h-sS-∏-d-bp-∂-hbn¬ G-Xm-Wv Iyp-ape-kv ta-L-ß- en-Ãv˛I enÃv- II
(F) 1, 2, 3, 4 F-∂n-h (_n) 1, 2, 4, 5, 6 F-∂n-h fp-sS k-hn-ti-j-X A√m-ØXv? A. t{Sm-t∏m-kv-^nb¿ 1. `q-Kp-cp-Xzm-I¿j-Ww
(kn) 3, 4, 5, 6 F∂n-h (Un) 2, 3, 4, 5 F∂n-h (F) Izm-fn-^vf-h¿ B-Ir-Xn-bnepw ]-™n-s°-´p-Iƒ G-‰hpw Ip-d-™ ]m-fn
5. Np-h-sS-∏-d-bp-∂ Zzo-]pI-sf hn-kv-Xr-Xn-bp-sS A-Sn-ÿm- t]m-sebpw Im-W-s∏-Sp∂p. B. kv-{Sm-t‰m-kv-^nb¿ 2. Dƒ-°-Iƒ I-Øn-sb-cnbp-
\Øn¬ (in terms of area) G-‰hpw h-ep-Xn¬-\n-∂v sN- (_n) {]-k-∂am-b Im-em-h-ÿ {]-Zm-\w sN-øp∂p ∂ ]mfn
dp-Xn-te-°v F-∂ co-Xnbn¬ {I-ao-I-cn-°pI. (kn) a-g-bv-°v Im-c-W-am-Ip-∂ ta-L-ß-fmWv C. an-tkm-kv-^nb¿ 3. hn-am-\-ß-fp-sS k-©m-c-
1. {Ko≥-e≥-Uv 2. a-U-Km-kvI¿ (Un) kw-hl-\ (convection) {]-{In-b aq-ew cq-]w sIm- Øn-\v A-\p-tbmPyw
3. \yq-Kn\n-b 4. _m^n≥ 5. kp-am-{X ≈p∂p. D. sX¿tam-kv-^nb¿- 4. Im-emh-ÿm hr-Xn-bm-\-
(F) 1˛3˛2˛4˛5 (_n) 1˛2˛4˛3˛5 12. Np-h-sS-∏-d-bp-∂-hbn¬ i-cnbm-b {]-kv-Xm-h\-Iƒ G- Øn-\v ImcWw
(kn) 1˛2˛3˛4˛5 (kn) 1˛4˛2˛3˛5 sX√mw? F) A-1, B-2, C-3, D-4 _n) A-4, B-3, C-2, D-1
6. Nph-sS \¬-In-bn-cn°p-∂ {]-kvX - m-h\- I
- f
- n¬ i-cn-bmb- 1. tNm¿-∏ns‚ (^W¬) B-Ir-Xn-bn¬ ta-Lc - q-]Øn¬ kn) A-4, B-3, C-1, D-2 Un) A-3, B-4, C-2, D-1
Xv G-sX√mw? Im-W-s∏Sp-∂ N-{I-hm-X-amWv (cyclone) sSm¿-Wm-tUm. 19. Np-h-sS-∏-d-bp-∂-h-bn¬ G-sX√mw ]oT-`q-an-I-fm-Wv
1. `q-I-ºßƒ, A-·n-]¿-h-X kv-t^m-S\-߃ F∂n- 2. temI-Øv G-‰-hpw Iq-Sp-X¬ sSm¿-Wm-tUm-Iƒ h≥-I-c-Ifm¬ Np-‰-s∏-´-h (continental plateaus)?
h k-ap-{Zm-¥¿-`m-KØ- p-≠m-Ip-∂X - ns‚ ^-ea - m-bn D-≠m- hoip-∂ cmPyw A-ta-cn-°-bmWv. F) tOm-´m-\m-Kv-]q¿, A-td-_y≥ ]oT-`qan
Ip-∂ hn-\m-i-Im-cnbm-b Xn-c-am-e-bm-Wv kp-\man (Tsu- 3. sSm¿-Wm-tUm-bp-sS Xo{h-X A-f-°m-\p-]-tbm-Kn- _n) amƒhm ]oT-`qan, sIm-f-dmtUm ]oT-`q-an
nami) °p∂-Xv ^p-Pn-Xm kv-sIbn¬ F-∂ G-I-I-amWv. kn) Sn_‰≥ ]oT-`qan, s_m-fo-hnb≥ ]oT-`qan
2. kp-\m-an F-∂ hm-°n-\¿-Yw hn-\m-i-Im-cnbm-b Xp- (F) 1, 2 F-∂n-h am{Xw (_n) 2, 3 F-∂n-h am{Xw Un)- Chsbm-∂p-a√
dap-J Xn-c-ame-Iƒ (Harbour waves) F-∂mWv. (kn) 1, 2, 3 F-∂n-h (Un) 1, 3 F∂n-h am{Xw 20.- tKm- ≠ zm- \ m- e m‚ v - s]m- ´ n- ∏ n- f ¿- ∂ v - D≠m- b `q-
3. kp-\m-an F∂-Xv em‰n≥ ]-Z-amWv. 13. Np-hsS∏d-bp-∂-hbn¬ i-cnbmb {]kvXmh-\Iƒ Jfi߃- Np-hsS∏dbp-∂hbn-¬- GsX√mam-Wv -?-
4. 2004 Un-kw-_¿ 26\v C¥y≥ a-lm-k-ap-{Z-Øn-s‚ GsX√mw? 1.- sXt° Atacn-° 2.- B{^n-°
Xo-cØp-≈ kp-am-{X Zzo-]n-\-Sp-Øp≠m-b kp-\m-anbn¬ 1. E-Xp-°ƒ F-∂¿-Yw hcp-∂ "au-knw' F-∂ Ad-_v 3.- bq-tdm-∏v- 4.- Gjy-
G-‰-hpw Iq-Sp-X¬ \m-i\-„-ap≠m-b cmPyw C-t¥m- ]-ZØn¬ \n-∂m-Wv a¨-kq¨ F-∂ ]-Zw D-≠m-bXv. 5.- hSt° Atacn-° 6.- A‚m¿-´n-°
t\-jy-bmWv. 2. sX-°v˛]-Sn-™m-d≥ a¨kq¨ A-\p-`-h-s∏-Sp∂-Xv F)- 1,- 3,- 4,- 5 F∂n-h _n)- 1,- 2,- 4,- 5 F∂n-h
(F) 1, 2, 3, 4 F∂n-h (_n) 1, 2, 3 F-∂n-h Pq¨˛sk- ] v - ‰ w- _ ¿ am- k - ß - f n- e pw h- S - ° v Ing- ° v kn)- 1,- 2,- 4,- 6 F∂n-h Un)- 3,- 4,- 5,- 6 F∂n-h
(kn) 1, 2, 4 F∂n-h (Un) 1, 3, 4 F∂nh a¨kq¨ A-\p-`-h-s∏-Sp∂-Xv H-Iv-tSm-_¿ ˛\-hw-_¿ 21.- Np-hsS∏d-bp-∂h - bn¬ GsX√mw {]kvXmh-\Ifm-Wv-
7. k-ap-{Z-Xo-c-Øp-\n∂pw 200 t\m-´n-°¬ ssa-en-\v A- am-k-ß-fn-ep-amWv. AtUmƒ-^v- ln-‰v-esd kw-_‘n-®v- icnbm-bn-´p-≈Xv?-
∏p-dap-≈ k-ap-{Z-`m-Kw A-dn-b-s∏-Sp∂-Xv (F) 1 am{Xw (_n) 2 am{Xw 1.- ln-‰v-edp-sS clky-t∏m-eo-kv- Kkv-‰t∏m- F∂
(F) F-Iv-kv-¢q-ko-hv C-°-tWm-an-Iv tkm¨ (kn) 1, 2 F-∂n-h i-cn-bmWv t]cn¬- Adn-bs∏´p.-
(_n) I-≠n-Py-kv tkm¨ (Un) 1, 2 F∂n-h sX-‰mWv 2.- ln-‰v-edp-sS BflIYbm-Wv- sabn≥- Im-^v-
(kn) sS-dn-t´m-dn-b¬ hm-´¿ 14. ""A-edp-∂ \m-ev-]-Xp-Iƒ (Roaring forties) F-∂-dn-b- 3.- ^yq-d¿- F∂dn-bs∏´n-cp-∂ P¿-a≥- t\Xm-hv-
(Un) B-g°S¬ (deep sea) s∏-Sp∂-Xv F-¥mWv? 4.- ªm-°v- j¿-´v-kv- F∂ kw-LS\ cq-]o-Icn-®p.-
8. Np-h-sS-∏-d-bp-∂-hbn¬ kqb-kv I-\m-en-s\ kw-_- (F) Z-£n-Wm¿-≤ tKm-fØn¬ 450 bv-°pw 550bv°pw F)- 1,- 2,- 4 F∂n-h _n)- 2,- 3,- 4 F∂n-h
‘n®v (suez canal) i-cnbm-b {]-kvX - m-h\-Iƒ G-sX√m- C-S-bn¬ hoip-∂ ]-›n-a-hmX-߃ kn)- 1,- 2,- 3 F∂n-h Un)- 1,- 2,- 3,-- 4 F∂n-h
amWv? (_n) DØcm¿-≤-tKm-f-Øn¬ 450bv°pw 550bv°pw C- 22.- hm-´¿-tK‰v- kw-`hsØ Xp-S¿-∂v- cm-Pn-h® Atacn-°≥-
1. B-{^n-°sbbpw bq-tdm-∏n-s\-bpw th¿-Xn-cn°p-∂ S-bn¬ hoip-∂ ]-›n-a-hmX-߃ {]kn-U‚ v-
I\m¬ (kn) Z-£n-Wm¿-≤-tKm-f-Øn¬ 350bv°pw 450bv-°pw C- F)- tPm¨- BUw-kv- _n)- tXm-akv- sPt^gvk - ¨-
2. 1956¬ tI-W¬ Kam¬ A-–p¬-\m-k-dm-Wv kqb- Sbn¬ hoip∂ ]-›n-a-hmX-߃ kn)- F{_lmw- en-¶¨-
kv I-\m¬ tZ-i-km¬-°-cn®Xv (Un) DØcm¿-≤-tKm-f-Øn¬ 350bv°pw 450bv-°pw C- Un)- dn-®m¿-Uv- Fw- \n-Iv-k¨-
3. sa-Un-‰-td-\n-b≥ I-S-en-s\bpw sN-¶-S-en-s\bpw _- Sbn¬ hoip∂ ]-›n-a-hmX-߃. 23.- {^m-≥-kn¬- cm-Phm-gv-N Ahkm-\n-∏n-®v- dn-∏ªn-Iv-
‘n-∏n°p-∂ I\m¬ 15. Np-h-sS-∏-d-bp-∂-hbn¬ G-Xm-Wv B-tKm-f-hm-X-߃/ `cWØn-\p-th≠n- \n-esIm-≠ {]ÿm-\am-b Pm-
4. kqb-kv I\m¬ K-Xm-K-X-Øn-\v Xp-d-∂p-sIm-SpØ- ÿn-c-hm-X-߃ (Planetary winds/Permanent winds) F- t°m-_n≥- ¢_n-s‚ t\Xm-hv-

