!

"#2 ´
N u m . 1 20 21

Consejoob
´
jeel u yaantik
le familiao
!"#2 ˙ ´ ´ ´
Tulaakal maak u kaat ka yanak kiimak
´ ´ ´
oolal ti. Ojeelt baax unaj u beetik maak
´ ´ ´
Vol. 3, num. 1 2021 MAYA
´
utiaal u beeytal le baax ku tsıiboltiko.
Jaypeel suuk u beetaali: 68,097,000
´
Ku joosaal ich 224 idiomaob
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              
Awake! is published quarterly by Watchtower ´ ´ ´
Bible and Tract Society of New York, Inc. Consejoob jeel u yaantik tulaakal maake 3
˘ 2021 Watch Tower Bible and Tract Society                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                               
of Pennsylvania.
´
Bix jeel u yantal kiimak oolal ichil a familiae 4
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              

´
Bix jeel a biskaba maalob yeetel u maasile 6
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              

´ ´ ´
Bix jeel u kiimaktal a wool cheen yeetel
´
´ ´
MEXICO YEETEL CENTROAMERICA:
´ junpıit baaloobe 8
´
Congregacion Cristiana                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                               
´
de los Testigos de Jehova, A.R.
Apartado Postal 895 ´ ´
´
06002 Ciudad de Mexico ¿Baaxten ku sufrir, ku chıijil yeetel
´ ´ ´
Mexico ku kıimil maak? 10
´ ´                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                               
Wa kaabeettech ulaak direccionoobe
ooken te www.jw.org/yua/kaxt. ´
U promesaob Diose ku tsaaik esperanza 12
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              
´
Wa ka maas kaj ooltik Diose yaan a
wilik bey a amigoe 14
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              

´
Jeel u paajtal u yantaltech le naat
ku taal ti Dioso 15
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              

´ ´
¿A kaat wa a wojeelt u maasil? 16
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              

s
´ ´ ´
¿A kaat wa ka kaansaaktech Ooken jw.org wa tsıibnen ti junpeel ti le
´
baax ku yaalik le Bibliao? direccionoob yaan kaanalo.

´ ´ ´ ´
Le publicaciona ma unaj u koonoli, ku joosaal utiaal u kaansaal ti tulaakal yookol kaab le baax ku yaalik le Bibliao; le kaansaja ku
´ ´ ´
beeychajal yeetel taakin siibil u beetaal. Wa taak a sıik wa bajuxe ooken donate.jw.org. Le tekstoob ku meyaj teela chaabaan ti le
´ ´
Biblia U Taan Dios utiaal u Kajnáaliloob le Túumben Luumo. Baale wa ti yaanal Biblia chaabaane yaan u yaalaal maakalmaaki.
 ´ ´ ´
Consejoob jeel u yaantik tulaakal maake
´
RANIE KU YAALIK: «Jach kin tristetal ˘ U yantal kiimak oolal ichil a familia.
´ ´
˘ A biskaba maalob yeetel u maasil.
keen in wil le baaloob kaastak
´ ´ ´ ´
˘ U kiimaktal a wool kex cheen junpıit
´
ku yuuchlo. Yaab maax ku sufrir
´ baaloob yaantech.
tu yoolal le guerrao, le ootsililo, ´
˘ A naatik baaxten ku sufrir maak
´ ´ ´
le kojaaniloobo yeetel yaab yeetel ku kıimil.
mejen paalal ku maltratartaal. ˘ A kanik yaan u kuchul u kiinil
´
u yutstal le baaloob ku yuuchlo.
Pero in wojel yaan u kuchul u ´ ´ ´
´ ˘ A kaj ooltik yeetel a biskaba tu yeetel.
kiinil u yutstal tulaakal le
´
baaloob kaastako». Tsoole yaan a kanik xane Diose u kaat ka yanak
´ ´ ´
´ ´ kiimak oolal ti tulaakal maak.
Ranie jach kiimakchaj u yool le ka tu yojeeltaj
´ ´ ´
cheen u jaajil Dios jeel u yaantik maak utiaal u yan-
´ ´
tal kiimak oolal tie. Le keen a xok le revistaa yaan
´ ´
a tsaaik cuenta bix u yaantkech Dios utiaal:
 Kexaan le kaabaobo.

¡AAJKECH! Núm. 1 2021 3

 ´
Bix jeel u yantal kiimak oolal
ichil a familiae
´ ´
Dios tsaamil le tsookol beelo bey xan u paajtalil u yantal u paalal maak, lelooba
´ ´
jatsuts regaloob u tsaamaj Dios. Letie u kaat ka yanak kiimak oolal ti le familiaobo,
´
le oolal ku tsaaik maalob consejoob tiob. Le consejooba tiaanoob te Bibliao,
´
le libro u tsaamajtoon Dioso. Te xooka yaan k-ilik jujunpeeloobi.

