Paunang Salita

Para sa tagapagdaloy:
Ang modyul na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang at sinuri ng mga edukador mula sa
pambuliko at pampribadong institusyon upang gabayan ka, ang gurong tagapagdaloy upang
matulungang makamit ng mag-aaral ang pamantayang itinakda ng Kurikulum ng K to12
habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa
pag-aaral.
Ang tulong-aral na ito ay umaasang makauugnay ang mag-aaral sa mapatnubay at malayang
pagkatuto na mga gawain ayon sa kanilang kakayahan, bilis at oras. Naglalayon din itong
matulungan ang mag-aaral upang makamit ang mga kasanayang pan-21 siglo habang
isinasaalang-alang ang kanilang mga pangangailangan at kalagayan.
Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang mag-aaral kung paano
gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan at itala ang pag-unlad nila habang
hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang sariling pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa
iyo na higit pang hikayatin at gabayan ang mag-aaral habang isinasagawa ang mga gawaing
nakapaloob sa modyul.
Para sa mag-aaral:
Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan. Layunin nitong
matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan. Hangad din nitong
madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa pagkatuto.
Ang mga sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito:
• Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan ng anumang marka o sulat
ang anumang bahagi nito. Gumamit ng hiwalay na papel sa pagsagot sa mga
pagsasanay.
• Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat pagsasanay.
• Obserbahan ang katapatan at integridad sa pagsasagawa ng mga gawain at sa
pagwawasto ng mga kasagutan.
• Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba pang pagsasanay.
Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawain sa modyul na ito, huwag mag-
aalinlangang konsultahin ang inyong guro o tagapagdaloy. Maaari ka rin humingi ng tulong
kay nanay o tatay, o sa nakatatanda mong kapatid o sino man sa iyong mga kasama sa
bahay na mas nakatatanda sa iyo. Laging itanim sa iyong isipang hindi ka nag-iisa.
Umaasa kami, sa pamamagitan ng modyul na ito, makararanas ka ng makahulugang
pagkatuto at makakakuha ka ng malalim na pang-unawa sa kaugnay na mga kompetensi.
Kaya mo ito!
 Alamin Natin

Panimula:
Binabati kita sa matagumpay mo na pagkakamit ng mahahalagang kaalaman tungkol sa mga
ideolohiya at epekto ng neo-kolonyalismo sa nakaraang aralin. Ngayon, pag-aaralan mo sa
araling ito ang bahaging ginampanan ng mga pandaigdigang organisasyon, pangkat, at alyansa
sa pagsusulong ng pandaigdigang kapayapaan, pagkakaisa, pagtutulungan, at kaunlaran. Sa
pamamagitan ng iba’t ibang gawain, inaasahang higit na madaragdagan at lalawak ang iyong
kaalaman sa paksa. Inaasahan ring matalino mong masasagot ang katanungang: Paano
mapananatili ng mga organisasyong pandaigdig ang pagkakaroon ng kapayapaan at
pagkakaisa sa daigdig?

Sa modyul na ito ay inaasahang matututuhan mo ay:

Layunin:
Napapahalagahan ang bahaging ginampanan ng mga pandaigdigang organisasyon sa
pagsulong ng pandaigidgang kapayapaan.

Subukin Natin

Panimulang Pagtataya: Hulaan ang mga watawat ng sumusunod na organisasyong

pandaigdig na makikita sa susunod na pahina. Tingnan ang kahon para sa pagpipilian.

Organization of Islamic Cooperation (OIC) World Bank (WB)

Association of Asian Nations (ASEAN) World Trade Organization (WTO)
Asia Pacific Economic Cooperation (APEC) European Union (EU)

1
 3

1 2

5
4

Balikan Natin

Halina’t balikan natin ang mga naging epekto ng ideolohiya, cold war at neo-kolonyalismo sa
iba’t ibang bahagi ng daigdig. Anu-ano ang iba’t ibang kategorya ng ideolohiya? Alam mo pa
ba ang mga ito? Sa tulong ng mga impormasyon sa ibaba ay malalaman natin ang iyong
kaalaman tungkol dito. Isulat sa patlang ang TAMA kung ang pahayag ay wasto at MALI
naman kung hindi.

