8 Department of Education-Region

III TARLAC CITY SCHOOLS

DIVISION
Juan Luna St., Sto. Cristo, Tarlac City 2300
Email address: tarlac.city@deped.gov.ph/ Tel. No. (045) 470 - 8180

Araling Panlipunan
Quarter 3: Week 7
Learning Activity Sheets
 ARALING PANLIPUNAN 8
Pangalan: _____________________________ Ikatlong Markahan – Ikapitong Linggo
Pangkat and Seksyon: ____________________ Petsa: __________________

PAG-USBONG NG NASYONALISMO SA EUROPA AT IBA’T IBANG BAHAGI NG

DAIGDIG
Susing Konsepto

Ang nasyonalismo ay isang sistema ng paniniwala o ideolohiyang politikal ng pagiging

makabansa, ng katapatan sa interes ng bansa, ng identipikasyon nang may pagmamalaki sa
kultura at tradisyon ng bansa, at ng paglulunggating matamo ang pambansang pagsulong.

Pag- unlad ng Nasyonalismo sa Soviet Union

Ang Soviet Union o Russia ang pinaka malaking bansa sa daigdig. Isa itong malawak
na lupain na sumasakop sa dalawang lupalop ng Asia at Europa. Halos doble ang laki nito sa
Estados Unidos. Noong 988, ipinalaganap ni Vladimir I sa Russia ang Kristiyanismong
Griyego (Orthodox) kaya tinawag siyang Vladimir the Saint.

Himagsikang Ruso
Bago nagkaroon ng himagsikan, ang Russia ang pinakamalaking burukrasya sa
mundo. Kontrolado ito ng mga maharlika at pulisya. Magsasakang nakatali sa lupa ang apat
sa bawat limang Ruso, walang karapatan at laging nakabaon sa utang. Maging ang mga
industriya ay nasa ilalim ng pamamahala ng czar.
Nagkaroon ng alitan ang pinakamasugid na tauhan- sina Josef Stalin at Leon Trotsky-
tungkol sa kahalili ni Lenin at kung aling alituntunin ang dapat sundin ng Russia. Si Trotsky
ang may paniniwalang dapat ikalat agad ang komunismo sa pamamagitan ng rebolusyong
pandaigdig.
Samantala, ayon naman kay Stalin, hindi ito napapanahon dahil mahina pa ang
Russia. Nagtagumpay si Stalin at napilitang tumakas si Trotsky. Nanirahan siya sa Mexico at
doon namatay noong 1940.
Nasyonalismo sa Latin America
Pagkatapos makamit ng Estados Unidos ang kanilang kalayaan sa Great Britain, nag-
alsa ang mga lalawigan sa Latin America laban sa Spain. Nagkabuklod-buklod sila sa kanilang
pagkamuhi sa awtokrasyang Espanyol, katiwalian sa pamahalaan, walang kalayaang
magpahayag ng mga batas na naghihigpit sa pangangalakal.
Ang bawat isa sa 20 bansa sa Latin America ay pinamayanihan ng makabansang
damdamin. May ilang mga tao ang nagkakamaling tawaging bansa ang Latin America.
2
 Hindi ito nakapagtataka. Maraming mga Latin Americans ang nagsasalita ng Espanyol
at Katoliko Romano ang pananampalataya. Pagtapos makamit ng Estados Unidos ang
kanilang kalayaan sa Great Britain, nag-alsa ang mga lalawigan sa Latin America laban sa
Spain.
Pagkakaiba ng Lahi bilang Salik ng Nasyonalismo
Halos lahing Europeo ang populasyon ng mga bansa sa Latin America tulad ng
Argentina, Uruguay, Costa Rica at Chile. Ang populasyon ng iba- Ecuador, Peru, Bolivia at
Paraguay ay halos American Indians. Sa Dominican Republic,itinuturing ang ibang lahi na
mababang uri. Ang populasyon ng Brazil ay lahing Aprikano, Indian at mga nanggaling sa
Portugal, France, Spain, Germany at Italy. Maraming Europeo ang naninirahan sa ibang
bansang Latin America ngunit sa Brazil lamang nagkaroon ng pag-aasawa ng iba’t ibang lahi
at nasyonalidad.
Hindi tulad ng 13 kolonya sa Estados Unidos, nag-alsa ang mga kolonya ng mga
Espanyol sa iba’t ibang panahon at sa ilalim ng iba’t ibang pinuno. Nais ng mga bagong
republika na mabigyang –halaga ang kanilang naiambag gayundin ang kanilang mga bayani.
Sa Latin America gumamit ang mga rebolusyonaryo ng dahas sa mga katiwalian ng monarkiya
laban sa republika. Nagbigay-diin ito sa mga pagkakaiba ng mga Latin Amerikanong bansa.
Maraming himagsikan ang nagpasiklab sa kanilang pambansang pagkamuhi.