´ ´ ´
Iichamtsileex, yaabilt a wataneex yilik ti baax suutukil maas maalob ka u beete yee-
´ ´
´ tel ku yeesik respeto ti u yıicham le keen taanak
«Le ıichamtsiloobo unaj u yaabiltikoob u ´
´ (Eclesiastes 3:7).
yatanoob jeex u yaabiltikoob u wıinkliloobe.
´ ´ ´
Maax u yaabiltmaj u yatane u yaabiltmuba xan.
´ ´ Ma unaj u tusik u nuup maak
Tumen mix maak ku pektik u wıinklil, baaxe ku ´
´ ´ ´ yeetel yaanali
tseentik yeetel ku kanaantik» (EFESIOS 5:28, 29).
´
´ «Le xiibo yaan u nupkuba yeetel u yatan,
Le ıichamtsilo leti u poolil u yatan (Efesios 5:23). ´
´ tu kaatuulaloob[e] yaan u suutoob
Cheen baale kex ku nuuktik u yatane maatech u ´ ´ ´
´ junpeelili wıinklil» (GENESIS 2:24, nota).
maltratartik mix tu yaalikti ka u beet junpeel baal
´ ´ ´ ´ ´
u yojel ma tu paajtal u beetik. Baaxe ku yaabiltik, Keen tsookok u beel juntuul xiib yeetel juntuul koo-
´ ´ ´ ´ ´
ku kanaantik yeetel ku tsaaik le baax kaabeettio. lele ku maas yaabiltikubaob. Le oolal tu kaatuula-
´ ´ ´ ´
Tsoole tumen u kaat ka kiimakchajak u yoole ku loob unaj u tsaaik u yooloob utiaal ma u xuulul u
´ ´ ´
kaxtik u yutsil (Filipenses 2:4). Keen tsikbalnak tu yaabiltikubaob. ¿Baax jeel u yaantaje? Le keen
´ ´ ´ ´
yeetele ku yaalikti bix u yuubikuba yeetel baax tsikbalnakoobe kaabeet u taanoob tu jaajil u yoo-
ku tuklik, pero ku chaik xan en cuenta bix u yuubi- ´ ´
loob, u tankubaob yeetel yaabilaj yeetel u paklan
kuba u yatan. Maatech xan u chakuxtik, maatech ´
aantkubaob mantats. Jach junpuli ma unaj u
u jatsik mix tech u yaalik baaloob ti ka u beet u ´ ´ ´
maansik tu tuukul u tusik u nuup yeetel yaanali tu-
´ ´ ´ ´
yaatal u yool (Colosenses 3:19). men jeel u beetik u sufrir u nuupe yeetel ku paatal
minaan confianza ichiloob (Hebreos 13:4).
Atantsileex, unaj a respetarkeex
´
a wıichameex Taatatsileex, kaans a paalaleex
«Le atantsil[o] unaj u jach respetartik «Kaans le [paal] utiaal u bin te bej tuux
´ ´
u yıicham» (EFESIOS 5:33). unaj u bino, beyo tak ken chıijke ma ken
´ ´ ´ u pat le bejo» (PROVERBIOS 22:6).
Wa juntuul atantsil ku respetartik u yıicham yeetel
´
ku apoyartik le baax ku chatukliko ku yaantaj Diose tsook u yaalik ti le taatatsiloob ka u kaans
´ ´
utiaal ka u bisuba maalob tulaakal le familiao. u paalaloobo. Le taatatsiloobo unaj u tsaaikoob
´ ´ ´
Tsoole wa le ıichamtsil ku beetik junpeel baal ma junpeel maalob ejemplo ti u paalaloob, beyo le
´
maalobo le atantsilo maatech u chinik tu yich mix paalaloobo yaan u yuubikoob taan yeetel yaan u
´ ´
tech u tsıikil tu yeetel (1 Pedro 3:4). Wa yaan xan u kankoob u yeesoob maalob modos (Deuteronomio
´ ´
yutskıintikoob junpeel problemae le atantsilo ku 6:6, 7). Wa yaan hora ma tu yuubik taan le paala-

4 ¡AAJKECH! Núm. 1 2021


loobo le taatatsiloobo ma unaj u maltratartik u
´ ´
paalaloobi. Baaxe le taatatsiloobo kaabeet u
´ ´
yuubikoob baax ku yaalaaltiob, cheen baale ma
´ ´
unaj u seeb taanoobi mix unaj u seeb puujuloo-
bi (Santiago 1:19). Wa le taatatsiloob ku chatuk-
likoob u castigartik u paalaloobo unaj u beetkoob
tumen u yaabiltmoob ma tumen pujaanoobi.
Tsook in kanik in beetinba
´ ´
juntuul maalob ıichamtsil
´
Rahule ku yaalik: «Yoolal bix lıisaabikene
yaab baax kin exigirtik kaach ti in watan.
Pero tin kane como teen nuuktik in familiae
´ ´
kaabeet in tratartik tubeel in watan yeetel
´ ´
in chenxikintik. Tu taan Diose juntuulilion le
oolal unaj in yaabiltik jeex in yaabiltminbae.
´
Le consejoob yaan te Bibliao tu yaanten in
´
beetinba junt uul maalob ıichamtsil, bejlae
maas kiimak u yool in familia».

Paalaleex, uuyeex u taan a taataex

«Paalaleex, uuyeex u taan a taataex [...].
´ ´
‹Respetart a papa yeetel a maama›»
(EFESIOS 6:1, 2).
´
Le paalaloobo kaabeet u yuubikoob u taan u
´ ´
taataob yeetel u respetarkoob, keen u beetoob
´
beyo ku yantal kiimak oolal ichil le familiao. Tsoo-
´
le kex tsook u nojochtaloobe kaabeet u seguer ´ ´
u respetarkoob u taataob, u yilkoob wa yaan baax ¿A kaat wa a wojeelt u maasil?
´ ´ ´ ´ ´ ´
kaabeet u yutskıintaal te naj tuux kajaanoobo Wa a kaat a wojeelt baax ulaak jeel u yaantkech
´ ´ ´
yeetel u yilkoob wa yaantiob tulaakal le baax kaa- utiaal u yantal kiimak oolal ichil a familiae ooken
´ jw.org ka a kaxt U KAANSAJ LE BIBLIAO ˛ TSO-
beettiobo (1 Timoteo 5:3, 4).
´
KAAN U BEELOOB YEETEL TAATATSILOOB.