__________ 1. Ang cold war ay isang digmaang hindi ginagamitan ng dahas.

__________ 2. Limitado ang karapatan ng mga mamamayan sa pamahalaang totalitaryan.
__________ 3. Gumagawa lamang ang tao sa kapakanan ng tao ay isa sa prinsipyong sinunod
ng Fascismo.
__________ 4. Si Galileo Galilei ang nagpakilala ng salitang ideolohiya bilang pinaikling
pangalan ng agham kaisipan o ideya.
__________ 5. Ang Estados Unidos at Unyong Sobyet ay dating magkakampi at kasama sa
mga bansang nagtatag ng “Nagkakaisang Bansa”.
__________ 6. Ang pamumuno ni Pangulong Marcos sa ilalim ng Saligang Batas ay isang
halimbawa ng pamahalaang Awtoritaryanismo.

2
__________ 7. Isa sa epekto ng neo-kolonyalismo ay kawalan ng karangalan kung saan ito ay
naging sanhing impluwensiya ng mga dayuhan.
__________ 8. Nakasentro ang ideolohiyang pangkabuhayan sa paraan ng pamumuno at sa
pakikilahok ng mga mamamaya sa pamamahala.
__________ 9. Isa sa mga di mabuting epekto ng cold war ay umigting ang di
pagkakaunawaang pampolitika, pangmilitar at kalakand ng mga bansa.
_________10. Isang imstrumento ng neo-kolonyalismo ay ang nakapaloob sa dayuhang
tulong na maaaring pang-ekonomiya, pangkultura o pangmilitar.
_________11. Ang ideolohiya ay isang sistema o kalipunan ng mga ideya o kaisipan na
naglalayong magpaliwanag tungkol sa daigdig at mga pagbabago nito.
_________12. Ang ideolohiyang pangkabuhayan ay nakasentro sa mga patakarang pang
ekonomiya ng bansa at paraan ng paghahati ng ma kayamanan para sa mga
mamamayan.
_________13. Isa sa mga naging epekto ng neo-kolonyalismo ay “over dependence” kung
saan ang mga tao ay labis na umaasa sa mayayamang bansa lalo na sa may
kaugnayan sa United States.
_________14. Ang ideolohiyang panlipunan ay tumutukoy sa hindi pagkakapantay-pantay ng
mga mamamayan sa tingin ng batas at sa iba pang pangunahing aspeto ng
pamumuhay ng mga mamamayan.
_________15. Tumutukoy ang neokolonyalismo sa patuloy na impluwensiyang pang
ekonomiya at panlipunan ng mga mananakop sa mga bansang dati nilang
kolonya, bagamat wala silang tuwirang militar o pulitikal na kontrol sa mga
ito.

Tuklasin Natin

MGA PANDAIGDIGANG ORGANISASYON, PANGKAT AT ALYANSA

Bukod sa United Nations marami pang organisasyong pandaigdig na nabuo sa may layuning
pagbigkisin ang mga bansa upang matamo ang pandaigdigang kapayapaan at kaunlaran.
Basahin at unawain ang mga sumusunod na organisasyon.

1. European Union (EU)

Ang Unyong Europeo ay isang pang-ekonomiko at pampulitikal na unyon

ng 27 malalayang bansa. Ito ang pinakamalaking kompederasyon ng mga malalayang estado
na itinatag sa ilalim ng pangalang iyon noong 1992. Ang mga aktibidad ng Unyong Europeo
ay sumasakop sa patakarang publiko, patakarang ekonomika sa ugnayang panlabas, tanggulan,
pagsasaka at kalakalan.

3
 2. Organization of American States (OAS)

Ang Samahan ng mga Estadong Amerikano ay isang pandaigdigang

samahang nakabase sa Washington, D.C., Estados Unidos. Mayroon itong tatlumpu't limang
kasaping nagsasariling estado ng Amerika. Layunin nitong makamit ang kapayapaan at
hustisya, itaguyod ang pagkakaisa ng mga estadong kasapi, patatagin ang kanilang
pagtutulugan, pangalagaan ang kanilang awtonomiya, ang kanilang teritoryo at ang kanilang
kalayaan.

3. Organization of Islamic Cooperation (OIC)

Ang OIC ay isang internasyonal na organisasyon ng 57 estado. Ito ay samahan

ng mga bansang Muslim na naglalayong siguruhin at protektahan ang interes mula sa
pamamagitan ng pagsusulong ng kapayapaang pandaigdig at pagkakaunawaan.

