PROTOKOLLI KNX

1.Hyrje

1.1 Cfare eshte Konnex ?

Konnex (KNX), i njohur më parë si Bus i Instalimit Europian (EIB), është një sistem (industrial)
ndërtimi i sistemit të komunikimit që përdor teknologjinë e informacionit për të lidhur pajisjet, si
sensorët, aktorët, kontrolluesit, terminalet operative dhe vëzhguesit (shiko Fig. 3.1). Teknologjia KNX
është parashikuar të përdoret në instalimet elektrike për zbatimin e funksioneve dhe proceseve të
automatizuara në ndërtesat [ZVEI97].
Kur një pajisje dërgon të dhëna në një pajisje tjetër, ajo së pari e ngul informacionin në një kornizë të
dhënash (shih Sekt. 3.7.1) dhe pastaj dixhitalisht e transmeton atë mbi një autobus. Transmetime të
ndryshme- media mund të përdoret për autobusin: kabllo lidhëse (KNX.TP) me dy cipa (KNX. PL),
frekuenca e radios (KNX.RF) dhe kabllo fiber-optike (shih Sect. 3.6.1) Pajisjet që janë përfshirë në
ekzekutimin e një informacioni të shkëmbimit të funksionit direkt me njëra-tjetrën.
KNX mund të përdoret për të kontrolluar dritat, grilat ose ndalimet (shiko Sekt). 3.10.2) Një sensor, si
një sensor butoni me katër banda, gjeneron një komandë dhe pastaj e transmeton atë në formën e
një skeme të dhënash mbi një aktuator. Sapo sipërmarrësi të marrë kuadrin e të dhënave, ai kthen një
pranim dhe pastaj të ekzekutojë komandën (Fig. 3.1).
KNX (kryesisht KNX.TP) është instaluar në godina të reja banimi e komerciale por mund të integrohet
gjithashtu në ndërtesa të vjetra (KNX.PL dhe KNX.RF).
Koneksi është një standard ndërkombëtar kontrolli i ndërtesës.
KNX u ratifikua nga CENELEC si Standardi Europian 50090 në dhjetor 2003. Më 2006, një seksion i
madh i standartit EN 5009 u miratua për përfshirje në ISO/IEC 14543 Standard Ndërkombëtar
[www.konnex.org], duke e bërë KNX standartin e vetëm botëror të hapur për kontrollin e shtëpisë dhe
ndërtimit. Hap, në këtë kontekst, do të thotë se pajisjet nga prodhues të ndryshëm mund të
komunikojnë me njëra-tjetrën nëpërmjet KNX.
Detajet standarde të vitit 50090, konfigurimin dhe tiparet e një sistemi KNX. Ai përcakton rregullat
topologjike për lidhjen elektrike të pajisjeve të autobusëve (shiko Sekti. 3.5) dhe protokollet për
mënyrën e këtyre pajisjeve

Sensor Actuator Monitor and operating device

Data frames

KNX

Sensor Controller Actuator Actuator

Fig. 3.1 Building control devices connected over Konnex

 3.1.1 Benefitet e Konnex

Më shumë rehati dhe lehtësi, rritje e sigurisë dhe kosto më të ulta të energjisë - këta janë faktorët kryesorë për
numrin në rritje të instalimeve elektrike dhe sistemeve të komunikimit (industrial) në ndërtesat moderne të
banimit dhe tregtare [MERZ00, MERZ01, MERZ03].
Ndërtesat moderne kanë një varietet të gjerë:
・ Sensorët (p.sh., sensorët e ndriçimit, zbuluesit e lëvizjes, sensorët e ndërrimit)
・ Bashkëpunëtorët (p.sh., relete, dimmers, motorët)
・ Pajisjet e kontrollit dhe të rregullores (p.sh., termostatet)
・ Pajisjet e operimit dhe të monitorimit (vizualizimi), si panelet e kontrollit
Këto pajisje përdoren për të zbatuar funksione të ndryshme ndërtimi [STAUB01] si:
・ Funksionet hyrëse dhe të daljes
・ Duke përpunuar funksionet
・ Funksionet e menaxhimit
・ Funksionet operative
Në mënyrë që të kryhen funksione më komplekse, këto pajisje duhet të jenë në gjendje të komunikojnë me
njëra-tjetrën, me fjalë të tjera, ato duhet të jenë në gjendje të shkëmbejnë informacion. Seksionet në vijim do të
shpjegojnë mënyrat e ndryshme që kjo është kryer.

3.1.2.1 Teknologjia e kontrollit të ndërtimit

Në instalimet konvencionale të ndërtimit, çdo sistem (ndriçimi, ngrohja, kondicionimi ajror etj.)
është planifikuar dhe zbatuar nga një kompani specialiste. Sensorët dhe aktuatorët e përdorur
zakonisht janë të lidhur me kontrollin dhe panelet e afishimit nëpërmjet koneksioneve me pikë
(Fig. 3.2). Kjo çon në një rritje të konsiderueshme në atë kohë, përpjekje dhe kosto të planifikimit,
pajtimit dhe mbajtjes së këtij lloji të instalimit. Për më tepër, më shumë tela përdornin rrezikun më
të madh të zjarrit.
Lidhja e këtyre sistemeve në mënyrë që të gjithë ata mund të operohen në qendër do të kërkojë një sasi të madhe 
instalimi. Rritja e funksionalitetit dhe aftësisë së një instalimi tradicional të një ndërtese e bën atë më kompleks, 
më të komplikuar dhe të zgjeruar të gjerë. KNX ofron një mënyrë për zgjidhjen e këtyre çështjeve.

3.1.2.2 Ndertimi i kontrollit duke perdour KNX

Koneks (KNX) është sistemi kryesor i kontrollit të ndërtimit.

