Talent
Administratief
AFWESIGHEID IN DIE WERKPLEK
Bestuur
Speel klaar met stokkiesdraaiers
Danie Keet
I
n enige werksopset het so-
wel die werknemer as sy
werkgewer sekere regte en
verantwoordelikhede. Gewoon-
lik word hierdie bepalings in ’n
dienskontrak van die een of an-
der aard vasgepen en word dit
dan die reëls waarby werkne-
mers moet hou.
Werkgewers moet te alle tye
regverdig optree, ook as hulle
dissipline toepas.
Laat kom by die werk is een
van daardie dinge wat maklik
as ’n gewoonte aangeleer kan
word. Maar laat kom is op die
ou einde ook deel van afwesig-
heid by die werk en iets wat in-
gevolge jou diensooreenkoms ’n
oortreding kan wees. Ja, dit kan
die trein wat laat is of ’n pap
wiel se skuld wees, maar as dit
gereeld gebeur, het jy ’n pro-
bleem.
Afwesigheid by die werk kan
in een van die gewone dinge
wat jy elke dag doen, vasgevang
wees X té lang tee- of etenstye
waardeur jy jou werk afskeep
en nie die pligte waarvoor jy
aangestel is, doeltreffend uitvoer
nie, die afhandeling van per-
soonlik take, waarna dikwels
spottenderwys as DPS (dringen-
de privaatsake) verwys word, in
werkstyd en te lang rookperio-
des waartydens jy ook nie by
jou werkstasie is nie.
“Chroniese afwesigheid word
as een van die grootste proble-
me in hedendaagse onderne-
mings beskou en die invloed
daarvan op ’n onderneming is
enorm,” sê Marietjie Nieder-
Heitmann, bedryfsielkundige
van Joubert en Genote, mensli-
Sekretarieël
AFWESIG
AFW
ESIG
AFWESIG
ke hulpbronkonsultante.
“Nie net boet werkgewers op
produksie in nie, maar die afwe-
sige werker moet deur ’n tydeli-
ke werker vervang word. Hier-
die tydelike werker ontvang dik-
wels opleiding voordat sy/haar
dienste aangewend word, wat
verdere onbeplande kostes aan
die werkgewer se kant beteken.
Personeeltekorte kan ook ’n ne-
gatiewe invloed op kliëntediens
uitoefen, wat oor die langter-
myn die beeld én die onderskeie
handelsmerke van die onderne-
ming laat skade ly,” sê sy.
Sy meen afwesigheid veroor-
saak ’n bose kringloop. Diegene
wat wel werk getrou bywoon,
verrig nie net hul eie werk nie,
maar moet ook instaan vir afwe-
sige spanmaats. Dit lei op sy
Landbou
AFWESIG AFWESIG
AFWESIG
AFWE
SIG
AFWESIG AFWESIG AFWESIG
AFWESIG AFWESIG
AFWESIG AFWESIG
beurt tot verhoogde spanning en
lae moraal. Uiteindelik neem dié
toppresteerders se werksbywo-
ning ook af vanweë emosionele
uitbranding.
Anja Hartman, menslike hulp-
brondirekteur van die Sage
Groep, sê dat afwesigheid by die
werk die Suid-Afrikaanse ekono-
mie jaarliks tussen R12 en
R16 miljard kos.
“Afwesigheid by die werk
moet egter holisties benader
word. Werkgewers moet tegnolo-
gie gebruik om hierdie pro-
bleem aan te spreek. Tegnologie
kan nie alleen ingespan word
om verlofskedules te bepaal nie,
maar ook om die verlof- en
werksiklusse van werknemers
te monitor. Inligting wat uit die
verlofrekord van ’n werknemer
Tegnies Verkope/bemarking
GRAFIKA24
verkry kan word, kan aandui-
dend wees van bestuurstendense
in die spesifieke werknemer se
afdeling, en faktore uitwys wat
die hoë vlakke van afwesigheid
veroorsaak. Dit kan weer lei tot
die bepaling van oplossings vir
die spesifieke probleem.
Volgens Hartman meen Occu-
pational Care South Africa (OC-
SA) dat tussen 15% en 30% van
sommige ondernemings se per-
soneel op enige gegewe dag af-
wesig kan wees.
“Twee uit elke drie werkne-
mers daag nie by die werk op
nie, hoewel hulle nie fisies siek
is nie. Een dag se werkverlies
vir ’n maatskappy kan drie dae
se salarisse in waarde beloop.
“Om afwesigheid doeltreffend
te bestuur sal bydra tot ’n kul-
KRY SUID-AFRIKA AAN DIE WERK
Tel: 0860 11 75 20
tuur gefokus op produktiwiteit
en lojaliteit van ’n maatskappy,”
sê Hartman.
Nieder-Heitman sê die oor-
sake van afwesigheid kan hoof-
saaklik in twee kategorieë ge-
klassifiseer word: die vermoë
om werk by te woon en die mo-
tivering om werk by te woon.
“In eersgenoemde geval is
daar soms omstandighede buite
’n werknemer se beheer wat
hulle daarvan weerhou om werk
toe te gaan. Hieronder tel aspek-
te soos onbetroubare openbare
vervoer, gesinsverantwoordelik-
hede en siekte.
In die tweede geval word daar
verwys na ’n keuse wat deur die
wegblyer uitgeoefen word. Wet-
gewing beskerm die werkers tot
so ’n mate, dat dit redelik mak-
lik is om van siekverlof mis-
bruik te maak. Die uitputting
van siekverlof, alvorens die
siekverlofsiklus voltooi is, het
die norm eerder as die uitsonde-
ring geraak. Verskeie oorsake
word binne dié kategorie geklas-
sifiseer. Faktore soos lae werks-
bevrediging, ’n toksiese organi-
sasie-klimaat, interpersoonlike
konflik asook narsistiese be-
stuurders en toesighouers, kan
baie bydra om die motiverings-
vlakke van werknemers af te
breek en tot oormatige afwesig-
heid te lei,” sê sy.
Sy glo dat praktyke soos die
implementering en toepassing
van ’n afwesigheidsbeleid, die
handhawing van korrektiewe
dissipline en die vestiging van
oop horisontale en vertikale
kommunikasiekanale, van die
maatreëls is wat toegepas kan
word om afwesigheid teen te
werk.