This is a reproduction of a library book that was digitized

by Google as part of an ongoing effort to preserve the

information in books and make it universally accessible.

https://books.google.com
 NICOLAI

REMIGII

SERENISS. DVCIS
LOTHARINGIAE A CONSI.
LIIS INTERIORIBVS , ET IN EIVS
DITIONE LOTHARINGICA
cognitoris publici
D AE MONOL ATR EI AE
. LIBRI TRES.
LX IVDICUS CAPITALIBUS NONGENTO .
sum plus minus hominum, qui ſortilegij crimen intraan
aos quindecim in Lotharingia capite lucruat.
Ad Illuftrifsimum Principem ; ampliſsimunoque Cardinalem
Carolumn à Lotharingia.
E YT1C 1 CẢ P. xx.
Vis que mulier, in quibus Pythonicus vel diuinationis
fuerit fpiritus,morte moristur

COLONIA A GET 2 IN A
Apud Henricum Fakkenb'irg.
1
! !
:0
B

ANNO 1o. cla. XC.V.

」
ILLVSTRISSIMO

PRINCIPI AMPLISSI.

MOQYE CARDINALI
CAROLÓ A LOTHARINGIA ,
Domino ſuo colen
diſſimo.

NICOLA VS. REMIGIVS FOR

licitatem exopiai perpetuam .
Cceſſit ad eam temporum ,
in quæ noftra ætas incidit
miſeriam ac calamitatem
hic longè maximus malo .
runi cumulus ( Princeps illuſtriſſime)
vtiam nihillitadeòin procliui ; quod .
queæquè pro nihilo ducant homines,
quàm non dicam maiorum ſpretis in
ftitutis inſolentes cultus ac religioncs
ſibi ad libidinem fingere ac commi.
niſci ,ſed etiam ipfam de Deo , cui cæ
teræ omnes naturæ parent , perſuaſio .
nem ac opinionem penitus exuere at
que à feabdicare. Quorum quidē mul
tos labefa &tauit pertinaxac curioſa te
meritas in ijs exquirendis & rationisiu
dicio expendendis ; quæ tamen om
t 2 ncm
 EPISTOLA .

nem omnium ſenſum captumquc ſu

perarent . Quiquod in hoc
bumano vela dedere
Ingenio
fa & o naufragio in horrendos ſum mæ
impietatis æftus ac voragincs ſeſe ipſi
immerſerunt. Alios contrà perdidit
mentis tarditas ac ftupiditas; quæma
ximè credulitati expofita eft , vbi ira,
cupiditate cæteriſá;, quę facilè impel
Junt,affectionib.ceu fabello excitan
tur. Quo ex aucupio ſolitus fibi prædã
comparare Diabolus nonceflatexplo
rare, ficubica prçditū ſocordia quemõ
nanciſcatur, quem aut egeſtas ad deſpe
rationcm , aut iniuria ad vindicationē,
automnino reialicuius deſiderium ad
confecutionem adeptionemq; inuitet
atq; alliciat. His.n. veluti ſtimulis co
motos ,acad quoduis cöfilium prom
ptosparátosý;adoritur. Et magnificis
fpecioſisą; pollicitationibus inductos
líbiaddicitacmancipat. Illos quidem
priorisgeneris adéus ferè parit ,alit ac te
git ea quæ ex regionū varietate accon
fiilione erupit noftris temporib . liber
tas : in eumý; numerum iam euafifferu .
moret,qui facilè credi non poffit.Sed
aut
 DEDICAT O R I A.

aut quòd tacitiimpietatē fuam conco

quunt,ac velo eiusque ad manī venit
religionis ſe obtendunt nő aduerti ac
deprehendi : aut quia ex opinionis ſuæ
ſtudio nullasturbas cēcient negligi aç
indigniſſimè mitigato in tanta huma
ni cordis impietate nomine licentio
ſostantū appellari,necineos diſquiſi
tiones fieri, aut exempla edi . Hos alte
ros ſortilegiſlabe infames,vtinā nead
auxiſſet eorú , qui erudiendis ad pietate
hominūanimis publicè prçſunt, ſegni
țies atq; inertia . Nam certè hoc res ip
ſa indicat,eos vtplurimú vicanorūru
fticorumg;cflegenere , apud quos aut
frigidæ ,aur rarx , aut omnino nullæcõ .
ciones habcptur de Deo , deq; ijs quæ fi
dē ( cuiuspræſidio præcipuè tuti ſumus
à veteratoris illius inſidijs) in Chriſtia .
norum mentibus ftabiliunt, fouent, ac
conferuant. Quod fortè multos impu
lit, vtrem miferatione potius, quā ſup
plicio dignam exiſtimarent. Tantum
fcilicet ad eiuſmodi homincs deue
niſſe mali,nõ exaffectato , ſcd quaſi ne
ceſſario debilitatis imbecillitatiſq; ſuç
infortunio : Hocque quicquid eſtintrą
folam inſäniam mentiſque errorem
t 3 conſi
 EPISTOLA .

confiftcrenon etiam ad alienam iniu

riam pertinere acprogredi . Et fortaſſe
nonnullasFrancorum (qui alioquicę.
teris hominibus ingenijacumineiudi
cijque fynceritate in nullo ſunt infe
riores )detinere potuit ; ne admodum
magnam ijs rebus fidem adhiberent.
Verùm cùm ea ſiue deliratio , ſiue im
pietas habeat coniunctam atque im
plicatam focietatem veneficij,aliorú .
que ſcelerum quæ ſe facilè produnt:
mirum eſt , quòd aliquãdo ex fumoig .
nem non deprehenderint. Certè mihi
!
cui à tot annis cótigit deijs quæ in Lo
tharingia capitaliter admiffa funt , iu
dicia exercere : iam nihil reliqui cffe
putaui , quin pleraq ; omnia , qde iftiuf
( modi maleficijs vel ad prodigium nar
rantur vera ducerem : acpræterea qua
lia ipſe ex quæſtionū quæ de ijs habitæ
in manus meas pcrucnere , inſpectione
comperi,mcmorię ac literis prodere.
Necid quidē primü certo deſtinatoſ;
conſilio facereinſtitueram , qui ſcirem 1
ab eruditiſſimis viris multa eademque
juſta eſſe ea de rcedita volumina, cuių;
à retum ſua ,tum publica tantū no effet
Otij, yt defungi hic poſsē opera aliqua
non
 DEDICAT ORI A.

noņingrata acinutili.Sed cū ( vt foleo

temporibusnegotia mea diuidere , ac
laboris tædium varietate quantū pol
ſum effugere) à re iudiciaria ſubtrahe.
rēmeadamæniora ſtudia , ac fortè ex
recenti vel auditione, vellectione ,ad
huchereret aliquid de fagarū pręſtigijs
acincantationibus : id quaſi poëticum
alig figmentum arripičs ( nam ferè af
finitarē aliğ habere videntur);indever
ſus aliquos conficiebam ,ac poft in ad
uerfaria negligenterreijciebā. Hoclo
lūiņ lucro deputans, potium luſiſſem ,
nec melāguoriac delidiæ dedidiffem :
Tandem & inceſſit cupido , adhortan
tibus multis, & fortèotium prębente ,
in yrbe graſſabatur,peftilentia , ſcopas
illas diſſolutas ac diſcinētas conectere:
vrijs , quantūin meeffet ,cuerrerē, ſigd
adhucin cuiuſquã animoreſideret, &
eiusin iftis ample &endis fidē remora
retur.Sed cùm hocne ſic quidē validú
ad perſuaſionem videretur (quis.n. co
orationis genere ipſam etiã veritatem
mendacijſuſpectam non habeat? ) ad
hibui quæ ad eam afferendam momen
ti atque authoritatis plurimum apud
homincs habere ſolent, ſerum ,perſo
narum
† 4
 EPISTOLA
}

narum ,locorum ,atq;temporum , quæ

intercefliffent, peculiarem ,certamac
luculentam delignationem . Atq ; equi
dem non omnium ,ſed quçtantùm po
Iterioribus annis obſeruaſſem atq; an .
notauiflcm . Nam vt dixi non erat pri
mum conſilium hanc narrationum
fyluam cogerere,nec adidmecompa
raueram . Hocautem quale quale eft,
cui ſic caſu magis quàm judicio extre
ma manus accellit ;co etiã faciliùs pro
dire in publicum paſſus ſum , quòdin
tellexiffem à maximæ prudentiæ viro
Thcodoro Aliliorationūin regia Lo .
tharingiæ præfecto , id , fi ita fieret cor .
di fore ſereniſſimo Duci noſtro paren
ti tuo , qui cum ea de re fortè ſerinonē
habuiffe fe dicebat . Reliquum igitur
fuit,illi patronú vt deligerem , in cuius
præſidioac clientela effetaduerſus eo
rūpetulantiam , qui cupidè omnia ob
ſeruare, acin peiorem partē rapere ſo
1 lēt. Cui rei adhibcre te tantū principe,
acmaximis quibuſq;regibus totius Eu
ropæ, quæ Chriftū nouit ,conſanguini.
tate propinquü, extrcnia audaciæ fuif
ſet , niſi ego homo I.otharingus è pa
trio penu depromens q alicui vſuielle

poſtę
 DEDICATORIA .

poffe puto , abste , qui præcipuum es Lo

tharingię decusatq;ornamientum , ver
nacula quaſi fiducia hoc peterem præ
lidij. Ac potius niſi tua ea eſſet huma
nitas , quam , nemo qui rogaret,in tead.
huc fibi claudi fenferit. Ea tua in om
nes, quosaliqua literarum commenda

tione cognitoshabes, animi propēfio

acbeneuolentia , vtnulla tibialia ma .
ior de quo quă promerendi afferri pof
ſe dicatur occaſio. Quibusfretus ſi huic
meolabori nominis tuiſplendorē mu
tuari acinferre audeo, quo magisilla
à tenebris yindicem : tuæ erit æquani
mitatis , hocillis cauſis & rationibus,
quæ omnes à te ſunt,condonare :acvel
tua amplitudineatq ; tua dignitate in.
dignū , tamen ab co gratū acceptumq;
habere, qui tibi ſe totum , quàm humil.
limè demiſiliméq; poteſt addicit ac
deuouer . Quiſ ; à rerum ſummoopifi
ce nunquam ceffabit contendere , te ve
diu faluum incolumemque ad maxi.
ma atquc ardua quæque conſeruet,
acoptata tibi tua omnia
ſemper offerat.Nan
cæij .
o LECTO :
 LECTORI CANDIDOS.

ORIS eſt,qui à fe fcripta edunt, inſtituti

ſuirationem aliquam præfari:ne qat adid
temere profilüffe aut rectè ſuſceptum conſi
lium arroganter diſsimulaffe videantur.
Hoc ne committerem , ifto praſertim argumento tam
variè ,dubieſ à multis tra&tato: dedi operam , lector,
& propoſitimici tibi cauſa aliqua conſtaret; &, fi
quem apud te locum rationes mea inuenirent, etiam
probaretur. Euenit, vt qui eandem rem ſapè verſant,
eins notiones aliquas in animis ſuis informēt : quarum
deinde memoriam geftiant literis conſignare :vel vt
etium fuum interim oblectent,veletiam quod eiuſmo
di commentationesfuas ad aliorum vtilitatem non oin
nino malè impertiri polleputant. Vtrumque ,ſed diſsi
miliftudio ,ſequutum eſſemein hac,quam promulgaui
Damonolatreia non ibo inficias. Nam dum annos per
ferè quindecim in fontes ,quos per id tempus ha
petuos
buit Lotharingia,quæſtiones,iudiciag exerceo:opple.
ui quaſi totum caput mihi fagarum , qui inter eos fre
quertes occurrebant,prodigiofis conuentibus,comesſa
tionibns ,tripudijs,faſcinationib.ac venenis, in aëre ião
Curſationibus, ftupri cum Dæmone infanda cöfuetudi
ne.crebrá ,vi videtur, in alienas formas mutationibus,
aig, id genusflagitis,acimpietatibus; quib.earī vita
vulgo eſt inquinata,ac contaminata. Ac fiqnando ( vti
ſolemfacere qui in alique literarā ſtudio ſunt verſati)
ad manſuetioresMuſas diuertere, 414, aliquid ad ani
mi oble & ationem meditari contingeret (num interdum
fubduéta foro dabar pagina verſium ) offerebant felis
men ilia ,ac quadam velutimemoria recentis impor
tunitats
 AD LECTOREM.

tunitate ineculcabāt , qua ipſenec ingratus admittebă ;

quòd non infelicem materiam carminibres ( quem tum
orio meo luſum fortè deligebā )ſuppeditatura videban
tur . Düigitur modò hoc, inodò illud, prout vnüquodge
fibi animas per occaſionem decerpit,vfurpo,ac feorfum
attingo.idē vfuuenit mihi,quod ijs ſolet,qui è qurg ve
Ate quă concinnant, ſegmenta in ciftam primùm quidē
abijciunt aceruatim ,ac negligenter;pòft vbi in aliquem
numerü iam accreuiſſe putant, retraétant diligentiùs
fingula, atque ex comodiſsimis quibusý, cenionem ali
quem colligunt: cui ſinihilaliud,at ceriè ipfa ,qua vea
Tuti emblema aliquod vermiculatis cruftisdiftinguitur
varietas aliquam affert cömendationem . Verùm quo
niam rerumgeftarum narrationes ( qualibus ferèhic
cento confertus eft) præcipuam acceſsionem gratia ha
bent ab ipſa luce veritatis; quod vera , quam fi&ta, ex
cogitatag legantur attentiùs ; quodã homines tēpus
fuum faciliùstraducant in ijs rebus,que cum deleča
tioneconiunétã habent vtilitatis expectationē: non ma
lè operă locaturum me putaui,ſi ea quorä fides,tū ex
ſua nouitate,atque inſolenta, tīt ex orationis,quo fcri
buntur, genere labafcere poterat ,vindicarē à tam im
merita opinione,adhibiti ,que ad afferendam veritatë
vulgo plurimä valent ,rerum ,perfonarum locorum ,ac
temporü proprijs,& diftinétis argumentis. Quorūta
men cùm initio nullā mibi copiam comparaſjem ; illagg
vti ex fingulorum diſperſa colle &tione generatim , atgr
vniuersè animomeoſeſe offerebant, per ludum , vi di
xi,attigiffem : cæpiabbinc quinquennio obferuare,dt
que exfcribere ex quibuſque reorum quaftiombus qua
Ad ea figillatim referri, atque adaptari poffe vide
bantur .
 AD LECTOREM,
S
bantur. Ac pratereà quo id cumulatiùs explerem ,euo.
luere qua fuperioribus annis neglexeram . Denumunun
guru (que fecefferam propter in nbe gliſientem pefti
lentiani) ſolitudinem eblandiri aliqua rationei upere:
õ modemwith chartatem fact/culos Zoe , qM4 fic
in commentarios retuleram , ez otiosè ad certaredegi
capita , qua nudi ,acfimplicibus illis fuoordine refpon
derent ,ac quaſ partesad totum ſuum accederēt.H46
nunc, le &tor, iibividenda exhibeo modicè , ac fideliter
denarrans : qua ipſe disturno vſu, atqueobferuutione
comperi. Que (4,0pinor, nullam caufam habes cur Te
ýclas : nih fiboc eft (quod aiunt) non effe ferendos,qui
atio abutuntur in tertendis bominum animis rerum va
warum , futilium ,& que vix rudibus illisfaculi ferue
ri potuiſſent,affectatu narrationibus. Que etfi retüdio
ſaru ea de qua modo dixi, circunftantiarum authori,
tas publicis etiam loci cuiufq vbigefta recitantur, mo
numentis teftata, atg,confignata : tamen vt & bung
ferupulum ,dubitationem, ex illorum animis ewellerë
qui ad ea peregrini arg , hofpitesfortè accederent ; nă
piguit ex locuplet.b ,o luculents authoribus iis corse
Jentanea quadam , ac pelali napelyhes breuiter ad
iungere: fiquidem rerum fimiliter geftarum cemme
moratio ,non paruam veritati lucem , ani horitatem ,
off - rre perhibetur. Damonolatreia noinen feii: qudil,
luèi metamorphoſes, veneficra,fanationes, praftigias,
tempeftatum rõmotiones,aliag, id genus portenta mul
ta contineat, quibus fingulis furas alioqui tumlu rede
conftare poſsit : pracipua tamen viſa fit adeo nifande
in eulte, ac vengi atione impietatis cenhderåt:o : quod
etus preferim caufa ila omnia adornars,inftrui, atgy
offici
 AD LECTOREM. 2

effici cortum fit.Nam equidem opinionem aliquam dhe

minitatis ex fua difficultate, magnitudinegie" .pruden
tioribus ingenerant , ac relinquunt : 1h facilè miferis
mortalibus fimulata fiat kue proveri obrepere ſolent.
Quis enim prokumine non colat, qui rerum formas,ab
feries ad nutum vertere, etg immmlare, vitam mo
mento adimere,eandemg, ceu à mortelleratam ,red
dere; elementa pro arburio temperare, futurarum Te
Tum euentus pronuntiate, atq innumara alia,quuhun
manas vires ſuperent, ac viniamt, praftarepoffe exifti
mantur ? Porro nulam me in iftis exponendi fecurium
effe attem ,nillam tenuiſſe viam , alq rationem fiquis
obijciet : non ego ob id illemagnopere fim infenfus, qui
babeam ynde excufem . Quis enim ( vt eft in prouerbio)
ex Arena funi:ulum vnquam fperauitfe nedere poffe ?
It iamen ſatiuseſſe duxi becqualiacung fine ordine,
Hveu Totes le & ori communicare, ata, exhibere :
quam dum parum concinnu videri imeo,pativt in og
Culto duriusiaceant craſsis circüfufa filentijtenebris:
qui pretereàfciam multa illis contineri, que nemodd
} buc ( quod audiuerim ) firipta mandauerit: aut cérie
Hon en teftimoniorum authoritate confirmauerit, tan
ta Variciare diftinxerit,exemplorum numero adaqua.
uerit , Tom hat (vii modò dixi) fic fingula primum at .
tigi, vi nihil minus cogitatem ,quàm ea aliquando con
Cinnare, a193 in vnum corpus redigere : fed ipſa iam per
partes informata materia, arg, equidem baud omnino
pænitendo labore tandem peruilit, vt in bant, qua não
produ ,formam quantumuis rudem finerem coaleſce
ce. Veluti qua ex temerè primum fparfis edificijs pro
greſſu temporiscoagmentantur vrbes;inordmatas,in.
compofitas
 AD LECTOREM.

compoſitaſy, viarü regiones habent : quia ſcilicet non

fuitab initio deſtinatacollocationis vniuerſa ,certaque
facies : fed vt quidg, minus inequali ſitu,indecentique
Serie ad aliud referri, atque adaptaripotuit, ita eft in
fuum ordinem digeftum ,atg, diſtributum .Quamquam
nec adeò incondita,inconcinnag,eft hæccõgeries ; quin
orbem ,contextum , aliquem obtineat : eum videlicet,
non quem artes, quæ præceptis traduntur, accurate,
exquiftega poftulant : ſed qualis in narrationibus effe
folet , vbi ſuoquidque quemadmodum euenit, ordine,
ac loco recenſetur. Sic maluiſcribere,quomodo homi
nes primùm fortilegij labe inficerentur : quas proxi
me artes edocerentur, vti ad conuentus ſuos propera.
rent, qua in ijs firuerentconſilia: vt deindè ex compoſio
to mortaliü valetudinem affligerent,reftituerēgve:S4.
tis calamitatem inferrent : Vinci vel reſipiſierent, vel
ficſe obfirmarent,vtquaftorum etiamfagacitatem e
luderent : aliag id genusmulta patrarent,ac defigna.
rent,qua hic nimis longumfii recenfere. Nam ceriè ex
itis omnibus fugas eſſe, nifi foplanènihil videre, ac in
telligere volumus facileerit perſpicere, ac dignoſiere:
Que inhac difputatione prima , pracipuag, fortè erit
quaftio : & omnino fi minus delectabit vniuerſa ifta
fpecies, fortè quiafic diffuſa , ac diſſoluta : at iuuabit,
Ac proderit fingulorum notitia , atque intelligentia :
Ilapadozóleyov forſan , do palaidoyov dicent me
nonnulli,quiſagas loquar nimbos molientes, aëra per
Tumpentes,anguftos aditus perineantes, cū Dæmonib .
cõmeſſantes ,faltantes,concumbentes, ac prodigioſa,
portentoſaq,idgenus plerag, edentes : ſedſciant, ve
lim , me primim bic non rumore diffis, a ,fed multos
 AD LECTOREM .

rüſeparatis,cõfentientibus, teftimonijs ( vt iam dixi)

comperta narrare . Tum non captiosè,ſed probabiliter
ea diſputare,exquifitis etiam ad Chriſtiana religionis
rationem argumens,& probationibus :denique libea
rū omnibus facere,contrà fivelint , vtſentiant : neque
enim ſcita velle pronuntiare me , ac decreta. Quam
quam fi quis de illis ſenientiam eam roget, à vero non
vſquequaque aliena effe exiftimauerim : ac certè pro
piusfidem ,quam pleraque alia , qua tamen pro certes,
ac indubitatisfcripta reliquit antiquitas.Quid enim fi
( vt reperitur in C. Epidij commentarijs ) arboresla
cutas nunc dicam , aut etiam bouem , afinumue ? Quid
fi eliuetum vniuerfum via publicam trangreffum ,arua
que inde è contrario in locum oliueti profe &ta ? quod
tamen in agroMarrucinoſua ætate fačtum retulit Pli
nius. Quid fi Amphionem feras,& arbores :Orpheum
faxa vocibus, & carminibus, id eft èxwdais, quo vo
lebant,trahentes?Scripfittamëfaufaniasjnícxcuß
narratum fibi fuiſſe ab Aegyptio quodam hoc illos,
quòd infignes effent Megi,verè præftitiffe. Quid fi mon
tes dues arietum inftarinter feconcurrentes,receden
reſque? quod in agro Mutinerfiolim eueniſſe Romana
rum teftantur hiſtoria . Quid denique, fiterram fua
fponte diſcumbentibusgramina ſubflernentem : Tri
podes in mediumprocedentes, vinumg, ac aquam fun
dentes : ancos pincernascyathos proferentes:quodam
>
pud Hiarcham , aliofqueGymnofophiftas vidiffe fere
tulit Apollonius ? Non eft igitur narrationibus idcirco
fides detrahenda : quòd noua, inaudita , ac fæpècon
ira quam ferant nature leges, ad exitum aliquem
perducta contineant : fiquidem multa funt , qua f
Damo
 AD LECTOREM.

Demones pro mexima fua poteftate faciunt,ab omni,

1
quem natura'tenérefolet,modo, atg, ordine alieniſsi
4,93
ma. Nemoj, ob id indigna illa iudicai, qua pofteritati and
prodantur : fi modò talia funt , qua abſurdi nihil ha
beant. Nam ceriè fiio multos eſſe, qui per eorum call
. 1,40
Jam , ridicula , atq; inepta muliecomminiſcanur : ve
luti qui fagas fuispharmacis homines ex hominibus
exuere, 49, inferas vertere : ex earum corporibus e.
migrare adiempus animas, ac ines , ceu poftliminio,
redire : Dæmonum compreſsibw eas grauidasfieri, s
liag, eiuſinodiplerage: queferiò etiam nobis narrant,
Ac perſuadere conantur. Quibus ego fic habenas effusè
laxantibus nihilo fim æquior, quam illis qui nimizeás
inhibent, ac compeſcunt. vtrobiq enim par erratun Suc
admittitur: & ea,qua ratio,experieniáque diütur. Fra
na comprobant zeiciendo : & quafapientiſsimicuiuſ
que fides ſemper refpuit ,admittendo, acconfirmandó. Site
A Estimabit igitur le&tor, atg, experidot profuo fenfu Nul
omnia : ac fi quid fortèvel per in redulitatem , quæ in Venc
optimi cuiuſque mentem facilè irrepit , in o'entùs ap Eige
frobauimus : vel per faftidium quo modéjtıſsimi quo Tiste
que nonnumquam tentantur,liberiùs damnauimu.id Imp
, Sice
nere ex tam frequentiuudiciorum vfu confequuti vide Vi
a
mur experientiæ,fimul cu confidentia. Fit enim vt qua Illi
c
quis praſens vel vidit, vel adiuit ,ea orationis maiore lic
h
narret fiducia ;prafra &tiùſg, aduerfuseos,qui contrà Prim
ſentiunt,defendat. Quamquam hîc mihi bene confcius
Te
fum , nibil cert andifimfifle ſtudio: nihil quo ex argu
menti nouitate admirationem mouerem , gratiam cap
tar din :ſed tantùm in eum veritatisfcopum ,quomulti
slij:
 AD LECTOREM .
alij quorum tamen minus inftrudta eller iaculis phatas
tra,quam noftra nunc eft,collimaffe, atg, oculorum An .
tiem direxiffe. Qui conatus,fita ( vefperamm ) acct
pientur, & alij (auxiliante Deo ) aliquando conſequen
1ur, quos nemo,qui equum fe nobis prabere volet, fru
ftra vnquam effe dixerit.

CLAVDII ET EMMANVELIS
AD PATRIS LIBRVM
HENDE.CASYLLABI,

Dem cùm tibi lucis excet author,

IR Qui nobis quoque lucis extat author
Succeſſiuæ operæ ,liber,parentis
Fraternè minus,& minus benignè
Hîc feciſſe putemur ,à paterna
Site fortè domo peregrè euntem
Nullis muneribus viaticóue
Vinotos decet vfque profequamur.
Ergo quas inopes.ſcholæ miniſtrant,
Iis te fimeliora fint daturi
Impertiriopibus iuuat puſillis,
Siceft ingenium ſcholafticorum ,
Vt quis quemque colit magis vel odit
Illi carminibusbenè ominari,
Iſti carminibus malè imprecari.
Primùm nemo ſua procacitate
Teproſcindere tentet immerentem :
Aut ficuipotis haud eric tenere
sc,quod carpere fortè conſuerit
Quicquid non ſua cudit officina ;
11 Huie;
Huic ve lingua ſuum exeret venenati,
Aures prcmincant vtræqueduplo
Hirſutæ magis atque furrigentes,
C
Quam quas rex ftolidus premebatolin
Mitra ſub Phrygia , & truci capillo .
Jam nunc tutior hacce ſanctione
Tere quodlibet infer in tribunal
Audens,atque tuo cie flabetlo;
Si quis languet adhuc fepultus ignis ;
Quem lentus dubitet ciere ludex
A Etas hæc vt habet fatis fuperque
Mu'tos,relligio quibusſit vlla .
Exercere ftriges ſeueritate
Legum , vltricibus & cremare flammis.
Sed nos fortè minus decenter ifta
Qui Mufas colimus benigniores,
Et quæ ætas etias
etiam eſt vtrique noftrûm
Procliuis minus ad feueritatem ,
Procliuismagis ad benignitatem ;
At nemo vitio dabit tueri
Nos idem quod & is piè tuetur
Huius quitibilucis extat author,
Nobis qui quoque lucis extatauthor:

AFRICANI AD PATRIS LIBRVM .

τετράσικομ ..

Ed néc tu ,Mber hinc mibi nó donatºabio

SE Profequar at voro ,fi nihil eft aliud ,(his
Scilicet immeritú nie té mala lingua laccliat
Excuſentới boni, & quid eritfegnius
SVM
SVMMA SINGVLORÝM
CAPITVM HVIVS
OPER IS.

LIBRÍ BŘIMI
CA P. I.
Vibus illecebris homines à Dæmonibus pri
mùm trahantur; labeque ſorrilegij infician
Q
tur : pagat
CAP . 11.
Quemadmodú dolis ſuis captos Dæmones me,
dicato puluere , virgis, voguinte, varijsq; id genus
tepenis inftruant:quorum alia mortem, alia mor :
bum cantùm ; quxdam etiam fanationem afferant,
Vrýšca neq; femper ,neqsomnib, fine noxia :ſed res
periätut,quib .( æpè frultra fint afperfa: maximeos
qui in maleficos capitalia iudicia exercér: pags
CA P. 111:
Vinguine ſuo Magico impune ſagasmanus, ſegi
adeòrocas illiñere:quo tamé, ſicuiuſqui veftével
txeremå attigerint,id illis côtinuò mortiferum fit
facutum , fi modd lædendi elt animus: Nam aliter
tum codtactum ionoxium effe, atq; expertem in
jariz,
pag.is
CAP. 111l .
Dçmohes ſuis cùm primum cosadoriuntur po .
cunias conferre ; quæ pòft, ſublicis præftigijs , fi
mus, tefta , folia, aliægue id genus quifquiliz elle
teperiantur.Cur veias largiri oequeant, cúcamen
eorum , qui terra abditi latent; thefaurorum cufto
des, afferuatoresø ;efic dicantur. pagina
tt i CAN
 SVMMA CAPITVM .
CAP. IV.
Non fatis effeDemonibus diferta verborum ni
pulacione obligatos,nexofá;homines habere ; fed
illus prætereà noras vnguibus fuis infcribere, quæ
feruitutem in quam abduxerunt,perpetuo teften
gur. Quia fæpiù's corporis parte fia infcriptio :viſ ;
feníu penitus illam orbcotac deftituant. pag.16
САР: VI .
- Dæmones cum hominibus concumbere:ſed fri.
gidoziniucundo, irriso ,atqueefforo coitu :matri
moniaſ;nihilominus frequentare: Zelorypiame
tiam fingere,atqueaffimulare. pag.23
CAP. II.
Dæmones corpus fibi condenfare ex aliqua ma
reria,formafý;variarum animantium fibi affume
re : humanam etiam nonunquam : fed infami, ac
depraiato vultu , manibuf4; & pedibus ſemper in
morem auium rapaciuin vncinatis , atq hamatis.
pag so
1 CA P. Vr11.
Dæmones fermonem , quali vruntur ex , apud
quas verſantur, nationes fibi fingere : fed fublur.
dum ,pufillum , & clawro murmure raucá . pag $ 4
CAP. IX .
Satanam recti ſpecie homines ſæpè decipere:ſu
os quoq'e ad eandem hiypocrifim quàm maximè
poteft erudi os habere , quo in occulto magis fie
1
corum improbitas, minulớs coniectura ,ac ſuſpi
ciombus coarguatur , pag. 8
CA P. X.
Dæmo ne s illuuiem fummam demonftrarc :tum
qua
 LIB B R.I.
quz eorum præſenciam ſemper comitatur,odorig
feeditatem ; tum quæ de vitanda mundicie adco
accurate ſuis præcipiune : maxime ;in manibis ,
quarum lauationem fa útfaſcinationibus obeffe
quomodoq; id fit accipendum . pag.73
CAP. XI,
Sorrilegos, quod olim pagana feciffe dicitur an
siquitas,Dçmonibusfuis annuacim quid pendere;
quo vel plagarum metum ,vel earum quibus ex pa
cto obnoxij funt,præſtationun vacationem redi .
manc : Tum id quod ficpenditur, ſi animalelt, ve
pigri colorisplanè effe oporteat, pag.77
CA P. XIT .
Sagasad Sabatharios ſuos conuentus auolaturas
maritorum zelotypiam fallere, illis in arctiorem
fomnum per incantationem inductis : vel etiam
fuppofica , qux carum ſpeciem habeat, re aliqua,
pag. 82 .
CAP. Xlll,

Mulaeffe, quæ Demones grauiter, & reuere in

fagas animaduertant : nocturnorum conuentuum
delercionem : morborum ſe inconfultis laoadin
pem ,iniuriæ conceffioncm , innocentia coutuma
fiam,à malè ageddod hortationem ,criminis apud
Judicem agnitionem ,irritam inſidiarum molitio ,
nem : atq; eiusgeneris alia quàm plurima, qux vel
atrociſfimis verberib. illis luere, vel dáno aliquo
rei propriæ grauiore penfare neceffe eft. pag.83,
CA P. XIV .

Veram , & præfentem ſagarú ad nocturnas ſuas

Synagogas fæpè eſſe profectionem : nonnunquam
siam vanam , & per inſomnium tantùm concepta,
ft 3
 SVMMA CAPITVM,
ac meditacam; recteque fentire, qui vtrumque de
fendunt.Tum ve diuerfæ fint cius profeſsionis ra
tiones, quibuſue noctibus ſæpius fiant in Lotha .
ringia, pag. 9
CAP. XV.
Frequentes ex omni genere homines ad noctur .
nos Dumonúcoetus conuenire:fed maiori ex par .
ze fæminas; veeſt is ſexus prauis confilijs magis
pbnoxius, s pag.log
CAP, XVI,
Infuaues, atq; illiberales in comeffationibus fa
garum apponi cibos, & qui prætereà famem nihil
depellant: Quæ res multis non iniuria opinionem
attulit merum id effe vifum , & phantafma:Quod
tamen non eft perpetuò verum : Nam & aliquádo
humanis morticinis, ac alijs id genus infuetis car
pibus verè veſcuntur : at fine fale, ac pane, Acquid
cauſæ fit, quòd fe ab alijsduobus præcipuè abfii .
mcant, probabiliterdiſpucatur, pag.lil
CAP. XVII,
Chorcarum , qui in Dæmonum facris olim fuit,
pſum etiamnum hodie recineri in nocturnis eorú
conuétibus:maioremý; lafilicudine parere , quàm
ſolent vulgares aliæ hominum ſaltaciones. Item
cas ab auerfis fagis in orbem tripudiari . Tum ve
malo more ſemper inualuerint : licet ab infania
parum diítare conftet. pag.117
CAP . XVIII.
Solennijureiurando , quod ipſe etiam Dæmon
verbis præit ,ſagas viciſſim ſe obſtringere ,nó pro
dituras ſc iudicio facinpris focias : Neque tamen
in eo
 LIBER 1.
in eo tantùm fiduciæ ponere, quia fibi contra eum
mecum alia etiam ratione prouideant : nomen
videlicet fuum dilgmulando , vulcuique lar
uam ,reticulum ,velum ,autquid.aliud obducendo
pag.121
CAP . XIX.

Iniucundæ , ac etiam ridiculæ cùm fint quæ ſal.

tancur in Dæmonum conuentibus canciones pro
ijs aihilominusagodasabsdifcedentibusgracias:
periode ac fi magnæ alicui voluptari fuiſſent,
pag.124
САР . хх.
More hominum Dæmones fuos conuentus a .
gere : vbi felica in &dei clientelaris prælia :jone
ofcula, amplexuſque à ſuis excipiant : vnumöue
exomni numero eſſe veluri principem , cui is ho
nos ſolenniter exhibeatur. pag.128
CAP. XXI.

A Dæmonibus fæpè magna vi in fruges,ac fata

immiai variarum fpecieru beftiolas , quæ ea mo
mento populentur,ac depaſcantur:Quomodoque
id fieri contingat. Pag.132
CAP. XXII.
Noui ſemper aliquid à ſuperiore conuen
tu afferri oportere , quòd in alterius fit patra
tum exjcium : nec impune effe , fi quis ab iniu .
ria , ac maleficio vacuus ad ſequentem redeat.
pag.135
CAP . XXIII .
Dæmones ſe in variarum animantium formas
pro
 SFMM A " CAPITVM.
pro tëpore , atque vſu induere : quoties inter fung
verſari volunt ; præcipuamque femper eſſe hirci :
maximè cùm ſe publicè colendos,venerandofique
exhibituri ſunt, pag.137
CAP. XXIV .
Qnieram , & laboris expertem fuiffe, quæ olim
eueniffe legicur hominum à bonis Angelis per ac
ra tranſuectionem : eam verò, quæ nunccircumfer
tur ſagarum à Dæmonibus, plenam eſſe moleſtia .
fum & laſſitudinis. pag. 145
CAP . XXV ,
Hoc quamuis memoratu incredibile :yno tame
ore ſagas omnes loqui ſuſcitandarum nubium po
teftatem fibi à Dæmonibus fæpè fieri : quas poſt
quam voà cum ijs lunt elatæ, pellant , trudantque
quo velint : ac eriä nifi liquid obftat, in terrasex
çuriant. Quæq; eius molitionis propria, peculia.
riaq; ab illis memorentur. pag.148
CAP . XXVI,
Camp anar um fonum , quod eo ad pias preces
excitentur homines,Dæmonibus infeftú effe, atq;
inimicum : earumý; non abs re yſum frequentem
effe ,vbitonitrua, grandines reliquæq;tempeftates
quibus fe illi creduncurimmiſcere, ingruuat,arq;
impendenc. pag.15 !
CAP. XXVII,
Veftigijs veluti vnguiú fæpè impreſa, atq; exas
rata apparere, quæ fulmine ſunt percuſſa :quod o
pinionem multis adfert adnitentis Dæmonis : cui
fama eſt ,cùm fe in corpus aliquod indair, maxi.
meid placere :quod vncis,hamiſg; in morem ferę
beftia fit inftru &tum ,
pag. 15.6
САР,
 LIBRI II.
CAP. XXVIII . " : " 1 "
Non re & è ſentire, qui cú Epicureis negant Dad
mones hominibus accurſare, folatia afferre, terza
res inijcere,inſidiasparare,iniurios, moleſtos, ac
noxioseſſe:cùm hæc paſſim cú ſacræ , tú prophanæ
hiftoriz perhibeát, hodiernig; adeò ſagarú omniú
ſermones vno ore confirment, pag. 159
CA P. XXIX.
Non modò , vt iam di&um eft , ſortilegos per
aérem à Dæmonibus deferri:ſed ex eo loco multa
in hominú pernicie moliri,acmachinari :derrug;
in terram innoxio calu ,ac qualis folet effe auium ,
lapfione placida, quictave deponi. pag. 169

LIBRI SECVNDI
CAPVT I.
On effe in Dæmonum poteftate diffolu .
tas mortc animas ad ſua corpora reuoca
N.
re : Vt tamen ſunt operum Dei abumbrata
resmaximiid fæpè in ſpeciem cos præftare, dum
ſelecadaueribusinfinuant , ac in ijs motum , qua .
lis in yiuentibus effe folet, interius cient : quen.
admodum $v UTOUSTOIs euenire videmus. Tum
de Patronij Dalhemijimpietate ,parricidio , pro
digiofisgue amoribus hiſtoria. pag.178
CAP . II.
Luem iftam ſortilegij fæpè in liberos ipſa pa
rentum labefactarione , ac veluti contagione di
manare:dum fcilicet Magiſtellorum ſuorum gra
tiá co facto inire illi ſtudent. Ac quomodo ætatis
excuſacione male idcrimen à quibuſdá in pueris
defen .
 SVMMA , CAPITVM
defendatur :tum propter ſuam atrocitatem , imma
nitatemque: tum quod eius vnquá deponendi ſpes 1
ferèomnis fitercpca,acqucablata. pa, 190
CA P. ' III,
Humaniscadaueribus Corilegos abuci ad ſua
maleficia ,præſertimų;, fi qux unt vel aborcu eges
sta: vel ſupplicioiriterfe &ta:veldenique cæde ali.
qua indigna,atque inhonefa perempta. pag.20 $
CAP. IV.
Per difficiliter vicari poffe quas vencficę homi.
nibus ftruúr infidias: g de noče in obferacas,clau
fafque domos ignota Ipccie, ac forma illabantur:
arctiflimo lomno decumbenres diris ſuis artibus
obruant,prodigioſaq; alia multa edant: cótra que
nullum ram præſens eft remcdium , quá quib, nos
>
lectum iniuri Deo tradere, ac commendare fole
mus precationes. Tam quædam de ea per incanta
rionem inducendi fomni ratione. pag.215
CA P.
Metamorphoſes adeò multis cum veterum ,
cum recentiorú exemplis decátatus fpeciem , non
criam veritacem habere earum rerum , quas pra
ſe ferunt; decipi enim oculorum ſealus Dæmo .
aum , quieas oitentans, præftigijs. Quis porrò fic
allianularam (peciein comitantur actiones, etfi ea
quidem veræ reperiuntur:nihilo magis tamen rei
veritatem aitruere : quod conſtatcasàDæmoni
bus, qui operi adnituntur,identidem proficiſci:ve
eft illis adquælibet prompta natura , atque expe .
dita. pag.2.6
CA P. VI.
Satanam in veneficorum Societatem fæpè fuos
aſciſce
 LIBRI III.
afcifcere,ad eague multa adhibere : non ex fe qui,
dem virulenta,ac venenata : ſed tamen virola, ac
pucida :Curgue ica faciat, pag.249
CA P. VII,

Variorum quæ fortilegi occultè mortalibus

jpfeire ſolentmalorum exempla : quibus formi.
dabiles eorum detegeruat arces , atque infidia ,
pag.248
CAP . VIII .

Sparſas å fagis humi herbas , puluerem , feftu

cas,aliaſgue id genus quiſquilias ſupergredienci
bus necis, vel morbi certiſlimani caulam , prout
illi nocendi confilium fuit , ac voluntas, afferre;
czterosomnes, quibus parceredecreuerunt, lal
uos,incolumeſgue euadere. In quo mirèelucent
Diaboli in affigendis , perdendifque hominibus
artes ,ac machinæ . pag.249
CA P. IX .

Quid cauſz fit , quòd Diabolus maleficoruna

fæpè accenſum poſtular, vbi quid alicui calamica .
ļis molitur,ac ftruit .Plurimague, qux id illú mo
re facere demonſtrant,exempla . pag.256
CA P. X.
Aliud in eandem fententiam exemplú : ac quo .
modo cædes à Dæmonibus factæ nullum fæpè fui
veliigium oftendant. pag.278
CAP XI.
Aliud rurſus eiuſdem cum ſuperioribus argu
menci exemplum :cuius probabilitasprætereà ve
gery authoritate defenditur: Tya quo przſertim
astet
 SVMMA . CAPITVM ,
pitendum fit præfidio aducrſus Satanæ infidias,
neque incurfiones. pag.28.
CAP . XIT.
Alia quoque eiuſdem argumenti cum fuperia .
ribus exempla :ac ve Dæmones eos præcipites de
ijci«nt, quibus nocendi prouinciam à fagis acce
perunt. pag.284
C A P. XIII,
Alia etiam de eadem re exempla : tum vt Dr.
mones ,eorumque affecla Ariges tectis , çuificijſó;
latencer ignem inijciane. pag.286
CA P. Xi Y.
Alia item in candem ſententiam exempla duo:
ac quemadmodum Dæmones ſuorum oratu illis
pris fpiritum obftruant, animamque intercludár,
quos vlcifci cupiunt . pag.29 ?
C A P. X Y.
Rurſus & alia de eadem re exempla : acque vei
Dæmon obiter illis yulnera infligere foleat, qui.
busnocendi mandatum à fagis habet, pag.293
1

LIBRI T E R T I I

CA PVT I.