2020 Pq-sse- 15 ]nFkvkn _p≈‰n≥ 15


F)- tacn- At‚mbn-t\‰v- _n)- eq-bn- XIV 32.- Np-hsS∏dbp-∂hbn¬- icn-bm-b {]kv-Xm-h\Iƒ- °m-hp--∂Xm-Wv-
kn)- sam-≠kv-Iyw- Un)- tdm-s_kv-]n-b¿ GsX√mw?- 3.- sX¿tam-πm-Ãn-°p-Iƒ- Nq-Sm-°ptºmƒ- `u-Xn-Iam-
24.- Np-hsS∏dbp-∂ Ir-XnIƒ-,- {KŸI¿-Øm-°ƒ- F∂n-h 1.- km¿-hn-IZm-Xm-hv,- B‚n-P≥- C√m-Ø c‡{Kq-∏v- ˛ ‰w- kw-`hn-°p-∂hbm-Wv-
icn-bm-b co-Xn-bn¬- {Iao-Icn-°p-I.- H {Kq-∏v- 4.- sX¿-tam-- πm-Ãn-°p-Iƒ- ho-≠pw- D]tbm-Kn-°m≥-
A. Zn- {]n≥-kv- 1. dq-t m- 2.- km¿-Δn-I kzo-I¿-Ømhv,- B‚n-t_mUn- C√m-Ø Ign-bp-∂hbm-Wv-
B. tkm-jy¬- tIm-¨-{Sm-Œv- 2. Cdm-kvakv- c‡{Kq-∏v-˛ AB {Kq-∏v- F) 1,- 2,- 3 F∂n-h _n) 1,- 3,- 4 F∂n-h-
C. \n-baßfp-sS A¥kØ 3. \n-t°m-fm-kv- 3.- AB- c‡{Kq-∏v- D≈ hy-‡n-°v- AB c‡{Kq-∏v- D≈ kn) 2,- 3,- 4 F∂n-h Un) 1,- 2,- 4 F∂n-h
am-Iy-h√n- hy-‡n-°v- am{Xta c‡Zm-\w- \SØm≥- Ign-bp-Ibp- 42.- Np-hsS X∂n-cn-°p-∂ {]kv-Xm-h\Iƒ- ]cn-tim-[n-®v-
D. Zn- s{]bv-kv- Hm-^v- t^m-fn- 4. sam-≠kv-Iyw- ≈q.- icn-bm-bXv- GsX√m-sa∂v- Is≠Øp-I
F) A-3, B-1, C-4, D-2 _n) A-3, B-1, C-2, D-4 4.- H c‡{Kq-∏p-≈ hy-‡n-°v- H c‡{Kq-∏p-≈ hy- 1.- Cu-ssY¬- B¬-°tlmƒ- F∂dn-bs∏Sp-∂Xv-
kn) A-1, B-3, C-4, D-2 Un) A-2, B-1, C-4, D-3 ‡n-bn¬- \n-∂v- am-{Xta c‡w- kz-o-Icn-°m≥- Ign-bq.- FYt\m-fpw- ao-ssY¬- B¬-°tlmƒ- F∂dn-bs∏Sp-
25.- Np-hsS∏d-bp-∂-hbn¬ i-cnbmb {]kvXmh-\Iƒ F) 1,- 2,- 3 F∂n-h am-{Xw-- ∂Xv- saYt\m-fp-am-Wv-
GsX√mw? _n) 1,- 2,- 4 F∂n-h- am-{Xw- 2.- aZy- Zp- c ¥ßƒ- ° v - Im- c Ww- ao- s sY¬- B¬-
1.- Cu-Pn-]v-‰p-Im-cp-sS Fgp-Øp-en-]n- ssltdm-•n-^n-Iv- kn) 1,- 2 F∂n-h am-{Xw- °tlmƒ- (saYt\mƒ)- BIp-∂p-
kv- F∂ t]cn¬- Adn-bs∏Sp-∂p.- Un) 1,- 2,- 3,- 4 F∂n-h 3.- B¬-°tlm-fn¬- ASßn-bn-cn-°p-∂ ^Mv-jW¬-
2.- heØp-\n-∂v- CStØm-´m-Wv- ssltdm-•n-^n-Iv- en- 33.- Np-hsS∏dbp-∂hbn¬- GXp- `m-Kam-Wv- a\p-jy-ico- {Kq-∏v- COOH -F∂XmWv-
]n- Fgp-Xp-∂Xv- cØn¬- sNdp-Ip-Sen-s‚ `m-Ka√m-ØXv?- F) 1,- 2 F∂n-h-- _n) 1,- 3 F∂n-h-
F) 1 am-{Xw- _n) 2 am-{Xw- F) Un-tbm-Un-\w- (]Izm-ibw-)- kn) 2,- 3 F∂n-h- Un) 1,- 2,- 3 F∂n-h
kn) 1,- 2 F∂n-h icn-bm-Wv- _n) ko-°w- 43.- "]m--c-^n≥- Hm-bn¬'- F∂dn-bs∏Sp-∂ ]Zm¿-Yw- GXm-
Un) 1,- 2 F∂n-h sX‰m-Wv.- kn) Pn-Pn-\w- Wv-?-
26.- Np-hsS∏d-bp-∂-hbn¬ i-cnbmb {]kvXmh-\Iƒ Un) Cen-bw- F) _n-‰p-an≥- _n) s]t{Smƒ--
GsX√mw? 34. Np-hsS∏dbp-∂hbn¬- icn-bm-b {]kv-Xm-h\Iƒ- kn) asÆÆ- Un) F©n≥- Hm-bn¬-
1.- P¥p-tIm-ißfn¬- tIm-i`n-Øn- (cell wall)- Im- GsX√mw-?- 44.- s]t{Smƒ,- s]t{Sm-fn-bw- D¬-∏∂߃- F∂n-hbp-sS
Ws∏Sp-∂n-√.- 1.- t{]m-´o-\p-Ifp-sS (amw-kyw)- ASn-ÿm-\ \n¿-am-W Afhv- tcJs∏Sp-Øp-∂ bq-Wn-‰m-Wv- _m-c¬. Hcp- _m-
2.- tIm-i`n-Øn-bn-eSßn-bn-cn-°p-∂ aq-eI߃- Im- LSIw- Aan-t\m- Bkn-UpIfm-Wv- c¬- F∂Xv- F{X en-‰dm-Wv?-
’yw,- a·o-jyw- F∂n-hbm-Wv- 2.- acm-kv-akv,- Izm-jn-tbm¿-°¿- F∂n-h amw-ky-Øn- F) 1000 en-‰¿- _n) 159 en-‰¿-
3.- tIm-i`n-Øn- \n¿-an-°s∏´ncn-°p-∂Xv- en-∏n-Up-Ifpw- s‚ A`m-hw- sIm-≠p-≠m-Ip-∂ tcm-Kßfm-Wv- kn) 500 en-‰¿-- Un) 259 en-‰¿-
t{]m-´o-\p-Ifpw- sIm-≠m-Wv- 3.- am-w-tkym¬-]m-Z\w- \S°p-∂ tIm-ißfn-se `m- 45.- Np-hsS∏dbp-∂hbn¬- icn-bm-bXv- GsX√mw?-
F) 1,- 3 F∂n-h- _n) 2,- 3 F∂n-h- Kam-Wv- ssdt_mtkmw- 1.- Kym-skm-en≥-˛ s]t{Smƒ-
kn) 1,- 2,- 3 F∂n-h Un) 1,- 2 F∂n-h F) 2,- 3 F∂n-h- am-{Xw- _n) 1,- 2,- 3 F∂n-h- 2.- lm¿-Uv- tImƒ-˛ B{¥ssk‰v-
27.- icnbm-b {]kv-Xm-h\/{]kv-Xm-h\Iƒ- GsX√m-am- kn) 1,- 3 F∂n-h am-{Xw- Un) 1,- 2 F∂n-h am-{Xw- 3.- tkm^v-‰v- tImƒ-˛ _n-‰p-an-\kv- tImƒ-
Wv- Is≠Øp-I 35.- Np-hsS∏dbp∂hbn¬- GXv- ]cn-tim-[\bv-°m-Wv- 4.- {_u¨- tImƒ- ˛en-Kv-ss\‰v-
1.- ssat‰m-tIm¨-{Sn-bbn-¬- Du¿-Pw- kw-`cn-°p-∂Xv- s_\Un-Œv- em-b\n- (Benedict solution) D]tbm-Kn-°p- F) 1,- 2,- 3,- 4 F∂n-h-
ATP X∑m-{XIfm-bm-W- v- ∂Xv?- _n) 1,- 3,- 4 F∂n-h- am-{Xw-
2.- tIm-iØn-s‚ ]h¿-lu-kv- F∂dn-bs∏Sp-∂Xv- F) c‡Øn-se ]©km-cbp-sS Afhv- Adn-bm≥- kn) 2,- 3,- 4 F∂n-h am-{Xw-
ssat‰m- tIm¨-{Sn-bbm-Wv- _n) c‡Øn-se lo-tam-t•m-_n-s‚ Afhv- Adn-bm≥- Un) 1,- 2,- 4 F∂n-h am-{Xw-
3.- ss\{SP≥-,- t^m-kv-^dkv- F∂n-h ATP \n¿am- kn) aq-{XØn-se ]©km-cbp-sS Afhv- Adn-bm≥- 46.- Np-hsS∏dbp-∂hsb icn-bm-b co-Xn-bn¬- {Iao-Icn-
WØn-\m-hiy-am-b aq-eIßfm-Wv- Un) aq-{XØn-se {In-bm-‰n-\n-s‚ Afhv- Adn-bm≥- °p-I
F) 2,- 3 F∂n-h- am-{Xw- _n) 1,- 2 F∂n-h- am-{Xw- 36.- "lw-K¿- tlm¿-tam-Wp-Iƒ'- F∂dn-bs∏Sp-∂Xv- A. Aks‰¬- km-en-kn-en-°m-kn-Uv-
kn) 1,- 3 F∂n-h am-{Xw- Un) 1,- 2,- 3 F∂n-h F) C≥-kp-en≥,- •q-°tKm¨- 1. Akv-]n-cn≥--
28.- Np-hsS∏dbp-∂ {]kvX - m-h\Iƒ- ]cn-tim-[n-®v- icn-bm- _n) Hm-Iv-kn-tSmkn≥-,- hm-tkm-{]kn≥- B. t^m-an-Iv- Bkn-Uv- 2. saYt\m-bn-Iv- Bkn-Uv-
b {]kv-Xm-h\Iƒ- GsX√mam-sW∂v- Is≠Øp-I kn) se]v-‰n≥-,- s{Ken≥- C. ayq-dn-bm-‰n-Iv- Bkn-Uv- 3. sslt{Um-t¢m-dn-Iv-
1.- aßn-b shfn-®Øn¬- Im-gvN - km-[y-am-°p-∂Xv- IÆn- Un) ssXtdm-Iv-kn≥,- Im¬-kn-tSm-Wn≥- Bkn-U- v-
se tdm-Up- tIm-ißfm-Wv- 37.- "Im¿-∏¬- SW¬- kn≥-t{Umw'- F∂ tcm-Kw- Im-Ws∏Sp- D. FYt\m-bn-Iv- Bkn-Uv-4. Ask‰n-Iv- Bkn-U- v-
2.- hkv-Xp-°sf Idp-∏m-bpw- shfp-∏m-bpw- Im-Wm≥- ∂Xv- GXv- sXm-gn-ep-am-bn _‘s∏´hcn-em-Wv-?- F) A-2, B-1, C-3, D-4 _n) A-1, B-2, C-3, D-4
klm-bn-°p-∂Xv- IÆn-se tdm-Uv- tIm-ißfm-Wv- F) a’y-kw-kv-IcW ^m-Œdn-Ifn¬- ]Wn-sbSp-°p- kn) A-1, B-2, C-4, D-3 Un) A-2, B-1, C-4, D-3
3.- \n-d߃- Xn-cn-®dn-bm\pw- Xo-{h{]Im-iØn¬- hkv- ∂h¿-- 47.- Np- h sS∏dbp- ∂ {]kv - X m- h \Ifn¬- icn- b m- b Xv-
Xp-Isf Im-Wm-\pw- klm-bn-°p-∂Xv- IÆn-se tIm¨- _n) ]m-daSIfn¬- ]Wn-sbSp-°p-∂hcn¬- GsX√mw?-
tIm-ißfmWv.- kn) tIm-gn-hf¿-ج- tI{μßfn¬- tPm-en- sNøp- 1.- ip-≤PeØn-s‚ PH aq-eyw 7- BWv-
F) 1,- 2 F∂n-h- am-{Xw- _n) 1,- 2,- 3 F∂n-h ∂hcn¬- 2.- PH kv-sIbn¬- I≠p-]n-Sn-®Xv- skm-d≥- skm-d¨-
kn) 2,- 3 F∂n-h am-{Xw- Un) 1,- 3 F∂n-h am-{Xw- Un) NXp-∏v- Ir-jn-bn-Sßfn¬- ]Wn-sbSp-°p-∂hcn¬- k≥- F∂ im-kv-{X⁄\m-Wv-
29.- K‘w- Xn-cn-®dn-bm-\m-hm-Ø Ahÿ Adn-bs∏Sp- 38.- "kn-ÃIv-San'- F∂ ikv-{X{In-b \SØp-∂Xv- 3.- PHs‚ ]q¿-Wcq-]w- s]m-´≥-jy¬- Hm-^v- ssl{UP≥-
∂Xv- GXv- t]cn-emWv?- F) ]p-cp-jh‘o-IcWØn-\v- F∂m-Wv-
F) At\m-kv-an-b _n) At\m-sdIv-kn-b _n) hr-° am-‰n-hbv-°p-∂Xn-\v- F) 1,- 2 F∂n-h am-{Xw-- _n) 1,- 3 F∂n-h- am-{Xw-
kn) F^m-kn-b- Un) Akv-^n-Iv-kn-b kn) kv-{Xo- h‘o-IcWØn-\v- kn) 1,- 2,- 3 F∂n-h Un) 2,- 3 F∂n-h am-{Xw
30.- {]m-b]q¿-Ønbm-b Hcp- a\p-jy-s‚ lr-Zbkv-]μ\\n- Un) aq-{Xk©n- am-‰s∏Sp-∂Xn-\v- 48.- Np-hsS∏dbp-∂hbn¬- GXm-Wv- ss{U ssl{UP≥-
c°v- Hcp- an-\n-´n¬- GItZiw- 72 XhWbm-Wv.- lr- 39.- P\n-°p-∂ Ip-™n-s‚ enw-K\n¿-Wbw- Xo-cp-am-\n-°p- tam-tWmIvs - skUv'- - F∂ cm-k\m-aØn¬- Adn-bs∏Sp-
Zban-Sn-∏m-bn- \mw- tIƒ-°p-∂Xv- F¥m-Wv?- ∂Xv- ∂Xv?-
F) c‡w- ]ºp- sNøp-tºm-gp-≈ i–w- F) am-Xm-hn-s‚ X t{Im-atkmw-- F) Pew-- _n) L\Pew-
_n) hm¬-hp-Iƒ- Xp-d°p-tºm-gp-≈ i–w- _n) ]n-Xm-hn-s‚ Y t{Im-atkmw- kn) kƒ-^¿- Un) CsXm-∂p-a√
kn) hm¬-hp-Iƒ- ASbptºmgp-≈ i–w- kn) am-Xm-hn-s‚ XX t{Im-atkm-w- 49.- lo-en-bw- (He)- F∂ aq-eIØn-\v- t]cv- \¬In-bn-cn-°p-
Un) Aip-≤c‡w- ]p-d¥≈p-tºm-gp-≈ i–w- Un) ]n-Xm-hn-s‚ X t{Im-atkmw- ∂Xv- kw-_‘n-®v- icn-bm-b {]kv-Xm-h\ GXm-Wv?-
31.- a\p-jy-s‚ km-[m-cW\n-ebn-ep-≈ c‡kΩ¿-Zw- 120/ 40.- Np-hsS∏dbp-∂ kn-≤m-¥ßƒ,- Bhn-jv-Icn-® im-kv- F) BIm-itKm-fßfn¬- \n-∂p-am-Wv- t]cv- e`n-®Xv- -
80 mm Hg- Fs∂gp-Xn-bn-cn-°p-∂Xn¬- \n-∂v- \n-߃- {X⁄¿- F∂n-h icn-bm-b co-Xn-bn¬- {Iao-Icn-°p-I _n) aq-eIØn-s‚ {]Xo-Iam-b em-‰n≥-\m-aØn¬-\n-∂- v-
a\ n-em-°p-∂Xv- F¥m-Wv-?- A. tIm-ikn-≤m-¥w-- 1. em-am¿-°v- kn) I≠p-]n-Sn-® im-kv-{X⁄s‚ kv-acWm¿-Yw-
1.- a\p-jy-s‚ kn-tÃm-fn-Iv- {]j¿- 120 mm Hg- F∂pw- (cell theory)-- Un) ÿeØn-s‚ \m-aØn¬-\n-∂m-Wv- t]cv- e`n-®Xv-
UbtÃm-fn-Iv- {]j¿- 80 mm Hg- F∂p-am-Wv- B. D¬]cn-h¿-Ø\ kn-≤m-¥w- 2. Xn-tbm-U¿-jzm≥- 50.- Np-hsS∏dbp-∂ I≠p-]nSn-Ø߃,- Is≠Øn-b im-
2.-- a\p-jy-s‚ kn-tÃm-fn-Iv- {]j¿- 80 mm Hg- F∂pw- (Mutation theory)-- kv-{X⁄cp-sS t]cp-Iƒ- F∂n-h icn-bm-b co-Xn-bn¬-
UbtÃm-fn-Iv- {]j¿- 120 mm Hg- F∂p-am-Wv- C. {]Ir-Xn- \n¿-≤m-cW kn-≤m-¥w- 3. Nmƒ-kv- Um¿-hn≥- {Iao-Icn-°p-I
3.- lr-Zb- kt¶m-Nn-°p-tºm-gp-≈ a¿-Zw- 120 mm Hg- sa¿- D. kz-bm¿-Pn-Xkz-`m-hßfp-sS A. CeIv-t{Sm¨- 1. GWÃv- dq-Y¿- t^m¿-Uv-
°p-dn-bpw- hn-{ian-°p-∂ kabØv- 80 mm Hgbp-am-Wv- ]m-cºcy- t{]jW kn-≤m-¥w- 4. lyq-tKm- Uo-{hn-kv- B. t{]mt´m¨-- 2. Pbnw-kv- Nm-Uv-hn-Iv-
4.- lr-Zb kt¶m-N kabØv- - 80 mm Hg- sa¿-°p-dn- F) A-2, B-4, C-3, D-1 _n) A-4, B-2, C-3, D-1 C. \yq-t{Sm¨- 3. Imƒ- B≥-tUgv-k¨--
bpw- hn-{ian-°p-∂ kabØv- 120 mm Hg sa¿-°p-dn-bp- kn) A-2, B-4, C-1, D-3 Un) A-4, B-3, C-2, D-1 D. t]m-kn-t{Sm¨-- 4. sP.-sP.-tXmw-k¨-
am-Wv- c‡kΩ¿-Zw.- 41.- Np-hsS∏dbp-∂hbn¬- icn-bm-b {]kv-Xm-h\Iƒ- F) A-1, B-4, C-2, D-3 _n) A-4, B-1, C-2, D-3
F) 2,- 4 F∂n-h icn-bm-Wv- GsX√mw?- kn) A-4, B-1, C-3, D-2 Un) A-1, B-4, C-3, D-2
_n) 1,- 3 F∂n-h icn-bm-Wv- 1.- sX¿-tam-sk‰n-Mv- πm-Ãn-°p-Iƒ- Nq-Sm°p-tºmƒ- cm- 51.- Np-hsS∏dbp-∂hbn¬- icn-bm-b {]kv-Xm-h\Iƒ--
kn) 1,- 4 F∂n-h icn-bm-W- v- kam-‰w- kw-`hn-°p-∂hbm-Wv- GsX√mw?-
Un) 2,- 3 F∂n-h icn-bm-Wv- 2.- sX¿-tam-sk‰n-Mv- πm-Ãn-°p-Iƒ- ho-≠pw- D]tbm-Kn- 1.- {]Im-iw- Hcp- h¿-jw- sIm-≠v- k©cn-°p-∂ Zq-cam-

