Resultaten enquête

Indien ja, had deze gewichtstoename invloed op de zangstem?

- Ja (40% van de mensen die ‘ja’ antwoordden)

o Op het einde van de zwangerschap moeite om longen volledig te vullen
o ik had niet genoeg kracht meer om vanuit mijn lichaam te steunen en ben op mijn
stem gaan zingen..
o Na de zwangerschap moesten de buikspieren weer even op gang komen
- Nee (60% van de mensen die ‘ja’ antwoordden)

1
Daarnaast gaven drie deelnemers aan dit een moeilijke vraag te vinden omdat ze noch een grote, noch
een fijne stem hadden.

De correlatie tussen beide vragen was de volgende

grof gebouwd, grote stem grof gebouwd, fijne stem

13 (43,3%) 4 (13,4%)

correlatie bouw
en stem

fijn gebouwd, grote stem fijn gebouwd, fijne stem

5 (16,7%) 8 (26,6%)

2
Heb je andere lichaamsbouwgerelateerde veranderingen opgemerkt sinds je begon met zingen of in
vergelijking met niet-zingende kennissen? (indien ja, schrijf ze onder 'anders')

- nee (46,7%)
- ja (53,3%)
o Meer actievere buikspieren en tongspieren
o a bit of sternum lifting
o Ik zing al heel mijn leven en heb 2e dan judo. Ik bem altijd breed en sterk geweest met
dito stem
o Ik gebruik nu mijn ademhaling veel bewuster. Vroeger was ik mij daar niet zo van
bewust. Maar sinds ik zing gebruik ik altijd de buikademhaling. Ik merk dat ik hierdoor
meer ontspannen ben.
o Houding in het algemeen
o Houding, adem bij spreken
o onderaan de kin, tong die toch gespierder is (ook al mogen we daar niet op focussen).
dus een soort "zangerstong", ook buiten de ribben ook de buik die in mijn geval al best
rond is, maar toch door mijn manier van steunen nooit plat zou kunnen zijn.
o Iets wat holligere rug
o Betere houding. Luidere helderdere spreekstem.
o Betere heupkanteling, betere ademsteun
o verbeterde buikspieren
o Mijn taille is meestal iets breder dan niet-zingende kennissen.
o ik let meer op mijn postuur
o Mijn lichaamshouding is beter geworden.
o Verandering in rechtopstaan in functie van het zingen ('groter' staan)
o Niet qua bouw, wel qua houding (rechtere schouders en nek o.a.)

Totaal aantal personen die volgens bovenstaande twee vragen lichaamsveranderingen hebben
opgemerkt:

- Ja (56,7%)
- Nee (43,3%) waarvan zes personen aangaven hier nog niet bij te hebben stilgestaan

Voor je een belangrijke repetitie, auditie, optreden ... hebt, let je dan speciaal op je eten (gedoseerde
porties, geen plakkerige voedingswaren, geen noten, ...). Verklaar.

- Ja (90%)
o Vermijdt melkproducten (46,7%)
o Nuttigt de dag zelf enkel lichte maaltijden en/of kleinere porties (40%)
o Vermijdt voedingswaren en dranken omwille van ongewenste fysieke bijwerkingen
zoals slijmproductie, reflux, plakkerige mond, uitdroging … (30%)
o Vermijdt alcohol (23.3%)
o Vermijdt chocolade en/of ander snoep (23.3%)
o Vermijdt koolzuurhoudende dranken (20%)
o Nuttigt veel water (16.7%)
o Vermijdt koffie (13.3%)
o Vermijdt Citrus houdende vruchten en vruchtensappen zoals sinaasappel(sap) (13.3%)

3
 o Nuttigt thee (13.3%)
o Vermijdt pikante voeding (10%)
o Vermijdt plakkerige voedingswaren (6.7%)
o Vermijdt noten (6.7%)
o Eet een banaan voor de prestatie (6.7%)
o Nuttigt ananassap tegen droge mond (3.3%)
o Vermijdt het eten van bananen (3.3%)
o Eet niet te laat meer de vooravond voor de prestatie (3.3%)
o Eet weinig of niets de dag van de prestatie (3.3%)
o Vermijdt voedingswaren omwille van allergische reacties (3.3%)
- Nee (10%)
o Neen. Dit is volgens onderzoeken iets cognitiefs en niet wetenschappelijk te
onderbouwen (3.3%)

Leg uit waarom.