ODEM mentis erroſe nostunc Diuos mor

borum authores facere , quo olim Ethnici
infortuniorum ſuorum cauſas in Deorum
E :m reijciebant, Exco
alique rurfus alium effe crea .
tum de fanacione ab ijſdéncceffariò petenda :qua
& qui ſunç à (corpionibus icti. Quem non parum
conar
 II ÝR Í İL .

confirmant quæ in ea Dæmones portenta ſub fpe '

cioto miraculi nomine interponunt. Et an preiti.
giastantùm ,vel etiam veritatem ca libeanc,di
(pucatur. pag.299
CA P. II.
Dæmonum alia in labefactandis,deprauandil
quehominibusaituria . pag jog
CA 9. III.
Nulla re cam citò ,accommodè adduci fortile .
gos ad depellendam quem feceruit morbú : quami
minis, verberibus, violentia : Cautionem tamen
effe non paruam ,ne quod minus fuerat malum in
maius abeat, verſurag ; grauiore cuin damno fiar:
Tum propria quædam declarantur , quæ in eo ne .
gotio intercedere ſolent.Difputatur etiam , an il.
la moi bi vi excorta curatio polfic eſſe circa frau .
dem animæ capitalem eius, qui fic vim adhibuit,
Aecne . pag . 313
CA P. it.
Curationes Dæmonum velo ſemper aliquo re .
ligionis obrendi: fæpè etiam viri , qui rerum po
ciarur aſciia in ſpeciem ope, ac miniſterio perfici:
quo ſcilicet eis maior accedat authoritas. Verùm
inter hæc Dæmones nonnunquam ſuam turpitus
dinem prodere: dum ob'coena etiam , foedag; ad
hiberi volunt. pag 3.7
CAPO

Multa effe , quæ fortilegi agnofcunt fibi afferro

impedimentum ne aliorum å ſe aflictam valerne
dinem vel reftituant, vel fubleuent . Quæg; ca fine
proprijs ad id rationibus , acque excmplis decla .
Iatus . pag.345
CA P.
 SVMMA CAPITVM.
CAP. VI.
Quod extremum effe poteft poſt exactam pet
omnc ſcelus , impietatemģue vitam mors propria
accerficá manu adid Dæmones fedulo ſuos horra
ti ,atque impellereimaximèvbi illis iudicij peri.
Culum imminere vident, Sed hoc tá crudele men
tis confilium Deum ſua benignitate , clementiaģ;
fæpè confringere , accontrà potius ad pæniten
tiam falutarem eos adducere, pag.353
CA P. V I I.
Eiuſdem argumenti cum fuperiorib. alia quat,
dam excinpla. pag.356
CAP. VIII.
Valde pertinaces eſſe Dæmonum matus : net
facilè ijs eripi;quod femel corripuerunt:Indeer.
fe quod non modo in vinculis , fed & in tormencis
conftitutos obnixèretinent, ne fua fe confeffione
Sortilegijcuius accufantur manifeftos facianc: ad
tandem admifforum poenicentia ducti reſipiſcát,
fed fæpe in nihilum illis eos conatus, atque obfta
€ ula Deo fic volente recidere . pag.359
CAP. I *.

Mulraeffe ,quæ à noftræ çraris quçſtoribus con

tra ſortilegos,priuiqua cos tormentisadhibeant,
vſurpari ſolent ad impediendas , quibus cormcn
torum vim eludere dicuntur, incantaciones : led
parum laudaro more id fieri:quòd fit, vt eft in pro
Derbio clauum clauo ex : endere;malum malo de
pellerc. pag.367
CAP . Xi
Futurorum fcientiam Dei eſſe propriam : ſiqua
porrò Dæmones præditi elle videatur, vel prae
fed
 LIRI TIL.
fenfionem tantum effe , & conie &turam ex prate
ricorum fagaci inductione: vel corum , quæ ipfi a
liquando conftitueruat facere,preli&tionemaffe.
datang : vel denique corum quæ è longinquis , vs.
sijſque regionibus maxima celerirate conquifiue
funt, præoccupacam nunciationcm . pag.373
CAP. XI.
Quod di&um eft Drmones ſwisadeffe , aize
inter ipfos ludicum confeffus, nemini mirum vis
deri debere :cùm &in interioribus facrarijs,locif.
que adeò præfentis Dei Maieftate venerabilibus
iliquando interfuifſe reperiantur. Tum obirer ses
citata de ea re memorabilis hiftoria: Et diſpucata
quæftio , an poffint Dæmones ſe ijs cantùm ,quibus
gidecur,alijs etiam multis præſensibus , conſpi.
cicndos præbere . pag.389
CAP.; XII.
Terperan ſentire, qui negant pęnas vHas de fa
giseffe expetendas: Tum figillarim confutata ra
tiones, quibus iHi vulgo fententiam fuam tuen
tarac defendunt.
pag 391
 DÆMONOLA

1 TREIÀË ËX IVDICIIS CA.

PITALIBVS N'ONGENTORVM
PLVS MINVS HOMINVM , QVAE SOR
tilegijcrimen intra annos fedecim
in Lotharingia capite
luctunt .

LIBER PRIMV S.

VIB VS ILLECEBRIS HOMINES

1 à Demonibus primim svabantai, labega forsila.

dij inficiantur.

C Ả PVT PR ( M V M.

Neſcandi, perdendique hominis

tot occaſiones arripere ſacanam ,
quot illi natura ingenerauit af.
fe & us , ipſa noftro magno malo
fidem facit experientia:ferè.n.aut libidini
bus. & amori dedicos potiundi oſtentata ſpe
laĉar : aut pertælus egeftatis diutinæ larga ,
atq; amplanpum aliqua pollicitatione pel.
licit:aut ad vltionem,obacceptam fortè in
iuriam infiammatos , oblata explendi odij
facultate percellit : aut denique quauis alia
corruptela dulcedineque deprauatos in lo
ges fuas trahit , ac veluti nexos ſibi addicit.,
Ac qd quis hîc intelligat cæcos illos animi
affcause
 D'ARMONOLA TRBIAR SAG.
affe&tus,cupiditatesque,quæ homines ad notis
quiciã impellere folent,aliud eſt de quo fer
monem nuncinftituimus . Nam id quidem
fit intemperanter abuti otio , & literis , fi
Esties decantacam Promethei & Epimetħei,
rätionis, & appetitus veluti pugnam", & di-,
micationem inculcare velimus. Hoc prus
dicimus,non modògraſſari in homines fa
tanam occultis,ac velur domeſticis eiufmo .
diaffe & ionibus, & (vt fic loquar)a & is per ip
forum viſcera cuniculis ; fed pald'm , aperto
que (quod aiunt)Marte : explanata fcilicet
vocis impreſſione , accomparata ad collo
quium , quæ fub afpe & um cadat, perſona:
I. qualcm illi memoranti fuiſſe, dum táquam
Matt.com conſertâ manucu'm Seruatore in eremo col
fuctaretur. Atque hoc equidem illi procli
uiús efle facere, cum difficultatibus l'abefa
& atum quempiam nanciſcitur. Inde enim
orationem ferè aufpicari ſolet, quòd eiusvi.
cem dol'cat,copiatque adeffe ,atque opitula
ri.Sed ncutiquam id fe præftare poffe,nih is
prius rupto , quod in baptiſmo pepigerit,
fodere velit in fuam poteftatem tranfire, &
fe pro hero habere.Siid ita parum procedit,
nec verbis fatis promouetur negotium :tunc
adhibentur,quas modo dixi,illecebrç,atque
tenocinia:grata aliqua ementiti corporis for
ma ,ac venuftas ,ipfaque, fi velit fruendi po
teſtas : magna in fpeciem pecuniarum vis,
&c copia : demumque pharmaca ijs morbo
vciſcer
 İLER 1. 33
Hlcifcendis,quosinfenfi feruant : vel fanana
dis,quibuſcum accepto beneficio ingratian
redierunt: fæpè etiam qui intëntatis minisy
ac inceſto ,velverberum v
, el carceris metu,
ferocius vrgent,atque inſtant.Nam parilo.
Co vtrumque habent ſortilegi, tamquecom.
imodè aliquid vi ab eis extorquetur , quàm
precibus,& blanditijsimpetratur. Quorum
tamen nihil in præſentia confirmare excm
plis decreui,quoniam ea deinceps fuum que >
que locum ſunt plenius habitura : hocnunc
contentus addere, quod in iſto malarum im
pulſionum genere rarius atque infrequeno
iius reperi vfurpatum . Hocverò eft quod
Illis ſatan aliquádo etiam pericula intendit;
ac formidines oppônit; quosblanda oratio
ne permouere nequit.Claudius Morelius į
Serre dánačus veneficij, cùm rogaretur,quç Non De
sendibssories
res maximè illum impuliſſet, ve le primùm
Démoni addiceret , refpondit: non ante
verbis, quicquid lenocinaretur, ab illo via
ci potuiſſe ,quàm vbi de vxoris, liberorum
que nece terrorem inieciſſet. Antonius
VVelſch ,3cùm de obtorquendo collo ,nifi
in ijs quæ iubebat, pareret,minas intendiffet la Cúcimi
gemine Cal:
non auſum fuiffe quicquam illi amplius de- lianiu.1589.
negarc,ita is di &ta fua iam iam in illum exe
cuturus videbatur. Alexiæ etiam Drigeæ 4 ,
cùm cam nullis pollicitationibus obſequen . Hatacarid.
tem fibi poffet adiungere, tandem inter 1584. 6Ida
. No
minatus eſtmusiædiú quas illa inhabitabat,
tuinam ;
 DAEMONOLA TREIAJ SA G.
ruinam : quæ & non multò poft eſt conſecu .
ta.Eiufne ille cauſam præbucrit, an tantùm
impendentem pręuiderit,acdenunciauerit,
alibi fortè commodiùs dicetur. Certè habet
Ethnicorum hiftoriæ ſatis multa exempla ,
quæ ædificiorum deie &tiones,fatorum ftra
ges,terræ hiatus,aëris ardores, aliasq; id ge
nus calamitoſiſlimas tempeftates, in homi
num perniciemàDçmonibus , non aliam ob
caufam inue & as ,memorant, quàm vt corú
métes noua ſemper aliqua voti religione ob
ftringerent,fuamq; in illos tyrannidem ma
gis,magisque prolatarent. Vnde hoc pri
mùm colligere eft, nó eſſe fabuloſum quòd
vulgus Sagarum loquiturfibi præfentibus
præſentes adeffe Dæmonės , accoràm con
gredi.Tum in ſe permouendis,que duo po
tentiſſima funt ad labefactandas mortalium
mcätes,ſpem ac metum , cupiditatom ,acfor
midinem ,vti ſuntrerum valde periti, adhi
beré,atque admouere.

OVEMADMODVM DOLIS SVIS

captos Demones medicato puluere , virgi , mguine,
varjfque id genus venenis inftruant: quorum alia
mortem ,aliamorbum lantùm, quedam etiam fana
tionem afferant. Vigea nequeſemper , neque omnibus
fint noxia: fed reperiantur, quibusfepè fruftra
fint afperſa :maximeg, qui in maleficos
capitalia judicia cxeTCENT,
CAP.

ľ
 LIBER I.

CAPUT II.

Am inde ab initio Diabolus homicids

eft, nec vnquam ceffauit homines pietate Joannia
deftitutos ad cædes, ac parricidia impellere. 3.Cap.
Vemirum non fit,fi quos femel illaqucauit,
cos in primis ad veneficia paratos, inſtru &tor
que habere ftudeat.Acne vel veneni penu
ria,vel eius propinandi difficultas cuiquam
ad eam rem moram ,impedimentumqueafo
feras , minutum puluerem primo quoque
congreſſu adminiſtrat , qui morbi necilve
certiſſimam , cui ita conſtituerit , cauſam
præbeat:quemque,vt noceat,non ſit neceſſe
in cibum , potumye infundere, aut nudo
corpori affricare,ſed leuiter etiam in veftes
ipfas ipargere . Eum qui necat , atri , qui
morbum tantùm facit, cineritij , aliquando
stiain ruffi effe coloris. Ac quoniam ſagt
Tæpè metu , vel pretio, nonnunquam etiam
miſericordia (a qua nec omninò profitentur
Ye alienas ) adducuntur,vt morbo ficaffe & is
curationem adhibcant , vti poſt latiùs di
cetur : ne delit quoque ad eam ſem para
Mazelei
tum remedium , tertium accipiunt albi co sold. Nout .
loris , cuius vel aſperlione , vel in eſculen- 1584.
tum , poculentumve immillionc , morbus Малеriј.
propulſetur. Hæcgue pharmacaſuisſic of. 3.Non . iam
ficijs ,ac viribus ſolo colore diſtincta. Clau ists.
dia Fellza 2.loanna à Bannoz. Nicolza Pil- Gerbeuillgd
catrix 4. ac pleræque omnes eius fodalitij Nonis Maj
1985.
A 3 mcono
 DAEMONOLATRIISE, SAH.
memorant, ſe ſemper talia vſu comperiffe, Vi
qualią hîc prædicantur . Quitamen colores
non tam funt diuerfi ,ne in venenorum , quæ
ipfiimbuunt, dele&u quis hallucinetura
Dæmone enim non ab innatis qualitatibus
ca efficacitatem fuam habent) quàm vt fit in
quo pacti conuenti fides eluceſcat , veritas
probetur, & conftantia. Addunt Matheola
Guilleræa, & loanna Alberta 6 cimeritium
Mazęlcij.
prid. Non. illum puluerem , etſi vulgo faciat morbum
Lect.1584. non lethalem , necandi tamen vim habere,
Sempetro. vbi primùm àveneficis vſurpatur, poft da
mótij.6.lol.cum'nefariæ illi militiç nomen. Tantam ſci
Neup.i586.
licet id koruywyerdu, ac primum rudimentu
habet prærogatiuam.Hoccertè non fine ali
qua admiratione eft , quod iftiuſmodi toxi
ca fortilegi non modò tegunt rerum ad fu.
gandos Dæmones comparatarum vſu , ac
minifterio ; ſed nec inter ipſas expiationes,
ac facrorum procurationes præbere abſti
?; , nent.Iacobera Equina 7 cum Petronijtribu ,
Sexeijs.id.
lis ſui filiæ ,çui amatorem inuidebat , proli
989.1887. 4
bidine nocere non poflet ( ab illa çnim ng
quam inferreținįuriam fibi diligenter ea cą ,
uebat )tandem aſpergillo luſtrali, quod iſti,
uſmodi puluere virulento infecerat , quafi
aliud agens in templo orantem inſperſit.
Quo facto ftatim grauiflimo morbo eftcor
, repta : quem & mors no mulcò pòſt eft con
plainville
ad aggas 17 ſecuta . A lexia Belhoria , 3 cum tota vicinia le
Sale Febre,vnahegle & a ad epulum , quod vir cqueftris
Darnya:
 1.

Darayelius dabat in filij dic initiali,eflot vos

Cata :eum contemtum non ferens, à baptif
mo recentem infantem ,non aduertentibus,
qui aſportabant,ciuſmodi venenato pulue
reafperfit ,ac nocauit. Acne minusexpedi
tus fit eius vfus,fi femper fit neceſſe in manu
promptum habere,ac deinde difpergere:ha
bent & virgås eo medicatas:vel etiávnguing
aut re quapiam alia perniciali illitas, guas
piùs geſtant per occafionem abigendi peco
ris: hisceu ioco fepè obuios feriút homines,
quos perditos volunt. tum etiam pecudes:
nec equidem irrito ,atqueinnoxio taétu : vc
teſtatum ſua confeffione reliquerunt Fran
ciſcus Fellxus 9 , Margareta Vvarnia 10 ,Ma
Mazelaito
theola Guillerza, & cuius modo memini 14.Cal. laws
lacobeta Equina.Nifi fi quis fortè ab corum 1584.
iniurijs turifume benignitate aliqua numi. 10 .
Roncæij
nis ſingulari. Neque enim illis infinita ſem . Calea.Dean
pereſt in omnes poteſtas : vti à Dæmone ſuo 1586.
non femel inaudiffe fe retulerunt lana Pangeij in
Granſandza,12 & Catharina Ruffa.13 Equi 1584
dem meminiAfinariam Nancéianam , cùm condzij
,
me queftore ad interrogata ex elogigs te menſe in
lio 15820
Mium refponderet,acde hoc præfertim ro
13.
garetur, indignabundam heceſſe locutam . Vellez ad
Quam benè agitur vobifcum , ô ludices, Moſellam
quòd nobis in vos nihil quicquam licet. 8587.
Nam nulli funt mortalium quos tan lu
benter infidijs noftris appetamus , qui fic
gentem noftram omnibus, pænis , ſuppli
cijſque
 DAEMONOLA TREIA E SAG.

cijſque proſequimini. Idem laquelina Xal

uetia 14.fponte,nec quoquam ej interroga
Burerij ad rione præeunte,recenſuit:Hæcpropter for.
Calend. çilegij, qua pridem laborabat, ſuſpicionem
Maias.isks. in vincula conie &ta,ac poftmodum ludicis
pronunciation'e ijs ſoluça fuerat: quòd fcili
cet filentio perținaci omnia quæſtionútor
menta ferendo ſuperaſſet.Hoc igitur fecum
ſzpius animo voluens , prius quieſcere non
poterat,quàm quæſtoré, qui ſeueritatem in
illam tantam adhibuerat,aliquo damno af
ficeret(eftenim hec fagarum colluuies , ſu .
pra qua dici queat , procliuis ad vindi&tam )
Dæmonem igiturluum obtundere no cel
ſabat, dum is eius odijexplendi aliquam ra
tionem & tutam , & facilem inueniret. Sed
is imbecillitatis ſuæ ſibi ça in re conſcius,prị
mùm quidem negotium ex alia,atq; alia dif.
culcafe trahere,& cauſas,ne
id faceret, fing
re. Verùm cùm Xalueria efflagitandi finem
non faceret , çandem pudens, ac dolens,
quòd contra quàmipfeapud çam no ſemel
prædicauerat , videret iamiam proditam
iri ſuam illam imbecillitatem , atqueim
poteqriam.Iſtą cçriè me mea Xaluetia ( in .
quit ) pellimè femper habuit illorum car.
nificum effrænata in vos fæuitia , pridem.
que , & fæpè de ca vindicanda fuit animus;
lcd omnes conatus mei ( yt ingenuè fa
icar)in nihilú recidêre : quòd illi in eius fing
præhdio ac tutcla , qui folusincgpiis mcis
obh .
 .
LIBER I. .

obfiftere poteft.Sed faxo, vttantam ſuam ra

biem in commune faltem luant : dum bac,
atque illac fata cultaq;, quarum poſlum ,cem .
peitate percello , ac procero . Huic eſt non
15 .
abfimile illud Nicolae Morelia 15,quæ recé Sarre's.com
ſuit Dæmonibus infitum ,atque inuftum er lend.Fe.
fe præcipuè corum odiú, qui leges exercent bruas. 158
in veneficos : fruſtra tamen ad yindi &am
quicquam aduerſus illos tentari, atque inci.
pi. Ecce vt Deus fartam , te & amque præſtac 1
au &toritatem ijs , quibus in terris ſuum der
mandauit imperium : quoque ob id diſerte
nominis fui prærogatiua, arque bonore im.
pertiuit,Deos vși ſe appellans 16. Nimirum 16 .

ýt fint sacrofan & i, ac neipfis quidem ſagarú Palipas

ob muneris,officijquę luicauſam ſortilegijs
violabiles. Imò nec Dæmonum ipſorum
præceptis,vel minimum obnoxij,eriamli ſu
am illis fidem antè labeilta aſperli obftrin
xerint. Nam hoc ſortilegis magiſtratus ſan
Atitatem præltare, tantiſper dumip co ſunt,
ve quieſcant ab alioquiimporçuniſſimis e
juſmodi Magiſtellorum ſuorum querelis ,at
que inſtigationibus,memorauit Deſiderius sandiodada
Financius 19.inquiens eum ,cui ſe addixerat, Juliassette
ldus pridie
toto tempore,quo magiſter municipijexçi
tit,à fe nó effe vifum : cú cæteroquim diligen
tiſtimum ad quamcumq; occaGonem moni.
torem antcà labuiſſet. Capeſſat igitur confi.
denter magiſtratus, quæ ſui ſunt officij,ag .
noſcato; ſe civocationi leruire, in quaDcum
B 5 propugs
 DAEMON OLATRITAL SAO.
propugnatorém palfionum , defenforeme
que fit femper habiturus. Simili fan & ita
2.Si
tis cauſa , atque occaſione Marcus referta . cum
i
pud Pfellum , Demonem ſuum in diebus
crucifixionis , ac refurre & ionis nihil info .
nuiffe, etiam Gid ab co obnixè contenderet .
Atque hæc venenorum tantùm , quæ ſorti .
legis adminiftrant Dæmones , fic innoxia to
tius
vis eft illis, quos modo dixi, iudicibus : Nam
G quæ præterea ſua manu legunt , ac miſ
cent ; dubium non eſt, quin ea omnes æquè Ver
jedant , inſitumque virus in quoſuis, pari
virtute cxcrát, ac diſtingant. Sortilegos ve 1
101
rò ſuas præter cà officinas habere refertilli
mas beftiolis, plantis,ac metallis , quæ natu : li
ll
ra præſenti aliquo veneno inftruxit , ipſa
experientia fæpius comprobauit Atqueco
800
adeò tam multis , varijfqùe , vt tot recen
SC
feri poffint, quot apud Homerum Agamc.
da cognouiffe dicitur : Η τόσαφάρμακα ειδη της
1
όσα τρέφει εoράα χθών .
Nam difciplina, & tyrocinium fub eodem
18.
spiad q. præceptore illiseſt, qui nihil eorum igno.
rat,quæ ad hominum perniciem valent. Sed
hæc ingremio nature latere malo , quàm mę
pomenclatore in cuiuſquam venire noti
riam . Quæ me eriam cauſa femper impu
lit , ve quoties ea in eorum quæſtionibus de
ſcripta reperirem , ompino inducenda cen .
ſerera : Saltem commonefacerem , addita à
regione istorie , vt ab a &tuario , dum is quz:
ftiones
 LIBER 1.

Aiones illas medio foro recitat, prætermit,

terentur. Sic enim ſuntin Lotharingia rerú
fapitalium iudicia, veimperitæ atqueadeò
armatz multitudinis ſuffragijs,cum ſumma
ditione, ac citra prouocationem in reum in
publico expofitum reddantur:ex Nanccia ,
nitamēduumuiratus ſententia , ad quem do
tota re prius referrioportuit.Atque vrinam
ne tam multis munc innotefcerent. Verùm 1

hocita morç hominum euenit , vt quæ clam

magis eſſe expedit ,ca in lucem audaciú pro
rumpant: Et eft iftiuſmodi rerum memoria
diuturnior,fæpèquoq; iucundior ,quam ca
rum, quæ ex vſu ſuntmortalium . Hocmo.
dò,cuogilla etiam , quibus Circe,&Medea to
xica fua contundebant , in Selençæ monte
multis poft ætatibus , cum admiratione viſa
ſcripfit Scholieſtes Theocrici. Quid verò, fi
ipſa venena , vel etiam corum conficiendo
rum artes , & præcepta , monumento ali ,
quo exarata reperiflent,fa & uros fuiſſe puta ,
mus , qui fic fola inſtrumenta in pretio ali
quo quaſı Epi& etificilem lucernam habue
runt.
INGVINE SVO MAGICO IMPVNI
Sagas manus, ſequeadeo istas illinere: quo tamen
ficuiuſquam veftem vel extremam attigerint, id il
lis cortiuuòmortiferum fit futuram ,fimodoladen 1,
di eft animus. Nam aliter eum cani a & um innoxiă
effe,atqueexperien imagia..
CAP.
 DAEMONOL ATRIIAB SAG.
CAP . III.
Nadioſiſſima eſt alia fpargendi venenira
IN tio,cum manus eo illitas, ceu demulcen . cuib
do fummis etiam veſtibus ad mouent:Nam
vix eft,vtcauendo effugere queas, quòd ha- km
beat'ea res fpecie beneuolétiæ potius , quàm Sitio
iniuriz.Ertamen præſentiflimum id elt cor
porivenenum ,veiipfa fæpè experientia ma
nifeſtum fecit .Quod vel ex eo maiorem ad .
mirationem habet, quia nuda manus impu fen
nè, ac fine vlla noxa imbibit , quod licvirusi
habet per conduplicata etiam veſtimenta pe
netrabile .Quòd enim dicas reperiri,qui pe
ftis veluti fomitem in alios tranſmittaor,ip
fi alioquin ab ea tuci, atque illæſiihoc non ha
bet eandem rationem . Nam eiufmodi Saga
rum contactus ( vt alibi dicetur ) ijs tantùm
Cap: 37. h
libris noxius eft, & lethalis , quos iniuria affectos
two
volunt : morbi autem peſtilentis contagio, all
etiam in eos manat, quos minimè velis . Qua
res meimpellit, vt credam kic Dæmpnisla
senti minifterio atque opera aliquid fieri,
quod non appareat,ſed intus tantum graſſe- o
tur : vn & ionemque illam exteriorem fym
bolum ſolum elle eius conſciencia , quam ad
tata nefarium facinus miſeri illi eius ductu
ac confilio afferunt. Siquidem experientia
deprehenfum habemus ,finç noxai illam &
gettari, & attre &ari à quouis poſſe , poſt
quam in vincula conie& i fortilcgi, focieta
tom Dzmonifuo renuntiauerunt ; vti vſu
ucni
 LIBER 1. ig
tienit, cum rcfertas ijs pixides inter lecto .
jum , quibus carum perquirendarum cura
demandata eſt ;manus agnoſcút. Quod non
ita pridem Freſſenij ( qui pagus eſt in Ger.
mania ditionis Lotharingicæ )cuenit. Cùm
enim ibi Maria Alberta 2 , & Catharina Præ- .Non sepe
üotia 3, iam iam veneficij damnandæ roga- temb.asia
rentur , mala ſua vénena , ſi quæ fortè domi
reliquiſſent,indicare: ne cuiillisvita defun.
& is,fraudi eſle pollent :idý ftatim feciffent: liſdem die
allatæ ſunt : perquiſitoribus olla duæ fiAi. & loce.
les , in quibus ineſſet bitumen luteis, albiſ “;
guttis intermixtú, ac metalli micis variè luci
dú. Quod & ibide Keluers Otilla 4,Yzarts
Anguels, ac pleræq; fagæ multis alijs in lo
cis faftitafle reperiuntur. Porrò ne quis pu
1. Idus Ar
tęt ea fic illas iudicare , dum quæſtorib. ſuis codu.
placere ftudent,ac quæ in alios,eofq; nonil :
jaudatos familiæ vfus vnguenta aliquando ,. Idus cief
comparauerunt, ea pro iftiufmodi malis ve dem meira
nenis illos aftutè oftendere ; non ita res eft,
multags concurrunt, quæ nihil hic fingi,aut
fimulari manifeftè arguunt. Nam primum ,
si in ignem mitrantur,fulgorem ,ſtrepitum ,
nidoremque edunt,atque emittunt,qualem
Bulla res alia edere, atque emittere queat V:
ti obferuatam reliquit lana Michaelia 6. Tú
viſæ , quæ ftatim ac ſe eis illinendiac perfri. Tadroseto
candi poteftatem à Iudice accepiſent, mo- lua isou .
mento ſurſum efferrentur,ac dilparerent:v.
ade Pamphile fua rocitatLucius7 : quz , in
quit
 DAEMONOL ATRILAI SAO.
quit indidem in ſe ingeſto tali vnguine, ia na
Apud Apua fưi periclitabunda paulatim terrareſultauit
Jeum lib .2. ac mox in altum fublimata forinfecus to
de Afin .
tis alis euolauit. Et omnio de vnguinis i
ftiusMagici vfu, facultate, ac viribus conue
niút quoquot ha&enus etiam diuerfi, ſuper
ea re ſunt interrogati ſortilegi. Imo & colo
rem etiam ſtudiosè delignant, quo fides ma
gisfit non eſſe fomnium , fed rem oculis ipfis
ritdomini viſam ,ac perceptam lòanna Gallza 8. refere
ei s.Idus præbitum fibià Dæmone quercinis frondi.
Decembe bus obuolutü ,fuifleg; albidicoloris : feetit
1986.
eo vt plerumque delibutas manus habuiſſe,
ne ad vilam occafionem deeffet nocendi ma
teria , atque inſtrumetitum .Alexix Drigex
Haracoriz 9 , confentienseſt huic oratio , niſi coloreait
dtls No.illi fuiffe fubruffum : eòque, cum impellen ,
temb. 1886.
ce Dæmone maritum vnà concumbentem ,
acfomnum capientem illeuiffet, non multò
poſt in ſumma miſeria, ac membrorum con
fictatione deceffiffe.

DEMONES SVIS, CVN PRIMUM

cos adoriuntur, pëcunias conferre, qua eft fublatis
praftigis,fimus,tefte,folia, alieque id genus quiſ
quilia effe reperiantur. Cur vetas largirinequeant
cùmtamen eorum ,qui terta abditi latent , thifax
M
torumcuftodes ,afferudioresg; effe dicantur.
CAP. III .
Irumi ,cùm credatur Dämones ma
ximos quoſq; thefauros , qui defoſli,
Mein
terem
 LIBÉR 1.

AC réconditi latent, aſſeruare,atq; in potefta Greg Cerita

re ſua habere; tamen nihil vnquam illorum aus in addi
depromere poffe, quo tam fæpè jactatá apud cionibusad
Zonaram in
fuos munificentiam , liberalitatem ,rc velmi vita Anelles
nimùm comprobent: Autfi quid ceriè de- sj Divori.
promunt,ac verè oftentant ,non hocagunt,
quo eius fruendi poteftatem vllam faciant:
ſed magis ,vetali veluti efca illectos,ludifica
toſq; homines perdant,acad exitum , interi.
tumqùe adducant : vei Norimbergenſi cui
dáaccidiffeAnno M.D.XXX. narrauit Me
Janchton in progymnafmatis Phyficis 2. Ei Lilin
Dæmon , inquit,locum indicauerat, vbiche
faurum ingentem pridem obrutum elle aie .
bat. Hunc igitur gazis inhians ille propere
aperit.Oftendit ſe primùm foroix, ac fub co
capla ab excubante nigro cane aſſeruata : qui
dum rapturus fornice penitùsſubit, eius rui
na momento oppreſſus interijt . Quo viſo
qui eius incoepei fpectator,ac teltis fuerat er
eius familiaribus quidam tanti periculi mo
tu confternatus aufugit, acrem omnem fr
cuti eamipfe viderat , in vulgus diffemina
opum partici
uit. En , vt præſentium etiam
pem illum Dæmon facere noluit, quem tas
men earum ſpe certa , atque indubitata la .
cauerat . Quæ aliorum etiam Dæmo
num pridem fraus fuit, & malitia , quemado
modum ſæpiſlime experientia eſt compro
batum.Et certè id parſimonia, ac retinendæ
rei , cuius, alioqui nihil indigent, ftudio ab
disfre
 DAEMONOLATREIAB SAO.
eis fieri,ftultum ſitcredere. ſed potius ficers
se hominibus immenſa Dei bonitae,ac pro
uidentia conſultum ,nefiveras illi largirena
turopes,nulliusiam tuta eſſet å tantis illece .
bris integritas : femelqùe conparatæ ad om
1 nem nequitiam , flagitiumq;materiam ſup
peditarent : vti Thales 3. dicitillas papparete
In librode 5 xaxiavixeip jauçso . Ergo ( vt inquit Pſel
collationi- lus 4 ,) nihil eorum , quæ promittunt, ex ſe
rum & vita tradere poffunt : fed viſu tantùm quædam
baris. inania fuis cultoribus afferunt, varia pror

In cap.cur ſus, & inſtabilia. Sennel Armentaria s,acce

Demones pta dono à Dæmone,vtſibi videbatur, pecu
timcant mi
aas. nia ,geftiens domum properè redijt, eam vt
s. 1 numeraret : Sed excuffo facco pibil nilite
Daſz prid . ftas, ac carbones reperit. Catharina Meten
CalOctob.
1986 . fis 6, Succerdam : ClaudiaMorelia 7 , Bene
6.
di& us Drigæus 8 , Dominica Petronina 9 ,
NOR:NO., acpleriquealij,arborum folia. loannaà Ban
temb. 1586. no 10; cum nummum aureum charta conuo
Serrc.3.Non lutum in via reperiffet,vti Dæmon euentu
Decēb.1586. rum prædixerat, atque cum marito cupide
oftentaret : aduertit tandem non fine pudo
Harucuria
1.Cal.lanu re, pro aurc nactam ſe calculum ferrugineu
1586. qui etiá contactu primo facilè in frufta dif
filiret. Vna Catharina Ruffa 11 , inter omnes
Yangæij13.
Cal.Nopēb. quorum queſtiones capitales in manus meas
venére agnoſcit , numinos tres fe femel line
fraude ab co recepiſſe.
NON SATIS ESSE DAEMONIBVS
diferia verborum ftipulatione obligalos , nexoſ
bensines
 LIBER 1.
bomines habere :fed illis preteres notas unguibus Menerit:&
fuis infcribere, qui feruitutem in quam abduxe- Non.Iuliad.
Tunt;perpetud teftentur.Qua ſapitis corporisparte 1585.
fiat infiriptio :vigſenfu peritus illamörbent, ac Vellezad
Moſellana
deftituant. s. Calen-AK
CA P. V..
V.

Ominorü in ſeruos importuna mula

D ris modis olim fuiffe fertur crudelitas
ki & fæuitia : ſed in hoc maximè intolerabilis,
quod notis eos compungendos curabant, vt
haberent quod fugam ,li in quam ſe forte da
tent , comitaretur , ac deprehetifioni ma
gis obnoxios redderet. His adeò bàrbara ,
atque inhumanæ feruitutis veluti teſſeris
inultos , ac inſignitos etiamnum hodie ha
bet Diabolus, quos recens fibi addixit , pre
cipueqùe ( aiunt nonnulli ) ea in parte core
poris, quæ à ſacrorum Antiſtite in die cu
iuſque initialichriſmate fuit delibuta: vtifu
tes abadi pecoris figna,ſuisimpreſlis immu
tare folent : Quæ ratio ficuti parum proba.
bilis mihi videtur (nam & ca quæ Antiſtesni
hilattigit, ſæpius vnguibus fuis fædant, atq;
inquinant,quemadmodum pòft dicetur ) i.
ta non facilè eorú ſententiæ accefferim , qui
negant abolendis baptiſmi monumentis,
notas eiuſmodi quaſi contrarium fymbo
lum adhiberi : fruftra enim ( inquiunt) ex
pungi è corpore is character tentatur, quipe
nitus hæret in anima : cùm eadem ratione ſu
B perfluum
 18 DAEMONOL ATRBIAE Sac .

Dlamuille. perfuú dici poffit in baptiſmo aquácorpos

17. Calend . rifuperinijcere, qua tamen animi lues inter
Febru . 1587. rior eluidenotatur.Certè vt vt res fit iam ni
2.
Serrx.3.No : hil ea dubitationis habere poteft :poft quàm
Das Decēb. non modo, qui cam ſuo damno expérti ſunt
1386. diuerſi diuerſis locis, atq; temporibus eam
Yangæij Ir. dem referunt : ſed etiam ijs indicijs cópro
Calen. De bant, quæ fint oculis manifefta,dum veftigia
cemb. 1584. oftendunt: & rei nouitate prodigioſa', cum
Blamuille. fine doloris vllo ſenſu , vulnus ea parte, quæ
sjasCal.Mar- fic vngue Dæmonis eft exarara, penitiſfimè
S.
S. admittunt. Alexia Belhoria 1 , Nicolæa Mo
Mazilæij s. relia 2. & Ioanna Gerardina 3 , concorditer
Idus No.
ucmb . 1584. declarauerunt,ſe illud perfidiæ ſuæ Symbo
6. lum in ſumma Fronte inuſtum habere.Qui
Charmelj. rina Xallæa 4, in occipite : Claudia Felliças,
S. Cal. De
cemb.1884.g in peétore ,& à tergo : Dominica Euræa 6,in
7.
Leherij s . coxa :lana Nigra 7,in dextro : laquelina Xat
Calend. uelta 8 , in finiftro humero : Atque ciufmodi
April 1588. veſtigia illo ipſo, quo à fide defecerunt,temy
} Buxerij.ad poris momento , ſibi à Dæmone infcripta
quercum 3. fuiſle. Porrò eius rei fidem præterea facere
Maij,1988. ipfas cicatrices in leue callá obdu &as , fi quis
parum iftis credulus periculum facere ve
fit.Et quod magis mirum videri pofht,totus
ifle locus ita exanguis eſt,ac fenfá labefacta
tus, vt ne admiffa quidem acus altiffimè aut
1 dolorem faciat,aut ſanguinis minimum eli
ciat, Idý; ita iam procomperto habent rerú
capitalium vindices, vt inde quæftionis ac
tormentorum fæpe initium faciant. Quòd
 L I B Ë R I.

bon & ita pridem Spinalijre fuit iam proba

tum.Nam cùm Iſabella Pardæa 9,ibiob ſor
tilegijcrimen comprehenſa, vrbis præfecto PridieNes
partem corporis fic à Dæmone inſcriptá in- 1588.
dicale,ſubiſt ei in animum, experiri , verùm
De id effet,quod de eiuſmodiſtupore fereba
tur.Ergo iuflit in eam aciculam penitiflimè
infigi,atq; inculcari
. Quod cú in ſatis magna
hominú frequentia eſſet fa & um , & incruen
tum omnino vulnus apparuit, & nullú ſaga
doloris,vel minimi indicium afpicientib.de
1
dit. Rurſus Brindulj , Ibi Claudia Bogarta
to.tormentis ia exhibenda , ad cuté, vt moris
eſt,deroſa fuerat,ob idq; cicatricem nudam 3.-Calérida
in ſummafrontc oftendebat.Suſpicatusigi- Nouertibi
tur Quæſtorquod verè erat,fcilicet impref= "59º.
fià Dæmone vnguis veftigium ,quod ante ca
pillistegeretur , in idiubet aciculă altiſſimè
infigi: Quod cùm eſſet fa &tum ,necilla dolos
tis vllo fenfu affici ,nec vulnus vel tantillum
cruore manare viſum eft. Perftitit tamen yea
tum negare , acdicere eumolim ex iactu la
pidis tot porém eſſe obductum . Sed poſt
modum tormentis admota, non tantùm ag
nouit id fibi à Dämone infli&tum fuiffe : fed
& plurima alia , quæ indigniflimè ab eo pal
la fuerat enumerauit. NouiſGmè 11. & EC
fæij, qui pagus ab hac vrbe miliario abeſt, Caleni.ta
lias, isgio
cùm hoc loci Dynaſta præſens in Mugeta
ſortilegij rea liétorem periclitari iuſliilet,
ac is illam idcirco nudam ftatuiflet , in
ueftiga.
 DAEMONOLATRILAE SAG.

ueſtigaturus ficubi teſſeram illam reperiree

tandem in finiftro femine macula verruca
inftar apparuit, in quá cùm ferrum , vel quan
tum poterat,adegiffet,necà Mugeta vocem ,
nec ab ipfo vulnere fanguinis guttam vllam
clicere, atque exprimere potuit : cùm rurſus
locum maculæ proximum leuiter etiam
vulneraflet, ingentem ea ex dolore clamo
rem edidit , largus cruor feſe indé effudit.
Quæ autem tanti ftuporis caufa effe queat,
non admodum anxiè erit ei quærendum ,
qui ipſe ſecum reputauerit, quemadmodum
nihil vnquam homini à Dæmone nih mor
tiferam ,atque exitiale accidere poflit. Nam
equidem longe å vero aberrare mihi vi
dentur , qui fic à naturalibus caufis eius rei
rationem arceſľunt. Corpora quæ fibi Dx
mones excitant,plufquam glaciali rigere fri
gore. Vulgo autem ea orbari ſenſu , atque
obftupefcere, quibus extreme frigida ada
mouentur , vel circunfunduntur : vti hye.
me ſumma torpere, languereqùe magis ſo
lemus : & ætate iam affe &ta, quæ mortis ve
futi rudimentum quoddam eſt ( ſunt au
tem mortui adeò inſigniter frigidi) inquit
Plutarchus ( 12.vt aciem nouaculę fi quis ten
lat. Aqua. tet admouere, propter incomparabilem ri
an ignis lit gorem obrundat) ( enſus omnes ſint tardio
res,atque hebetiores.
--fed enimgelidus tardantefene&ta,
Sanguis babet,frigentg effæta in corpore vives. 13 .
Et
 LIBER 1. 21.

Et in ipfis quoque animantium corporibus, virgilas

quæ partes minimum caloris habent , ſenſu neid.
minus pollent: qualia ſuntpili,ofia,dentes,
aliaque id genus , quæ ( vt inquit apud Ma.
crobium Diſarius 14 ,) effe & uianimæ ſen
fum miniſtrantis ſunt penetrabilia. Nam ta. Lib.7 .Satus
lis vrique cenferi nequit , qui membrisani. cap.9.
malium vnà cum vulnere ſtupor à Dæmonſ
bus infigitur. Primùm ,quod fi quis manum
admoueat,nihiliple tacu diftinguat,aut vl.
la qualitate immutatum reperiat. Deinde,
quod caufis quç in ſe efficientiam naturalem
cohibent,fublatis ,maximeqùe,6 quæ extrin
fecus accedunt , effe & us quoque ceſſareo .
porteat, At ſiceft is, de quo loquimur, Dæ .
monum contactus,yt inducta ab eo ſenſus a
lienatio ſemper duret ; quoque longius a
ſua cauſa abeſt, eo magis conualeſcat. Tum
fagarum manus ad eandem perniciem à Deo
monibus inftru & u , fæpè tepentes funt, &
eiuſmodi rigoris expertes : apprehenſa ta
men intermedijs etiam veſtibus membra ,
perpetuo hoctorporedebilitant, vti expe
rientia ipfa non femel comprobauit.Deniq;
defloratæ , ac delibatæ tantum cutis vitium
( ve chirurgorum verbis vtar ) in ſola cu.
te , niſi quid aliud eft, conſiſtit , nec alțius
progreditur.Leuiſlimaautem eiuſmodi la
ceratione,quicquid ſubeſt ,vel quantam lon
giſſima acicula penetrare poteſt , ſenſu or
batur , atque exhauritur. Omnino igitur
B 3 caufam
 DAEMONOL ATREI AE SAG.
cauſam aliunde eſſe oportet , quam ab eiuf
modi frigore:quantumuis duro ,atque acer
bo. Cuiusgeneris etiá illud effe puto ,quod
Meteorologi quidā , percuſſa, afHatáue ful.
mine animalium membra,perpetuým exan
guia , actorpida fieri produnt. Nam fulmi
nis contra ignea natura eſt, multorumq; id
fæpè incendiorum caufa extitit, quemadmo
Lib.1.64.21 dum pluribus oftendit Seneca 15, in quæftio
nibus naturalibus . Hoc igitur quod iaming
bis di& um eſt, identidem inculcare conue.
nit : in fatana nocendi, perpendique vim oc
cultam effe , ac nullis naturæ legibus altri
&am : otioſeqùe illos agere , qui quæ is fa
cit , accertam aliquam naturæ rationem ex
quirunt : quafi non illi lit potius perpe
tuum cum natura dillidium , ac contentio.
Etid quidem ab hoc vno exemplo ( quod
ſuperioribus quali corollarium accedet ) fi
dem vel locupletiſſimam fibi vendicare po.
teſt , quod nunc nuper, dum in Sanmarda
no noſtro ruſtico , à mulieris , quæ tum
forte fortilegij comperta fuerat , marita
inaudiui . Pridem quidem fe eam de mala
aliqua arte ſufpe &tam habuiffe, velindema
ximè , quod fingulis , quæ Vencris diem
proximè antecelliffent,nodibus,cùm accu
baret,glaciei įnſtar rigentem ſemper fenfif
ſet. Id enim tempus ferè eft in Lotharin
gia ( vti à nobis paulò antè di& um eft , quo
{age dimiſſoconuençu , Magiftellis tuis di
gredi
 LIBER 1.

gredi folent. ) Nam & eiuſmodi rigorem ex

illorum recenticontractu eas contrahere,ac
aliquantifper retincre poffe non eſt vrique
diđu incredibilc,atqueabſurdum .Qua au
tem ratione alia, quàm quæ modò di&ta eft
haud facile eft conie & ari.

P AE M O N E S CVM HOMINIBVS
concumbere:fed frigido,iniucundo , irrito, atque
eff@ to Cote : matrimoniaqùe nihilominus fre
fingere: atque affe.
quentare : Zelotypiam etiam
mulare.
c A P. V.