4. Association of Southeast Asian Nations (ASEAN)

Ang Kapisanan ng mga Bansa sa Timog-Silangang Asya o kilala bilang

ASEAN ay isang organisasyong heopolitikal, ekonomikal, at pangkultura ng mga bansa sa
Timog-Silangang Asya. Ang mga layunin ng samahang ito ay maitaguyod ang paglago ng
ekonomiya, kaunlarang panlipunan, pagsulong ng mga kultura ng bawat kasapi, at
pagpapalaganap ng kapayapaang panrehiyon.

GAWAIN #1 ORG OUTLINER!

Panuto: Kumpletuhin ang outline ng mga organisasyong pandaigdig. Isulat sa tsart ang mga
organisayon, taon ng pagkakatatag at ang layunin ng mga ito. Gamitin ang tsart sa ibaba.

Taon ng
Organisasyon Layunin
Pagkakatatag

1.

2.

3.

4.

5.

Sagutin ang tanong: Sa iyong palagay, saklaw ba ng mga organisasyong ito ang mga
bansa sa iba’t ibang kontinente? _______________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________-
4
 Talakayin Natin

Narito ang iba pang mga pandaigdigang organisasyon. Basahin at unawaing mabuti ang mga
layunin nito.

WORLD BANK
Ang World Bank ay isang pandaigdigang bangko na nagbibigay ng tulong
pananalapi at teknikal sa mga bansang umuunlad para sa mga programang pangkaunlaran tulad
ng mga tulay, kalsada, paaralan at iba pa na may layunin ng pagpapababa ng antas ng
kahirapan.

INTERNASYUNAL MONETARY FUND (IMF)

Isang organisasyong internasyunal na pinagkatiwalaang mamahala
pandaigdigang sistema sa pananalapi sa pamamagitan ng pagmasid sa mga halaga ng palitan
at balanse ng mga kabayaran, gayon din ang pag alok ng teknikal at pinansyal na tulong kapag
hiningi.

WORLD TRADE ORGANIZATION

Ang World Trade Organization ay isang organisasyong pandaigdig na itinatag
upang mapamanihalaan at magbigay ng kalayaan sa kalakalang pang-internasyunal. Ang WTO
ay nabuo noong Enero 1, 1995 kahalili ng Pangkalahatang Kasunduan sa mga Taripa at
Kalakalan (GATT).

GAWAIN #2
Panuto: Lagyan mo ng tsek (/) ang hanay na maliwanag na isinusulong ng mga organisasyon.

Organisasyon Unity Peace Development

1.

2.

3.

4.

5.

5
 Sagutin ang tanong: Ano sa palagay mo ang mangyayari kung walang organisasyon
katulad ng World Bank, IMF at WTO sa taas na nagsusulong ng pagkakaisa, kapayapaan
at kaunlaran? _____________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________

Pagyamanin Natin

Bukod sa mga pandaigdigang organisasyon na nabanggit, marami pang organisasyong

internasyunal ang nilikha upang patatagin ang kooperasyon ng mga bansa at magtaguyod ng
kaunlaran. Nilikha ang mga organisasyong ito upang magbigay tulong sa pananalapi, magbigay
kalayaan sa kalakalang internasyunal, mamahala sa sa pandaigdigang sistema ng pananalapi,
at iba pa. May mga samahang rehiyunal din na bumuo ng trade blocs. Ang trade bloc ay isang
kasunduan ng mga bansang kadalasan ay magkakaanib sa isang samahang rehiyunal na
naglalayong bawasan, paliitin, o tanggalin ang mga taripa at mga hadlang sa taripa sa pagitan
ng mga miyembrong bansa. Narito ang halimbawa ng trade bloc.

ASEAN Free Trade Area

Ang Sonang Malayang Kalakalan ng ASEAN (AFTA) ay isang
kasunduan ng hanay na pangkalakalan ng Kapisanan ng mga Bansa sa Timog-Silangang Asya
na nagtataguyod ng mga pampagawaang pampook (local manufacturing) sa lahat ng mga bansa
sa ASEAN.
Ang mga tahasang mithiin ng AFTA ay makamit ang sumusunod:
• Palakihin ang hangganang pagkainaman bilang batayang pamproduksyon sa
pandaigdigang pamilihan sa pamamagitan ng pag-aawas, sa loob ng ASEAN, ng mga salabid
ng taripa at walang-taripa;
• Akitin ang maraming panlabas na tuwirang pamumuhunan sa ASEAN.