16 ]nFkvkn _p≈‰n≥ 2020 Pq-sse- 15


Wv- {]Im-ih¿-jw- (Light year)- 3.- kq-cy-\n¬-\n-∂p-≈ Xm-]w- `q-an-bn-seØp-∂Xv- hn- kn) 8.-5% Un) 7.-1%
2.- {]Im-iØn-s‚ thKX 3x 108 m/s BWv- In-cWw- (Radiation)- ap-tJ\bm-Wv- 67.- \_m¿-Un-s\ (NABARD)- kw-_‘n-®v- Np-hsS \¬-
3.- kq-cy-{]Im-iw- `q-an-bn-seØm≥- FSp-°p-∂ kabw- 4.- hn-IncWw- ap-tJ\ Xm-]w- {]kcn-°p-∂Xn-\v- Hcp- In- b n- c n- ° p- ∂ {]kv - X m- h \Ifn¬- icn- b m- b Xv -
500 sk°‚m-Wv- am-[y-aØn-s‚ klm-bw- Bhiy-am-Wv- GsX√mw?-
4.- {]Im-iw- G‰hpw- thKXbn¬- k©cn-°p-∂Xv- iq- F) 2,- 3,- 4 F∂n-h- _n) 1,- 2,- 4 F∂n-h- 1.- in-hcm-a≥- IΩo-js‚ ip-]m¿-i {]Im-cw- cq-]o-Ir-
\y-Xbnem-Wv- kn) 1,- 2,- 3 F∂n-h Un) 1,- 3,- 4 F∂n-h Xam-bXv-
F) 1,- 2,- 3 F∂n-h am-{Xw- _n) 2,- 3,- 4 F∂n-h- am-{Xw- 60.- {]]©Øn-se F√m- ]Zm¿-Yßfn-ep-w- Im-Ws∏Sp-∂ 2.- Hdo- bn-se ap≥- No-^v- sk{I´dn-bm-bn-cp-∂ Fw-.-
kn) 1,- 2,- 3,- 4 F∂n-h Un) 1,- 3,- 4 F∂n-h am-{Xw- ASn-ÿm-\]cam-b {]m-Yan-I IWßfm-Wv-Izm¿-°v.- {io-cm-aIr-jv-Wøbm-Wv- \_m¿Un-s‚ BZy- sNb¿-
52. Np-hsS∏dbp-∂hbn¬- icn-bm-bXv- GsX√mw?- {Zhy-Øn-s‚ Izm¿-°v- tam-U¬- I≠p-]n-Sn-® im-kv- am≥.-
1.- i–Xo{hX˛ sUkn-_¬- {X⁄¿- Bsc√mw?- 3.- 1982 Pq-sse 12\v- cq-]o-Ir-Xam-b \_m¿-Un-s‚
2.- {]Im-iXo-{hX˛ Im≥-Ue F) ap-sd sP¬-am≥,- tPm¿-Pv-kzn-Kv- Bÿm-\w- apw-ss_ BIp-∂p-
3.- se≥-kn-s‚ ]h¿-˛ Utbm-]v-‰¿- _n) en-tbm¨- en-sU¿-am≥,- tXm-akv- bw-Kv- 4.- \_m¿-Uv- ]q¿-Wam-bpw- tI{μ Kh¨-sa‚n-s‚
4.- sshZyp-XNm¿-Pv-˛ Hmw- kn) ktXy-{μ t_m-kv,- B¬-_¿-´v- sF≥-Ão≥- DSaÿXbn-ep-≈Xm-Wv-
F) 1,- 2,- 3 F∂n-h _n) 2,- 3,- 4 F∂n-h- Un) Keo-en-tbm-,- k¿.- tXm-akv- B¬-_¿-´v- F) 1, 2, 3 F∂n-h am-{Xw--
kn) 1,- 2,- 4 F∂n-h Un) 1,- 3,- 4 F∂n-h 61.- kmºØn-Iim-kv-{XØn¬- t\m-_¬- kΩm-\ tPXm- _n) 1,- 2,- 3,- 4 F∂n-h-
53.- Np-hsS∏dbp-∂ BWh\n-eb߃,- Ah ÿn-Xn- hm- b Aa¿- X ym- s k≥- Fgp- X n- b {KŸßƒ- Np- kn) 1,- 2,- 4 F∂n-h am-{Xw-
sNøp∂ kw-ÿm-\߃- F∂n-h icn-bm-b co-Xn-bn- hsS∏dbp-∂hbn¬- GsX√m-am-Wv?- Un) 2,- 3,- 4 F∂n-h am-{Xw-
¬- {Iao-Icn-°p-I 1.- t]m-h¿-´n- B≥-Uv- ^m-an≥- 68.- Np-hsS∏dbp-∂hbn¬- icn-bm-b {]kv-Xm-h\Iƒ-
A. Iq-Sw-Ip-fw- 1. Xan-gv-\m-Sv- 2.- tNm-bn-kv- Hm-^v- sSIv-\n-°v- GsX√mw?-
B. \tdm-d-- 2. cm-Pÿm≥- 3.- sUhe]v-sa‚ v- Bkv- {^o-Uw- 1.- am-\p-jn-I hn-Ik\ kq-Nn-I Xøm-dm-°n-bXv- ]m-
C. Xm-cm-]q¿- 3. DØ¿-{]tZiv-- - 4.- Zn- kv-‰m≥-tU¿-Uv- Hm-^v- eo-hn-Mv- °n-ÿm≥- km-ºØn-Iim-kv-{X⁄\m-b sal_q-_v-
D. tIm-´-- 4. alm-cm-{„ 5.- tdjWm-en-‰n- B‚ v- {^o-Uw- Dƒ-˛l°pw- C¥y≥- km-ºØn-I im-kv-{X⁄\m-b
F) A-1, B-3, C-2, D-4 _n) A-1, B-3, C-4, D-2 F) 1,- 2,- 3,- 5 F∂n-h am-{Xw-- Aa¿-Xym-sk∂pw- tN¿-∂m-Wv-
kn) A-1, B-2, C-3, D-4 Un) A-2, B-1, C-4, D-3 _n) 2,-- 3,- 4,- 5 F∂n-h- am-{Xw- 2.- Btcm-Kyw,- hn-Zy-m-`ym-kw,- hcp-am-\w- F∂n-h am-\p-
54.- X∂n-cn-°p-∂ {]kv-Xm-h\Iƒ- ]cn-tim-[n-®v- icn-bm- kn) 1,- 2,- 4,- 5 F∂n-h am-{Xw- jn-I hn-Ik\ kq-Nn-Ibp-sS Afhp-tIm-ep-Ifm-Wv-
b {]kv-Xm-h\Iƒ- GsX√msa∂v- Is≠Øp-I Un) 1, 2,- 3,- 4,- 5 F∂n-h 3.- am-\p-jn-I hn-Ik\ kq-Nn-I (Human Development
1.- ho-Sp-Ifn-se sshZyp-Xo-IcWØn-\v- kam-¥cco-Xn- 62.- "CIzn-‰n- Hm-lcn-Iƒ'- (Equity shares)- F∂dn-bs∏Sp- Index)- \n-ehn¬- h∂Xv- 1990em-Wv-
bn-ep-≈ hbdn-Mv- kw-hn-[m-\am-Wv- D]tbm-Kn-°p-∂Xv- ∂Xv- F) 1,- 3 F∂n-h- am-{Xw- _n) 2,- 3 F∂n-h- am-{Xw-
2.- Hcp 60 w _ƒ-_pw- 100 w _ƒ-_pw- kam-¥cam-bn- F) Hcp- en-an-‰Uv- Iº\n-bp-sS \n-b{¥WØn-e√m- kn) 1,- 2,- 3 F∂n-h Un) 1,- 2 F∂n-h am-{Xw-
(Parallel)- IWŒv- sNbv-Xm¬- Iq-Sp-X¬- {]Im-in-°p- Ø Hm-lcn-Iƒ-- 69.- Np-hsS∏dbp-∂ Bibßfp-am-bn- _‘s∏´ hy-‡n-
∂Xv- 100 w _ƒ-_m-bn-cn-°pw.- _n) Hcp- en-an-‰Uv- Iº\n-bp-sS em-`Øn-ep-≈ Hm- Ifn¬- icn-bm-bXv- GsX√mw?-
F) 1 am-{Xw- _n) 1,- 2 F∂n-h- icn-bm-Wv- lcn-Iƒ--- 1.- k¿-tΔm-Zb ]≤Xn- ˛ Pb{]Im-iv- \m-cm-b¨-
kn) 2 am-{Xw- Un) 1,- 2 F∂n-h sX‰m-Wv- kn) Hcp- en-an-‰Uv- Iº\n-bp-sS \„Øn-ep-≈ Hm- 2.- Km-‘n-b≥- kºZv-hy-hÿ˛ sP.-kn.-Ip-am-c∏
55.- Np-hsS X∂n-cn-°p-∂ {]kv-Xm-h\Ifn¬- icn-bm-bXv- lcn-Iƒ-- 3.- sebv-kkv- s-^b¿- kn-≤m-¥w-˛ BUw-kv-an-Øv-
GsX√mw?- Un) Hcp- en-an-‰Uv- Iº\n-bp-sS km-[m-cW Hm-lcn- 4.- tNm-Z\ \n-baw- (Law of Demand)-˛ B¬-{^Uv- am-¿-
1.- Hcp- hkvXp-hn-\v- G‰hpw- Iq-Sp-X¬- `m-cw- A\p- Iƒ-- j¬-
`hs∏Sp-∂Xv- {[p-h{]tZißfn-em-Wv- 63.- Np-hsS∏dbp-∂hbn¬- icn-bm-b {]kv-Xm-h\Iƒ- F) 1,- 2,- 4 F∂n-h- _n) 1,- 2,- 3 F∂n-h-
2.- \n¿-_m-[w- ]Xn-°p-∂ (Free fall)- hkv-Xp-°fp-sS GsX√mw?- kn) 1,- 3,- 4 F∂n-h Un) 1,- 2,- 3,- 4 F∂n-h
`m-cw- ]q-Py-am-bn-cn-°pw- 1.- C¥y-bn¬- \n-Ip-Xn- ]cn-jv-IcWØn-\v- \n¿tZiw- 70.- C¥y≥- `cWLS\bn-se {Um-^v-‰n-Mv- IΩn-‰n- Aw-
F) 1,- 2 F∂n-h icn-bmWv- \¬-In-bXv- cm-Pm- sN√ø IΩn-‰n-bm-Wv- Kßfm-bn-cp-∂ Un.-]n.-sJbv-Øm≥,- _n.-F¬-.-an-Ø¿-
_n) 1 am-{Xw- icn-bm-W- v- 2.- \n-Ip-Xn,- [\hn-\n-tbm-Kw,- ISsaSp-°¬- F∂n-h F∂n- h ¿- ° p- ]Icam- b n- ]n- ∂ o- S v - Aw- K ßfm- b Xv -
kn) 1,- 2 F∂n-h sX‰m-Wv- kw- _ ‘n- ® Kh¨- s a‚ n- s ‚ \bam- W v - [\\bw- Bsc√m-am-Wv?-
Un) 2 am-{Xw- icn-bm-W- v- (Monetary Policy)- F∂dn-bs∏Sp-∂Xv.- F) sI.-Fw.-ap-≥-jn,- F≥-.-am-[hdm-hp--
56.- sIm-ln-j≥- _esØ kw-_‘n-®v- icn-bm-b {]kv- 3.- C¥y-bn¬- hm-Wn-Py-Ip-ØIIsf \n-b{¥n-°m-\m- _n) ‰n.-‰n.-Ir-jv-Wam-Nm-cn,- A√m-Sn- Ir-jv-Wkzm-an-
Xm-h\Iƒ- GsX√mw?- bn- ]p-ds∏Sp-hn-® Fw-B¿-Sn-]n- BŒv- \n-ehn¬- h∂Xv- Aø¿-
1.- Htcbn-\w- X∑m-{XIƒ- XΩn-ep-≈ BI¿-jW_ew- Pq¨- 1,- 1970 ap-Xem-Wv- kn) F≥- tKm-]m-ekz-ma - n- Aø¶¿,- ap-lΩZv- km-Zp-≈
2.- hy-Xy-kv-Xbn-\w- X∑m-{XIƒ- XΩn-ep-≈ BI¿- 4.- Fw-B¿-Sn-]n- BŒv- ]m¿-esa‚ v- ]m-km°n-bXv- 18 Un) ‰n.-‰n.-Ir-jv-Wam-Nm-cn,- F≥.-am-[hdm-hp-
jW_ew- Un-kw-_¿- 1969em-Wv- 71.- tUm.- cm-tP{μ{]km-Zv- sNb¿-am≥- ÿm-\w- hln-®n-
3.- Hcp- PeØp-≈n-bn-se X∑m-{XIsf XΩn¬- tN¿- F) 1,- 2,- 3,- 4 F∂n-h _n) 1 2,- 3 F∂n-h- am-{Xw- cp-∂ `cWLS\m- \n¿-am-W k`bn-se {][m-\ IΩn-
Øp-\n¿-Øp-∂ _ew- kn) 1,- 2,- 4 F∂n-h am-{Xw- Un) 1,- 3,- 4 F∂n-h am-{Xw- ‰n-Iƒ- GsX√mam-Wv?-
F) 1,- 3 F∂n-h- _n) 2,- 3 F∂n-h- 64.- Pn-Fkv-Sn-sb (Nc°p-tkh\ \n-Ip-Xn)- kw-_‘n-®v- 1.- ssat\m-cn-‰o-kv- k_v- IΩn-‰n-
kn) 1,- 2 F∂n-h Un) 1,- 2,- 3 F∂n-h icn-bm-b {]kv-Xm-h\Iƒ- GsX√mw?- 2.- Ãn-bdn-Mv- IΩn-‰n-
57.- Np-hsS∏dbp-∂hbn¬- k¿.- sFkIv- \yq-´s\ kw- 1.- Pn-Fkv-Sn- \n-ehn¬- h∂Xv- 2017 Pq-sse 1\m-Wv- 3.- lu-kv- IΩn-‰n-
_‘n-®v- icn-bm-b {]kv-Xm-h\Iƒ- GsX√mw?- 2.- C¥y-bn¬- BZy-am-bn- Pn-Fkv-Sn- \S∏n-em-°n-bXv- 4.- dq-ƒ-kv- Hm-^v- s{]m-kn-Pn-b¿-
1.- Kpcp-Xzm-I¿-jW \n-baØn-s‚ D]Pv-Rm-Xm-hv- Akan-em-Wv- F) 1,- 3 F∂n-h- _n) 2,- 4 F∂n-h-
2.- PUXz-\n-baw- (inertia)- Bhn-jv-Icn-®p- 3.- a’yw,- amw-kw,- ap-´,- ]®°dn-Iƒ,- I∂p-Im-en-Iƒ,- kn) 1,- 4 F∂n-h Un) 3,- 4 F∂n-h
3.- Ne\ \n-ba߃- Bhn-jv-Icn-® im-kv-{XRv-P≥- £o-c D¬-∏∂߃,- tX≥- F∂n-hsb Pn-Fkv-Sn-bn¬- 72.- 1935se Kh¨-sa‚ v- Hm-^v- C¥ym- BŒn¬- \n-∂pw-
4.- kq- c y- { ]Im- i Øn- \ v - Ggv - \n- d ߃- Ds≠∂v - \n-∂pw- Hgn-hm-°n-bn-´p-≠v- C¥y≥- `cWLS\ ISw-sIm-≠n-cn-°p-∂ Bib߃-
Is≠Øn-b im-kv-{X⁄≥- 4.- s]t{Sm-fn-bØn-\v- Pn-Fkv-Sn- _m-[Iam-Wv- GsX√m-am-Wv?-
F) 1,- 2,- 3 F∂n-h- _n) 2,- 3,- 4 F∂n-h- F) 1,- 3,- 4 F∂n-h _n) 1 2,- 4 F∂n-h-- 1.- s^Ud¬- kw-hn-[m-\w-
kn) 1,- 3,- 4 F∂n-h Un) 1,- 2,- 3,- 4 F∂n-h kn) 1,- 2,- 3 F∂n-h Un) 2,- 3,- 4 F∂n-h 2.- Kh¿-W¿- ]Zhn-
58.- sFkv - PeØn¬- s]m- ß n- I n- S °p- ∂ p- F∂m¬- 65.- dn-t∏m- \n-c°v- (Repo Rate)-,- dn-thgv-kv- dnt∏m- \n-c°v- 3.- s-^Ud¬- tIm-SXn-
B¬°tlm-fn¬- Xm-Wp-t]m-Ip-∂p.- X∂n-cn-°p-∂ {]kv- (Reverse Repo Rate)- F∂n-hsb kw-_‘n-®v- icnmbm- 4.- ]ªn-Iv- k¿-ho-kv- IΩo-j≥-
Xm-h\Ifn¬- \n-∂v- icn-bm-b Im-cWw- Is≠Øp-I b {]kv-Xm-h\Iƒ- GsX√mw?- F) 1,- 2,- 4 F∂n-h- _n) 1,- 2,- 3 F∂n-h-
1.- sFkn-s‚ km-{μX PetØ°mƒ- Iq-Sp-XemWv- 1.- _m-¶p-Iƒ- dn-k¿-hv- _m-¶n-¬- \n-∂pw- hm-bv-]sbSp- kn) 2,- 3,- 4 F∂n-h Un) 1,- 2,- 3,- 4 F∂n-h
2.- sFkn-s‚ km-{μX B¬-°tlm-fn-t\°mƒ- Ip- °ptºmƒ- \¬-tI≠ ]en-i\n-c°m-Wv- dnt∏m- \n-c°v.- 73.- 1953¬- \n-ehn¬- h∂ kw-ÿm-\ ]p-\x-kw-LS\m-
dhm-Wv- 2.- dn- t hgv - k v - dn- t ∏m- \n- c °v - dn- k ¿- h v - _m- ¶ n- s ‚ IΩo-j\n-se Aw-K߃- Bsc√m-am-bn-cp-∂p?--
3.- sFkn-s‚ km-{μX PetØ°mƒ- Ip-dhmWv- [\\bØn¬- (Monetary Policy)- Dƒ-s∏Sp-∂X√ F) k¿-Zm¿.-sI.-Fw.-]Wn-°¿,- F®v.-F≥.-Jp≥-kv-dp-
4.- sFkn-s‚ km-{μX B¬-°tlm-fn-t\°mƒ- Iq-Sp- 3.- dn-k¿-hv- _m-¶v- CXc _m-¶p-Ifn¬- \n-∂pw- hm-bv- _n) ^k¬- Aen-,- t]m-‰n- {io-cm-aep--
Xem-Wv- ]sbSp-°p-tºmƒ- \¬-Ip-∂ ]en-i\n-c°m-Wv- dn-thgv- kn) F®v.-F≥.-Jp≥-kv-dp,- ^k¬- Aen-
F) 3,- 4 F∂n-h- _n) 1,- 2 F∂n-h- kv- dn-t∏m- \n-c°v- Un) k¿-Zm¿- sI.-Fw.-]Wn-°¿,- ^k¬- Aen-
kn) 1,- 4 F∂n-h Un) 2,- 3 F∂n-h F) 1, 3 F∂n-h- _n) 2,- 3 F∂n-h- 74.- Np-hsS∏dbp-∂hbn¬- k¿-Zm¿- h√`m-bn- ]t´en-s\
59.- Xm-]{]kcWsØ kw-_‘n-®v- Np-hsS \¬-In-bn-cn- kn) 1,- 2 F∂n-h Un) 1,- 2,- 3 F∂n-h kw-_‘n-®v- icn-bm-b {]kv-Xm-h\Iƒ- GsX√mw?-
°p-∂ {]kv-Xm-h\Ifn¬- icn-bm-bXv- GsX√mw?- 66.- P\d¬- t{]m-hn-U‚ v- ^≠n-epw- kam-\ t{]m-hn-U‚ v- 1.- \m-´p-cm-Py-ßsf GIo-Icn-®v- C¥y-≥- bq-Wn-b≥-
1.- Jc]Zm¿-Yßfn¬- Xm-]w- {]kcn-°p-∂Xv- Nm-e\w- ^≠p-Ifn-ep-ap-≈ \n-t£]߃-°v- 1.-4.-2020 ap-X¬- 30.- ÿm-]n-°p-∂Xn-\v- {][m-\ ]¶p-hln-® hy-‡n-
(conduction)- ap-tJ\bm-Wv- 06.-2020 hscbp-≈ Im-em-bfhn-te°p-≈ ]en-i\n-c°v- 2.- 1928se _¿-tZm-fn- kXy-m{- KlØn-\-v t\Xr-Xzw- \¬-In-
2.- IS¬-°m-‰n-\pw- Ic°m-‰n-\pw- Im-cWw- kw-hl\am- F{Xbm-Wv?- 3.- P∑Zn-\am-b HIv-tSm-_¿- 31 cm-{„o-b GIXm-Zn-\am-
Wv- (convection)- F) 7.-5 %- _n) 7.-75% bn- BtLmjn-°p-∂p-

