AGREGAT

SVEUČILIŠTE
JOSIPA JURJA STROSSMAYERA
U OSIJEKU

Asistent:
Josip Crnojevac, mag.ing.aedif.
jcrnojevac@gmail.com JOSIP JURAJ STROSSMAYER
UNIVERSITY OF OSIJEK

www.gfos.hr 1
 Agregat
Podjela agregata

PODJELA AGREGATA - PREMA PODRIJETLU

Agregat

Prirodno Drobljeni
Reciklirani Umjetni
nevezane prirodni
agregat agregat
stijene agregat

www.gfos.hr 2
 Agregat
Podjela agregata

 Prirodni agregat se dobiva iz prirodnih mineralnih izvora,

prirodnim drobljenjem bez mehaničke obrade - pijesak i
šljunak.
 Proizvedeni agregat se dobiva mehaničkom obradom prirodnih
mineralnih sirovina - drobljeni prirodni agregat.
 Reciklirani agregat se dobiva drobljenjem materijala koji je
korišten u građevinarstvu - reciklirani beton, reciklirana opeka,
reciklirano staklo itd.
 Umjetni agregat je agregat dobiven umjetnim putem iz
prirodnih i umjetnih materijala - zgura, ekspandirana glina,
leteći pepeo, ekspandirani perlit, ekspandirani polimerni
materijali.

www.gfos.hr 3
 Agregat
Podjela agregata

PODJELA AGREGATA - PREMA VELIČINI ZRNA

Agregat

Krupni agregat Sitni agregat

(veličina zrna 4 mm do (veličina zrna od 0
125 mm) mm do 4 mm)

www.gfos.hr 4
 Agregat
Podjela agregata

PODJELA AGREGATA - PREMA GUSTOĆI

Agregat

Običan Lagan Težak

(2000kg/m³<ρ<3000kg/m³) (ρ<2000kg/m³) (ρ>3000kg/m³)

www.gfos.hr 5
 Agregat
Granulometrijski sastav agregata

GRANULOMETRIJSKI SASTAV AGREGATA

 Predstavlja raspodjelu veličine zrna u ukupnom sastavu
agregata.
 Nazivne frakcije u proizvodnji agregata:
 0-4 mm
 4-8 mm
 8-16 mm
 16-32 mm
 32-63 mm
 63-125 mm

www.gfos.hr 6
 Agregat
Granulometrijski sastav agregata

 Granulometrijski sastav određuje se metodom sijanja na normiranoj seriji

sita
 Normirana serija sita:
 125 mm
 63 mm
 31,5 mm
 16 mm
 8 mm
 4 mm
 2 mm
 1 mm
 0,5 mm
 0,25 mm
 0,125 mm
 0,063 mm

www.gfos.hr 7
 Agregat
Granulometrijski sastav agregata

 Minimalne količine agregata za prosijavanje ovisno o

maksimalnoj veličini zrna agregata

Maksimalna veličina Minimalna masa za

zrna agregata prosijavanje
D (mm) (kg)
63 40
32 10
16 2.6
8 0.6
≤4 0.2

www.gfos.hr 8
 Agregat
Granulometrijski sastav agregata

PRORAČUN OPTIMALNOG
GRANULOMETRIJSKOG SASTAVA
 d d 
 EMPA krivulja A  50  %
 dm dm 

d
 Fuller-ova krivulja B  100 %
dm

0, 4
 d 
 Za masivni beton C  100  %
 dm 

d - otvor svakog pojedinačnog sita (mm)

dm- najveće zrno agregata (mm)
www.gfos.hr 9
 Agregat
Granulometrijski sastav agregata

PRIMJER:
 Za zadano maksimalno zrno dm=16 mm

Otvor sita
0 0,125 0,25 0,5 1 2 4 8 16
(mm)
Postotak A 0 4,8 7,0 10,4 15,6 23,9 37,5 60,4 100
prolaza
(%) B 0 8,8 12,5 17,6 25 35,4 50 70,7 100

 d d   0,125 0,125 

A  50  
A0,125  50    4,8
16 
%
 dm dm   16

d 0,125
B  100 % B0,125  100  8,8
dm 16

www.gfos.hr 10
 Agregat
Granulometrijski sastav agregata

PRORAČUN KUMULATIVNOG
GRANULOMETRIJSKOG SASTAVA
 Prosijavanjem na seriji sita dobivene su vrijednosti prikazane u
tablici:
Frakcija 0-4 4-8 8-16 16-32
masa (g) 1532 2257 6902 8800
otvor sita ostatak na ostatak na ostatak na ostatak na
(mm) situ (g) situ (g) situ (g) situ (g)
31,5 0,0 0,0 0,0 90,0
16 0,0 0,0 510,0 7685,0
8 0,0 679,0 5992,0 965,0
4 190,0 1550,0 300,0 30,0
2 446,0 8,0 0,0 0,0
1 360,0 0,0 0,0 0,0
0,5 212,0 0,0 0,0 0,0
0,25 100,0 0,0 0,0 0,0
0,125 174,0 0,0 0,0 0,0
Dno 50,0 20,0 100 30,0

www.gfos.hr 11
 Agregat
Granulometrijeki sastav agregata

FRAKCIJA 0-4 (m=1532 g)