¡AAJKECH! Núm. 1 2021

Bix jeel a biskaba
´
maalob yeetel u maasile

´ ´
tuun wa k-uuyik jach ma tu tuubultoon le baax
Diose ku yaantkoon utiaal k-bisikba
´ ´ beetaabtoono? Wa bey k-uuyikbao maas maalob
maalob yeetel k-familia, yeetel le ´ ´
´ ´ ka tsikbalnakoon yeetel le maax ofendertoono, lela
maaxoob k-meyajo bey xan yeetel ´
unaj k-beetik yeetel respeto. Le baax k-kaxtik le
k-amigoob. Ilawil le consejoob ´ ´
keen tsikbalnakoono letie k-utskıintik le problemao
´ ´
tsook u yaantik yaab maakoobo. ma letie u maas nojochtalo (Romanos 12:18).
Perdonart u maasil ´ ´
Ees kabal oolal yeetel respetart u maasil
«Seguernak [...] a perdonarkabaex ta baatsileex ´ ´
´ ´ «Yeetel kabal oolale ileex u maasil bey maas
yeetel u jaajil a wooleex kex wa yaan baax oolal
´ ´ importanteob ke teexe» (FILIPENSES 2:3).
u taan maak tu contra ulaak» (COLOSENSES 3:13).
´ ´ ´
Tumen kebanoone jeel k-beetik u yaatal u yool wa Wa k-eesik kabal oolal yeetel k-eesik respetoe u
´ ´
maax yoolal baax k-aalik wa yoolal baax k-beetke, maasile yaan u taaktal u biskubaob t-eetel. Tsoole
´ wa yaan hora k-beetik baax ma maalobe ku naat-
yeetel yaan horae jeel xan u beetaal ti toone. Le
´
oolal unaj k-perdonar utiaal ka perdonartaakoon. koob ma k-oolili k-beeti. Wa ku joopol k-tuklik
´ maas importanteon ke u maasile ma ken k-tratar-
Wa k-perdonare ku xuulul k-chakuxtik le maax
´ ´ ´
ofendertoono, maatech k-sutik u jeel mix tech toob tubeel yeetel tu lugar k-utskıintik junpeel pro-
´
k-kaajsikti laalaj hora (Romanos 12:17). Pero ¿kux blemae yaan u taaktal k-baateel. Tsoole wa ma

6 ¡AAJKECH! Núm. 1 2021

 ´ ´ ´
t-tratarkoob tubeele ma ken u yootoob u bisu- za utiaal u tsikbaltikoob baax ku yuuchultiob, yeetel
´ ´ ´
baob t-eetel. maas facil jeel k-tsolnuuktaal wa ku kaabeettale.
´ ´ ´
´ ´ Utiaal ma u pıitmaan u puujul maax ku keykoone
Bisaba yeetel tulaakal ´ ´
jach jeel u yaantaj wa ma t-kakatnuuktik u taane.
´ Proverbios 15:1, ku yaalik: «Utsul taane ku beetik u
«Diose mix maak jelaan u paktik, baaxe ti
´ ´ xuulul kuuxil, pero taan yaj u yuubaale ku beetik u
tulaakal kaaje ku kamik jeel maaxak ku beetik
´ ´ ´
baax maalobe yeetel jeel maaxak u chaamaj maas puujul maak».
saajkilil tie» (HECHOS 10:34, 35).
´
´ ´ Ees utsil yeetel suukchajak
Diose ku tratartik maalob tulaakal maak kex jeel ´
a tsaaik gracias
tuuxak u taale, kex jeel baalak idiomail ku tanke,
´ ´ ´ ´
kex ootsil wa ayikal bey xan jeel maakalmaak u «Maas ku taasik kiimak oolal u tsaabal wa
´ ´
color u yootele. Le Bibliao ku yaalik: «Cheen yee- baax ke u kaamal wa baax» (HECHOS 20:35).
´ ´ ´ ´
tel juntuul wıinike tu beetaj tulaakal u kajnaali- ´ ´
´ Yaab maakoobe cheen ku tuukuloob tu yoolaloob
loob le luuma» (Hechos 17:26). Lela u kaat u ´
´ yeetel ku taaktal u yantaltiob yaab baaloob. Pero
yaale tuláakal le maaxoob kajaanoob way Luumo ´
´ ´ ´ wa k-eesik utsil ti u maasile yaan u kiimaktal k-ool
k-laaktsiloob. Wa k-tratartik maalob tulaakal maa- ´
´ (Lucas 6:38). Le maaxoob utsoobo jach ku kiimak-
ke letiobe yaan u kiimaktal u yooloob, toon xane ´ ´ ´
´ tal u yooloob le keen u sıiob wa baax ti u maasil tu-
yaan u kiimaktal k-ool tsoole tak Diose yaan u kii- ´
´ men maas u yaabiltmoob maak ke le baaxoob yaan-
maktal u yool. ´ ´
tiobo (Colosenses 3:15). Tukle: «¿Yeetel maax uts
´ ´ ´
Ma a sen puujul tin taan in biskinba?, ¿yeetel maax tsuut?, ¿yeetel
´ ´ ´
´ maax ma suuk u tsaaik u graciasili? wa ¿yeetel le
‹Eeseex jeetsel oolal› (COLOSENSES 3:12). ´ ´ ´
maaxoob utsoob yeetel suuk u tsaaikoob u gra-
´ ´
Wa ma t-seeb puujule u maasile yaan u taaktal ciasilo?». Le bix a kaat ka tratartaakeche bey unaj
´
u biskubaob t-eetel. Yaan tak u yantaltiob confian- a tratartik u maasilo (Mateo 7:12).