2020 Pq-sse- 15 ]nFkvkn _p≈‰n≥ 17


F) 1,- 2 F∂n-h- am-{Xw- _n) 2,- 3 F∂n-h- am-{Xw- 3.- 1976se 42˛mw- t`ZKXn- b n- e q- s Sbm- W v - C¥y≥- kn) tKm-h Un) Bkm-w-
kn) 1,- 3 F∂n-h am-{Xw- Un) 1,- 2,- 3 F∂n-h `cWLS\bp-sS Bap-JØn¬- tZ`KXn- hcp-Øn-bXv.- 93.- Np-hsS∏dbp-∂ kw-ÿm-\߃,- Ahbp-sS cq-]o-
75.- au-en-I ISaIsf°p-dn-®v- Np-hsS X∂n-cn-°p-∂ {]kv- F) 1,- 2 F∂n-h- am-{Xw- _n) 1,- 2,- 3 F∂n-h- IcWØn-\m-bn- hn-`Pn-® kw-ÿm-\߃- F∂n-h icn-
Xm-h\Ifn¬- icn-bm-bXv- GsX√mw?- kn) 1,- 3 F∂n-h am-{Xw- Un) 2,- 3 F∂n-h am-{Xw- bm-b co-Xn-bn¬- tNcpw-]Sn- tN¿-°p-I
1.- kz- c ≥- k n- M v - IΩn- ‰ n- b p- s S \n¿- t Zi{]Im- c w- 84.- Np-hsS∏dbp-∂ BZy-Im-e km-aq-ly-t£a ]≤Xn- kw-ÿm-\߃- hn-`Pn-® kw-ÿm-\߃
`cWLS\bn¬- Iq-´n-tN¿-°s∏´Xv- Iƒ,- Ahbv-°v- t\Xr-Xzw- \¬-In-b hy-‡n-Iƒ- F∂n- A. sXe¶m-\- 1. B{‘m-{]tZiv-- -
2.- 1976se 42˛mw- `cWLS\m- t`ZKXn- b n- e q- s S h icn-bm-b co-Xn-bn¬- {Iao-Icn-°p-I B. OØo-kv-KVv- 2. _olm¿-
`cWLS\bn¬- Dƒ-s∏Sp-Øn-bXv- A. am¿-Øm-fiw- t{]m-PŒv- 1. F^v.-F¬.-{_bn≥-- C. Pm-¿-Jfiv- -- 3. DØ¿-{]tZiv-
3.- k{]p- IΩn-‰n-bp-sS ip-]m¿-ib\p-kcn-®v- Iq-´n-t®¿- B. tkhm-{Kmw- ]≤Xn- 2. c_o-{μ\m-Y Sm-tKm¿-- D. DØcm-Jfiv- -4. a[y-{]tZiv-
°s∏´Xv- C. {io-\n-tIX≥- t{]m-PŒv- - 3. Km-‘n-Pn- F) A-1, B-4, C-2, D-3 _n) A-1, B-4, C-3, D-2
F) 1,- 2 F∂n-h- _n) 2,- 3 F∂n-h- D. Kp-¿-Km-thm¨- t{]m-PŒv-4. kv-s]≥-k¿- lm-®v- kn) A-4, B-1, C-2, D-3 Un) A-1, B-2, C-4, D-3-
kn) 1 am-{Xw- Un) 2 am-{Xw- F) A-3, B-4, C-2, D-1 _n) A-4, B-3, C-2, D-1 94.- hm¿-jn-I tem-Ia’c kq-Nn-Ibn¬- (Annual world
76.- Np-hsS∏dbp-∂hbn¬- B¿-°m-Wv- t]m-°‰v- ho-t‰m- kn) A-4, B-2, C-1, D-3 Un) A-1, B-2, C-3, D-4 competitiveness Index)- \n-ehn¬- C¥y-bp-sS ÿm-\w-
(Pocket veto)- A[n-Im-cw- D]tbm-Kn-°p-hm≥- Ign-bp- 85.- ]n¬-°m-e thZIm-eL´sØ°pdn-®v- (Later vedic pe- F{Xm-aXm-Wv?-
∂Xv?- riod)- icn- b m- b {]kv - X m- h \/{]kv - X m- h \Iƒ- F) 54 _n) 43
F) {][m-\a{¥n-- _n) tem-Iv-k`m- kv-]o-°¿-- GsX√mw?- kn) 37 Un) 61
kn) {]kn-U‚ v- Un) ]m¿-esa‚n\v- 1. ]n¬-°m-e thZIm-eL´Øn-se {][m-\ Bcm-[\ 95.- bp.-F≥- skIyq-cn-‰n- Iu¨-kn-en¬- C¥y-°v- c≠v-
77.- D]cm-{„]Xn-ÿm-\w- Hgn-hp-h∂m¬- F{X Im-eØn- aq-¿-Øn-bm-Wv- {]Pm-]Xn- h¿-jtØ°v- Xm¬-°m-en-I Aw-KXzw- e`n-°p-Ibp-≠m-
\p-≈n¬- ]pXn-b D]cm-{„]Xn-sb Xn-cs™Sp-Øn-cn- 2.- ]n¬°m-e thZIm-eL´Øn-se JP\m-hv- kq-£n- bn.- F{X thm-´p-Iƒ- t\Sn-bm-Wv- C¥y- Xm¬-°m-en-I
°Ww?- ∏p-Im-c≥- k≥-{Kn-ln-{Xn- F∂ t]cn¬- Adn-bs∏´p Aw-KXzw- t\Sn-bXv?-
F) 3 am-kw- _n) 6 am-kw-- F) 1 am-{Xw- _n) 2 am{Xw-- F) 187 _n) 189
kn) 1 h¿-jw- Un) Ign-bp-∂Xpw- t\csØ kn) 1,- 2 F∂n-h- Un) 1,- 2 F∂n-h sX‰m-Wv- kn) 192 Un) 184
78.- tem-Iv-k`bn-te°v- Hcw-KsØ am-{Xw- Ab°m≥- Ign- 86.- cm-am-bWw- t]¿-jy≥- `m-jbn-te°v- ]cn-`m-js∏Sp- 96.- bp.-B¿.-F¬- (URL)- F∂Xn-s‚ ]q¿-Wcq-]w- F¥m-
bp-∂ kw-ÿm-\߃-/tI{μ `cW {]tZi߃- Np- Øn-bXv- Bcm-Wv?- Wv?-
hsS∏dbp-∂hbn¬- GsX√m-am-Wv?- F) A_pƒ- s^bv-kn-- _n) _Zu-\n- F) A¨-t\m¨ dn-tkm-gv-kv- sem-t°‰¿-
1.- an-tkm-dmw- 2.- aWn-∏q¿- kn) Nm¬-kv- hn¬-°n≥-kv- _n) bqWn-thgv-k¬- dn-tkm-gv-kv- sem-t°‰¿-
3.- \m-Kem-‚ v- 4.- kn-°nw- Un) am-Iv-kv- ap-≈¿- kn) bqWn-t^m-w- dn-tkm-gv-kv- sem-t°‰¿-
5.- eUm-°v- 6.- {Xn-]p-c 87.- X∂n- c n- ° p- ∂ {]kv X m- h \Ifn¬- icn- b m- b Xv - Un) bp-\m\n-akv- dn-tkm-gv-kv- sem-t°‰¿-
F) 1,- 2,- 3,- 5 F∂n-h- _n) 1,- 3,- 4,- 5 F∂n-h- GsX√mw?- 97.- Np-hsS∏dbp-∂hbn¬- tIcf k¿-°m-cn-s‚
kn) 1,- 3,- 4,- 6 F∂n-h Un) 2,- 3,- 5,- 6 F∂n-h 1.- _p-≤s‚ ]q¿-hP∑sØ°p-dn-®v- {]Xn-]m-Zn-°p-∂ C˛KthWgv-kv- ]≤Xn-Iƒ- GsX√m-am-Wv?-
79.- Ahn-izm-k{]tabsØ kw-_‘n-®v- X∂n-cn-°p-∂ Ir-Xn-Ifm-Wv- Pm-XIIYIƒ- F∂dn-bs∏Sp-∂Xv- 1.- {^≠v-kv- 2.- kv-]m¿-°v-
{]kv-Xm-h\Ifn¬- icn-bm-bXv- GsX√mw?- 2.- _p-≤aX kzm-[o-\w- hy-‡am-°p-∂ kw-LIm-e 3.- `q-an- t{]m-PŒv- 4.- C˛tkh
1.- Ahn-izm-k{]tabw- AhXcn-∏n-°p-∂Xv- tem-Iv- Ir-Xn-bm-b aWn-taJe cNn-®Xv- km-Ø\m¿- BWv- 5.- kzo-‰v- 6.- sat Pv-
k`bn-em-Wv- 3.- AP¥m-˛Ft√m-d Kp-lm-Nn-{Xßfp-sS {]Xn-]m-Zy- F) 1,- 2,- 3,- 4 F∂n-h _n) 1,- 2,- 5,- 6 F∂n-h
2.- Ahn-izm-k{]tabw- AhXcn-∏n-°p-∂Xv- {]Xn- hn-jbw- _p-≤s‚ Po-hNcn-{Xam-Wv- kn) 1,- 2,- 4,- 5 F∂n-h Un) 1,- 2,- 3,- 6 F∂n-h
]£am-Wv- 4.- _p-≤Ncn-XØn-s‚ I¿-Øm-hv- Aiz-tLm-j\m-Wv- 98.- Hu-tZy-m-Kn-Itam- B[n-Im-cn-Itam- Bb sh_v-ssk‰p-
3.- Ahn-izm-k{]tabw- tem-Iv-k`bn-epw- cm-Py-k`bn- F) 1,- 2,- 3,- 4 F∂n-h- Iƒ- F∂p- sX‰n-≤cn-∏n-®v- hym-P sh_v-ssk‰p-Ifpw-
epw- AhXcn-∏n-°m-hp-∂Xm-Wv- _n) 1,- 3,- 4 F∂n-h am-{Xw- hn-em-kßfpw- Xøm-dm-°p-∂ {]hr-Øn- Adn-bs∏Sp-
4.- hn-izm-k{]tabw- AhXcn-∏n-°p-∂Xv- {][m-\a{¥n- kn) 1,- 2,- 3 F∂n-h am-{Xw- ∂Xv-
bm-Wv- Un) 2,- 3,- 4 F∂n-h am-{Xw F) ssk_¿- kv-Izm-´nw-Kv-
F) 2,- 3,- 4 F∂n-h- _n) 1,- 2,- 4 F∂n-h- 88.- Np-hsS∏dbp-∂hbp-sS \n-¿-am-Ww- ]n-∂n¬- {]h¿-Øn- _n) ssk_¿ sSddn-kw-
kn) 1,- 2,- 3,- 4 F∂n-h Un) 2,- 3 F∂n-h ®h¿- F∂n-h icn-bm-bn- tNcpw-]Sn- tN¿-°p-I kn) ssk_¿ lm-°nw-Kv-
80.- Np-hsS∏dbp-∂hbn¬- GXv- ]m¿-esa‚dn- IΩn-‰n-bm- A. km-©n-- kv-Xp-]w-- 1. tPm¿-Pv- ho-s‰‰v-- - Un) ssk_¿ A‰m-°v-
Wv- Ir-jv-W tat\m≥- IΩn-‰n-bp-sS \n¿-tZi{]Im-cw- B. ssIem-kv- \m-Yt£{Xw-- 2. Ir-jv-W I-- 99.- sF.-]n- A{U v- ASn-ÿm-\s∏Sp-Øn- H∂n¬- Iq-Sp-
cq-]h¬-°cn-®Xv?- C. tK‰v- th Hm-^v- C¥y--- 3. \cknw-ltZh≥-- X¬- s\‰v - h ¿- ° p- I ƒ- ]ckv - ] cw- _‘n- ∏ n- ° m≥-
F) ]ªnIv- A°u-≠v-kv- IΩn-‰n-- D. sIm-Wm¿-°v- kq-cyt£{Xw-- 4. Atim-I≥-- D]tbm-Kn-°p-∂ D]IcWw- GXm-Wv?-
_n) FÃn-ta‰v- IΩn-‰n-- F) A-2, B-4, C-1, D-3 _n) A-4, B-2, C-3, D-1 F) tam-Uw- _n) l_v-
kn) IΩn-‰n- Hm¨- ]ªn-Iv- A≠¿-tS-°n-Mv- kn) A-4, B-2, C-1, D-3 Un) A-4, B-3, C-1, D-2 kn) dq´¿- Un) dn-∏o‰¿-
Un) CsXm-∂p-a√ 89.- knJv- Kpcp-hm-b Kp-cp- A¿-Pp≥- tZhn-s\ kw-_‘n-®v- 100.- Zm-cn-{Zy-tcJbv-°v- Xm-sgbp-≈ Ip-Spw-_߃-°v- ku-
81.- Np-hsS∏dbp-∂hbn¬- GsX√mw- ÿm-]\ßfm-Wv- Np-hsS \¬-In-bn-cn-°p-∂ {]kv-Xm-h\Ifn¬- sX‰m- P\y-am-bn- AXn-thK C‚¿-s\‰v- IW£≥- e`y-am-°p-
"Ãm-‰yq-´dn- t_m-Uo-kv'?- bXv- GXm-Wv?- hm-\m-bn- tIcf k¿-°m¿- \S∏n-em-°m\p-t±in-°p-∂
1.- tI{μ hn-hcm-hIm-i IΩo-j≥- F) Aar-Xv-kdn¬- kp-h¿-Wt£{Xw- ]Wn-Ign-∏n-® ]≤Xn- GXm-Wv?-
2.- tZio-b a\p-jym-hIm-i IΩo-j≥- kn-Jv- Kp-cp- F) kv-am¿-´v- t^m¨- _n) sF t^m¨-
3.- tZio-b ]´n-IPm-Xn- IΩo-j≥- _n) ap-Kƒ- `cWm-[n-Im-cn-bm-b Plmw-Ko-dn-\m¬- h[n- kn) sI t^m¨- Un) C t^m¨-
4.- πm-\n-w-Kv- IΩo-j≥- °s∏´ knJv- Kp-cp-
F) 1,- 2 F∂n-h- _n) 3,- 4 F∂n-h- kn) kn-Jp-Im-cp-sS ]p-Wy-{KŸam-b Kp-cp-{KŸ km- DØc߃-
kn) 1,- 3 F∂n-h Un) 2,- 4 F∂n-h ln-_v- t{Im-Uo-Icn-®p-
82.- Np-hsS∏dbp-∂hbn¬- icn-bm-b {]kv-Xm-h\Iƒ- Un) "J¬-km'- cq-]o-Icn-® kn-Jv- Kp-cp- 1 (_n),- 2 (kn-),- 3 (kn),- 4 (_n),- 5 (F),- 6 (kn),-
GsX√mw?- 90.- Np-hsS∏dbp-∂hbn¬- icn-bmb-Xv- GsX√mw?- 7 (Un),- 8 (F),- 9 (_n),- 10 (Un),- 11 (kn),- 12 (kn),-
1.- kw-ÿm-\ hn-hcm-hIm-i IΩo-jWdp-sS thX\w- 1.- am≥-k_v-Zm-cn- k{ºZm-bw-˛ AIv-_¿- 13 (kn),- 14 (kn),- 15 (_n),- 16 (F),- 17 (_n),- 18 (_n),-
kw-ÿm-\ No--^v- sk{I´dn-bp-sS thX\Øn-\v- Xp-ey- 2.- U°m≥- \bw-˛ Hu-dw-Kko-_v- 19 (F),- 20 (kn),- 21 (kn),- 22 (Un),- 23 (Un),- 24 (F),-
am-Wv- 3.- abq-cknw-lm-k\w-˛ jm-Plm≥-
2.- kw-ÿm-\ ap-Jy-hn-hcm-hIm-i IΩo-jWdp-sS 4.- Jp-\n- Z¿-hm-kv-˛ tj¿-jm- 25 (kn),- 26 (Un),- 27 (Un),- 28 (_n),- 29 (F),- 30 (kn),-
thX\w- kw-ÿm-\ Xn-cs™Sp-∏v- IΩo-jWdp-sS F) 1,- 2,- 3,- 4 F∂n-h _n) 1,- 3,- 4 F∂n-h am-{Xw- 31 -(_n),- 32 (Un),- 33 (_n),- 34 (_n),- 35 (kn),- 36 (kn),-
thX\Øn-\v- Xp-ey-am-Wv- kn) 2,- 3,- 4 F∂n-h am-{Xw-- 37 (kn),- 38 (Un),- 39 (_n),- 40 (F),- 41 (_n),- 42 (F),-
3.- tIcfØn¬- Ct∏m-gsØ hn-hcm-hIm-i IΩo- Un) 1,- 2,- 4 F∂n-h am-{Xw-
43 (kn),- 44 (_n),- 45 (F),- 46 (_n),- 47 (kn),- 48 (F),-
jW¿- tkm-a\m-Y≥- ]n≈bm-Wv- 91.- icn-bm-b {]kv-Xm-h\/{]kv-Xm-h\Iƒ- GsX√m-am-
4.- hn≥-k≥- Fw.-t]m-fm-Wv- tIcfØn-se Ct∏m-gsØ Wv- Is≠Øp-I 49 (F),- 50 (_n),- 51 (kn),- 52 (F),- 53 (_n),- 54 (_n),-
ap-Jy- hn-hcm-hIm-i IΩo-jW¿- 1.- sFIy-tIcfw- F∂ Bhiyw- BZy-am-bn- D∂bn- 55 (F),- 56 (F),- 57 (kn),- 58 (F),- 59 (kn),- 60 (F),-
F) 1,- 3 F∂n-h- am-{Xw- _n)- 2,- 4 F∂n-h- am{Xw- ®Xv- 1928¬- FdWm-Ip-fØv- Iq-Sn-b \m-´p-cm-Py- {]Pm 61 (Un),- 62 (Un),- 63 (F),- 64 (kn),- 65 (F),- 66 (Un),-
kn) 1,- 2,- 4 F∂n-h am-{Xw- Un) 1,- 2,- 3,- 4 F∂n-h ktΩf\Øn-em-Wv-
67 (_n),- 68 (kn),- 69 (Un),- 70 (Un),- 71 (_n),- 72 (kn),-
83.- `cWLS\t`ZKXn-Isf°p-dn-®v- Np-hsS \¬-In-bn-cn- 2.- sFIy-tIcf ktΩf\w- DZv-Lm-S\w- sNbv-XXv- cm-
°p-∂ {]kv-Xm-h\Ifn¬- icn-bm-bXv- GsX√mw?- ah¿-a ]co-£n-Øv- Xºp-cm-\m-Wv- 73 (F),- 74 (Un),- 75 (F),- 76 (kn),- 77 (Un),- 78 (_n),-
1.- `cWLS\ t`ZKXn- sNøp-∂Xn-\p-≈ A[n-Im-cw- F) 1,- 2 F∂n-h _n) 1 am{Xw-- 79 (_n),- 80 (kn),- 81 (F),- 82 (Un)-,- 83 (_n),- 84 (_n),-
]m-¿-esa‚n-\m-Wv.- kn) 2 am-{Xw- Un) 1,- 2 F∂n-h sX‰m-Wv- 85 (kn),- 86 (_n),- 87 (F),- 88 (kn),- 89 (Un),- 90 (F),-
2.- `cWLS\ t`ZKXn- sNøp-∂Xn-\p-≈ \S]Sn- {Iaw- 92.- GXv- kw-ÿm-\Øm-Wv- "hm-kv-tIm-U Km-a'- \Kcw-
C¥y≥- `cWLS\ ISw- sIm-≠Xv- Z£n-Wm-{^n- ÿn-Xn- sNøp-∂Xv?- 91 (F),- 92 (kn),- 93 (F),- 94 (_n),- 95 (Un),-
°bn¬- \n-∂m-Wv.- F) taLm-eb _n) kn-°nw- 96 (kn),- 97(_n),- 98 (F),- 99 (kn),- 100 (kn)-

