Teoria koloru

Teoria koloru
Co to jest?

Dział wiedzy zajmujący się powstawaniem

u człowieka wrażeń barwnych oraz
teoretycznymi i praktycznymi aspektami
czynników zewnętrznych biorących udział
w procesie powstawania tych wrażeń.
 Teoria barwy
Co to jest?
• Barwa
– jest to wrażenie psychiczne wywoływane walor barwy
w mózgu człowieka, gdy oko odbiera
promieniowanie elektromagnetyczne z
zakresu światła, a mówiąc dokładniej, z
widzialnej części fal świetlnych,
jasność barwy
– jest jakościowym określeniem (na przykładzie
odbieranego światła zwanym walorem
koloru czerwonego)
barwy (czyli porównaniem do najbliższej
wrażeniowo barwy prostej, tj. zielony,
czerwony, niebieski, pomarańczowy itd.),
a wtórują temu pojęcia jasności barwy
(czyli udziałowi ilości światła w kolorze nasycenie barwy
lub jego intensywność (jasność (na przykładzie
dowolnego koloru waha się od czystej koloru czerwonego)
bieli do czerni), oraz nasycenia barwy
(czyli udziałowi achromatyczności (ilość
szarości) w danej barwie).
 Teoria barwy
Podział cz1. barwy podstawowe
• Barwy można podzielić
na:
– podstawowe – to takie,
których nie można uzyskać
ze zmieszania innych barw.
Same zaś, mieszane parami
dają podstawę nowym
barwom. (żółty, czerwony,
niebieski),
barwy pochodne
– pochodne – powstają w
wyniku zmieszania dwóch
kolorów podstawowych
(pomarańczowy, zielony,
fioletowy).
 Teoria barwy
Podział cz2.
• Barwy można podzielić na:
barwy achromatyczne
– achromatyczne (barwy
niekolorowe) – to takie,
które nie posiadają
dominanty barwnej (biały,
czarny oraz wszystkie
odcienie szarości znajdujące barwy chromatyczne
się pomiędzy nimi),
– chromatyczne (barwy
kolorowe) – to takie, w
których można wyróżnić
walor, jasność oraz
nasycenie (wszystkie oprócz
czerni, bieli i szarości).
 Teoria barwy
Podział cz3. barwy czyste
• Barwy można podzielić na:

– czyste – są to wszystkie barwy

podstawowe i pochodne,
– złamane (przeciwieństwo barw
czystych) – są to barwy pochodne i
podstawowe z odrobiną barwy
dopełniającej,
– dopełniające (barwy "dopełnione" przykładowe barwy złamane
do szarości) - są to pary barw
pochodnych i podstawowych leżące
naprzeciw siebie w kole barw; np.
zielony i czerwony, fioletowy i żółty,
niebieski i pomarańczowy, barwy dopełniające
(zmieszane ze sobą w równych
ilościach dają barwę szarawą, czyli
wzajemnie dopełniają się do
szarości).
 Teoria barwy
Podział cz4.
• Barwy można podzielić na:
– ciepłe – to takie, które działają
na ogół pobudzająco, a czasem
nawet niepokojąco. Zaliczamy tu
czerwoną, pomarańczową i żółtą
oraz te, które w kole barw
sąsiadują z nimi bezpośrednio, przykładowe barwy ciepłe
– zimne – to takie, które działają
na ogół chłodno, uspokajają i
koją. Zaliczamy tu zieloną,
przykładowe barwy zimne
niebieską i fioletową oraz te,
które znajdują się najbliżej nich,
– temperatura barw jest odbierana
na zasadzie skojarzeń przez
podobieństwo do ciepła lub
zimna.
 Teoria barwy
Atrybuty

• Walor barwy
– inaczej kolor, ton, (ang. hue),
– jest różnicą jakościową barwy
(np. czerwony, zielony).

• Nasycenie
– inaczej chroma, (ang.
saturation),
– jest to odstępstwo od barwy
bieli (np. czerwień, róż).
 Teoria barwy
Atrybuty

Jasność
– inaczej wartość, (ang. lightness, value),
– wskazuje czy barwa jest bliższa bieli czy czerni (np. czysta
biel, szarości, czerń).
 Teoria koloru
Barwy cz1.