Ang mga Creole

Tinatawag na Creole ang mga ipinanganak sa Bagong Daigdig na may lahing
Europeo. Minamaliit ang mga bansang Latin America na creole ang populasyon, tulad ng
Argentina na may populasyong Indian at iba’t-ibang lahi. Sa magkahalong populasyon,
kasama ang mga mestizo (Espanyol at Indian), zambo (Indian at ibang lahi) at mulatto (puti
at ibang lahi).
Ang pagkakaiba sa wika ang nagbigay ng kakaibang katangian sa mga bansang Latin
America. Halos lahat ng Latin Amerikano ay nagsasalita ng Espanyol. Ngunit ang mga taga-
Brazil ay nagsasalita ng Portuges. Ang mga taga-Haiti ay nagsasalita ng Pranses at maraming
Indian ang nagsasalita ng kanilang katutubong wika.

Mga Sagabal sa Nasyonalismo

Maraming naging sagabal sa pag-unlad ng nasyonalismo sa Latin America. Naging
pansarili ito kaya maraming mahihirap at mangmang ang hindi nakikilahok sa mga
makabayang pag-aalsa noong nagsimula ang ika-19 na siglo.
Pinaghati-hati ng mga haring Espanyol sa kanilang mga paborito ang malalaking
lupain at nagsisilbi lamang sa mga estado ng mga maharlikang Espanyol. Marami ang
nakabaon sa utang kaya sila’y nanatiling nakatali sa lupa at sa pagkakaalipin. Nakilalang

3
peones ang mga taong ito. Ito ang uri ng piyudalismong umunlad sa Latin America at
nakasagabal sa kanilang nasyonalismo.
Sa mga bansang Latin America, napabayaan ang nasyonalismo sapagkat matagal na
panahon bago nagkaroon ng panggitnang uri ng lipunan. Itinuturing na mababang uri ng
gawain ang pangangalakal o iba pang gawain. Higit na mahalaga sa kanila ang pag-aari ng
lupa, kaya marami sa kanila ang mahihirap.

Si Bolivar - ang Tagapagpalaya

Isang creole na nagngangalang Simon Bolivar ang nagnais na palayain ang Timog
Amerika laban sa mga mananakop. Francisco de Miranda, isang Venezuelan. Ang huli ay
nag-alsa laban sa mga Espanyol noong 1811 ngunit hindi siya nagtagumpay na matamo ang
kalayaan ng Venezuela mula sa Spain.
Noong 1816, namatay na may sama ng loob si Miranda sa isang bartolina ng mga
Espanyol. Matapos nito’y pinamunuan ni Bolivar ang kilusan para sa kalayaan sa hilagang
bahagi ng Timog Amerika.
Noong 1819, pagkatapos na mapalaya ang Venezuela, ginulat niya ang mga Espanyol
nang magdaan sa Andes ang kaniyang hukbo. Ang tagumpay niya ay humantong sa
pagtatatag ng Great Colombia (ang buong hilagang pampang ng South America). Tinawag
siyang tagapagpalaya o liberator at pagkatapos, naging pangulo. Limang taon ang nakalipas,
tinalo ng kaniyang heneral, si Antonio Jose de Sucre, ang mga Espanyol sa labanan ng
Ayacucho sa Peruvian Andes.
Kung si Bolivar ang naging bayani sa Latin America, si Jose de San Martin (1778-
1850) naman ang sumunod sa pagtaboy sa mga Espanyol sa Argentina. Katulad din ni
Bolivar, namuno si San Martin sa kaniyang grupo sa Andes. Tumulong ito sa liberasyon ng
Chile, gayundin sa Peru. Mayroon din siyang heneral na tulad ni Bernard o’Higgins, isang
Chileno.
Nasira ang kanyang pangarap na magtayo ng isang nagkakaisang Latin America nang
mahati ito sa tatlong republika- ang Venezuela, Colombia at Ecuador.
Ang Demokrasya at Nasyonalismo sa Latin America
Maraming pinuno ang Latin America na gumawa ng mga hakbang sa pagpapaunlad
ng demokrasya na sinalungat naman ng mga diktador. Halimbawa, si Nivadavia, isang pinuno
sa Argentina mula noong 1820 hanggang 1827, ang nagtaguyod ng edukasyon, nagsikap na
matamo ang karapatang bumoto para sa lahat at gumawa ng paraan upang magkaroon ng
makatarungang sistemang legal.
Nawalan ng saysay ang mga ito dahil sa pananakot, pagpapahirap, katiwalian at mga
pagpatay na isinagawa ni Juan Manuel de Rosas, ang sumunod na namahala sa Argentina
hanggang 1852.