18 ]nFkvkn _p≈‰n≥ 2020 Pq-sse- 15


ANALYSE YOUR SCIENCE G K Questions from different disciplines of
Science with detailed answers
Suresh B
1. Identify the one which is common genetic substance in living It is Rutherford who proposed atom model based on the ex- Correct Answer : 3
organisms. perimental results contained new features of relatively high An integrated circuit or IC is a set of electronic circuits integrated
1. Proteins 2. DNA 3. RNA 4. Carbohydrates central charge concentrated into a very small volume called on a small flat piece of semiconductor material that is nor-
Correct Answer : 2 nucleus surrounded by a cloud of orbiting electrons. J J mally silicon. The integration of large number of tiny transis-
In organisms, the characters are controlled by genes, and are Thomson proposed plum pudding model for atomic struc- tors into a small chip results in circuits that are orders of mag-
located in DNA or Deoxyribonucleic acids as nucleotide se- ture in 1904 according to which central electrons are sur- nitude smaller, faster and less expensive. These can function
quences. The genes located in DNA control various activities rounded by a volume of positive charge like negatively as amplifier, oscillator, timer, microprocessor or even computer
through enzymes which are proteins in nature. So the DNA charged plum embedded in a positively charged pudding. memory. A junction diode is a boundary or interface between
causes the synthesis of proteins through RNA or ribonucleic Robert Millikan was an American, Nobel prize winner for dis- two types of semi conductor materials inside a single crystal
acid. Moreover in some viruses, RNA is the genetic material. covering the value for electron charge through his famous or gens conductor. These are elementary building blocks of
Carbohydrates are fuels of living organism which on oxidation oil drop experiment. Dalton proposed that all matter were semi conductor electronic devices (LED, Solar cells etc). A
releases energy for various activities of them. composed of atoms as invisible and undestructible building Junction transistor is a type of transistor that uses both elec-
2. Who among the following explained his model of atom on the blocks. trons (negative) and holes (positive) as charge carriers. These
basis of centrifugal force? 3. Which one is example for a neutral solution? are used in devices capable of amplification or switching. Ze-
1. J J Thomson 2. Dalton 3. Robert Millikan 4. Ruther 1. Soap Water 2. Distilled Water ner diode is a special type of diode devised to reliably allow
Ford 3.Rain Water 4. Carbonated drink current to flow backwards when a certain set reverse voltage
Correct Answer : 4 Correct Answer : 2
known as zener voltage is reached. These are the basic build-
P H stands for power of Hydrogen which is a measurement
ing blocks of electronic curcuits.
of the Hydrogen ion concentration of a solution. The total
P H scale ranges from 1 to 14; with 7 considered to be 5. Which organisms are the decomposers in a food chain?
orbital neutral. A solution with P H less than 7 is said to be acidic 1. Bacteria and Fungi 2. Phytoplankton and Algae
and solutions with PH greater than 7 are basic or alka- 3. Sheep and grasshopper 4. Lion and Tiger
line. The P H of distilled water is 7. Soap water is naturally Correct Answer : 1
alkaline with PH around 9 - 10. Carbonated drink is water Food chain is a linear relationship among living organisms for
into which Carbon dioxide is dissolved using pressure food. It starts with producers which trap solar energy and store
nucleus in food. Then primary consumers (herbivores) and secondary
(acidic). Normal clean rain water has a PH between 5 - 5.5
which is slightly acidic. However when rain water combines consumers (carnivores). The decomposers are microbes which
with Sulphur Dioxide or Nitrogen Oxides, it becomes act upon dead organic matter, decomposing them and causes
more acidic (PH of 4). for recycling of matter. In this question the microbes; bacteria
4. Which one of the following is the device that can act as a com- and fungi are decomposers. Being photosynthetic, Phytoplank-
plete electronic circuit? ton and Algae are producers, the herbivores, sheep and grass
1. Junction diode 2. Junction transister hopper are primary consumers and lion and tiger that are car-
electrons 3. Integrated circuit 4. Zener diode nivores belong to secondary consumers.

a’c]co-£ CS\m-gn- _n kptcjv

Po-hn-I-fp-sS- Du¿-÷- \m-W-bw-


{] -Ir-Xn-bn-se- Po-hn-I-sf- \n¿-Ωn-®n-cn-°p-∂-Xv- tIm-i- ""kt‰m-tdPv- _m-‰dn''-Itfm-Sv- km-ay-s∏-Sp-Øm-hp-∂-Xm-Wv-.- ATP
bv-°v- Du¿-÷w-- \-„-s∏-´-v ADP- B-°p-tºmƒ- C-Xv- ho-≠pw-
kq-cy-{]Im-iw-
L
߃- sIm-≠m-W-t√m.- _m-Œo-cn-b-, bo--Ãv- Xp-S-ßn-b- G-I-
tIm-i-Po-hn-Ifpw- D-b¿-∂- t{i-Wn-bnep--≈- _-lp-tIm-i- Po- Du¿- ÷ w- kzo- I - c n- ® v - aq- ∂ m- a - s Ø klkw- t bm- P \
hn-Ifp-ap--≠v.- - C-hbp-sS- Hm-tcm- tIm-iØ
- n-epw- \-S°
- p-∂ ssPh- _‘Øn¬- - ti-J-cn-®v- ATP- B-bn- Xo¿-∂- v- ssP-h-cm-k- {]- B¬KIƒ-
h¿-Ø-\-߃-°v- ho-≠pw- Du¿-÷w- \¬-Ip-∂p-.- C-Xv- ATP
cm-k-{]-h¿-Ø-\-ß-fp-sS- ^-e-am-bm-Wv- Cu- Po-hn-I-fn¬- hn- lcn-Xkky-߃-
J tIm-i iz-k\w- (ATP)
hn-[- Po-h¬- {]-h¿-Ø-\-߃- \-S-°p-∂-Xv-.- Ch Xp-S¿-®-bm- Cycle - A-dn-b-s∏-Sp-∂p.- L
bn- \-S-°-W-sa-¶n¬- \n-c-¥-c-am-b- Du¿-÷- e-`y-X- D-d-∏m-t°-
kky-`p-°p-Iƒ- tIm-i iz-k\w- (ATP)
≠-Xp-≠v-.- CXv- \n-d-th-‰p-∂- X-∑m-{X-I-fm-Wv- A-Un-t\m-kn-≥-
ss{S t^m-kv-t^‰v- - A-Y-hm ATP.- B-b-Xn-\m¬- ATP X∑m- J
{XIƒ- Po-hn-I-fn-se- ""Du¿-÷- \m-W-bw''-- A-Y-hm- ""Du¿-÷- L
amw-k`p-°p-Iƒ- tIm-i iz-k\w- (ATP)
I-d-≥kn''-- F-∂-dn-b-s∏-Sp-∂p.
J
L
A
J
hn-Lm-SI¿- tIm-i iz-k\w- (ATP)

P P P Po-hn-Ifn-se Du¿-÷k©m-cw-
{]-Ir-Xn-bn¬- Du¿-÷-Øn-s‚- B-Xy-¥n-I-am-b- D-d-hn-Sw- kky-ßf - n¬- tIm-iiz-k\
- - cm-k- {]-h¿-Ø\
- ß- f- n-eq-sS- tIm-
S kq-cy-\m-Wv-.- B¬-K-I-fpw- l-cn-X- k-ky-ß-fpw- kq-cy-{]-Im- i-{Z-hy-Ønep-w- ssa-t‰m-tIm-¨-{Un-b-bn-ep-am-Wv- ATP D-ev-]m-Zn-∏n-
i-sØ- l-cn-X-I-Øn-s‚- k-lm-bØ - m¬- Im¿-t_m-ssl-t{U-
H-cp ATP X∑m-{X °-s∏-Sp-∂-Xv-.- F-∂m¬- P¥p-hn-`m-K-Øn-ep-≈- a¿-Ω- tIm-i- Po-
‰v- X-∑m-{X-If - n¬- cm-kD - u¿-÷a - m-°n- am-‰n- kw-`cn-°p-∂p- ({]- hn-I-fn¬- tIm-i-iz-k-\ cm-k{]-h¿-Ø-\-ß-fn-eq-sS- ATP X-∑m-
A- Adenosine S - Ribose Sugar P - Phosphate Group Im-ik - w-t«-jW - w).-- C-Xn¬- \n-∂pw- Ip-d® - v- Im¿-t_m-ssl-t{U- {X-Iƒ -D¬-∏m-Zn-∏n-°-s∏-Sp-∂-Xv- ssat‰m- tIm¨-{Un-bbn¬- am-
- H-cp- ATP- X-∑m-{X-bn¬- ss\{SP≥- t_bv-km--b- A-Un- ‰v- •q-t°m-km-bn- am-dn tIm-iiz-k\Øn-\- v- hn-t[-ba - mhp-Ib
- pw- {X-am-Wv-.- C-{]-Im-cw- Du¿-÷- X-∑m-{X-Iƒ- D¬-]m-Zn-∏n-°p-I-bpw-
t\m-kn-≥,- 5 Im¿-_-Wp-≈- jp-Kdm--b- ssd-t_m-kv- F-∂n-h-bv- cm-kDu¿-÷w ATP- X-∑m-{X-If - n-te-°v- am-‰s - ∏-Sp-Ib - pw- sN-øp- A-h-sb- kw-`-cn-°p-I-bpw- B-h-iy-Øn-\v- A-h-sb- e-`y-am-°p-I-
°p-]p-d-ta- 3 t^m-kvt-^‰v- - {Kq-∏p-I-fpw- A-S-ßn-bn-cn-°p-∂p- sN- ∂p.-- k-ky-`p-°p-If - m-b- Po-hn-Iƒ- k-ky-ßs - ft-bm-- k-ky- D¬- bpw- sN-øp-∂-Xn-\m¬- ssa-t‰m-tIm-¨-{Sn-b- I-sf- tImiØn-s‚-
Sn-I-fn-epw- Po-hn-I-fn-epw- B-lm-cw- Z-ln-®p--≠m-Ip-∂- eLp ∏-∂ß - s - ftbm-- i-co-cØ- n-\p-≈n¬- F-Sp-Øv- Z-ln-∏n-®v- eLp-- Hm¿- ""]-h¿-lu-kv-''- F-∂m-Wv- hn-fn-°p-∂-Xv.-
\yq-{Sn-b‚p-Ifm-b- •q-t°m-kv-,- A-an-t\m- A-æ-߃,-- ^m-‰n- A- Km-\n-Iv- X-∑m-{X-Ifm--°p-∂p.-- amw-k`- p-°p-Ifpw-- an-{i-`p-°p-If - pw- Po-hn-I-fn-se- cm-k-{]-h¿-Ø-\-߃- `q-cn-`m-K-hpw- Du¿-÷w-
æ-߃- F-∂n-h- tIm-i-iz-k-\- {]-{In-b-Iƒ-°v- hn-t[-b-am- B-lm-c-Øn-s\- Z-l-\-hy-h-ÿ-bp-sS- k-lm-b-Øm¬- eLp- B-h-iy-ap-≈-h-bm-Wv (Endergonic) . C{]Im-cw- Bhiy-am-b Du¿-
°s∏Sp-tºmƒ- ATP \n¿-Ωn-°-s∏-Sp-∂p-.- ATP X-∑m-{XIfn-se Hm¿-Km-\n-Iv- \yq-{Sn-b‚p-Ifm-°p-∂p-.- {]-Ir-Xn-bn-se- hn-Lm-SI - - ÷w- Po-htIm-ißfn¬- h-f-sc- th-Kw e-`y-am-°p-∂- ATP X-∑m-
c-≠mw- t^m-kvt-^‰v- - - {Kq-∏pw- aq-∂mw- t^m-kvt-^‰v- - {Kq-∏pw- cm-b (Decomposes)- _m-Œo-cn-b,- ^w-Kk - p-Iƒ- F-∂n-h- Po-h\ - n- {X-Ifp-sS- {]m-[m-\yw- \mw- a-\- n-em-t°-≠-Xm-Wv-.- H-cp- ATP
XΩn-ep-≈Xv- D-b¿-∂- Du¿-÷-ap-≈- k-l-kw-tbm-P-I- _-‘- √m-Ø- Hm¿-Km-\n-Iv- am-‰d - n-te-°v- Z-l\- - cm-km-K\ v- n- D¬-]m-Zn-∏n- X-∑m-{X-bn¬- c≠v- ssl F-\¿-Pn- _-‘-ßfm--Wp-≈-Xv-; c-≠m-
ß-fm-Wv.-- C-h- hn-L-Sn-®v- ATP X-∑m-{XIƒ ADP (AUn-t\m- ®v- C-hs - b- e-Lp-hm-b- Hm¿-Km-\n-Iv- X-∑m-{X-Ifm-bn- (_m-ly-Z- a-sØ-bpw- aq-∂m-a-sØ-bpw- t^m-kvt-^‰v- - - _-‘-߃-.- C-h-bn¬-
kn≥ ssU t^m-kvt-^‰v) bpw- t^m-kvt-^‰pw-- B-Ip-tºmƒ- l-\w)-- i-co-cØ - n-\p-≈n-te-°v- B-Kn-cW - w- sN-øp-∂p.-- C-{]-Im-c- km-[m-c-W-bm-bn- aq-∂m-a-sØ- _-‘w- th¿-s]-´m--Wv- Du¿-÷w-
Cu- _-‘-Øn-se- cm-k Du-¿-÷w- kz-X-{¥-am-°-s∏´v- tIm- ap-≈- e-Lp- Hm¿-Km-\n-Iv- X-∑m-{X-Iƒ- tIm-iß - f - n¬- sh-®v- iz- e-`y-am-°s∏Sp-∂-Xv-.- C-Xn-s‚- A-f-hv- G-I-tZ-iw- 7 kcal/mole B-
iØn-se- ssP-h-cm-k- {]-h¿-Ø-\-Øn-\v- e-`y-am-°p-I-bm- k-\- cm-k{]h¿-Ø\-߃-°v- hn-t[-b-am-bn- A-h-bn-se- cm- Wv-. ssP-h-c-k-X-{¥Øn-se Cu-- sN-dn-b- X-∑m-{X-Iƒ- C-√m-
Wv- sN-ø-s∏-Sp-∂-Xv-.- C{]-Im-cw- ATP- X-∑m-{X-I-sf- \-ap-°v- kDu¿-÷s - Ø- ATP X-∑m-{X-Ifn--te-°v- am-‰p-∂p.- sX- H-cp- Po-hn-°pw- \n-e-\n¬-∏v- C-√.- $

2020 Pq-sse- 15 ]nFkvkn _p≈‰n≥ 19


ENRICH YOUR GK
1. Which Indian port trust has been renamed as Syamaprasad 16. Which of the following are the essential requirements for a a. Lohit b. Tungabhadra
Mookerjee Port Trust? person to be appointed as a Member of Finance Commission? c. Sharavati d. Krishna
a. Kolkata Port Trust b. Paradip Port Trust 1. A Supreme court Judge or one qualified to be appointed 31. Which one of the following statements about blood elements
c. Jawaharlal Nehru Port Trust d. Visakhpatnam Port Trust as such is correct?
2. Which two countries are involved in the implementation of 2. A person having wide experience in financial matters and a. Red blood cell's number is same as that of white blood
Kohala Hydroelectric Power Project? administration cells and platelets
a. India and China b. India and Pakistan 3. A person having special knowledge of Economics b. The number of white blood cells is more than red blood
c. Pakistan and China d. India and Bangladesh Select the correct answer using the code given below: cells
3. Which nation will host the Global vaccine summit in 2020? a. 1 , 2 and 3 b. 1 and 2 only c. The number of red blood cells is the highest
a. France b. Italy c. 2 and 3 only d. 1 and 3 only d. The number of red blood cells is lower than platelets
c. U K d. US 17. The Sufi work Kash-ul-Mahjub was written by 32. Which one of the following statements regarding insulin hor-
4. Legendary Filmmaker Basu Chatterjee passed away on June a. Abu'l Hasan al Hujwiri b. Moinuddin chishti mone is correct?
4, 2020. He had won a National Award for which film? c. Shaikh Nizamuddin Auliya d. Amir Khusrau a. Insulin is a protein hormone which is not produced in hu-
a. Khatta Meetha b.Rajnigandha 18. Why was Vasudeo Balwant Phadke known in history? man body
c. Chhoti Si Baat d. Durga a. He led a violent struggle against the British during the re- b. Insulin is a steroid hormone which is produced in human body
5. Which among the following nations is not a part of G7? volt of 1857 c. Insulin is a cholesterol-driven hormone given to human body
a. Germany b. Russia b. He was a critic of Gandhian struggle d. Insulin is a protein hormone which is produced in human body
c. Canada d. Italy c. He led an armed uprising against the British in the 1870s 33. Which one of the following statements regarding digestion is
6. How many non-permanent members are there in United d. He was a radical leader of the Indian National congress. correct?
Nations Security Council (UNSC)? 19. Which one of the following does NOT fall under the definition a. Fat presented in the food is digested by trypsin and chy-
a. 15 b7 of the Money Bill? motrypsin
c. 5 d. 10 a. Amendment of law with respect to any financial obliga- b. Starch of food is digested by lipases
7. Who has been nominated by the BCCI for Rajiv Gandhi Khel tions undertaken by the Government of India. c. Fat of food is digested by lipases
Ratna Award 2020? b. The payment of money in to the Consolidated Fund of d. Nucleic acid is digested by amylases
a. Rohit Sharma b. Virat Kohli India 34. Arabian sea records higher salinity than the Bay of Bengal
c. Shikhar Dhawan d. K L Rahul c. Any financial bill as per requirements of Article 117 because
8. Which among the following countries has seen widespread d. Appropriation of money out of the Consolidated Fund of a. Arabian sea exhibits high rate of evaporation and low
protests over the death of African American George Floyd in India influx of fresh water
Police custody? 20. Which of the following statements about Prarthana Samaj b. Arabian sea has shallow water
a. UK b. US are correct? c. Arabian sea has more enclosed land
c. Australia d. Netherlands 1. Its aim was to reform the Hindu Society d. Arabian sea receives more rainfall
9. Who among the following has been nominated by the BCCI 2. It was based in Maharashtra 35. Which one of the following is the correct descending order of
for Arjuna Awards? 3. It believed in Monotheism Indian states in terms of their density of population (as per
a. K L Rahul b. Shikhar Dhawan 4. It had greatly influenced the Brahma Samaj 2011 census)/
c. Ravindra Jadeja d. Jasprit Bumrah Select the correct answer using the code given below. a. Bihar-Kerala-Uttarpradesh-West Bengal
10. P M SVANIDHI scheme has been launched by the central a. 1 and 2 only b. 2 and 3 only b. West Bengal-Bihar-Kerala-Uttarpradesh
government to improve the livelihood conditions of c. 1 , 2 and 3 d. 1 and 4 c. Bihar-West Bengal-Kerala-Uttarpradesh
a. Small farmers b. Street vendors 21. The power of the President of India to refer a matter back to d. Kerala-West Bengal-Bihar-Uttarpradesh
c. Poor artisans d. rural women and children the Council of Ministers for reconsideration was inserted in 36. Which one of the following major river basins of India is the
11. Consider the following statements relating to short notice the constitution by shortest in length and smallest in terms of catchment area?
questions asked in the legislature a. 44th Amendment b. 42nd Amendment a. Cauvery b. Mahi
1. These relate to matters of urgent public importance and can c. 43rd Amendment d. 35th Amendment c. Penner d. Sabarmati
be asked for oral answer at a notice less than 10 days. 22. The federal systems of India and the USA are different in all 37. Which one of the following sites does not have coral reef
2. Short notice questions can be admissible if the Minister the following respects, except formation?
concerned agrees to answer to it. a. State's representation in the Upper House a. Gulf of cambay/Khambhat b. Gulf of Mannar
3. Short notice questions are asked during question hour. b. Dual Citizenship c. Lakshadweep
Which of the statements given above are correct c. Dual system of courts d. Dual Government d. Andaman and Nicobar Islands
a. 1 , 2 and 3 b. 1 and 2 only 23. Which one of the following concerns has found a place in 38. Which one of the following pairs is not correctly matched?
c. 2 and 3 only d. 1 and 3 only both Fundamental Duties and Directive principles of state a. Indira Gandhi Rashtriya Uran Akademi-Fursatgani
12. Which one of the following statements about the Attorney- policy? b. National flying Training Institiute-Belgaum
General of India is NOT correct? a. Safeguard of public property c. National Institiute of Hydrology-Roorkee
a. He shall have the right to speak in the House of parliament b. Protection and improvement of environment, forests and wildlife d. National Water Academy-Khadakwasla
b. He shall have a right of audience in all courts in the terri- c. Respect for the rich heritage of our composite culture 39. The lowest temperature is observed/recorded in which one
tory of India in the performance of his official duties d. Promotion of co-operative societies of the following layers of atmosphere?
c. He must have the same qualifications as are required to 24. Which one of the following gemstones contains beryllium metal? a. stratosphere b. Mesosphere
be a Judge of the Supreme Court. a. Topaz b. Emerald c. Thermosphere d. Troposphere
d. He is a whole-time counsel for the Government. c. Ruby d. Blue sapphire 40. Which one of the following is isotropic in nature?
13. Which among the following statements about the 25. The optical phenomenon that is responsible for the a. Glass b. Rubber
Jallianwalabagh massacre is/are correct? propogation of light signal through an optical fibre is c. Plastic d. Quartz
1. In Jallianwalabagh troops opened fire upon an unarmed crowd a. interference b. scattering 41. Which one of the following is not a condensation polymer?
2. The troops were under the command of General Dyer. c. total internal reflection d. refraction a. Nylon b. DNA
3. The troops did not issue any warning to the people before 26. Lowering the atmospheric pressure on a liquid c. Polythene d. Bakelite
opening fire. a. Increases the boiling point of the liquid 42. The tides whose height is 20 percent more than normal tide
Select the correct answer using the code given below: b. Lowers the boiling point of the liquid are called
a. 1 only b. 1 and 2 only c. Does not affect the boiling point of the liquid a. Spring tides b. Neap tides
c. 1, 2 and 3 d. 2 and 3 only d. Increases the time required for it to boil. c. Apogean and perigean tides d. Daily and semi-diurnal tides
14. Which one of the following will NOT show Tyndall effect? 27. The term LASER stands for 43. Which one of the following is not an igneous rock?
a. Chalk powder freshly mixed with water a. Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation a. Granite b. Gneiss
b. Lime Juice b. Light Amplification by Spontaneous Emission of Radiation c. Pumice d. Basalt
c. Few drops of milk mixed with water c. Light Amplification by Stimulated Emission of Rays 44. Which one of the following rivers is west flowing?
d. Starch solution d. Light Amplification by Stimulated Energy of Radiation a. Godavari b. Periyar
15. Why did the early nationalists oppose the council Act of 1892? 28. Which one of the following process is not a part of long-wave d. Thungabhadra d. Cauvery
a. The number of members of the Imperial Legislative coun- radiation? 45. Which one of the following statements about India's Inde-
cil was increased a. Conduction b. Scattering pendence is/are correct?
b. The number of members of provincial councils was in- c. Convection d. Radiation 1. The formal transfer of power on 15th August, 1947 herald-
creased 29. In mid-latitude regions, the diurnal variation in-weather is due to ing India's Independence was announced by Lord
c. The Councils were given the right to discuss the annual a. raising air/convertion b. Sinking air/conduction Mountbatten
budgets c. advection d. radiation 2. Mahatma Gandhi was not present at the festivities in the
d. The Act did not give the Indians controls over the public funds 30. Gersoppa falls is formed by which one of the following rivers? capital on 15th August, 1947