´ ´
Bejlae maatech ¿A kaat wa a wojeelt
in pektik u maasil u maasil?
´ ´
Ashae ku yaalik: «Le Bibliao ku yaalik: ‹Le baax Wa a kaat a wojeelt baax
´ ´
jeel a beetkeex ta woolaleexe beeteex xan tu ulaak jeel u yaantkech
yoolal u maasil. [...] Ma a taaskabaex bey jach yaan utiaal a biskaba maalob
´
a naateexe› (Romanos 12:16). Le tekstoa tsook u yeetel u maasile ooken
´ ´ jw.org ka a kaxt U KAAN-
yaantken utiaal ma in pektik u maasil yeetel utiaal
in wilik u maasil bey maas importanteob ti tene. SAJ LE BIBLIAO ˛ KIIMAK
´ ´
Bejlae maatech in tuklike wa le chiibal tuux in OOLALYEETEL JEETSE-
´
taalo maas maalob ti u maasil. Tsoole maatech LIL ˛ A BISKABA YEETEL
´ ´ U MAASIL.
in pektik xan le maaxoob yaanal u religionoobo.
´ ´ ´ ´
Bejlae yeetel tulaakal maak kin biskinba yeetel
´
uts tin taan xan in tsikbal tu yeeteloob».
 ´
Bix jeel u kiimaktal a wool
´ ´ ´
cheen yeetel junpıit baaloobe
´ ´ ´
Kex jeel bukaaj k-jaabile tulaakloon k-kaat ka yanaktoon kiimak oolal. Diose u
´ ´
kaat xan ka yanaktoon kiimak oolal, le oolal ku yaaliktoon baax unaj k-beetik.

´ ´ ´
Tsaa a wool meyaj ke jeel u taasiktoon problemase. Yaan maakoobe ku
´
´ ´ ´ ´ sen chıikiloob meyaj utiaal u yantaltiob yaab baa-
«Ka u tsaa u yool meyaj [maak] yeetel ka u beet ´
´ loob. Ikil u beetkoob beyo ku kaajal u yantal proble-
utsil meyaj utiaal ka yanak baax u tsaa ti le ´ ´
´ ´ mas tiob yeetel u yatanoob, ma tu maanskoob
maax kaabeet wa baax tio» (EFESIOS 4:28). ´ ´
tiempo yeetel u paalaloob yeetel jeel tak u kojaanta-
Diose ku yaaliktoone ma unaj k-ilik le meyaj bey ´
loobe (1 Timoteo 6:9, 10). Le maax u sen yaabiltmaj
´ ´ ´ ´
junpeel kuucho baaxe bey junpeel baal maalobe. le taakino jeel u kaajal u yookole wa u beetik ulaak
´ ´ ´
¿Baax utsil ku taasik u meyaj maak? Ku beetik u kii- baaloob kaastak. Juntuul maax jach yaan u naate tu
´ ´ ´ ´ ´ ´ ´
maktal u yool tumen ku beeytal u tsaaik baax kaa- yaalaj: «Juntuul maax chuukaan u yoole jach yaan
´ ´ ´ ´ ´ ´ ´
beet ti u familia, u yaantik maax kaabeet aantajti u bendecirtaal, pero le maax ku yilik u seeb ayikalta-
´ ´ ´ ´
yeetel le patronoobo maas jeel u tsaaikoob meyaj le yaan u luubul ti baax kaas» (Proverbios 28:20).
´ ´ ´
ti maak keen u yiloob saakoole. Jach jaaj le baax
´ ´ Chaa u nuuktikech Dios
ku yaalik le Bibliaa: Le meyajo junpeel «baax ku sıik
´ ´
Dios ti maak» (Eclesiastes 3:13). ´
«Kanaant le naato bey xan le maalob tuukul
Beet baax toj yaantecho» (PROVERBIOS 3:21).
´ ´ ´
«Toone jach k-ojel yaantoon junpeel maalob Yaab maax tuklike wa kaanchajaan u xook maak
´ ´ ´ ´ ´
conciencia yeetel k-kaat k-beet tulaakal baal yeetel wa maalob u bintie jeel u yaantaj utiaal u
´ ´
tu nuuk» (HEBREOS 13:18). beetkuba responsablee yeetel jeel u yaantaj xan
´ ´
utiaal u beetkuba juntuul maalob taatatsile. Cheen
Wa suukaan k-beetik baax tu nuuke yaan u yantal- ´ ´
´ baale kex yaan ti maak tulaakal le baalooba ma u
toon junpeel maalob conciencia, yaan k-uuyikba ´ ´
´ kaat u yaal wa mantats kun antal tulaakal baax
maalobil yeetel mix baal ken u bis k-wenel. Tsoole ´ ´
´ kaabeettii bey xan wa mantats kun kiimaktal u yool.
u maasile yaan u confiaroob ti toon yeetel yaan u ´
´ ´ Utiaal u bintoon maalobil yeetel utiaal ka yanaktoon
respetarkoonoob. Cheen baale le maaxoob ma tu ´ ´
´ ´ kiimak oolal mantatse kaabeet k-chaik u nuukti-
beetkoob baax tojo ma kiimak u yooloobi yeetel ´
koon Dios. Le Bibliao ku yaalike le maaxoob uuyik
ma tu bintiob utsil. Ma tranquilo xan u concienciao- ´ ´
´ u taan Dioso yaan u jookol maalobil tiob tulaakal
bi yeetel saajkoob u chuukloob.
baax ku beetkoob (Salmo 1:1-3).
Ma a yaabiltik le taakino
«Le bix a kuxtaleexo ka u yees ma a yaabiltmeex
´ ´ ´
le taakino, yeetel kiimakchajak a wooleex yeetel
le baaxoob yaanteexo» (HEBREOS 13:5).
´
Deporsi kaabeettoon le taakin utiaal k-manik k-ooch
´ ´
wa ulaak baaloob kaabeettoono, pero wa k-yaabilti-

8 ¡AAJKECH! Núm. 1 2021

 ´ ´ ´ ´
¿A kaat wa a wojeelt
Kiimak in wool yeetel baax yaanten
Kishoree ku yaalik: «Le tuux kajaaneno le
u maasil?
´ ´ ´
maakoobo chiikiloob xook, u kaxtoob taakin Wa a kaat a wojeelt
´ ´ ´ ´ ´
yeetel u kaatoob ka famosochajkoob. Cheen baax ulaak jeel u yaant-
´ ´
baale ma kiimak u yooloobi, pero tene ma tin kech utiaal a wojeeltik bix
chiichnaktal tu yoolal le baalooba tumen tsook u unaj a wilik le meyajo, le
´ ´
yaantken le baax ku yaalik le Bibliao. Tin kane le taakino yeetel u kaantal u
´ ´ ´
taakino kaabeet utiaal jujunpeel baaloob pero xook maake ooken jw.org
´ ´
ma letie baax kaabeet utiaal u yantal kiimak oolal ka a kaxt U KAANSAJ LE BI-
´ ´ ´
ti maako. Tene jach kiimak in wool tumen le Bibliao BLIAO ˛ KIIMAK OOLAL
´ ´
tsook u yaantken utiaal ma in yaabiltik le taakino YEETEL JEETSELIL.
´
bey xan ka in tsaa u piis le meyajo».