Blurdum eſt ( inquit Plutarchus in

Numa, .contra receptam .
ijs lententiá diſputans) credere Dæmones
humana forma, ac venuſtate captos , libidi
nofæ voluptatis vlla en cum homine conſue .
tudinem habere. Omnino enim natura cos
Atimulosadhibuit ad fobolem , propagatio
nem qùe cuius nihil indigent Dæmones , vt
qui certo , ſtabilique numero ab initio Gint
1.
creati ,, Tum ad hominis tam admirabilem Lactantias
fabricam ,nulla ut fuccedat, concurrere pe- lib.1 defal.
celle eſt. Primùm enim effe conuenit ſpecie ſa relig.
Cap.8.
τα σύνερξιν και συζυγίαν , gut nulla effe poteft
Dæmonicum homine : adeò natura inter ſe
dillidentmortale, immortale : corporeum ,
incorporeu :ſenſus particeps,ſenſusexpers:
& fi quæ ſunt magis pugnantia, atque cotra
sia. Quæ quomodo inter fe iungi , ac copu
B 4 lari
 DARMONOL ATREI AR SAG .

Jari qucant , non video, tantùm abeft ve in

de oriri quicquam poſſe putem perfe& um ,
atque abfolutum . Siquidem proportionem
femper aliquam eſſe oportet cius, quad agiç
ad id, quod patitur , extremaqùe medio ali.
quo coniungi, vt inde effe &tus aliquis conſe
quatur.Deniqueh ſimile à fimili generatur,
quale id , quæſo iam effe poterit, quod ex tá
diuerfis, diſfimilibuſque naturis coaleſcet,
atqucorietur ? At dices,fcio ,Demones,cùm
fe ad id opificium comparant : in corpus a
liquod indui, quod abijs velut animarum
humani ſpeciem , vim , ac naturam habeaç
( liquidem homo ſpiritu , & corpore conti
nçtur), Eſto corporçaliquo ſe induant,nam
in co tecum mihiconuenire libet : puto iờ
vel hominis defun & i cadauer erit , vel ex
concretis, denſatiſque vaporibus molesali.
qua.Nam his ferè duobusmodis iflosſe.no ,
bis videndos,exhibere,memini me alibi di
cere . Quid obſecro abſurdius,incredibiliuf
que dici,aut fingi poteft, quàm quod vitæa
nimalis ſit expers, id ad eam alteri impertie
dam yim , ac facultatem aliquam habere
Nam certè fecundum naturam , cuius pro
pria eſt hæc molitio , niſi viuentis genitale
nullum femen efle poteft : quicquid Petrus
Paludanus, & Martinus Arelatenfis dixerint
Dæmones , cùm ad eam rem ſe parant, è mor
tuorum hominum cadaueribus femen ve
luti emulgere. Nam tam șidiculum çit hoc
quam
 LIBER I.

quàm quòd prouerbio vſurpatur: Ab aſino

mortuo crepitum.dam fi ex denſatis, coali
riſque yaporibus, quod Diuo Baſilio 2. alijf
gue multis placuit,nihilo certè felicius pro inio :Efaia
cedet negotium , nec eritręs ea fa & u , quàm
quæ modo di&a eſt, procliuior. Nam fi fola
ignea natura, (vt ait Cicero ) 3. vim habet in
2. Lib, do
fe vitalem per omnem mundum pertinen nat. Deos .
tem , fine qua nulla fit procreandi facultas,
nullagignendi caufa :li,vt inquitPlutarchus
4 nulla eft ratio , ob quam patriæ, & afpera
montium faxa facunditatis damnentur , in lib. Aqus
an ignis dis
quam qnodigiis in totum nihil habent ,aut vtilios.
li quid habét, id oppido quàm exiguum eft:
quæ quæſo vitæ ſemina, quæ naſcendi prin
cipia ab çiufmodi nebuloſo parente expe..
standa ſunţ, quiipſe nullo editus patre ni
hil in ſe habet caloris , quod generando in .
fundat, ac communicet.Nam & certè hoco
mnes yno pre loquuntur ,quę Dæmoni cor
poris ſui copiam faciunt,Sagæ ( faciút autem
omnes vbi ſe illi addixerunt, eftq; hoc quaſe
primum pignus iniți cum illo federis) ſe il
Jius femine, li quod effundit , in tantum frie
gido contaminari,vt co admiſſo totæ ftatim
horrore diffiliant.Marciapud Pſellums ea
In libro de
dem oratio eft, Si quod ( inquit ) excremen- Dæmonib.
tum ſentiuntur emittere, id vricorpus ynde
manat , fic calore eſt deſtitutum , vt eo nihil
ad procreationem æquè in habile , ineptum
que eſſe poſlir . Cuirei & ipſa aſtipulatur ex
B 5 perien
 DAEMONO LATRET A'L S'AG ,
perientia , nc hic per omnia rationum moa
menta decurram , quæ vulgò in hancfenten
tiam afferri folent.Refert Alexãder ab Ale
xandro, 6 audiſſe ſe à quodam familiariſuo,
Lib.2. Gei illi amici paulò antè defun &ti imaginé ( cre
fap.9. dibile eft eam fuiſſe illudentis Dæmonis ſpc
&rum aliquod ſummo pallore, ac macie ad
ſe acceffiffe , ac conatum eſſe vnà fe cum illo
in le&o collocare : fed cùm contra luctando
id facere fuiſſet impedirus , pedem tamen
intuliſſe vfque adeò gelidum , ac rigencem ,
vt nulla glacies illius
frigori comparari pof
ſet. Refert & alicubi Cardanus non abfimi
ſem huic narrationem de quodá æqualiſuo,
qui in cubiculo , quod pridem erat Demonú
occurfationibus infame, noctu decumbens
frigidæ manuspalpum ſenſiſſet. Ad domc
7. ſtica redeo. Ponſetz Eſſelina Leherij, 7 ob
Pridie No
ſortilegium damnatæ ,conſentanea eft fupe
aas április
rioribus agnitio : Dæmonis ſui manú , li quan
do ( vt amatores ſolent ) in finum immitte
ret,ſemper ſenſifſe marmoris inftar duram,
ac rigentem . Addunt & Auerroës , Alber
tus , complureſýue alij prodigiofæ iſtiuſ,
modi generationis modum tertium fùpe.
rioribus duobus fortè credibiliorcm , ac
probabiliore. Demones ſcilicet id ſemen in
cubos immittere, quod ante ſuccubi excepo
runt :qui modus re &tè ex eo defendi poflit,
quod breui tantú intermiſſę patrationis mo
mento à naturali , & conſueto hominum di.
ftet.
 L I B E R I.
itet.Cui etiã vitio facilè occurrant ea , quàm
maximam habent Dæmones in rebus con
feruandis , ac ab interitu fuo defendendis,
dexteritate Hicigitur fiae vir incubet , fiue
ſuccubet fæmina, liberum in vtroque natu
ræ debet effe officium , nihilque omnino in
tercedere quod id vel minimum moretur,
atque impediat,Si pudor,metus,horror,fen
ſusque aliquis acrior ingruit ; illicet ad irri
tum redeunt omnia è lumbis,effætaq; pror
fus fit natura.Obidque etiam fæpè ipfa fibi
amoris proxenetas , libidinisque fomenta
adhibet , quibus veluti calcaribus ad rei
Venereæ patrationem concitetur . At hoc
qui nobis iftos concubitus , fuccubitusque
Dæmonum memorant, vno ore loquuntur
omnes ,nihil ijs frigidius,ingratiusque quico
quam fingi, aut dici poffe . Petronius Ar
&.
mentarius, 8 membra Gbiomnia ftatim, at
que Abrahelem fuam comple&tebatur , di-Dalhemij.
riguiffe. Hennezelius, 9 qual in frigida op
pletam ſpecum immififlet , re imperfecta Vergauilla.
Scuatzebourg ſuam ( erant verò hæc fuccu- lio 1986.
barum nomina ) reliquiſſe ſe prodiderunte
Sagæ quoque omnes perhibent, fic Dæmo
nibus ſuis comparata effe , quæ putantur
virilia, vt fine ſenſu maximo doloris pre va
ftitate , rigoregue nimio admitti non poſ.
fint. Alexia Drigæa 10 recenſuit Dæmoni 10 .
Haracutin
ſuo penem ,cùm furrigebat tantú ſemp er ex 4. Idus Noy
fitiffe ,quanciellent ſubicęs focarij, quostum isso .
forte
 28 DEMONOL ATRBI AE SAG ,

forte præſentes digito demonſtrabat: ſcro

to ,accoleis nullisinde pendentibus . Claus
dia Fellæa,ip.expertam eſſe ſe fæpius inſtar
Mazilæij s. fufi in tantam vaſtitatem turgentis , ve ſine
Idus Noue, magno dolore contineri à quantumuis ca
3584
pace muliere non poſſet. Cuiaftipulatur &
12. illud Nicolææ Moreliæ 12 conquerentis fi
Serræ 14. bi,quoties à tam miſero concubitu diſcede
Calen.Feb
3587 bat,decumbendum perinde fuiffe , ac fidiu
cina aliqua , ac vehementi exagitatione fuif.
fet debilitata . Retulit & DidațiaMiremon
13. tana,13 ſe, licef virum multos iam annos par
Prancij pri.fa efler,tamen tam yaſto,turgidoque Dæmo
Augu.3585. nis fui inguine extenſam lemper fuiſſe , vp
fubftrata lintea largo cruore perfunderet,
Etcommunis fere eft omniú querela , per
inuitas ſe à Dæmone ſuo comprimi , non
prodeffe tamen quod obluctantur. Vnde
puto , fatis clarum manifeftumque eft tali
concubitu necirritari,nec elicivllum ſemen

poffe.Quod tamen nemo neſcit,veluti fym

bolum ad procreationem conferri oporte
re . Sed eſto , poſfit aliquis interadeò frigi
dos, inamạnosque complexus deſpumare
in libidinem.Sit hinc vir, illinc fæmina ve
luti ad manum . Ex vno ad alterum magna
celeritate , acdeſultorum in modum tran ..
featur. Quæ in hac moratam pufiMa inter
cedere poteſt, quę tantę reimolitionem ,ex
clufis , qui comitantur,ſpiritibus non impe
diat?Irrituseft ad generationem coitus, in
quiunt
 LIBER I.
quiunt Phyſici, fiad locos caulis non penca
trat,ac pertinet : vnà enim fpiritus excerni
oportet, nec in via diffundi, ac diſlipari. Si
quidem re & tè Zeno 14 ſperma dixit eſſe mi- 14
xturam , ex omnibus animæ viribus reuul. tarch in li.
fam : quod nifi perpetuis , ac dire & is ad eof- Decohib. 4
iracundino,
dem lợcos arteriæ meatibus integrum , va
Jenſque peruenire nequit. Ob idque puden
dum maximè in coitionibus interitum eſſe
oportere dixit Galenus, is vt quam longiſſi 13:
mè femen feratur. Quamuis enim foecundú Lib .devle
partium ile
fit, fi tamen proculvibrarinon poteft , ve ijs
éuenit, qui úto omoddioinominantur ad pro
creationem , generationemque omninò elt
inhabile. Et vt hæcita ſint omnia , vti autu . 1
mant , hic tamen faciant neceſſe eſt Deum
prodigiofarum iftiufmodi libidinum admi
niftrum ,acovjevntlåv. Nam fi aliud nihil ad
generationem conferre poffunt Dæmones,
quàm quod homines ipſi conferre folent,
videlicet genitale femen , vnde animalis fa
cultas,ceu ex traduce, propagatur:ad abſolu
tionem autem , perfe & ionemque humanæ
illius fabricæ accedere oporteat , & rationis
participem animam conſequenscertè eft, vt
aur imperfe & um opus, nec abſolutum re
linquatur:aut Deus ipfe ei inchoato manum
vltimam addere,ac veluti coronidem impo
nere habeat neceffe.Nam certè ( inquit Ari 16 .
ftoteles 16 ) mens extrinſecus accedit, & di- 11.Lib.de
uina eſt,nec ex ipſa ſeminum natura oritur. terito.
Et Se
 30 DAEMONOLA TREŤAE SAGI

17. Et Seneca, 17 fi propriam mentis originem

In li.decon alpexeris , non eft ex terreno,& graui concre
solatione ta corpore;fed ex illo cæleſti ſpiritu deſcen
odAlbinang
Cap.6 . dit. lamblicus 18 etiam ex AÉgyptiorum ,
18. Aſſyriorumque Thcologia , refert hominis
De My& . materiam , ex humano coitu optimècoapta .
Ægypt.
19 . ri : à caufa verò fuperiori, vniuerfalique ad
p.Augu. in hiberi formam . Et probata eſt à pijs omni
qu.vet
& noui teft. bus 19 fententia , animas rationis participes
polt (enten diuinitus tunc nouas creari ; & corporibus
riam Rabi- inferi,cùm membra formam ſuam , ac figu
vorum Da.
uid Kimchi ramiam ſunt confecuta : fcilicet circiter qua
in Zachar dragefimum quintum 20 à conceptione
Agyptij diem.Inſpirauitcait Moſes 21) in faciem eius
fpiraculum vitæ :id eft(vtinterpretatur lo
Hipocr. in fephus 22 )ſpiritum immiſit in hominem ,ex
tura fætus fermentata humo ante à ſe informatum :Ne
21. que equidem ,vt is ad pofteros,ceu ex ſcatu
Genes.1. rigine ſolent riuuli, perpetua ſerie demana
Lib. 1. Ap. ret. Quod quidam non pænitendæ erudi
tiquit. 14. tionis vir,fortè hac de re cum eo ſermones
daicarum
Bap 1 . cóferenti mihi perſuadere copatuseſt, ex il
lis quæ præcedunt, verbis: CRESCITE ,
ET MULTIPLICAMINI . Nam
ifta animorum exanimis propagatio , neu
tiquam ipſorum , quæ tamen certa indubi
tataque eft,immortalitati conuenire poteſt:
quòd quicquid ab alio principium ,caufam
apud Iofe. que haberid ſuum etiam finem , exitumque
Libri
bel ai. aliquando fithabiturum .Longè fapientius
lo ladve
cap. * Elæi, 23 qui animos ex æthere ſubtiliflimo
İn Gorg
 " "; L IB ER 1.

in corpora , ceu carceres illecebra quadami

naturali tra &tos commcare dixerunt . Et
certè in hoc eorum fententia præualere de
bet , vt qui à prima ætate libris ſacris, pro
phetarumque effatis affiduè incumbentes
Moſaicæ hiftorięſenſum ,longè alijs melius
callere potuerunt : Quibus quoque in hoc
non affentiri pudor nobis fit maximus , qui
habuerint alieniffimos , etiam ab omni veri
Dei cultu homines fuæ fententiæ aſtipula
tores.E quibus iam audiamus Porphyrium ,
24 pertinaciffimum etiam hoſtem Chriſtia . 14 .
ni nominis de care loquentem.Certa eft, in- Inli. de atlik
quit,Effæorum religioni , Philoſophiæque Antique
deditiflimorum hominum fententia , ani
masimmortales exiftere , atque ab ærhere
tenuiſſimo defcendentes corporibus appli
cari póum, id eft ,impetu , & inftin & u naturalſ
tractas ad corpora . Quæ quidem non re
cenfentis tantùm :ſed probantis , laudantif
que aliorum placita , ac decreta oratio eft.
Proclus 25 quoque, qui poft Porphyrium 25 .
fecundus contra Chriſtianos ſuis Epichere- la lib.de
matis adeò infeftè latrauit; iſtam animorum more
in humana corpora è ſuperis locis migratio
nem , ex eaque adeò infignem in alias con
ditiones mutationem ira deſcribit. Defccn ,
ſus anime in corpus ſeiunxit quidem illam à
diuinis animis à quibusintelligétia potefta
te, ac puritate implebatur : coniunxit verè
generationi,naturæ , materialibuſque rebus,
à quis
 DAEMONÓLATRÉT AE SA .

à quibus obliuione,errore , & ignorantia eft

imbuta. Vndeapparetmentem diuinitùsac
cedere,non parentů ſemine infundi,accom
muniçari . Quæ & Ariftotelis 26 do&rina
Lib.1.de 2. fuit,dum inquitmentem fubftantiam quan
nima Cap. dam eſſe, quš aliundeaduenire videtur,ac
non interire,id eft ( vt exampliorib. La & an
tijverbis magis apertum reddam :) quæ ſen .
tienti tantiſper dum ipſa viuit,atque alitur,
coniuncta eſt: Sic enim is libro feptimo de
Inſtitutione diuina aduerſus ģences loqui.
tur:Non idem mens eft , & anima. Ex quo
igitur temporefpirandi facultatem accepit
id eft ,vtego interpretor, animali facultati
adiuncta eft , cum eadem vſque ad vltimum
durat; doñec émiſſa corporis clauftro , ad
fuam ſedem reuolet . At huius argumenti
pondus eleuet forſan aliquis,inquies ex ſtu
pris,inceftibus,adulterijs, nefandiſque alijs
amoribus nafci infantes. Neque tamen hoc
cuiquam abſurdum videri , quòd Deus illis
vti alijs , qui ex legitimis nuptijs eduntur,
mentem diuinitusinfundat : aut Deum id
circo iſtiuſmodi flagitiorum ,libidinumque
comitem ,atque adminiſtrum inclamare . Et
certè multum intereft,ferueturne is , quem
Deus conftituit ab initio ,naturæ ordo ,& fe.
ries:an pręter ipſum ,ac potius in eius contu .
meliam , ludibriumque tentetur aliquid ,
atqueinceptetur.Edi& um de propagatio
nehumana ſummum , perpetuumque hoc
primum
 İ I J Ë R : İ.

primum fuit . Ĉ R E ŚCITE , ET

MULTIPLICA MINI. Dire& um eſt,
b ac fimplex.Acquemadmodum Iuriſconſula
tis diređa in celtameritis dicuntur, quęrecta
à teftatore in eum ,de quo agitur, nulla alte
tius opera interpofita, & ,vt vulgusloquitur ,
immediatè tranfeunt: ita ad homines ab ho
minibus hoc recta tranfit,nulla eius opificij
focietate curi Demonibus communicanda.
Deus,(inquit P.Lombardus 27 ) non incos
gruè humanæ conditionis modum , quem à Lib. 1.remi
tcot, diftig .
principio inftituit, licet peccata hominum
intercefferint,fineimmutatione conferuat.
Exaltitudineiudiciorum eiushæc funt 28 . 28 .
Kome. It.
Nam & Abrahamus 29 ex Agare AEgyptia, 29.
fic volerite Deo, Iſmaélem multarum gentiú Genel cap,
16.verf.10.
parenté: & Lothus 3o eius nepos adoptiuus, 30 .
( ex filiarum inceſtuolo cócubitu Moabum , Geac.ca.ig
& Ammanum , vnde duxére originem Co - vers.37.18.
Seſyriæ adeo numeroſi populi , luftalerunt;
Verùm non eadem ratione cenferi debet ,
fi quis ſemen ſuum Molocho dederit,aliter
que co vſus fit,atq; edi& iillius perpetui feri
fententia ,ordo poftulat, exigit vſus , atque
neceſſitas. Et certè ne ipſi quidé Ethnicorü
Philoſophi probauerunt poétatum in hoc
licentiam : quod Deorum amores,thatrimo.
bia ,libidines ,adulteria in ſcenam produce
tent; Homerumque ob id è ſua republica e
iecit Plato:Similiexemplo , quo eum Athea ,
nienſes iudicio infanum pronuntiaucrunt;
$ guia
 j DAEMONO L'ATRRIARE SA .
quia (inquit Cornelius Nepos 31:) Deos cur
In Epir.ſad hominibus belligerare delcripſiſſet: Quod
miſit Dare & fuafus exagitauit Serapion in Panegyrico
ris hiltozix .
33.Quo magis mirum videri poffit, tam mub
32.
Szidao . tos Chriſtianinominis authores , in ea opi.
nione hærere , fententiamque in hoc ſuam
mordicusetiam tueri,ac defendere. Nam &
Jornandes Gothorum imperante Iuſtinia
no Epiſcopus,in eo libro , quem de Getha
rum origine ſçripfit,non dubitauit referre ;
ci fuiſſein Scythia magas mulieres ; patrio fer
mone Aliórumnas nuncupatas , quæ à Fili
mero Gothoruit: rege in vltimas ſolitudi
nes adatqatque ibi abimmundisfpiritibus
33.3% compreľz retros,ac feroces homunculos e
Deviues
Safi'bono. didiffent, vnde fuam Hunni duxiffenr ori
3548 ginem ,EtGuilielmu s Pariſienſis , Thomas
Lib-21.6.30 Brabantinus 34.Vincentius3 ;.Hector Boğa
Lib*.317.00.
8. tius 36.loannes Nider.37.atque alijeadem de
37. Cypri incolis, Hellequinis, Vrfinis, ac Mer
Libr.s for
Deinaler . lino Angloconfidentius narrauerunt ,quam
pateretur Ecclefiafticæ hiftoriæ fides,atque
cap.10.
38. authoritas. Suam poft La& antium 38 ( cuius
Lib.rs. de tamen pridem error in hoc damnatus eft )
orig erro
ex eo defendentes lententiam , gin Geneſi
39 . yg legitur, homimum filias fuis cóplexibus
Cap . 6. filios Detſufcepiffe.In quo quam longèrem
40.
Rob. Dauid à veritate fua decorqueant, fatis in eum lo
KimhiD. cum interpretes 40 indicant inquientes fi
Tho Thcolios Dei non natura, ac generatione illic din
aid. Anti, çi:fed peculiari quadá bencficentia,qua page
ter ca.
 EIBIR 1.

fer cæteros Deus illos complexus eſt, ac tan

quá vnicècharos in familiam ſuam coopta
uit:quales fuerunt filij Seth. Quemadmodú
filiæ hominum contra appellantur , que
nihil in fe commendabilius habent , quamBarthölla
mize ,Vvents
quod ab homine ſuntnarę,& progenitę , qua, hemerus in
Phraſ. diula
les fuerunt filię Caim.Erequidem D.Augu
Itinus nx Script.
42locum illum enarrans , nihil tale 42.
comminiſcitur, licèt eum non fugerint; quç Cap.23. lib.
15.de Ciuits
de incubis,fuccubisgue priſca narrauit gen - Dei.
tilitas:ac præterea alibi 43 diſertè pronun- 43.
tiauerit , non eſſe fabuloſum , quod aiunt Cap 23.like'
Dæmoncs cum hominibus concumbere . Dei.
Quod & ego pro vero habendum cenſeo : 44 .
Turque
ſed 14 non eacauſa id fieri, quo inde fobo Hexim m .
.dida
iem tollant, vel volupratem aliquam capi- logo bo
/
ant,afferantve(matrimonia , inquit Plinius, 45.
Lib.z. et
45 inter Deoscredi; tantoque xuo exijs ne
minem naſci, puerilium prope deliramen
torum eſt :) Verùm potius vt tali ſtupricon
ſuetudine cos, quos ſemelillaqucauerunt,in
Hagitia magis; magisque ingurgitent. Inde
ridiculailla quod & redamari,atque in amo
ris propenſione ( fi Dijs placet) libi reſpon
deri volunt. Imò & matrimonia, ve alibi 46 46.
dicetur , iungere; ac frequentare , non mi can. ii.Siksi
pore equidem vel moechi, vel riualisimpa
tientia, quàm inter homines eſſe confueuit.
Recitat NicolæaMorelia 47.cùm ea iam æta- 47
Serret iso
te eſſet, qua ſolent à procis ambiri virgines: Cál, Febet
obidque frequentes apud feijadelent, fçpè 1587.
Ca hoc
 DAEMONOL ATRET AE SAG .

boc in ipfam duriſlimis verberibus Magia

ftellum ſuum animaduertiſſe,quod illos in
tromitteret :ac præterea interminatum fuiſ
ſe grauiora, niin pofterum abftineret. Erin
fabbatarijs conuentibus maleficorum nefas
eft ( vt plerique ompes recenſent )eam quam
fibialius matrimonio iunxerit , attingere,
aut etiam probri follicitare : Adeò verſuré
fimulato amori Zelotypiam prætendunt.
In quam etiam fententiam refert Erafmus,
48 !. 48 oppidum fuiffe in Heluetia Schiltach
epit : 28 . nomine, quod malus Dæmon totum exuf
fami'
liar.lib
Epif.zo. fille credebatur : 'non aliam ob caufam ,
quam quia cauponis ( è cuius etiam ædibus
flammæ initium fuerat) filius mulierculami
quá is fibi amică adiunxerat, attre & aflet: vt
deinceps fuſius ſuo loco narrabitur . Sed
hæc omnia tanto maiore ſtudio fimulantur,
quanto à veritate abfunt longius: nüquam
que operofior eft veri offentario , quàm vbi
mendacium , veluti anguis in herba latet,
atque obfconditur. Cùm enim coniugium
ad vitanda ſtupra , procreandamque fobo
Sem ſit inftitutum : neutriúsaritem , vť ianu
di&tum eft,indigeant Dæmones , quod nec
Venerearum libidinum illecebris trahan.
tur; nec liberorum deſiderio aliquo affici.
antur :dolos,machinas,fallacias, & præftigias
hæc omnia eſſe oportet. Quod & ex co ma
gis clarum ,manifeftumģ; fit , quod qui cam
Dæmonum yoratoría , defendunt: contraria
nibile
 L I BIR 1.

wihilominus inter ſe ſentiunt , vbi quale lit

ortu, natura,acmoribus, quod inde naſcitur
conftituunt : ( quæ certèin tam contrarias
fcntentias de eadem rediſceffio facile mene
dacium arguit) ſi quidem alij bumano tan
tùm ſemine id procreari per eas ,quas modo
dixi,fe viris fubijciendi,tum propere fæmi
nasingundi vices,autumant: Adamiticosa;,
qui inde exiſtunt, liberos, appellant : quafi
ab Adamo,vt cæteros homines perpetua ſe
rie propagationis deductos , ac deriuatos :
tum in infantia noctes , diesque vagire , 49
plumbeos,maciequedeformes eſle: etiamí Gulielmu
Parifienfio
nutrices quinque totas fugant. Hæcque vi in vltima
tia eſfe adulterini,ac tranſlatitij illius ſemi- Vainci
parte de
.
fis: Alijcontra in illiselucere virtutes , quæ
humanas longè ſuperent , ſulpitionemque
afferant admixtæ alicuius diuinitatis , qua
lem olim heroibus ſuis tribuebat antiqui.
tas : qui & ob id ( inquit Lucianus ) neque
Dij,neque homines; ſed vtrumquc elle cre
debantur. Eius adeò rei documentum effe
ampliflimum , quod de Caftoris, Pollucis,
Bacchi,Alexandri,Romuli ,Aeſculapij,alio .
rumque id genus husteõv procrearione, licc
ris proditú reperimus: genitos fcilicet fuiſ
ſe;cum quos,ea ætas Deos, nunc Dæmones
vocamus, illorum matres fa & o per alic
næ formæ affimulationem fuco ,compreſo
fiffent. Quos etiamnum incubi , quos AO
bis hodierne memorant ſagx, facilè faciant:
C a cùm
 DAEMONO LATRETAE SA .
cùm nihilominus illis vires ſint ad procreze
tionem habiles , atque idonea .Quam.quama
id ea ſolum gratia ad inuentum , excogita
tumque fuiſſe forte dixerit aliquis , vi'ma
trum illarum turpitudo co commento tege.
retur: quòd pudor fuiſſet illuftribusortas
parentibus,adulterij, inceitus, probri infi
mulari.Nec æquum fuiſſet tam excellentes,
præclarosque belli , ac pacis artibus viros,
quique ſuis laboribus , eximijſque fa &tis
rempublicam auxiſſent, naralium labe ali
qua aſpergi , ac contaminari . Hæret ta
men adhuc nuncin plerorumque omnium
ſermonibus , ac mentibus illa vti veriſlima,
certiſſimaque opinio . lam quod inſtant
magis , ac validiſſimum , firmiffimumque
ad eam rem argumentum nados ſe putant,
dum oftendunt partus ita à Dæmonibus
compreſſarum mulierum nonnunquam
informes, prodigioſos, ac portentoſos ex
5o . iſtere : quales Cardanus in Scotia;so Leui,
Cap.39 lib. nus Lemnius in Belgio ; il nos.etiam Lotha
16.de Var. țingia, dum in fagas quæftiones exercemus,
Sl .
Cap.s lib.i. non femel obſeruauimus : id quidem fa
de occulcile erit ci diluere, qui penitiùs totum hoc
* at.mitac. negatium volet rimari, atque expendere.
In lib.often Nam , quod ait Vlpianus 52. iſtiuſmodi Q
contra naturam eſſe; hoc ego fic in,
$ 64.,acver tenta
fum
terpretor , quali dicat, ea communibus na
turæ legibusaduerſari, id eſt, modum à na
xura præſcriptum , vel fuperfuis, ac luxu
rjanti.
 i : LIBER 1.

fiantibus membris excedere : vti càm quis

naſcitur tribus manibusforte , aut pedibus,
aut qua alia parte corporis , quæ naturæmis
mus retpondet:qualis fuit intansille , quem
Ammianus Marcellinuss3.memorat ratum
apud Daphnen amcenu , & ambitioſum An ' Rerum go
tiochiæ ſuburbanum :oregemino ,dentibus 19. itarum lib.
binis ,promiſſa barba, quatuorque oculis.Et
sėtas noftra bicipites,fedigitos , bicorpores,
geminatilá ; alijs artubus admirabiles mull
tos vidit. Vel neceſſarijs, conſuetiſque defi?
ci , ac deftitui : vti fuit malla tla informis

fpongiz , vrticæue marinæ inftar palpitans

ac vitæ etiam fpeciem præbens , quam non
ita pridem'inquit idem Leuinus 54. ) enixa
eſt infularis quædam mulier , in inferio Lib.1.Deus
re Germania , vt hîc omitra dicere Monof micuroccu l.
ra cap.8.
us s
celos fingulis crurib : Blémyo dreçar : es
& Arimalpos vno oculo in fronte; quos no
bis narrat Plinius 56. nam fuam certamque , 46.
propagationem habuiffe feruntur. Vel fic & lib.s.ca.s.
deprauata, infamique forma, ac ſpecie ap
parere , vt horrorem etiam fua fæditate ,
immanitareque aſpicientibus incutiant.
Quale fuit illud , quod Chriſtianus Mallæus
57.
57. non multis diebuspręceſfilfe RauennaChron. Men
dir ept ion em rec enſ er. Inf ans ſcil icet He r
Tibro ae .
maphroditus ,aſpera vno cornu fronte , ala
tis brachijs , oculato genu , pede accipitris
iftis notis V. pectore inſignito . Rurfus &
aliud non minus ftupendum , quod enim
64 Leui.
 DAEMONOLA TREI AE SAO,

Leuinus s8 fua ætate viſum teſtatur: Adune

Loco fupra co videlicetroftro ,longo,teșițiquç colloq
picmus.
culis yibrantibus,cauda acuminata, Itriden
şi voce , pedibus expeditiſſimis vt quibus
hac,atqueillaçcelerrimè diſcurreret , late
bras conclauis perquirens. Quæ tamen om .
pia quantum ad animalis corporis fabricam
attịnçt, ex ijſdem cauſis initium capere; quas
patura in ceterarum rerum molitione ad his
bet,nemo eft quinon fit facilè conceffurus,
fi modò ſe ijs rationibus duci ſinet, quæ in
hoc argumenti generę plurimum femper
momenti habuerunt.Nam primùm ,vt filen
tio prætermittam geminationes , agnatio
nesque ilļas membrorum (minusçnim ſuf
pe&tæ ſunt iſtiusDæmonogomæ,quòd con
Per eas à ſeminis copia, abundantiaque pro :
.
manare, & figuram nouam , alienamgue nul.
lam prætereà habeant) aca mola illa infor.
mi, atque inelaborata , quæ monftri afh .
nior videtur , inçipiam ; ne inter Medicos
quidem controuerſia eft, quin ei materiam
patura ipſa ſuppediteţ. Sed in hoc tátùm di
yerli funt , quod formæ vitium alij in mala
yteri conftitutione : alij ex ſordido,impro •
bove ſemine; alij ex aftrorum conţuitu, ſye
derumque influxu , ac præfertim quartz,
filentisgue Lunz , quam Varro intermen.
ftruum vocat : al ; denique ex alijs cauſis nao
turalibus arceſſunt. Fieri enim horum ali '
quo,vel omnib. fimul,vt concinná formam
decene
1.
 LIBER I.
decentemque figuram ca conſequi nonva
leant. Addunt & nonnulliex prurientis mu
ļieris imaginaria Venere,ac fine vllo viricon
cubitu ,qui in hoc negotio agentis, quod pro
prium formæ eft,partes obtinet,abſurdasee
iufmodi formas aſciſci : nam & gallina oua
paſiunt, citra yllam gallioperam , quçobid ,
quantocunque incubentur tempore,non 2
nimanturtamen : fed potiùs putreſcunt.Vço
cumque res fit, à nemine adhuc ambigiau.
diui , quin eiuſmodifætus à natura, none
tiam à Dæmonibus caufam habet.Nam & ho
peftæ matronç ,ac alioquia tam nefandi,con
cubitus fufpicionealieniſlimæ, fæpè caleme.
dere viſæ ſunt. Et contrà ſage, quibuſcum
ftupri quotidianam ferè confuetudinem ha
bere dicuntur Dæmones infantesſuos fæpè
(
pariunt omnibus nature numeris, & parţi.
bus perfectos,atque abfolutos.Iam quod at
tinet ad horriferos illos partus, qui ipfo quo
edunturin lucem momento ſtridore, dif
curfu , ac ſpęcie , quales vulgo Dæmonibus
affinguntur,terribiles ſe oſtendunt; etli yr
gent ilļi non parum ad inferendam hanc de
Dæmonum rexvoactia opinionem ; ſiquidem
inquit Euripides,
póois txasofylvös ésiwallpís. 59 ,
Si tamen eorum efficientes caufæ paulo In Electia
attentiùs conſiderabuntur ,nihil quoque re
perientur habere, quod fuum natura non
Agnoſcat.Paldm eft quanta formarum yarie.
C.
 12 DAEMONOLATRIAE SAG .
Eate in hominibus præfertim ea ludat, vtqúe .
ex eo , quiadhuc illorum extitit, numero vix
duo reperti fint vultu ,moribuſá; per omnia
confimiles, vel fi vno lint partu editi: Quod
inEfau ,& Iacob res ipfa olim fecit manifeftú.
Eius caufam , firogetur Phyſicus,non conti
nuò inſeminis genitalibus facultatibus eam
conſtituet , quafi natura ex vna , eademque
caula res adeò diuerſas Gt editura ; cùm con
60 . tra ( vt inquit Cicero 60 , ) eius via perpetuò
Catone yna fit ,& fimplex ſimilium appetentiſſima,
In Lælio.
ac adeò rapaciſſima. Quid ergo quàm tan
dem tantæ diuerfitatis cauſam probabilem
ſatis conftituemus, Et de hac quidem variè
diſputant illi : ſed in eo plurium conſenſio
eſt, vt ad matris imaginationem potius re
ferenda videatur. Memorabile eft, quod de
61. care in lacob facra hiftoria 6 1 , legitur. Is pa
Genf C.so. ato cum Labane focero conuenerat , vt fibi
vepl 38. babere liceret eas omnes , quæ in grege ma

culis interſtinctz , conſperſæq reperirentur

pecudes . Quo igitur plures eius generis edem
rentur matribus ad aquam appellentibus è
populo amygdala, caſtaneáue virgas colori be
bus diſtinctas opponebat, quarum frequéti
aſpectu ſenſus earum afficerentur, vnağ; qui
poftmodum concipicndus erat fætus. Quæ
eriam illi fruſtra non fuit cautio : Namma.
tres illæ ferè omnes agnas edebant maculo .
fo vellere quamuis qui, iniret eas talis nule
lusin toto grege.exifteret. Abinnata igitur
temir
 LIBER " I.
feminis facultate non erat ea veritas, acdi
uerſitas : fed ab illis,quz extrinfecus obrepe
bant, imaginibus. Quam ſitantum brutisa 62 ,
nimantibus ,quæ nihil tamen mente ? gitant, Tuſcul q.11.
natura vim tribuit,ac facultatem ,quid de hoy. Definib.
mine futurum putamus, cui animus eft ( in- de Diuinage
quit Plato ) daxiralo ,id eft, ( vt interpreta-'lib.z.
tur Cicero 62,)ſeipſum ſemper mouens,ſem
per aliquid agens , nunquam agitatione va .
cuus non etiam inter dormiendum ? Siqui
dem illarum rerum viſa eum fatigant, quas
63.
vigilans geſferit , aut cogitarit 63. Quæ pu-'De viuina
to cauſa fuit Plinio 64, vt diceret plures in lib.2.Ma
homine, quam in cæteris omnibus animali- crob. Lib.r.
in somnii
bus apparere differentias, quia videlicet co cap.j.
gitationum velocitas , animi celeritas,inge- Lib64.
7.62.124
bijqùe varietas mutiplices notasimprimat :
cùm cæteris animantibus immobiles fintani
mi, & fimiles omnibus, finguliſquein ſuo cui
que genere. Ac licet Leonardus Vvairus 65,
in co tractatu quem de Incantationibus edi. Lib.2.004
dit , diſputet ciuſmodi macularum in pe
çudibus lacob varietatem , ex occulta diui
Aæ voluntatis potentia magis fuiſſe, quàm
ex obie & a illa colorum interpun & ione: ip
fa tamen hiſtoriæ veritas, fi exa &tè perpenda
contrà facere videtur. Nam fi hoc
fic facere inſtituit Deus , quid neceſſe fuit is
1 ftud de virgis, quod certè probabile in natų
ralibus caulis fundamentum pofitum habet,
quali fubfidium aliquod , atque inftrumen
tum
 44. DAEMONOLA IRIIAS SAG.

fum opificijlui adhibere ? Et certè fe -ipſe

Vvairus fuo iugulatgladio, tú eueftigio lau .
data contra Diui Auguſtini66. authoritatc:
Lib.cz.desi cum ſuperioris libricapite vicefimo, ſeriò c
ait:Dei
ciam addu &tis in contrariam ſententiam ar
gumentis: quod , inquit , focerum lacob bo
na pecoris parte, adinuenta illa virgarum vi,
riatione cum infignieius damno fraudaue
rit : quod gallinis, cùm oua incubant , tales
offerri ſoleant colores , qualibus diftinctos
earum pullos volumus : quod ea cautio big
maxima,ac prouifio qui dátliberisoperam,
ne alijs exornetur genialis lectus imaginib .
actabulis, quàm quz honeſtam ,liberalemg; 1
aliquam fpeciem oftendunt.Similitudinum
enim in mente reputatio eft ( inquit Plinius
67 . 67,) & in quá credanturmulta fortuita pol
Lib.7 ca.12.lere . viſus,auditus,memoria, hauftæqima-.
gines ſub ipſo conceptu . Et mulieres ( ais
68. Plutarchus 68)fæpiuſculè repertæ ſunt,quæ
Lib s de Gimiles illis fimulachris, ftatuifqùe partuse,
plac philof
AAAA nicerentur, quas in delitijs habuiſſent.Quod
.
tamen ego prorſus fic di& um non intelligo,
quali vniuſcuiuſque figuram ac lineamenta
indc cauſam ſuam neceſſariò muruari,atque
habere putem . Nam naturam hic etiam ius
fuum fibi vendicare indicat, quod non mo. ,
dò liberos,fed & nepotes parentum ſuorum
vultus, mores, vocem ,inceffum , ſtaturam de
nique ipſam ,multis etiam poft annis referre
vidcmus.Imò & in parte corporis aliqua no
sain 1
 LIB.K

tám generis ſui propriamy, ac peculiaré. Vti luftig.lib

.
Seleuci filij 69, nepotéfque anchoram in fe
more:Daci7o, in brachio certú aliud quod. 70
dam generis ſui inlignead quartum vfque cap.11.
Plia lib.q.
partumyoftendiffe perhibétur. Bargami 75 . 71.
quoqucin Coleonum familia ( quàm vnus Hić.Veam .
maximè illuftrauit Bartholomæus ille , cu
ius adhuc Venetijs ad D D. Ioannis & Pauli
cre&a viſitur ftatua equeſtris ) peculiare fuit
mares vtplerunquctribus nafcirelliculis:ob
idque adhuc eius familiæ fymbolum tribus
nigris tefticulis eſſe notatum , atque infigni
fum . In Lepidorum 72, eriam gente tres in
termilio ordine obdu &to membrana oculo Plin . lib.in
genitimemorantur. Etindubitatum exem : capito
plum eſt Niczinobilis pi &tæ Byſantijgenici:
qui adulterio AEthiopis nata matre ,nihil à
cæteriscolore differente ,ipfe autem regene
tauit A Ethiopem . Cui & germanium illad
eſt 73 de muliere quadam Græca, quæ cùm
enixa effet infantem ,ob idque adulterijeller tlatarck.
damnata,progeniesA Ethiopis quarta intić- in lib.de
ta eft.Tum & hocin corporibus liberorum vindicte .
Pythonis Niſibenfis haftæ figuram fignum
Spartanis conveniens , poft multi te'mporis
reuolutionem , tanquam ex altiffima gene
ris fimilitudine emicuiſſe. Verùm liquæ ma
jor in corpore apparet turpitudo,ac defor .
mitas , quæ ei figuram indatà communibus,
& vulgaribusalieniorem , vt plerumque eas
ab eiuſmodi phantaſiz violento , vehemen
tique
1
 46 DAEMONOLATRETAS ŠA :

tique motu progredi.Nam certè fi quid met

lier auidius animo concipit, ac menti incul
cat altius , ſiue in ipſo conceptú , fiue etiam
ineunte geſtationistempore ,huiusimago v
ti di& um eft , vt plerumque in fætu elucel
cit . Dum enim vehementius, attentiuſque
terum vel obie &arum , vel concupitarum
ſpecies animo voluic ac verſat; cucnit ,vt ca
rum figura concurſantibus vnà humoribus,
quos ad id habet obſequentes embryoni, in
datur atq; imprimatur.Viſo.n.ſub conceptú
oblato ( inquit Empedocles apud Plutar
chum 74) infans in formatur. Fidem huius
Žib.s.De reifaciuntamplißimam ,quæ de care extant
Pos.cap.i. apud probatos authores, exempla . Scrupu
75. lum ( inquit Heliodorus præful Tricenſis
Sabiftoria 75 ,) in agnoſcenda Cariclæa filia marito ade
Acthiopi
mit AEthiopiſſa vxor ( eſto hæccommenti
tia parratio,at veritatem pre ſe fert aliquam
camque,quàm proximè fieri poteſt veſtigijs
conſequitur ) quod diceret Andromachiæ
fe ob oculos imaginem tum pofitam habu
1
iffe,cùm vxorium patråret opus . Hancque
in cute candoris cauſam præter loci morem ,
ac naturam non refpuiſſe virum naris alio
quiemun & iſlimz. Marci Damaſceni nota
eft hiſtoria de muliere , quæ villis, qualibus
veſtiri folent cameli , horridum Infantem
peperit:non aliam ob cauſam , quam quod
Diui Ioannis Baptiſtæ inter geniales com : 1
plexus in aduerfa tabula contemplaretur ef
Sigiem !
1
 LIBER I.
figiem Quæ etiam caufa fuit76, Nicolao P6
Guilielrom
tišci eiusnominis III . cùm eius neptis villo, rad.Ch for
fumadmodum infantem peperiſſet, vt viſo- Sabaudia
rum , quotquot erant Roma , imagines edi- cap.46.
eto tollendascuraret. Alius 77. nondum de
77. ci
pofita cacodæmonis perfona, quàm in fabu. Buſcoda ,
la paulò antè adumbrauerat, obuiam fortè vtrefert
vxorem more impatiens compreſlit : vnde de inca
grauida factatalem forma partum pofteae- 4 cap.da.
didit , qualem ipfa maritum perſonatumine
ter amplexus attentiùs confpexerat. Nara
rant 78. de Cippo quodam rege , ilfi inter 98.
dormiendumenata in fronte cornua i cùm Pec mell.
commiffos interdiu taurosfomniansaltius part ij.reis
ziarlett a
animo agitaffet. Rurſus Hiſpano adoleſcen , cap. *
ticui nomen erat lacobo Ozorio vnà non
amplius no & e canitiem obrepGffe , quod
dies illinecis fequens effet diftinatus ac
quam quam hæc multis parum credibilia
fcio efle futura ,tamen iuuat & ea meminiſſe ,
vt per alpera ctiam ,ac fenticofa loca ad veria
tatem plana , pronaqùe magis via inſtitua
tur.His igitur fic perſpectis imaginationis vi
ribus , quid vetat nos nuncaſpectu horribi
lesillos partus naturæ confidenter attribue
se ; cum vtique vel in conceptu ,vetin præg .
natione mulieres cacodæmonis alicuius in
maginem , qualis in DD.Michaëlis, A pri, An
tonij,aliorumque cælitum pi &tis tabulis vis
deriſolet , oeulis auidiùs potueriot capelle
re?Quod etiam infortunium in matreobid
11

excuſare
 DAEMON O'L À TRÉIAE SAO.
excuſare videntur Iuriſconſulti 79 : quaſi ſe
Qurrera: licet fataliter,non collio acciderit.Ac quod
liquis die obie&z oculis eiuſmodiimagines præſtant,
verb.ligas
id iam multo certius res ipfa, fi præſens erit,
1
efficiet. Sagisautem Dæmones ante oculos
fæpè præſentes verfari,modò hac, modò illa
fpecic al bi ſatis eſt demonſtratum . Mirum
igitur videri non debet, fi quando liberos e
dent prodigioſa eiuſmodi deformitate in fi
gnes : ( quanquam & hoc rarò accidiffe me .
mini). Scd aliud eft, quod vrget magis: hor
tifer ille pro eiulatu ſtridor, inceflus præ
ceps,latebrarum perquiſitio : quorum nul
lius vel muta ,ac ſenſus, motùſq; expersima
go :vel res adeò ipſa caufam dare poteft:cùm
viſum tantum feriant,non etiam aliquem a.
liorum ſenſuum , quem imaginatio ad fætú
poflit tranſmittere. Et certè fatcamur,opor
tet, hic Dæmones operam ſuam interpone
te ,ac ſe plerunque tum in illas, tum in illa.
rum fætus immittere, atque ad casađiones
habiles,promtoſquereddere, quæ alioquin
naturæ vires oés vincant, ac fuperent. Quod
& vbi 8o. de illarum , quæ putantur trans
Quinto cap
Lib.sr. formationibus diſputauimus, non obfcurè
oftendimus. Quibus ita politis, ac conceſſis,
non crit, opinor, abſurdum dicere : partus
Sic deformitate prodigioſos, ex co tales exi
Stere,quod mater,dum is informatur, vela .
doleſcit, frequéti Demon occurſatione per
Gullarei viſæ ex vehementi imaginatione il
li figli
 LIBER I.
li figuram induxerit. Vocem porrò efferatá,
greſſumqùe acfugam inſolentem à Dzmo
ne omnino eſſe, qui fortè vel viuos in vtero
vel aborcu egeſtos line luce infantes, ex ma
tris arbitrio inuafit. Quæ fortè olim caufa
.
fuit ( inquit Alexander ab Alexandro 81, vt
cos vel in fluuium , maréve proijcerent , vel Genial dior
in vltimas terrarum oras ablegarent. Et ho. & li.s.c9.270
die Chriſtianaluſtratione eorum pleroſque
pro Eccleſiæ iudicio dedignamurac præfo
candos , extinguendoſque curamus ſtatim ,
atque in lucem prodeunt. Nimirum quia
fufpicionem afferunt intus latentis, ac recon
diti Dæmonis. Hominum igitur non Dæ
monum ea proles eſt certiſlima , licet mi
nus reſpondeat figura , ipfaque adeò mate 33.
rix moles. Cùm enim (inquit Circero 82. ) Lib.l.de la
in rerum natura duo quærenda ſint:vnum , nib.bon.de
quæ materia ſit,ex qua quæque res efficitur:
alterum quæ vis fit, quæ quicque efficiat : v
trumque autem in homine , 'neutrum ne
teanflatitium quidem in Dæmone, quantuma
ad eiuſmodi procreationem attinet, efficax
reperiatur : fruſtra bigeneres iſtos partus,at
que hybridas ſola exterioris figurajaduen
citiorumque motuum cauſa ,ac prætextu nó .
bis malè quidam feriati homines prædicant.
Et omnino,vt eò redeat vnde digrefla eft o
ratio . Probabilior videtur eorum fenten
tia,qui negant Demonum illam ex mutuatie
generacione. Quá.
tio ( vt fic loquar) ſemine
quam
 DAIMONOL ATREIAI SAS ,

quam fcio qui cótrà ſenſerint autoresgrauil

fimosàquibus diſſentire parum tutum vide
retur , fi hæc effet de religionc rebuſque ſa
cris contentio.Sed cùm nihilpietatem atrin .
gat.& fit etiam inter patres upaBaqueta dinsde
ca refermo nihil ab homine orthodoxoa .
kienum facere me exiftimaui, li'cui magis af
fentirer opinioni,addu & is que me mouent
rationibus liberè eloquerer.