20 ]nFkvkn _p≈‰n≥ 2020 Pq-sse- 15


Select the correct answer using the code given below: the code given below: a. India b. England
a. 1 only b. 2 only List-I List-II c. Newzealand d. Australia
c. Both 1 and 2 d. Neither 1 nor 2 (Lakes) (Location) 80. The Hornbill festival is celebrated in
46. Who among the following in Congress represented the So- A. Ashtamudi 1. Haryana a. Arunachal Pradesh b. Nagaland
cialist View? B. Pulicat 2. Kerala c. Odisha d. West Bengal
a. Rajendra prasad d. Narendra Dev C. Roopkund 3. Tamil Nadu 81. World Archery suspended the Archery Association of which
c. Maulana Azad d. Sardar Patel D. Surajkund 4. Uttarakhand among the following countries?
47. Sikkim became an Associate state of the Indian Union through codes a. India b. China
a. The Constitution (36th Amendment) Act, 1975 a. A-3, B-2, C-1, D-4 b. A-2, B-3, C-4, D-1 c. Pakistan d. Bangladesh
b. The Constitution (7th Amendment) Act, 1956 c. A-4, B-2, C-3, D-1 d. A-1, B-4, C-2, D-3 82. Name the first woman to head a paramilitary force
c. The Constitution (35th Amendment) Act, 1974 65. ‘Doodh-Ganga’ river is located in a. Divya Ajith b. Archana Ramasundaram
d. The Constitution (5th Amendment) Act, 1955 a. Jammu and Kashmir b. Himachal Pradesh c. Punita Arora d. Ashwini Pawar
48. Which one of the following Judgements is associated with the c. Uttarakhand d. West Bengal 83. Who was elected as the first woman President of Indian Na-
primacy of the Chief Justice of India and the collegium of Judges 66. Which of the following is not a ‘ghost town’? tional Science Academy (INSA)?
in the appointment and transfer of the higher Judiciary? a. Kuldhara b. Dhanushkodi a. Chandrima shaha b. Aditi pant
a. Kesavananda Bharati vs state of Kerala c. Lakhpat d. Charkhari c. Shubha Tole Yamuna Krishnan
b. S.P. Gupta vs President of India 67. Which of the following soils of India has been formed due to 84. The new union territory of Ladakh has how many districts?
c. Maneka Gandhi vs Union of India weathering of basaltic lava? a. Two b. Three
d. S R Bommai vs Union of India a. Aluvial soils b. Laterite soils c. Four d. One
49. Which one of the following committees of the parliament has c. Red soils d. Regur soils 85. Who was appointed as the Indian Ambassador to UAE in 2019?
no Members from the Rajya Sabha? 68. Which one of the following Articles of the Constitution pro- a. Pavan Kapoor b. Navdeep Singh Suri
a. Public Accounts Committee vides that the Speaker shall have and exercise a casting vote c. Aman Singh d. Pradeep Bhaskar
b. Committee on Public undertakings in the case of an equality of votes? 86. Shivalik Hills are part of which of the following?
c. Estimates Committee a. Article 99 b.Article 103 a. Aravali b. Western Ghats
d. Departmentally Related Standing Committee (DRSC) on c. Article 100 d. Article 102 c. Himalaya d. Satpura
Finance 69. Who can legislate on the subjects which are not included in 87. Who launched the Bardoli Satyagraha on 4th February, 1928?
50. Which one of the following states does not find a mention in any of the lists of subjects given in the constitution? a. Mahatma Gandhi b. Vallabhai Patel
Article 371 of the Constitution of India? a. Supreme court b. Parliament c, Rajendra Prasad d. Kalyanji Mehta
a. Maharashtra b. Madhya Pradesh c. State Legislature d. Regional councils 88. What is the value of pi ( π ) ?
c. Gujarat d. Karnataka 70. Which one of the following writs can be issued by a High a. 3.14159 b. 3.14358
51. Who was known by the nickname ‘Lokhitvadi’? Court to secure liberty of the individual? c. 3.14258 d. 3.14289
a. Gopal Hari Deshmukh b. Mahadev Govind Ranade a. Mandamus b. Quo-Warranto 89. The system of proportional representation as an electoral
c. Jyotiba Phule d. Bal Gangadhar Tilak c. Habeas Corpus d. Prohibition mechanism ensures?
52. Who were Polygars of South India? 71. The Provision for the representation of Anglo Indian Community a. majority rule b. Stability in Government
a. Ordinary Zamindars b. Mahajans in the Lok Sabha has been made in the Constitution under c. Common Political thinking
c. Territorial Administrative and Military Governors a. Article 331 b. Article 221 d. representation of minorities
d. Newly enriched traders c. Article 121 d. Article 139 90. In the solar system asteroids circle between these two planets:
53. What was ‘Kamagatamaru’? 72. Who amongst the following are NOT included in the electoral a. Venus and Mars b. Mars and Earth
a. An industrial centre b. A harbour college for the election of the President of India? c. Mars and Jupiter 3. Jupiter and Saturn
c. A ship d. An army unit a. Elected Members of the House of People 91. The clouds float in the atmosphere because of low.
54. What is the name of the party founded by Saumyandra Nath b. Elected Members of the Council of States a. temperature b. velocity
Tagore? c. Elected Members of the Legislative Assemblies of States c. pressure d. density
a. Indian Bolshevik party b. Revolutionary Communist party d. Elected Members of the Legislative Council of States 92. An air bubble in water will act like a
c. Bolshevic Leninist party d. Radical Democratic party 73. By which Constitutional Amendment the number of central a. convex mirror b. convex lens
55. The ‘Cabinet Mission’ ot 1946 was led by Ministers has been limited to 15% of the total number of mem- c. concave mirror d. concave lens
a. Sir Pethick Lawrence b. Lord Linlithgow bers of the Loksabha? 93. Who among the following is credited for discovering the prin-
c. Lord Wavell d. Sir John Simon a. 91st Amendment b. 92nd Amendment ciples underlying electromagnetic induction?
56. Who out of the following performed a ritual called ‘Hiranya- c. 90th Amendment d. None of the above a. Michael Faraday b. Volta
Garbha’? 74. Which of the following makes recommendation regarding c. Coulomb d. Gauss
a. Mayursharman b. Harichandra fixing of minimum support price for various crops? 94. Name an acid which contains both oxygen and hydrogen
c. Dantidurga d. Harsha a. Indian Council of Agricultural Research a. Oxy acid b. Hydra acid
57. The policy of liberalisation, privatisation and globalisation was b. NABARD c. Dilute Acid d. Concentrated acid
announced as New Economic policy by Prime Minister c. Commission for Agricultural costs and prices 95. What was the ancient name of Shivalik Hills?
a. Rajeev Gandhi b. V P Singh d. Indian Agricultural Research Institute a. Manak Parbat b. Mahabharata Hills
c. Narasimha Rao d. Atal Bihari Vajpayee 75. In which of the following states, the office of the Lokayukta c. Shiva Parvat d. None of the above
58. The ‘Deepavali’ declaration issued in the year 1929 was re- was first established? 96. Which of the following longitudes is known as “Standard
lated to the a. Maharashtra b. Uttarpradesh Meridian’ in India?
a. Communal problem b. Dominion status c. Bihar d. Odisha a. 870 30’E b. 850 30’E
c. Labour leaders d. Untouchability 76. Which of the following is NOT a federal feature of the Indian c. 840 30’E d. 820 30’E
59. Which one of the following pairs is not correctly matched? Constitution? 97. FEMA (Foreign Exchange Management Act) came into ef-
a. First Battle of Panipat-1526 b. Battle of Khanwa-1527 a. Distribution of power between centre and states fect in the year
c. Battle of Ghagra-1529 d. Battle of Chanderi-1530 b. Entirely written constitution a. 1991 b. 1997
60. Arrange the following atmospheric zones in terms of the dis- c. Single Citizenship d. Independent Judiciary c. 2000 d. 2007
tance from the earth’s surface in increasing order and select 77. Read the following and select the correct answer from the 98. The Right to Information Act of Parliament received the as-
the correct answer from the code given below code given below: sent of the President of India on
1. Thermosphere 2. Troposphere Assertion (A): The National Human Rights Commission a. 15th May, 2005 b. 5th June, 2005
3. Stratosphere 4. Mesosphere (NHRC) is to be headed by a person who has been a former c. 15th June, 2005 d. 12th October, 2005
codes: Chief Justice of India 99. Endangered Species are listed in
a. 1, 3, 4, 2 b. 2, 3, 1, 4 Reason (R): The chairperson of NHRC holds office for a term of 5 a. Dead Stock Book b. Red Data Book
c. 3, 4, 2, 1 d. 2, 3, 4, 1 years or till he attains the age of 70 years, whichever is earlier. c. Live Stock Book d. None of the above
61. Which one of the following pairs is not correctly matched? codes 100.The most appropriate measure of a country’s economic
Industry Location a. (A) is true, but (R) is false b. (A) is false, but (R) is true growth is its
a. paper - Ontario c. Boths (A) and (R) are true d. Boths (A) and (R) are false a. Gross Domestic Product (GDP)
b. cotton Textiles - Detroit 78. Study the following statements and select the correct answer b. Net Domestic Product (NDP)
c. Chemical - Texas from the code given below: c. Net National Product (NNP)d. Percapita Product (PCP)
d. Motor car - Nagoya Assertion (A): The State Election Commission is a constitu-
62. The name of which of the following countries closely means tional authority. Answers
‘ Country of 40 tribes’? Reason (R): Elections to rural local bodies are overseen by 1 (a) 2 (c) 3 (c) 4 (d) 5 (b) 6 (d) 7 (a) 8 (b) 9 (b) 10 (b) 11 (b) 12 (d)
a. Kazakhstan b. Kyrgyzstan the Election Commission of India. 13 (c) 14 (b) 15 (a) 16 (c) 17 (a) 18 (c) 19 (b) 20 (a) 21 (a) 22 (c)
c. Tajikistan d. Uzbekistan codes: 23 (b) 24 (b) 25 (c) 26 (b) 27 (a) 28 (b) 29 (c) 30 (c) 31 (c) 32 (d)
63. Which of the following is related to the Right to information a. Both (A) and (R) are true and (R) is the correct explana- 33 (c) 34 (a) 35 (c) 36 (d) 37 (a) 38 (b) 39 (b) 40 (d) 41 (c) 42 (a)
Act, 2005 ? tion of (A) 43 (b) 44 (b) 45 (c) 46 (b) 47 (a) 48 (b) 49 (c) 50 (b) 51 (a) 52 (c)
a. Lily Thomas V/s Union of India b. Both (A) and (R) are true , but (R) is not the correct expla- 53 (c) 54 (b) 55 (a) 56 (c) 5 7 (c) 58 (b) 59 (d) 60 (d) 61 (b) 62 (b)
b. Nandini Sundar V/s State of Chhattisgarh nation of (A) 63 (c) 64 (b) 65 (a) 66 (d) 67 (d) 68 (c) 69 (b) 70 (c) 71 (a) 72 (d)
c. Namit Sharma V/s Union of India c. (A) is false, but (R) is true 73 (a) 74 (c) 75 (a) 76 (c) 77(c) 78 (d) 79 (b) 80 (b) 81 (a) 82 (b)
d. None of the above d. (A) is true , but (R) is false 83 (a) 84 (a) 85 (a) 86 (c) 87 (b) 88 (a) 89 (d ) 90 (c) 91 (a) 92 (d)
64. Match List-I with List-II and select the correct answer from 79. Who won the ICC World Cup 2019? 93 (a) 94 (a) 95 (a)96 (d ) 97 (c) 98 (c) 99 (b) 100 (d)

2020 Pq-sse- 15 ]nFkvkn _p≈‰n≥ 21


LANGUAGE CORNER 14
Cw-•o-jv,- a-eb
- m-fw- `m-jI- f- n-se- hym-Ic- W
- ssi-en-bn-epw- AXn-s‚ {- ]-tbm-Kß- fn-ep-ap-≈-
ssh-Ie - y-ßs- f- e-fn-Xa- m-bn-- A-\m-hc- W
- w- sN-øp-∂ ]w-‡n-
A
- cp¨- Pn- aw-KeØv,- - jn-_p- F Fkv-

Easy English for You


Question tag ChnsS sings F∂ main verb am{Xtabp≈q. At∏mƒ (Few F∂Xv semi negative BbXn\m¬ positive tag
a’c∏co£Ifn¬ ÿncambnt®mZn°p∂ H∂mWv AXns\ split sNbvXpIn´p∂ auxiliary verb does BWv. D]tbmKn®ncn°p∂p).
Question tag F∂ "tNmZyiIew'. hmIyßfpsS (does + sing = sings 11. Sentence Bcw`n°p∂Xv 'One' embm¬ tag s‚ sub-
Ahkm\ambn "BtWm' "At√' "Ct√' Fs∂ms° do + sing = sing ject 'one' Xs∂bmbncn°pw.
Iq´nt®¿°p∂hbmWv CØcw tags. did + sing = sang) Eg: One should not violate the lock down rules, should one?
Eg: He is intelligent, isn't he? 2. He used to wake up at four in the morning, didn't he? 12. Sentence XpSßp∂Xv Let emsW¶n¬ AXns‚ object
ChnsS comma bv°ptijw Iq´nt®¿Øn´p≈ isn't he? 5. Sentence se subject proper noun Bbm¬ tag se sub- Bbn hcp∂ word s\ B{ibn®ncn°pw tag.
F∂`mKamWv Question tag. CXn¬ auxiliary verb t\msSm∏w ject AXns‚ pronoun BIpw. Eg: 1. Let me finish this, shall I?
not F-∂X - -v Np-cp-°n- n't B-Wp-]t- bm-Kn-t°-≠X
- .v - Eg: 1. Ravi is intelligent, isn't he? 2. Let us fight Covid together, shall we?
km[mcWambn Statement / Imperative type sen- 2. Compliments are essential part, aren't they? (ChnsS I, We F∂nh first person BbXn\m¬ possibiltiy
tences emWv question tag tN¿°p∂Xv. /suggestion sense ¬ shall D]tbmKn®ncn°p∂p).
3. Arun and Shibu are thick friends, aren't they?
Question tag FgpXptºmƒ {i≤nt°≠ Nne s]mXp 3. Let them take care of you, will they?
\nba߃ t\m°mw. 6. * Sentence˛¬ I am h∂m¬ tag aren't I?/am I not? F∂pw
I am not h∂m¬ am I? F∂pamIpw. Note : F∂m¬ Let Ign™phcp∂Xv a‰p proper
1. Sentence positive BsW¶n¬ tag negative Bbncn°pw. nouns BsW¶n¬ tag 'will you' Bbncn°pw.
Eg : He is staying at Thirumala, isn't he? Eg: 1. I am very busy nowadays, aren't I? /am I not?
2. I am not a fool as they think, am I? Eg : Let Aravind do this, will you?.
ChnsS is staying F∂ verb positive BWt√m. 13. 'I think, I believe, I suspect, I am sure, I am afraid'
AXn\memWv isn't F∂ negative auxiliary verb s\ nega- 7. Sentence 'There' ¬ØpSßnbm¬ tag s‚ subject Dw there
Øs∂bmbncn°pw. F∂nhbnemcw`n°p∂ complex sentences˛¬
tive B°nbXv. H∂n¬°qSpX¬ verbs h∂m¬ c≠masØ verb unit se
2. Sentence negative Bbm¬ tag positive BIpw. Eg: There were two of them, weren't there? auxiliary verb BWv ]cnKWnt°≠Xv.
Eg: He won't come, will he? 8. Sentence 'Nobody, No one, None of........, One of......, Eg: 1. I think he is not here, isn't he?
ChnsS won't come F∂ verb negative B-Wv.- A-Xn- Everybody, Everyone, More than one' F-∂n-h-bm-sW-
¶n¬- (verb singular Bbmepw) tag s‚ subject 'they' 2. I suspect she won't come, will she?
\m¬- will F∂ positive tag D]tbmKn®ncn°p∂p. 14. Sentence se tag FgptX≠Xmb verb unit ¬
Bbn amdpw. AXpsIm≠pXs∂ tag se auxiliary verb,
not, never, nor, neither.....nor, none, no one, nothing, sentence se auxiliary verb s‚ corresponding plural H∂ne[nIw auxiliary verbs Ds≠¶n¬ BZytØXv
nobody, nowhere Chsb√mw-- negative words B-Wv.- BIWw. am{Xw tag ep]tbmKn®m¬aXn.
Note : will + not = won't Eg:1. Nobody was there, were they? Eg: I would have visited her house by that time, wouldn't I?
shall + not = shan't 2. One of the players has done well, haven't they? 15. Sentence se main verb Bbn auxiliary verbs Bb has,
am + not = aren't* 3. Everyone knows the answer, don't they? have, had, do, does, did, dares, dare, dared, needs, need,
3. Sentence ¬ semi negative words Ds≠¶nepw tag posi- needed F∂nh h∂m¬ Ahsb split sNbv-Xv- do form
tive BIpw. 4.More than one guy is good, aren't they? te°p am‰n tag FgpXWw.
Eg: 1. He seldom speaks English, does he? 9. Sentence XpSßp∂Xv 'This, That, Little, A little, The little' Eg: 1. He has many good qualities, doesn't he?
F∂nhbnemsW¶n¬ tag s‚ subject 'it' Bbncn°pw. (Does + have = has)
2. She spoke few words, did she? Eg: 1. This is his car I think, isn't it?
Note: seldom, hardly, scarcely, rarely, barely, few, 2. She did it well, didn't she? (Did + did = did)
2. Little water is there in the jug, is it? (Little F∂Xv 3. They need food, don't they? (Do + need = need)
little F∂nhbmWv semi negative words. semi negative BWv. AXn\m¬ tag positive)
F∂m¬ a few, a little F∂nh positive BWv . 16. Imperative sentences se demand type sentences ¬ will
AXn\m¬ tag negative aXn. 10. Sentence Bcw`n°p∂Xv 'These, Those, Few, A few, you F∂ tag Dw command type ¬ won't you F∂ tag
The few' F∂nhbnemsW¶n¬ tag s‚ subject 'they' Dw D]tbmKn°p∂p.
Eg: She spoke only a few words, didn't she? Bbncn°pw.
4. Sentence se verb unit ¬\n∂v auxiliary verb am{Xsa Eg:1. Listen to this music, will you? (Demand)
Eg:1. These are my books, aren't they? 2. Get out of the room, won't you? (Command)
tag \pth≠n ]cnKWn°mdp≈q.
2. Few people obey the preventive rules, do they? ASpØ e°Øn¬ ]pXnb A≤ymbw.
Eg : 1. He sings well, doesn't he?