Hoge(re) hakken (33.3%):

- Omdat het psychologisch helpt beter te presteren, zich beter te voelen op podium (13.3%)
- Betere houding door bekkenkanteling, ontspannen knieën … (6.7%)
- Betere ademsteun en connectie (6.7%)
- Geen fan van platte schoenen op het podium omwille van oncomfortabel gevoel (3.3%)
- Omdat het verwacht wordt als vrouw (3.3%)
- Puur gevoelsmatig (3.3%)

Twee van de zes mannen (33.3%) en acht van de 24 vrouwen (33.3%) gaven dit antwoord.

Platte schoenen (40%):

- Betere ademsteun en connectie (20%)

- Betere houding door bekkenkanteling, ontspannen knieën … (13.3%)
- Niet comfortabel op hoge hakken (6.7%)
- Ik voel me te groot om hakken te dragen (3.3%)

4
 - Niet mogelijk vanwege steunzolen (3.3%)

Drie van de zes mannen (50%) en acht van de 24 vrouwen (33.3%) gaven dit antwoord.

Maakt geen verschil (26.7%):

- Het maakt voor mij geen verschil (10%)

- Afhankelijk van waar ik de dag zelf zin in heb (6.7%)
- Ik kan me aanpassen aan wat best past/gevraagd wordt (6.7%)
- Als hakhoogte verschil uitmaakt, dan schort er iets aan de techniek (6.7%)

Een van de zes mannen (16.7%) en zeven van de 24 vrouwen (33.3%) gaven dit antwoord.

Verklaar.

- Ik studeer het best wanneer ik concrete doelen heb (23.3%)

- Door werk in een andere sector heb ik vaak de fut niet meer nog te studeren voor zang (10%)
- Studeren is voor zowel in je studio als het volgen van coachings, lessen van anderen, repertoire
bestuderen, ritme oefenen, taal leren ... Het biedt me genoeg afwisseling (6.7%)
- Ik zing heel graag, maar faalangst en zorgen over mijn professionele carrière houden me vaak
tegen (6.7%)
- Hoe goed en hoeveel ik studeer, hangt af van hoe ik me voel (6.7%)
- Door de geboorte van mijn kind heb ik minder tijd om te studeren (3.3%)
- Ik verloor de drive om te studeren na af te studeren aan het conservatorium (3.3%)
- Ik doe veel andere dingen die vaak minder energie vragen waardoor ik het zang studeren
verwaarloos (3.3%)
- Elke dag studeren is onderdeel van mijn dagelijkse routine (3.3%)
- Ik heb moeite met tijdsmanagement (3.3%)
- Ik kan blijven zingen en studeren, de hele dag door als ik wil (3.3%)

Zes personen gaven expliciet aan de COVID een negatieve invloed had op hun studiedrive.

5
Verklaar.

Ja, (bijna) altijd (20%):

- Helpt me overzicht te behouden/me te focussen (10%)

- Ik studeer op locatie en moet dus wel plannen (3.3%)
- Helpt me om niet te kort/niet te lang te studeren (3.3%)
- Omdat ik er anders geen tijd voor maak (3.3%)

Soms (40%):

- Ik probeer te plannen, maar het lukt me niet altijd (13.3%)

- Ik maak enkel een planning als dat nodig is om mijn repertoire verwerkt te krijgen (13.3%)
- Mijn planning omvat meestal alle andere to do’s maar niet het zingen zelf (6.7%)
- Ik hou vooral bij wat ik studeer (3.3%)
- Ik maak enkel een planning in periodes met weinig motivatie (3.3%)
- Ik werk naar doelstellingen toe zonder periodes in te plannen (3.3%)

Nee, (bijna) nooit (40%):

- Ik heb moeite me aan vaste schema’s te houden (10%)