KNX [www.konnex.org] u krijua për t'u përdorur në të gjitha sistemet kyçe të kontrollit të ndërtimit dhe
të mundëson planifikimin dhe zbatimin e sistemeve individuale së bashku si një rrjet ndërsistemi. Të
gjitha pajisjet në sisteme të ndryshme kanë standartizuar lidhjet KNX, në mënyrë që ato të
komunikojnë me njëra-tjetrën (Fig. 3.3).
Kjo thjeshtëson planifikimin dhe zbatimin e funksioneve të ndërtimit dhe ofron funksionalitet më të
lartë, fleksibilitet dhe ngushëllim pa ndonjë përpjekje dhe shpenzim shtesë. Nuk ka nevojë për një
qendër kontrolli, sepse çdo pajisje ka kontrolluesin e vet të mikrofonit (shiko Sekt). 3.8) Duke
vendosur parametrat e duhur - të cilët mund të modifikohen në çdo kohë - mund t'i thuash pajisjes
pikërisht se çfarë duhet të bëjë. Kjo e bën sistemin KNX tejet fleksibël, duke të lejuar që ta
përshtatësh dhe ta zgjerosh atë për të përmbushur kërkesat e reja në çdo kohë. Në se në një shtëpi
apo në një ndërtesë komerciale, KNX mund të përdoret për të kontrolluar automatikisht ngrohjen,
ndriçimin, kondicionerin e ajrit dhe sistemet e sigurisë. Avantazhi: ndërtesat mund të ndertohen dhe
përdoren lehtësisht.
Fatkeqësisht, produktet e KNX kushtojnë shumë më tepër sesa ato të përdorura në instalimet
tradicionale. Përgjithësisht, investimi është i vlefshëm vetëm nëse disa sisteme duhet të lidhen me
njëra-tjetrën ose nëse një instalim duhet të jetë mjaft fleksibël, në mënyrë që të mund të modifikohet
shpejt dhe efektivisht për të plotësuar çdo ndryshim të ardhshëm në përdorimin apo kërkesat.
Më poshtë janë disa shembuj të përfitimeve nga përdorimi i KNX në të gjitha llojet e ndërtesave:
Komfort dhe bashkëbisedim
・ Të gjitha dritat në një ndërtesë mund të aktivizohen ose të çaktivizohen me kalimin e një kalimi
・ Mund të aktivizosh skenat e ndriçimit të paracaktuar duke shtypur thjesht një buton
・ Të gjitha grilat dhe ndërprerjet në një kat mund të hapen ose të mbyllen nga një çelës kryesor i
sigurisë
・ Shtegu i qasjes dhe zona e hyrjes në një ndërtesë mund të konfigurohen automatikisht kur dikush
të afrohet
・ Një panel kontrolli qendror të tregon nëse çdo dritare dhe i verbër janë të hapura ose të mbyllura
・ Një buton panik i ndërron të gjitha dritat në ndërtesë
・ Mund të vendosësh një stimulim të pranisë për t'u ekzekutuar kur nuk je në Efektshmërinë e kostos
së shtëpisë/Ruajtja e energjisë
・ Të gjitha valvulat e radiatorit mbyllen automatikisht sapo të hapet një dritare
・ Blindët dhe mbyllësit mund të përdoren për të ndikuar në temperaturën e dhomës (duke lejuar më
shumë diell gjatë dimrit dhe anasjelltas).

3.1.4 Arsyet e te mesuarit rreth KNX

Roli i rëndësishëm që KNX luan në ndërtimin e automatizimit jo vetëm në Evropë por edhe në mbarë
botën është arsyeja e mjaftueshme për të mësuar më shumë rreth tij. Por këtu janë disa më shumë:
・ KNX ofron futjen ideale në botën e teknologjisë së autobusit. Shumë tipare dhe terma të
rëndësishëm të përdorur në sistemet e tanishme të autobuzëve përdoren gjithashtu në KNX, si
shpejtësia në bit, kontrolli i qasjes në media, kornizat e të dhënave, protokollet etj.
・ Shumë nga problemet që mund të zgjidhen nga KNX ndodhin në jetët tona të përditshme. Kjo e
bën të lehtë të njihesh me mënyrën e zgjidhjes së problemeve që kanë të bëjnë me automatizimin
duke përdorur KNX.
・ Shumë shkolla të trajnimit profesional mësojnë sistemet e autobusëve, veçanërisht KNX, si pjesë e
programit të tyre.
・ KNX është i thjeshtë dhe i drejtpërdrejtë për të planifikuar, programuar dhe zbatuar. Afërsisht
dhjetë përqind e kompanive në industrinë elektrike dhe elektronike mund të planifikojnë dhe instalojnë
sistemet KNX. Shumë kompani inxhinierike marrin pjesë në projektet e KNX, që do të thotë se
energjia dhe inxhinierët e sistemit të tyre duhet të kenë një njohuri të mirë pune për KNX.
・ Duke përdorur Portëkalimet IP, sistemet KNX po integrohen gjithnjë e më shumë në infrastrukturën
e rrjetit të ndërtesave (TCP/IP), duke i lejuar ato të kenë qasje në mënyrë të jashtme përmes
internetit. KNX gjithashtu të aftëson të lidhësh instalime elektrike në internet. Në këtë aspekt, të
mësuarit rreth KNX ofron një tingull në thellësi të prezantimit të teknologjisë moderne të automatizimit.

3.1.6 Ndricimi i shkalleve dhe korridorit te nje apartamenti

Shembulli vijues thekson ndryshimet ndërmjet teknologjisë së instalimit konvencional dhe kontrollit të
ndërtimit me KNX.
Një zhvillues i pasurive të patundshme dëshiron të ndërtojë një ndërtesë me tre kate. Çdo kat do të
ketë një korridor me dy dyer për çdo apartament. Një çelës i lehtë për ndriçimin e korridorit do të
vendoset pranë çdo dere (shiko Fig. 3.6). Një kafaz shkallësh do të sigurojë hyrje në çdo kat. Shkalla
do të ketë një çelës të lehtë në çdo kat (pranë derës) për të aktivizuar apo fikur tre shkallët
njëkohësisht.
Skenari tipik: Një banor i katit të parë që lë apartamentin e tij në të djathtë, ndez dritën e korridorit
duke përdorur butonin e dritës në të djathtë, ecën në shkallët e dritës, fiku dritat e korridorit me
butonin e dritës në të majtë, ecën poshtë shkallëve, dhe pastaj fik dritat e shkallëve duke përdorur
çelësin e dritës në katin e parë.
Zhvilluesi i pasurive të patundshme kërkon një elektriçist për këshilla se si të zbatohet sistemi
ndriçues. Elektriciteti doli me propozimet vijuese
・ Kontrolli i ndriçimit konvencional duke përdorur ndërruesit e ndryshimit të kontrollit dhe mbikalimin
・ Kontrolli i ndriçimit duke përdorur KNX
Seksioni 3.2 do të shpjegojë si të zbatojë kontrollin e ndriçimit duke përdorur teknologjinë e instalimit
konvencional.
Seksioni 3.10 do të të tregojë se si mund të zbatohet ky sistem ndriçimi me lehtësi duke përdorur
KNX. Koneksi të bën të mundur - pa asnjë përpjekje apo shpenzim shtesë
- për të zbatuar funksione, si një çelës qëndror on/çaktivizues, që janë shumë më të ndërlikuar sesa
funksioni ndërrues i kërkuar nga zhvilluesi i pasurive të patundshme dhe që siguron më shumë
përfitime sesa qarku tradicional.

3.2 Instalimi Konvenvional i Teknologjise

Ky seksion shpjegon se si mund të zbatohet një sistem i thjeshtë i kontrollit të ndriçimit duke përdorur
teknologjinë e instalimit të energjisë elektrike (aktiv/shkyç, ndryshim dhe mbikalim). Do të shohësh që
sistemi të bëhet shpejt më i ndërlikuar nëse dëshiron të jesh në gjendje të aktivizosh ose të
çaktivizosh një dritë nga më shumë se një vend. Nuk mund të zbatosh funksione më komplekse, si
aplikacionet që varen në kohë, me qarkun bazë të përdorur në instalimet konvencionale. Në vend të
kësaj, të duhen pajisje speciale, si kyçje shkallësh të kohëmatësit, ose transmetime. Në raste të tilla,
ia vlen gjithmonë të marrësh parasysh përdorimin e KNX.