kp-μcaebmfw
If`Nm¿Øv If`®m¿Øv I≈]cmXn I≈∏cmXn
hmIv{]tbmKßfnse icnbpw sX‰pw. Ign™e°Øn¬
IfsagpØp ]m´v IfsagpØp]m´v I≈]cnj I≈∏cnj
"I' F∂ A£cØn¬®neXmWt√m ]cntim[n®Xv .
AXns‚ XpS¿®bmbn hmbn°pI. If™p Ipfn®p If™pIpfn®p I≈]p≈n I≈∏p≈n
IfnIº°mc≥ Ifn°º°mc≥ I≈]q´v I≈∏q´v
sX‰v icn IfnIpSp° Ifn°pSp° I≈p I®hSw I≈pI®hSw
IhNIpfiew IhNIpfie߃ IfnIq´pImc≥ Ifn°q´pImc≥ Ig©n tIm¬ Ig©nt°m¬
Ihe N´ºn Ihe®´ºn IfntIm∏v Ifnt°m∏v Ign™Imew Ign™ Imew
Ih®p hbv°pI Ih®phbv°pI IfnX´v IfnØ´v Ign™ ]mtS Ign™]mtS
Ihb{Xn/Ihnb{Xn Ihbn{Xn Ifn Xs∂ IfnXs∂ Ign™ t]mse Ign™Xpt]mse
Ihn{Xb߃ Ihn{Xbw Ifn]mh Ifn∏mh Ign™p IqSpI Ign™pIqSpI
Ihn™p \n¬°pI Ihn™p\n¬°pI Ifn {`m¥v Ifn{`m¥v Ign™p t]mbn Ign™pt]mbn
IhnX cN\m ]mShw IhnXmcN\m]mShw I≈I®hSw I≈°®hSw IgpI≥ IÆpIƒ IgpI≥IÆpIƒ
IhnX cN\m a’cw IhnXmcN\ma’cw I≈IW°v I≈°W°v IgpIn IfbpI IgpIn°fbpI
Ihn ]pwKh≥ Ihn]pwKh≥ I≈IÆv I≈°Æv IgpIn sXfnbv°pI IgpInsØfn°pI
IhnƒsIm≈pI Ihnƒs°m≈pI I≈ImapI≥ I≈°mapI≥ IgpØn¬ ]nSnbv°pI IgpØn¬∏nSn°pI
IhnƒXSw IhnƒØSw I≈tIkv I≈t°kv IgpØp sImSp°pI IgpØpsImSp°pI
Ii ]ni Ii]ni I≈tIm¬ I≈t°m¬ Id°n IpØpI Id°n°pØpI
IjvWw IjWw I≈Ipdp°≥ I≈°pdp°≥ Idßn Idßn FØpI Idßn°dßnsbØpI
IjWw IjWambn IjWwIjWambn I≈Iq´w I≈°q´w IdhImc≥ Idh°mc≥
Ijmb I™n Ijmb°™n I≈Nc°v I≈®c°v Idh]ip Idh∏ip
I„s]SpI I„s∏SpI I≈Nncn I≈®ncn Idh]m{Xw Idh∏m{Xw
ItkcIm¬ Itkc°m¬ I≈NncnXmt°m¬ I≈®ncnØmt°m¬ IdnIØn Idn°Øn
ItkcssI Itkcss° I≈NqXv I≈®qXv IdntIm∏v Idnt°m∏v
IÃUn acWw IÃUnacWw I≈]Ww I≈∏Ww IdpIsd IdpItd
If`Iq´v If`°q´v I≈]Wn I≈∏Wn Idph∏´ Idphm∏´

22 ]nFkvkn _p≈‰n≥ 2020 Pq-sse- 15


Ifn-bn¬-
A¬-]w- H-‰- hn-°-‰n-s‚- hn-e-
Im-cyw- ti-jw- B-Zyw- _m-‰v- sN-øm-≥ knw-_m-_v-sh-bv-°v- H-cp- ‰-Øv- {Km-‚ v- ^v-f-h¿- \n- -lm-b-\m-bn- t\m-°n- \n¬-
a-Sn-bp-ap-≠m-bn-√.- s{S-h¿- {Kn-∏-dpw,- lm-an¬-´-¨- a-k- °p-I-bpw- sN-bv-Xp.-
Im-Uv-k-bpw- tN¿-∂v- Hm-∏-¨- sN-bv-Xp.- {Kn-∏-dm-Wv- B- ap-c-fn-bn¬- \n-∂p-≈- ¢m-kn-Iv- sU-en-h-dn-bm-Wv- 38
Zy-am-bn- t]m-b-Xv.- ap-c-fn-bn¬- \n-∂v- H-cp- ]-¥v- kzo-]v- {i- ]-¥p-Iƒ- t\-cn-´- U-•-kv- am-cn-en-b-dps-S- Zp-cn-Xw- A-h-
an-s®-¶n-epw- _m-‰n-s‚- A-I-sØ- F-Uv-Pv- t\-Sm-≥ am-{X- km-\n-∏n-®-Xv.- Hm-^v- Ãw-]n-\v- ]p-d-Øv- ]n-®v- sN-bv-Xv-
ta- A-t±-l-Øn-\v- I-gn-™p-≈q.- ]-¥v- _q-´v-kn¬- X-´n- _m-‰pw- ]m-Upw- X-Ωn-ep-≈- t\¿-Ø- hn-S-hv- I-s≠-Øn-
F-≥.- Po-h≥
- t\-sc- kv-fn-∏n¬- \n-∂n-cp-∂- P-b-h¿-≤-\-bp-sS- ssI-I- Xn-cn-™- ap-c-fn-bp-sS- ]-¥v- hn-°-‰p-Iƒ- D-e-®p.- ap-c-fn-
AUo-jW¬- tem- sk-{I-´-dn- fn¬- ]-Xn-®p.- 10 d-¨-kv- t\-Sn- {Kn-∏¿- ]p-d-Øm-bn.- c- bp-sS- ^n-K¿- A-t∏mƒ- 23.-4˛-14˛-27˛-8 F-∂p- hm-bn-®p.-
≠mw- hn-°‰ - v- a-km-Im-Uvk- b
- p-tS-Xm-bn-cp-∂p.- apc-fn-bpsS 72 d-¨-kv- t\-Sn-b- {Km-‚ v- ^v-f-h¿- ap-c-fn-bp-sS- H-cp- ]-
C OVID-19 ]m≥U-an-°n-s\-Xn-cm-b- H-cp- ]-c-kyw- i-
cn-bm-b- {]-Xn-tcm-[-Øn-eq-sS- th-K-X-tb-dn-b- ]-¥p-I-
Hcp kvs{Sbv‰v t_mfn¬ _uƒUmbn ]pd-Øm-bn.
c≠mw hn°‰v hoW-t∏mƒ _m‰nw-Kn-\n-d-ßnb Kmhn≥
¥n-s\- kzo-∏v- sN-øp-hm-≥ {i-an-s®-¶n-epw- ]-¥n-s‚- kv-
]n-≥ Im-c-Ww- ¢o-≥ _uƒ-Um-bn.-
sf- sN-dp-Øv- \n¬-°mw- F-∂v- Im-Wn-®p.- Cu- ssh-d- sd∂n kvtIm¿ sNømsX 8 ]¥p-Iƒ t\cn-´p. XpS¿∂v B-Zy- Zn-h-k-sØ- I-fn- A-h-km-\n-°p-tºmƒ- ap-c-
kn-s\- t\-cn-Sm-\m-bn- tem-I-sa-ºm-Sp-w-- an-∂¬- th-K- sÃ∏v Hu´v sNbvXv apc-fnsb t\cn-Sm≥ {ian® At±lw fn- 39 Hm-h-dn¬- 51 \v- 9 hn-°-‰v- t\-Sn-bn-cp-∂p.- H-temw-
Øn¬- k-©-cn-®n-cp-∂- Po-hn-X-sØ- a-μ- ]q¿Æ-ambpw ]¥ns‚ KXn a\- n-em-°p-hm≥ ]cm-P- K-bpw- {Sm-hn-kv- {^-≠pw- ]p-d-Øm-Im-sX- \n¬-sI- knw-
K-Xn-bn-em-°m-≥ t{_-°p-Iƒ- {]-tbm- b-s∏-Sp-Ibpw, hn°‰v Io∏-dmb kwK-Imc s_bvep-Iƒ _m-_v-sh-bp-sS- kv-tIm¿- 9 hn-°-‰n-\v- 234 d-¨-kv- B-
Kn-t°-≠X - p-≠v.- sS-Ãv- {In-°‰
- n-s‚- tem- X´n-sØ-dn-∏n®v Ãw]vUv Hu´v B°n. ASp-Ø-Xmbn bn-cp-∂p.- ]n-t‰-∂v- cm-hn-se- X-s∂- ap-c-fn- A-h-km-\-
I-Øpw- C-Xv- b-Ym¿-∞- h-kv-Xp-X-bm- _m‰vkvam≥ B≥Un ^vfh-dns‚ hne-]n-Sn-∏p≈ hn°- hn-°-‰pw- ho-gv-Øp-sa-∂-Xn¬- B-cp-sS-bpw- a-\- n¬- H-
sW-∂v- tXm-∂p-∂p.- tem-I-sa-ºm-Sp-ap- ‰mWv hoW-Xv. apc-fn-bn-tebv°v sÃ∏v Hu´v sNbvX cp- kw-i-b-hp-ap-≠m-bn-cp-∂n-√.- F-∂m¬- {In-°-‰n-\v- A-
≈- sS-Ãv- {In-°-‰n-se- G-‰-hpw- Iq-Sp-X¬- sd∂n- b psS AtX sX‰v At±lw Bh¿Øn- ® p. Xn-t‚-Xm-b- ssi-en-bp-≠v.- A-Xn-\m-em-Wv- {In-°-‰n-s\-
hn-°-‰v- t\-Sn-b-h-sc- \-ap-°v- F-Sp-°mw.- B-Zy-sØ- aq- F∂m¬ CØ-hW _m‰n¬ \n∂pw Hcp \n°v D≠m- D-÷z-e-am-b- A-\n-›n-X-Xz-Øn-s‚- I-fn-bm-bn- hn-ti-jn-
∂v- t]¿- C-h-cm-Wv.- (1)- ap-Ø-ø- ap-c-fo-[-c-≥ (2)- sj- bn-cp-∂p. AXv kwK-Imc kt¥m-j-tØmsS kzoI-cn- ∏n-°p-∂-Xv.-
bv-≥ thm-¨- (3)- A-\n¬- Ipw-tª.- C-Xv- B-›-cy-s∏- ®p. At∏mƒ apc-fn-bpsS _ufnwKv ^nK¿ 7˛3˛14˛4 F- c-≠mw- Zn-h-kw- cm-hn-se- B-Zy- Hm-h-dn¬- d- ¬-
Sp-Øp-∂- h-kv-Xp-X-Iƒ- A-t√-?- a-dp-]-£-sØ- No- ∂m-bn-cp-∂p.- \mb-I≥ Im¿ssebpw IqSp-X¬ t\cw \ne- A¿-t\mƒ-Uv,- ap-c-fn-bp-sS- ]-¥n¬- \n-∂pw- e-`n-®- _m-
¥n-sb-dn-bm-≥ sI¬-∏p-≈- `o-Xn-X-am-b- t]-kv- _u- \n-∂n-√. 20 d¨kv t\Snb tijw _m°v ^q´n¬ Ifn- ‰v- ]m-Uv- A-h-k-cw- ssI-hn-´p-I-f-™p.- Iq-Sm-sX- A-
f¿-am¿- G-I- ]-£o-b-am-bn- sS-Ãv- a-’-c-߃- hn-P- °m≥ At±lw {ian-®p. ]¥v Hm^v ks‰-ºn\v ]pdØv ©mw- ]-¥n¬- F¬.-_n.-U-_yp.- hn-\m-bp-≈- A-∏o-epw-
bn-∏n-®n-cp-∂- Im-e-Øpw,- Zo¿-L-Im-em-Sn-ÿm-\-Ø-n¬ ]n®v sNbvXv AI-tØbv°v Xn-cn-™p,- ]m-Up-I-fn¬- X- A-º-b¿- \n-c-kn-®p.- a-dp-h-i-Øv- \n-∂v- ]-s¥-dn-™-
G‰hpw IqSp-X¬ hn°‰v t\Sn-bX - n¬ BZysØ aq∂v ´p-I-bpw- F¬.-_n.-U-_yp- B-bn- ]p-d-Øm-hp-I-bpw- sN-bv- N-an-μ- hm-kv- hn-°-‰v- t\-Sm-\p-≈- A-h-k-cw- C-√m-Xm-
t]¿ Cu _uf¿am-cm-sW-∂pw, ]n∂oSv am{X-amWv Xp.- ]-Ip-Xn- _m-‰v-kv-am-∑m-cpw- 83 d-¨-kn-\v- ]-h-en-b-\n¬- °p-hm-\m-bn- Hm-^v- Ã-ºn-\v- ]p-d-Øv- am-{X-am-Wv- ]-s¥-
sPbnwkv B≥tU-gvk¨, Kvsf≥ a{KmØv F∂n-h- Xn-cn-s®-Øn.- A-Xn-\p-ti-jw- s{I-bv-Kv- hn-jm¿-´v,- {Km-‚ v- dn-bp-∂-Xv- F-∂v- D-d-∏p-h-cp-Øn-bn-cp-∂p.- F-∂m¬- H-cp-
cpsS ÿm\w F∂Xpw hkvXp-X-bm-Wv. apc-fo-[-c≥ ^v-f-h¿- F-∂n-h¿- tN¿-∂v- 56 hn-e-s∏-´- d-¨-kv- t\-Sn.- ]-¥n-\v- H-temw-K-bp-sS- _m-‰n-s‚- A-{Kw- I-s≠-Øm-
133 a’-cß - f- n¬ Bbn (230 C∂nw-Kvkp-If - n¬ \n∂v) F-∂m¬- ap-c-fn-bp-sS- ]-¥n¬- hn-jm¿-´v- Io-g-S-ßn.- ap-c-fn- \m-bn.- kw-K-Im-c-bv-°v- A-Xv- D-t]-£n-°m-≥ I-gn-™n-
800 sSÃv hn°-‰p-Iƒ t\Sn. G‰hpw anI® {iaw bp-sS- ]-¥p-I-sf- th-≠- _-lp-am-\-tØm-sS- t\-cn-Sm-\pw,- √.- Pnw- te-°-dn-\pw,- A-\n¬- Ipw-tª-bv-°pw- ti-jw-
knw_m-sh-bvs°-Xnsc t\Snb 9/51. a‰v c≠v t]¿ hn-VU -v n-Øa- m-b- tjm-´p- Iƒ- I-fn-°m-Xn-cn-°m-\pw- ]n-∂o-S-v H-cp- C-∂nw-Kv-kn¬- ]-Øv- hn-°-‰p-I-fpw- ho-gv-Øn-b- aq-
am{Xw Ah-Im-i-s∏-Sp∂ Hcp anI® t\´w ssIh-cn- h-∂- lo-Øv- kv-{So-°v- {i- ∂m-a-sØ- _u-f-dm-Im-sa-∂- ap-c-fo-[-c-s‚- {]-Xo-£-sb-
°p-hm-\mbn th≠ H‰ hn°‰v hogvØp-∂-Xn¬ apc- an-®p.- F-∂m¬- ap-c- A-Xv- X-I¿-Øp.-
fo-[-c≥ ]cm-P-b-s∏-´p. B kw`hw \ap-°v- H-∂p-Iq- fn-bp-sS- H-cp- ]- 10 hn-°-‰v- t\-´-Øn-te-bv-°v- A-t±-lw- A-Sp-°p-∂-
Sn- Hm¿-sØ-Sp-°mw.- knw-_m-_v-h-bp-sS- {io-e-¶-≥ k- ¥n- \ v- ]m- U p- Xv- C-Xm-Zy-a-s√-∂v- Hm¿-°p-I.- Hm-K-Ãv- 27 ap-X¬- 31 h-
μ¿-i-\-Øn-se- ]-c-º-c-bp-sS- c-≠m-a-sØ- sS-Ãm-bn- Iƒ- Im-Wn-®p- sc- \-S-∂- G-I- sS-Ãn¬- 1998˛¬- Hm-h-en¬- Cw-•-≠n-
cp-∂p- C-Xv.- P-\p-h-cn- 4 \v- B- h¿-j-sØ- ip-`-I-c-am- sIm-≠v- A-t±- s\-Xn-sc- ap-c-fn- c-≠mw- C-∂nw-Kv-kn¬- 9 hn-°-‰v- t\-Sn-
b- Xp-S-°w- Ip-dn-®- ssa-Xm-\w,- B-I-kv-an-I-am-bn- ap-c- l-hpw- \n-km- bn-cp-∂p.- F-∂m¬- B- C-∂nw-Kv-kn¬- Iym-]v-‰-≥ A-e-
fo-[-c-s‚- tlmw- {Ku-≠v- B-b- Im-≥Un- B-bn-cp-∂p.- c-am-b- H-cp- sX- Iv-kv- Ãq-h¿-´v- \m-emw- hn-°-‰m-bn- d-¨- Hu-´v- B-bn-cp-
knw-_m-_-sh-bv-°v- H-cp- i-‡-cm-b- So-sa-∂v- A-h- ‰v- sN-bv-Xp.- ]m- ∂p.- A-Xn-\m¬- A-h-km-\- hn-°-‰v- kw-`-hn-°p-∂-Xv-
Im-i-s∏-Sm-\m-bn-s√-¶n-epw- A-h¿-°v- ^v-f-h¿- k- Up-I-fn¬- X-´n-b- h-sc-bp-≈- B-th-i-sam-∂pw- B- I-fn-bn¬- D-≠m-bn-√.-
tlm-Z-c-∑m¿- Dƒ-s∏-sS- lo-Øv- kv-{So-°v,- sl- ti-jw- ]-¥v- Ãw- H-cp- C-∂nw-Kv-kn¬- H-º-Xv- hn-°-‰v- c-≠p- X-h-W- t\-
‚n- H-temw-K,- Iym-]v-‰-≥ Ãq-h¿-´v- Im¿- ]n-te-b° v- v- ]-Xn-®p.- Sn-b- G-I- _u-f-dm-Wv- ap-c-fn.- B-kv-t{S-en-b-bv-s°-Xn-
sse¬- F-∂o- I-cp-Ø-cm-b- I-fn-°m- ap-c-fn- t\-Sn-b- hn-°- sc- B-Zy- C-∂nw-Kv-kn¬- 9 hn-°-‰p-I-fpw- c-≠m-a-sØ-
cp-≠m-bn-cp-∂p.- A-h-km-\- Zn-h- ‰p-I-fp-sS- F-Æw- 7 C-∂nw-Kv-kn¬- 10 hn-°-‰p-I-fpw- t\-Sn-b- Cw-•-≠n-s‚- Pnw-
k-ß-fn¬- Im-≥Un-bn-se- B-hp-I-bpw- a-t‰- A- te-°¿- am-{X-am-Wv- C-Xn-s\-mcp A]hm-Zw. $
hn-°-‰v- X-I¿-∂v- s]m-Sn-
™v- kv-]n-∂n-\v- A-\p-
Iq- e - a m- h pw- F- ∂ v - 1.- sS-Ãv- {In-°-‰n¬- G-‰-hpw- Iq-Sp-X¬- hn-°-‰v- t\-Sn-b- _u-f¿- ˛- ap-Ø-ø- ap-
A-dn-b-s∏-´n-cp-∂- c-fo-[-c-≥
Xn-\m¬- tSm-kv- 2.- G-I-Zn-\- {In-°-‰n¬- G-‰-hpw- Iq-Sp-X¬- hn-°-‰v- t\-Sn-b- _u-f¿- ˛- ap-Ø-ø-
t\-Sn-b-Xn-\v- ap-c-fo-[-c-≥
3.- H-cp- C-∂nw-Kv-kn¬- H-º-Xv- hn-°-‰v- c-≠p- X-h-W- t\-Sn-b- G-I- _u-f¿- ˛-
ap-Ø-ø- ap-c-fo-[-c-≥
4.- H-cp- C-∂nw-Kv-kn¬- ]-Øv- hn-°-‰p-I-fpw- ho-gv-Øn-b- _u-f¿-am¿- ˛- Pnw- te-
°¿- (Cw-•-≠v-),- A-\n¬- Ipw-tª- (C-¥y-)-
5.- {In-°-‰v- tem-I-I-∏n¬- B-Zy-am-bn- lm-{Sn-Iv- t\-Sn-b- _u-f¿- ˛- tN-X-≥ i¿-
Ω-
6.- G-I-Zn-\- {In-°-‰n¬- aq-∂v- lm-{Sn-Iv- t\-Sn-b- H-tc-sbm-cp- _u-f¿- ˛- e-kn-Xv- a-
enw-K-
7.- tem-I-I-∏v- {In-°-‰n¬- G-‰-hpw- Ip-Sp-X¬- hn-°-‰v- kz-¥-am-°n-b- _u-f¿- ˛-
s•-≥ a-Iv-{Km-Øv-
8.- sS-Ãv- {In-°-‰n¬- B-Zy- lm-{Sn-Iv- hn-°-‰v- t\-Sn-b- C-¥ym-°m-c-≥ ˛- l¿-`-P-
≥ knw-Kv-
9.- H-cp- G-I-Zn-\- a-’-c-Øn¬- X-s∂- sk-©z-dn-bpw- A-©p- hn-°-‰pw- t\-Sn-
b- {In-°-‰¿- ˛- hn-hn-b-≥ dn-®m¿-Uv-kv-
10.- H-cp- {In-°-‰v- t_m-fn-s‚- `m-c-hpw- h-en-∏-hpw- F-{X-bm-Wv- ?-
`m-cw- ˛- 5.-5 ap-X¬- 5.-75 Hu-¨-kv- (155.-9 ap-X¬- 163 {Kmw-)-
h-en-∏w-˛- 8.-81 ap-X¬- 9 C-©v- (22.-4 ap-X¬- 22.-9 sk-‚o-ao-‰¿-)-