- Ik studeer in functie van concerten (6.7%)
- Ik vind het niet nodig (6.7%)
- Ik luister naar mijn lichaam en intuïtie (6.7%)
- Ik moet te veel rekening houden met huisgenoten (3.3%)
- Omdat het niet altijd in mijn planning past (3.3%)

6
 ik ben de motviatie kwijt

ik zing graag, maar studeren vraagt

zelfdiscipline

doorzingen lukt, studeren vind ik

lastiger gebruikt planning
gebruikt soms planning
het lukt zolang ik geen moeilijkheden
of druk ervaar gebruikt geen planning

meestal lukt het me goed

ik zou de hele dag studeren

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Indien ja, hoe uit zich dat verschil?

- Ik ervaar technische moeilijkheden en een ongezonde zangtechniek wanneer ik me mentaal

niet goed voel (43.3%)
- Weinig fysieke en mentale energie om te zingen wanneer ik me niet goed voel (20%)
- Positieve/negatieve spiraal. Bij goede dag, lukt zingen beter, waardoor ik beter gezind ben en
weer beter zing. Vice versa bij een slechte dag (16.7%)
- Stress tijdens audities helpt me beter presteren (3.3%)
- Wanneer ik me zelfzeker voel, zing ik overtuigender (3.3%)
- Als ik me niet goed voel, blijft nieuwe informatie (repertoire, technisch) niet goed hangen
(3.3%)
- Ik kom afwezig over naar het publiek toe (3.3%)

7
Ben je bepaalde sporten gestart om je te helpen bij het zingen? Zo ja, welke?

8
 - Ja (86.7%)
- Nee (13.3%)

Ben je met bepaalde sporten gestopt omdat ze het zingen tegenwerkten? Zo ja, welke en op welke
manier waren ze niet te combineren?

- Ja (16.7%)
o Vermijden van trainen abdominus rectus 2
o Lopen op de dag van optreden (belastend voor stembanden) 1
o HIIT omdat ik niet genoeg energie overhoud om te zingen 1
o Boulderen omdat ik te gespierd werd om te zingen 1
- Nee (83.3%)

Indien je hierboven hebt geantwoord dat je yoga doet, waarom ben je hiermee gestart? Indien je geen
yoga doet, heb je erover nagedacht yoga te doen? Waarom doe je nu wel/geen yoga?

Ik doe yoga omdat (43.3%):

9
 - Mijn leerkracht het me aanraadde 2
- Het me helpt voor mijn psychisch welzijn 6
- Het me helpt voor mijn fysiek welzijn 8

Ik doe geen yoga omdat (56.7%):

- Ik er nog nooit over nagedacht heb 3

- Ik het wel wil, maar niet goed weet hoe eraan te beginnen 1
- Yoga te veel lichamelijke flexibiliteit vraagt die ik niet heb 3
- Ik het moeilijk vind om vol te houden/er tijd voor te maken 5
- Ik het een te passieve sport vind 3
- Het geen (positief) effect op mij heeft 2
- Ik er geen zin in heb 1

Merk je tijdens stressmomenten op het podium (concert, masterclass, auditie ...) lichamelijke
veranderingen op die storend zijn. Denk hierbij aan overmatig zweten, rood worden, verkrampte
armen, overstrekte knieën, slechtere ademhaling ...

- Ja (93.3%)
o Verminderde (ademhalings)techniek 17
o Trillende stem 1
o Trillende/geblokeerde knieën 10
o Trillen 7
o Hoofd naar voor steken om ‘naar het publiek te zingen’ 1
o Rood worden 4
o Warm hebben 1
o Koud hebben 1
o Lichaamsspanningen (uitgezonderd knieën) 2
o Overmatig zweten 1
o Buikkrampen 1
o Onpasselijk worden 1
o Hogere hartslag 2
o Droge keel 4
o Overmatig geeuwen 1
- Nee (6.7%)

10
11
Leg (zonder te spieken ;-) ) kort (maar zo volledig mogelijk) uit wat de larynx is, waar deze zich bevindt
en welke functie deze heeft tijdens het zingen.