3.2.1 Instruksione per sigurine

Mund të blesh përbërës të qarqeve si aktivizimi/çaktivizimi, ndryshimi dhe mbikalimi në çdo dyqan të harduerit.
Si rezultat, ju mund të mendoni për instalimin dhe testimin e një qarku vetë. Përpara se të bëni kështu,
megjithatë, ju lutemi lexoni informacionin pasues të sigurisë [RUDOLPH99].
Vetëm elektriçistët e kualifikuar janë të lejuar të punojnë për një instalim elektrik.
・ Personi i ngarkuar me punën në një instalim elektrik duhet të sigurojë që të gjitha rregulloret e aplikueshme
të plotësohen dhe për këtë arsye është përgjegjës për çdo dëmtim. Sigurimi nuk mund të pretendohet për
dëmtime që rezultojnë nga instalimi i gabuar elektrik.
・ Asnjëherë mos puno në pajisjet e drejtpërdrejta ose në sistemet! shkëput gjithmonë energjinë para se të
fillosh të punosh, ose duke tërhequr prizën nga socket ose duke fikur elektricitetin nga kutia e të dhënave!
・ Vendos një shenjë paralajmëruese duke thënë se ke çaktivizuar elektricitetin për të siguruar që askush tjetër
të mos e ndërrojë atë përsëri para se të mbarosh!
・ Sigurohu gjithmonë se elektriciteti është i çaktivizuar para se të fillosh të punosh me një voltmetër!

3.2.2 ON/OFF Kycje – Ckycje e Celsave

Nëse dëshiron të aktivizosh ose të çaktivizosh një dritë nga një pikë, atëherë të duhet një qark
aktiv/çaktivizues (Fig. 3.7).
Një qark i aktivizuar/i fikur përbëhet nga një binar unik ose një bipolar aktiv/shkyç. (Kyçësi bipolar
në/shkyç është shumë më i sigurt sepse e ndan krejtësisht ngarkesën nga vija e energjisë.)
Pika e lidhjes L e ndryshimit unik në/shkyç lidhet me telin L1 të vijës së energjisë me tension të ulët
(1~60 Hz, 120 V/1~50 Hz, 230 V). Pika e lidhjes 1 ose 2 është lidhur me llambën. Llamba lidhet pastaj
me telin neutral (N) (Fig. 3.7 majtas). Dirigjenti i Tokës së Mbrojtjes (PE) gjithashtu mund të lidhet me
llambën, nëse nevojat- i sfilitur. Kyçësi bipolar në/shkyç është parametrizuar në të njëjtën mënyrë
(Fig. 3.7 djathtas).
Tabela 3.1 shfaq funksionet e një kalimi unik në/shkyçur si në Fig. 3.7.
Kyçësi bipolar në/shkyqur funksionon në të njëjtën mënyrë.
Mund të shohësh nga konfigurimi dhe nga funksionimi i një rrethi kyçjeje aktiv/çaktivizo, si të
aktivizosh/çaktivizosh kalimin duke përdorur instalim elektrik konvencional

Teknologjia - domethënë duke hapur ose mbyllur çelësat që janë në telin e drejtpërdrejtë. Si rezultat,
rrjedha e informacionit dhe fluksi i energjisë nuk janë të ndara.
Për të aktivizuar ose çaktivizuar një llambë nga një pikë, duhet vetëm të lidhësh një çelës unik
në/çaktivizim të telit live. Nuk të duhet ndonjë tel shtesë. Megjithatë, ky nuk është rasti me ndryshime
dhe me kalimin e kohës rrethet, pasi seksionet në vijim do të shpjegohen.
 3.2.1 Changeover Switching Circuits

Nëse dëshiron të aktivizosh ose të çaktivizosh një llambë nga dy pika, atëherë të duhet njën
kalim në qarkun e kalimit (shiko Fig. 3.8).
Ndërrimi i rrethit është i përbërë nga dy ndryshime. Pika e lidhjes L e ndryshimit të kontrollit 1
është e lidhur me telin L1 të linjës së energjisë me tension të ulët (1~60 Hz, 120 V/1~50 Hz,
230 V). Ndrysho lidhjen 1 dhe 2 pikat e lidhjes të kyçësit 1 dhe 2 janë të lidhura me pikat e
lidhjes të kyçësit 2. Nëse kalimi 1 është vendosur në të majtë (1), atëherë pika e lidhjes 1 e
ndryshimit

kyçësi 2 do të mbajë voltazhin dhe nëse vendoset në të djathtë (2), do të ketë tensionin linja 2 e
ndërrimit të binarit rezervë. Pika e lidhjes L e ndryshimit të kontrollit 2 është e lidhur me llambën; pika
e dytë e lidhjes së llamp është e lidhur me telin neutral (N). Si në shembullin e mëparshëm, makinisti i
PE-së mund të lidhet gjithashtu me llambën nëse është e nevojshme. Tabela 3.2 shfaq funksionet e
rrethit të ndryshimit të kalimit, siç shfaqet në Fig. 3.8.
Ashtu si me një lëvizje/çaktivizim të qarqeve, aktivizimi/çaktivizimi i një rrethimi kalimi është zbatuar
duke hapur ose duke mbyllur kyçësit e lidhur me telat e drejtpërdrejta. Këtu, sidoqoftë, të duhet më
shumë se vetëm dy ndërrime të vogla. Të duhen gjithashtu dy kabllo shtesë për "informacion" për të
lidhur dy ndërruesit e ndryshimit. Këto kabllo janë përdorur gjithashtu për të transferuar elektricitet në
të njëjtën kohë. Si rezultat, rrjedha e informacionit dhe rrjedha e energjisë nuk janë të ndara.
 3.2.2 Changeover Switching Circuits

Për të aktivizuar ose çaktivizuar llambën nga tre pikë, të duhet një qark i kalimit, siç shfaqet në Fig.
3.9.
Një qark i kryqëzuar dhe përfshin dy ndërrime të ndryshueshme, dhe një ndërrues. Për të konvertuar
një qark të ndryshueshëm duke ndryshuar qarkun në një qark kryqëzimi të mbikalimit, shkëput të dyja
telat që lidhin dy kyçësit e kalimit dhe instalo një kyçës të mbikalimit.
Sigurohu që kyçi i mbikalimit të kalojë dy kyçësit e brendshëm S1 dhe S2 janë të lidhur me njëri-
tjetrin. Ka vetëm dy parametra të mundshëm:
(a) S1 majtas (1)/S2 majtas (2)
(b) S1 djathtas (2)/S2 djathtas (1)
Lidhjet e mëposhtme kërkohen për të ndryshuar qarkun në punë:
Pika e lidhjes L e ndryshimit të kontrollit 1 duhet të lidhet me telin L1 të vijës së energjisë me tension
të ulët (1~60 Hz, 120 V/1~50 Hz, 230 V).
・ Pikat e lidhjes 1 dhe 2 të kyçësit të kalimit 1 duhet të jenë të lidhur me pikat e lidhjes të Kalo në
lumin L dhe L (ose 1 dhe 2). Pikat e mbetura të lidhjes në çelësin e mbikalimit duhet të lidhen pastaj
me pikat e lidhjes 1 dhe 2 në çelësin e kalimit 2.
・ Pika e lidhjes L e ndryshimit të kontrollit 2 duhet të lidhet me llambën dhe pika e dytë e lidhjes së
llambës duhet të lidhet me telin neutral (N)
・ Lidhi përcjellësin e PE-së me llambën nëse është e nevojshme
Në varësi të ndryshimeve dhe kyçeve të mbikalimit, voltazhi në vijën e energjisë aplikohet në llambën,
e cila pastaj ndizet nga rryma elektrike. Tabela 3.3 shfaq funksionet e kyçësit të mbikalimit të shfaqur
në Fig. 3.9. Kur llambë të fiket, ndonjë nga tre ndërruesit e ndez; kur llamba është e ndezur, cilado
nga tri ndërruesit e ndez atë.
Konfigurimi dhe funksionaliteti i një qarku ndërrimi të mbikalimit tregojnë gjithashtu se informacioni i
shkëmbimit është zbatuar duke hapur dhe duke mbyllur ndërruesit që janë lidhur me telin live. Si me
shembullin e kyçësit të kalimit, nevojiten kabllo shtesë për të lidhur ndërruesit e kalimit në kyçësin e
mbikalimit. Përsëri informacioni dhe rrjedha e energjisë nuk janë të ndara.

