EIA กับการพัฒนา

นางสาวศิรินทร ปั นทอง รหัส 59365414

นางสาวณัฐณิชา ทิศอุดร รหัส

60361309

นายอชิรวัชร์ พันเลิศวงศ์สกุล รหัส

60362252

นางสาวนพมาศ สิทธิวะ รหัส

60362337

นางสาวพลอยไพลิน ติ๊บปั ญญา รหัส

60363242

นายภควัต วิรต
ั น์เกษม รหัส
60363549
 นายศุภวิชญ์ ธรรมชาติอารี รหัส
60364805

นายสถาพร ผลสุข รหัส

60364898

นางสาวสุรัญชนา คันทะ รหัส

60365390

วิศวกรรมสิ่งแวดล้อม คณะวิศวกรรมศาสตร์

มหาวิทยาลัยนเรศวร

1. การพัฒนา คืออะไร ?

การพัฒนา คือ ความเจริญก้าวหน้าโดยทั่วๆ ไป เช่น การพัฒนา

ชุมชน พัฒนาประเทศ คือการทำสิ่งเหล่านัน
้ ให้ดีขน
ึ ้ เจริญขึน
้ สนองความ
ต้องการของประชาชนส่วนใหญ่ให้ได้ดียิ่งขึน
้ เป็ นกระบวนการที่
เปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ ไม่หยุดนิ่ง การพัฒนามีความสัมพันธ์โดยตรงกับ
ความเปลี่ยนแปลง กล่าวคือ การพัฒนา หมายถึง กระบวนการของการ
เปลี่ยนแปลง ที่มีการวางแผนไว้แล้ว คือการทำให้ลักษณะเดิมเปลี่ยนไป
โดยมุ่งหมายว่า ลักษณะใหม่ที่เข้ามาแทนที่นน
ั ้ จะดีกว่าลักษณะเก่าแต่โดย
ธรรมชาติแล้วการเปลี่ยนแปลง ย่อมเกิดปั ญหาในตัวมันเอง เพียงแต่ว่าจะ
มีปัญหามาก หรือปั ญหาน้อย

2. การพัฒนาอย่างยั่งยืน คืออะไร ?

การตอบสนองความต้องการของคนรุ่นปั จจุบัน โดยไม่มีผลกระทบ

ในทางลบต่อความต้องการของคนรุ่นต่อไปในอนาคตเนื่องจากทุกครัง้ ที่มี
การตอบสนองความต้องการของคนรุ่นปั จจุบัน ต้องมีการทำลาย
ทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม ซึ่งจะส่งผลกระทบในทางลบต่อ
อนาคต การพัฒนาอย่างยั่งยืนจึงเป็ นแนวคิดในการแก้ปัญหานี ้ โดยการ
พยายามอนุรักษ์ธรรมชาติไว้ในลักษณะที่เป็ นส่วนรวมหรือมหภาค คือ
หากมีความจำเป็ นที่จะดำเนินการให้กระทบต่อคุณภาพสิ่งแวดล้อมในที่
ใดที่หนึ่ง ก็จะต้องเสริมสร้างคุณภาพสิง่ แวดล้อมในที่อ่ น
ื ๆ เป็ นการชดเชย
เพื่อให้ในแง่มหาภาคของคุณภาพสิง่ แวดล้อมคงอยู่ได้ดังเดิม

3. การพัฒนาอย่างยั่งยืนที่ก่อให้เกิดปั ญหา

กระแสโลกาภิวัตน์ (Globalization) ความเจริญก้าวหน้าทาง

เทคโนโลยี และกลไกการตลาด ก่อให้เกิดการเติบโต การผลิต การบริโภค
ที่เป็ นผลเสียต่อสิ่งแวดล้อม ชีวิตมนุษย์ สัตว์ และพืชพรรณ ดังนัน
้ การที่
มนุษย์ยังคงใช้แนวทางพัฒนาแบบเก่าซึ่งไม่คำนึงถึงข้อจำกัดในการพัฒนา
อันหมายถึง ข้อจำกัดด้านสภาพ ความสามารถที่จะรองรับการบริโภค
และการใช้ประโยชน์จากโลก และเมื่อทุกสิง่ ทุกอย่างที่จะนำมาบริโภค
และใช้ประโยชน์หมดลง อีกไม่นานทุกชีวิตบนโลกจะต้องจบสิน
้ เพราะ
มนุษย์จะไม่สามารถอาศัยอยู่บนโลกได้อีกต่อไป การพัฒนาอย่างยั่งยืน จึง
เป็ นแนวคิดเพื่อป้ องกันมิให้โลกต้องเดินไปสู่จุดจบ ความล้มเหลวของการ
พัฒนาแบบดัง้ เดิมที่ผ่านมา นอกจากจะทำลายสิ่งแวดล้อม ชีวิตมนุษย์
สัตว์ และพืชพรรณแล้ว ยังพบว่าการพัฒนาเศรษฐกิจของหลายประเทศ
ได้สร้างปั ญหาให้กับความเป็ นอยู่ของมนุษย์ และวัฒนธรรมท้องถิ่นอย่าง
มหาศาล เนื่องจากรัฐบาลไม่รับผิดชอบ ไม่ฉับไวต่อการตอบสนองความ
ต้องการของประชาชน ระบบราชการมีคอร์รัปชันสูง ขาดประสิทธิภาพ
ไม่มีความโปร่งใส ฯลฯ