DAEMON ES CORPVS SIBI COND-EN

fare ex aliqua materia , formafqšie variarum a
wimantium fibiaſſumere : bumaniam etiam nonin
nunquam , ſed ipfami, ac deprauato vultu , manjo
bufque, & pedibus ſemper in morem auium rapa .
1
cium yncinatis,atq, hamatis.

CA P. VII.

AEmoness.' quidem natura fua cor .

Plalm.ca.i .
& ad He poris expertes effc , ſed vel ex aëre,
brz.l. vel ex'denhore aliqua materia corpus fibi
2. protempore , atque vfu comparare etiam
Iraſ Chilis
( I.cen tut.$. probauit Platonicorum ſchola 2 : Cui & in
T. hoc affenfiffe fe D. Auguſtinus non infi
3.
In libr. De ciatur 3. D. etiam Baſilius ſcribit 4, Dæmo
aatu. Dz . num corpora aliquando eſte aéria , aliquan

In Eſaiana do ignea : fæpè etiam ex vtroque elemen

dep.re. to temperata.Iam vt hoc dubitationem nūlo
lam habeat, Dæmones ſefe , quæ ſub ſenſum
1
cadát corporibus inuolucre : prout id quod
adornant facere exigit , ac poftulat. Qua
verò
verò forma ,ac ſpecie id præſtent tam infini
tum fit dicere , quàm Protheu in omnes ſuas
figuras diſtinguere. Quemadmodum enim
terræ anhelitus in nubes ſe induunt,quçven
tis agitatæ fpecies innumerarum rerum præ
ſe ferant: fic Dzmones ex obie &ta ,atq; arre
pto quoq ;aére,ac vaporibus corpora in eum
quem cupiunt, modum ſua volubilitate,agi
litarcá; facilè informant.Idem Bafiliuss, re
fertillos fæpè hominibus petulanter inſul- In Eluia
fare felis ,muftellæ,ac canisfedifcerpentis 6. cap.z.
gur , lamblicus 6 , & Plellus7 , dici non por D. Mynet.
ſe, quanta varietate ludant modò ſe in bre- AEgypt ca
uiflimam molem contrahentes , modò in Qaido ilia
numina albo
ampliſſimam exporrigentes : modò viri ap- tet ap.
parentes, modò occurrétes,vt fæmina :Leo . 7.
De Dama
nis more frementes ; faltantes, vt pardalis;la
trantes, vtcanis,atquein vtris, valiſque figu
ram ſeſe aliquando transformantes.Aluaro .
tus à Minues, Ouieda , & qui Indorum Occi
dentalium mores ſcriptis mandauerunt fre
quentiffimos narrane illis eſſe Dæmonum
occurſus,modò hac , modò illa animantis fa .
cie fefe oftendentium . In quot verò vultus,
atq ;ora immutatos illos viderint noſtræde
tatis faga ,opere pretium quoque eſt hîc re
cenſere. Nicolaa Morelia 8 , refert cùm fe
Magiftellus fuus captiuam inuiſeret , mo Serts 14.0i
dò auis per feneftram inuolantis , modò le lend. Fibra
poris, aut muris , circumcurrenris tandem 2589.
hominis, à quo ftuprabatur, forma, atque
> a imagie
 DAEMONOLA TREIAL SAG ,
Pangzija imagine apparuiſſe. lana Gerardina 9, fub
Calen .Do. canis atri forma à ſe itidem in carcere viſum .
cent,1884. Almaria Nanceiana 10, cancri inſtar fibi ob
uerfatum , interea dum à meQuæftorc exte .
ftium elogijs interrogaretur.Plereq; omnes
quæ in vaſto regno fuere deprehenfæ , cùm
le noctu ipuiſerer,illabiconfueuiſſe per can
cellos feneftrarum felis, aut pufillæ alicuius
beſtiolæ habitu . Et omnino nullæ funtani.
malium fpecies, quas illi per occafioné non
vfurpent,dum dolos admoliuntur,technaf
que inftruunt:Nullam tamen (vt refert Ab
bas Trithemius omnium fibi adaptantli
bentius, quàm hominis ,quòd eaad congreſo
ſum , ac collocationes conuenientiſlima fit .
Verùm in hoc Dei erga miferos mortalesmi
rè elucet benignitas : quòd nunquam tam
commodè illam affingunt, quin fucus etiam
craſlioribus appareat . Nam autin vultu fæ .
ditas eft , ac turpitudo, aut vocis, hamiſque ,
quales obſcenis vulturibus ipſunt manus,
pedeſue deprauatos habent,aut denique in
folita, atque inſigni aliqua nota, quæ naturæ
immanitatem prodat, conſpicuos fe often
dunt. Ioannes Piſcator ro , Hennezel'ir, Sa.
Gerbeu ir
Jæi 4.Nonas fome' 12 , Catharina Balandræa 13, Nicolæa
Maij. 1586. Ganatia 14,Sennel Armentaria 15 ,& loanna
11
Gerardina 16, retulerunt ſe, & fæpè, & otio .
Vergauillz
Non tunij. sè, atque attentè confideraſſe ſuos Magiftel.
IS86. los, cùm præſentes colloquerentur: obfer .
12 .
fbidem .. ualleque ſemper illis obſcuras, atrasg ; fuiſſe
faciest
 LIBER I.

facies :ac ( quod Iornandes dicit de Hunnis, Calea . Sepe

quos Demonibus incubis ſatos ferút) offæ ſi- 1586 .
13 .
miles : lumina penitus abdita,flammæ tamen Hardemom
inſtar micantia : Oris ri &tus ſparſos,profun- tij.Non
dos, ac perpetuò olidi, ſulphureique aliquid 1584
Decemb
. r.
æftuantes : manusſtrigoſas, & villis,atque ha 14.
mis deformes: pedes corneos,bifido : q : Ita Maynerif
turam nunquam iuſtam , fed aut breuitate, asis.
aut vaftitate ſemper aliqua inſolentem : 10 13 .
tamque adcò ſeriem extra modum . Addit Duſepridid
Calend.
Alexia Belhoria 17, illum ſealiquando vidiſ. O & ob 1389 .
16.
ſe capite,vel pede altero truncum , mutilum
Pangæijir.
que, cùm fortè faltationes nodurnas vnà cú Calend De
ſuis agitaret. Quæ res me in memoriam in- cemb. 158cm
ducit eius rumoris, qui me puero circumfe . Blamuida
rebatur de Empulis , quarum frequentes de ad aquas
no &te choreæ in triuijstum videri fereban z.Caiend !
Febr..587
tur(la me quie Hennequin) id eft, familiam Hel
lequinam vocitabant : nam Hellequinosab
incubis Dæmonibus fuam traxiſſe origi
nem non ignobiles ſcriptores prodide
runt ; rectè an ſecus anteà eſt diſputatum ,
Et certè eiuſmodi Hecate vno pede ince
dens etiam veteribus celebrata fuit, vri Ari
ſtophanis , Homerique interpretes proli.
xè commentati ſunt. Nec modò nocturnis
folitam apparerehoris, ſed & fæpiſſimè me
ridianis, maximeqùe cum manibusparenta
batur Quod quidem ,haud fcio ,an re &tè pof.
fit referri ad id , quod legiturin Pſalmis He.
bræorum 18 : Abincurſu & Dæmonio meri- Pſal. ga
D 3 diano
 AE MONOLATRBI AI SA G.

diano ( quanquam ſunt & qui meridianum

dici putant,quod in lucis ,ceu meridianæ an
gelum ſe transformant) fed & meridie cho .
ræas agitare Dæmones pofteà demonſtrabie
Muius lib, tur19, Verùm de hac rohupópou plura fuo lo
map.igo co dicentur 20 .
20.
Huius libe. DAEMON ES SER NON EM , QVALI
vtuntur ea,apudquas verfantur , nationes fibi fin
gere: ſed ſubfurdum ,pufillum , clauſo MATRIX
fe TANCAM ,
CAP. VIII .

TG Diabolus plerunque inteſtina, la

ETtentique
E graffatione homines in malos
affe & us impellit, quemadmodum alibidi
ximusi: tamen & id explanata vocis ( qua
Cap.1. hy . lem habent hominum inter fe collocutio
buslibrie nes) imprefſionc aliquando facere ſolet;ma
ximeque vbi illos fortilegij pa &tionibus, ve
luti ex formulaſibinexos , obligatorqùc ha
bere parat. Nam hæc non eſt vulgaris & mo
mentanea ad eum tranſitio : qualis euenit,
quoties humana imbecillitate in vitium labi ,
mur : ſed quædam veluti correptis verbis
mancipatio : quàm deinde vti inter herum,
& feruum conſtare oportet certis, ac pr & ſori
ptis imperandi , obfequendique legibus, ac
conditionibus, Ergo effe oportct & cógref
fum , & colloquia , quibus vltro , citroque e .
iuſmodi paca firmentur. Quod humana
fpecie homini fe fæpè videndum exhibeat,
ſuper
 LIBER 1.

fuperius eft demonſtratum . Quod verò fere

monis cumico commercium aliquod ha
beat , hoc quoque nihilo eft ad credendum
difficilius. Si enim humanam figuram libi
ex denſato aére aſciſcere :poteſt ; qui minus
ex eiuſdem diuerberatione, agitationeque
vocem fibi effingere poterit , quam etiam
exceptam , ac repercuffam valles ſæpè ar.
ticulatiſſimè reciprocant , atque imitan
tur ? Et certè ftatuæ , quercus , atque an
trailluſz antiquitatis fic fua oracula edide- !
runt. Memnonis ftatuam ( inquit Apollo
nius 2, ) cùm eam Solattingebat, atque adeo PhiloArt
iusos peruenicbat, quod oriens facere fole tos lib : 6 .
bat , loqui perhibuerunt Nicephorus Gre- cap.us
goras 3. in Byzantiotſua hiſtoria : Sunt ( in Lib.s. Seb
quit ) quiexiftiment Spiritus quoſdam ad. aa.
miniltros partim bonos partim malos futu
rorum ſcientiam hominibus impertiri per
vocem ex aére ortam , & aures hominum
circumlonantem . Acquemadmodum orga
norum pneumaticorum ſoni fola ( vt Iuue.
nalis verbis vtar ) criſpi numeratione pe &i
ni in varios accentus, ac topos diſtinguú
tur : ita & Dæmonesfolent, pro fua in fingen
dis rebus dexteritate aérem fine lingua , ſi
ne palato , finc faucium , laterum ,pulmo
num vlla vi , & figura in quemuis ſermo.
. nem ,atq; idiomainformare.Quiinter Green
cos olim habitabant ( inquit Pſellus 4, ) he- In lib.Do
roico ftylo selponladabant: qui apud Chal- Dem .
D 4 dzos
 DAEMONOLATREI AE SA ."
dæos Chaldaico ſermone vtebantur ; ficuti
qui apud AEgyptios,AEgyptio . Qui Arme
Riam incolebant aliò migranpes indigena
rum oratione loquebantur. Quod & faga
quædam de ſuis Magiſtellis etiam núc affir
mant: fic videlicet eos fecum loqui , vt non
queat vernaculè, ac germanèmagis,vel qui
punquam patria exceſſerit : imò & nomen
Gibi itidem vernaculi fermonis vulgò afſu
mere. Margareta Luodmans, refert id ſuo
Vergauilla fuiffe Vngluc, id eſt, infortunio : Sybilla Ca
Febr.1587 . pellaria 6, Mach leid,id eſt ,noxio : Catharina
.6.
Haffner 7, 1zum Vvalt vliegen, id eft, ad faltus
Ibid.18. Ca. yolanti : Alexia Bernhard 8, Feder vpiſh, id
lend. De. !
Semb.1586. eſt,plumæterſori. Quæ Romandicè loquú
Ibidem. tur (nam Lotharingica ditio vtriuſque lin
Cat.o
3586 . ak guz incolas habet) Maiſtre perfil , loly-bois,
Verdelet , Saute: buiſſon , & id genus alia multa ,
8
quę hicellet otioſum recenfere. Verùm qué
In Gucemia admodum nunquam ſe in homine tam com
Febr. 1590. modè induunt, quin fuperfit aliquid , quod
9. fucum , fraudemque detegat: Gicuti iam an
CAP. 7.
teà di& um eft g :ita nęcaded feliciter huma
nam vocem imitantur , quin fi &ta, ementita .
que audientibus facilè appareat . Nicolaa
10 . Ganatia 10 , Eya Heſolecia II , Iana Nigra
Manerf i7. Armacuriana 12 , ac pleræque aliz vo
Idus luljas,
1585, cem illis effe aiunt , qualem emittunt , qui
os in dolium, aut reftam rimoſam inſertum
in ſuburbiis habent Ob idque illos ſemper loquendo
Cam Tolla. vultum demittere , vti folent facere pu
dibundi,
1
 LIBER 1.

dibundi, & fceleris alicuiusfibi conſcij. Aut , 12.

Leherits
certè exilem,ac debilem.Sic retulit Hermo Calend .
laus Barbarus 13 , à fe auditam fuiſſe vocem April.1888.
fubgbilantis Demonis ,cùm ille fortè de hri Petra13.
s Crio
ſtotelis entelechia interrogatusfibi, & Geor nitus Lib.
gio Placentino reſpondiffet.Eadem curiofi- 7.dehonet.
diſciplins
tate Appion Grammaticus(hunca ſe adole- cap.z.
ſcente viſum fcribit Plinius 14. ) Vmbrascú
reuocaflet, ad percontandum Homerum , Libre
qua patria , quibusq; parentibus genitus eſ- cap.a.
ſet,non auſus fuit profiteri, quid libireſpon
diffet.Quod ego fic interpretor adeò confu
fa,ambigua ,obſcura ,acdebili voce locutum
fuiſſe,vtclaricertique nihilinde elicere po
tuiflet, poſtea referret.Nam Dæmones (in
quit Pſellus 15 ) dedita opera tenué, & pufillá
você edút, vt eorú mendacia ppter indiſtin- In lib . de
Damon
& am illius obſcuritatem minus deprehen
di poſſint. Et Gennadius Patriarcha Con
ftantinopolitanus vocem confufam inaudi .
uit ſpectri ad altare deno &e ftantis , cùm id
ille iurgabundus increpaſſet , vt Cedrenus,
16.
Califtus& Theodorus 16 ſcriptis ſuis teſta lo add in
tum reliquere. Vlmus 17 quoque, id eft (vt Zonar to
conijcio ) ex vimo verba faciệs Dæmon The, molib.co
ſpefionis, quiGymnoſophiſtarum erat natu hift.Eccle
maximusiuſſu ad ipſos aduentantem & pol fait.
lonium ſapientem voce tenui ſalutauit. Af philot Jika
fyriorum etiam , & Chaldæorum dergrouer. 6 capos
tiiae hoc præftare ſolebat, veDæmones è pe
Juiftridula voce , ac tenui fibilo verba cde
Ds rent,
 * DALMÓNOL ATRIIAI SAQ.
rent.Nempè haceò redeunt omnia , vt imi.
cario qua (inquit Fabius 18 ) artiselt propria,
Lib.4. Inft nunquam tam feliciter naturam exprimat:
ocas. cap.s. quin inter hanc , & illam ſemper aliquid in
terfit , ipláque veritas pluribus paraſangis
fua fequentem veftigia hypocriſira poft ſe
relinquat.
SAT AN AM RECTI SPECIE HOMI
nes fæpèdecipere ,fuos quoque ad eamdem bypocrio
fim quam maximè poteft eruditos habere, quo in
occultomagis fit eorum improbitas , minúſque carta
je& ura,ac fupitionibus coarguatur,
CAPVT IX .

Ali fpiritus( inquit lamblicus i) limin

M Alufpirima conquit Harmablicus tu,Gomis
1.quando e litudinem bonorum fæpè arripiunt.
lią numina Et latanas ait Diuus Paulus 2. in angelum
aliter ???
scant. lucis ſe vt plerumque tranſfigurat, integu.
. mentoque ſemper aliquo fe inuoluit , quo
tjCoriath
cap.L. verf. homines deludat,perdatque facilius. Quis
enim adcò eft confidens, ac fecurus , qui ſi
prima fronte ( quod aiunt) cornua oſten,
dentem , id eſt, perniciem apertè intentan,
tem videat , non ftatim obnixè illum vitet,ac
defugiat ?Ergo quemadmodum .
mapueris abfintbietetra medentes
cům dare consntur, prius or aspocula circum .
Aſpirant melis dulci,fianog liqugre: 3
Lucret. lib. Sic improbus malas merces ſuas,vtvænalion
res hominib . obtrudat, cas ſpeciofis inuolu .
eris tegic ac( quod deſuitéporis Philoſophiş
dixis
 IIIRK 1.

dixit Seneca )pharmacopolarú more pyxi

dibus venena occultat,quæ tamen honeftiſa
fimos titulos præ ſe ferant. Imò vt facilius
emptorem inueniat fplendidi,ac lauti mers
catoris habitum fibi aſſumit : nimirum quo
magis fides ſit nihil ſordidi,fallacis,aut exo
leti apud eum proftare : fed talem ,vt aiunt
efſegeneroftate equum ,qualem phalerę, &
ephippia nitore , atque elegantia exteriore
demonſtrant. Ac primùm quum nihiladed
exoſum habeat , atque honores , cultuſque
diuinos; præftigijs tamen , atque incantatio ,
nibus ſuis nó ceffat intermiſcere votiuas pe.
regrinationes,anathemata, libationos,ſacra,
luitrationes ,precationes ſolemnes , expiatio
nes, eleemofynas atque id genus alia , qua
religionis aliquod ftudium præ ſe ferre vi.
dentur, vii poft fuo loco fufiùs declarabitur,
Hocque adeò agit,vtfuos habeat in illis, vel
ad fuperftitionem exercitatos, atque aflue
faxtos: quo videlicet ſuſpitionem cius, quo
tenentur,criminis,à fe longiùsamoueant.
Vt mirum nemini elle debeat, fi ſagą, quibus
eftcum Dæmonibus vitæ quotidianz con •
ſuetudo ,adeò bellè ,atque appofitè eam per.
ſonam adumbrent,acimitentur . Siquidem
(vt ait Cicero 4.)dnoća i Siaw orna ,Toie ,og Depao
πεινίδες . 1ftud vero προσωπείον κό eft , quis Epit.
Artic.11 .
plenius exhibitú , acreditú quærat, quàm a . S.
pud D.Paulus. vbi fpecié aſlimulatę ſapien la .Epift.ad
cix fuis depingit coloribus; ſuperſtitióe vide verf in
licer,
 DAEMONOL NTRAL AL SAO ,
licet,animiementita humilitate ,& corporis
læfione,ac dilatione:Nam hoc fuco adeò fre
quenterSatan tenebras ſuas illuftrat , vtàlu
ce nihil planè differre videantur. Noftra æ
tate in Mediomatricibus viſus eſt non illau .
datæ vitæ curio feuerius cum magiſtratu ex
poftalare , quod è parecianis eam iufliffet
duci , quæ opinione ſua religionem præ cæ.
teris omnibus fan & iſſimè, pijſfimeque cole
set.Nam & facris omnibus primam intereſ.
fe, ab ijsg: vltimam , atque adeò inuitamre.
cedere: precationes ne in via quidem inter
1
mittere.eas vfq;& vfq; crucis fymbolo diſtin
guerc:aras Diuorum conſecratas memoria
nullis non diebus fuppliciter adire : teſſera
precaria ſemper inſtructá eſſe :ſolennia quç
que ieiunia celebrare , vel rigidiflimè blan
do , atque humiliſermone obuios quoſque
áppellare:denique nihil non earum præfta
re ,quæ demiſſam mentem , propenſumque
ad pietatem ,ac religionem animum poſſent
indicare. Atque hæc tot fan & itatibus com
mendata, cumularaque mulier poſtmodum
eſtinnumerorum manifefta maleficiorum ,
ac flagitiorum in ignem Iudicis iuſta con.
demnatione conie &ta. Pleræque omneseius
criminis compertę, quantum mihi ex earuin
confeffionibus hactenus comprehendere
licuit fic fi & a, diſſimulataque pietate ſcele
ftiffimam vitam ſemper obtenderunt. Ipſe
Satan, quiillarum princeps eft , & caput;cùm
primùm
 LIB İR
primùm illas adoritur , in eum fe habitun
comparat , qui beneficium , ac falutare ali
quid præ ſe ferat : vtiſuprà fuo loco eft de
monitratum . Erfiid exemplis prætereà con
firmandum venit non fit futurum laboris
valdè operoſi. Nam 6 & iam inde à mundi Genocio
incunabulis Heva ſub ſerpentis ſpecie blan
da fua oratione impulit, vtcontra quàm ve
titum erat deceptum ex arbore fcientiæ po .
mum deguſtaret. Degebat is tum ,ait loſe Antiquit,
phus cum Adamo; eiusque vxore perquàm lud.lib.i.
familiariter.Ereius poftea ex ære fignum à cap ...
Mofe 8.obie & um Hebræis, quod intueren
tur , livellentédipfadum venenatis morfi- Numer.z .
bus conualefcere. Tum Epidauro Romam loan.cap.to
ſedandæ peſtilentiæ ergô a Eſculapium ca vel.14
ſpecie efle inue & um . Quæ etiam Hierogly ,
phicorum interpretibus nonnullis 9 , cauſa
fuit vt ferpentem pro falutari tum corpo Czlius Am
ris,tum animæ fymbolo vſurparent. Nequis fit.com
mihi horrorem tam fædæ , tetrægue belliæ ment. Hie
hic obijciar.Sed forte recentiora, acexpreſ. sog.cap.no
fiora magis iuuabunt. Refert D. Gregorius
10 cùm eum artes iam omnes deficerent,tan
dem monachaliveſteindutum beato Equi. Dialog 1.Cap for title
tio apparuiffe,quòd fcilicet ea morum , vitę
que fan & itarem maiorem præ fe ferret, qua
vulgaris , & plebeia. Sabellicus 11 ,& Platina Eancad . S.
12 Cæleftini pontificacu ( hoc tempus fcrip . lib.de
tor Chronicorum mundiMaffæus reijcitin 12 .
annum CCCCXXXVIII . ) in Creta Molis ja Csienia
pro .
 DAIMONOLAT BIAS SA

Prophetarú vetuftiſlimi perfonam induiſſe,

obuerſatumqueante oculos Iudçorum , qui
in eainſula agitabant æuum,ac pollicitum ſe
fuo pede cos in terram promifſionis efle re
ducurum : ftantibus vtrinque aquis,vt in E.
sythræo olim maricùm populus ex AEgy
pto edu &tus eſſet in murorum fpeciemton
Ritiſſent; multoſgue iſtis præftigijstemero
afſenſos,ac pelagus ingreſſos marinis fru &ti
bus fuifle obrutos : præter admodum pau.
cos,quitum demum vanitatis fuæ admoniti
ad Chriſti opem cófugerunt. Idem quoque
The D. Mag. (inquit Seuerus Sulpitius 13.) D.Martinum
mini vita. Turonenfem Epiſcopum ludificare aliquan
3 do conatus eft diadematis aurei , veftiſque
purpurez pompa, quaſi is Chriſtus eſſet ad
iudicandum mundum cælo delapſus. Sed
cùm nihil promouiſſet,aufugit, nihil ibiſuú
relinquens , præter intolerabilem , qui eius
præſentiem teſtaretur,fætoré. Tpréda duog
Glow PO ÓTIMON auguſtè,ſanctea; colit , ac ve
neratur vniuerfa Chriftianorú ecclefia :velu 1
ti non tantùm euangelij indubitato teftatá
clogio , fed & Moſaicismyſterijs longè ante
prænuntiacam , quibuſque imbutum Mercu
rium Triſmegiſtum probabile eft in Piman
dra dixiſſe, quod mens Deus cum verbo fuo
mentem alteram opificem pepererit.Tante
maieſtatis gloriam affe& ans Damon Præ
monſtratenſis cænobij cuidam monacho
triceps An.M.C.XXI . apparuit, conatuſque
eft per
 LIBIR . 1.

eft perſuadere ſe illud trinum numen effe ( &

certè spórope - Exéry is crat) in cuius ille con
templationeanimum adeò defixú haberet;
ſeſegue ob inſigne meritum, ac pietatis cut
tum cximium ei in conſpectum dare , quo
præſens adorare poffet. Verum monachus
dolum facilè olfaciens,eum mulco clamore,
ac conuicio acceptuin à ſe tandem repulit,
& c fugauit.Nec tantum ſicfe honeſta , acipo
ciofa aliqua perſona Dæmon laruatum in
fert , vt fucum faciat: nam debife , ac vapum
fæpenumero eft, quod ex habitu ducitur de
morum ,vitzq; integritate argumentum ; fl
quidem veftis (quod aiunt) monachum non
facit, multaque ore , ac corpore ſignifican
tur , à quibus vira eſt aliepiffima: led & fres
quens eft illioratio de vita ad pietatem ,reli
gionem ,ac fan & itatem informanda. Imo fa
pè niſi harum diſcrta pa &tione negat fe vllú
fædus,focietatemque poffe inire.Et hæcilli
quoquo iam vetustechna eſt. Nam & olim
Pythias, Veſtaléfque in perpetua virginitate
manerc oportebat: vt nunc niſivirgincs ,&
malitiæ hominum per çtatem adhu: exper
tes diuinationibus quibuldam apti,atq; ide
nei eſſe non poffunt.
Illa facras puerifortes ter fuftulit,iki
Retulit è riuis omnia certa puer. 14 .
Et facra nonnulla fuêre, veluti qux Plutar. Tibullus
chus is.Nephalia,autMeliſpondaappellatin IS .
In li . de con
quibus vioum attingere ,aut luxui indulgere bib.inacion
(un .
 DAEMONOLA TREIA É SAG.
fummum erat nefas. Apollonius 16 quoque
Philoft.inli. dc Amphiarai reſpóſis apud Phiaortem ver
a cap. 14. ba faciens,refert eos, qui illa accipere vole
bant integrum diem à cibo;à vino autem tri
duo iuſſos ab eius ſacerdotibus fuiſſe , vt ab
ftinerent. Et Lucius ille 17 apud Apuleium
Libr.i.de Ofiridis facris initiandus in numerum Pafto
santco . p hororú à Mithra facerdote, precipuè iufus
eft,decem continuis diebus cibariam volu
ptatem coërcere: nullum animal elle : inui.
nium effe.Hacadeo dere memini me audi.
reàMelchiore Errico ſereniſſimi Ducis no
Itri dum viuebat,à fecretis , & confilijsinte
rioribus non ille pidam narrationem , quam
eo etiam confidentius hîc exponam , quòd
is de quo ca eſt inſtituta,veram ipſe addubi
tanti mihi pofteà affirmauit. Theodorus
Mallotius ( is propræturam in Vafti regni
prouincia , quæ ditionis eft Lotharingicæ ſe
nex obtinuit) cùm adhuc iuuenis ampliſſie
ma familia natam adoleſcentulam in matri.
monium deperiret : & illi eius potiunda
Spes omnis eſſet abfciſſa , atque erepta ( nam
& fortuna egens,atque humilis & famulatus
mercenaria conditione, in qua tum erat, ig .
nobilis, & defpicatus nullam ne detegendi
quidem amoris ſui honeftam fatis rationem
videbat :)Ergovt deſperatis rebus, & ipſam
ſe iam deferente expectatione homines ad
quodlibet confilium ſe facilè conuertunt,ac
nullo dele & u fugienda, ſequendáuc ample
& tuntur:
 İLGÉR I... !!
Qurčur: Maillotius conſeruum ex Germa
nia ; cui audiuerat Dæmonem eſſe ad quæ.
cinque obſequia paratiſlimum ,adit: huic
que ægritudinem ſuam aperit : rogans , vt fi
quod ei remedium afferre poſſet, id ne gra
uatè faceret , ingrato enim non iri locatum
beneficium . Hanc Germanus occafionem
libens arripit , vt cui ſees pa & o intra dies
paucos necefle erat,vel fe fuo Demone libe.
rare,atque expedire addu&o alio ,quiiſtud,
ceu æs alienum in fe tranfcriberet, vel ab eo
obtorta ceruice necari,atque interfici ( ſiqui
dem hæc ei pa &o lex addita fuerat. ) Agen .
do igitur illinegotio,conſequentis diei dia
luculum in clauſo ,ac recondito quodam cã .
claui condicit : vbi vixdum ſe ftiteratit , cùm
tepënte patefa & is foribus ſe inferé lepidajac
liberali forma,puella ( hoc habitu Dæmon
primùm fe oftendere volebat, ne Maillotius
ad formidabilem eius aſpectum exhorrel .
ceret ) eamque fe effe prædicat, quæ illi nu
prias quas tantopere ambiebat , faciles effet
confe & ura,modò velletin ijs,quæ erat præ
ceptura,obſequi. Acillo auidè ,attenteque
expectanti , quænam eius eſſet fententia : in
primis cæpit edicere vt furtis, crapula, libi
dinibus, iniuria, blafphemijs, ceterisque,quę
animum inquinant,vitijs,temperaret:pieta
tem coleret:inopes facultatibus fubleuarer:
ſeipſum in hebdomada bis ieiunio macera
set:folennes, ac quotidianas precationes ne
E inter
 DAEMONOLÂTREL ÄL SAG.

intermittere :: eaque ſedulo obiretomnia,

quæ Chriſtia num hominem decet,atque 2
quum eft facere. Iſtis enim omnibus ſi ſe vel
let núcupatis verbis obſtringere, futurú vt
optatis thalamis fine difficultate vlla potirce
tur. Hæcque fic elocuta,ac conftituto, intra
quem reſponſum auferret,die, ſe foras eie
cit.Maillotius qui videret tam ſan & is, atquc
honeftis conditionibus tantum fibi benefi
cium obtendi , iam nihil cunctandum puta
bat, quin id gratus , ac lubens acciperet. Sed
dum magis,magiſquein eam rem cogitatio
nem intendit , atque huc illuc variè inter
{pem , metumqueimpellitur:ex cius vuleu
domeſticus quidam facerdos conijciens, ali
quid fubefle, quo fic diftraheretur, eum blá
dè adortus , ac quid animo volutaret , expif
cafus monitis ſuis peruicit,ne ampliusad vl.
lum cum Dæmone colloquium defcende
ret.Sicque fruſtratus ſua expectatione Ger
manus,nó longè abijt ,quin ex pacti formula
penas penderet. Nam non adeò multis poſt
diebus ex quo plana , atque aperta via deci
dens , inque caput proruens exanimis mo
mento repertus eſt. Idem Nicolex Albericæ
Energumenæ Laudunenſi eueniſſe memo.
rat,qui eius hiftoriam nuper deſcripſit :ſcili
cet eius,quiatri hominis ſpecie illi obuerſa
batur, Dæmonis non alium apud eam fuiſſe
ſermonem , quàm deſanctimonia , de pudo
re ,de religione,ac ſacrorum ftudio: ad hæc
quc
 L I B 1

que cùm primùm illam adortus eft præci-"

puè , atque ante omnia fuiſe cohortatum .
Quid quod Chriſtum , qui eſt piorum om
nium exemplar tentaturus Ecclefiaften e .
git,& fcripturæ teftimonium laudauit : imo
adorauit coram eo procidens , atque in
quiens : Tu es Filius Dei 18.fimiliarte, ac
verſucia , qua eius Apoftolum Paulum 19. Marei cip.
ſeruum Dei , ac verba ſalutis annuntian_ 3. Ver.13.
19 ,
tem vniuerſo populo audiente prædicauit, Adi6. Tek
cùm è ventriloqua fæmina verba faceret. Su 17.
Quorſum enim hæc , niſi vt Euangelij præ
conem ageret , ac interim litum ( quod a
iunt) melle gladium offerret , veritatem
mendaciſſimo ore proferens, & luciclariffs
mæ caliginem , acdenfiflimas tenebras of
fundens ? Quæ etiam cauſa fuit , vt illum
Chriſtus tunc compeſcuerit; ac tacere iuſſe
rit. Paulus verò nihilominus eiecerit , ex eo
quod is tum obfidebat corpore . In quo
verſutiſlimi Dæmonis calliditas animad
uertenda venit , qui ſic ementita teſlera ca
ftra Chriftianorum ingreditur,ingreſſuſque
ſuis ipſorum armis illos confodit, ac truci.
dat . Nam etfi Euangelicæ do& rinæ pleraq;
ſunt hæc omnia: quoniarn tamê ab co veluti
manu capiuntur, cuiparere, in rc etiam reli
giofiſlima, fumma eft impietas : idçirco ca
uenda ſunt diligenter, atque fugienda. Has
bent enim ( quod ait Irenæus 20. ) lađi gyp Lib. 2.cap.
fum immixtum.Et quéadmodum Heraclçz 18 .
in
 63 DAEMONOLATRE AÉ SAQ .
I
in Ponto memoratur fuiſemel fuauiſſimis
quod tamen qui ediffet, illico in terrain de
ijciens fe ,ac miris modis conflictans interi
ret: fic remini dubium effe debet, quin pre
ſentiflimam perniciem afferant tam faluta :
ria in ſpecień monita,elogia , atque exem-*
pla , fi quisnimium credulus ſeijs duci , ac
permoueri finat.Nam cảmobedientia prin .
cipiuṁ fir, & caplit cultus Dei , cuius affe & a
tor eft in primis Satan rein ſuam tuftrenuif
fimè geſliſte fe putae, fi ad eam liomines quat
uis ratione adduxerit . Ac quemadmodum
quiauibus inlidiantur , folent'eas aliarum,
quas ad id edo& as habent,cantu in tendicu
las,laqueoſque induccreficis pietatem , řeli
gionem , fan & itatémque nufquam non inom
re fuorum haber,dum eorum verbis infidio
fis ingurgitein ,voraginémqueomnium ſceo'
Terum , atque impietarum , quosfemel appear
tiuit deprefferit,ac demerſerit. lami quod ato
tinet ad commentitiæ fapientiæ membrum
tertium , ſcilicet proprij corporis lanienam,
qua olim Donatiltæ , hodie Anabaptiſtæ , ac
nihili quidam homines in feipfos , ad öftens
tationem magis affe & atę fanátimonię quàm :
ad vllius diſciplinę; ac macerationis Chriſti
anę vſum , atque exercitationem defæuiunt
hoc quidem manifeftum carnificis Satanza "
inuentum eſt . Quotus quiſque enim noltrú
eſt, qui hoc lic instruinoni putet magis illi,
}
ve hominum oculis inſeruiane; ac ( quod ait
Comi
 L I BE RI .

Comicus ille) populum ſtudio ſtupidum in

funambulo occupent, quàm vt pietatem ex
animo colant, Deóque, quitheatrum ſuum
habet in latebris,verè fe mcerentes demillos,
atque afflictos oftendant. Ne tubis canatur
ante vos ( inquit Chriſtus) quemadmodum
hypocritæ faciunt in fynagogis , & vicis vt
honorificentur ab hominibus: Amen dico
vobis, habent mercedem fuam . Hocadeò ab
hominibus nulla alioqui veræ religionis e
pinionę imbutis fic damnatum , olim fuit:vě
id etiam inter maximas mortalium delira
ționes enumeraueşint. Apuleij'2 1.de ea rę
elogium in promptu eft , quod hic totidem Lib.s.deA.
verbis propter eius antiquam elegantiam , ac fino aurco .
* bra &teati, floridique ſtyli rarum nitorem al
çribā.Arrepto (inquit flagro , quod ſemiuiris
illis (facerdotes Deę Syriæ intelligit) proprio
um geftamen eft, contortis tænijs lanoſi vel
leris prolixè fimbriatum , & multiiugis talis
ouium tefſelatum indidem fefe multinodis
commulcat i &tibus, mira contra plagarum
dolores præſumptione munitos : Çerneres
proſeđu gladiorum , i& uque fagrorum ſo
lum ſpurçitie ſanguinis effæminati madeſce
re:acybitandem fatigati;ve !certè ſuo lania.
tu ſatiati pauſam carnificinæ dedere , ftipes
æreas , imo verò , & argenteas , multis cer
tatim offerentibus , linu recipere patulo:
necnon & vini cadum, & la &tem , & caſeos,&
farris , & filiginis aliquid . Superioribus an
E 3 nis
 70 DAEMON
OL A TREIAE SAQ .
nis Mirecuriam ( quæ fedes eft , & caput
prouinciæ Vogelorum ampliffimæ, in qua
ctiam per annos aliquot propræſes fui ) ap
pulit circumforaneus quidam , ſolitus fub
pænitentis nomine prouincias peragrare, ac
pecunias, aliaſque res, quæ ad vitam condu
cerent , corradere. Is frequentięde , qualis
cffe folet diebus Dominicis ad aram maio
rem primùm quidem procumbebat nudus
vmbilico tenus : ac manu vna filicem , altera
ſcuticam geftans, illo pe &tus crudeliter con
tundere ,hactergum miſerèdilacerare non
cellabat: idem quoque fa & itans in ſupplica
tionibus publicis, ac facrorum pompa ,ſi que
forte folennibus illis diebus ducebatur,
Tum plebs illius primùm miſereſcere , ac
quid de ſe tantum meruiſſet mirari : deinde
certatim pecunias in eum conferre. Sed is
eo quæftu au & us vberrimo in noſocomium
hilaris ſe recipiebat : ibique notis fomentis
primùm curato corpore, ac ad futuras pla
gas etiam indurato , atqueobfirmato , cibis,
ac vino ſe intantùm ingurgitabat ; vt cas eti
am, à quibus hoſpitaliter erat receptus, non
parceret amaris, petulantibuſque, fæpè etiá
obfconis,ac turpibus di & is incefferç. Cuius
rei fama cùm ad vrbaniludicis aures tandem
perueniffet , accerfitum hominem ,in carce
rem conieétum , & feriò rogatum , quid cau
fx eſſet , quòd fic fe prætermodum afflige.
ret, impulitfateri,non id fc facere , quoad
miſſum
1
LIBER I. 70
miſſum aliquod facinus expiaret , vti antè
fimulauerat:ſed magis, vt populi miſericor
diam concitaret , abeoque ftipem faciliùs,
& largiùs exprimeret. Cæterùm non tanti
fibi effe doloris illa verbera, quantiafpicien
tium opinione putarentur : tum quòd ad
ca pridem vſu occaluiſſet : tum quod herbis
vteretur , quæ membris ftuporem induce
rent, ſenſumque ijs ad tempus minuerent.
Qua're intellectajNanceianorum Duumui.
rûm iudicio , quofontium omnium quos has
bet Lotharingia pænæ cenſentur, per com
pita virgis, led egregiè cęſus eſt; tum alte
rum humerum ferro candenti inuftus , ac
relegatus. Hunc ſic ſe inter ſacra excarnifi
candi morem , olim AEgyptios vſurpaſſe
author eft Herodotus in Euterpe . Gallos
Idęæ matris facerdotes idem feciſſe ſcribit
Quidius:
Attenituſquefeces,mi quos Cybeleia muter.
Incitat ad Phrygios vilia membra modos.
Et,
Cadunt iactatis vilia membra modis , 22
Lib.1.566
A pud Horatium quoque 22. ty : 3 :
Gaudet Bellona cruenti . 23.
Li.7.deof
Quod fcilicet ſacrorum eius cultores (Bello - Procoas . .
narios Vlpianus 2 3. vocat ) fibi lacertos di 14.
ftri & is gladijscruentarent: Quod & memi . Lib.l.
nit Martialis 24.
Alba nimis fauis lacer antur bracbia cultris ,
Cùm furis ad ebrygios Entbeaturba modos.
4 Et
 DAEM O NOL ATRETAE SAG,
29:
Lib. l . cap. Et tetigit alicubi Plinius 25. ſed & deriſos
<
Xenocrate Pliyfico, recitat Alexander ab
26°
Genial dier Alexandro 26. quod yt aiebat , non eſſet lu
Jib . A. gendum , fi Deoseſſe crederent, quibus façrą
1
çap.17. faciebant : autnon facrificandum , li homi
27:
. nis Antiſtij fententia fuit:
Lib.z.deci nes . Qux & Labeo
Nis, Dei. pumina bona ( inquit D. Auguftinus 27 .
malis cultus diuerfitate diſtinguentis quod
hi cædibus , ac fupplicijs, illi lætis obfequijs
qualia ſunt conuiuia, ac lectiſternia) propi
țiari velint . Quod ego fic di & um velim ,
non vt Chriſti regnum in delitijs , ac vo
luptate ſtatuere me quiſquam putet , qui
fciam eius militiæ certiflimam tefferam effe
crucem :ſed vt intelļigant homines, non eſſe
ex iſtiuſmodi ļamienis , accruciamentis om
nino æftimandam pietatem ; vți eorum ple
rique nunc facere folent : Et Diabolus ipfe
non alia re frequentius ſcenam ſuam inftru
it. Nimirum quia Chriſtianos videt ſeiciu
nio ,vigilijs, folitudine, laboribus macerare,
ac conficere , dum carnem ſuam ſubigunt,
dum admiſſorum pænas volentes luunt,
dum fe ad preces , fan & aſque medicationes
comparant, atque inftruunt. Quod is ſæpè
exemplum per fummam malitiam accipit,
augetque adeò effero illo laniațu : quaſi tan
to magis colatur pietas, quanto in corpus
fæuiatur acerbius, arque inhumanius , vteft
eius ars , & verſutia ," Veluti càm fan & iflima
etiam quæque immoderato, inconſultoque
vſu
 LIBER I.

yſu deprayar,fodat,ac diftorquet:ná hic alio

qui veram ,fynceramqùeChriſtianorum dita

ciplinam conuellere non eſt animus ,& liquip

Ecclefiæiudicio comprobatur . ,

DAEMONVM ILLVVIEM SVMMAM

demonftrare , tum qua corum prafentium ſemper.
comitatur odoris fæditatem , tum que de vitanda
munditie adeò accuratè fuis præcipiunt : maxime
que in manibus , quarum lauationem aiunt faſii
nationibus obeſſe: quomodoqùe id fitaccipiendum .
CA P. X.