3.2 Permbledhje e Konnex

Ky seksion do të fillojë duke siguruar një shqyrtim të aspekteve të KNX-it që janë trajtuar në këtë
kapitull (Fig. 3.11).
Kur të parametrizosh një sistem KNX, duhet së pari të vendosësh se cilin transmetim mesatar të
përdorësh (Sekt.). 3.6) Kabllo çift (KNX.TP) është më e zakonshme.
Pastaj përzgjidh pajisjet e autobuzëve të nevojshme për të gjitha funksionet e kërkuara (Sekt. 3.4) Kjo
ndihmon nëse ke edhe një kuptim të harduerit "të jashtëm" dhe "të brendshëm" të pajisjeve (shih
Sekti. 3.8)
Së fundi, konfiguro dhe programo pajisjet e autobusit KNX duke përdorur programin ETS 3 (Versioni 3
i Programit të Inxhinierisë së Softuerit 3, shih Sekt. 3.9.6) Për të bërë këtë duhet së pari të importosh
të dhënat e produktit të prodhuesit në projekt (Sekt). 3.10.2.3), përcakto topologjinë e sistemit (Sekt.
3.5), dhe pastaj përcakto marrëdhëniet e komunikimit midis sensorëve dhe aktuatorëve (Sect. 3.7)
duke caktuar objektet e komunikimit për adresat e grupit (Sekti. 3.9.5.2) Në hapin e fundit, duhet të
ngarkosh adresat fizike (sekt). 3.5.4.1) së bashku me programet e aplikacionit (Sekt. 3.9.5) dhe
parametrat e tyre në pajisjet e autobusit (Sekt. 3.10.3). Sistemi tani është gati për përdorim.
 Permbledhje e KNX

3.3 Paisjet Bus te KNX

Lloje të ndryshme të pajisjeve të autobuzëve kërkohen në një instalim të KNX të tillë si sistemi i ko
ntrollit të ndriçimit për një ndërtesë apartamentesh të diskutuar në Sekt. 3.1.6. Për më shumë inform
acion rreth prodhimeve të autobusit KNX aktualisht në treg, i referohen katalogëve të prodhimit të f
urnizuar nga prodhuesit ose vizitojnë sajtet e tyre të uebit.
Çdo prodhues i specialitetit zakonisht ofron duzina të llojeve të ndryshme të produkteve të KNX, du
ke të dhënë ty disa mijëra paisje autobusësh për KNX që të zgjedhësh. Pajisjet klasifikohen në grupe 
të ndryshme të tilla si sensorë, aktualë e kështu me rradhë. Kjo e lehtëson gjetjen e produkteve që të 
nevojiten, por edhe t'i krahasosh për të parë se cila është përshtatja më e mirë për instalimin tënd.

3.4.1 Llojet e paisjeve

Produktet KNX të renditura në katalogët e prodhuesve mund të klasifikohen në katër grupe kryesore:
・ Përbërësit e sistemit (njësitë e furnizimit me energji, akumulatorët, çiftet e rreshtave, kupuesit e
shtyllave, përsëritësit e rreshtave, çiftet e autobusëve dhe ndërfaqet e RS-232 ose USB-së)
・ Sensorët (sensorët e kyçësit, detektorët e lëvizjes, detektorët e ndërprerjes së xhamit)
.
・ Aktuatorët (celsat, verbër ose mbyllës aktualizuesit)
・ Dhe pajisje të tjera, si përbërës logjikë dhe panelet e kontrollit
Mënyra dhe ku instalohen këto pajisje varet nga vendndodhja. Për këtë arsye, ata janë në dispozicion
në forma të ndryshme, për shembull, të montuara nga miza (FM), të montuara në sipërfaqe (SM), të
ndërtuara (BI) dhe pajisjet e montuara me hekurudhë (RM).
Pajisjet e montuara sa më shpejt, siç do të sugjeronte emri, janë të përshtatshme për përshtatjet e
montuara me lugë (në bazat standarde të bllara) të tilla si çifti i autobuzëve i shfaqur në Fig. 3.15;
Pajisjet e montuara në sipërfaqe janë projektuar për përshtatje të sipërme të sipërfaqes; pajisjet e
ndërtuara janë instaluar në kondumente elektrike, kate të zbrazëta dhe tavanë të pezulluar; dhe
pajisjet e montuara me hekurudhë (shiko Fig. 3.13) janë instaluar në kabina kontrolli duke i shkëputur
ato në një hekurudhë DIN.
Pajisjet KNX mund të jenë edhe për të rritur ose ngjeshur. Pajisjet modulare përbëhen nga një modul
aplikacioni i ngulur në një programator për autobuzë (shiko Fig. 3.12).
Me pajisjet kompakte, moduli i aplikacionit dhe çifti i autobuzëve janë vendosur në të njëjtën njësi
(shiko Fig. 3.13).
)
.
 3.4.2 Paisjet me te perodura

Më poshtë janë tre pajisje që shpesh përdoren në sistemet e KNX, veçanërisht për kontrollin e
ndriçimit dhe që përfaqësojnë shumëllojshmërinë e prodhimeve të KNX aktualisht në dispozicion:
・ Njësia e furnizimit me energji (PS) me goditje të integruar
・ Aktivizuesi i ndërrimit të gjashtë bandave
・ Sensori i kyçësit me katër banda
Ndërsa kontrolli i ndriçimit është një pjesë integrale e pothuajse të gjitha projekteve të KNX, do t'i
gjesh shpesh këto tre pajisje në sistemet e KNX. Një njësi e furnizimit me energji është thelbësore
megjithatë, sepse autobusi nuk mund të funksionojë pa të.
.