¡AAJKECH! Núm. 1 2021 9

 ¿Baaxten ku sufrir,
´ ´
ku chıijil yeetel ku
´ ´
kıimil maak?

´ ´ ´
u taan Diose joosaaboob te jatsuts jardın tuux ka-
Diose ma u kaat ka sufrirnakooni tu-
men ku yilkoon bey u paalale. Wa bey u jaanoob kaacho. Desde te kiin jeelo jach yaachaj u
´ ´
kuxtaloob. Ka maan kiine anchaj u paalaloob, letio-
yilkoon Dioso, ¿baaxten tuun k-sufrir? ´
be laayli xan sufrirnajoobe. Tsoole u paalaloob
´ ´ ´ ´ ´ ´ ´ ´
Adan yeetel Evae chıijoob yeetel kıimoob (Genesis
U culpa Adan yeetel Eva ´ ´
3:23; 5:5). Toon xane como u paalaloon Adan yeetel
´ ´ ´ ´ ´ ´
«Tu yoolal cheen juntuul maak ook le keban Evae, le oolal k-kojaantal, k-chıijil yeetel k-kıimil.
´ ´
way yookol kaab[o], yeetel tu yoolal le keban
´ ´ ´ ´
ook le kıimilo, bey xan uuchik u maan le kıimil ´
´ ´
U culpa le kasaan angeloobo
ti tulaakal maako» (ROMANOS 5:12).
´ ´ ´
´ ´ ´ ´ «U tuulisil yookol kaabe tiaan yaanal
Le wıinklil tu tsaaj Dios ti Adan yeetel ti Evao jach ´
´ u paajtalil le Kaasilbaalo» (1 JUAN 5:19).
maalob, minaan kaach u keban. Tu tsaaj tuux u kaj-
´ ´ ´ ´ ´ ´
taloob, junpeel jatsuts paraıso tu kaabataj u jardınil Le Kaasilbaal wa Satanaso juntuul utsul angel kaa-
´ ´ ´
Eden. Tu yaalaj xan tiob jeel u paajtal u jaantikoob u chi, pero tu tsaajuba tu contra Dios (Juan 8:44;
´ ´ ´ ´ ´
yich le cheob yaan te jardıno, cheen junkuul ma unaj Apocalipsis 12:9). Ka maan kiine yaan angeloob tu
´ ´ ´ ´ ´ ´
u machkoobi. Cheen baale Adan yeetel Evae ma tu tsaajubaob xan tu tseel Satanas, ti letiobe ku yaa-
beetoob le baax aalaabtiob tumen Dioso, ka tu laal demonioob. Le kasaan demoniooba ku usar-
´
jaantoob u yich le che aalaabtiob ma u machkoo- koob le poder yaantiobo utiaal u tuskoob maak
´ ´
bo (Genesis 2:15-17; 3:1-19). Como ma tu yuuboob yeetel utiaal u beetkoob u creertaal minaan Dios.

10 ¡AAJKECH! Núm. 1 2021

 ´ ´
Letiob xane ku tuulchintkoob le maakoob utiaal u
beetkoob baaloob kaastako (Salmo 106:35-38;
´ ´
1 Timoteo 4:1). Satanas yeetel le demonioobo jach
´ ´
ku kiimaktal u yooloob keen u yiloob bix u sufrir
´
maak.

Tumen maatech u beetaal baax maalob

´
«Jeel baaxak ka u pak maake
´
le xan ken u joche» (GALATAS 6:7).
Tumen kebanoone yaan horae k-beetik baaloob
ma maalobtaki, le oolal yaan kiine k-sufrir. Tsoole
´ ´ ´
tulaakal maak ku sufrir tumen le yookol kaaba con-
´ ´
trolartaan tumen le Kaasilbaalo yeetel yaan ho- Bejlae kiimak in wool
rae k-sufrir tu yoolal baaxoob k-beetik. Wa k-cha- ˜
Sanjaye ku yaalik: «Le yaanten 19 ano-
tuklik k-beetik baax maalobe ku bintoon utsil pero ´ ´
so kaaj in maan ti silla de ruedas tumen
wa k-chatuklik k-beetik baax kaase ku bintoon ´ ´ ´
paat ma tu paajtal in xıimbal. Yaan
´
kaasil. Por ejemploe wa juntuul taatatsil ku beetik ´ ´
maaxoob aaliktene bey uuchikteno tu-
´ ´
baax maalob, jach meeyjil yeetel u yaabiltmaj u ya- men antes bin in sıijile tin beetaj baax
´
tan yeetel u paalale letiobe yaan u kiimaktal u kaas. Tu yoolal le baax aalaabteno
´ ´
yooloob. Pero wa le taatatsil maatech u kanaantik jach deprimirnajen. Tsoole kaansaab
´ ´ ´ ´
u taakin, ku kaaltal yeetel maakool meyaje yaan u xan tene Dios beetik k-sufrir, ka tuun tin
´
beetik u sufrir u familia tumen yaan u yootsiltaloob. tuklaj: ‹Pero wa Dios beetik in sufrire
´ ´ ´
Le oolale wa k-kaat ka xiiktoon utsile unaj k-chaik ma tu paajtal in yaabiltik›. Ka maan
´ ´
u nuuktikoon Dios. Letie u kaat ka xiiktoon utsil kiine kaaj in xokik le Bibliao ka tin ka-
´ ´
yeetel ka yanaktoon jeetselil (Salmo 119:165). ne Diose u yaabiltmoon yeetel ma leti
´
beetik k-sufriri, baaxe juntuul kasaan
Tumen tiaanoon «tu tsook kiinoobe» ´ ´
angel ku kaabatik Satanas. Tin kanaj
´ ´
xane Diose ma tun xaantal ken u xuuls
«Tu tsook kiinoobe [...] le maakoobo ´ ´ ´
´ ti Satanas yeetel yaan u yutskıintik tu-
yaan u kaxtikoob cheen u yutsiloob, yaan u ´ ´
laakal le baaxoob tsook u kaskuuntik
yaabiltikoob taakin, [...] ma ken u yuuboob ´
Satanaso. Bejlae jach in yaabiltmaj
u taan u taataob, [...] ma ken u kanoob u ´ ´
´ Dios yeetel kiimak in wool».
controlartubaob, jach yaan u tsıiktaloob,
´
[yeetel] ma ken u yaabiltoob baax uts»
(2 TIMOTEO 3:1-5).