4
 Pag-unlad ng Nasyonalismo sa Africa
Ang Sahara ang naghihiwalay sa Black at Caucasoid Africa. Ang mga kayumangging
Bushman ng Kalahari at ang mga Pygmy ang sinasabing unang tao sa Africa. Naitaboy sila
ng mga higit na maunlad na mga lahing Itim sa kanluran at mga Bantu sa silangan. Hindi
naglaon, nakipamuhay sila sa mga Bushman at Pygmy.
Binuo ang mga lahing Puti ng mga mangangalakal na Arab, mga Asyano at mga
Europeo. Lumikha ang pakikisalamuha ng kulturang masalimuot. Samantalang ang Puting
minorya (dalawang bahagdan ng populasyon) ay nagtatamasa sa kayamanan ng Africa, ang
nakararaming lahing Itim (98 bahagdan ng populasyon) ay naghihirap.
Bago nagsimula ang 1914, tatlo lamang ang malayang bansa sa Africa- Ethiopia,
Liberia at Republika ng South Africa. Sinasabing nagsimula ang una sa pamamahala ni Haring
Solomon at ng Reyna ng Sheba. Itinatag ang ikalawa noong 1810 sa tulong ng America at
ipinangalan kay Pangulong James Monroe ng Estados Unidos ang kabisera na Monrovia.
Naging kasapi ng British Commonwealth of Nations ang ikatlo noong 1910.

Kaugnayan ng Rebolusyong Intelektuwal sa Paglinang ng Nasyonalismo

Ang nasyonalismo, bagaman masalimuot na damdamin, ay nag-uugat sa pagkamulat
sa mga kaisipang pinalalaganap ng pilosopo at namulat sa katotohanan na ang bawat tao ay
isinilang na may karapatang mabuhay, lumaya at maging maligaya. Ang pagkakaroon ng
kamalayang sila pala ay nasisikil ang nagbubunga ng pagnanais na wakasan ang pang-aapi
ng mga mananakop.
May mga bansang nakamtan ang kalayaan sa pamamagitan ng mapayapang paraan
subalit maraming nagbuwis ng buhay upang lumaya tulad ng mga Pilipino, Amerikano, Hindu
at iba pa. Ang pagnanais na makamtan ang kalayaan ang pinakamatibay na taling bumibigkis
sa mamamayan upang magkaisa sa pagkakamit ng layunin . Nakahanda silang magbuwis ng
buhay upang mapangalagaan ang prinsipyong ipinaglalaban.

Kasanayang Pampagkatuto:
Naipapahayag ang pagpapahalaga sa pag-usbong ng Nasyonalismo sa Europa at
iba’t ibang bahagi ng daigdig. AP8PMD-IIIi-10

Mga Layunin:
1. Nasusuri ang pag-usbong ng nasyonalismo sa Europa.
2. Naipaliliwanag ang naging implikasyon ng nasyonalismo na naging daan sa
pagbabago ng pananaw sa Europa at iba't-ibang bahagi ng daigdig.

5
Pagsasanay 1
Panuto: Tukuyin ang personalidad sa bawat bilang. Ayusin ang mga jumbled letters upang
mabuo ang pangalan. Isulat sa patlang ang tamang sagot.
1. Siya ang tinaguriang “Tagapagpalaya ng South America.”
SMNIO OLIBVAR ______________________________
2. Ito ang tawag sa mga ipinanganak sa Bagong Daigdig na may lahing Europeo.
CEORLE ______________________________
3. Ito ang pinakamalaking bansa sa daigdig.
USRSIA ________________________
4. Isang Venezuelan na nag – alsa laban sa mga Espanyol noong 1811.
FANRCCISO DE RAMIDNA ______________________________
5. Isang pinunong Argentinian, na naging tagapagtaguyod ng edukasyon.
VANIDAVIA ______________________________
6. Pinaghalong lahi ng Espanyol at Indian.
MESITOZ ______________________________
7. Naniniwala siyang dapat ikalat agad ang komunismo sa pamamagitan ng
rebolusyong pandaigdig. SKYTROT ______________________________
8. Pinamunuan niya ang grupo sa Andes na nagtapos sa mga Espanyol sa
Argentina. SEJO ED ANS MTAINR ______________________________
9. Siya ang namuno sa Argentina hanggang 1852.
AUJN NAUMEL ED RSSAO ______________________________
10. Pinalaganap niya ang Kristiyanismong Griyego sa Russia.
LVADRIMI I ______________________________

Pagsasanay 2

Panuto : Isulat ang salitang TAMA kung ang pahayag ay wasto at MALI kung ito ay di-
wasto. Isulat ang sagot sa patlang.