3.4.2.3 Sensoret e kycje-ckycje

Një sensor i kyçësit të katër bandave (Fig. 3.15, djathtas) është një modul aplikacioni i përshtatur në
një kompjuter (Fig. 3.15, majtas).
Moduli i aplikimit dhe çifti i autobuzëve janë të lidhur nëpërmjet një lidhësi 10-pinesh (2 × 5), njohur si
një ndërfaqe e jashtme fizike (PEI). Në varësi të kërkesës- ments, mund të bashkëngjitësh gjithashtu,
për shembull, një sensor rocker me dy banda. Ndërruesit e gjurmuesit të sensorit janë në një pozicion
neutral të mesëm sipas parazgjedhjes. Shtypja e tasteve lart ose më poshtë mbyll qarqet e
brendshme në modulin e aplikacionit. Elektronikë/softuerë të veçantë interpretojnë atëherë pozicionin
e rocker-it. Për shembull, të regjistrosh një roker sapo nis një procedurë kalimi në një nga kanalet
dalëse të një aktuatori ndërruesi me gjashtë banda. Shtytja dhe mbajtja e një rokeri, nga ana tjetër,
fillon një procedurë e zymtë në kanalin e prodhimit të një aktori të zbehtë.

3.4 Topologjia
Si një instalim elektrik tradicional, një instalim i KNX duhet të ketë një rrjet linje energjie për të siguruar
ngarkesat me elektricitet. Por ajo gjithashtu ka një rrjet komunikimi - autobusi i instalimit të KNX. Të
dyja rrjetet janë galvanikisht të izoluara, të shfaqura nga kabllot e ndara. Si rezultat, një autobus i KNX
(rrjeti i komunikimit) duhet të planifikohet dhe instalohet përbri rrjetit të furnizimit me energji elektrike.
Për të siguruar që një sistem KNX përmbush kërkesat e klientit, dizajneri së pari llogarit se sa
përbërës të sistemit, sensorë, aktualë dhe kështu me rradhë, nevojiten. Pastaj ai ose ajo përcakton se
ku janë pajisjet KNX për t'u instaluar në ndërtesë, dhe se si ato do të lidhen me njëra-tjetrën
nëpërmjet një kablli autobusi në një komunikatë - Sistemi (shiko Fig. 3.16, majtas). Mënyra se si është
rregulluar ky sistem është quajtur topologji.
Topologjia përshkruan strukturën e një sistemi lidhur me mënyrën se si janë lidhur pajisjet (nyjat) me
njëra-tjetrën. Ai ilustrohet duke përdorur diagramet e rrjetit.

Një diagram i rrjetit (Fig. 3.16, djathtas) përbëhet nga nyja dhe degët. Nyjat në rrjetin e komunikimit
përfaqësojnë pajisjet KNX, të cilat janë të lidhura drejtpërdrejt me të paktën një pajisje tjetër KNX. Dy
nyje mund të lidhen ose nëpërmjet një kablli autobuzi (KNX.TP) me dy nyje (siç është treguar në Fig.
3.16 (majtas) - ose duke përdorur komunikimin e radios (KNX.RF).

3.5.1 Nyjet , Linjat dhe Zonat

Topologjia e sistemit KNX është bazuar në strukturën e instalimeve konvencionale të ndërtimit, njohur
si topologjia e pemës (shiko Fig. 3.17).
Topologjia e pemës ka strukturën hierarkike vijuese:
・ Nyjat (N) i janë caktuar një rreshti (L)
・ Disa vija janë të lidhura nëpërmjet një vije kryesore (ML) dhe formo një zonë (A)
・ Disa zona janë të lidhura me njëra-tjetrën nëpërmjet vijës së sfondit (BL)
Një zonë përfaqëson, për shembull, katin e parë të një ndërtese. Në çdo korridor të katit të parë janë
linjat në të cilat pajisjet e autobusit në dhomat fqinje janë të lidhura.
Sisteme më të vogla shpesh përbëhen vetëm me disa nyje që mund të caktohen në një zonë të vetme
dhe në një vijë të vetme. Pajisja duhet të caktohet në një rresht dhe në një zonë.
Numri i nyjave, rreshtave dhe zonave varet, për shembull, në madhësinë e sistemit dhe numrin e
pajisjeve të autobuzëve që do të instalohen. Zakonisht një vijë është e përbërë nga një segment me
një vijë të vetme dhe mund të përfshijë deri në 64 nyje. Sistemet komplekse që mbulojnë një zonë të
madhe dhe kanë një numër të madh pajisjesh të ndara në zona që përmbajnë vija me deri në katër
segmente me vija. Një vijë me segmente me katër vija mund të ketë deri në 256 pajisje të caktuara në
të. Një arsye për përdorimin e disa vijave është të reduktohet ngarkesa e autobuzëve në një linjë me
njësitë e kontrollit.
Segmentet e vijës, vijat dhe zonat janë të lidhura me njëra-tjetrën duke përdorur përsëritësit e
rreshtave, çiftet e rreshtave dhe kuptuesit e shtyllave. Sensorët, sipërmarrësit dhe çiftet janë pajisjet
aktuale (nyjet) që komunikojnë me njëri-tjetrin në një sistem KNX duke shkëmbyer të dhëna. Secili
prej tyre ka një adresë fizike, të cilën e shfrytëzojnë për të komunikuar (shih Sektin). 3.5.4).

.
Çdo vijë (vija segmente, vijat kryesore dhe vija e prapme) ka nevojë për furnizimin e vet me energji
me një goditje. Arsyet për këtë janë shpjeguar në seksionin tjetër.

.
3.5.2 Njesia e furnizimit me energji .

Një njësi e furnizimit me energji (PS) i furnizon nyjat në një linjë me energji elektrike në një tendosje
nominale prej 24 DC dhe, së bashku me bllokimin, mundëson që nyjat të komunikojnë me njëra-
tjetrën në linjë. Ka dy lloje të njësive të furnizimit me energji: një PS që furnizon një maksimum aktual
prej 640 milion euro për deri në 64 nyje (shiko Fig. 3.13) dhe një PS me një maksimum aktual 320
milion euro për deri në 32 nyje. PS-ja që zgjedh varet nga sa nyje ka, ose ke në plan të kesh, në çdo
vijë.
Një përparësi e përdorimit të një PS për rresht është se nëse ndonjë PS dështon, atëhere vetëm nyjat
në atë linjë të veçantë ndikohen - ato nuk do të jenë më në gjendje të komunikojnë - ndërsa nyjat në
vijat e tjera nuk do të preken. Natyrisht, nëse ka problem në linjën kryesore ose në vijën anësore, do
të ndërpritet një sasi e madhe komunikimi midis linjave dhe zonave.
Korrierët e vijës (LC) dhe kupuesit e shtyllave (BC) gjithmonë janë në fuqi nga PS në vijën e varësisë,
që do të thotë:
・ LC-të janë të mundësuara nga PS-të në rreshtin e tyre aktual (segmenti i vijës 0)
・ BC nga PS në rreshtin kryesor
・ Përkthyes i vijës (LR) nga PS në segmentin e vartësit të vijës (segmentet e vijës 1-3)
Për arsye elektrike, numri maksimal i nyjave për linjë, vija kryesore dhe vija-kockë është si më poshtë
(Fig. 3.19):
・ 64 sensorë/aktuatorë ose 63 sensorë/aktuatorë plus një LC në një vijë (me një segment me një vijë
0)
・ 63 sensorë/aktuatorë plus një LR në segmentet e vijës 1-3
・ 64 sensorë/aktuatorë ose 63 sensorë/aktuatorë plus një BC në linjën kryesore
・ 64 sensorë/aktualë në një vijë shtylle
Kur planifikon një sistem duhet të faktorizosh në një rezervë të ~20% për linjë - jo më shumë se 50
nyje për rresht - në rast se duhet të zgjerosh sistemin. Kjo do të thotë që nuk do të duhet të shtosh
vija të reja në një datë më të vonë.