Eemoth,id eft animal impurum , ac fpi

P Gregor.
F
appellant Diabolum , Idý ; adeò nomen non Matth ca.13
Marc..1c se
modò in illum conuenire putandúeft, quòd job.co.
ingenio , ac moribus fit impuris, vt eius om
nes actiones ,ac ftudia demonftrant: ſed etiá
quia ſordibus, atque immunditia exteriore
impenſiusdele & atur.Nam & illiin çadaue.
ſibus frequens eſt commorario : & liquan
do viuens corpus occupat , vel etiam id libi
ex aére,cócrețilue vaporibus informat ,præ
ſențiam in eo ſuam ſemper inſigni aliquo fce
tore teftatur; imo & in illis partibus recep
tum frequentius habet : quæ vti in naui fen ,
tina, corporis ſordes, excrementaqùe acci .
piunt. Vnde & tylaspéuvla yurd in Biblijs
dicitur,quæ Pythonéhaberin ventre, quam
Gratianus in decretis ventriloquam vertit.
Munera quoqueilli elle ſolentefimo,& fter.
core ,
 74 DAEMONOLATRIIAE SAG.

core,epulęè morticinis pecudibus: Ac vt eft

in prouerbio & uolev úpois épierdy,taleſq; vul
go ſuntpediſſequæ, quales & here, vt plc
rumq; mulieres ætatis ſordib.obſoletas, for :
tunarumý; tenuitate viles , ac ſqualidas pro
miniſtris habet : quas præterea , quaſinaturæ
vitiú minus in hoc eius deſiderium expleat,
cdo &tas habet ad ſordes atque immunditiá .
Hæcq; ob id præcipua cautio eſt, ne manè
folito aliorum hominum more manus fuas
abluant : quod ea res faſcinationibus ſuis ( ve
ait) indubitatio occurrat : ſeu ab ipſis ſagis
proficifcatur, id cft fuas ipfæ lauét manus:vti
Misecurix . Alexia Gallæa 2.Betuncuriana, innumerça;
7. Idus De aliæ , quarum nomina nunc non fuppetunt,
demb;1584. quæftoribus ſuis vltrò recitauerunt : feu ab
Mizilzij.s. illis, quos vencficijs ſuis deſtinauerunt per
Id.Non - Fc- dere: ſicuti retulerunt Claudia Fellæa 3, Ca
bra.1587. to
tharina Latomia 4: quarum hæc Dominica
Harceariz Durátiam infenſe feruabat ,quod cardévna 4
3 Non . To ambirent nuptias : illa, alieniſſimo animo e
brua.rså7. rat in Malurticam quendam , propter penè
quotidianas rixas, & contentiones, vtinter.
vicinos aſſolet,neutra tamen iniuriam vlci
fci faſcinatione aut veneno potuit: quòd ef
5. fent illi ab earum infidijs tuti iſto lotarum
Leherij.7 ., manuum præfidio. Sebaſtiana Maxentias,
Id apri.is38 Ioanna-Nigra 6,Ioanna Vlderica 7,& Frácif
Leherij.s. caPerina 8.affirmant eá lauationé certò pro .
Cal.april. ficerecótra malas incantantiú artes,ſidomo
1988.
quis pedé efferens te preterea in Dei tutelá,
præli
 LIBER I. 75
præſidiumqùe ſupplicibus verbis cómittat. 7.
Idøiſe à Magiſtello ſuo Jolieto ita inaudiuiſ Lanfracus
ſe memoratNigra illa :dum ſcilicet cum illo riz.7.Idus
Maij, 1588.
de hoc expoftularet, quòd in Nicolai Tonſi 3.
vxorévenena ſua tam fæpè incaſſum ſparſif Baijs.4 Non
ſet quæ tamen multi alij præſentiffima fen . lun.isis,
offent.Hoc etiá flbimorá,impedimentúque
lemper attuliſſe Vlderica illa recitauit,quo
ties maritum faſcinatione parauiſſet collere.
Parauerat autem fæpiſſimè,propter iniucun
diflimam ,ingratiſfimamque le&i conſuetu
dincm .Nuper etiam Mugeta 9.iamiam in ig 9.
nem imponenda,ac vltimùm cú marito prá- Elxij.co.Co
Igl.159
dens placidè eum multis audientibus monę
bat, ne inſalutato numine, illotiſque manib.
manè domo pedem efferret, fiſe à ſagarum
inſidijs tutum cuperet,acſecurum .Quomo
do verò reiadeò leuis , atque exiguæ vires
tantæ eſſe poſſint,aut quare ea corporis pars
ſua munditie in hoc cæteris præſtet,non eſt
facile conie&ari : Nifi fi hoc impoſtor ille
prætextu ſolerter aliud tegit ,perqùe amba
ges,atque inuolucra nobis fuam vult ſenten
tiam oſtendere. Vrialibi illum feciſſe obſer
uauit ex Vviero Ioan.Bodinus , eo videlicet
loco , vbimemoratur apud ſagam quadam
obnixè egiſſe veteres calceos diligenter vt
aſſeruaret, quòd cos præfidio illi futuro ef
ſe diceret ,aduerſus maleuolæ alterius ſaga
impendentes inſidias . Nam dubium non
eft, quin ea ratione monitam voluerit, vt
in pec
 76 DAEMONOLĄTRETAE SAG.

in peccatorum cæno volutari perſtaret, quæ

vtique homini ſunt inftar calceorum lutoſo
rum . Quo ſenſu Philo Iudæus intelligen
dum
putat,quod Deus Moli præcipit, vt cal
1 ceos ad fe acceſſuņus deponeret. Et certè
AEgyptij 10. puritatem denotantes aquam
Coruscapol pingebant; quòd eo elemento luftratio , atq;
ſculptura expiatio optimè fieri crederetur.Et freques
zumlib.i. eius vius fuit in gentilium ſacris, ac litationi,
bus ;
11. Tugenitor cape facra manu ,patriofque penates: 41 ,
Acacid.7, Mebello è tanto digreffum , & cede recenti
Attrectare nefas,donecme flumine ving
Abluero .
12. Et 12.
Aeneid
13 . 4. Dic corpusproperer fluuialiafpergere lympha, 1
Acasid.6. Eti :
Corpuſą, recenti
Spargit aqua.
Et apud Horațium 14. à Dijs immortalita
Satyrarum tem poſcens ille compita circum , lautis ma :
lib.z. pe ſenex manibus currebat. Heſiodus quo
que in operibus, & diebus , vetat mane litari
Vinum loui , vel etiam quemquam ingredi
amnem ; aut fontem xepois dviznos. Thele,
machus etiam Palladiapud Homerum ſup
plicaturus marina aquaman abluebat. Dei
)
item lege eiuſmodiexterna per aquam mun
dities fæpein veteri teſtamento commeda
tur, præſertim qùein manibus , vti ludæorú
18.
Deatera.u, more frequentatum legimus is, quivitulam
inter
 Í ÍBERÍ. 77
intèrficiétes ſuper eam mactată manus ſuas 16.
abluebant . Sunt enim puræ manus, quales i.adTimor
ad Deum 16. femper tolli oportet, puricor . cap 20
dis indicés. Et prouerbio vſurpatur, manus
lauare, pro innoxiuſ ſe oftendere. Quo etiá
fymbolo innocentiam ſuam Pilatus publicè 17 °
teſtari voluit 17. Et còntri , Iudæidiſcipulis Matth .29.
Chriſticalumniam intentarunt,quod illotis
manibus ad epulas accederent . Quem nef
18.
cio morem an vitādi offendiculi cauſa, poſt Matth.15.
eum paſſum Diuus Petrus 18. immutarit: nã 19 .
niſilotum raro eum accubuiſſe Diuus Cle. Pierius Vag
mens eius familiaris, & quotidianus penè có . I.Hicro
glyph.zla,
uidor fcriptum reliquit . 19 cap.33
SORTILEGOS, QUOD OLIM PÅGANÁ
feciffe dicitur antiquitas, Demonibusfuis annuatim
quid pendere,quo vel plagarum metum ,vel Batum ,
quibus expacto obnoxij funt,praftationum vacatio .
hem redimant. Tum id quod fic penditur ,fianimal
eft,vt nigricoloris planè effe oporteat.
CAP. XI.
Vemadmodum folent dominirerüm
fuarum nexum ,mancipiumquc annu
isvel operarum velpenfionum præſtationi
bus apud eos aſſerere,quibusillas olim vten
das, fruendaſve conceſſerunt : ita Diabolus
ſedulò hoc agit, vt quæ in ſeruitutis , cùm cá
imponeret , lege dicta ſunt , ac pa&o pro
miſſa ,ca å ſuis acerbiſſimè vbidies venit,exi
gat: maximeq; fi caufam habent ab alicuius
mund
 g8 DAEMONOL ATREIAE SAO.
muneris excuſatione : veluti cùm à noctur .
niscomeſſationibus ac tripudijs, aut re qua
piam alia fimili , vacationem impetrant.
Rogeuill . Quod Dominica Zabella i . retulit folitum
in agro
Teatrzo pręfertim frequétari à locupletioribus: quo
5583. rum permultos vidiſſe ſcait, qui non modò
Magiſtellorum fuorum gratiam , vel etiam
plagarum metum ,fi quid fortè minus exca
rum fententia admififfent, bucculo, veruece
autrequauis alia ( quod vſitatiſſimú habet)
) redimerent,ac luerent: ſed & iſtum non ſi
ftendi ſe condi& is loco , temporeqùe licen .
tiam ,ac libertatem . Id confirmat Deſiderij
Si Deodat. Financij 2. Mandrenſis ſpontanea de ſe con
pridie Idus feffio ,inquientis ftato annidie,qui circa or.
Jul. 1981.
tum Caniculæ recurrebat,ſero iam vefperè,
ac deſignato ſuper Hupellam , qui monsin
Vogelis perarduus eft, loco fibi neceſſe fuif
ſe tale aliquid Magiftello ſuo pendere : idq;
adeò niſi planè nigrum gratum non habuiſ.
ſe. Quem illum colorem non nunc primùm
affectareclamant omnes Hiſtoriæ : Nam &
olim 3,cùm ſub Mopli nominc oracula red
Platarch. debat , & per literas à Proconſule quodam
deoracul. A fiæ rogatus effet album , an atrum vitulum
defceu .
malletſbilitari;atrum reſpondit.Hunc ve
rò fuiffe morem confulendorum Dæmonu
per chartas conſcriptas, ceraque obſignatas
iftud luuenalis indicat :
Propter quodfas eftgenua incetare Deorum .
Et Diti,Dijſý; Manibus 45 niſi atras vi & imas
Gædero
 LIBER 1.

cedere Pontificum quos cæca habuit anti

quitas fcita vetuere. ' Alex. ab A.
, lex Gen.
Scabere terram
Dier.lib . 3.
Vnguibus, & pullam diuellere mordica agnam . cap.22
Nimirum cùm is color ( vrinquiebat Pytha.
goras ) ad mali naturam pertineat.conſenta
neum eft eius effe illa quæ malorum omniú
authori, atquc hortatori dicantur, ac deuo
uentur. Beatrix Baonenſis 5, addidit ne te 5.
Gerbeuil .
nuiores quidem ( cuius generis eacolluuies læi ,Nonis
ferè omnes habet ) illarum preſtationum im Aug.isss ,
6.
munes effc 6 : ſed quemque pro ſua faculta Mediomes
te, quod maximèin promptu habet, quaſı nifterij13.
fymbolum dare,ac conferre. Alios ,quidem Cal.Mare
gallinaceos pullos,vel gallinas ipſas :quod ſe 'stg.
feciſſe Deſideria Parienfis 7, & Cathelonia 7.
Vincentia 8, affirmauerunt. Alios demptos In Stiuens
è capite ſuocrines, feſtucam ,auiculas,aut le territorio
uidenſe aliquod munus,veluti è bubulo co- cemb.ista
8.
rio monetá : quæ ſi nec fuppetit ab ipfos Dz. Catharina
monibus ante accipitur:ſatiſq; eſſe ( vtfe fz Præuotia &
pè à ſuo Magiſtello intellexiſſc memorauit Apollonia
Ioannes Piſcator 9 ,)ſi ad id afferant mentem in Freiflem.
pronam , ac religioſam . Quod fi quis facere iemb isig.]
recuſat , vel etiam negligit : præſto ſunrilli 9.
minæ ,verbera, morbi, liberorum neces, rei Maynerij,
4.Non . Ma
familiaris damnum , ac detrimentú aliquod in..isis
inſigne. Quorum metu dicincquit, quàm
prompta fit illis in iftiuſmodi promiſlis per
ſolućdi celeritas : adeò pauor,& formido di
ligentiam , ftudiumq; excitant ,Et hic quide
iam
1
 DAEMONOL TRAI 5 SA 0

iam olim veterum pe&us pupugit aculeust

hæc eorum mentes contaminauit labefacta
uitqùe perſualio ,nullis etiam iſtiuſmodile :
10. lib. gibus, ac conditionibus antè obitricos 1o .
Gicero
2. de legib . Nah & in palatio Romæ vetus ftetit ara fe
exquilijs quoque altera malæ fortunë
Plinius lib. bris :
deteſtatæq;. Orbone etiam ad ædem larium
3.cap.7.
Alexan ., ab Proftuerte ,Profæ , Timoris , Palloris , Auer

Alex.dib . runci,Robigi,noxiorumque aliorum Deo

Volafer.Phirum , quosýno nomine Veioues appellare
ta de celebs poffis,celeberrima in alijsRomæ regionibus
Sacro . fuêre delubra : vbi ne obeffent,neve incom .
modialiquid offerrent , donarijs coleban,
tur . Quæ & per Græcos, aliaſque gentes laté
fuſa ante fuerat ſuperſtitio.Siquidem Athe .
nienſes contumeliæ ,atqueimpudentiæ , ne
ijs afficerentür : Bæotij , Appollini Porno
pioni, në muribus prouincia infeftaretur;
Oetæi,Herculi Conopio,néculicibus diue .
xarentur : Rhodij , Apollini Erythibio, ne
rubigine ſegetes læderentur :Gades,Pauper
tacijac Sene&tæ ne ea duriùs premerentur, ſa
cra -religiotiſtimè faciebant Atque vti
nam nead hæc noſtra tempora tam fanati
cus , profanuſque dimanalet error : tanta
non deprauaſſet cultusrituſquediuinos de
mentia : fed conſiderarent homines ( vt @o
lim re & è monuit Cicero) ceremonias , reli
gioneſque in Deum non metu , non pacco,
non pretio tantùm ; fed ea coniun &tionc
quæ eſt hominicuai Deosprécipuè effe con
feruang
 LIBIK 1.
feruindas fanétitate videlicet,ac pietaté : que
maximè placatum Deum efficiunt,eiula ta
bernaculum cuu kominibus formantac fta
biliunt .
Compofitam ius fafg attimij, andig, receffu
Wentis, & incoctum gercroſopedtushonefto iz .
Nam ſola donariorum iftis aegledis , grafla- Paro. Satyto
riad Deiopem miſericordiam qùc via reli.
jionis manifeftum eft ludibrium,
Haccedo vi admoueam templis, farrelitabo 13; 13 .
Nöra.CH
Immunis aram fi tetigit manus: lib: 3.
Mollibit auerfos penates ods.3%

Farrepio, é ſaliente mica .

Vthicomittam dicere, quod quidam nunca
patis votis à ccelitibus vulgo , & palim , quas
cupiunt,contendunt.
Rem ftruere exoptas caſoboue, Mercwing
Atceſsis fibra : dafortunate peñatis ,
Da pecus,& gregibfatim
us .
quæ timent de precantur :
Vota meta duplicant matres;propiuſoz periclo
Ir timor . Acid
Imò in eos probra ,contumeliaſque indigna
bundi ſæpè ingerunt,hac fiducia , quod obla
tis poftmodum donarijs,pacatos , facileſque
eos fint habituri. Vtialiquando Italum alea
torem feciffe rumor eft : quicùm eos , quòd
dánofiorealea luderet , omnes excepto vno
Diuo Antonio ,maledi &tis incelſiuiſſet (peri.
culum enim nõ leue gbi effe putabat ab eius
igne ſacro) ac poftridie eas blaſphaemias lui
F curui
 DAEMONOL A TREIAI SAO ."

-turus cereis candelis fingulos ſupplex dow les

naffet , conſultò DiuiAntonijará præterijſſe
dicitur , inquiens: Inſanemerito, tu nullaà a
me laceſſitus fuiſti iniuria,nullo etiam dono a
nunc placaberis. Verùm hîc forſan præſtat
tacere, quam parum opportunc Ecclefiaften
agere : maximè cú hæc fatis fine præcône ſuā p
impietaté loquantur,acprædicent. Hoc mo
do fatis erit oftendiffe.

Demonasaccepto placari munere quouis,

Si deuota modo mens eft, & cenfcia praxi. 1
1 LU
SAGAS AD SA BAT HARIOS SVOS
conuentus auolaturas maritorum Zelosypiamfal
Irre,illis in arctioremfomnum per incantatione in
duftis : vel etiam
fuppofita ,qua carüm fpeciem bom
beat,ne aliqua
CAP. XII .

YVm hec fcriberem , venére mihi in me

CH nus rearum quarundam percontatio
nes e Forbachio ( quod municipium eſt di
cionis Lotharingicæ in Germania citeriore )
è quibus, quod adhuc non feceram , didiciam
} uolāturas è lecto geniali veneficas ad conci
liabula ſua folere,nequid quotidianæ,ac no
cturna conſuetudinis defideretur maritis ,
vel fomnum per incantationem concilia
re, è quo ij non poſſint facilè excitari : vel
perſonas quafdam iam dormientibus adum
brare , atqueadiungere, quas 6 contingeret
interca expergiſci,luasvxores eſſe putarent.
Bertran .
 LYRIR .
Bertranda Tonftrix i, id fe fæpè feciſe pro
didit : atque ad ſopiendum taliſomno mari Forpaehit
tum ,ſæpenumero illi aurem vellicafte, dex . Calend. sa
tra manu eo prius illita vnguine, quo viam piem .1889.
ad eiuſmodiconuentus affectans folebatre
ipfa inungere. Eller vxor Decani in Otrin
gen s, infantis culcitra : Sichen Maya Speiro eodem do
chen , ſcopas ſuppoſuiſſe ſe memorauerunt,
poftquam eſſent nomen fui démonis præ
fatz : Sicque maritis fucum fæpè feciſſe.Ma 3
ria 3 , vxor loannis Sartoris in Metzer Eſch , Homburg
Nonis its
Atramentorum faſcem veluti vnguinc infuf
Bijissos
catum ,qui, ftatim atque ipſa domum eſſetre
uerſa, cuancſceret. Catharina Ruffa ipſum
Dæmonem ſus accubatione eiufmodi vices
aliquando geflife declarauit.
MVLTA ESSE, QV AE DAEMONES
grauiter, & feuerè in ſagas animaduertant: no
& urnorum conuentuam defertionem , morborum
fe inconfultis fanationem ,iniuria conceßionem , in
kocemiam , contumaciam , à malè agendo dehorta .
tionem , criminis apud Iudicem agnitionem , irti
tam infidiarum molitionem , atque eiusgeneris a
lia quamplurima : qua vel atrocißimis verberibus
illis luere, vel dano aliquo rei propriagrauiorepero
fare neceffe eft.
CAP. XIII.
1
| Ffenfio li quæ vnquam magnia eft &
O diuturna , certè ea eft quæ ex inuidia
contrahitur : cuius ( vt inquit Cicero ) mo .
tus log
 DAEMONOLATREI AB SA

tus longè omnium accerrimus eſt, acpérti

naciſſimus. Quæ fi in homines conuenitra
tio : quid in Satana valituram putamus, qué
nihil æquè cruciat,ac folicitum habet , quàm
quomodo feliciore conditione , quàm ſua
eft, degentem hominem , noua femper aliqua
calamitate ,ac miſeria afficiat, atqueaffligat ?
Vtiam mirum videri non debeat, & quos ſe
melfibi obnoxios reddidit, atque obſequen
tes,tain duro habere ſolet imperio : tam al
perè , atque inclenienter tractare. Profe & ò
hæc communis, perpetuaqùe corum om
nium querela eft,illum nuſquam non finge
recaulas,dum habeat quod culpę,aut contu
maciæimputét, pledat, ac feueriffimè ani
maduertat. Etömnino nunquà cum illo,no
vnius quidem mométi pacem conuenire, at
Atchetij 4. conftare. Curr nusGugnotius 4 , fe quod ad
Non . lapua indi &tos conuentus nunc tardius , nunc in:
frequentius acceffiffet ;non ſemellllivapu
laſſe penead interitum recenfuit.Rurſusgra
ùes luifſe pænas qudd Gliam Dominici Raij,
cui venenum eius hortatu fecerat, non peti
ta venia , ad fanitatem aufus effet reducere.
Metum præterea longè maximum libiattu
life, cùm forte ab eo per aérem deportare
tur, ac fupra flumen Mofellam conftitiffent
loco , vt libividebatur , vorticibus admo
dum horrendo: Nam de deijciendo , ac mer .
gendo non deftitiffe mina; interponere,
quoad Adem dediffet, fe Deſiderium Gale
 LIBER I.

gium ,quo cum inimicitias habebat,veneno Pangailis

fublaturum . Quod & nó multò pòft perma Ca en ve
ximas eius efflagitationes præftare coa & us fembrisser
6.
eft lana Gerardina 6 , Catharina Ruffa 7, & Velleijad
Franciſca Fellæa innocentiæ luæ pænas non Moſellams
femeldediffe fe affirmauerunt:actantas ( ait 1587.
Cal.iulian
Nicolza Morelia ) vtintercepto , præ ver. 7.
berum atrocitate , ſpiritu, penè exanimare. Pangaijs.
tur. Neque id mirum videri debere : ferreas Id. Nouem .
1584.
enim ( inquiebat) illieße manus.quibus ,ceu
malleo , caput vniuſcuiuſque fic contundit , Serix 14C
Içn . februa
vt attre &tantibus exoſſatum videri poffit.d 1587.
lexia Belhoria 9 , & Claudius Morelius io , ſe 9.
id multoties cum fuo magno malo expertos Blaiouille
ad aquas
fuifſe conqueſti ſunt. Nonnunquam & in os Non.Febs.
fic vnguibus inuolat,vt id totum lacerum ,ac 1587.
10.
dilaniatum fæpè relinquat :ficuti Roſa Ger SerIZA
ardina u , commonftratis adhuc veftigijs, Non Deci .
Iudici fecit manifeftum.Cum eadem Belho 1586
riamultis egerat Dæmon , vt coniugem ſu
lo agro site
um veneno perderet . Hoc cùm ea non ſu- uendis vonia
ſtineret facere , pre amicitia ; hancille do . 1586
Nouemb
.
ro
leos repulfam aqua intercute ipſam afflixit:
ex cuius tumoribus , cùm ſex integros mento
ſes laboraffet ,non priùs conualuit, quàmlex
tarios fædirilfimi humoris duodeuiginti,
per imospedes, facto vulnere cieciffet.Mar
12.
garetam Luodman 12 ,non ceſſabat quoque Vergauilla
hortari,ve vicinæ mulieris buculam , quòd e . 10 CaleFo
ius olera depaſta effer,actota vngulis obtri brua.1587 .
uiflet , venenata potione , quam illi tung
F 3 inlic
 AEMONOLATRIAL SAO,

in ligneo catillo porrigebat , necaret : fed

cùm id detra & tarei facere,vt quæ metueret à
muliere, quam alioqui perſpicaciſſimam no
uerat,in facinore deprehendi : tandem vt ca
ſe neceffitate liberaret, ac aliqua ratione pla
catum Magiſtellum haberet , maluit vitu
lum , quem vnicum in ftabulo alebat, illo ip
ſo veneno tollere. Proprij quoque iumenti
damno,alieni, cuicontra Magiſtellimanda
Forpuchij
6. Calend. tum pepercerat,Bertrandz Tonftrici 13.nc
Septē.1589. ceſſe fuitfalutem luere, Apolloniam 14.Den
14 . mon cò per ſummam importunitatem per
In Piciffen,
s. 1digs Au . pulerat,vtfidem daret non prius quieturam
$ 44.isis eſſe, quàm damnum aliquod ingens familia
Eylart municipis ſui intuliffet : quod promif
ſum cùm tamen perficere non pofler,illius ve
tique conatus prohibenteDco ,in cuius tute
lam ,præſidiumque Eyſart ſe ,fuoſque primo
diei cuiuſque diluculo commedare ſolebat:
cò tandem redacta eft, vt Gbi neceſſe eller de
cennis filiæ ( huic nomen fuit Eugel) parri
cidio , non impleti promilli vexationemá
Dæmone redimere. Eamdem necandæ lo
bolis neceſſitatem & alius Dæmon Cathari
In Freitten. næ Præuotiæ 15.attulit: Cùm enim eam forte
Non Sep. libido incelhflet perdendæ veneno filiolæ ,
temb.s$ 8
quam vnicam Michael Cocus eius vicinus ſu
ſtulerat, atque id & fæpè, & fruftra aggreſſa
eſſer facere (nam cam mater quotidianis
precationibus,luſtrationibuſque contra ma
las incantantium artes municam habebat )
tandem
 LIBER 1.

tandem ve hanc veluti prædæ fruſtratio

nem affiduè incuſanti Dæmoni cumulatio
rem etiam reponeret , quem in cunis adhuc
habebat, infantem Odillum nomine immi
fericors mater veneno perdidit. Siquidema
fagis hæc lex eft perpetua , vt quod perpe
ram in aliorum caput copantur, ac moliun
tur, id in fe admittere pofteà cogantur : nec
vnquam patitur Demon irrita apud eas eſſe
ſua conllia. Quod fi incæptum eſt pluri
um, & contenditur in quam commune ma
dum recidere debeat:res ad ſortem reuoca
tur,vnaque ea cui eius luitió ſortito obtiges
rit,proomnibus noxam perdere cogitur: V .
ti à fe , facinoriſqùe ſocijs aliquando vſurpa
tum memorat eadem Prxuotia . Cùm eo
nim (inquiebat illa ) conſilium vnà iniuiſſe
mus de faſcinando ſucoris Freffentij pecore,
atque id nefcio quofato impeditæ nequiuif.
femus facere 5 patrandum nihilominus fuit
aliquid , quo ſcilicet illi quieam veluti præ
dam certus expe& abat , aliqua ratione effet
fatisfa &tum . Sorte igicur experiri placuit in
quam hæc faba cuderetur : ducta eft : & in
Agnetem Eyſvvitz omnium nequilfimam ,
Aagitiofiſlimamque foeminam incidit : quæ
nihil fa &ti morata atrocitatem alacri animo
præſentibus ſocijs viginti annorum filio,
Petter nomine , medicatam potionem pro
pinauit : vnde non multo poft illi totum
corpus prodigiosè diftortum ,deprauatum .
F 4 que
 88 DAEMONOL ATREIAS SAC .

que fuit. Hoc nimirum faciendum erat, au

a Dæmone, quinihil vnquicondonat,wor .
te eciam duriora pati . Talem fiquidem con ,
16. tumaciam impune non iulit Balial Baſolusa
Denibar li 16 Nam cùm cius mandatum de miſcenda
no sam.Ni. cuidam yenena , quem forte exofum habe
Polaum 4 .
s pridie bat, neglexiſſet : tam duras in proprijs ædi
Nog. Mare. bus dedit : vt mallet ( quantum inquiebat )
alios fimiles cruciatus, Girorum effent føren ,
di morte præfenti depaſci . Necțulit etiam
inulrum Margareta illa, de quamodo mene
gio eft habita : quod facinoris ſocias effet aba
incepto dehortata , cùm forte ad ftagnum
Vvapenbruch conueniffent, ac de morcea
ius aquas,perdendis arborum fru & ibus, exo
gitarent :Id verè faciebat, quod memivif.
fet ſe non ſemelearum pamis, & duran ,
longam famem toleraile : nam de hac gra .
witer obiurgata ,multis prætereà verberibus
caſtigata parum illud conſultum non mule
to poft luit confilium . Ioanna à Banno 17 ,
Mamerij 4. cùm tertium authoritate obruta , tormenta
Noa.lanu.
rumque, quæ offerebantur, metu permota ,
Judiciomnesfuas noxas , maleficiaqùe pare ,
feciſſet, ac præterea eo verbis præcunte Dæ .
monem , cui ſe ipſa addixerat,perpetuum fa
fellere iußiffet , non multo polt folam in
Farcere repertam fic is pugnis, calcibuſqà .
conſcidit , vt illum fibi poftremum diem
jam eſſe putaret. Sed comm dům interue.
nientes ' cuftodiæ impedimento fucrunt,
De fuapa
 LIXIR I.
ne fuam ille immanitatem ,ac fæuitiam lon
giùs exerceret. Certè illi totum tergum re
centibus verberum veftigijs adhuc fædum
erat ,cùm hæc Quæſtori denarraret. Keluers
Otilla 18.ab eandem agniti criminis cauſam Frellegil
tam duras Magiſtello luo in carcere dedit, 8.1d Aug
vt ab ea editus præ intolerabili plagarum "sih
dolore clanorà Caftellani domeſticis lon
illimè etiam exaudiretur. Ecce ve incle. I
mentiſſima,iniuftiſlimaque ſemper eft apud
Diabolum ſeruitus,ijs etiam , quiſe totasad
cius arbitrium comparauerunt:cùm consia
Chriſtus iugum ſuum fuaue , onuſque leue
vbique prædicet , vltroq; hortetur ad illud
fubeund im , qui animabus ſuis requiem
quærunt. Et certè contrariorum inftituto
rum , ac diſciplinarum finęs , atque cuentus
decet efle contrarios. Lex Chriſti ſuprema,
1
eft charitas ex fide , nullamque poftquam .
nos in ſuam Eccleſiam conftituit, ea fan &tio
rem edixit,atque irrogauit. Mandatum no
urra do vobis ( inquit 19 ) vt diligatis inui. 19.
cem , ficut dilexi vos.Rurfus ,20 in hoc cog veil:37.
nofcent omnes , quod mei difcipuli eſtis , 20.
li dilectionem habueritis ad inuicem . loan . 34
vçrf is.
Hæc præcepta nullam in exequendo ha.
þent difficultatem , plena funt amoris, deli
çiarum , atque oble & ationis . Si minus eft ijs
obfecundatum , non illico Deus iram in
@pntumaces euomit : ſed lenus eſt ad pee
map , cique etiam inuitus accingitur. Açli
F quan
 DALMONOL ATREI AI SAO.
quando tamen irroganda venit , modera..
ta eft , & femper ſalutaris : paterna , non
dominica : punientis amorem , non vlciſ.
centis , odium concilians, Diaboli contrà
præcepta , ac monita quotidiana ſunt de fi
Loan.s. App multatibus, infidijs , crudelitate , cædibus,
al.12, damnis , atque iniurijs 2 1. Siquidem ipfe ab
initio homicida eft, calumniator,prædator,
vaſtator, infidiator , vexator, carnifex : Imo
nihil adeò obnixè fatagit, quàm vt fuos, vti
Se, habeat in aliena calamitate,ac miſeria allim
duè occupatos. Si imperata abnuunt acdo
tregant hoc,vt iam di&um eft ,illis fupereft,
vt fæuiflimis vel ad necem contundantur
verberibus: fin exequútur,hoc quoq ; ſequi
tur , vt ipfi ſe continuis mærorib, atq ; ango
ribus miſerè implicent: veluti quirerú truci
um , acerbarumque fpe & aculis, neceſſitate
officij coadi contra innatam clementiam ,
interſunt. Tum miſericordia , quam pri.
mum innata humanitas etiamnum ingerit ,
deprehenfionis metus , ac ex peccatorum
conſcientia timor nunquam pacatam , tran
quillam que illis mentem eſſe ſinunt : fed ila
los vndique premunt anguſtiæ , mala vrgét,
ſequuntur miferiæ ,ac calamitates,

VERAM , ET PRAESENTEM SAGA

râ ad no& urnas ſuas Synagogas ſepè effe profeétio 1
Rem , nonnunquam etiam vanam , da per infomnium
Santum conceptam ,ac meditatam ;rettegſentire,qui
 LIDIRI

utrumque defendunt. Tum vt diuerfafint eius pro

fe & ionis rationes, quibuſve noctibusfepi frant in
Lotharingia.

CAP. XIV ,

ES eſt controuerſa , & plena diffen .

R fionis,inter eos, qui hæc ſagarum tra .
& antportenta :eçnereuera ad illos,quos fic
jactant Dæmonúconuentus auolent, ac pre
ui
fentes ijs adfint; an tantùm occupata praſti.
gijs phantaſia ,atque,) vreuenire folet,vbi
Exercent vanas nocturna inſomnia mentes.)
adeffe fibi videantur. Et habet ca cócertatio
in vtramque partem exempla , rationeſáue,
quibus contrariæ fententiæ probabiliter
defendantur. Nam & certis authoribus I.
1.
compertum habemus extitiſſe : quæ cùm do- Fr. Turel .
mi, imò in codem cum marito cubili, ma- la, & Io. Ba .
dinus in
nifeftè perno & aſſent:recenſerét tamen po- Dearono. }
ſtero manè,ac confidenter dicerét multa ad mania.
eiuſmodiconuentus pertinentia , quibus ſe
ſuperiore no &re interfuiffe affirmarét. Alias
item2.(cùm eas neceſſarij,ac propinqui,qui ?
bus eius rei ex rumore iniecta erar ſuſpicio , Ola in Ma
ausus Hi.s
totas noctes confultò vnà cum vicinia obfer ſtoria de
ualſent) viſas quidem inter dormiendum có gent, Sępo
teati.
moueri vehementiùs , quali qui ingentiali
quo dolorecoflictant ; vel etiam in ſedili,
ur
aut alia quapia re equitare ,vtiqui viã admo
tis calcaribus accelerant : cæterú pon egredi
donio ;ſcd tantú experrectas lalfitudiné pro
ferre:
 DALMONOLATREI
AIMONE AE SAO ,
forre : yeluiqui peregreredeunt : ac mirar
aqua fibi feciſſe videbantur narrare : ima
& illis iraſci ,ac ſuccenſere, qui fidem ijs non
adhiberent Quæresmulcos impalit, vt crc
derent hæc mera effe fomniorum viſa quæ
Dæmonin eorum animosimmitteret, quos
Jaqueis fuis irreriuiſſet. Habetque ea opinia
aftipulatores magni nominis non paucos:
in pralngo nec viqueadeo ab ea diffentientem Diuum
the basich Hieronymum 3. qui & Hebræi cuiuſdam
fuæ ætatis fententiam in argumentum pro
fert eleuantis, ked indignè,authoritatem hi 0
ftoria Abacuc ea ſolùm cauſa quod Prophe-,
tægeſtationem , tranſue &tionemque peraé
+ ra, præter à natura conſtitutum ordinem có
tincat . Cantà non defunt & laudariautho
aplies, ręs 4.qui exemplis , rationibuſque defendáę
Moitor , & eiuſdem rei veritateo :Auditos enim qui eo
Joan Bodi. dem cum Strigibas vaguento perfri& i ,ac
delibuti momento ad eiuſmodicætus, vna
cum ijs transferrentur : Vnde tamen redeun
tibus emerienda cflet via multorum dierú
s. ceffante videlicet carmine , & quod ait Apu
lbs.de AG leiuss,cæca numinum coa &toruma violentia .
* p bureo .
6 Auditos etiam 6.qui eò pedites profe & ivna
Nicola
cum liberis , qups animus eratin folennico
Stephana
Dom Mes. uentu deuouere , donum poftea à Dæmone
gini,
bet menfe
es8 7, per aéra eſſent deportati. Hocque multorú
verbis , ac teſtimonio conftitiffe, qui abeun .
tesio via effent allocuti , & multa noaterede
upres offendiffent attonitos , ac perplexe
refpua
reſpondentes. Tum in ipfo condentucollow
cutiones , quas deindediuerfi totidem vero
bis recenſerent,qui interfuerant: laruarum,
corticum ,ac reticulorum , quæ quiſque cela
dz ,tegendæque præſentiz , vultniobduxif.
ſet:craterom 7 , veftium ,ac fupelle &tilis :qua
vſuifuifſetagnitiones : exaudiri ftrepitus,ac
clamores ab illis , qui armenta , pecorumque Cap. 42.16
as olie
greges in propinquo cuftodiebant: ſuppoli igathi C#
the perſonz , qux abſentium vxorum loco mer in lıb.
de nat,DE
naritis accubarent :ac adcò tam multorum , mes
qui in peftilentem eam focietatem ſuntaſci.
ti,conſentiens , acconſpir ns de ijs omnibus
Orario , ac teftimonium : è quibus id quod ſe
quitur , quia maximè proprium ad eam rem
viſum eft , paulo ainplioribus verbis placuit
hiccommemorart. Lurzeij ( qui vicus non
ignobilis eſt in radicibus Vogefi montis)
Maio menfe anniM.C.LXXXix.Paganalia
à vicarijs celebrabantur. Ex eo viro Claudi.
us Chotæus in vicinú,cui nomen eſt Vviſent
bach ,appetente nođe , redibat. Iamqueeius
montis , quiinter vtrumque vicum aſſurgit,
bonam partem confcenderat , cùm fubito
turbine correptus ftetit, circunfpe & ans atto
nitus', nuncubireiadeò inſolentis cauſa alia
qua appareret.Nam cæterà tranquilliffimus,
quieciſfimufqueaer erat. Aduertit in feceffa .
quodam ( eum accola crepidinem Moreli
am appellant,laruatas mulieres ſex , inſtru :
& ammultò duro , atque argento menſam
quim
 DAIMONOL ATR 11 AE SAO.

quamdam ſakandocircumeuntes: perinde

gue ſua ia&antes capita , ac qui intemperijs
agirantur: tum ijs aftantem in nigro tauro
hominem , quicas vti otioſus aliquisintri
uio fpe & abat.Ibiigitur conſtitit, tantiſpers
dum ſe colligit , ac rem totam certiùs oculis
agnoſcit . Quod dum facit, momento tur
ba illa diſparuit, ac fe ex eius afpe &tu ſubdu .
mit . Amoto igirur eo metu ſe denuò vix
cómittit.Aciam montis verticem ſuperauca
rat ,cùm ecce eum mulieres illæ à tergo infe
quuntur ,capita ſua vt antea ia& antes, atque
altum ,ceu excompofito ,filentium tenentes.
Præibat homo atra facie , manibuſque in
harpaginis fpeciem incuruis: quas etiam pa
rabat illi in frontem immittere, nifi obftitif
ſet,diftri& o , atque oppoſito enſe; fiquidem
hoc fa & o inſultare deftitit,quaſi de vita me
tuens,atque euanuit . In quo ſubitPlatonis,
Prelli, & quorundam Academicorum com
mentum afferentium Dæmones minas,ver
bera,fe & ioncs , vulnera & timere, & pati, de
quo nosalibi . Oſtendunt fe nihilominusi
terum mulieres illæ, voaque cum iis homo,
quem modo dixitauri fefforem , chorearú
ģue ſpectatorem ; ad quem , iam factus confi
dentior Chotæius acceſſit propius , atque
infit. Hem túne hic es miDefideri Gaxeta
( id enim ei erat nomenjobfecro , fi quid po.
tes ſerua me:nam Poitidem mea tibi aſtrin
go , ane nihil eorum , quæ vidi equidem på
làm
 LIBER I.