North American Free Trade Agreement (NAFTA)

Ito ay isang kasunduan na nilagdaan ng Canada, Mexico, at United
States na lumilikha ng trilateral trade bloc sa North America. Ito ay nabigyang bisa noong 1994
na nagbigay-daan sa pagkakabuo ng isang trade bloc na maituturing na may pinakamataas na
pinagsama-samang purchasing power parity sa GDP.

6
GAWAIN #3
Panuto: Dahil nalaman mo na ang ilan sa mga pandaigdigang samahan kabilang na ang trade
bloc na nagsusulong ng kapayapaan at kaunlaran, isa-isahin ang layunin at kahalagahan ng mga
ito. Isulat ito sa tabi ng tsart.

Kahalagahan ng trade
organisayon
ORGANISASYON L
AFTA A ________________________________________
________________________________________

NAFTA
Y ________________________________________
________________________________________
U
________________________________________
IMF ________________________________________
N
________________________________________
WB I ________________________________________

WTO N ________________________________________
________________________________________

Tandaan Natin

Upang maiwasan at tuluyang matuldukan ang sigalot na mga bansa sa daigdig, itinatag ang
United Nations at ang mga sangay nito. Gayundin ang iba’t ibang organisasyon at alyansa tulad
ng EuropUnion (EU), Organization of American States (OAS) Organization of Islamic
Countries, at ASEAN. Naitatag din ang mga pang-ekonomikong organisasyon at trade blocs
tulad ng GATT, World Trade, IMF/World Bank, APEC, Asean Economic Community,
NAFTA, AFTA, OPEC at iba pa. Ang Trade bloc ay isang kasunduan ng mga bansang
kadalasan ay magkakaanib sa isang samahang rehiyunal na naglalayong bawasan, paliitin, o
tanggalin ang ang mga taripa at mga hadlang sa taripa sa mga miyembrong bansa. Nilikha ang
mga ito upang magbigay tulong sa pananalapi, magbigay kalayaan sa kalakalang internasyunal,
mamahala sa sa pandaigdigang sistema ng pananalapi, at iba pa. Layunin nitong patatagin ang
kooperasyon ng mga bansa at magtaguyod ng kaunlaran. Sa pamamagitan ng mga samahang
nabanggit, mapangalagaan ang kapayapaan, kalayaan at katarungan ng daigdig.

7
 Isabuhay Natin

GAWAIN #4 GAWIN AT ISAKATUPARAN PARA SA BAYAN, KAYA KO ITO!

Panuto: Bumuo ng isang ordinansa ayon sa sitwasyon na nasa ibaba.

Ikaw ay naatasang maging chairperson ng samahan ng mga kabataan sa Barangay X. Nahaharap sa

suliraning pangkatahimikan ang inyong Barangay dahil sa ilang pangkat ng kabataan na tumatambay at
umiinom ng alak hanggang hatinggabi. Gumagawa sila ng ingay at gulo na labis na nakakaapekto sa mga
kapitbahay. Ikinababahala ito ng mga residente kaya’t humingi sila ng tulong sa mga opisyales ng
barangay. Bilang chairperson ng Samahan ng Kabataan, ikaw ay inaatasang gumawa ng ordinansa na
magbibigay solusyon sa suliraning pangkapayapaan sa inyong lugar. Ano ito?

_______________________________
_______________________________
_______________________________
_______________________________
_______________________________
_______________________________
_______________________________
_______________________________
_______________________________

Tayahin Natin

GAWAIN #5
Panuto: Basahin ng mabuti ang mga sumusunod na pahayag, tukuyin kung ano ang tinutukoy
nito. Isulat ang sagot sa patlang bago ang numero.

___________ 1. Ito ay isang internasyonal na orgnanisayon ng 57 estado.

___________ 2. Ito ay isang pang-ekonomiko at pampulitikal na unyon ng 27 malalayang
bansa.
___________ 3. Isang organisasyong heopolitikal, ekonomikal, at pangkultura ng mga bansa
sa Timog-Silangang Asya.