.
3.5.3 Plotesuesit
Një plotësues (Fig. 3.18) është përbërës i sistemit dhe mund të përdoret si një përsëritës i vijës (LR),
një çift i rreshtave (LC) ose një shtyllë kurrizore (Para Krishtit). Roli i saj është përcaktuar gjatë
konfigurimit duke caktuar një adresë fizike specifike (shih Sect. 3.5.4) dhe duke përzgjedhur
programin e aplikacionit të kontrollit- që e mbështet programin e aplikacionit (mund ose përsërit).
LC-të dhe segmentet e vijës që janë të lidhur me njëra-tjetrën nga LC-të, BC-të dhe LRs janë
elektrikisht të izoluara. Ky izolim galvanik ruhet edhe kur janë instaluar LC-të, BC-të dhe LRs - vetëm
një lidhje e të dhënave është vendosur.

3.5.3.1 Perseritesit e Linjave

Mund të përdorësh një ciftues si një përsëritës të vijës për të zgjeruar një vijë që ka vetëm një segme
nt të rreshtit (LS, me numrin 0) për të përfshirë më shumë se 64 pajisje ose për të rritur gjatësinë e vij
ës. Mund të shtosh maksimumi tre segmente të rreshtave (numrat 1-3) (shiko Fig. 3.19). Një linjë mun
d të ketë një maksimum prej 256 nyje, që përbëhet nga katër segmente të vijës (LS 0-LS 3) me 64 nyj
e në secilin segment. LS 1, 2 dhe 3 duhet të lidhen në paralelë. Arsyeja për këtë është se pasi një kor
nizë normale të dhënash të kalojë nëpër gjashtë çifte (LC, BC ose LR), nuk është më e pasuar (shih 
Sect. 3.7.4)
Për konfigurimin maksimal të linjës, aplikohen rregullat vijuese:
・ Segmenti i vijës 0 mund të ketë maksimumi 64 aktorë/sensorë, ose 63 sensorë/ aktualë dhe një LC
・ segmentet e vijës 1-3 mund të kenë secila një LR dhe maksimumin e 63 sipërmarrësve/sensorëve
Në konfigurimin maksimal, LRs u janë caktuar adresave fizike: 1.1.64,
1.1.128 dhe 1.1.192. Megjithatë, në qoftë se vetëm 50 sensorë/aktuatorë instalohen për segmentin në 
linjë, adresa të tjera janë në dispozicion, për shembull, 1.1.51, 1.101, 1.151.
Një vijë në konfigurimin e saj maksimal ka 253 sensorë/aktuatorë (ose 252 nëse një LC tjetër po e lid
h atë me linjën kryesore).

3.5.3.2 Plotesuesit e linjave

Plotesuesit e linjave (LC) i lidhin vijat brenda një zone (Fig. 3.20) në rreshtin kryesor të zonës

3.5.3.4 Couplers : Kornizat e filtrimit dhe të pasimit të të dhënave

Filtrimi

Korrierët e vijës (LC) dhe ata të shtyllave (BC) mund të filtrojnë kornizat e të dhënave. Kjo do të thotë
se kornizat e të dhënave të transmetuara nga një dërgues transferohen vetëm te marrësit që nuk janë
në rreshtin e dërguesit.
Një kompjuter e bën këtë duke menaxhuar tabelën e një filtri të adresave të ngarkuara në të gjatë
komisionimit të përdorimit të ETS 3 dhe të ruajtur përgjithmonë në kujtesën e tij të programueshme
vetëm për lexim (EPROM ose E2ROM) me energji elektrike. Korrieri ofrohet gjithashtu me një buffer
të kornizës së të dhënave, për shembull, për çdo 50 korniza të të dhënave të marra nga nënrenditësi
ose nga vija e vartësit.
Funksioni i filtrit vetëm pason korniza të të dhënave atje ku ato janë të nevojshme. Kjo zvogëlon
sasinë e përgjithshme të trafikut të kuadrit të të dhënave dhe e mban trafikun e të dhënave në një
rresht të ndarë nga trafiku i të dhënave në një linjë tjetër, duke lejuar që të dhënat të transferohen në
disa vija njëherësh.
Mund të përcaktosh parametrat e transferimit për LC-të dhe BC-të duke përdorur ETS 3, për
shembull, mund të çaktivizosh kornizën e të dhënave të filtrimit me adresat e grupit në një drejtim të
vetëm. Kuadrot e të dhënave pasohen automatikisht pa u kontrolluar së pari.
Përsëritësit e vijës (LR) nuk filtrojnë kornizat e të dhënave. Ata rindërtojnë sinjalin e marrë dhe e
përcjellin atë në segmentin e superkoordinuar ose vartës. Mund të përdorësh ETS 3 për të
konfiguruar parametrat, në mënyrë që të ridërgohet një kornizë të dhënash deri në tre herë nëse
ndodh një gabim transmetimi.
Transferimi i kornizave të të dhënave: Numëruesit e postës

Kuadrot normale të të dhënave mund të transferohen deri në gjashtë herë nga LRs, LC dhe BC. Për
të kontrolluar numrin e herëve që është pasuar një kornizë e të dhënave, korniza e të dhënave
përmban një numërues të rrugëzimit (shih Sect. 3.7.9.5) Dërguesi hyn në numrin gjashtë në numërin
e rrugëzimit. Nëse LR, LC ose BC pason një kornizë të dhënash, numërimi i rrugëzimit reduktohet me
një. Pasi numëruesi i rrugëzimit të arrijë zero, kuadri i të dhënave nuk do të pasohet më.

.
3.5.4 Nyjat e qasjes (Pajisjet)

Të gjitha pajisjet KNX që komunikojnë (sensorët, aktuatorët, couplers etj.) duhet të kenë një adresë
unike fizike. Nyjat gjithashtu i përkasin një grupi, në mënyrë që të shkëmbejnë të dhëna me njëri-
tjetrin. Nyjat në një grup të tillë kanë një adresë grupi përveç adresës së tyre fizike, e cila mund të
përdoret për të komunikuar me to.

