CHOLESTEROL: Bạn hay thù?

Hầu hết khi nói đến Cholesterol, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến tác nhân gây các bệnh về tim
mạch, mỡ máu hay bệnh động mạch vành,… Điều này không sai vì đây là nguyên nhân phổ biến
nhất dẫn đến các bệnh nói trên. Tuy nhiên, ít ai biết rằng tất cả các cơ quan trong cơ thể đều có sự
hiện diện của loại chất béo này. Vậy chúng có vai trò như thế nào đối với cơ thể? Vì sao chúng
vừa là bạn vừa là kẻ thù?
1. Cholesterol là gì?
Cholesterol là một loại chất béo steroid ở dạng sáp, được tổng hợp chủ yếu từ Acetyl CoA, có
màu vàng nhạt. Đây là chất không thể thiếu đối với mọi cơ thể mặc dù luôn bị mang tiếng “xấu”.
Chúng được tìm thấy trong lipid máu và toàn bộ tế bào của cơ thể, là hợp chất không thể thay thế,
tham gia vào cấu trúc màng của tất cả các tế bào. Vừa là một chất thiết yếu của cơ thể nhưng đôi
khi loại chất béo này lại được mệnh danh là kẻ thù bởi vì chúng có 2 loại:

 LDL - Cholesterol - “thù”

Đây được mệnh danh là “shipper” của Cholesterol từ gan đến máu. Khi hàm lượng của hợp chất
này tăng cao trong máu sẽ dẫn đến nguy cơ cao mỡ tích tụ và lắng đọng tại thành mạch. Đây là
nguyên nhân chủ yếu của chứng xơ vữa động mạch. Các mảng xơ vữa ngày càng lớn dần làm thu
hẹp hoặc tắc nghẽn mạch máu, thậm chí là vỡ mạch. Trường hợp nặng có thể gây ra bệnh tim
mạch nguy hiểm như nhồi máu cơ tim hoặc gây tai biến mạch máu não. Chính vì những nguy
hiểm có thể xảy ra mà hợp chất này được gọi là “kẻ thù” của cơ thể.

 HDL - Cholesterol - “bạn”

Chúng chiếm khoảng 20 - 30% hàm lượng trong máu, đóng vai trò vận chuyển các lipid steroid
từ máu trở lại gan, đưa những mảng xơ vữa ra khỏi mạch máu. Do đó mà máu có thể lưu thông dễ
dàng, hạn chế các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra. Vì vậy chúng là những “người bạn” mà
con người luôn tìm cách để có thêm nhiều hơn.
Các thói quen hại cho sức khỏe như hút thuốc lá, lười biếng vận động, lười tập thể dục, chế độ ăn
uống thiếu khoa học dẫn đến thừa cân, béo phì,… đều có thể khiến chúng ta tăng “kẻ thù” nhưng
mất đi nhiều “bạn tốt” trong cơ thể.
Mình biết được thông tin này trước tiên là nhờ cuốn sách Đọc hiểu kết quả xét nghiệm máu, bác
sĩ James B.LaValle đã giải thích cực kì tận tình và chi tiết trong cuốn sách này. Thông tin về
Cholesterol này nằm trong Phần 1: Lipid nói tới các xét nghiệm liên quan tới Lipid (1 trong 5
nhóm xét nghiệm cơ bản khi xét nghiệm máu).
2. Vai trò của Cholesterol đối với cơ thể
Dù có thể gây ra nhiều bệnh nguy hiểm nhưng Cholesterol lại là chất không thể thiếu với những
vai trò cực kỳ quan trọng:

 Sản sinh ra hormone steroid

Hormone steroid rất cần thiết đối với sự phát triển cũng như duy trì các hoạt động bình thường
của cơ thể. Hormone loại này bao gồm hormone giới tính estrogen và progesterone ở nữ giới,
testosterone ở nam giới. Các hormone này là yếu tố tạo nên các đặc điểm đặc trưng ở nam và nữ
khi trưởng thành cũng như thực hiện chức năng sinh sản. Và nguồn sản xuất ra các hormone này
là Cholesterol.

 Đảm bảo các chức năng của hệ miễn dịch

Hệ miễn dịch của cơ thể hoạt động đúng chức năng của mình là nhờ vào Cholesterol. Theo đó mà
các tế bào miễn dịch có khả năng chống nhiễm trùng và tự hồi phục sau “trận đấu” với các tác
nhân gây hại cơ thể. LDL - Cholesterol gắn trực tiếp với các vi khuẩn, virus nguy hiểm, làm bất
hoạt độc lực của chúng, ngăn ngừa khả năng gây hại của chúng với cơ thể.

 Hỗ trợ quá trình sản sinh dịch mật

Ngoài các chức năng quan trọng nói trên, hợp chất này còn tham gia vào quá trình sản sinh mật ở
gan. Mật là một loại chất lỏng có màu xanh, được gan tiết ra và lưu trữ trong túi mật, tham gia
quá trình tiêu hóa các thức ăn có chứa lipid. Sau khi tiêu hóa xong chất béo, mật giúp cơ thể hấp
thu, đồng thời, mật còn hỗ trợ cơ thể hấp thu các vitamin như A, D, E và K lấy từ thực phẩm hoặc
các chế phẩm khác.

 Chống oxy hóa

Đây là một chất chống oxy hóa quan trọng của cơ thể, giúp làm lành vết thương nhanh chóng nhờ
vào các gốc tự do có trong lipid. Khi có vết thương, các tế bào miễn dịch sử dụng các phân tử có
hoạt tính cao gồm nhiều gốc tự do, tiêu diệt vi khuẩn và độc tố của chúng. Những gốc tự do dư
thừa sẽ nhanh chóng được Cholesterol xử lý gọn gàng.
Đặc biệt, sau phẫu thuật, có nhiều động mạch, tĩnh mạch, mô hay tế bào bị cắt. Lúc này, gan sẽ
nhanh chóng sản xuất ra chất béo quan trọng này để đưa đi khắp cơ thể, dọn sạch và chữa lành
các tổn thương. Nhờ đó mà quá trình hồi phục sau phẫu thuật diễn ra nhanh chóng. Chính vì vậy
mà khi hàm lượng của hợp chất này trong máu thấp, nhất là sau khi phẫu thuật, các tổn thương sẽ
lâu lành và dễ bị nhiễm trùng, thậm chí còn có thể tử vong do nhiễm trùng nặng.