__________1.Ang Union Soviet ay sumasakop sa dalawang lupalop ng Asia at Europa.

__________2. Ayon kay Stalin hindi muna dapat ikalat ang komunismo dahil sa mahina ang
Russia noong mga panahon iyon.
__________3. Nangibabaw ang damdaming nasyonalismo sa mga bansa ng Latin America.
__________4. Nagkabuklod – buklod ang Latin America sa pagkamuhi sa mga Espanyol.
__________5.Karamihan sa mga lahing Europeo ay galing sa mga bansa ng Latin Amerika.
__________6. Ang magkakatulad na wika ang nagbigay ng kakaibang katangian sa mga
bansa sa Latin America.
6
__________7.Napabayaan ng mga Latin Amerikano ang nasyonalismo sapagkat ang mga
mamamayan nito ay walang lakas ng loob na lumaban sa mga Espanyol.
__________8. Ang mga pinuno ng Latin America ay nagkaroon ng pansariling interes sa
paggawa ng paraan upang mapaunlad ang demokrasya sa kanilang
nasasakupan lamang.
__________9. Ang mga mapuputing Bushman ng Kalahari at ang mga Pygmy ang mga
sinasabing unang tao sa Africa.
__________10. Lumaganap ang nasyonalismo matapos ang Unang Digmaang
Pandaigdig.

Pagsasanay 3
Panuto: Tukuyin kung saang pag – unlad ng nasyonalismo naganap ang isinasaad ng bawat
bilang. Isulat ang SU kung ito ay sa SOVIET UNION, LA kung ito ay sa LATIN AMERIKA at
A kung ito ay mula sa AFRICA. Isulat sa patlang ang iyong sagot.
_____1. Nagkaroon ng alitan ang pinakamasugid na tauhan- sina Josef Stalin at Leon Trotsky.
_____2. Naitaboy ang mga Bushman at Pygmy ng mga higit na maunlad na mga lahing Itim
sa kanluran at mga Bantu sa silangan.
_____3. Nag-alsa ang mga kolonya ng mga Espanyol sa iba’t ibang panahon at sa ilalim ng
iba’t ibang pinuno.
_____4. Ang tagumpay niya ay humantong sa pagtatatag ng Great Colombia.
_____5. Noong 988, ipinalaganap ni Vladimir I, ang Kristiyanismong Griyego (Orthodox)
kaya tinawag siyang Vladimir the Saint.

Pagsasanay 4
Sumulat ng isang maikling tula na mayroong malayang taludturan, gamitin ang
temang “ Nasyonalismo”

7
 Pamantayan sa Pagsulat ng Tula:
Kategorya Puntos Marka ng Guro
Kaangkupan sa tema 25
Malinaw ang pagkakalahad 15
Nakakaaliw basahin 10
Kabuuan 50 puntos

Pangwakas
Bilang isang mag aaral, paano mo maipakikita sa ibang lahi ng daigdig ang
iyong pagmamahal sa bayan? Ipaliwanag ang iyong sagot.
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________

Sanggunian

Blando, Rosemarie C., Michael M. Mercado, Mark Alvin M. Cruz, Angelo C. Espiritu,
Edna L. De Jesus, Asher H. Pasco S. Padernal, Yorina C. Manalo, Kalenna Lorene S. Asis.
2014. Kasaysayan ng Daigdig: Araling Panlipunan 8 – Modyul ng mag – aaral. Pasig City,
Pgilippines: Vibal Group Inc. and Department of Education Instructional Materials Council
Secretariat (DepEd-IMCS) 413 - 420

Susi sa Pagwawasto

Pagsasanay 1:1. SIMON BOLIVAR 2. CREOLE 3. RUSSIA 4. FRANCISCO DE MIRANDA

5. NIVADAVIA 6. MESTIZO 7. TROTSKY 8. JOSE DE SAN MARTIN
9. JUAN MANUEL DE ROSAS 10. VLADIMIR I

Pagsasanay 2 1. TAMA 2. TAMA 3. TAMA 4. TAMA 5. TAMA 6. TAMA

7. MALI 8. MALI 9. TAMA 10. MALI

Pagsasanay 3. 1. SU 2. A 3. LA 4. LA 5. SU

Pagsasanay 4. Magkakaiba ang sagot ng mag-aaral.

Pagsasanay 5. Magkakaiba ang sagot ng mag-aaral.

Inihanda ni :

HAZEL B. NUNAG
Teacher I