4. การประเมินผลกระทบสิ่งแวดล้อม (Environmental Impact

Assessment ย่อว่า EIA)

เป็ นการศึกษาเพื่อคาดการณ์ผลกระทบทัง้ ในทางบวกและทางลบ

จากการพัฒนาโครงการหรือกิจการที่สำคัญ เพื่อกำหนดมาตรการป้ องกัน
และแก้ไขผลกระทบสิ่งแวดล้อม รวมถึงใช้ในการประกอบการตัดสินใจ
พัฒนาโครงการหรือกิจการ ผลการศึกษาจัดทำเป็ นเอกสาร เรียกว่า
"รายงานการวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อม" [Environmental Impact
Assessment: EIA]

การประเมินผลกระทบจากโครงการพัฒนาที่จะมีต่อสุขภาพหรือ
ความสมบูรณ์ของสิง่ แวดล้อมทัง้ ทางบวกและทางลบ รวมทัง้ ความเสี่ยงที่
จะมีผลต่อสภาพความสมบูรณ์ของระบบนิเวศและการเปลี่ยนแปลงที่จะ
เกิดขึน
้ ต่อธรรมชาติ ซึ่งบางครัง้ อาจนำไปสู่ภัยพิบัติต่อสิ่งแวดล้อมที่ร้าย
แรงหรืออาจจะนิยามว่า กระบวนการเพื่อการบ่งชี ้ ทำนาย ประเมิน และ
บรรเทาผลกระทบทางชีวกายภาพ สังคม และผลกระทบที่เกี่ยวข้องอื่น ๆ
ที่มีต่อข้อเสนอการพัฒนาใด ๆ ก่อนที่จะมีการตัดสินใจให้ลงมือดำเนินได้

5. การประเมินผลกระทบสิ่งแวดล้อมเกี่ยวข้องอย่างไรกับการพัฒนา

วัตถุประสงค์ของการประเมินก็เพื่อให้เป็ นการประกันได้ว่า ผู้ที่มี

อำนาจในการตัดสินใจได้พิจารณาอย่างรอบคอบถึงผลกระทบของ
โครงการพัฒนาที่จะมีต่อสิ่งแวดล้อม ก่อนทำการอนุมัติให้ดำเนินโครงการ
ที่มีผู้ขออนุญาตดำเนินการ ช่วยหาทางป้ องกันผลกระทบในทางลบด้าน
สิ่งแวดล้อมที่อาจเกิดขึน
้ ในโครงการนัน
้ ให้เกิดน้อยที่สุด ในขณะเดียวกันก็
มีการใช้ทรัพยากรธรรมชาติซึ่งส่วนใหญ่ไม่สามารถฟื้ นคืนกลับมาได้อย่าง
มีประโยชน์และคุ้มค่าที่สุด

การทำ EIA จะเป็ นประโยชน์อย่างมาก หากได้รับการวางแผน

ป้ องกันปั ญหาต่างๆ ตัง้ แต่ขน
ั ้ ตอนศึกษาความเหมาะสมของโครงการและ
ช่วยลดค่าใช้จ่ายในการแก้ไขปั ญหาที่อาจเกิดขึน
้ ภายหลังดำเนินโครงการ
ไปแล้ว โดยในรายงาน EIA จะมีการกำหนดมาตรการป้ องกัน และติดตาม
ผลกระทบสิ่งแวดล้อม ประกอบเป็ นหัวข้อหลักที่สำคัญของรายงานอีก
ด้วย