• Koło barw
– graficzny model
poglądowy służący do
objaśniania zasad
mieszania się i
powstawania barw,
mający postać koła.
 Teoria koloru
Barwy cz2.
• Reguły rządzące kołem
kolorów:
– reguła trzech: podziel
koło na trzy równe części,
według dowolnych linii
podziału, a kolory, które
znajdą się w
poszczególnych wycinkach
będą ze sobą dobrze
współgrać.

przykładowy podział
 Teoria koloru
Barwy cz2.
• Reguły rządzące kołem
kolorów:
– reguła trzech (2): aby
uzyskać efekt dramatyzmu,
można wybrać trzy kolory,
które są od siebie równo
oddalone na kole i użyć ich
jako kolorów podstawowych w
obrazie. Przykładowo może to
być pomarańczowy, fioletowy
i zielony.
 Teoria koloru
Barwy cz2.
• Reguły rządzące kołem
kolorów:
– kolory uzupełniające: każde
dwa kolory, leżące na różnych
końcach dowolnej średnicy koła
kolorów, nazywamy kolorami
uzupełniającymi. Przykładowo:
czerwony leży dokładnie
naprzeciw zielonego, więc
czerwony jest kolorem
uzupełniającym zielonego.
 Teoria koloru
Barwy cz2.
kolory ciepłe
• Reguły rządzące kołem
kolorów:
– kolory ciepłe i zimne: górna
prawa część koła kolorów może
być uznana za ciepłą, podczas
gdy dolna lewa nazywana jest
zimną. Jednakże możliwe jest
uzyskania ciepłego (czerwonego
lub zielonego) odcienia
niebieskiego lub zimnej
(zielonej lub niebieskawej)
żółci.
kolory zimne
 Systemy odwzorowania koloru
Definicje:
Najpopularniejsze systemy odwzorowania kolorów:
– model RGB (Red - czerwony, Green - zielony, Blue -
niebieski),
– model CMYK (Cyan - niebieskozielony, Magenta - purpurowy,
Yellow - żółty, blacK - czarny).
Różnice w przestrzeniach kolorów w modelach RGB i
CMYK
– w modelu RGB przestrzeń jest znacznie bardziej pojemna
(umożliwia odwzorowanie większej liczby kolorów) niż w
modelu CMYK,
– przestrzeń RGB nie obejmuje niektórych kolorów obecnych w
modelu CMYK,
– różne urządzenia w tym samym trybie kolorów mogą dawać
do dyspozycji nieco odmienne przestrzenie kolorystyczne. Na
przykład różne skanery i monitory obsługują nieco odmienne
przestrzenie kolorów RGB, a różne drukarki dają do
dyspozycji nieco odmienne przestrzenie kolorów CMYK.
Systemy odwzorowania koloru
Mieszanie barw

Mieszanie addytywne
– do jednej wiązki światła o pewnej barwie
dodawana jest druga o innej barwie, w wyniku
czego powstaje wrażenie barwy trzeciej,
– w oparciu o tę metodę mieszania barw pracują
monitory, emitując wiązki świateł Red (czerwony),
Green (zielony), Blue (niebieski) (RGB). Czarny
ekran to wynik braku emisji światła, a biały to
wynik złożenia świateł R + G + B z maksymalną
jasnością.
Systemy odwzorowania koloru
Mieszanie barw
Mieszanie subtraktywne
– powstaje w wyniku "odejmowania" od wiązki
światła (najczęściej białego) określonych długości
świateł, w wyniku czego przefiltrowane światło
wywołuje wrażenie innej barwy,
– metodę tę wykorzystuje się m.in.w druku: druk
dokonuje się na podłożu o określonej barwie, dla
uproszczenia niech to będzie biały papier. Farba
drukarska, pokrywając papier tworzy filtr, a
niepochłonięte długości fal świetlnych docierają do
oka wywołując wrażenia określonej barwy,
– tak powstają barwy w metodzie CMYK.
Systemy odwzorowania koloru
Przestrzeń barwna

Przestrzeń barwna RGB

– opisuje się współrzędnymi R, G, B (Red, Green,
Blue),
– przestrzeń ta opisuje teoretycznie wszystkie
barwy, jakie można osiągnąć przy pomocy
urządzeń wejściowych (np. skanery, aparaty
cyfrowe) i wyświetlających (monitor).
 Systemy odwzorowania koloru
Przestrzeń barwna
Przestrzeń barwna CMYK
– opisuje się współrzędnymi C, M, Y (Cyan, Magenta,
Yellow) i przestrzeń ta opisuje teoretycznie wszystkie
barwy, jakie można osiągnąć przy pomocy urządzenia
wyjściowego (np. drukarki) drukujące barwnikami
Cyan, Magenta, Yellow (cyjanowy, madżenta, żółty),
– rzeczywiste urządzenia drukujące oprócz własnych
ograniczeń technologicznych posługują się barwnikami,
których odcień odbiega od kolorów cyjanowego,
madżenta czy żółtego,
– rezultat tych ograniczeń to brak możliwości
wydrukowania czerni, która teoretycznie powstaje w
wyniku nałożenia na podłoże trzech barwników. Stąd do
zestawu CMY dodawany jest "barwnik" czarny K
(blacK),
– zatem drukarki posiadają swą "własną" przestrzeń
CMY+K mniejszą od teoretycznej przestrzeni CMY.
 Systemy odwzorowania koloru
Przestrzeń barwna