palàm effe fa& urum : Vixque hæc dixeral

cùm turbo illum ,cou nebula , inuoluit de
nuò ,fed co demum euolutus , & liberatus,
ſolum ſein ſolo , ac longè à vin diffito loco
reperit : quam tamen veſtigando ad extre
mum na&us quam feftinátiſlimè potuit do
num ferecepit. Triduo poft id teftimoniú
ad aliud rurſum à Iudice quæftionis voca
tus, hoc ex abundantiſuperioribus addidit:
recordariſecàm propius ad menfam accef
fiffet, viſurus & quibus epulis eſſet inftru &ta ,
Demonem fibiè veſtigio in os vnguibus in
wolafe: ac dum ſe contrà ferro dofenderet,
inter hæc vehementiori vento iterum ſub
latum ,atque ad Combrimontis cataractas,
quilocus à priore non minus ducétos paſſus
aberat,fuille deportátum . Quod nc quis de
Jiramentum effe putet hominis nó ſobrij, &
nodis, locigue ſolitudine tum forte exterri
ti:id etiam Barbelina Gaxeta 8.è mulieribus in
illis yna ſuperiore menſetotidem fere ver- Sandeodis
ti 11. Caleti
bisapud quæſitorem recitauerat: hocadij
. lum:1ste,
ciens,tritici heminas duas, caſcosque bubu
los totitcm Chorzio illi à Defiderio Gaxe
to,ciuſque vxore dono datos quo cælatum
haberet,quod fic viderat.Quadere corá cố .
pofiti conuenerunt per omnia : extra hocva
num quod Barbelina diceret nó efle in Cho
tæium à Dæmone intentatas manus., quia
fic ſe menſę propinquum intuliſſet, vt ise
logio ſuo mentitusfucrat,ſed quod aureum
craterem
 DAEMONOL ATRNAE SAR .
craterem ab ea furto tollere parauerat. All
ud ſequitur eiufdem generis : Ioannem ab
Hembach vixdum ex ephebis egreffum ve
nefica mater fecum ad nodurnos Demonú
conuentus deduxerat ; ac quod tibijs ſciret
ijs illum canere iufferat: atque in proximam
arborem , quo clariùs exaudiretur, inſcende
te:quod dum facit, ac ſaltantium chorxaso
culis oriolus colluſtrat, forte rei inſolenti.
am admiratus( nam præpoftera,ridiculaque
illicerat omnia) Deus boncinquië) vnde ift .
hæc nobis tam ftulta ,amenique turba. Vix .
que hoc dixerat , cùm in terram prolapſus,
altero huméro debilitatum fe, ac cùm aftan
tiú opem inclamaret; folú reperit. Quod cá
pală prædicaffet, & variè de co ſentiretur a
lijs viſum ,alijs rem geſtam eſſe contendenti
bus,fecuta eſt poſt modum , quæ eam dubi
tationem tolleret, occafio . Nam Catharing
» MeidleriPræuotia 9i carum vnaquæ cboros illos as
Nom: Sep. gitauerant , ob ſortilegij ſuſpicionem non
multo poft comprehenſa, tem omnem , vel
ſuprà memorata eft adhuc eius tumoris;
quod Hembachius diffeminauerat, ignara,

M. & nulla interrogatione præeunie,patefecit.

1 Vverden Keluers Orilla 1o. & Eyſartz Angucl 11.pro
Haxti8.87.ximè fequenti anno veneficij damnatę idem
1d.August. quoque diuerfæ affirmauerufit:locum pra
terea illa , vbi id eueniffet fuo , quo id tefta .
Dulz ; No. tius fieret , nomine Mayebuch appellans.
Dee. W90.
Quod ſequitur por mibus proprium eft
huius
 1.

eft huius argumenti.Rcdiens Nicolça Lang

Bernhard è moletrina Guermingenti alle
hunturiam ante 8.Cal.Augufti An.m.D.xc.
aciter fecundum ſepem fylueftrem aperto .
meridie faciens, aduertit' in aruo finitimo
chorum in orbem faltantium , tum viro
rum ,tum mulierum : Verùm quod præter
folitum aliorum hominum morem auerfi,
tergaque oftendentes id faciebant,attentiùs
eos afpiciensvidit præterea quicaprinis bu
buliſque pedibus deformes vna intermixti
falcatorium illum orbém verſarent. Tum
pene metu emortua Ieſu auxiliare nomen
( vti quibus ſiniſtri , inauſpicatigue aliquid
imminet) inclamare coepit ,ac rogare ſuppli..
citer,vt ad fuos modo falua , incolumiſque,
redire pofſet.Illico enaſcereomnes,qui tri
pudiabant,acdeſinerevideri : præternam və
nam Petter Groff Petter nomine,cuiocyus
in aërem ſublato elabi interea ,atquc.excide
te viſum eſt penicillum , quali furnarij con .
fueuerút furniſui aream , priuſquam panema
in eum condant , exrergere . Inter hæc vehe
mentiori illa quoque correpta vento vixan .
helitum ducere,acfpiritum trahere:cum et
iam domum reuerſa triduum integrum ex
valetudine decumbere.Cuius rei fama cura
ipfa, eiusque propinquis fpargente vniuer
lum pagum iam peragrafſet: Petter ille ne
videretur eius diſimulatione tantùm crime .
agnofcere, ac faceri: primùm quidem apud
Iudicetu
 DAEMONOL ATR BIAS SA
ludicem iniuriarum ferocius agere : Sed tan
dem veritusne non ſuccedente lite , quod
iam ia procliui eſſe videbatur , maius ipli
fibi crearet periculum , eam conſulto defe
ruit :Quæ res multo etiam magis eius fa &ti ſu
fpitionem auxit, æſtimantibus multis mala
mentis conſcientia illum eam , quampri
mùm in animum adeò auidè rcuocauerat ,
iniuriam muſlitare.Ergo ludex in eius vitá ,
moreſque tanto diligentias inquirere: Accứ
certis indicijs rem non effe vånam compe
riſſet,comprehendere :tum ad criminis non
adeò inuitamconfeffionem adducere : tan
dem & alios,quicum illi eius ſceleris focie
tas fucrat,coarguere , aciam manifeftos fa
cerc. Inter quos fuêre Barbelia loannis La
tomiyxor iz , & Mayetta Laurentij. Super
Daf 6. Cal.
Febru . 1591. maioris item vxor 13. quæ diuerſw ,totidem
13. tamen verbis , illud de ſaltato à fe auerfis,
Dula 14 .
Cal Mart . vnà cum intermedijs cornu pedibuschoro
1396. proditum à confio Petter indiciam verùm
effe agnouerude. Acceffit & earum con
Dulz 15. feflioni tertius logones Michail 14. armen
Cal Mart. tarius, hoc etiam ad maiorem eius rei fodeny 1
Spr. addens, fe interea, dum hæc fierent, tibici.
nis functum fuiſſe officio , pedum quod
dam forte oblatum ori admouendo, ac mi
cantes ei digitos,vti cùm ad numerum verz
inftantur tibiæ , adducendo. Ac cùm Ni.
colæa illa (vti di& um eft) Ieſum tremebun
da inuocaſſet , ſegue præterea crucis figno
muni
 L I B IRI
Muniuiſſet,è quercus altiore ramo ,cuitum
infidebat,præcipitem decidiffe :demum tur .
bine inuolutú ;ac in pratum nomine Vveil
ler in quo paſcentem gregem paulo antère
liquerát,deportatú fuiſſe. Eius rei grauiffi=
mum , firmiffimumque argumentum de
nique hoc fuit , quòd locus, vbi fic in or
bem agitatæ fuerant chorxæ illæ ,poftridie,
quemadmodum Nicolæa antè monuerat,
apparuit circò impreſſus , qualem habent
hippodromi, vbi in gyrum aguntur équit
fed & interftin & us vngularum caprinarum
bubularumque recentibusveftigijs. Quæ &
perſtireruntvideridum aratro denuo pro
fciffum , ſubactumque aruum illud bruma
ſequente fuit. Teſtimonium dixére Nickel
Clein , Defiderius Veruex, Gaſpar Sutor , &
quotquot in rem præſentem maturè duci
de ea poft à ludice ſunt interrogati . Ecce
tem geſam ; non fomnio viſam , oculis ipſis
perceptam , non auditu intellectam , diuerfo
tum conſentientibus verbis affirmatam ,
non vnius excogitata, fictaſ; oratione euul
gatam . Cuifi quis paruam fidem habeat,ni
hil equidem moror;quominus in contraria
opinione hæreat: modò ſciat me nihil hîc
fingere,accomminiſci; ſed potiushuius ar
gumenti exempla plurima omittere , quæ
neglecta cùm à me legerentur , in vene
ficorum quæſtionibus capitalibus interce
pit obliuio. Vicifſim etiam eorum ſententie
non
 DALMONO LATREIAE SA
non accedam inuitus , qui hæc quandoque
per inſomnia videri putant. Quod & Catha
rina Præuoria is diſerta affertione teftatum
In Freirea. non ita pridem reliquit , iniquiens nonnun
4.Non -epo quam præfentes, ac vigilantes fagas ineiuſ
(ca.1589.
modiconuentibus adeflet fæpè etiam dor
mientes inani, vanague imaginatione tan
tùm eos agitare : Nam Dæmonibus æquè
promptum eft & vigilantes ; quo volunt,
tranſportare : & dormientibus , ac intereà
( vt Galeni verbis vtar 16 } in ón.syoxpósion
In definit paurícip indu & is iftiufmodi viſa offerre, at
Med
que obijcere: fed non ego credulus illis qui
& Sons , animique emotiones atque abftra
et ones & corporein hoc negotio interpo
nunt . Neque enim eas rectè defendipoſſe
puto :maximè , fi quæ dicuntur Dæmonum
17.
31. ad Cor. minifterio, atque opera fieri : cùm etiam D.
Ca-12. Ver.s. Paulus raptum fuum ad tertium cælú præ
dicans ingenuè fateatur,neſcircfein corpo
re,an extra corpus raptus fit : Deum enim
18!
folum id noffe. Et Petrus 8. legatur fecla
Matth . 17. ritate transfigurantis le domini vnacùm re
liquis duobus diſcipulis oppreſſus ac exsám
EQ obftupefa & us,vt neſciret quid diceret,
aut vhinam eſſet. Plinius 19.quoquc ( ibuat
Lib.7.ca.se enim & hic paganorum authoritatem lau
dare) poftquam ex veterum exemplis retu.
Jit Hermotimi Clazomenij animam reli.
& to corpore errare ſolitam ,vagamque è lon
ginquomulta enuntiare, quæ nili àprælenri

polai
 LIBÉR 1. jot

golci non poſſent. Ariftzi etiam viſam euo.

la.item ex ore in Proconnelo coruiſeffigie,
boc totum tandem fabulofitatem appellat.
Res eſt ardua,& fupraomnem omnium ho .
minum captum euagantem extra corpusa
nimam , acpoftmoduminid , ceu poftlimi.
nio , redeuntem conftituere : Nam niſi mor.
te eam compaginam diffolui poffe , rurſur
que diſſolutam ante fupremi ludicij diem
non coalituram piè , ac Chriſtianè credi
mus.Porrò liquid fornno etiam ferreoexci.
tæ,ac folutæ fagenuntiant ſe vidiffe , quod
locorum ,vbigeſta narrantur, longinquitas
cum fomnibreuitate comparata , arguat nó
aliter , quá leuiflima aliqua peregrinatione,
qualis folet eſſe animi, luſtrari quiuiſſe: non
ftatim fequitur,animum relicto corpore il
luc peruaGſſe:oam ca res incolumi , atque in
tegro homine neutiquam accidere poteſt:
fed verò fimilius eit in ciuſmodi ſomno : qui
ficanimæ extinctæ (peciem præbet,penitus
delituiffe animam perinde, atque in ijs, qui
apoplexia, morbo comitiali aut vteri ſtran
gulatione ſuffocantur: interim que Dæmo
nęs, quibuseſt incomparabilis velocitas (Na
tura enim incorporea, inquit lamblicus zo ."
1 ſubico , vbicunque vult,ad eft, nullo alicubi De myte
prohibente ) cam imbuiſſe, atque informar sis.Egypt
ſe illorum omnium notitia , quæ è procul re tellcctu ,de
motis prouincijs, ac regionibus fumma cele anima.
ritate conquifiuerút: vii eorum opticorum
G 3 non
 jor DAEMONOL ATREIAB SAQ .
27 . non omnino abſurda ſentétia eſt 21. qui non
Aril.in lib. immiſſioneradiorum ;ſed admiſſione ima .
ijs,quzfen ginum , vt in fpeculo euenit, res aculis perci an
fuperci. pi ac deinde animo communicari volunt:
Nam certè Dæmones ſe fæpè in hominum
mentes inſinuare,ac, quas volunt notiones
ſinente Den in ijs imprimere ,ac quafi confi 1962
gnare notius eſt , quàm vt pluribus oftendi
oporteat. Et Cardanus zz . cui hæreditaria
Lib.18.de fuit eiuſmodi cum Dæmonibus confuetu .
fubfit
do , non negat lamias inter dormiendum
putare ſe varias, ac longinquas regiones per
agrare, atque in ijs reges, theatra ,choræas,
viridaria ,fontes, viuaria ,aliaſguçres amo
niffimas videre: imò & venuſtiilimos adole.
fcentes,propter quos dormjant , ac quibuſ.
cum vnà fe oblecent.Tantùm ne fe iple ſuo
prodat indicio, ac ſortilegij alliget ad natu.
rales cauſas, vi & uſgue rationem ea reuocat:
quod videlicet caftaneis , fabis, caulibus,o
pio,cepis , & phaſeolis veſci ſoleant: quæ ridi
çula ratio eft , cùm nec ſolæ , nec ſemper ea
eſca vtantur : Hæc etiam forte cauſa eft,
quòd parùm fibi conftans addit ftatim pu
tare fe eiuſmodivifis ſortilegij aliquid fube
eſſe: Sed,vt ad intermiſſum de nodurnis il .
lis conucntibus fermoné redeam ,iuuat,qua
magis eorum veritaté adiuué, madum quo
que ,& viam , qua ad illos properatur, exponce
re. Ac primùm vulgatiſſima ea ab omnibus
perhibetyr,quç per camipivaporarium efie
con
 LIBER I.
.confucuit. Contra quam ſi quis fpatiorú ini.
quitatem ,atq; anguſtias obijciat,autalias ot
iam naturæ difficultates opponat : fciat eas
pridem.exiftius Dæmonolatreiæ , quçmons
Átroſa, portentoſaque omnia habet , & nibus
iufſaselle excedere.Quamquam & hocinde
defendi poſſit, quod angulis quadratis ftru
& ta vaporaria paſlım habent cafe ruſticorú ,
è quibusea ferèexiſtit colluuics: Alexia Vio lo agro
læa 23.Ianna à Banno 24. Claudia Fellæa 29.txo 1585.
Dominicus Petronius 26. ac plerique om
Manerij 5 .
nes 27. eius flagitijcomperti id fpontaneis, Non Iulia,
ac diſertis ſuis confeflionibus teftatum reli- 1585 .
25.
querunt.Addit NicoleaGanatia 28.promo Mazilzij so
re habuiſſe ,dum facíead eam viam inftruc- id.Nouisis
rueret, pedem alterum in cremathram tol. 26.
Giruncuce
Lere,poftquá caminúxiffet,quo ſeipſam an. riz menſe
te illeuerat,vnguine.Franciſcus Fellæus 29 . octo.1585.
non cremachse ,fed extremis ,ac lupinis ſco- Maimeroj s .
parum virgis itidem inun & is, atque oblitis id.lul. 1535.
conſueuille pedem finiftrum imponere. A Mazelzite
lios alij quoq ; perhibent modosad eos con- Calc.lang.
uentus auolandi. Margareta Doliaria fe in issen29.
colo , vel arundine equitantem fæpè illuc Vergquilla
perlacam fuide, poftquam verba quædá ad 14. cal.len .
1586 .
cam rem propria eſſet præfata . Alexia Ber 30.
narda 30. ſe ſui:Hennczel Erricus 31. patrem In Guermia
tauro ingenti,ac valido , matré verò baculo Feb
gens.Cal.
r 159o .
bifurco , qualiequis ſubíterni ſolet;ſe autem 31.
peruo Vergauilla
arundini impolitos , vnà ſemper cò menſe lule
lalle . landa Granfanetæa Montenaienfis
G 4 quoties
 104 DAEMONOL ATREI AE SA 6.

32. quoties cam viam affe & abat ,præſto ante fo

Condali res affuiſſe canem atrum,atque horridum,in
menfciu. quem ,feu bene domitum equum ,intrepidè
le 1 $82.
in liret, vectioniſque pretium fuiſſe , cùm
deſilijſſet,ab eo viciſlim inſcendi,ac compri.
mi: cùm ſe tamen in non illaudatæ (vt libi
33. videbatur ) forma adoleſcentem ante im
Fangzij an, mutafſet, Erricus Carmucius 33. Dæmonem
1974
ceu portitorem aliquem conſueville fingu
los vltra fluuium , fi in quem fortè inciderét,
tranfmittere Quod autem viæ vel ante fuç.
rat , vel etiam pofteratreliquum , coactos
34. femper fuiſſe pedibusconficere . Barbelina
Mainville
ad aquas Rayel 34. Franciſcus Fellæus 35. atque alij no
Id lap. 1587. pauci perſæpè fe itinere pedeſtri eò eſſe
35
Mazilzijin profectos: præſertim cùm in propinquo ali
egro Pan . quo loco cætus erat indictus,autetiam fi re
F30 14. Cal, periebant, quicum ſe vnà in viam darent. Si
144.35** quidem comes,aiunt,in itinere pro vehicu
lo eft. Quibus omnibus& hoc obiter none
rit abſurdum adijcere , quod de die , quo lic
Gerbeuil , ynaconueniunt,ab illis vulgò dicitur.loan
Jai Non,
Maij isas nęs Piſcator, Coleta eius vxor 36. Marga .
37. reta V Varina 37.Nicolæa Ganaria 38. Clau
Ronczij ad dia Morelia 39. & vno nomine omnes, quo
Calc.vece. rum quæftiones capitales ha & enus in Lou
a58 6. tharingia expenderelicuit , non alijs nodi.
Mayneriig bus, quàm quæ proximè præcedunt diem
id iul, 1587. vel louis , vel Dominicum eiuſmodi con .
Serre's no uentus agitari autumát.Caufaniad hucabil.
Dece. 1586. lis ſcire nó cótigit: Hoc taméinde elle luſpi.
cor,
 LIBER I. 10 %

cor , quòd aliæ alibi tempeſtates occupatos

Demones habent:Neque enim ( veinquit D.
Batilius 40.) eodem temporis momento in 40.
diues locis eſſe queunt : Nam & quires la . Homil:de
gatus in alijs regionibus geitas feripferunt, ſitu
Saacto
. spio
alias illis noctes,quàm qux modò dicta ſunt
in eam rem impendi aiunt: Vt probabile fit
eiuſmodi vices, & tempora prolocorum in
teruallis,ac intercapedinibus variare, & mu .
tari. Dij ( inquit Apollonius 41. ) id eſt ( ve
Philoftra .
interpretor ) Dæmones non ſemper in eo . tus in eius
dem permanent loco : fed nunc ad Atthio vita,Libe..
pes, nunc ad Arhum , núcad Olympum pro cap is .
ficifcuntur. Sed hæc in conie&ura magis po
fita fünt. Hoc modò reítat videre , an etiam
certa ,ac præſtituta fit hora aliqua nocturnis
illis conuentibus ac Synagogis : Et ex tot
quidem reorum , quas vidi, percontationib .
duo tantùm loannes a Villa 42.& Agathina Lorquini
Franciſci Sartoris vxor eius 43. rei meadhuc wem b .isNo.
!o Cal go ,
commoeefęcerūt ,affirmitantes eam tempe 43 .
ſtatom quæ vna , atque altera hora mediam Hell.ritte.
2.
noctem præcedit ,apprimè idoncam eſle at Caie. odo,
que opportunam , non modò illis conuenti , 1590.
bus, fed & quibufcumque alijs Dæmonum
terriculis , ludibrijs,occurfationibus, trepi .
tibus : quæ fequitur nó item ijs effe obnoxia .
Cauſam non addiderút illi ; nec ego eam hic
ariolabor . Vnum tamen dicam nullas in to .
ta nocte horas ſuſpe &tiores habere iſtiusvm •
brarú apparitionis , quiearum metu aliquo
teoran
 206 DARMONOL ATRITAE SA .

tentantur, ac trepidant : Et ea certe non eſt

fine ratione perſuafio. Siquidem experien
gia docet illas præcipuè fpe &tris , tetriſque i
maginibus efle infames. Et veteres ſatis mul
ti id ſcriptis ſuis teftatum reliquêre, Ariſto .
Lib.s.deA. menes apud Apuleiú 44.( nam fabulas quo
Tano aurco que intermiſcere iuuat, quçſimin, veranar
rant , at quam maximè fieri poteſt , verita
tem probabilitate imitátur) à Meroë & Pan
chia lamijs inſignibus vnà cum contuberna
li Socrate fe appetitú fuiſſe circa tertiam vi
giliam recéſet. Quod ego no & e circiter me .
dia interpretor: Siquidem in eam fecúda yi
gilia delinit : vtivigilias carum inuentor Pa
Plinius lib. lamedes 45. Troiano bello primú diſpoſuiſ
7 tap 6 . fe fertur : Pliniuslunior 46. narrans, vti A
46.
Libr7. Epi- thenodoro philofopho inſultaſſet olim ido.
hol.
Jūſenis macie , & fqualore cofe & i,addit id fa
& tum pernodis Glentiú.EtLiuius fcribit ſu
pra ædem Veſtä vocem no & is Gilentio audi
tam clarioré humana : Inter recétiores quo

Genial. que Alexander ab Alexandro 47.recitat ter

dier. libe so rificos laruarum tumultus in ædibus qui
cap. 240 bufdá Romęà ſe eſſe auditos, medio ferè no.
48.
Dediena & is filentio . Silentium boni authores inter
mali cap.9. pretantur intempeftam noctem ,id elt ( vt a
IA Bruto. it Cenſorinus 48.) quç mediam proximèan.
SO tecedit. Profundă Plutarchus 49 , & ferè mea
Apyd philo diam ( quod huius argumenti proprium cſt)
ftratuin lib.
m.cap.se nominauit , vbi verba facit de monſtroſa,
horrendaqùe illa imagine, quæ M. Bruto ex
Aſia
 LIB £ R I. 107

Alia exercitum traijcere voléti apparuit. A In confutte

pollonius so vbi de vmbra Achillis à ſe vi- tionecon
tra Hicro .
ſa refert miraculum , hanc euanuiſſe ait poſt çlen.quarta
collocutiones aliquot , quod iam cantus gal $2.
lorum audiretur.Vnde infert Euſebius Cę. Apud Apun
farienfis 51. no &tem intempeftam , quæ certe 2.de Aline
gallicinium proximè aptecedit conuenien - ausca.
tiorem eſſe malo Dæmoni , ad nefarios fer
mones euocando . Telephion Mileſius 52 ,
Lariſſę cadaueri euidá cuſtos adhibitus con
tra fagarum mulierum infidias ,ex ijs vnam
muftellæ ſpecie ea no & is tempeftate fibiob
uerfatam fuiſſe refert. Ecce, inquit, crepul
culum , & nox prouecta , & nox altior,& dein .
de concabia, & iam noxintempefta , mihie:
oppidò formido cumulatior quidem , cùm
repente introrepens muſtella contrameco
ftitit,obtutumq; acerrimum in medeſtituit:
vttantillum animalis præ nimia ſui fiducia
mihi turbarit animum . Intempeftam no &té
Seruius 33.mediam ,Macrobiuss4 quam me- 3. A Encid.
dia proximè fequitur: tum enim principite Saturnal.
nebrarum , lupiſque ( vt cum Eſaia loquar) capa
veſpertinisaccommodatiſſimum tempus eſt
rebus agédis cum hominibus importunum
atqueinaduoſum eſſe incipit. Acvt illud A. ,
pollonij de gallorum importuno noctur
nis vmbris cantu ſermonem repetam ,ſuccur
rit non ita pridem à meleđa in Duſanæ ſtri.
gis quæftione quadam capitali de ea re pare
ratiuncula , non vtiqueab hac , in quam
hunc
 10 % DAEMOŅOLATREIAE SAG.

nuncdilapli ſumus,orationc admodum alie

Duræ 3. Non na:eiftrigi Babille ss . Latoma nomen fuit.
Decem.1591 Hæc cùm fortèd quæſtore de no&urnis ſa
garum iucæptis curiofius rogaretur , inter
21 alia reſpondit nihil æquè illis infeftum ,atq;
inimicum accidere poſſe, quàm li galløsinte
rea ,dum fead ea parant,occineret. Idem re
tulerunt & loannes Bulmius 56.eiuſq; vxor
Amanciæ 6.
Calen.lul. Defideria Magiſtellos fæpèfuos,cùm dimit
3506 fendęconcionis tempus inftaret,identidem
folitos inclamare: Eia faceſſite properè hinc
omnes: nam iam gallicanerc incipiút Quod
ego lic interpretor,vịcra id tempus negotiú
luum non potuiſſe trahere. Equidem fcio
57 .
Lib.io. 6. 21, exPlinio 57. A Elianoquo eorum caotus leo
nibus , ſcolopendriſque eſſe formidabiles.
Rurfus fiij fint præpofteri ,acioſueride no
de præſertim ,oftenta habere multa : quale
3.
etiam fuit illud , quod Volaterranus 98. in
Philologia Matthæi magni Vicecomitis Mediolanen
lis filij natu maioris patali nocte eueniſſe
memorat : in qua videlicet nó ceflarunt gal
1 li,vel ad tædium cocciſfare : vndc & Galea
cio nomen illi inditum eft : fc fic facun
dia , laudeque militari Aoruir ( inquit lo.
uius 59.) ve principum ſuæ ætatis famam vel
Is elogiis clariffimam facilè obfcuraret : Cuius rei xpo
dax e . Viro.
juusixop in eo cantu fuifle non magis diſpu
to, quàm illud de & vtiwadą gallorum cum
Iconibus , & ſcolopendris: led hoc defen
donon tani vocOM (nam cam nihilo imma
niorem ,
 LIBER 1.

Hiorem , efficacioremue habent galli, quàm

alizalites pleræque ) ſagarum morari male
fic a,quam podis ijs inimicam tempeftatem ,
qua illi vocem frequétius exercent : vnde &
menfi dicatos à veteribus aiunt 60 , vti hora
rum no&urnarum núntios,ac partitores . Exas.Chil
1.CCAIL 1o
FREQVENTES EX OMNI GENERE HO
mines ad nocturnos Damitauin (ctus conuenite:ſed
maioriex parte fæminas,vteft is fexusprauis con
filis magis obnoxius.
CAP. XV .

Acobus Meyerus 1. non indiligens anna

If lium ſcriptor refere Autrebati ſub Philip Aana.mil
Lib.i6 .
po Burgundioneextitiſſe, quiſoltilegij ma.
nifeſti,ac de conſcijs interrogatidicerentex
omniordine,ſtatuquemortalium vircs, mu
liereſque in fuum numerum cóuenille . Trif
cala quidam nomine ( vt lo . Bodinus in De .
monomania feripfit ) eorum , quos in Gale
lia nouerat hac fortilegij labeinfe &tos, mut
ta niillia RegiCarolo IX . indicauit. In Los
tharingia memini'intra annos fedecim ,à qui
bus rerum capitalium iudicia exerceo , non
minus o &tingentos eius criminis manifeld
compertos , Duunuiratus noftri fententia
capitis efíe damnaros : præter totidem ferè
alios, qui vel fiiga , vetrormentorum per:
cinaci tolerantia vita fuæ confuluerunt.
Nam ficubi fallax eft , & lubrica quaftio ,
ccrtè quæftorum in hoc criminis genere cx
pectatio
 110 DAEMONOLATRETAE SAO .

&ationem vtplerumque eludit , ac fruſtra :

tur : quod & fuo loco pleniusdicemus. Om.
nes autem ,quotquot in hoc maleficio depre
henduntur, vnoore frequentiam maximam
ciuſmodi conuentuum prædicant, Ianna à
Banno 2. & Nicolæa Ganatia 3. tantam cam
Maynetij 3.
Non . lün . extitiſſe, quoties illis interfuere , affirmaue
runt,vtnon parum illas humanae conditio
3. nis miſerefceret, cuitothoftes , acinfidiato .
Maynerij s.
Id. lul. 1585. res ſupereſſe viderent.valdeque mirum eſſe,
quod ab eis mortales pluribus incommodis
Mofellam non afficerentur:Catharina Ruffa 4.non mi
S.Cal.luh pus quàm quingentos à ſe viſos ea no & e, quia
3587.
primum in eorum numerum eft alleeta. Bar
Olaindilla belina Rayel s . illic viros à foeminis longè
ad aquas
Id. lauua. numero fuperari,vt Dæmoni multo procli
1587. uius eſt ei ſexui fallaciam intendere. Quod
& Torquemadius in Hexamerone ſuo obo.
ſeruauit. Certè multo plura in fæmina ex
cmpla edi memini,quàm in viros. Necaded
eft fine ratione , quod hæc hominum collu
uies frequentius in genere effertur fæmini
no yurce papitaxis,fagæ ,veratrices,lamiæ , ftri
ges,& Longobardis, mafſæ . Scilicet in rede
nominanda numerum , & frequentiam par
eft præcipuas partes obtinere. Fabius 6. ve
In declama neficium in foemina facilius credi. Plinius 7.
tionibus.
7. fæminarum fcientiam in veneficio præuale.
Lib.2.ca.u re dixerunt.

INSVAVES, ATQVÉ LLLIBERAL ES IN

comeſſatonibus Sagarü apponi cibos, & qui pratr .
reàfo
 LIJ ER 1.

Tesfamem nibil depellant: Quates multis non in

iuria opinionem attulit metumid effe vifum , do fand
taſma: Quod tamen non eftperpetud verum : Nam
aliquando bumanis,morticinis ,ac alisid genus
infuetis carnibus verèveſcuntur: at firme ſale,acpar
ne.Acquid caufa fit,quod feab ijs duobuspracipud
abftineant,probabiliter diſpatatur.
CAP. XVI.
Væres celebrandorum conuentuur
occafionem maximam hominib. pre
Q
bew.comeffationes , venereæ libidines, ac
tripudia ,eas omnes Demó ſtudiosè adhibet,
fuos ve babeat apud fe & frequentiores , &
affiduiores. Tum enim euenit, vtpoftquam
eostali lenocinio deliniuit, faciliàs przcipi
tes agat ad ea etiam ſcelera, quæ ante exhör
fuiflent, vt mirus eft impeltendi artifex , fi
quem fortè in lubrieo conftitutum nanciſci.
tur. Quemadmodum autem ftupris ,faltatio
nibufqùe illos exerceat,pòft dicetur. Nunc ,
vt conuiuas accipiat tam lepidus , & bellus
cóuiuator ,operæpretium oft videre. Ac pri
mùm in confeſſo eft omnibus , quos fic fua
dignaturméla,adeò omnes eius epulas for
dere,fiue earum apparatus oculis , ſiueodor
narib.percipiatur , vt vel famelico,ac latran
ti ſtomacho facilè nauſeam parere poffint.
Barbelina illa i. de qua proximè mentio eft Serra is.
habita , & Sybilla Morelia cibos illic aiunt Cal.Sepes
apponi omnium generum ,fed adcò viles ,il- 1586
libera
 IIZ DAEMONOLATREIA É SAO .
liberales , ac malè conditos , vt vix fint vera
2.
Serra 14. ceado .Nicolaus Morelius 2. ita triftem , a
Calend fe ftri& um ,atque amarum eſſe illis guſturi, ve
bruar.1'87.
j. fumptos confeftim præ moleſtia libi neceſſe
Vergauillæ fuerit expycre. Quod peſiimusDemon vi
Septē 1586 dens,adco indignè ferebat,vtvix manusab .
4. ftineret. Vinum frætereà inftar atri,atque
Giruncuria inſynceri ſanguinis in ſordido aliquo fim
mente
O & ob. 1586. pulo epulonibusſolitum propinari.Salome
s. 3.Dominicus Perronius 4. Catharina Ruffa
Vellaii ad
Moſellan 1. Anna Morelia 6.Iacobeta V Veher 7. An
S. Cal.Iul na Richemontana 8. Stephaneta Mercatrix
3587 . 9 ac plerique omnes eius farinæ nullarum
6
Hadonuille ferè rerum copiam illic deeſſe , præterquàm
.Calend. falis, & panis : cęteraque adijciale conuiuium
Decem . 1581
dici pofíe Etcertètemerè non eft ,quod illis
7.
Darx,men fic veluticoſuito deficiuntur,ac ſubeſſe cau.
Seseptemb. fam oportet , quæ tantum vtriuſque odium
3584
8. Dæmonibus ingenerauerit . Eam verò facil
deritz
Pittelangij. limè aflequetur, quidiligenter perpen
1.Calend. quàm pugnent inter ſe comparatę ; accom
politæ horum , atque illorum naturæ, ac fa
9.
Imeliniz. cultates.Dæmonibus inlitum eft ,atque inů-,
Caleniu ftum penitus omnis puræ religionis , cullus
pias
diuini odium :cæremonias , ritusque ſacros ,
& ,fi quarum rerum in ijs vſus eſt, cas omnes
infeſtas,atq; inimicas habent. In veteri pore
rò lege nulla hoſtia Gine lale Deo accepta e
10. rat . Omnem (inquit Dominus 10 )oblatio
Leuitici ca.
nem ſacrificij tui fale ſalies:necceſare facies,
2.verf 13.
fal foederis tui à ſacrificio tuo.Et in nouoin
ftrumen
 LIBER 1. 113
trumento 11. Omnis vi& ima ſale ſalietur : 15.
bona enim res eſt ſal: Cuius rei exemplo in Marcicus.
g
hodiernis quoqs myfterijs ,præcipueque bap
tiſmi, quo renaſcimur , ac denuò gignimur
ad falutem : Item in aqua, quâ fugandis Dze
monibus exorciſmo luſtrant, mos eft falem
admiſcere. In eadé lege veteri 12.panes pro
poſitionis, ſeu faciei (Septuaginta interpre
tes tvorios, id eft præfentes,accoram Domi Malachix
l..
no poſitos verterunt) ſuper altare offereban & Leuitic .
tur. In auguſtiſſimo item facraméto Eucha- cap.24
riſtiä panis conſecratus ipſum verumq ; fit &
fumitur à Chriſtianis. Quiolymbolo panis, &
Macedones antè vſos fuiſſe ; ſi quando foe
dus quod fan & iffimum vellent haberi ini
13
bant,author eft Quintus Curtius 13. Nam pa Lib.I.
nem ( inquit) gladio diuiſum vterq;ferien
tium libare ſolebat.Dæmonibus nihil eft ze
què inuiſum ,atq; iuſtitia, quæ ( vt inquit Or
pheus in hymnis )
Kalapais yucuais áreitoeditovloeBpaßiues
Et contrà nulla re ad Deos propius acces
ditur (quemadmodum ait Plato in Theate
to ) quàm quæ iuſta ;atq; æqua ſunt peragen
do :Nihil autem eft quod homines æquita.
tis,ac iuftitiæ magis admoneat, atqueſal: vt
Pythagoram céfuifle author in comentarijs
Pythagoricis apud Laértium Alexander, vé .
pote qui feruet , ac tucatur quicquid occu
pat,fitq; ex re puriſſima, aqua vidilicet ma
rioa. Vnde & illius hoc fymbolum tòrance
Bapa ?
 114 DAEMONOLA TREIA E SAO,

mapa /Scotty , Quæ etiam cauſa fuit; vt Plato

diuinis rebus amiciſlimúm familiariſſimú .
que dixerit
Splendet inmenfa tenui ſalinum ,
inquit Horatius : nimirum quia falis in ea
præcipua femper fuit religio : vnde& Græ
ci cum ſuo Homero lep8s& has vbique dixe.
runt. Et eius adhibitione veteribus credi
tum eſt menſam ſatis conſecrari, vti ex Arno
bio obſeruare eft : Sacras (ait) facite menſas
falinorum appofitu. Panis vſum ad toleran
dam vitam fic effe neceffarium , vt pro quo
cumq ; viđu,rebuſý; quotidianis ;ac neceffa
rijs literę facrę illius nomévſurparint: Quid
Bartholom. autem fatagunt 14. magis Dæmones, quàm
VveAheme- ne mortales æquo inter ſe iure viuant ? ijs ne
tus in phra. ſuppetat;vnde ſeipfi alant,ac ſuſtentent fatis
fcriptura . indicio funt tam multæ iniuriæ , peftes,cala
miteſque quas humanis rebus quotidie im
15 .
Rogeuillz portant tot que non ceſſant inuehere mala;
in agro Ten- atque incommoda :fed omilis iftis, quæ tan
trxo Anao tùm ad coniecturam interpretatione reud
1983.
16 . camus,intermiſſas epulas inſtauremus;acin
Cofinogra- ſolentibus , vt anteà, cibis extruere perga
phix tomo mus . Addit Dominica Iſabella 18. aliquan
2.cap.6.
17 . do etiam apponi humanas carnes , quod &
Spinali
die Non. pri- apud scytharum Sõrtilegos, quos Bachſos
Maias . vocabant,in vſu frequéti fuiſſe prodidit Belo
1588. loforeftus 16: Hunc verò morem à Baccho,
quem præcipuis colebant honoribus,deriua
tum credibile eft: nam & cum Omeftem vo.
catum
 L'IBER 1.
catum author eft Plutarchus in Pelopida , & 18 .
Themiſtocle .Iſabella Pardæa 17 Deſiderius saudeodatt
Financius 18. & Albertinus magendræus 19. prid.idas
lul. 1531.
eos, qui ſunt amplioris fortunæ , fuperiores 19 .
epulis accumbere : StéphanetaMercatrix 20 Vuinij in
argento bibere : pauperiores fi & ilibus rur. Medioms.
fus arcanorum omnium , alijs exclufis, com- Noa Malas
potes fieri, ac participes. Pleriq;corum , qui 20.
modò funt memorati, iſtis nó expleri fame , stealienia
aut fitim ſedari: ſed cibi , potuſque auidita- lun.isgk.
tem ,atque appetenciá tantam ſupereſſe , quá.
ta anteà fuerat maxima . Quæ fanè res mul.
tos impulit , vt crederent mera hæc effe vifa
fomniorú ,ac præſtigias: qualia fortè de hor's
tis Tantali , ac pomis Heſperidum fabulati
funt poétæ . Cuiconuenit & hoc loannæ Mi
chaćlis 2 I: referentis neutiquam illis, qui e
In agro se
conuentibus inter funt, integros, certoſque uenli 4.
efle oculorum ſenſus. ſed omnia perturba- Noa luz .
ta , confuſa atque incerta illis apparere: vti " Sgº.
quibus ex ebrietate, metu , ſomno , alióque
vitio natant : caligant oculi : aut etiam arte
aliqua perftringuntur: Et certè memoratur
Paletes 2 z . fæpè fuis incantationibus hoc ef 22.
feciſſe, vt repentè conuiuium omnibus epu- Eta(m.is
lisinftru & illimum appareret : rurſus cùm prouerb.
vellet, nullo tollente , vt ſpectantium oculis miobolus .
momento ſubducerentur. Ec NumaPompi
lius 23.in frequenti conuiuio arte fua efficie
bat(nam & eum narrant inſignem fuiſſe for. Guido die
tilegum ) vt nullo apponente menſæ ftatim curicer
на exqui
 DAEMONOLATRBIAE SAG.

exquiſitiſſimis epulis magna copia extrue .

Philofr.in rentur. Apollonius quoque Thianæus . 24
eius vita lib recenſuit vidiſſe fe in India Brachmanes,
beap.8.
qui prælente ſe conuiuia vafis , cibiſòùe ap
paratiſſima ftruerent: cùm tamen , qniijs ap
parandis, ferendiſue, acmutandis ferculis
miniſtrarcnt,nulli afpicerentur . Verùm ne
fic quidem Dæmonum poteftas coar &tanda,
ac coanguſtanda venit ,vt præter fpeciem , o
pinionemq; nihil omnino præftare queant.
Nam & veris epulis ſuos nonnunquam acci
piunt : fed ex morticinarum pecudum car
nibus , alijſque rebus,quas homines habent
prodereli& is : quod & alibiattigimus. Imò
& compertum habemus multorum , qui in
terfuerunt,verbis,fæpè in eiuſmodi epulum
imperata obſonia : huic felem : illi nigrum
hodulum , gallum gallinaceum , aut fi quæ
funtinfueta hominun mentis cibaria , & mi
nimè efculentæ eſcæ . Tum nota eft ex An . 4
dræa Alciato, alijſque multis de viatoreillo
hiſtoria ,qui cùm de nođe im prudens in fa
garum conuentus incidiſſet , ac rei noui
tate , inſolentiaqùe attonitus Dei numen
Chriſtiana fiducia imploraſſet, lubitò ex eo
ius aſpectu ſublata omni menſa , argentifo
lum craterem reliquum fuiſſe ex vniuerſo
apparatu : qui ſublatus, ac domum deinde
perlatus , cuius fuiſſet pofteà agnitus eſt :
Cui autem vſui eſſe potuiſſet, niliad infun
dendum quod poſt biberetur ,dici non po
teſt :
 LIBER I. FIT
teſt: nam & fi &tæ , commentitiæqùe potioni
æquè imaginarium vas adhiberelicebat. V.,
trumque igitur rectè , & cum veritate de.
fendas, vt ſcilicet aliquando ijs , quos ſagæ
fuppeditant, veſcantur cibis ; qui ſi delint,
aut aliter Dæmoni, in cuius hæc funt arbi
trioviſum eſt, veſci tantùm fibi ſola opinio .
ne videantur . Quod & in profe & ione ad
no & urnos illos cæcus euenire paulo antè
meminimus. Nam & ibi ſagæ ſe aliquando
præſentes fiftunt: fæpè etiam , cùm ab ijs ab
fint, acar & iore fomno domi detincantur,
videntur tantum fibi adeſſe , ludificante ni
mirum fenſus Dæmone , cuius faſcinationi
bus multę imagines in dormientium animos
folentirrepere: quæ deinde vigilantibus ve
ritatis opinionem inſitam relinquant, quafi
iam non id fuerit fomnium , fed potius quæ
dam certa , atque indubitata corporis adio :
fic enim verfipellis geftit res ſuas plerumque
inæquabili veritate, quo faciliùs imponat, di
ſtinguere.
CHORAECVM, QVI IN DAEMONVM
Sacris olim fuit , vfumetiamnum hodie retineri in
no& urnis eorum conuentibus : majoremque laſsia
tudinem parere, quàm folent vulgares alia ac
bominum ſaltationes. Item eas ab auerfis fa
gis in orbem tripudiari. Tum pt malo more
Jemper
inualuerint : licet ab inſania parum difta
re conftet.
н 3 САР ..
 118 DAEMON OLATREIAL Sag .

CAP. XVII.