5.1 ยกตัวอย่างเช่น การสร้างคอนโด

5.1.1 คอนโดต้องทำรายงาน EIA เพราะอะไร

 ตามพระราชบัญญัติส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ
พ.ศ.2535 มาตรา 46 ที่ระบุว่าอาคารต่อไปนีต
้ ้องทำรายงานวิเคราะห์
ผลกระทบสิ่งแวดล้อม

1. อาคารที่ตงั ้ อยู่ริมแม่น้ำ ฝั่ งทะเล ทะเลสาบหรือชายหาด หรือที่

อยู่ใกล้ หรือในอุทยานแห่งชาติ หรืออุทยานประวัติศาสตร์ ที่มีความสูง
ตัง้ แต่ 23.00 เมตรขึน
้ ไป หรือมีพ้น
ื ที่รวมกันทุกชัน
้ หรือชัน
้ หนึง่ ชัน
้ ใดใน
หลังเดียวกัน ตัง้ แต่ 10,000 ตารางเมตรขึน
้ ไป

2. โรงแรมหรือสถานที่พักตากอากาศที่มีจำนวนห้องพักตัง้ แต่ 80
ห้องขึน
้ ไป

3. อาคารที่อยู่อาศัยรวมตามกฎหมายว่าด้วยการควบคุมอาคารที่มี
จำนวนห้องพักตัง้ แต่ 80 ห้องขึน
้ ไป (อาคารอยู่อาศัยรวม หมายถึง
อาคารชุดตามกฎหมายว่าด้วยอาคารชุด หอพัก อาคารให้เช่าเพื่อการอยู่
อาศัย หรืออาคาร หรือส่วนใดส่วนหนึ่งของอาคารที่ใช้เป็ นที่อยู่อาศัย
สำหรับหลายครอบครัว โดยแบ่งแยกออกเป็ นหน่วยแยกจากกันสำหรับ
แต่ละครอบครัว)

4. โครงการจัดสรรที่ดินเพื่อเป็ นที่อยู่อาศัย หรือเพื่อประกอบการ

พาณิชย์ ที่มีจำนวนที่ดินแปลงย่อยตัง้ แต่ 500 แปลงขึน
้ ไป หรือเนื้อที่เกิน
กว่า 100 ไร่

6. EIA พิจารณาจากอะไรบ้าง
 1. ทรัพยากรกายภาพ เป็ นการศึกษาถึงผลกระทบ เช่น ดิน น้ำ
อากาศ เสียง ว่าจะมีการเปลี่ยนแปลงอย่างไรบ้างหลังจากคอนโดฯ สร้าง
เสร็จ

2. ทรัพยากรชีวภาพ การศึกษาถึงการเปลี่ยนแปลงในด้านต่างๆ ที่มี

ต่อระบบนิเวศน์ เช่น ป่ าไม้ สัตว์ป่า สัตว์น้ำ ปะการัง เป็ นต้น

3. คุณค่าการใช้ประโยชน์ของมนุษย์ เป็ นการศึกษาถึงการใช้

ประโยชน์จากทรัพยากรทัง้ ทางกายภาพ และชีวภาพของมนุษย์ เช่น การ
ใช้ประโยชน์ที่ดิน

4. คุณค่าต่อคุณภาพชีวิต จะเป็ นการศึกษาถึงผลกระทบที่จะเกิดต่อ

มนุษย์ ชุมชน ระบบเศรษฐกิจ การประกอบอาชีพ วัฒนธรรมประเพณี
ความเชื่อ ค่านิยม รวมถึงทัศนียภาพ คุณค่า ความสวยงาม

7. ผู้รับผิดชอบในการจัดทำรายงาน EIA

เจ้าของโครงการต้องว่าจ้างนิติบุคคลที่ได้รับอนุญาตจากสำนัก
นโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (สผ.) ให้เป็ นผู้มี
สิทธิทำรายงาน EIA ซึง่ หลังจากได้จัดทำรายงานเสร็จเรียบร้อยแล้ว
เจ้าของโครงการหรือผู้รับมอบอำนาจจากเจ้าของโครงการจะต้องนำ
รายงานไปยื่นต่อ สผ. และหน่วยงานผู้อนุญาตโครงการ เช่น
กรุงเทพมหานคร เมืองพัทยา องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (เทศบาล หรือ
อบต.) เป็ นต้น

8. ขัน
้ ตอนการทำรายงาน EIA
 1. เจ้าของโครงการจะต้องทราบก่อนว่าโครงการนัน
้ จะต้องจัดทำ
รายงานการวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อมหรือไม่