3.5.4.1 Adresat Fizike

Çdo paisje për autobuzë (përveç furnizimit me energji) i është caktuar një adresë fizike unike. Kjo
adresë pastaj është ngarkuar në pajisje (nyjë) dhe është ruajtur përgjithmonë në EPROM gjatë
komisionimit të shërbimit ETS 3.
Adresat duhet të caktohen në mënyrë të rastësishme, por duhet t'i përgjigjen strukturës së instalimit të
ndërtesës. Me fjalë të tjera, nyjat (pajisjet) që ndodhen pranë njëri-tjetrit duhet t'u jepen adresa fizike
të njëpasnjëshme, për shembull, 1.1, 1.1.2, 1.1.3, e kështu me radhë. Adresat fizike duhet të jenë të
qarta dhe të etiketuara përgjithmonë në pajisje.
Adresa fizike e pajisjes në mënyrë të qartë e identifikon atë dhe, në të njëjtën kohë, siguron
informacionet vijuese në pozicionin topografik të pajisjes brenda të gjithë sistemit:
Zona.Vija.Node (A.L.N.)
Zona, pjesët e vijës dhe të nyjës të adresës fizike janë ndarë nga periudhat. Në këtë mënyrë mund të
dallosh midis një adrese fizike dhe një adrese grupi, e cila përdor një slash (/).
Në kornizën e të dhënave KNX 16 bit janë rezervuar për adresat fizike:
・ Katër bit për zonën
・ Katër bit për vijën
・ Tetë bit për nyjat në çdo vijë
Kjo do të thotë se mund të ketë një maksimum prej 24 = 16 zona, 24 = 16 vija dhe 28 = 256 nyje për
rresht, duke dhënë një total prej 216 = 65,536 nyje. Megjithatë, ky kapacitet maksimal është përdorur
rrallë. Në veçanti, përveç çifteve, asnjë pajisje tjetër nuk është e lidhur me vijat kryesore dhe me vijën
e shtyllës kurrizore. Kjo minimizon vonesën e të dhënave të transmetuara përgjatë vijave dhe zonat e
shkaktuara nga trafiku i të dhënave të brendshme nga nyjat në një vijë kryesore ose nga shtylla
kurrizore.
Adresat fizike zakonisht janë të kufizuara në:
・ 15 zona (numrat 1-15)
・ 12 rreshta për zonë (numrat 1-12)
・ 64 nyje për rresht (63 sensorë/aktuatorë me numrat 1-63 dhe një rresht me numrin e nyjës 0)
Kjo do të thotë se një maksimum prej 63 × 115 = 11,340 sensorë/aktuatorë, plus 12 × 15 = 180 LC
dhe 15 BC, duke dhënë një total prej 11,535 nyds (Fig. 3.20).
Kjo është më tepër se e mjaftueshme për shumicën e projekteve në ndërtesat e banimit dhe
komerciale.
Shembuj të Adresave Fizike (shiko Fig. 3.19):
・ Adresa 1.2.2 i referohet nyjës së dytë në rreshtin e dytë në zonën e parë.
・ 1.12.0 është një interval lidhjeje që lidh vijën e 12-të në zonën e parë me rreshtin kryesor të zonës
së parë. Linja kryesore referohet si vijë e mbivlerësuar dhe linja referohet si vijë e varur.
・ 2.0.0 përfaqëson një interpler klase që lidh vijën kryesore të zonës së dytë me vijën e sfondit.
Rreshti i shtyllave është vija e mbinatyrshme dhe linja kryesore është vija e varësisë.

3.5.6 Guida e instalimit

Ju duhet të ndiqni udhëzimet e instalimit kur rregulluan pajisjet KNX në një godinë, së pari, të
siguroheni se pajisjet do të marrin tensionin e kërkuar minimum (20 VDC), edhe kur ato janë të
vendosura në një distancë nga furnizimi me energji (duke marrë parasysh rënien e tensionit përgjatë
kabllit). Dhe, së dyti, për të siguruar transmetimin pa gabime të të dhënave, veçanërisht duke pasur
parasysh zbulimin e përplasjeve që mund të ndodhin gjatë rritjes së sinjalit të zmadhuar të vonuar të
shkaktuar nga rritja e gjatësisë së kabllit (shiko Fig. 3.22).

Rregullat e mëposhtme aplikohen në një vijë ose në një segment të rreshtave:

・ Një vijë nuk duhet të jetë më shumë se 1,000 metra e gjatë
・ Gjatësia e kabllit ndërmjet dy pajisjeve të autobuzëve që janë më larg (p.sh., N1 dhe N3 në Fig.
3.22) duhet të jetë jo më shumë se 700 metra
・ Gjatësia e kabllos midis njësisë së furnizimit me energji dhe një pajisjeje (p.sh., midis PS1 dhe N1
ose midis PS2 dhe N3 në Fig. 3.22) duhet të jetë jo më shumë se 350 milion
・ Çdo dy furnizime energjie në një segment duhet të jenë së paku 200 metra të ndara
3.8 KNX Hardware
Ky seksion siguron një prezantim bazë dhe të shkurtër për harduerin e KNX.
Siç diskutohet në Sekt. 3.4, një sistem KNX përbëhet nga pajisje të ndryshme autobusësh, përbërës
grimcash-, një furnizim me energji elektrike 320 mA), sensorë (p.sh., një sensor shkëmbimi prej katër
autobusësh) dhe veprimtarë (p.sh., një transmetues me gjashtë banda). Kërkesat për konfigurimin
mekanik, elektrik dhe elektronik të pajisjeve ndryshojnë shumë në varësi të asaj se ku do të përdoren
dhe çfarë funksionesh do të kryejnë. Si rezultat, ka në dispozicion një shumëllojshmëri zgjidhjesh të
harduerit. Për shembull, pajisja duhet të ketë transferimin e duhur për ta lidhur atë me median e
transmetimit të përdorur (p.sh., KNX.TP, KNX.PL, KNX.RF). Pajisjet janë në dispozicion gjithashtu në
dizajne të ndryshme, për shembull, lulëzim, sipërfaqe ose të montuara me hekurudhë.
Pajisjet KNX kanë harduer të brendshëm dhe të jashtëm. Hardueri i jashtëm përfshin lidhjet e
strehimit dhe elektrike. Hardueri i brendshëm përbëhet nga përbërës të ndryshëm elektronikë, nga të
cilët kontrolluesi i µ (C) është me rëndësi të veçantë. Për informacion të hollësishëm në harduerin e
jashtëm, shih të dhënat teknike të prodhuesve. Shiko [KNX04] për një përshkrim të detajuar të
harduerit të brendshëm.

3.8.1 Hardware i jashtem

Pajisjet KNX janë në dispozicion në dizajne të ndryshme: pajisje të montuara (RM), të ndërtuara (BI),
të montuara me miell (FM) dhe të montuara në sipërfaqe (SM). Përdoruesi zgjedh formularin që
përmbush specifikimin e instalimit, me fjalë të tjera, si dhe ku do të instalohet pajisja (shih Sekt. 3.4.1)
Pajisjet janë gjithashtu kompakte ose modulare në dizajn. Një mjet i pajisjes për modulët - prish një
modul aplikacioni të bashkëngjitur në një njësi lidhëse për autobusët (shiko Sekt). 3.4)
Si dhe tiparet mekanike (formë, strehim, matje etj.), veçoritë elektrike luajnë gjithashtu një rol të
rëndësishëm (p.sh. furnizimi me voltazh, shkallë mbrojtjeje). Elektricitetet duhet të ndjekin me rreptësi
diagramet e qarqeve dhe specifikimet e lidhjes për çdo pajisje KNX - të shikojnë fletët teknike të të
dhënave të prodhuesit. Vëmendje e veçantë duhet t'i kushtohet specifikimeve elektrike për shembull,
energjisë maksimale të mundshme që një aktuator mund të kalojë në një kanal të daljes.
Figura 3.29 shfaq diagramin e rrethit dhe Fig. 3.30 shfaq specifikimet korresponduese të lidhjes për
një kapës 6-gangsterësh.
Si dhe terminalet lidhëse për rezultatet me A në F, aktuatori gjashtë-gangsterësh ka gjithashtu një
buton programimi, një buton programimi të drejtuar dhe një stacion autobuzi për lidhjen e kabllit me dy
kabllo. Kyçja maksimale aktuale në çdo dalje është 10 A/AC