- De larynx is een kraakbeenstructuur waarin heel erg veel spieren zitten (ik dacht zo'n 10 tal
ofzo). Deze bevat natuurlijk ook onze stembanden en beschermd deze. Deze is verbonden met
de achterkant van je tong en bevindt zich aan je "adamsappel". Je kan dit voelen door
bijvoorbeeld te geeuwen, want dan gaat je larynx naar beneden. Aangezien deze onze
stembanden bevat, zal deze tijdens het zingen gaan bewegen. Bij klassieke zang, probeert men
deze steeds zo laag mogelijk te houden, wat dan ook de tong laag houdt. Enkel tijdens de
passagio's laat men deze kantelen, want dit is een natuurlijke beweging. Bij de Estill-techniek
voor pop bijvoorbeeld, laat men de larynx juist wel omhoog gaan.
- Deze vraag deed me meteen denken aan een video die mijn zanglerares me regelmatig laat
zien.
- De larynx is een soort buisje die zich onder de tong bevindt. Ze beweegt lichtjes op en neer
tijdens het spreken/zingen en daarin bevinden zich de stembanden. Het is belangrijk dat de
larynx flexibel blijf en niet vastzit tijdens het zingen omdat dat zou kunnen zorgen voor
onnodige druk.
- Dit gaat voorwaar alle kanten uit.
- Larynx = strottenhoofd. Bevat o.a. stembanden, bestaat uit kraakbeen, beschermt naast
stembanden ook luchtpijp. Functie van stembanden: trillen bij het doorlaten van lucht (onder
verschillende spanning) en zorgen zo voor fonatie.
- je strottenhoofd, dat ding in je keel ;) als je zingt gaat het naar beneden (?) en terug naar boven
omdat je je keel dan openzet en moet klanken maken (woorden, letters)
- Het strottenhoofd zit onderaan in de keel en daarbinnen liggen de stembanden. Het zorgt
ervoor dat de ademhaling vrij is en je klanken kan voortbrengen. Tijdens het zingen kan hij
(naargelang de stemtechniek) dalen of omhoog blijven.
- De larynx is een orgaan bovenaan de keel waarmee 'stemgeluid' kan voortgebracht worden.
In de larynx bevinden zich namelijk de stembanden. De functie is om de toonhoogte en volume
te regelen.
- De Larynx is een complex verfijnd orgaan dat als het ware in de keel hangt. Het zet lucht om in
klank, door de trilling van de stembanden. De larynx heeft een actieve passieve rol. In die zin
dat hij vrij moet klinken in zijn activiteit. Luchtdruk en spanning spelen grote rol. Het zingen
gebeurt op de lucht, die door de costale abdominale activiteit wordt gestuurd.