Jeex u yaalmil le Bibliao tsook u kastal u modos le

´ ´ ´
maakoobo, lelo ku yeesik kuxaanoon tu tsook u kii- ¿A kaat wa a wojeelt u maasil?
´ ´
niloob u kasaan yookol kaab Satanas. Le Bibliao ku ´ ´
Wa a kaat a wojeelt u maasil tu yoolal baaxten
yaalik xane te tu tsook kiinoobo yaan u yantal gue- ´ ´ ´
ku sufrir maak yeetel bix jeel u aktaantike ooken
´ ´
rraob, wiijil, jejelaas tuux ken u tıituba le luumo jw.org ka a kaxt U KAANSAJ LE BIBLIAO ˛ BAA-
´ ´
yeetel yaan u yantal kaakas kojaaniloob (Mateo 24: LOOB KU NUUKAAL TE BIBLIAO ˛ MUYAJIL.
´
3, 7, 8; Lucas 21:10, 11). Yoolal le baaxoob ku yuuch-
´ ´ ´
looba yaab maakoob ku sufriroob yeetel ku kıim-
loob.

¡AAJKECH! Núm. 1 2021 11

 U promesaob Diose
´
ku tsaaik esperanza

´ ´
Diose u prometermaj u lusik le baaxoob le maakoobo. Le baalooba yaan u yuuchul te tu
´ ´
beetik k-sufriro yeetel yaan u beetik u tsook kiinoobo. Ma tun xaantale yaan u xuulsaal
´ ´
ti le maaxoob ma tu beetkoob baax uts tu taan
jach kiimaktal k-ool (Salmo 37:11). ´ ´ ´
Dioso. Keen tsookke cheen le maaxoob uuyik u
¿Baaxten k-creertik de ke Diose yaan ´ ´
taan Dios kun paatloob way Luume. Yaan tuun u
u cumplirtik u promesa? Tumen letie ´
beeychajal le baax ku yaalik Salmo 37:29, tuux ku
´ ´ ´
«ma juntuul wıinik utiaal ka tuusnaki» yaalik: «Le maaxoob ku beetkoob baax maalobo
´ ´ ´
yaan u paatloob way luume, way kun kajtaloob
(Numeros 23:19). Ilawil jujunpeel ti
le baaxoob u prometermo. utiaal mantatse».
´
Yaan u xuulsik ti Satanas
Yaan u xuulsik ti le kasaanoobo ´
«Le Dios [...] ku tsaaik jeetselilo ma kun
´ ´ ´ ´
«Kex ku sen yaabtal le kasaan maakoob jeex u xaantale yaan u puuchaatik Satanas»
´ ´
yaabtal le kaakas xıiwo, yeetel kex ku bin utsil (ROMANOS 16:20).
´
ti le maaxoob beetik baaloob kaastako yaan ´ ´ ´
u xuulsaaltiob utiaal mantats» (SALMO 92:7). Le keen xuulsaak ti Satanas, ti le demonioob yee-
´ ´
tel ti tulaakal le kasaan maakoobo yaan u yantal
´ ´
Te xook maano t-ilaj bix tsook u kastal le yookol jeetselil way Luume. Diose ku beetiktoon le jatsuts
´ ´
kaaba. Pero uuch aalaak te Biblia ti 2 Timoteo 3: promesaa: ‹Mix maak kun beetik a sajaktaleex›
´ ´
1-5 yanili u yuuchlo yeetel yaan u kastal u modos (Miqueas 4:4).