Relacja pomiędzy przestrzeniami RGB i CMY

– zasadniczo przestrzeń CMY jest mniejsza od
przestrzeni RGB, co oznacza np. że część barw
widzianych na ekranie nie może być
wydrukowana w systemie CMYK. Jednak
zarówno przestrzeń RGB, jak i CMY jest
mniejsza od przestrzeni barw widzialnych.
 Oddziaływanie koloru

• Kolor (barwa) jako wrażenie

psychiczne
– widzenie kolorów to wyłącznie subiektywne
wrażenie psychiczne powstające w mózgu
człowieka,
– ten sam kolor obserwator może odczuwać
poprzez odbiór wielu różnych kombinacji, ta
sama mieszanina fal może u obserwatora
wywołać odmienne wrażenia kolorystyczne w
zależności od wielu czynników dodatkowych,
takich jak np.: rodzaj oświetlenia czy
obecność innych kolorów w polu widzenia.
 Oddziaływanie koloru
• Kolory o właściwościach
przybliżających i oddalających
– chociaż kolory tak naprawdę nie
poruszają się można odnieść
wrażenie że niektóre z nich
przybliżają a inne oddalają,
– obserwowane z daleka kolory
ciepłe (kolory o właściwościach
przybliżających) tj. żółty,
czerwony, pomarańczowy,
wydają się być bliżej nas niż ich
chłodne odpowiedniki
tj. zielony, niebieski, fioletowy
(kolory o właściwościach
oddalających).
 Oddziaływanie koloru
Optyczne Psychologiczne
• Pomarańczowa • Pomarańczowa
– jasno, zbliżająco, – nastraja wesoło, emocjonalnie,
pierwszoplanowo czynnie
• Czerwona • Czerwona
– jasno, silnie zbliżająco, – pobudzająco, alarmująco
jednorodnie, promieniująco • Purpurowa
• Purpurowa – biernie, pośrednicząco
– zaciemniająco, jednorodnie • Fioletowo
• Fioletowo – biernie, wzbudza zdziwienie
– ponuro, oddalająco • zielono-żółta
• zielono-żółta – ożywczo, orzeźwiająco
– jasno, złożono • Czarna
• Czarna – obojętnie
– ciemno, gęsto • Biała
• Biała – obojętnie
– jasno, nakładająco,
jednorodnie
 Oddziaływanie koloru

• Synestezja czyli “słyszenie kolorów”.

– Łączenie wrażeń odbieranych przez jeden ze
zmysłów z doznaniami związanymi z innym
zmysłem.
– Przykłady
• długości fal wywołujące za pomocą naszego narządu
wzroku wrażenie czerwieni, wytwarzają poprzez
nerwy skóry uczucie ciepła,
• barwy zielona i niebieska – uspokajają, osłabiając m.
in. podniecenie w ośrodku słuchu,
• barwa żółtobrunatna działa sucho,
• zielononiebieska – wilgotno,
• różowa – słodkawo,
• pomarańczowa – krzykliwie,
• fioletowa – ciężko,
• żółta – lekko.
 Harmonijne kombinacje kolorów

• Monochromatyczny schemat
kolorów
– to taki, w którym występuje
jedna barwa w wariantach
różniących się jasnością i
nasyceniem.
przykładowy wybór kolorów
 Harmonijne kombinacje kolorów

• Schemat z kolorami
sąsiadującymi
– to taki, w którym występują
barwy do siebie podobne,
czyli takie, które ze sobą
sąsiadują na kole barw.
przykładowy wybór kolorów
 Harmonijne kombinacje kolorów

• Schemat z kolorami
dopełniającymi
– to taki, w którym
występują kolory leżące
naprzeciw siebie w kole
barw.
przykładowy wybór kolorów
 Harmonijne kombinacje kolorów

• Schemat z rozbiciem
koloru dopełniającego
– to taki, który składa się z
wybranego koloru oraz
dwóch kolorów
sąsiednich w stosunku
do jego koloru przykładowy wybór kolorów
dopełniającego.
 Harmonijne kombinacje kolorów

• Schemat z dwoma
parami kolorów
dopełniających
– to taki, w którym
występują dwie
dowolne pary
kolorów przykładowy wybór kolorów
dopełniających się.
 Harmonijne kombinacje kolorów

• Schemat kolorów
tworzących trójkąt
– to taki, w którym
występują trzy
kolory
rozmieszczone
względem siebie co przykładowy wybór kolorów
120 ° na kole barw.
 Złudzenie optyczne

• W zależności do sposobu w jaki zestawimy

kolory to mają one na siebie specyficzny
wpływ, wywołując różnego rodzaju złudzenia
optyczne.
Złudzenie optyczne
https://kuler.adobe.com/
Dziękuję za uwagę!