3.8.2 Hardware i brendshem

Do të të duhet vetëm një kuptim i detajuar i harduerit të brendshëm të një moduli dhe softuerëve
korrespondues të sistemit dhe të aplikacionit, nëse zhvillon pajisjet KNX.
Për shembull, të gjitha pajisjet që mund të komunikojnë përmes autobusit përbërë nga dy përbërës
kompozitorë: një modul komunikimi dhe një modul aplikacioni. Moduli i komunikimit përmban një
modul transmetimi dhe një mikrokontrollues (µC). Disa modulët e aplikimeve të aktivizuar për soba
kanë edhe mikrokontrollues. Konfigurimi i harduerit të brendshëm duhet të përputhet saktësisht me
specifikimet e Shoqatës së KNX përndryshe nuk do të certifikohet [KNX04].
Një përdorues nuk ka nevojë të dijë se si duket "pjesët e brendshme" të një pajisjeje KNX. Edhe
kështu, seksioni në vijim do të përshkruajë disa tipare thelbësore të harduerit "të brendshëm", që do
të të tregojë se pse pajisjet KNX janë pajisje të komunikimit inteligjente. Ne do të përdorim KNX.TP në
shembullin tonë, sepse ky është versioni më i përdorur i KNX.
3.9 KNX Software
Ka tre tipe programesh që mund të përdoren me KNX:
・ Softueri i sistemit
・ Softueri i aplikacionit (programet e aplikacionit)
・ Versioni 3 (ETS 3) I Softuerit Të Veglave Inxhiniere
KNX është sistem i decentralizuar. Softueri i sistemit dhe softueri i aplikacionit (i referuar gjithashtu si
programi i aplikacionit) është përfshirë në çdo pajisje KNX.
・ Softueri i sistemit, i cili është veçanërisht përgjegjës për përpunimin e komunikimit me të dhëna
përmes autobusit, është ruajtur përgjithmonë në pajisje (në modulin e komunikimit ROM) nga
prodhuesi.
・ Softueri i aplikacionit të pajisjes, nga ana tjetër, furnizohet nga prodhuesi në një bazë të dhënash
të produktit ETS 3. Përdoruesi pastaj duhet të zgjedhë softuerin e produktit përkatës, të vendosë
parametrat dhe pastaj të ngarkojë në pajisje duke përdorur ETS 3 për të kryer pajisjen.
・ ETS 3 është program i integruar për dizajnimin dhe komisionimin e sistemeve KNX.
Pajisjet KNX zakonisht mund të ekzekutojnë një numër të aplikacioneve. Përdoruesi përcakton se
çfarë funksioni- ekziston një pajisje duke përzgjedhur softuerin e dëshiruar të aplikacionit dhe duke
vendosur parametrat korrespondues për shembull:
・ Duke përzgjedhur softuerin e përshtatshëm të aplikacionit, mund të vendosësh një mbyllës për të
funksionuar- opsion si përsëritës i rreshtave (aplikacion i përsëritur) ose si burim i rreshtit ose i zonës
(program i plotësimit).
・ Në dialogun e parametrit të një sensori ndërruesi me katër banda, mund të përcaktosh nëse butoni
është të punosh si një buton në një buton për të kyçur/për të fikur, një dimër ose të dyja.
・ Mund t'i vendosësh gjithashtu parametrat për një aktues ndërruesi me gjashtë grupe, në mënyrë
që dalja të jetë ose e hapur ose normalisht e mbyllur.
Për të përcaktuar softuerin e duhur të aplikacionit dhe parametrat e parametrit për pajisjen KNX, së
pari duhet të lexosh nga afër dokumentacionin teknik. Kjo mund të zgjasë shumë sepse pajisja mund
të ketë numër të madh të aplikacioneve shpesh komplekse dhe opsioneve të parametrit nga të cilat të
zgjedhësh.

3.9.2 Përbërësit e softuerit në një pajisje kompakte

Figura 3.35 shfaq përbërësit e softuerit të një pajisjeje kompakte që përfshin një modul komunikimi
dhe një modul aplikacioni në një njësi. Pajisja është siguruar me softuerin e sistemit. Si me adresën
fizike, aplikacioni dhe parametrat e tij duhet të programohen kur të niset pajisja.
Softueri i aplikacionit shkëmben të dhëna me softuerin e sistemit duke përdorur flamurët e RAM-it dhe
objektet e komunikimit (C.Obj.). Ata dërgojnë dhe marrin korniza të të dhënave përmes autobusit.
Flamurët e RAM-it shfaqin softuerin e aplikacionit nëse, për shembull, është marrë një kornizë e të
dhënave dhe i është caktuar një vlerë e re objektit të komunikimit. Aplikacioni pastaj mund të qaset në
C.Obj. dhe analizo përmbajtjen e tij. Ky com- munication gjithashtu bëhet në të njëjtën mënyrë, por në
drejtim tjetër. Kur aplikacioni ka përfunduar detyrën e tij, ai qaset në parametrat që përdoruesi vendosi
duke përdorur ETS 3.
3.9.3 Përbërësit e softuerit në një pajisje modulare
Në një pajisje modulare KNX, që përfshin një njësi të mbledhjes së autobuzëve (si modulin e
komunikimit) dhe një modul (i paarritshëm) të aplikacionit (AM), softueri i aplikacionit, për shkak të
ndërlikimit të tij, është subsider në një aplikacion të brendshëm dhe të jashtëm (shiko Fig. 3.36).
A KNX lighting installation for a single-family
house

Për të qenë në gjendje të zbatosh funksionet e ndriçimit të porositura nga klienti që përdor KNX, do të
të duhen pajisjet e mëposhtme KNX:

・ Një sensor me një ndërrues me katër-banda me një motor për rregullimin e luleve me autobus
・ Aktivizuesi i ndërrimit të gjashtë bandave, 10 A, REG
・ Furnizimi me energji elektrike KNX, 320 mA, REG
・ Ndërfaqja e USB-së REG
(Mund të përdorësh gjithashtu për shembull, të përdorësh sensorin e ndërrimit dy-gangsterësh në
vend të një 4-bande, ose një tetë gangsterësh, në vend të një aktuesi me gjashtë banda, në mënyrë
që të mund të shtosh qarkun (qarqet e llambës).
Do të të duhet gjithashtu një kabinet kontrolli, tension i ulët dhe KNX kabllo dhe 6 llamba. Duhet të
marrësh parasysh se ku do të blesh materialin (nga cili prodhues(a)), të vlerësosh se sa kohë do të të
duhet për të përfunduar projektin dhe pastaj t'i dërgosh klientit kuotën tënde.
Nëse klienti është i kënaqur me citimin tënd, mund ta nisësh projektin. Pasi të kesh blerë përbërësit,
dizajnin dhe konfiguroje sistemin duke përdorur ETS 3. Për të testuar sistemin, përdor sistemin bazë
KNX (shiko Sektin. 3.10.1) Nëse gjithshka funksionon, atëherë mund të instalosh sistemin në shtëpinë
e klientit.