Ira calliditate Dæmones cum impig

1. gentilitatis errore colebantur , ca ſi
Bafilius ho: bicordi elle ſimulabant, ad quæ propenſos
in alıq. Scri
Pta.loc. homines eſſe videbant , quo fcilicet religio
nis addito fuco in illis peccandi ftudium
ma
gis,magiſque accenderenti . Inter quæ falta.
tionum , ac choræarum , nam ex non par .
uam ad nequitiam feneſtram ſemperaper
uerunt vel maximam fuiffe illis curā teltan
turque de veterum fitibus, ac facrificijs ad
Plutarchus huc extant ſcripta: apud Græcos 2. quidem
in Thes. quæ iam à Theſeo circum aras Deorum ca
nebantur carmina cum tripudijs,folennique
faltatu. Apud Latinos verò inſtitutum à Nu
3.
Plutarebus ma 3.Saliorum collegium , quod etiam ad An
in Numą . tonijEpiphonis, cuius ſcholam Cicero poſt
laborem fori frequentaſſe dicitur, tempora
4. perueniſſe ex eius de ea re fcriptis obſeſua
Li.3.Saturn yit Macrobius 4. Imo etiam ad Antonium
cap.12. Varium ,quem Herodianus s . teftatur, cùm
5.
Lib.s.Hi- facrum Holiogabalo ſuo facerct, mulieres
ktor de im- Phenillas adhibuiffe, quæ circum eius aram
Marcum. curſtarent ſaltantes, accymbala, tympana
que magno cum ftrepitu pulſantes: circun
ftante etiam in Theatriformam vniuerfoſe
natu;atq; equeſtri ordine.Etiam ante dcul
tu ad idololatriam defcifcentes Ifraeli
6. tæ 6. circa vitulum ex inauribus conftati
cap . lem chorgs in orbem agitaueranc. Nunc
yerg
 LIB E R : 1. 119
' verò poſtquam hancim pietatis caliginem
lucis Euangelicæ ſplendor hominum men
fibus excullit, & defierunt pro dijs haberi
Dæmones; perrexerunt nihilominus ipfi in
clandeſtinis ſuorum conuentibùs hunc fal
tandi morem obtinere, ac flagrantius etiam ,
quàm anteà inftaurare. Ac quemadmo
dum eorum epulæ eſuritionem , ac Bowdso
pían concubitus dolorem , ac moleſtiam , lar
gitiones, inopiam atque egeftatem : omnia
deniq; beneficia detrimentum , ac damnum :
accipientibus ſemper afferunt : ita iſtä сho
rææ, actripudia, quæ alioqui voluptatieſe
folent, tædia,labores,atqueærumnas grauifa
fimas nuſquam non pariunt : fiquidem ab ijs
adeò defellas fe domum reuerti Barbelina
Rayel 7. ac pleræque omnes ſagæ ,quib.con
tigit intereſſe memorauerunt : vt fæpè inte
grum biduum prælaſlitudine fibi fueritdes 7
cumbendum . Et, quod miſerrimum eſt, at. Blaisuilla
s! que iniquiffimum excuſationem contrà ne idus lanz.
miniafferre licet : fed fi quis eum laboremę. 1987.
tatis , aut valetudinis occafionc detrectat , ac
defugit, huic præfto ſunt verbera : pugnis, 8.
aut calcibus non aliter contunditur , atque Alexia Bel
accipitur, quàm quæ exoflantur malleis ſal horia
Blainuillz
famenta. Porrò circulares effe omnes cho- 16. Calend.
ros , qui ſiçagitantur ,atque ab auerſis ſal-
Iul.1587
9. .
tatoribus , vei vna Gratiarum in choro de
Vergauilla :
pingitur, tripudiari afArmant achen Vve.
s.idus lun.
her 8. Ioanna Gerardina 9. Dominicus " S *6.
? H 4 Petro
 120 DAEMONOL ATREIAE SAO
10. Petronius 10. Hennel Armentaria' 11. Anna
Forchæij ia Ruffa 12. Zabella Ioannis Deodati vxor 13,
agro.Pange. Odilla Gaillarda 14, atque innumeræ aliæ,
II. Calend.
DEC 1584. quas hic,ne ſim nimium longus , prudens o
11.
Girúcuria mịtto ,Addit Sybilla Morelia 15 ,gyrum ſem
menfe oct. per in læuam progredi. Quod & alicubiy
* $$8 . Jurpatum in Gallorum lacris obſeruauit Pli
12 .
Dufæ prid . nius 16, inquiensillos adorando totum cor
Ca odob. pus circumagere folitos : hocque in læuam
1386.
feciſſe femper religiofius fuiſſe. Et Pythago
13.
Duræ Calen ræiąm mulcis ante ſæculis ſymbolum fuerat
040.1586, zapoo xuvav trept pegójevov. Dubium quæ tā prę
14 poſteri ordinis cauſa, atq ; occaſio ,niſi ſi for
Spinali 3.1d.
Octob. 1588. te ca eſt, ne ſe recta,atque ex aduerſo intuen,
15. testam facilè agnofcant. Nam non leue pe
Serræ 14. riculum eſſe putantin iudicio , quod quie
Cal. Decēb .
2586, ius ſceleris fiunț manifeſti, de conſcijs fæpè
16. apud quæſtorem vi tormentorum profiten
Li. 28.capeze tur. Obidque, & fæpè perſonati, vt alibidi
& um eft ,conueniunt. idem etiam illud ef
ſe poteſt, quod abſurda, indecoraqùe om.
nia amant,ac faciunt : veluti cum Dæmoni
bus, eos veneraturi,terga obuertunt ; ad eos
acceſſuriceſlim eyntcancrorum more :lap
plicaturi manus inuerſas retro applicat: col
locuturi in terram figunt obtutum ,& id ge
nus alia ab omni conluetudine reliquorum
hominum alieniſloma. Vtcumque res fit, ip
fa nos experientia fatis commonefacit,id fale
tandi ſtudium inter homines ferè ſemper
malo exemplo inualuiſſe; vel ad luxuriam ,
ac nc.
 ; * ; II B E R I. 121

acnequitiam ", quod iam ſuo tempore con

querebatur Scipio A Emilianus 17. in oratio 19.
necontra legem iudiciariam Tiberij Grac 3.Macro.
Saturna.libe
chi : vel ad fanaticos furores ac dementiam; cap. 14 .
quibus ſemper olim à faltationibusfuiſſe in
itium teftantur quæ de Męnadibus,Bacchis,
Vitermonibus, Corybantibus, Thyadibus,
ac Ballaridibus veteres (cripta reliquerunt.
Quod & fapientiflimus Aragonum , ac Sici
liæ rex Alphonſus 18. [citè in muliere immo
deratius, intemperatiusque ſaltante notauit Panormita.
inquiens:Expe & ate,nam hec Sytillæ oracu: zeb geit.
lum iam iam eft editura. Alph .

SOLENNI IVRBIV RANDO, QVOD

ipfe etiam Damon verbis prait, Sagas vicißim ſe
obftringere,non prodituras ſe iudicio facinoris ſo
cias: Neque tamen in eo tantùm fiduciæ ponere,
quin'ſibi contrà eum metum alia etiam ratione
prouideant, nomen videlicet fuum dışımulando,
vultuig laruam ,reticulum ,velum , aut quid aliud,
obducendo.
CAPVT XVIII.

On eſt nouum eos , qui ſunt eiuſdem

Neon facinoris conſcij , aliosalijs per fum
mam etiam execrationem iureiurando ſeſe
obftringere, quo fintfibi viciffim magis fi- Maynerija
Non . lub
dižnec licontingat deprehendi , tam faciles, 1585 .
ad retegenda , quæ femel conſociauerunt, 2.
con Glia . Sic Iana à Banno 1. & Iacobus Aga : Cal. April.
thius z.retuleruntſortilegosinţer ſe religio. 15ss.
HS filli
 DAEMONOL AT RETAE SAG ,

fiffimè cauere, ne ſi quando in rcatu ciuscri .

minis eſſe contingeret iudicium in fe inui,
cem, vel exquifitiflimis tormentis adhibiti
profiterentur:vegue ſemper effet præcipua
cius Gilentij fides.Quod & illis fic in religio,
névertitur, vt violati in eo iurifiurandi pe .
nas exiſtimét eſſe ſempiterpas.Id adeò Mar
tha Margelotia Brindenfis 3. oftendit , quæ
Spinali cùm poſt admiſſorum confeſſionem fele ve
prid . Non.
Maij Iš&t. hementius cruciaret, ac eius rei caufam à Iu
dice rogaretur,refpondit ſe in magno metu
eſſe, ne quia Dæmoni deſe,focijsg; celandis
promiſſum non feruaſſet, vitadefun &tælu .
endnm eſſet Hammis æternis tale periu ,
rium . A pra Hoſelotia 4.addit iufiurandum
illud folennibus verbis di& ari à Dæmones
Jobb- apri. nec adeò pridem vidiſſe ſe Barbaram Mar
ad Tullum gæam , & Ioannam Petroniam eo aftringi,
pertinenti: cùm in ſocietatem ſuam primùm conueni.
Mart.1587, rent . Verùm quoniam hæc cautio fæpè parú
proceſlit, nec deliêre reperiri , qui quæſtio
nis,actormentoſum vi ad inuitam confef
fionem adducerentur: vt huic quoque fragi
litati proſpiciát,hoc prætereà ſatagunt, quan
tum poffunt,ne ab ijs, queiſcum et criminis
focietas , vel nomine , vel afpe & u dignof
Eļuitia Frã . cantur . Eamque ob cauſam s necillos Dæ
cilca Milę- mon , necipfi fefe vnquam nominatim ap
zijprid.ca..pellant:fed vbi publicè euocantur, veluti ad
lyl 1588.
comeſſandum , faltandum , vel quippiam
aliud facticandum , id his ferè fit verbis:
Eho
 LIBER I. 171
Ehodum , Thermopolis, Duſa, Haracuria,
Lenuncuria : id eſt , quiadeftis ex illis pagis , Blainuilla
atque vrbibus,huc concedite. Quod Barbe- adaquas id,
lany. 1587
lina Rayel 6.ſageque alię ſatis multæ , quaru 70
tamen nominanunc non ſuccurrunt, diyer. Lib.6. ca.6 .
8.
fæ etiam prodiderunt , Rurſus nondiſi per
fonati, ac ao Bohoutvcı,fæpè etiam (quod ob - Georg.
Sitg lib.11,
ſeruauit apud Philoſtratum Appollonius
Blainuilla
7. ) farinarijs cribris obuoluti , s.Calend.
ti
Ora vel obduc corti ce horr enda cauat o 8. Mart.1587.
vnà verſantur, maximeque qui funt locuple 10.
tes, quòd eos forma inſigniores, confpe &tio . Inagro Sti:
reſque faciat : ficuti non femel aduertiſſe fe Nouc.ss86.
dixerunt Q'sirina Xallæa 9. Rofa Gerardi
na lo.loanna VVeher it . Ioanna Gerardina Vergauillæ
menſ. Scpt.
12.Odilla Boncuriana 13.Ioanna à Banno 14. 1584
12 .
& Franciſcus Mazileienſisis .Ac,necuiquam
11 ,
commentum videatur , Nicolza Morelia Calen . Dec.
16. cùm quæſtor illius fortè rentandæ gra. 1584.
tia hæc diceret meras eſſe nugas,ad amplio 13 .
Haracuria
rem fidem indicauit ſe ſuam illam laruam 18. Cal. 1an.
adhục habere domi in arca reconditam ; 1587.
14 .
quæ ibidemum perquiſita , atque inuen
Mayperij 3 .
ta ea effe ab eius nouerca agnita eft , quam Non. Iul.
ipſa illi in eum vſum adaptanerat , cum pri- 1585.
15 .
mùm vnà ad nefarios iftiufmodi conuentus
properarent. Qux etiam puto cauſa fuit Lo Cal. Ianu.
gobardis,vt eas Maſcas appellarent: Nam & 1584.
16 .
ab illis hoc nomen mutuati Maſcaradas vul Serræ 14. :
gari ſermone eos vocamus,qui Hilarijs per- Cal.Febše
fanaticiſçum cópita currant . En vớſemper 1587 .
funt
 124 DAEMONOLA TREIAE SAG,

ſuntintegumenta atque inuolucra ijs quia

gurit quod ſciri timent, quibuſque & pecca
torum confcientia metus ſemper aliquis ex
oritur . En quoque quæ fidem faciant non
eſſevanum ,quod fama circumfertur de pre
ſenti fagarum ad illos conuentus profe & io
ne : quod & fupra pluribuseſt demonſtra
tum ,

INIVCVNDAE , AC ETIAM RIDICV .

levùm fint que faltantur in Demonum conuenti .
bus cantiones: pro ijs nihilominus agendas abs dif
cedentibus gratias perindeac fi magna alicui vo
luptatifuiffent.
CAPVT XIX .
Vemadmodum plantæ quædam fic
folis conuerfioni obſequútur, vt qua
Q
quà fe is ferat ceu pedilequẹ comiten
tur: maris æſtu , veivel creſcitLuna,ita & ac
cedunt , reciprocant, affluunt, ac remeang
eodem modo & hominum animi cantu ,nu
meriſque efferuntur, miteſcunt , dureſcunt,
molliuntur,ác facilè ad quoſlibet motus im
Cicero. lib. pellunțur . Gracchus i eburneola ſolitus e
3. de orat rathabere fiſtula , qui ftaret occultè poft ip
Fab. lit.c.io fum cùm concionaretur,peritum hominem
1.cap.2 & quiinflaret celeriter eum ſonum , quo illum
Plutarch contentionc
vita Grac.in aut remiffum excitaret , aut à
chi , reuocaret , Et Alexander fic Timothæi mu
2
fici cantu quodam exafperatus fertur, vtex
epulis ad arma illico profiliret , accùm con
trario
 LIBER 1.

trario alio eſſet delinitus , ferociam omnem

deponeret,atque ad conuiuas pacatus, feda
tusque rediret.Lacedæmonij (inquit Thu
cydides 2. ) non rei diuinæ faciendæ gratia :
fed potius moderandi ardoris , qui ad pri- Lib.s.bello
mum quemque cum hoftecongreſſum , mi. Pelepon ,
litem accendere folet cantum tibucinum ad
hibebant; cuius modulatio hoc efficeret , vt .
ſedatè , cun & anterýue incederent ,ac pug.
nam capeflerent.Contrà qui frigidiore celo
degebant , minuſque vehementes primùm
habebát ſpiritus,tubarum clangore , lituum
ſtridore,ſcutorum pulſatione,virorum cla
more, tym panorumque impulſione ad prz.
lium inflammabantur.
Vangiones, Batauig, truces,quos are recurus
3.
Stridentes acuêre tube, Luca.lib.se
Nimirum variè (vt inquit Ariſtoteles 4.Jani.debello
mi'affe& us à Muſica parantur:exiſtuntq; ex Pharſa.
eius modulationibus magnæ morum, atque Politie. lib.
a&ionum in hominibus mutationes . Quæ 8. cap s .
etiam caufa Platonis.fuit,vt diceret cantum in dialog.
tum Lydium , tum Phrygium adolelcétibus, u.de cap .
guosliberaliter inſtitutos velis efle ,adimen
dum quod alter luctu animum deijciat , at
que affligat:alter excitet ad libidinem , & lu
xuriam. Et certè non malè ijs duobus tertiú
quis adiecerit uarixón fcilicet, & qui fanatico
furore inflammat ,ac percellit: quales memo
rantur fuiſſe, qui in ſacris Deorum ,quos va
na ſoluit antiquitas , hymni cantabanturà
Cory
1
 128 DAEMONO L'ATRIAE SA .

Corybantibus Cybeles ſacerdotibus ( quas***

& ob id Byrápuovas , id eſt, ad fonum faltātes
vocauitHomerus)cum cymbalis,alijs(;Mu
fices organis,atque inſtrumentis.
Tympana vos ,buxuğ vocar Berecynthia matrið
idec 6 .
# irg- 9.Æ- A Bacchi Baſſaridibus clamore vafto ,ac dir
beid.
ſono ipfum aërem complentibus.
Quacung, ingrederis clamor iuuenilis, de una
Fämineavoces,impulſağ tympanapalmis,
Concauag, ara fonani,longos foraminebuxus 7
7. Ki Gradiui Martis Salijs,qui per vrbem pul
Ouid.4.Me- fatisancilibus canebant carmina cum tripu
dijs,folenique faltatu . Denique ab ijs omni.
bus, qui no& urnis facris, quæ obid yyxrýmics
vocabantur,operari ſolebant.
facris
-qualiscommotis excita
Thjas, vbi audito ſtimulantTrietética Baccho
Orgia,no &turnusſ, vocat clamorc Citheron 8.
Virg.4.X.
peid. In quibus & annumerare licet , quos huius
temporis ſagæ Dæmonibus permixtă exer
cent de nocte cantus , & clamores. Nam liex
fonorum temperata , atque æquabili varie .
tate non modò hominum , fed & belluarüm
( vti Herodotus de Arionis Methymneidel
phino refert)mulcentur animi , ac ferociam
fuã exuunt certè diſcordia ,ac diſcrepätia ad
veſanjam pacatiffimi etiã adigétur,ac cópel
lentur.Idſ; adeò vt modò dixi demonſtrát,
qui in prælijs adhibentur tympanorum ,iu .
barum,& vociferationum promifcui tumut
tus, ac
 ÉIDIRI . 127

fus,ac ftrepitus, qui& vecordiflimos'quoſqu

pugnarú apertiffima pericula inire cópellut
A Ere ciere viros,Martemý, accendere cantu 9:
Horum autem fimile aliquid intercedere 6. A.neid.
oportet in ſagarum no & urnis conuentibus,
quo ab humanitate omni , fi quæ illas fortè
adhuctangit ,deducantur.Nam illinceffera
tas diſcedere conuenit,ac quaſi rabie accents
fas : quo fcilicet fint ad mortalium perni
ciem , exitiumque (cui vnirei incumbunt
Dæmones )inftru & iores,ac paratiores. Er
go miris modis illic mifcentur , ac turban
tur omnia , nec vlla oratione fatis exprimi
queat , quàm ftrepant ſonis inconditis, abu
ſurdis,ac difcrepantibus. Canit hic ad tibi
an , vel veriùs ad contum , aut baculum ali
quod, quod fortè humirepertum buccę,céu
tibia admouet,vt poſt multos recitauitMar
gareta ſanina ro. Ille prolyra equi caluariamMorhangi
pulſat,ac digitis concrepat; vt narrauerunt Cale. sept.
Margareta Doliaria 11. Sybilla Capellaria 1587;
II.
iz.& Sinchen Mayà Speirchetn 13. Alius fu- Vergaville
ſtevel claua graviore quercunt tundit: vndé prid Calen.
exauditur fonus ac boatus veluti tympano Noue. 1586.
12 .
rum vehementiùs pulſatorum ; quod obfer. lbidem is .
uafle fe meminerút leānes Bulmius, & Defi- Calen. Delo
deria eius vxor :Intercinunt rancide, & com- 13.
pofito ad lituimoréclágore Dæmones,ipsú- Amantia
6. Cal tuala
que celú fragofa , arida que voce ferunttota 1586.
turba,colluuiefque clamoribus, libilis, pau
lu ,vlulatibus furit & bacchatur. Etomnino
talis
 128 DAEMONOLAIR BI AE SAG.

talis eſt, quales Syrbengorum choros fuiţe

memorat Athenæus 14.ex Clearchọ: in quo
Dypronop. fcilicet quiſque caneret, quod fibivideretur,
lib. 15.
nec auſcultaret , quod præfcribebat is qui
choro præerat: Aut quale ſolet eſſe remi
gum celeuſma, vbi procellæ , tempeſtateſ
que impendent.Accùm his penè cue &ti ſing
omnes, qui interſunt:tamen priuſquam die
mittantur, gratias Dæmoni ingențes ab illis
agioportet ,quòd eos videlicet bearitadeò
feſtiuis,aclepidis cantionibus: Si quis enim
hoc facere aut negligit ,aut detre & at, præſto
illi ſunt verbera:acadeò cam fæua, crudelia .
que , vt fæpè integrum biduum ex eorum
dolore ei, qui ſentit ,ſit decumbendum : vti
Ioanna Granſan &tæa , aliæque cius farinæ
pleræque retulerunt . Sed hæc foriè proli
xius de re non vtique admodum ſeria: non
fuerunt tamen filentio prætermittenda: ve
fciant homines non eſſe temerè , quòd fic
Dæmonibus inconditæ illæ , atque abronæ
voces placent.Quamquam & hoc re & è aiunt
fimiles habere labra lactucas.
MORE HOMINVM DAEMONES SVOS
conuentus agere,vbifolita in fidesclientelaris præ
ftatione oſcula ,amplexus, à ſuis excipiant:vnum
que ex omni numero eſſe veluti principem , cui hic
bonosſolenniter exhibeatur.
CA PVT . X X.
VI patronishonores lege clientelari
debitos præſtát, eorum le genibus ad
QX
uoluunt ,
 1. 19
uoluunt,ofcula porrigunt, iun & afque ma.
pus in illorum paſlas, didu & afque inferunt,
demiffum ,beneuolum , obfequentemquea
nimumiſtis veluti fymbolisprofitentes.His
perſimilia Dæmones à fuis ſeueriſsimè et
iam exigunt,quoties conuentus ſuos agant,
verùm more alieniflimo, atque indigniffi
mo,vti ſolençalia omnia facere. Atqueaded
pervnum ex ſuo numero,quitum principa. Cerbeuille
tú inter eosobtinear.Beatrix Bayona i ſport. 4. Non. Ada
te ,ac nullo etiam interrogante recitauit y . guft.1585.
num ex omnibus folicum efle e ſuggeſtu in Maimerij 1.
cella aliqua eminere vultuoſum , ac faſtuo . Id ul. 1585.
3
ſum , ad eumque timidum , ac tremeniem Ausherij B.
ſuo vnumquemque ordine accedere : dein- Non lana
de in lignum obſeruantiæ ei ſead pedes ab. 1585.
ijcere, pronumque,ac venerabundú coràm pangzilian
ampleéti. Nicolæa Ganatia 2.Cuninus Gug- Calelane
notius 3. Fráciſcus Fellæus 4.eiusforor Franssa S.
ciſca 5.ac Barbelina Rayel 6. itidem aiunt è ibidem s
multis tempervnum eſſe , ad quem fumma 158 ld. 4NORCH
imperij,ea quacóueniuntnoceredeat.Qué 6.
principatus honorem non eft quod quis fa- Blainnilla
Id.lap . 1589
bulorum exiftimet,aut etiá ex vulgi errore , 7
fuperftitioncque aliqua promanale putet: i.part.qu.
quaſi luperuacaneum fit ibi ordinem que - dz
rere,vbi finelege , ordineque ſunt omnia :
fed ſciat eum efle etiá ex recepta inter pios; tioneMa
probarosgue authores ſententia. Nam & gia .
Diuus Thomas 7. Franciſcusà Vi & oria 8. & In Herima
Antonius Turquemadius 9. de ea Demo toneDialo
I num
 DAEMONA LA TRETÁR SAG
Num in Dæmones prærogatiua, ac poteftate
adeò luculenter differuerunt , vt nihil am

10. plius quęri oporteat:maximeque poft illud

Match quod ex Euangelio vo : memorant obie & tú
& ino Chriſto à Pharifæis conuitium , quod fcili
Lucil .
Mars.de cerin principe Dæmoniorum Behelzebub
Demonia eijceret: Nam licet ea fit Phari
fæorum oratio, habet coniunctam cum arr
tiqua Hebræorum Theologia opinionem ,
ficati autumantin eum locum interpretes :
11 . Et id difertè ftatuit Euſebius Cæfarienfis if .
* confuca .contra Herodem diſpucans.Siquidem affir
T'kido trati. mat lamiam illam , quæ Menippum infano
amore torquebat, Dæmoné fuiffe , qui Apof
lonio maioris,ac potentioris Dæmonisager
tiaufpitiys obtemperauerit. Et fi quaodo in
feriorum ordinů Dæmones detrectant pa
rere, quibus primum euocátur carminibuss
visdemum illis denunciatur ab ijs Dæmo 1
nibus non ferenda. qui ſunt fuperiorum or
dinum . Quæ potentiſtima,caſtigandæ iftius
vel moræ , vel contumaciæ apud illos ratio
eſt. Vti proprijs,acexpreſlis ad id formutig
docuit Hieronymus Mengus in ſuis exora
ciſmis, ipſe anteà id à Lucano abundè edo.
& us. Ac quemadmodum Ecclefię ſuæ capuc
eft Chriftus, ita & habere damnatos fuum
Coryphæum , cuius perferant imperium
( hunc Porphyrius Serapidem , poétarum
turba Plutonem appellat ) fubftantiarum
quoque cæleftium ordines alios effe, qui re
gant
 LIBIR 1. gi
gant, atque imperent : alios rurfus,qui regi
mini,imperioque fior ſubditi. Dionyſius 12.
in cæleſti Hierarchia tam multis oſtendit, Cap.
vt otiofæ futura fint omnes rationes , fi quæ
præterea in eam ſententiam hûc afferantur.
Et antiquitas maiorum, miñorumque gen
tium Deos diſtinctis ritibus coluit. Porrò
non ſemper eſſe fatisfaétum officio ea, quæ
di&a,genuum pofitione,ac coxæ amplexu:
fed prætereà ( di& u indignum ) ab inuitis
ingerenda eſſe oſcula Demonis podici, poſt
quam is feſe immutauit in hircủ horridum ,
acmulto grauius olentem , quàm hædi fo
lenc ineunte bruma , multi memorant. Poft
hæc etiam'euni migrare(inquit Ioanna Gră .
fanctæa 13 ) ad aſpicientium tetrorem in
immane aliquod monſtrum , vaftitate, for. Conden
maguedolio non abſimile : cui os enorme, menſe
1982 .
fumo permixtas flammas indefinenter euo .
mat:idque vt pauorem ſuis incutiat : quod
fæpè facere geftit,quemadmodú alibi com
modiùs dicetur. Adorationis eciam modus
is omnium vulgatiſfimus à fagis perhibetur :
primùm in genua procunibere; auerfas dein
de manus in morem obteſtantium compo
nere : fed poft terga , atque inuetſas tum il
lum verſus porre & as ſuſtinere cantiſper,
dum fatis, fuperque effe voce lignificauerit.
Ita malus,prauuſque diftorta, ac peruerfa a
mat omnia
AD AB
 DAEMONOLA TRETAE SAG .
d D AEMON IBVS SAEPE MAG
naviinfruges ,ac fataimmitti variarum ſpecierum
beftiolas,qua ea momemo populentur , ac depaſiana
sur. Quomodog id fiericontingat.
CAPVT XXI.

IST malo Dæmonicum natura bellum

O io immortaliimbutú , vt quæ hæc

Gicnd
ESC
toto conatu ,ac ftudio edere incumbit,
illeconerdad vaftiratem , atqueexitium fem
per adducere contendet,Acqualiad id non
fatis fintgrandines, pruinæ, reliquçjue acris
tempeftates,atque iniuriæ , quibus le vulgò
immiſcere creditur; alia prætereà multa,vel
ad prodigium adhibere non ceffar; quibus
1.
id tandem conſequatur, & perficiar. Alexia
In agro Ten
trxo01.1583 Violea.refert fe , poftquam bacchantium
more hac ,atque illac vnà cum æqualib.mule
Ad Calend.
so. S. Alpri. tum diſcurriſſer , folitam in aerem fpargere
Marc.1887. minutum quendam puluerem ,ad id libiid .
3. circo à Dæmone conceſſum : vnde erucę bru
Haracutia
Id.Nou. chi,locuftæ ,atque id genus peftes fatorum
3586. adeòdenfæ naſcerentur,vrijs agri illico vn
Haracurie diquaque contaminarentur. Apra Hofelo
18 Cal len tia 2. Alexia Drigxa 3. Odilla Boncuriana
1986 . 4. & Roſa Gerardina s . memorant ſe ſimili
S.
In agro Stic facto ingentem murium copiam non femel
acoli Nonis in agris excitauiſſe , qui illico in terram ſe
6. abderent corrodendis ortarum frugum ger
Caftro cali.minibus. loanna Porelia 6 fatetur fe 04
ai menf. A
pril 1982 rum , quibusmalè cupiebat,iumétis æftrum
fæpe
 . LIBER

fæpenumerò immiffie, à quo frequentatis

aculeis eandem miſerrimè necarentur . Idas
præftare potuiſſe ,quoties volebat fola plan .
tæ, quæ primaad manum veniebat,euullio .
ne , acin terram cum præfatione certi alicu .
ius carminis,deie &tione.PetroniusArmenta
rius,ac loannes Malrilius, quod fuo loco fu .
fius dicetur,lupos itidem illiſo in arborem
gramine aliquo excitabat,qui in illud ,quod
iuffiffent,ouile irruerent ,nec niſi edita mag :
1
na ftrage finem vaſtandi facerent. V Velick
Antonius rogatus , vt ſortilegorum fodali
tati hortum quem ponè calam ruam haben
bat ,in noctis ſequentis faltationes commo.
daret, primùm quidem negauit ſe id facere
poffe, quòd diceret libiea no &te peręgreeſ.
ſe oportere:ſed cùm uihilominus pergerent
rogare,atque adcò profuo iure in ſtare, ex
orari quidem ſe liuit: ſed tamen; ficuti ante
cauſarus fuerat alio protectus eſt . Poſteró
igitur mane domú reuerſus, ac hortum for
tè ingreſſuseum paffimcampis,ac limacibus
depaítum reperit , ip ifýue beſtiolis etiam
num opplecam vndiquaque horti arcam .
Quod tamen tacitus tulitſolita fcilicet nefae
riæ illiusfodalitatis veſtigia agnoſcens. Nam
& hæc primùm denegandi horti , tanden
que domo excedendifuerat occaſio,nepro
prij videlicer damniſpectator,adeoque mi.
piſter eſſe cogeretur . Ac quod hic inſur
gunt OASISENTES, atque increduli quidam ho
... 3 mines
 DAEMONOL ATREIA E SAR,

homines non eſſe in alterius, quam Deioma

nipotentis poteftate quicquam creare,acfine
gere,noui quidem nihil aſſerunt: fiquidem
omnia 7. per ipſum facta eſſe omnes fciunt,
Ioan.pri. & fine ipſo fa&tum eſſe nihil , quod fa & um
men cap. eſt, ne ab angelo quidem vſque ad vermes ,
Verùm quid vetat illa iam ſparſim creata in
vnum celerrimèlocum à Dæmonecogi , ac
coaceruari , cui longè etiam difficiliora li-,
cere non vno huius diſputationis loco a
pertè eft demonſtratum? Et haud ſcio ,an
quæ plerumque inter tonandum vnà cum
pluuia in terram decidunt veluti ranarum
agmina , illius arte , atque opera ante fúe
Fint ſublata , cùm nec in aere tam paruo
momento , quo nubes ibi confiftunt, gene
rari,nec ante à fole, vti vapores , expiratio
neſque terræ ſurſum attrahi, atq; euehi pof
fe videantur. Cuius generis & probabile eſt
fuiſſe , quod Dæmonum impofturis adhuc
8. ludificata antiquitate legimus 8. fanguine,
apud Iulia terra, lapidibus,lacte.reltis, oleo triduum e
ciuin in lib. tiam aliquando pluiffe. Names à natura cau
he Prodis. fam nullam probabilem vnquá habuerunt.,
Erilla ipſa antiquitas fatis aliaqui naturæ e
do & a leges inter prodigioſa xj papà outils
accidentia femper enumerauit. lam ve mi
rum videri non debeat fi quæ beftiolç cótra
innatam grauitatéin ſublime feruntur: imò
inde in terram cum imperu etiá incolumes,
* c falux proruunt ,in eum quem natura de
dit le .
 LEBER

dit locum congeri,ac coaceruarià Dæmone

queant.Siquidem vulgò id præſtant, quiter
uiter etiam Magicis artibus funt imbutis
Quemadmodum. noftraętate viſus eſt Nan
cej Comes quidam è Germania vniuerſas )
Cubiculi muſcas circa in fixum in parietem
pugiunculum congregans, non aliter atque
apes in fuga vberis inftarè ramo pendere los
lent . Et alius è tota vicinitate ,ac confinio ex .
citosangues in ignem Magico circulo con
cluſum inducens,ac ,cum ex ijs quæ corpore
immanior erat in illum ingredidetre & arer:
coa a eft tamen repetito identidem carmi.
neid facere ,ac lecum cæteris in obie & um i .
gnem dedere,& prouoluere. Qux li homi.
nes Demonum ope adiuti minimo negotio,
etiam ad oblectationem pręſtant: quid quç.
ſo fa & uros Dæmones putamus , vbi ad ex
plendam , quæ illis innata, atque inſita eſt,
nocendi libidinem , ſe totos parant , ac der
uouent?
NOVO SEMPER ALIQVID A SV
periore conuentu afferri oportere , quod in alte
rius fac patratum exitium ; nec impune effe,
fi quisab iniuris, ac maleficio vacum ad fequen
tem redea
CA PVT XXII.
Vemadmodum folent heri in villicis

Q procuratoribus, cùm eorum rationes

expendunt, fegnitiem , negligentiamg; du .
14
 136 DAEMONOLATRETAE SAO.

riùs caſtigare :ita Dæmon in ſuiscomitijs,qe

tempus examinandis cuiuſque rebus , atque
a & ionibus ipſe conſtituit,cos peſlimè habe
re confueuit, qui nihil afferunt ; quo fe nc
quiores, ac flagitijs cumulatiores doceant,
Neccuiquam adeò impune eft, fi à ſuperio
re conventu nulloſe ſcelere nouo obftrin .
xerint:ſed ſemperoportet , qui gratus effe
volet , in alium nouum aliquod facinus fe
ciſſe. Quod Dominica Zabella 1. ait ita ef
fe cognitum omnibus , qui nefariam illam
militiam fequuntur, vt de hoc vno maxime
fint ſoliciti , ne ad indictos conuentus veni.
antabea ratione imparati.Acne in hoc ſeige
norationis excufatione vlla defendant, ime
Rogenillz probus ille Magiſter higillatim de omni
in agro Ten bus , quæ à fuis poftulat, fcholas habet , præ
tr56 28.1583 ceptaque tradit : veluti de frugibus inferen
Dule prid. da calamitate; deimmittendis in arbores,
Cal . odob, fruticesúe bruchis, papilionibus,erucis ;at.
1986,
que id genus infeſtis vermibus : de faſcinan
Ibidem Cal. da pecore: de fegetibus pelliciendis , labefa
Pft0.158ộ. Qandisque,zar ugine,aut tabe quauis alia: de
Berheuillçi ſpargendis venenis, atqueadeò de perden
4.Non, Ma.
jas 15 $ do,quantum in eis eft ,vniuerſo mortalium
s genere:vt vnumquodque horum ſingulite
Pengzij Itatum ſua confellione reliquerunt.Hennel
prid Nor Armentaria 2. Anna Ruffs 3 loannes Piſca
.
6. tor,Coleta eius yxor 4 Matheola Guillerca
Ibidem 4. S.Francifcus Fellzus 6. ac ferè omnes , quos
Callannas ,
ea fertilegiji.bes aſperlit .
DAEMO
 LIBER I. , 137
PAEMONES SE IN VARIARVM ANT.
manrium formaspro tempore atque vſu inducerer
quories inter ſuasverſari volunt,pracipuanig, lem
per eſſe birci,maximè iàm fepubluè colendos, vo
herandoſque exhibituri ſunt.
CAP. XXIII .
A Emones non eſſe prauos mentis in
D hominibus affe &tus, quemadmodum
Democritus, Auerroes , totaque adeò Peri
pateticorum fchola comenca eft: ſed potius
fpiritus,vt fic dicam , eſſentiales, ac ſua natu
raconſtantes, ſatis illud Euangelij I.arguit, Matth.c
ap.$
vbi memoratur illis rogatų ſuo conceſſum vellismo
fuiſſe,vtin porcorum gregem abiret. Quo
modoenim avaritia , ambicio, ac perfidia in
porcos demigraffent? Rurfus eoscùm velve
ti in certamen cum homine deſcendunt,nó
vanisimaginibus, ac fimulacris : fed compas
ratis , quæ ſub fenfum cadant, corporibus, ac
parspôs, xdi dua poate congredi:fic cft non v
no iltius diſſertationis loco demonſtratum ,
vt ſuperuacaneus futurus fit labor,fiquis i
terum in eam rem impendatur Sed hoc ope
ræpretium elt nunc videre, quas illi formas,
ac ſpecies præcipue fibi aſſumant, non qui.
dé pro eius clementi, in quo verſantur, qua 2
litate , & differentia ( quod Pſellus 2.attigit) ca quomo
{ ed vtiid ,ad quod le parant , munus, ac offi. do1amo.
nes occuper
cium magis poftulat,atqueexigit . Cùm igi. hominent
.fur primum aggrediuntur hominem allo
qui,neis ad inlolicæ rei aſpectum tam facilè
expa
 14 DAEMON @ LATRELAS SAO.
expauefcat,humanàlibentius ſpecic occur.
sunt,eaque adeò, quæ prę ſe ferat honeftio .
rem aliquam formam: nimirum quo ver.
bis fuis authoritatem , fidemquç maioréad
iungant: Illiſque ob id veſtis nigra ,& pro
miſſa magis placet , quòd ea vtatur nemo,
qui non fit apud fuos in aliquo honore , &
pretio.Quamquam non defunt, quiad tege.
dam potius pedum feditatem ( quod illis
perpetuumeft infigne, ac veſtigium inſitæ
kurpitudinis) conſulto adhiberi putent.Ce
serùm colorem atrum magis arridere, quia
nihil niſi atrum, funeftumquc ipfi vnquam
hominibus moliantur. Acvbi iam conſue.
tudine aucta eſt familiaritas, & cæpit pauor
frequératione paulatim decedere, tum pro
vſu , atq; tépore modò in hæc, modò in illa
vertunt animalia : vtpote, fi quempiam per
viam comitantur, cane frequentiùs referát,
quod is ,etfiaſliduè fubfequatur, nullam ta
men afpicientibus fufpitioné malæ rei prit
beatz. Sic Andreas quidam Italus canem
Eutrop. lib . cæcum , & ruffum fecum ducebat Anno

M.D. XLVIII.qui vniuſcuiuſque arcana a

periret ,ſtupendáq; alia plurima ederet. Sic
Vaefperg in Cornelius Agrippa 4.cacodæmone nigrica
multinam . nis ſpecie quotidianu aſſeclam habebat , cui
collare erat loreum Magicis per clauorum
emblemata notis inſcriptum Sic Dæmones
Santus
tius in eige feptē in Nicäa ciuitates inter ſepulcra deli
to
location. defiebát ſub forma canis obuios quoſqincef
 LIBER I. 139
femtes: donec eos D. Andreas 6. rogante po 6.
pulo in ſolitudinesexegit. Sic non ita pride Abdias Ba.
rufticus quidá apud Vogelos ( huic Defide byl.Epif.com
rio Finaneio nomen fuit ) fi quandò vnà cú fociz A.
popularibus diſcumbebat,pedibus aduolu- pols.
tum canem habebat,à quo demiſiaclam ma
nu venenum acciperet,quod deinde cui vel
let infunderet.Ex coğ;latis multos perijſſe,
priuſquam illius fraudis in eum vlla tranſ..
ferretur fufpitio. Quod fi quem tranſuerſo
aére ſunt ve & uri,vti fæpè euenit ,cùm ad có
uétus ſuos no & urnos properát,equú ( quod
Canimal in eo generc officijmaximá pernici
taré habet ) ſępius induunt,ac ſeſſores ingéti,
quò volunt celeritate tranſmittunt Sic me
morat Olaus Magnus 7. Hadingum Dano,
rum regem in fuum regnum , quo nonnul- tis.hifton
lorum fa & ione fuerat eic & us, per immenſa de gentibus
Septent.
maris ſpatia ab Othini Dæmone in equifpe-oa.in
cie eſle redu & um.EtTorquemadius in He
xamerone recitat habuiſſe ſe,cum primùm
Jiteras attingeret, æqualem ,cui ſub no &tem
Gadalupo,vbiGrammaticæ dabat operam ,
ad deambulaticnem egreffo obuius in equo
Dæmon perſuaſit, vt poft fe in eodem cquo
ſederet viam vnà confecturi Granatam ,
quo vtiqueanimus erat poftridie contende
re : Hocque iter licèt longa diſtans interca
pedine , vnica tamen nocte,ctiam in tardo,&
claudicante equo expediuifle : Ac ne quis
huic de fç talia narranti paruam fidem ha .
beat,
 740 DAEMONOL ATREIAE SA 6 .
beat, viris fuit non vulgaris, ac cuipfuis pre
tij,vt qui in Caroli V.Imperatoris comitary
Medicinam honeſtiſlimis ſtipendijs fecerit,
pogoPlo. Et alicubi 8. Gi benè memini habent Franco .
viacenſis. rum Annales ( eum quidam, aſſeruit fuillo
bas Clunia. Comité Matiſconenſem ) qui ab epulis ,quas
Feufis ,Gul tum fortè otiofus celebrabat , foras euoca
Paradinus
in Chron . tus in præſtolantem præ foribus.equumin
Sabaydig. fire cogeretur,à quo ftatim videntib. mul
tis ita fublimistolleretur, vtvideri illico de
fineret:Nimirum fi dies , eaque hora illidie
/ &a erat , qua ex parte in malam rem eflet à
Dæmoneabducendus. Et Inuillæ ad The
riotrophium , pluribulque alijs in locis hu
ius prouinciæ teftatum reliquerunt , fuos
à le fæpillimè viſos effe Dæmones D. Hum
berti præ ſe ferentes imaginem ; qualé vula
go in triuijs depictam videre licet. Iam ve
rò G fortilegos alicuius rei monitos effe o
portet ; & ſunttamen in præſentia , quicollo
quium impediunt homines, in muſcar exi
1 guam migrat Demon, iam ob id noto nomi
ne Beelzebub , atque eo habitu vicinas auris
bus partes fubit ,quo propius quæ vultinſu
ſurrec. Idý; Claudia Symoneta 9. Cafteleri
s.Cal.ono. ſortilegij damnata , præter pleraſque alias,
1988. quarum nomina nuncnon luppetunt , vna
cum Antonio filio obſeruauit,inquientes ſec
bi circa tépora obſeruatum fuille illa muſiæ
Specie Dæmonem , cùm in carcerem dedu
cerentur : ac diligenter monuiſe, ne ſe ipa
inten
 LIBIR 1.
intentaticriminis manifeltos ſua confeflios
De facerent, quamlibetexquifitis tormentis
ad id vrgerentur. Cófofíos enim certiſlima, |
acfæuiſlima fupplicia manere : contrà ſilin .
guam continerent, futurum , vt propediem
lalui,incolumeſque euaderede.Noctu etiam
fæpè iuuat in alienas ædes per tegulas, per
cancellos, perq ; tenuesatque anguftos alios
meatus fe vna cùm Lamijs fuis intromittee
re :Huic vſuifelis conuenientiſlima eft for-,
ma . Hanc fibi aſſumunt aded germanam , ac
natiuam ,vt niſi rabie, qua maiore grallantur
quàm folent domeſtici,vix diſtingui,ac dig .
nofci queant:Sicuti plerique omnes, quibus
aliquando ea res perſpe & a fuit, conftanter
afferuerunt: lam fi quem hoc vrit, quod ſui
loci , atqueordinis alius quifpiam in palcen
do pecore fe diligenter babeatur,folicitum
que tener quomodo conceptum in illum ex
ca inuidia odium , amota omni fufpicione,
expleat : tum auxiliaris aliquis Dæmon af- .
cifcirur, qui lupiformam prædabundus in
eius gregem irruat,ac cdita ſtrage ſerui incuá
siam apud herum accuſet: quam etiam pecn
lijdamno tandem farciri illum conueniat,
Idie Petronius Armentarius 1o. & loannes lo .
Malrifius 11. ita factiraſle inter alia nefariæ Dalheunij
in valto re
fuæartis portenta ingenueſuntprofeſii :AF gno .
ciſcendique,atque euocandi Dæmonis mo . 11.
dum fuiffe, eyulſum gramen in fortè obie , SexxiTranſylua
keimminensis arboris truncum conceptis nij.
quibus
 142 DAEMONOL ATRETÁE SAS.

quibuſdam verbis impingere, quo fa &to in :

de lupus ftatim exoriretur, qui momento
defignatas ad cædem pecudes diſcerperet :
Nam certè ei miniſterio cóuenientius nihil
deligi poterat ea fera, quam
natura pręter z
lias præcipuè ad prędam inftruxiſſet.Vrlic
tiam forma non nunquageſtiunt videri Da
mones ,cùm videlicet hocagút, vt ſuis quam
maximè terribiles appareant : quod cü prær
ſertim demonſtrant, cùm tempeſtatibus in
aére commotis fuam immanitaté oftentant:
Idý; obferuaſle ſe non ſemel recitauit Barbe
lina Rayel 12. addens confueuifleillos præ ,
Mainuilla tereà ad maiorem horrorem cymbalorum;
adaquas id rintinabulorum , cathenarumque longan
Juan . 1987 .
poft feferiem trahere,fremituque ,atq; vlu-.
jatu horrendoomnia permiſcere :' n quó taó
men illam hallucinatam fuiffe facilè credi
derim ac fpeciem imitationemq; proveri
tate in tanto tumultu , ac trepidatione præ
cipitanter accepiſſe. Quamuis & fic horribili
Nilib qui forma à fe vifum retulerit Hernias 13 D.Pau
Leclega di- li (vt quidam ferunt) diſcipulus: nimirú be
citat, viſo- ftiæ , quæ cetis inftar erat , locultaſq; igness O
reaffatim euomebat . Poftrema, eadég; gra
tiſfima eft illis hirci forma, cùm non iam alis
cui fe minifterio parát : ſed magis hoc agút;
vt ipfi obſeruantia aliqua fuis fe colendos
exhibeant, atque apud eos maieftatem alia
quam fibiconftituant. Quam veluti perſo
ham quare ci potius adieni adumbret, non
eft fa
 LIBER 1 .

eft facilè conijcere , nifi li hoceft , quod rogo

gern decer eo habitu in publicum prodire,
qui maximè cius virtutes exornet , ac de
monftret : aut quod de Pythagoræorum
METELuxeta memorant ,id corpus iuuat po
tillimum inire , quod moribus , ingenioque
conuenientiſfimum eft. Hircorum præter
cætcras pecudes nobilitatur graueolentia :
nulla re tam certo ſuam Dæmon teftatur
präſentiam , quam odoris fæditate intolera
bili.Hircorú libidinoſa obſcenitas etiá pro
uerbio locúfecit; hoc vná Dæmó præcipud
ſatagit, vt fuos rebus Venereis qui maxime
deditos habeat : Et ne defit occaſto , ipfe fe
quoties illis occurrit , in ea forma induit,
huic vſui fit accomodatiſlima : nec adeòda
Itupro interpellare ceffat, donec ad id , qut
ais ingratiſſimú,iniucundiffimúgsillos pef.
lexerit: Hircorúin obuios quoſ effufa leo
pè petulantia eft, nulla non obit,ac pererrat
terrarú foca Demo,dū offendar in qué impo
tum , incurfumque faciat ; Hircifaliua friu .
Guis (inquit Varro 14.) venenum eft ,ciuſq
détes farisintericus , ac peftis præfentiflima,
Que etiâ caufa fuit,vtin lege locationis funi Libet der
di excipi foleres,necolonus capra natum in z & Libe
fuodo pafcerer. Et Aſtrologi ita id animal engine
receperütin cælum, vteum extra limbum
duodecim figaorú collocarent :Satanę vipe.
tiny morſus elt ,afflatuslethalis , & exitioſus:
dic poftquam è coelitům concilio ,ac cera ef
deture
 144 DAEMONOLA TREIAE SA F.
derurbatus, hominum rebus ſe importunu
præbet , vt nulla,maior cautio fitijs, qui in
tutela pecoris Dominici excubant, quàm il
lum. longiflimèab eius ſepto arcere, acpro
hibere. Hircis obtutus trux, ac ferox ,frons
cornibus aſpera, barba promiffa, ac inculta,
villi temcrè pendentes, ſuccincta crura , to
tuſque adeò habitus corporis ad deformi
tatem ,fæditatemque comparátus , vt aptior
ab eo deliginon queat ,quiintus foriſque fo
da ,horrenda , atque immania habet omnia.
Siquidem ſimiles (quod aiunt) conuenit ha
bere labra lactucas . Et omnino qualis qua
Jis ratio fingipoſiiteorum penes quos huius
rei fides effe debet, cófentienti renúciatione
reſtatum accepimus hircinum iftiuſmodi
pharma, ac perſoná Derogi longè efle gra
tiflimam : præſertimque, vbi ſeſuis honore
aliquo afficiendum exhibet. Quod & Ga
Libe.so.de guinus 15. fcriptum reliquit de quodam do.
xeb geftis atore Theologo primatum monafticum a.
Franco.se pud Ebroicas obtinente (huicGulielmoE.
delinonomen fuit ) quicùm illuſtré quam.
dam matronam deperireç, neq ;tamen eius
potiundę ſpem vllam reli& am iam videret,
Dæmone quouis precio depaſcendos fibi
eos amorespotius exiſtimauit ,quàm non il.
lis tandem frui pro libidine. Ergo id vt im.
petraret fupplex ( ea enim pacto addita fue
rat conditio ) Dæmonem in hirci ſpecie veq
neratus eſt. Eam quoq; mpayonatpfar Tor .
quem .
 Í ÍR Í Ř t.

quemadius 16.vir Hiſpanus frequentem ao ic.

pud ſuos eſſe memorat. Etſi eius initiú lon- tä Hexas
giùs arceſſere placet,ab antiquiſſimis ad hæc theconds
noftra tempora iảm manâffe reperietur. Nå
& in Apollinis arce ingentē ſeu hircum , feu
atierem neum edito in loco repositú fuif
ſe ,cui diuini honores adolerétur,Heſychius
alija :, Græci fcriptores meminerunt.imò &
hirco in facrificijs impenſiùs delectatos Dę.
mones, fidem facit illud Theſei, quicùm in
littore maris Venericapra feciſſet, ſubito ea
in hircum ,quafi ea ſola grata eſſet hoſtia , im
mutata eft:vnde& poftEpitragia vocarice .
pit. Idem fa & čitatum in Callię téplo,quod ini
Gargano monte viſebaturstú in eo vbi Âm
phiatai oracula reddebantur , & Strabo , &
Pauſanias ſcriptum reliqueruntEtAEgipa
nës, Satyri,Sauni, Sileni,aliaquerufticorumi
Déorú turba, quốs vano errore deluſa gen
tilitas coluit , hircinis deformes membrisſe
femper vitendoś præbuerunt .
QVIET AM , ET LABORIS EX PERTEM
fuisſe, qua olim eueniſſe legitur hominum à bonis
Angelisper aëra tranſuectionem: eain vero, que
nunc circunferturſagarum à Demonibus , plenamo
ellemoleftiarum ,Laſsitudinis.
CAP. XXIIII.