2020 Pq-sse- 15 ]nFkvkn _p≈‰n≥ 23


1. R.N. 44588/85 Reg. No. KL/TV (N)34/2018-20 PSC BULLETIN Rupees 10
2. Licence No. for posting without pre payment - KL/TV(N)/WPP/165/2018-20 Fortnightly July 15, 2020

kaIm-en-Iw {]Zo-jv-Ip-am¿- hn- Fkv-

* tIm-hn-Uv-˛19s‚ ]›m-ØeØn¬- Hm¨-sse\m-bn-


tUm-Œsd Im-Wp-∂Xn-\m-bn e- -Sanjeevani F∂t]cn¬-
sSen- saUn-kn≥- ]≤Xn tIcf k¿-°m¿-- Bcw-`n-®p.-
* ]©m-_n-s‚ BZy- h\n-Xm- No-^v- sk{I´dn-bm-bn- hn-
\n- alm-P≥- Np-aXetb‰p.-
* Xn-cp-h\¥]p-cw- Pn-√bn-se e£w-ho-Sv- tIm-f\n-Ifp-
sS ka{K hn- I k\w- e£y- a n- ´ v - \yq- sse^v -
F∂t]cn¬- Hcp- ka{K tIm-f\n- \ho-IcW ]≤Xn-
\S∏m-°n-hcp-∂p.-
* ]eXcØn-ep-≈ sh√p-hn-fn-Iƒ- t\cn-Sp-∂ AΩam¿-
°v- [\klm-bw- \¬-Ip-∂Xn-\p-≈ tIcf k¿-°m¿-
]≤Xn-bm-Wv- am-Xr-tPym-Xn.-
* C¥y-bn¬- BZy-am-bn- tIm-hn-Uv-˛19 {]Xn-tcm-[Øn-\m- * 3 ap-X¬- 6 hb p-hscbp-≈ Ip-´n-Iƒ-°m-bn- hn-Iv-tSgv-
bn- \yq-U¬-ln-bn¬- πm-kv-a _m-¶v- Bcw-`n-°pw.- kv- Nm-\en¬- Bcw-`n-® hn-t\m-Z hn-⁄m-\ ]cn-]m-Sn-
* Hm¨-sse≥- hgn- dn-eo-kvs - Nøp-∂ BZy- aebm-f NeNn- * hn-Zym¿-Yn-Ifp-sS ]T\Øn-\m-bn- em-]v-tSm-]v- \¬-Ip-∂ bm-Wv- In-fn-sIm-©¬-.-
{Xam-Wv- kq-^n-bpw- kp-Pm-Xbpw- sIFkv-F^v-Cbp-sS ]≤Xn-bm-Wv- hn-Zym-{io. * \n-ehn-se tIm-hn-Uv-˛19 km-lNcy-Øn¬- aSßn-hcp-
* "Ip-_‰v-s_Iv- t_m-tdm-tWm-hv'- In¿-Kn-ÿm-s‚ ]p-Xn- * C¥y≥- Hm-bn¬- tIm¿-]tdjs‚ ]p-Xn-b sNb¿-am-\m- ∂ {]hm-kn-Ifp-sS ]p-\c[n-hm-khpw- tIcfØn-s‚
b {][m-\a{¥n-bm-bn- Np-aXetb‰p.- bn- {io-Im-¥v- am-[hv- sshZy- \n-ban-X\m-bn.- ka{Khn-Ik\hpw- e£y-am-°n- tIcf k¿-°m¿- Bcw-
* tIm-hn-Uv-˛19 ]›m-ØeØn¬- kz-¥w- \m-´n-te°v- Xn- * C{μm-aWn-]m-sfi,- sFIy-cm-{„k`bn-tebpw- P\o- `n-°p-∂ ]≤Xn-bm-Wv- {Uow- tIcf.-
cn-sI aSßn-sbØn-b AXn-Yn- sXm-gn-em-fn-Iƒ-°m-bn- hbn-se a‰v- A¥m-cm-{„ kw-LS\Ifn-tebpw- C¥ybp- * Jean castex {^m≥-kn-s‚ ]p-Xn-b {][m-\a{¥n-bm-Ipw.
"Kco-_v- Ieym¨- tdm-kv-Km¿- A`n-bm≥- F∂ t]cn¬- * tImhn-Uv- Im-e-Øv- Ip-´n-Iƒ- A-\p-`-hn-°p-∂- ]-e-hn-
50,-000 tIm-Sn- cq-]bp-sS ]≤Xn- \S∏m-°p-∂p-.- [- am-\-kn-I- sh-√p-hn-fn-Iƒ- t\-cn-Sp-∂-Xn-\pw- B-fl-
* tIm-hn-Uv-˛19 km-lNcy-Øn¬- kp-Kaam-b Hm¨-sse≥- l-Xym- {]-h-W-X- sN-dp-°p-∂-Xn-\p-am-bn- tI-c-f-Øn¬-
]T\Øn-\m-bn- sIFkv-F^v-C \S∏m-°p-∂ ]≤Xn- B-cw-`n-°p-∂- ]-≤-Xn-bm-Wv- "-H-‰-bv-°-√- H-∏-ap-≠v-'.-
bm-Wv- hn-Zym-klm-bn.- * CØhWsØ tIm-a¨-sh¬-Øv- sNdp-IYm- ]p-ckv-
* tIm- h n- U v - ˛ 19 hym- ] \Øn- s ‚ ASn- ÿ m- \ Øn¬- Im-cØn-\v- Pm¿-Jfiv- kz-tZin-\n-bm-b Ir-Xn-I]m-
tI{μk¿-°m¿- " Arogyapath'- F∂t]cn¬- \m-jW¬ sfibp-sS The Great Indian Tee and Snakes F∂ Ir-
sl¬-Øv- -sIb¿- kssπ sNbn≥- Bcw-`n-®p.- Xn- A¿-lam-bn.-
* ap≥- Fw-]n-bpw- ap-Xn¿-∂ ]{X{]h¿-ØI\p-am-bn-cp-∂ * 2024se h\n-Xm- ^n--^m- tem-II∏n-\v- Hm-kv-t{Sen-b,- \yq-
hn-iz-tam-l≥- Kp-]v-X A¥cn-®p.- kn-e‚ v- F∂o- cm-Py-߃- thZn-bm-Ipw.-
* 2020se Peace Prize of German Book Trade- \v- - C¥y≥- * C¥y-bn-se G‰hpw- hen-b tIm-hn-Uv-˛19 Nn-In-’m-
hw-iP\m-b Aa¿-Xym-sk≥- A¿-l\m-bn.- tI{μam-b k¿-Zm¿- ]t´¬- tIm-hn-Uv- sIb¿- sk‚¿-
* tIcf kw-ÿm-\ _m-em-hIm-iIΩo-j≥ A≤y-£\m- U¬-ln-bn-em-Wv- ÿm-]n-°p-∂Xv.-
bn- sI hn- at\m-Pv-Ip-am¿- \n-ban-X\m-bn.- * tem-IØn-se G‰hpw- \o-fw-Iq-Sn-b sdbn¬-sh πm-‰v-
* bm-{X°m¿-°v- _p-≤n-ap-´p-Iƒ- Hgnhm-°n- e£y-ÿm- sS ÿn-cw- {]Xn-\n-[n-bm-bn- Xn-cs™Sp-°s∏´p.- t^mw- I¿Wm-SIØn-se lp-∫≈n- sdbn¬-shkv-
\ßfn¬- kp- c £n- X am- b n- FØn- ° p- ∂ Xn- \ m- b n- * C¥y-bp-sS At‰m¿-Wn- P\dem-bn- sI sI thWp-tKm- t‰j\n¬- \n-ehn¬-hcpw.-
sIFkvB¿-Sn-kn- Bhn-jv-Icn-® ]≤Xn-bm-Wv- _kv- ]m-en-t‚bpw tkm-fn-kn-‰¿- P\dem-bn- Xp-jm¿-taØbp- * Akan- s e h\y- P o- h n- kt¶Xam- b Daling Patkai
Hm¨- Un-am‚ v- (BOND) sSbpw- Im-em-h[n- Zo¿-Ln-∏n-®p.- Wildlife Sanctuary- bv - ° v - tZio- t bm- Z ym- \ ]Zhn-
* sIm-Xp-Ip-P\y- ]I¿-®hym-[n-Ifp-sS hym-]\Øn-\v- * Ab¿-e‚n-s‚ ]p-Xn-b {][m-\a{¥n-bm-bn- ssa°nƒ- e`n- ® p.
XSbn-Sp-∂Xn-\m-bn- tIcf k¿-°m¿- tXm-´ßfn-te°v- am¿-´n≥- Np-aXetb‰p.-
\o-ßmw- F∂t]cn¬- Btcm-Ky-t_m-[hXv-IcW ]cn- * IT Act 69A {]Im-cw- Sn-It-v Sm-I-v AS°w- 59 ssN\o-k-v Bπn-
]m-Sn- \S∏m-°p-∂p.- t°j\p-Iƒ-°v- C¥y-bn¬- \n-tcm-[\w- G¿-s∏Sp-Øn.-
* 2019¬- Dcpƒ-s]m-´ep-≠m-b hb\m-Sv- ]p-Øp-aebn¬- ho- * ae∏p-dw- Pn-√bn-se Icn-ºp-gbn¬- tIcfØn-s‚ 18˛m-
Spw- `q-an-bpw- \„s∏´ Ip-Spw-_ßfp-sS ]p-\c[n-hm- aXv- h\y-Po-hn- kt¶Xw- \n-ehn¬- h∂p.- 227.-97 NXp--
kØn-\m-bn- l¿-jw- F∂ ]≤Xn- tIcf k¿-°m¿- c{i In-tem-ao-‰¿- hn-kv-Xr-Xn-bp-≈ h\y-Po-hn-kt¶Xw-
Bcw- ` n- ® p.- (HARSHAM-Happiness and Resilience Aacºew,- hSt°tIm-´ F∂o- h\{]tZi߃- Dƒ-
shared Across Meppady) s∏´Xm-Wv.-
* USA bn-se tem-kv- G©¬-kn¬- hn-thIm-\μ tbm-K * hn-Zym-ebßfn¬- sNdp -h\߃- hf¿-Øn-sbSp-°p-
bq-Wn-thgv-kn-‰n- \n-ehn¬- h∂p.- C¥y-bv-°p-]p-dØv- ∂Xn-\p-≈ h\w-hIp-∏n-s‚ ]≤Xn-bm-Wv- hn-Zym-h\w.
\n-ehn¬-h∂ tem-IØn-se BZy- tbm-Km- bq-Wnthgv- * C¥y-bpw- `q-´m-\pw- tN¿-∂v- sJm-tem-Kv-Np- sslt{Um-
kn-‰n-bm-Wv.- ]h¿- t{]m-PŒSv- H∏p-h®p.-
* ln-am-N¬-{]tZin-\v- tI{μ ]©m-bØv- cm-Pv- a{¥m- * ]fl\m-` _m-eIr-jv-W BNm-cy- aWn-∏q-cn-s‚ Kh¿-
ebØn-s‚ e-Panchayat Puraskar-2020 e`n-®p.- Wdm-bn- \n-ban-X\m-bn.-

Ct∏mƒ- h- n]- Wnb


- n¬-
sXcs™Sp-Ø h{P Pq_nen-
hn-ti-jm¬- ]-Xn-∏v-
ap-≥ tNm-Zy-t]∏dp-Iƒ tIcfw
hn-tijm¬- ]Xn-∏v-
Bÿm-\ Hm-^o-kn-se _p-≈‰n≥- Iu-≠dn-epw- e`y-am-Wv.- hn-e: $ 100

Views and ideas expressed in the articles published in PSC Bulletin are not, necessarily, those of the Commission. Printed and published by Saju George, Secretary,
Kerala Public Service Commission on behalf of Kerala Public Service Commission and printed at P. Krishna Pillai Memorial Printing and Publishing Company PVT. Ltd, Thiruvananthapuram and
published at Thiruvananthapuram,Kerala, PIN- 695 004. Editor Saju George.

You might also like