12
- De larynx bevindt zich middenin de keel (bij mannen aan de adamsappel) en bevat de
stembanden, die door tegen elkaar te vibreren klank produceren.
- De larynx is het strottenhoofd, hierin vinden we onze stemplooien terug samen met spieren
en kraakbeen die de stembanden beschermen en helpt bij het bewegen van de stemplooien.
- Larynx = stembanden, bevinden zich in de keel en trillen door de lucht die zich erdoor beweegt
wanneer je spreekt/zingt, waardoor er klank komt
- de larynx bevindt zich in de hals en bevat de stembanden. tijdens het zingen is het de bedoeling
dat deze neutraal blijft zodanig dat de stembanden optimaal kunnen sluiten
- In de hals. In onze larynx zitten de stembanden. Het is dus het meest cruciale in het lichaam
om klank te produceren. Het beschermt daarnaast onze stembanden ook.
- strottenhoofd, bevindt zich in de keel. bevat de stemplooien en spieren om luchtpijp te
controleren (al dan niet bewust).
- De larynx zit vanachter in je mond/keel. Je dient deze laag te houden voor een correcte
techniek.
- Het strottenhoofd, zit in je keel, met daarin de stembanden, die door de ademstroom tot trillen
worden gebracht. Dit maakt de klank.
- De larynx is uw strottenhoofd en zit in uw keel. In het strottenhoofd zitten je stembanden.
- De larynx is een orgaan dat zich in de hals bevindt. Het wordt ook wel het strottenhoofd
genoemd. De larynx voelt geribbeld aan. Als je hoger zingt gaat de larynx naar boven en als je
lager zingt gaat de larynx naar beneden.
- Oei. Het strottenhoofd? Die omhoog en omlaag kan, maar omlaag moet bij het zingen en
soepel (niet gespannen) moet blijven? Daar zitten je stembanden achter. (Ik ga dit Googlen,
heb geen idee!)
- Het strottenhoofd, een kraakbeenstructuur voorin de hals waarin zich de stembanden
bevinden. Het strottenhoofd kan stijgen/zakken en kantelen en beïnvloed daarmee het timbre,
alsmede de randvoorwaarden waarmee de stembanden opereren.
- De larynx is een verzameling kraakbeen in de keel waarin de stembanden zitten. De
onderdelen bewegen mee om de spanning op de stembanden te beïnvloeden.
- Larynx is strottenhoofd, daarin bevinden zich de stemplooien. Stembanden zetten lucht om in
geluid. Larynx bestaat uit drie grote kraakbeenvormen die kunnen kantelen, waardoor onder
andere de stembanden meer lengte kunnen krijgen of elkaar “dikker” of “dunner” kunnen
raken.
- Strottenhoofd. Keel, voorkant, zelfde als adamsappel. Stembanden bevinden zich daarin.
Kantelt mee.
- Strottenhoofd, in de hals, hier zitten de stembanden, komt de klank vandaan
- Vrij meebewegend en trillend strottenhoofd
- De larynx is het strottenhoofd. Waarbij van onder naar boven het cricoid thyroid en hyoid zijn
geplaatst. De stemplooi ligt hierbij van bovenaf gezien open in het strottenhoofd en gesloten
bij stemgeven. De stemplooien zitten vast aan de arythenoiden. De stemplooi wordt o.a.
gesloten door de spier die hiertussen loopt. De crico arythenoideus kan o.a. het strottenhoofd
kantelen waardoor hoog en laag stemgeven mogelijk is. Interessant is dat deze door de nervus
vagus recurrens wordt geinnerveerd en het hoog/laag stemgebruik dus kan wegvallen bij
beschadiging van deze omleiding. De stemplooi sluit door het bernouille effect. Door een
drukverschil worden de stemplooien uit elkaar gedrukt en vervolgens naar elkaar toe gezogen.
De volledige stemplooi in 3 lagen komt in trilling in het laag register. De trilling is 3d waarbij de
verschillende lagen na elkaar botsen. Bij het hoge register trillen alleen de randen van de
stemplooi. Wat ik zei. Ik ben logopedist en zangeres. Ik kan dit zo oplepelen en in simpele taal
aan mijm clienten uitleggen. En nee ik heb niet gespiekt.

13
- Stembox, omvat de stembanden. Spieren zorgen voor openen en sluiten (klankvorming),
oprekken en ontspannen (hoog en laag zingen) en tilten (functies als kop- en borststem)
- Het strottenhoofd dus? Zie het als een doosje, wordt ook wel voice box genoemd, orgaan, Zit
aan de bovenkant van de luchtpijp, flexibel, heeft strottenhoofd klepje en laat lucht en
eten/drinken door, of niet dus. Binnenin zitten de stembanden. Complexe structuren van
kraakbeen, membranen en ligamenten en spieren. Die zijn heel sterk. Athleten die stritten
hoofd gebruiken , kunnen 17% meer presteren.
- De larynx is het strottenhoofd, dus de plaats waar het stemapparaat is aangehecht aan
kraakbeen. Het bevindt zich in de keelholte. De hoofdfunctie is het afsluiten van de luchtpijp
wanneer er voedsel naar de slokdarm moet. De functie tijdens het zingen is zit hem in de
correcte werking van het stemapparaat door gecontroleerde spierbewegingen.
- Strottenhoofd: huisvest de stembanden en alle spieren rondom de stem. Een vrij bewegend/
functionerend kunnend strottenhoofd zorgt ervoor dat de stembanden optimaal kunnen
sluiten op diverse toonhoogtes, zodat professioneel klassiek zingen mogelijk is
- strottenhoofd, hals, voor volledig open keel, ontspanning, resonantie

14