SITO OSTATAK NA SITU PROLAZ KROZ SITO

(mm) (g) (g) (%)
63 0,0 1532,0 100,0
31,5 0,0 1532,0 100,0
16 0,0 1532,0 100,0
8 0,0 1532,0 100,0
4 190,0 1342,0 87,6
2 446,0 896,0 58,5
1 360,0 536,0 35,0
0,5 212,0 324,0 21,1
0,25 100,0 224,0 14,6
0,125 174,0 50,0 3,3
Dno 50,0 0,0 0,0
suma 1532,0

www.gfos.hr 12
 Agregat
Granulometrijski sastav agregata

 Numerički granulometrijski sastav

NUMERIČKI GRANULOMETRIJSKI SASTAV AGREGATA
Frakcija Prolaz Sito (mm)
(mm) kroz sito 0,125 0,25 0,50 1,00 2,00 4,00 8,00 16,00 31,50 63,00
0-4 % 3,3 14,6 21,1 35,0 58,5 87,6 100,0 100,0 100,0 100,0
4-8 % 0,0 0,0 0,0 0,0 0,9 1,2 69,9 100,0 100,0 100,0
8-16 % 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 1,4 5,8 92,6 100,0 100,0
16-32 % 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,3 0,7 11,6 99,0 100,0
ZADANI KUMULATIVNI SASTAV (optimalna granulometrijska krivulja)
Krivulja
A
% 3,3 4,9 7,1 10,5 15,8 24,2 37,9 61,0 100,0 100,0

87,6 x1+1,2x2+1,4x3+0,3x4=24,2 x1= 27,0 %

100 x1+69,9x2+5,8x3+0,7x4=37,9 x2= 14,0 %
100 x1+100x2+92,6x3+11,6x4=61,0 x3= 16,0 %
100 x1+100x2+100x3+99,0x4=100,0 x4= 43,0 %

www.gfos.hr 13
 Agregat
Granulometrijski sastav agregata

 Proračunati kumulativni granulometrijski sastav

PRORAČUNATI KUMULATIVNI GRANULOMETRIJSKI SASTAV AGREGATA

Prolaz Sito (mm)
Frakcija
kroz sito
(mm) 0,125 0,25 0,5 1,0 2,0 4,0 8,0 16,00 31,5 63,0
(%)
0-4 27 0,9 3,9 5,7 9,4 15,8 23,6 27,0 27,0 27,0 27,0
4-8 14 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,2 9,0 14 14 14
8-16 16 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,2 0,9 15,2 16 16
16-32 43 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,3 5,0 43 43
Suma 100 0,9 3,9 5,7 9,4 15,9 24,2 37,2 61,2 100,0 100,0

 x1.... xn – računski dobiveni prolazi kroz sito (%)

www.gfos.hr 14
 Agregat
Granulometrijski sastav agregata

 Krivulje prosijavanja svake frakcije, te zadanog (optimalnog) i

proračunatog kumulativnog sastava

100 0-4

90
4-8
Postotak prolaza kroz sito (%)

80
70 8-16
60
16-32
50
40 Zadani kumulativni sastav
30 (krivulja A)
Proracunati kumaulativni sastav
20
(suma)
10
0
0 0,12 0,25 0,50 1,00 2,00 4,00 8,00 16,00 31,50 63,00
Otvor na situ (mm)

www.gfos.hr 15
 Agregat
Granulometrijski sastav agregata

UTJECAJ VLAŽNOSTI I APSORPCIJE AGREGATA

 Za potrebe proračuna sastava betona pretpostavlja se da je
agregat zasićen površinski suh

 U stvarnosti je agregat najčešće:

nezasićen površinski suh ili vlažan

www.gfos.hr 16
 Agregat
Granulometrijski sastav agregata

 Korekcija mase agregata za izradu betona

mzps=2000 kg

Frakcija Masa Apsorpcija Vlažnost Korigirana masa

(mm) (mzps) - +
% kg % kg % kg kg
0-4 22 440 1,4 6,16 4,5 19,8 453,64
4-8 18 360 1,2 4,32 3,0 10,8 366,48
8-16 60 1200 1,1 13,2 2,1 25,2 1212,0
Ukupno 100 2000 - 23,68 - 55,8 2032,12

 Korekcija vode
mvode=150 kg 23,68 55,8 117,88 kg
Vvode=117,88 litara

www.gfos.hr 17
 Agregat
Ispitivanje oblika zrna agregata

ISPITIVANJE OBLIKA ZRNA AGREGATA

 Oblik zrna agregata ocjenjuje se obzirom na omjer duljine zrna (L) i
debljine zrna agregata (E)

 Indeks oblika (SI) Razred SI Indeks oblika (SI) Namjena

Betoni do
M2 uključivo klase
SI  100 (%) SI40 ≤40
M1 C 12/15

SI20 ≤20 Ostali betoni

M2 - masa zrna agregata čiji je omjer L/E > 3

M1 - ukupna masa ispitanih zrna

www.gfos.hr 18
 Agregat
Maksimalna veličina zrna agregata

MAKSIMALNA VELIČINA ZRNA AGREGATA

 d m  D  d m  d m  d m 1  
x
Dmax
y

 Dmax≤ 1,25∙a
a – minimalni horizontalni razmak armature

 Dmax≤ 1/4 ∙ minimalna dimenzija betonskog elementa

 Za betonske ploče vrijedi:

Dmax≤ 1/3 ∙ minimalna dimenzija betonskog elementa

www.gfos.hr 19
 Agregat
Modul finoće zrnatosti agregata

MODUL FINOĆE ZRNATOSTI AGREGATA

D D

p o p p

MF  0 ,125
K 0 ,125
 n  MF
100 100

 po – maseni postotak ostatka na situ

 pp – maseni postotak prolaza na situ
 D – najveće zrno agregata
 n – broj sita

www.gfos.hr 20