8
___________ 4. Ito ang pinakamalaking kapisanang pandaigdig sa mundo na nagsisilbi para
sa kapayapaan ng mga bansa.
___________ 5. Ang organisasyong ito ay nabuo noong Enero 1, 1995 kahalili ng
Pangkalahatan Kasunduan ng Taripa at Kalakalan.
___________ 6. Ito ang pinakamalaking kompederasyon ng mga malalayang estado na itinatag
sa ilalaim ng pangalan ng unyon noong 1992.
___________ 7. Ito ay isang kasunduan na nilagdaan ng Canada, Mexico, at United States na
lumilikha ng trilateral trade bloc sa North America.
___________ 8. Isang organisasyong pandaigdig na itinatag upang mapamahalaan at
magbigay ng kalayaan sa kalakalang pang-internasyunal.
___________ 9. Ito ay isang pandaigdigang bangko na nagbibigay tulng -pananalapi at
teknikal sa mga bansang umuunlad para sa mga programang pangkaunlaran
__________ 10. Ito ay nabigyang bisa noong 1994 na nagbigay-daan sa pagkakabuo ng isang
trade bloc na maituturing na may pinakamataas na pinagsama-samang
purchasing power parity sa GDP.
__________ 11. Ito ay samahan ng mga bansang Muslim na naglalayong siguruhin at
protektahan ang interes mula sa pamamagitan ng pagsusulong ng
kapayapaang pandaigdig at pagkakaunawaan.
__________ 12. Ang mga layunin ng samahang ito ay maitaguyod ang paglago ng ekonomiya,
kaunlarang panlipunan, pagsulong ng mga kultura ng bawat kasapi, at
pagpapalaganap ng kapayapaang panrehiyon.
__________ 13. Ito ay isang kasunduan ng hanay na pangkalakalan ng Kapisanan ng mga
bansa sa Timog-Silangang Asya na nagtataguyod ng mga pampagawaag
pampook (local manufacturing) sa lahat ng mga bansa sa ASEAN
__________ 14. Layunin ng organisasyong ito na makamit ang kapayapaan at hustisya,
itaguyod ang pagkakaisa ng mga estadong kasapi, patatagin ang kanilang
pagtutulugan, pangalagaan ang kanilang awtonomiya, ang kanilang
teritoryo at ang kanilang kalayaan.
__________ 15. Ito ay isang organisasyong internasyunal na pinagkatiwalaang mamahala sa
pandaigdigang sistema sa pananalapi sa pamamagitan ng pagmasid sa mga
halaga ng palitan at balanse ng mga kabayaran, gayon din ang pag-alok ng
teknikal at pinasyal na tulong kapag hiningi.

Karagdagang Gawain

GAWAIN #6
Panuto: Sagutin ang mga sumusunod.
1. Bakit mahalaga ang pagkakaroon ng pandaigdigang organisasyon?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

9
2. Paano nakatutulong ang mga organisasyong pandaigdig sa pagpapanitili ng kapayapaan,
pagkakaisa at pag-unlad?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Sanggunian

➢ Batayang Aklat- Kasaysayan ng Daigdig (Modyul ng mga Mag-aaral pahina 509-519)

➢ Sulyap ng Kasaysayn ng Daigdig ni Eliza Bustamante at Fredie Avendano

10
 Development Team of the Module

Writers: MRS. CHONA MAE Y. PASCUA

MS. KRISMAL AI B. ZINGAPAN
MRS. JEPZEN B. PRIGINAL
Editors:
Content Evaluator:
Language Evaluator:
Reviewers: Chona Mae Y. Pascua
Illustrator:
Layout Artist: JENNIFER A. MANALO
ROBERT M. VALERA
Management Team: DR. MARGARITO B. MATERUM, SDS
DR. GEORGE P. TIZON, SGOD Chief
DR. ELLERY G. QUINTIA, CID Chief
MR. FERDINAND PAGGAO, EPS - AP
DR DAISY L. MATAAC, EPS – LRMS/ALS

Sa mga katanungan, maaring tumawag o sumulat sa…

Schools Division of Taguig city and Pateros Upper Bicutan

Taguig City

Telefax: 8384251

Email Address: sdo.tapat@deped.gov.ph