12 ¡AAJKECH! Núm. 1 2021

 ´ ´ ´ ´ ´
Yaan u lusik le kojaanil yeetel le kıimilo laakal maak ken u beet u jardınoob. Tsoole le
´
´ luuma yaan u sen tsaaik u yich (Salmo 72:16). Le
«U yotoch Diose tiaan yiknal le maakoobo. [...] ´
´ tsonootoob yeetel le aguadaobo yaan u limpiota-
Letie yaan u choik tulaakal u jail u yichoob, ma ´ ´
´ ´ loob yeetel u jejelaasil baalcheob kun kuxtali.
tun yantal kıimil, mix okol, mix kiinamil yeetel
´ Hasta mix bikin kun kaa aalbil wa yaan contami-
mix maak kun muyaj» (APOCALIPSIS 21:3, 4). ´ ´ ´
nación te yookol kaaba. Tulaakal maak ken u beet
´ ´ ´ ´
Diose yaan u yutskıintik tulaakal le baax tu kas- u yotoch yeetel ti xan kun kajtaloobi. Mix maak
´ ´ ´ ´ ´ ´
kuuntaj Satanas, Adan yeetel Evao, yaan xan u kun ootsiltal, mix maak ken u muyajt wiij, mix
´ ´ ´ ´ ´
yutskıintik le baaxoob ku beetik le kebano. Keen maak kun kajtal te calleo yeetel mix maak kun
´ ´ ´ ´ ´
u yutskıinte yaan u xuulul u sufrir le maakoobo tu- maan u kaat caridad (Isaıas 65:21, 22).
´
men ma tun yantal kojaaniloob yeetel yaan tak ´
´ ´ Yaan u kaa kuxkıintik le kimenoobo
u xuulsaal ti le kıimilo. Tsoole le maaxoob kun
beetik baax ku yaalik Dioso yaan u yantaltiob ´
´ «[Yaan] u kaa kuxkıintaal le kimenoob[o]»
kuxtal minaan u xuul. Pero ¿tuux tuun kun kajta- (HECHOS 24:15).
loob? ´ ´
¿A kaat wa a kaa il le maaxoob a yaabiltmaj
´ ´ ´
Yaan u sutik Paraısoil le Luuma tsook u kıimloobo? Jeel u beeytal a kaa ilkoobe
´
´ tumen Diose yaan u kaa kuxkıintikoob utiaal u
«Le desierto yeetel le luum jach tikino yaan u ´ ´
´ ´ kajtaloob te Paraısoo. ¡Jach tuun yaan u kiimak-
jach kiimaktal u yooloob, le taax luum tuux mix ´ ´ ´
´ ´ tal a wool keen a kaa il a laaktsiloob bey xan a
baal yano yaan xan u kiimaktal u yool yeetel
´ amigoob! Te Bibliao yaan u tsikbalil ti bix kaa
yaan u loolankil jeex u loolankil le azafrano» ´ ´
´ kuxkıintaabik mejen paalaloob yeetel nukuch
(ISAIAS 35:1). ´ ´ ´
maakoob tu kaa muchubaob yeetel u laaktsi-
´ ´ ´ ´
Keen u lus Dios tulaakal le baaloob kaastak yaan loob. Tsoole Jesuse le ka tu kaa kuxkıintaj ju-
´ ´ ´ ´
te kiinooba yaan u sutik Paraısoil le Luuma. Tu- juntuul maakoobe yaab maax ile (Lucas 8:49-56;
´ ´
laakal tuux kun antal jatsuts parqueob yeetel tu- Juan 11:11-14, 38-44).

´ ´
¿A kaat wa a
Bejlae jach kiimak in wool
´
´
Ravie ku yaalik: «Le ka yaax tsikbaltaabten yaan
wojeelt u maasil?
´ ´ ´ ´
u suutul Paraısoil le Luuma, mix maak kun kaa Wa a kaat a wojeelt u
´
sufrir, ma tun yantal kojaaniloob yeetel mix maasil tu yoolal baax ken
´ ´ ´ ´
maak kun kaa kıimile ma tin jaan creerti. Pero le u beet Dios yoolal wıinik
´ ´ ´ ´
ka kaaj in xokik le Bibliao tin tsaaj cuenta jach yeetel le yookol kaaba oo-
jaaj baax ku yaalik. Jach kin creertik Dios beet u ken jw.org ka a kaxt
´
tsıibtaal le Bibliao. Kaache jach kin wilaal U KAANSAJ LE BIBLIAO ˛
´ ´ ´
tristeen yeetel yaab baaloob chiichnakkuuntiken, BAALOOB KU NUUKAAL
´ ´
pero bejlae tak in laaktsiloob yeetel in amigoobe TE BIBLIAO ˛ KUXTAL
´ ´ ´ ´
ku tsaaikoob cuenta jach kiimak in wool». YEETEL KIIMIL.

¡AAJKECH! Núm. 1 2021 13

 ´
Wa ka maas kaj ooltik Diose
yaan a wilik bey a amigoe
´ ´
Kex Dios jach taaj yaan u podere jatsuts xan u modos. Como u kaat ka k-kaj
´
oolte yaab baaloob tsook u yaaliktoon tu yoolal (Juan 17:3; Santiago 4:8).

´ ´
Diose yaan u kaaba Jeeobae juntuul Dios ku yeesik yaabilaj
´ ´
«Ka u yojeelt le maakoobo a kaabae «Diose yaabilaj» (1 JUAN 4:8).
´ ´
Jeeoba, cheen teech le Maas Nojoch Dios ´ ´
´ ´ Jeeobae u tsaamajtoon le Biblia utiaal k-kaj ool-
yaan tu yookol tulaakal le luuma» ´ ´
(SALMO 83:18).
tiko, pero jeel xan u paajtal k-kaj ooltik tu yoolal
´
le baaxoob u beetmo. Ti tulaakal le jatsuts mo-
´ ´
Le Bibliao ku kaansike Jeeoba u jaajil Dios yeetel dos yaantio le baax maas ku yeesiko letie yaabila-
´ ´
leti beet tulaakal le baaxoob yaan te kaano, te jo. Bey u yeesik yoolal tulaakal le baaxoob ku beet-
´ ´
Luuma yeetel leti beet xan u yantal kuxtal. Le oo- ko. Jeex u bin a kaj ooltik le jatsuts modos yaan ti
´ ´ ´
lal cheen leti ku naajaltik ka adorartaak (Apocalip- Jeeobao bey xan ken a maas yaabilte.
sis 4:11).
´
Jeeobae ku perdonar
´
«Teche juntuul Diosech listoech
´
utiaal perdonar» (NEHEMIAS 9:17).
´ ´
Jeeobae u yojel kebanoon, le oolal le keen k-beet
´
baax ma maalobe ku perdonarkoon. Wa k-kaatik
´ ´ ´
ti Jeeoba ka u perdonartoon yeetel k-kanaantik
U KAABA DIOS ma k-kaa beetik baax kaase letie ku perdonar-
´
koon. Tsoole maatech u castigartik maak yoolal
HINDI le baaloob ma maalobtak u beetmo (Salmo 103:
12, 13).
´ ´ ´
PUNYAB I Jeeobae u kaat ka orarnakoon ti leti
´ ´ ´
«Jeeobae tiaan naats ti tulaakal le maax
GUJARATI chachiitik u kaabao, [...] ku salvarkoob
´ ´ ´ ´
le keen u yuub taan u kaatkoob aantaj»
(SALMO 145:18, 19).
TELUGU ´
Jeeobae ma maalob u yilik ka meyajnaktoon ima-
´
genoob wa ulaak baaloob utiaal k-adorarki. Jeex
´
TAMIL
juntuul taatatsil u yaabiltmaj u paalal ku chenxikin-
´
tik baax ku yaalaaltie Jeeoba xane ku chenxikintik
´
le oracionoob k-beetiktio.
´ MAYA
Jeeoba
¡AAJKECH! Núm. 1 2021
 ´ ´
OJEELT JUJUNPEEL BAALOOB
TU YOOLAL LE BIBLIAO ´
´
Jaypeel libroob yaan
Jeel u paajtal u
ti le Bibliao:

66 yantaltech le naat
´ ´
Jaytuul maaxoob
ku taal ti Dioso
´
tsıibt le Bibliao: ´ ´
«Tulaakal Tsıibe ti Dios u taal»
40 ´
(2 Timoteo 3:16). Lela u kaat u yaale
´
le baaxoob tsıibtaab te Biblia tumen
´ ´
Tsook maas ti 3,500 anos
˜ le maakoobo Dios tsaa tu tuukuloob.
´ ´ ˜
tsıibtaak, kaaj tu anoil:
´
1513 taanil
´ ´
Diose u kaat ka yanaktech
ti u taal Jesus ´
le naat ku tsaaiko
Le Bibliao tsook u traducirtaal tu ´ ´
´ ´
«Tene Jeeobaen, [...] teen le maax kaansikech
chuukaanil wa cheen junjaats ich: ´
utiaal u bintech utsilo, teen le maax nuuktikech
maas ti 3,000 te bej tuux unaj a bino. ¡Bukaaj maalobil wa ka
a beet u cuentail le baaloob kin waaliko! Beyo
´
idiomaob le jeetselil yaantecho yaan u paatal jeex
´ ´ ´
junpeel rıoe yeetel a justiciae yaan u paatal
´
´ ´ ´
jeex u olasil le kaanaabo» (ISAIAS 48:17, 18).
´ ´
Le taanoob ku chıikpajal te tekstoa junpeel invita-
´ ´ ´
cion taan u beetiktech Dios. Letie u kaat ka yanak-
´ ´
tech kiimak oolal yeetel ka yanaktech jeetselil.
´
Tsoole Diose jeel u yaantkech utiaal ka yanaktech
le baalooba.
´
Jeel u paajtal u yantaltech
´
le naat ku tsaaik Dioso
´
«Unaj u tsikbaltaal ti tulaakal le kaajoob
Yaab baax tin kanaj le baaloob maalobtak ken u beet Dioso»
´ (MARCOS 13:10).
ka kaaj in xokik le Bibliao
Rakeshe ku yaalik: «Desde tin paalil Le baaloob maalobtak ken u beet Dioso letie u
´ ´ ´
taak in wojeeltik maax beetoon tumen xuulsik ti tulaakal le baaloob beetik k-sufriro, u su-
´ ´ ´ ´
ma jach in wojel maaxi. Pero maatech tik Paraısoil le Luuma yeetel u kaa kuxkıintik le
´ ´ ´
in creertik wa cada luumile yaan u Dios. maaxoob k-yaabiltmaj jeex k-laaktsiloob yeetel
Le oolal le ka tin xokaj Romanos 3:29, ´ ´
k-amigoobo. U testigoob Jeeobae taan u tsikbalti-
jach utschaj tin wich baax ku yaalik. Le ´ ´
koob u taan Dios ti tulaakal yookol kaab.
´ ´
tekstoa ku yaalike u Dios tulaakal maak.
´
Le Bibliao ku yaalike u kaabae Jeeoba
´ ´
yeetel letie u kaat ka k-il bey
k-amigoe».
15
 ´ ´
¿A kaat wa a wojeelt u maasil?

´ ´ ´ ´
Wa a kaat a wojeelt bix jeel u nuuktikech
Juntuul maax jach anchaj u naate
tu yaalaj: «Le naato letie baax le Biblia utiaal a beetik baax maalobo ooken
´ jw.org. Yaan a wilik le baalooba:
maas kaabeeto, ilawil u yantaltech
´
naat, ti tulaakal le baaxoob ka wilik ˘ LE BIBLIAO
u yantaltecho, ilawil u yantaltech le ˘ VIDEOOB
naato» (Proverbios 4:7). Dios, le ˘ ENTREVISTAOB
´ ´ ´
maax beetoono, jeel u yaantkoon ˘ PUBLICACIONOOB
utiaal ka yanaktoon naate bey xan ´
Tulaakal le baaxoob yaan te sitio ich
utiaal k-chatuklik baaloob ´ ´
´ Interneto gratis yeetel jeel u yaantik
maalobtak jeel u kiimakkuuntik ´ ´
tulaakal maake.
´
k-oole.

s
´
n Eems gratis le
revistaa bey p Xok le Biblia te
Interneto; tsaan
Ooken te sitio
jw.org ich maayao
g21.1-MAY

o ´
xan le yaax ich yaab idiomaob wa escaneart le
210628

´
jokaanoobo codigoa