2. ว่าจ้างที่ปรึกษาที่ขน
ึ ้ ทะเบียนเป็ นนิติบุคคลผู้มีสิทธิทำรายงานฯ

3. เจ้าของโครงการส่งรายงานให้สำนักนโยบายและแผน
ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (สผ.) โดย สผ. และคณะกรรมการผู้
ชำนาญการจะใช้เวลาการพิจารณารายงานฯ ตามขัน
้ ตอนที่กำหนดไม่เกิน
75 วัน แต่หากคณะกรรมการฯ มีข้อเสนอแนะให้แก้ไขเพิ่มเติม ที่ปรึกษา
จะต้องใช้เวลาในการปรับแก้ และจัดส่งให้ สผ. และคณะกรรมการฯ
พิจารณา ซึ่งจะใช้เวลาไม่เกิน 30 วัน

คำเตือน

โครงการที่เข้าข่ายต้องจัดทำรายงานการวิเคราะห์ผลกระทบสิ่ง
แวดล้อม หากมีการก่อสร้างหรือเปลี่ยนแปลงการดำเนินงานก่อนรา
ยงานฯ ได้รับความเห็นชอบ ถือว่า ผิดกฎหมาย และจะทำให้เกิดปั ญหา
ในการพิจารณารายงานและขัน
้ ตอนการพัฒนาโครงการ

หมายเหตุ

ที่ปรึกษาจะใช้เวลาในการจัดทำรายงาน EIA ประมาณ 3-8 เดือน

ขึน
้ อยู่กับลักษณะโครงการ สภาพพื้นที่ สิ่งแวดล้อมโดยรอบโครงการและ
ผลกระทบสิ่งแวดล้อมที่อาจจะเกิดขึน
้

ที่มา : สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่ง
แวดล้อม (สผ.), 2563
 สรุป

ทัง้ นี ้ จะเห็นได้ว่าการพัฒนานัน
้ แตกต่างจากการพัฒนาที่ยั่งยืน
ตัวอย่างของการพัฒนา เช่น การตัดถนนใหม่ การสร้างรางรถไฟ เป็ นต้น
การพัฒนาในลักษณะนีอำ
้ นวยความสะดวกสบายในการเดินทางแต่ในทาง
กลับกันอาจสร้างขวางทางน้ำทำให้ในฤดูฝนถนนอาจเกิดความเสียหาย
จากการโดนน้ำกัดเซาะได้ ทำให้อันตรายต่อผู้ใช้รถใช้ถนนและต้องเสียงบ
ประมาณในการซ่อมแซ่ม ซึ่งต่างจากการพัฒนาอย่างยั่งยืน เช่น ‘บ้านหิน
ลาด’ ตัวอย่างการสร้างธุรกิจไม่กระทบสิ่งแวดล้อม (TMA NEWS, 2560)
โดยเป็ นการสร้างธุรกิจที่ยังยึดวิถีชีวิตแบบดัง้ เดิมของชาวบ้านเอาไว้พร้อม
กับการดูแลรักษาทรัพยากรธรรมไว้ให้ร่น
ุ ลูกรุ่นหลานต่อไป และจะเห็นได้
ว่าการประเมินผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมนัน
้ มีสำคัญต่อการพัฒนาในรูป
แบบต่างๆจึงเป็ นสิ่งจำเป็ นที่ต้องทำก่อนการพัฒนาทุกครัง้
 แหล่งที่มา
1. สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (สผ.).
การพัฒนา คืออะไร ?, สืบค้นเมื่อ 9 ธันวาคม 2563. จาก
http://www.onep.go.th/
2. สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (สผ.).
การพัฒนาอย่างยั่งยืน คืออะไร ?, สืบค้นเมื่อ 9 ธันวาคม 2563. จาก
http://www.onep.go.th/

3. สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (สผ.).
การพัฒนาที่ยั่งยืนที่ก่อให้เกิดปั ญหา, สืบค้นเมื่อ 9 ธันวาคม 2563. จาก
http://www.onep.go.th/

4. สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (สผ.).
การประเมินผลกระทบสิ่งแวดล้อม, สืบค้นเมื่อ 9 ธันวาคม 2563. จาก
http://www.onep.go.th/

5. สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (สผ.).
การประเมินผลกระทบสิ่งแวดล้อมเกี่ยวข้องอย่างไรกับการพัฒนา, สืบค้น
เมื่อ 9 ธันวาคม 2563. จาก http://www.onep.go.th/

6. Yada.S. คอนโดต้องทำรายงาน EIA เพราะอะไร, สืบค้นเมื่อ 9

ธันวาคม 2563. จาก https://thinkofliving.com/