Abacuc Propheta momento ex Iudça

HA in Babylonem tranſlatus fuit, vt pul. Daaiclisia
wento, quod melloribus ſuis ferebat,Danie
к lemin
 DAEMONOLATRIIAS SA ,

Iem in lacu leonum pafceret : in Iudæam ab

eo loco pari celeritate relatus . Philippus
Alia:Apoft quoque Diaconus 2. poſteaquam Eunuchú
cap.8 . Candaces AEthiopum reginę baptiſaſſerin
via , quæ ab Hierofolymis in Gazam ducit,
fubitò in Azoto viſuseft:Et aliàs fæpè fpiri
cusDominimultos rapuiffe,ac in lóginquiſ
fimas regiones incredibili celeritate träſpor
taſſe in facris literis legitur. Verúadeò tran .
quilla , ac quieta ve & ione, vr fomniú potius
quàm vera aliqua migratio eſſe videretur: vo
ri eius beneficia ſemper adiuuant, nunquam
decipiunt : Satanæ contrà vbiq pernicioſa
ſunt officia,folacia moleſta, damnofa libera
litas , intempeſtiua ftudia. Ergo fi quando
fubleuandilaborisoccafione ſuos ſicper aén
rétranfmittit ,longè grauiori languore con
3. fe & os relinquit, quàm fi incitatiffimo curfu
Vellæ ad viam , & aſperā pedibusconfeciſſent:Quem
Moſellam admodum Catharina Ruffa 3. Dæmonis, cui
s. cal. Iul.
1587. ſeaddixerint, fraudes, atque impoſturas in
medium proferens enumerauit. Addit &
Blainuillz Barbelina Rayel 4. ſe læpè ex ea geffatione
lunuar.1587. ini tantum exagitatam ,acdefatigatam fuiffe ,
vt domum reuerfæ perpetuum triduum de
cumbendum effet,priuſquam pedibus con
fiftere poffet.
HOC QUAMVIS MEMORATV INCRE
dibile,vno tamen ore fagasomhes loquifufcitando
tüm mubium poteftatem fibià De monibus fæpèfie
sia qums poftquam vnàcum ijsſuntclara , pellant,
 LIBER 1:

tradantque qud velint ,ac etiam mihi fi quid obfitetiti

terras excutiant. Quæque eius molitionis propriaz
memorentur .
peculariaque ab illis
CA P. XXV .
Oneft dubium, quin ,quod ſequitur;
N futurumfit fupra omnium fidem ac
multis etiam fortè ridiculum . Hoc certè me
's
mini teftatum ſpontanea , ac libera aſſertio
ne plus minus ducentorum hominum , qui 1
meDuumuiro damnante incendio crimen
ſortilegijluerunt:ftatis,certiſq; dieb . ſolitos
conuenire ſegregatim ad ripam ,velſtagni,
vel riuulialicuius, maximeque fi quis effet,
quem folitudo à prætereuntium oculis re
poſitum haberet,atque illic aquas accepta à
- Dæmone virga tantiſper diuerberare, dum
vapetes, fumofque abundè exeitarent, quis
- bufcum vnafublimes efferrentur. Illud de
i inde,quod ficeſſet excitatú ſe in nubes dena
fas,ac caligantes induere;quod poftquam vi
nà cum Dæmonibus ei effent inuoluti age
tent, pellerentque quo erat libitum, ac tan
3 dem multa præcipitacum grandine in terras Vergavilla
decuterent . Salome 1. & Dominica Zabella « calse
2.addunt , priuſquam eo modo aquam exa- pten .1886
girarent , confueuiffe in eam immittere vel Rogeuillo
ollam fi& ilem ,qua nonnihilantè inclufiffet in agro Tea
Dæmon aſpicientibus incognitum , vel etiá trzosta.
lapides cantos , quantam optabant pluere Morhangiſ
grandinem .DeckerMaygeth 3. ſolitá ſe vnà "s.Cal. luks
K 2 cum
 DAEMONOLA TREIA É SAG .

cum ſceleris popularibus acceptas à Démo .

ne candelas cæruleas in ftagnum Fonterſ
grube tantifper deucxas , ac lumine pronas
tenere,dúid affatim guttis ſuis inftillaffent,
tum puluere aliqué medicatum in id quoq ;
ſpargere,acdiffeminare: tandé aquas virgis
nigris, quibusà Dæmone ſuo effent donatæ ,
identidem ingeminatis quibufdá verbis ad
execrationem, deteftationémque certis ; ac
proprijs contentiflimè etiam diuerberare.
Quo fa & o totus aër ftatim infuſcaretur , at
tandem largóstum imbreśştum grandinem
in ea, quæ iufffent,loca,nifi liquid fortè obs
ftaret,effunderet. Quæ fic excitandarum nu
bium ratio'non nunc primùm inoleuit,fed
& amultis iam ætatibus narrauit Paufanias
la Ateada. 4.in Lýczo monte Areadix fuiffe vfurpata.
la Áreadi. In eo , inquit ,fons fuiť nomine Agnotæ ad.
dis.
mirabilis natura , vere diuina ibicuriofiùs
pera&a , quernoq; ramo aqua leuiter com
motamoxdenſüsinde ſurgeretvapofnehu
le aſſimilis, qui nó multo poft effecta nubes
aggregatis item alijs largos imbresdemitte .
ret. Non eſt igitur hoc noftræ ætatis inuen
tum : Non eſt etiam vetularum ,quarú men
tes Dæmon deprauauerit,viſum ,autinfom
nium : fed ipfis vigilantium ac ſanorum ,qui
préſentes affuerant , oculis res certo ; ac 12
quido comperta , atque explorata. Qyam
& confirmant quæ fequuntur ex Malleo
Maleficarum narrationes :quas quoque il
lorum ,
 LIBER I.

lorum , qui cos ſcripſerunt , fidem fecutus

non dubitaui hîc exponere.Queſtoresqui
dam cùm periclitari vellentin veneficamu
liere, quam fortè in vinculis habebant , ve
i rane eſſent, quæ de ſua in commouédistem
peftatibus poteftate fortilegi prædicarent,
camque ob id manu fua miliflent ( nam tan
tilperdum in reatu manent , Magicas vires
omnes illis eſſe ademptas certúeft) ſecedens
illa in confertum arboribus locum ibi ſcro
e bem , quam manibus ipſa foderat, lotio op
pleuit , quod demum digito mouere non
deftitit, quod ex eo ſuſcitatus, atque elatus
i vapor in nubem opacá concreſceret, quàm
d ftatim tonitrua ac fulgores crebri interſe
$ carent, maximoçum aſpicientium metu , aç
formidine. Sed illa , bono animo eſte , in
quit: iam faxo ,vt nubes hæc in ea quæ vole
ś sis ,loca tota deportetur:quæ cùm illiin pro
pinquas folitudines delignaffent, eò ſubita
o ventorum vi , ac tempeſtate delata nubes
s properè in faxa , ac grandines diſlijt, cala
mitate interim omni inter demonſtratos
iuſſolque fines fe cohibente , ac continente.
. Huic quoq; wapámylov eſt quod ſequitur de
ruſtico quodam Suauienfi , cui de ficcitate,
i qua tum laborabatur,vehementius conque
renti fortè præſens octo annorum filia rece
pit ſe,fi ita iuberet, iplius agrum , in quo túc
o vnâconſidebant,largo imbre ſtatim effe ir
- rigaturam . Accùm påter dixiſſet ſe id per
K 3 cupere,
 signo DAEMONOL ATRIAE SA .

fupere, illáque pauxillulum aquę ad id fibi

dari poſtulaſſet,ad torrentem ,quiin propin
quo decurrebat, deducta eft, vbi exagitata
ynda illius Magiftri ( aiebat) aufpicijs, cuiſe
mater addixerat,tantum illico pluuiarú cao
lo exciuit, vt fatis eflent ei agro abundèirri
gando, cæteris interim quaqua verſum per
inde atque anteà Gtientibus. Huic exemplo
affineelt & quod ſequitur. D. Claudius Pe
Aguorz in rotius s. Grammatophilacio fodalium D.
Mathurini Georgij apud Nanceium præfe & us,vir cer
tudimagift, tè bonus, & cuiin regrauiori facilè fidé ad
hibeas,de iſtis diſſerenti mihi apud familia
res affeuerauit æqualem habuiffe fe olim for
tè, & in eius fceleris ſocietatécum patre for
gilego aggregatum , qui ciuſmodi vaporesd
pelui cui frigidæ paululum antè eſſer inie
&um , videntibus omnibus , yna aderant in
ludo literario, excitaret. Ioannes Charmeus
6.
Merbeuillçi 6. Iana Oberta 7. & alij eius farinæ complu.
Id. O & ob. res,ſe non per fomnium : ſed ſuis vidiſſe ocu
1581.
fis memorantingentem fui ſimilium nume:
7.
Sanpetra. rum fecum fic excitatas nubes hac , atque il.
montijs.i. lac vento ,emiſļaue ſagitta ocyus percurren
Nogen.fsu tium ; ac non aliter , quàm denſum fumum
ſcintillæ traijciunt, atque intercidunt : inte
rimque fragore, atque immani tonitru cire
cumcrepantia omnia audiuiffe . AlexiaGran
Blainuilla
ad aquas 17 . Janna & .naſrat ,cùm itidenubibus permixta
Cal Febr. ve & aretur, ac fortè præteriens in eum per
ueniffet locum , vode deſpiceret,ex munici:
pibus
 LIBER 1.
bi
pibus fuis quendam equos paſcenté, cui no
men erat loanni Vehon , eximprouiſo afti
ta
tiſfe fibi atra , ac pręgrandi figura hominem
qui veluti obſeguendicupidus rögaret, ec
qua illic eſſet,quæ ei ruſtico malè cuperet:le
in promptu habere , vnde illú vlcifceretur,
Accomipfa refpódiſſet ſibi cum illo graues
LO
eſſe inimicitias , quod vnicum filium olim
in eius paſcuis equitium habentem penè ver
.
beribus necaſſet, Eia (inquit ille ) afſentire
modò , iam faxo ne diutiusid inultum ferat:
Ac di &o citius in ſublime elat vel quonul
la queat intendioculorum acies , illico ful
of
men cum ingentifiamma,ac fragore in ſub
. ditos equos contorſit ,ex ijſq; duos proſtra
uit, vidente ac multum trepidante ruſtico,
quivix paffus triginta ab eo loco aberat ; fio
- curi ipſe elt elogio fuo teſtatus. Barbelina
18
Rayel 9. addiç dolia tranfuerſa per nubesà
ſortilegis adnitente Dęmoneimpelli,ac vo. Blainuille
lutari tantisperdum ei loco impendeāt.qué id.lanus.
deſignaruntad calamitatem :ac tum demum 1587.
illa diſrumpi in faxa,& flammas,repentino
que impetu peſſum ire , ac obuia quæque
conterere.
CAMPANARVM SONVM, QVOD EO
adpiaspreces excitentur homines, Dæmonibus in .
feftumeſſe, atque inimicum ,earumque non abs re
18
vfum frequentem effe,vbi tonitrua grandines , 76
lique quetempeftates, quibusfe ilicredunturim
mifcere, ingruunt,atque impendent.
$ K CAP.
 DAEMONOLATREI AB SAO ,

CAP, XXVI.
Smos pridem Chriſtianis iolcuit, vt cam
panis excitentur ad pias preces,ac vota y.
ISI
bipericulum ,difficultaſque aliqua impen
det Quod & fa &titant præcipuè , li quando
aérnimbis, tépeftatibuſq; vehementius com
mouetur, & grandinem , ac fulmina minita
tur. Earum igitur fonum vtaudit Dæmon ,
in maximam indignationem erumpere ſo
Jet,inclamans prohiberi ſe incepto rabidarú
Humburgij iſto caný latratu : quod Maria , 1, vxor loan,
Hon. Jun." niş Sartofisin Merzerech , ac ante eam ple
ps.go. ræque aliæ ,quas nunc meminiffe laboro,cer
to certius fe compețiſe dixerunt. Ac fi
quando quas illecanes intelligar à fuis roge
tur,easdedignansfuo nomine,vtifacere to
lent, qui in eorum mentionem quos odio
aliquo proſequitur incidunt : reſpondet ße
guenotasillas garrulas , atque obftupentes,
quæ nunc, vt auditis, odiosè adeo nobis ob
ganniụnt. Hocque Catharina Pigeon 2.ob
4040 MD. fortilegij crimen non ita pridem damna.
ta,vnà cum alijs pluribus ſua confeſſione cla
ſum reliquit.Quòd autê id illi ex animo do:
leat ,nec offenfionis affe & atam vllam ſimu
lationem habeat, læpè experientia comper.
tum habuiſſe ſe omnes, quę de ea reinterro
gatæ ſunt ſageaffirmauerunt :Et id fatis in
dicat, quod non rarò earú pulſatores fulmi
ne percuſſos audiuimus,nec ferè mortalium
alios
 LIBIRI . 153
alios eius iniuriæ magis eſſe obnoxios, quod
& alibiattigimus , Impedimentum porro
tempeſtatįbusex ea remaximum crearivul
gus fagarum loquitur:Et ça opinio fic quo
ſundam animos imbuit, vt iam præfentius
remedium nul ? um aliud eſſe putent , nihil.
que quod æquè Dæmonum conatus infrin
gat, atqueimpediat. A qua etiam non cft alic
1 num , quod ſcribit PaulusGrillandusde Ita
la quadam venefica (huịc nomen fuit Lucre,
i țiæ )quá cùm Dæmon dimiſſo vệ aſſolet con
uęnty ſublatam domum reportaret , audito
campanę ligno , quod ad Deiparam viginem
falutandam dari ſolet,illico in fubie & as fer
tes ,acdumos qualı viſibus defectus abieces
rit, vbià iuuene quodam, cuitum illac iter
1
erat, viſa,atq;agnita, primum quidem aliud
fingere cæpit ,accomminiſci:ſed tádem fuis SH
ipfiusiugulata verbis, vtrarò mendacia co
hærept,rem vtierat,flentijtamen fide prius
mercede pacta , omnem iuueni indicauit ;
2
Quam cùm is,vteft ca ætas arcani parum te
nax ,ex æqualibus vni incautius prodidiffet,
ea in vulgum quali per manus ſparſa ad Ma
giſtratusauręsęțiam accidit , quidiſquiſione
ampliore teftatum , aç comprobatú facinus
ſeueriſfimè animaduertit ; Nequicquam ta . Dufz prid.
Cal. O & ob.
men illas pulſari,acſąnare aiúr Hennel Ar: 1586.
mentaria z. Ioana Oberta 4.ac quædam aliæ
afferuerunt , niſi id fiat maturè : videlicet Sanpetro .

priufquam aubes circumie& um pago terri- NONE 15059

K torium
 DAEMONOLATRAI Ag SAO .

torium attigerit. Equidem præoccupanda

facies Dominis . & manuseius præuenienda
Malm. 94. eſt,laudariguemultum debet prompta , ac
parata in eo ſedulitas,& diligentia : fed nec
importunum ,alienumqueorationi tempus
eft, cùmipfæ iam vexant procellæ ,attingit
calamitas, venit tempeſtas.
Plaut. in Confringens tegulas , imbriceſqúe. 6
Mottell. Nam tam adeò promptum eſt præſensma
lum tollere , quàm impendens, imminenlás
7. auertere . Quodcumque 7. tcmporis mo
Lac. 18,
јесс. .. mentum ad eum orádum tempeſtiuum eſt,
atque opportunum.Commentum igitur eft
fagarum ca ab illarum Magiſtellis adin
uentum cauſa , vt hominibus diuinæ opis
fpem omnem inter ipfas miſerias , atque z
şumnas præcidant.AdditFeuxen Eugel ir
ritum , ac inefficacem effe earum fonu, li quæ
ex illis dum luſtrarenturà facerdotis concu
bina fuerit nuncupata . Quod ego ridicu
lum ,abſurdumque exiſtimo. Ac licetne
gent recentiores quidam eam in aére De
monçs poteſtatem habere, vt grandinem , &
alia id genus dira faciant , ob idque vanara
effe , & impiam de pulſandis campaniscon
tra tempeſtatum vim ſuperſtitionem ; in hoc
tamen conueniunt Dæmonibus interdum
multa extraordinaria permitti à Deo , in
quibus partes ſuas non obfcurè interpo
nant: Plurimaque adeò ipfos agere , quo .
rum vis fenfum noftrum , & vfitatam ratio
реи
 LIBER 1.
hem ſuperet. Quod & ex lob hiſtoria facra,
& D.Pauli Epiſtolis 8. qui diſertè illis ağris
poteftatem attribuunt fatis clarum ,manife- Ad Ephel
c247
Itumqueeft: Acfi hoftem aduentare , atque
etiam imminere claſſico ſignificetur, id non
illico damnandum eft , quali in eo ſono, ac
canore Martio aliquod aduerfus illius im
petum ,inſultumque etiam oſcitantibus pro
fidium conftituatur . Nam ad arma potiùs
cóclamatur, vtmilites ſoporem , focordiam
qué excutiant , diligenter agant excubias,a
liaque quæ militem iuuat munia ftrenue
obeant . Induite , inquit idem Diuus Paulus
9. tuba Euangelij ,armaturam Dei,vt pol- nd'Ephol
fitis ſtare aduerſus Diaboli infidias : Chri cap. 6

ftianis arma ſunt oratio, & gratiarum actio,

quæaudito Campanarum ligno , quod ad
eam rem ex vſu mortalium nunc proprium
eſt populariter capiuntur . Siquidem prope
eft Dominus 10 ,omnibus inuocantibus eum
in veritate , vota fuorum exaudit , aures eius Pfalm . 148
ad preces illorum . Ac quod quidam optimè verf s.
dixit, oratione pia cómouetur cælum il . re
cluduntur oſtia loci illius inacceſſibilis , in Pſalm.14
yerſ.16 .
quo maieſtas Dei inhabitat. Sunt & quieum
Nolanas 12. pulfandi ingruentibustempeſta
tibus morem ambitiofius defendentes ad. 12,
dant, & vim illis ineſſe difGpandi aëris , di- Petr.Mef
ſpergendarumą; nubium ex fonitusſuiim . lect.lib .
manitate, & vehementia , quafi fi illud nó ſuc Cape
cedat,hoc și,ceu lublidiú aliquod accedere
conuc
 56 DAEMONOL ATREI AE SA .
conueniat.Acnon aliæ res,vti ſunt cormen.
ta bellica longè potentius, fi expediatid pre
ftent,atque efficiant. Quamquam & hoc .
nonnullisyſur pariaudio ;verùm conatu yti
que irrito ,atque inutili:Qui enim ſatis vali
de concutere queat,rem tam multa interca
pedine diſtitam ,tam vafto,atque denſo cor
pore præditam : Quam nęcinclufa tonitrua
fragore,neceludantia fulmina iạculatione,
nec fragrantia fulgura commotione fua dif
foluere, ac diſpergere valeant. Et vt ſit di
fpergendi facultas,quo quæſo ruinæ iam fę.
tarum grandine nubium.Nam certè diſlipá
tio fragmenta habet, acxadoMATA , quæ ne
ceſſe fit momento in ea in quæ incumbung
loca præcipitia ferri, ac ruere. Peſinde igi
tur hoceſſeexiſtimauerim , quaſi qui olim
(vt refert Plinius 13. ) popyſmis fulgętras lo
13. uem iratum delinituri adorabant: Aurillud
Nat hifto , quod eft in proyerbio :Veſpa çicadzę obftre:
pens,Catulusleonem allatrans,
VESTIGIIS SELVTI YNGVIVM
Sape impreſſa ,atque exarata apparere, qua ful
mineſuntpercuffa, quod opinionem multi adfers
adnitentis Demonis,cui fama eft, cùm ſe in cor
pus aliquod induit, maximè id placere : quod
pncis , hamiſqúe in znorem fera beftia fit in ,
fructum .
CAP . XXVII,
Su venit vtquæ fulmine ſunt afflatę,
VS
ac perculzarbores,muri,pauimenta,
vefti
 LIBËR i.

vertigia fæpè oftendant velutivnguium ;que

alija Dæmoné,cuirúmoreft hamatas,atque
vncinatas efle manus,credant:alijid ,ceu anis
le,deridentes in naturæ , quæ rariora,ac dif.
ficiliora fæpè edit folis caufis pofitum eſſe
affirment. Expeditum fiquidem , & prom
ptum eſſe fulmini in cas partes fua ſe volubi
lítate ſcindere, quæ ſpeciem incuruatorum
radiorum præbeant, veiflammæ, cuius plu
rimum admixtum habet, proprium eft vir
gatis notis ea, quæ lambit, inſcribere. Quod
& in Epheſinitempli incendio animaduer
tiſſe ſc récenſet Ariftoteles i.& paffim inçdi
ficiorum , quæ igne cóſumpta funt,reliquijs Cap 7.lib.
obſeruare licét.Tum eius quod corporis eſt Mcicos.
expers in id quod eſt particeps a & ionè nul
lam eſſe poſle ,quæ fic ex impreſfionc notảm
ac veſtigium relinquat. Sed hac omnes vna
délér ratio ex eo du & a fundamento , quod
in huius operis peroratione poſuimusDeo
monės ſapè ex folida materia corpus fibi
comparere : tum co habitu fulminibus Dei
nutu , ac volunčate permiſceri , ad deinde
multa efficere, quae funt præter omnem tri
butum inanimatis à natura motum ,atque
ordinem , 'veluticùm ſurſum , deorſumque
meant,ac remaneant, quaſi aliquid fcruten
tur,atque inueftigent. Vnde & nomen illis
**** ta: Aut cùm obuia aliquando declina
uit 2.vel peruadunt innocenter: aliquando Volaterna.
Pbilo li. 26 .
etiam proterunt,ac pellundát. Vchic etiam
 958 DAE M'ONOLATREIAL SAC.
& VTINIO Hala adijciam , quibus licet Ariſtoa
télesz.naturalem cauſam attribuat : tamen
Cap. 1.lib.z. mira valdeea ſunt,habentque fine dubio (vt
Métco . inquitSeneca 4.) inſitam potentiam aliquá
Lib . z . nat. diuinam : vtpotècùm ferrum ,auræs, quoſcu
gue.cap. 31. tum tegitur,liquatur:ligno interim nullam
vim externam accipiente: loculis integris,
atque illæfisconftaturargentum , ftat fracto
dolio vinum :malorum ſerpentiú , aliorum
queanimantium ,quibus mortifera visineſt
venenum omne conſumitur: prægnatis mu
licris, ea ſuperftite, atque incolumi , fætus
exanimatur.Vtnô omnino explodendavi
deatur corum ſententia , qui in iftis aliud
quiddam , quam quod in naturalium cauſa
tum ferie,atque ordine poſitum eſt ,interce
dere putant.Maximè cùm id teftatum repe
riacur conſentienti ferè omnium voce, quiſe
noftra ætate in Dæmonum poteftatem tra
diderunt,eo modo fcilicet folere illos, cùm
furunt , ac bacchantur vnguibusdigladia
ri : vti & non pridem lana Nigras. Arma
Leketijs. curiana retulit de Magiſtello fuo , qui Ni .
Cal.April. colai Bequetiotij ftabulum no & u ingreffus,
vt ibi eius equum interficeret , priuſquam
id aggrederetur facere, exteriore parietem
fic vnguibus exarauit, vt ( quod aiunt) ex ijs
facilè leoriem conijceres.Et memini meno
dum ex ephebis egreffo , cùm Chermis( quæ
mihi patria eft ) fulmen vniuerſasædes pro
pingui mihi hominis effet peruagatú , ad ex
tremum
 LIBLX I.
tremum cam porticum quaid ſe foras etc.
terat inſcriptam profundis , frequentibuf
que vnguium veftigijs reliquiffc. Quæ , cùm
populares rei nouitate addu &i magna cum
admiratione certatim inuiferent ; accurri, &
ipſe eaquc præfens vidi , non fine aliqua na
rium offenfione ; cùm ſulphuris teterrima
nidoreædes illçadhucopplere effent.

NON RECTE SENTIRE , Qvi

cum Epicureis negant Damones hominibus occur
fare, ſolatia afferre,terrores inijcere, infidias pa
Tare,iniurios,moleftos,ac noxios effe : cùm has
paßim tum facra,ium prophana hiſtoria perhibe
ant , hodiernig adeo ſagarum omnium fermones
mmo ore confirmeni.
CAPVT XXVIII.
Heodorus Byfantius 1. totaqueaded
T Epicureor um ſchola negauerunt 1a- Patritivo
Seaco, li.al
pienti vifum vllum vnquá fuifle obie & um . derog.tits
Si quod enim aliquando auditum fit appa
ruifle ,id pueros , mulierculas vecordes, at
que ægrotos ,quibus formidines ex imbecil
fitate animi,ac rerum ignorationc exiſtunt,
authores ,atque aſſertores habuiffe . Et hæc
quidé illis ex alia longè abſurdiore nata eſt
opinio :non ello ſcilicet in rerum natura fpi
ritus,acDæmones :proindeq; ab illis fruſtra
iſtiuſmodi phaſmata ,ac terrores metui, Ad
quam perſuaſionem , & Caflius vnus ex ea
Epicurcorum familia conatus eſt Brutum
visum
 100 DAEMONOL ATRET AT SA
virum nihilominus conſtantem , & modera .
tum adducere : vti in eius vita recitat Plutar
chus 2.Sed huic reliquæ ferèomnes philoſo
Plutarch. in phorum reclamauerunt fententiæ : Et ipſa
wus vita experientia à multis ætatibus repetita eam
fatis à commenti opinione nũcvindicat:Sca .
tent enim hiſtoriæ exemplis phantaſmatum
quæ proprias figuras , non etiam inanes ex
metu imagines habuerunt. Illud quod eido
Bruto Philippus apparuit:Athenis philoſo
pho Athenodore:Curtio Ruffo in A phrica:
Plinius ſe RomęSenatui vniuerſoz. Quod poftremum
cundus epi. huius in quo verſamur argumenti fidem ex
lib.7. epik. eo magisadiuuat, quia non momenti vnius
37.
viſum id fuit:fed perpetui biennij. Totoc
fim eo,vt perhibent Antonini Pij ( quoim
perante id accidit ) viogiaphi, Marcus Ruf
fus ſenator, poſtquam è viuis abiſſet, eodemi
quo viuenis folebatloca : ſed mutus , lilenlá;
federe viſus eſt : vtinnumera alia omittam , 1
quæ pofteriorum temporum res geftæ con
tinent. Quibus & Chriſtiani ipfi calculum
fuum adiecerunt:adhibita tamen diftin & io .
ne, ac differentia: vt ſcilicet ſpirituũ alij Gnt
hominibus beneuoli , ac fidelės, à quibus fa
lutaria omnia veniant expectanda:alij noxij,
atque & # 0$opes , à quibus peſtifera, ac crude.
Jia omnia fint metuenda: Illis fi quibus oc
currunt,ac fortè proftratosvident, eos fua
Renef
19 .26. virtute illico erigere,ac confirmarès vti euc
18 17.
nit Agaria . Abrahami famulæ , cui magna
defpes
 LI B E R I. ići

deſperatione affecte ob commeatus difficul

- tatem , quàm in Berſabees ſolitudinibus, vná
j cum filiolo límahele patiebatur , Angelus
apparuit, ac cùm perterrefa & á videret pro
hibitam primùm timere amicè ſolatuseſt,
ac de eiuſdem Iſmahelis fortuna benè fpe
rare iuflit.Idem & Cornelio centurionicon
s.
tigiffe in A & ibus Apoſtolorú legimus : Nam
Cap.1o. vci.
cùm timore non paruo ad primum Angeli , &
åfpe &tum correptus fuiſſet,ab eo tamen ita
tim liberatuseft,atqueaudijt orationes ſuas
ac eleemofynas Deo gratas, acceptaſá; fuif
fe:proindeţue ſecurus fauſta , proſperaque
6.
omnia expe&taret.Mulieribusquoque, quae March. 28.
prima die Sabathifummo diluculo ad Ser: verſ 3 & *
uatoris noftri ſepulchrum acceſſerunt;viſus Marc.i6.
eſt Angelus facie inftar fulguris coruſcan . veiſ.o.
ti,vefte, vti nix candida , ac cùm ad eam oris,
habitufque admirationem expauiſſent, ab ,
illo admonitæ ſunt, metum omnem vt de
ponerentiatque ita iam confidentiores fa &tze
ſigillatim , quod libi faciendum erat, edo& ę
fuerunt.Hos verò alteros inetu quos aggre
diuntur exanimare, ac fepè vix viuos cùm re
cedunt relinquere : nimirum ne ficconfter
natis animoram facilè fit corum artes,falla
cialgué detegere:fimulve fiquod adhuc be
bè agendiconſilium ſuperelt ,id illico excu
tiant,atqueadimant.Nam & Thucydides 73
apud Plutarchum hunc longè vberrimum in lib. de
pauoris fru & um commemorat , quòd om . vitt.Alexa
L ines
 16 DAIMONOLATR EIKE SAO.
nes honeſtos conatus ſoleat frágere , ac pro
8.
LIBs.de on hibere. Et Cicero 8. ex veteri poêta : Pauor
tarose . ( inquit ) mihi ſapientiam omnem exanima
to expectorat: Tum Plautus : Pauor territac
mentem animi . Que etiam caufa fuit ,ob quá
veteres Pana Deum (fub hoc Pamphilus Eu.
febius,dum ad Theodorum Epiſcopum ſeri
bens Plutarchi de Thamo hiſtoriam reci.
tat,Dæmones omnes comprehendit ) exifti .
mabant repentinos terrores, improuiſaſáuc
formidines immittere. Inde tot apud eos te
mures,laruæ ,lamiæ ,Empuræ , Vertamnijas
liaque id genus ſpectra; quæ fe ,vr afpicienti
bus terrorem maiorem offerrent, modò in
hanc, modò in illam fpeciem immutare fo
Jebant: vti eleganter his verfibus expreffit
Ariftophanes in Ranis:
και μας όραμα του δια Θηρίου μέγα
Ποίομτι , θειόμπαντάνασομ γδηγίγνεται
τότε και βός νωί σ' όρους , τότε θ ' αγων
2pUOTátw tiç. að éni , ose écono aurrlü is
AN'oux tr' ai ywksipg KÚON
Εμπόσα τoίω γ ' εωι..
Et qui Antonij Abbatis Alexandrini vitam
deſcripſit:Ei(inquit 9. ) degenti in Heremo
Meral.lib. nequillimi ſpiritus .nonftrofa diuerfarú ima
9.61p.7 : ginum facie metum incutere funt conati:fe
rarum more in eum rugientes, vlulāteſgue:
ſerpentum ſibilationibus perftridentes :ri
dibus ringentes : dentibus infrendentes:
toruo
 LIBER 1. 163
toruo oculorum afpe &tu ſcintillantes: flame
mas orenaribusauribuſque perflantes: nul
laque aded pauoris omiſſa ſpecie, quaillumi
terrere poſſent. Cui & germanum eſt illud
* D.Hieronymiin Hilarionis Abbatis vita ta
lem fi non formarum , at vocum imitatio
Dem ,variationemque continens. Ab eo (in
quit ) fæpè no&e intempeſta auditi infan
tum vagitus,balatus pecorum , mugitus bo
um ,planctus quafi mulierum ,leonum rugi.
tus,murmur exercituum , aliáque variarum
vocum portenta :vt ante fonitu , quàm alpe .
eu territus cæderet .Nimirum in hoc ſupra
quàm credi poteft fibi placet Diabolus : vt
quauis ratione diuexatos homines habeat,
adque omnes concitandorú terriculorum
occaſiones ob id femper eft intentus , ATX
( inquit Ηomerus Io. ) φθάνει δέ τε πάσαμεσ Iliad.
άιαμ βλάπτ8ς ανθρώπες.Ατη (interpretatur Sui
das) 8 ScoBong ,8 & vtixeiuevo . Qua de rein
veterú hiſtorijs alia etiã abundát exempla:
quętamé hic nó eft animus attingere,cú plu
ra hęcętas datura ſit,ğ vſus veniat. E quibus
hoc mihi primum erit deauriga quodáNan
ceiano . Eum fortè in Henäo ſaltu , qui faltus
ab vrbe alterum abelt lapidem fæuior tem
peſtas inter lignandum nec opinantem op
preſſerat. Vt igitur fe ab eius caſu pregeret,
teco alicui feftinanter fuccedendum fuit.
Quod dum facit, ſub ea , quæ ſe in proximo
denſam , patulamg; magisoftendit, arbore,
L 2 atque
 164 DAEMONOLATREI AE SAG .
atque ibi confiftit, expectans dum ſedatur
tempeſtas :Ecce fibiaftantem ex improuiſo
lignatorem alium videt , quédum attentiùs
conſiderat ( vt fit vbi in ignotum , peregri
numque hominem incidimus ) aduertit illi
naſum nunc fe enormiter in litui morem
producentem :nunc in iuſtam , priſtinamque
formam momento contrahentem : tum pe
des corneos , bifidofque actotam corporis
molem extra modum . Primùnı igitur in
genti pauore deijci,ac penè emori:mox,
( in eiufmodi difficultatibus more inole
uit,)Chriſtiano feſymbolo ,fiduciaquemu
nire : tandem folum fe ,vt antea ,videre ; at
que adeò obftupefa&tum ,vtquæ illiantè in
vrbem vel velatis (quod aiunt) oculis errari
non potuiffet via,tuncabattētiſſimo etiam ,
ac diligentiſſimo ignoraretur . In quam
quoque vrbem fic lingua hærens,oculis ftu
pens,totoquecorpore trepidansappulit : vt
quæ acciderant narranti facile fueritcrede
re.Cuius etiam rei fidem non parum adau .
xerunt, quæ lignatores alij eminusà ſe viſa
prædicauerunt:Eo enim loci infuſcatus aër,
acdenfiore fumo obuolutus illis apparue
rat.Eiufdem argumenti eft , quod ſequitur.
Defiderij Maioris Scutellani doliaria vaſa
NicolausStephanus ex conduco religaue- !
Buxerij ad rát , pactamque mercedem per lacobetam
quereum. 3. 11.vxorem (hæcinſignis erat venefica )ſępius
Cal.Maij
1588) atque incalium ſibireddi popoſcerat. Hanc
laco
 LIBER I. 165
E Iacobeta interpellandi prouinciam tandem
pertæfa, ac præterea fruſtrati tamdiu labo .
ris indignitate nó parum commota hoc fe
dulò agebat, quomodo eam tergiuerſatio
nem in Deliderium noxa aliqua animaduer
teret : quærebaturgue tantum ad id latens
aliqua occaſio . Commodum inter hæciuſ.
ſus eft Deſiderius in ſolas terras excedere,
quòd eius domum peftilentia fortè inualif
ſet , habebatque is ſub mapalibus feorfum
familiam : Ibi eum feraiam nocte cum fo
lo filio degentem Dæmon ( ſicpoftulante
lacobeta)adoritur ſtrepitu , fremituţi adeò
horribili : vt cælum ipſum folutis compagi
busin eius cafam ruiſſe videretur:Neque fal.
ſum fuiſſe hunc terrorem , aut à Deliderio
malitiosè excogitatum ,dum fibi placet va
nos in vulgus rumores difeminare, indicio
pofteà fuit: quod ipſe cum filio ex eo in ta
lem morbum inciderunt , quiomnium , qui
viderunt , opinione pro deſperato habere
tur. Hûc pertinet & illa,quæ fufiùs fuo loco
de nutrice deſcribetur, narratio ; cui multa
no& ead puellicunas vigilanti Dæmon Er
rici Carmucij , qui illam malè oderat terro
rem maximum iniecit , vitris feneftrarum
ingenti cum ftrepitu confra &tis, ac difie &tis.
Plellus quoque author eft ,Dæmones fæpè,
quo terrorem eiuſmodi adaugeant , lapides
iacere ſolitos ,ſed i&tibus irrritis. Tali lapida.
tione diuexatos fuiffe Moguntinos Anno
L 3 D.CCC.
 166 DAEMONOL ATREI AE SAG .

D.CCC. LIII.refert Sigebertus.Et ferri qui

dem ea moleſtia potuiſſet, nifi lógè grauior
alia eſſet conſecuta :ex incendio ſcilicet , quo
conſumptæ funt vniuerfæ illorum ædes,
quas fic anteà Dçmon ſaxis appetiuerat.Qug
calamitas etiam Columberij, qui pagus fex
miliaribus à Leucis abeft , noftra memoria
accidit. In eius extremo vico , qua iter eſtsal
ſuriam , rufticus cafam habebat, humilem ,
quidem illam , ſed ſatis pro fortuna lautam,
ac nunquam quod eſſet auditú vllis { pe & ris
infamem . Occupauit tamen illam Dæmon
ſolis primum contentus la pillis domeſti
cos citra noxam de no&e impetere : fed vt
id ex aſſuetudine ab illis negligi,ac etiá ludi
brio haberi vidit, hunccótemptum non fer
rens, ignem cafæ profunda iam nocte immi
fit ; quo fic momento exarſit , vt ferè folo
tota exæquaretur . Quæ cùm illac aliquor
pòſt diebus iter faciens ah accolis inaudi.
uiſlem ,locum adhuc ruinis deformem ipfe
præſens videre volui, quo rem omnem cla
riorem , teftatioremque apud alios reline
querem . Huc etiam non inconcinnè refer
12.
In Hexame ri poteſt , quod Torquemadius 12. yir Hi
toneDial.3.fpanus vernaculum vernacula lingua refert:
Salamancæ ,inquit,matrona fuit cuius ædes
importunis eiufmodi lapidationibus infe
ftæ vulgò habebantur : Eo rumore excita
tus vrbis præfe&us periclitari ipfe voluit,
veráne effent, quæ de ea re adeò conſtanter
prædi
 LIBER 1. 167 1

prçdicabantur:an potius à domeſticis tegen

dæ alicui nequitiæ affingerentur. Nam & in
ijs erant duæ non illiberalis formæ adoler
centulz , cum quibus amatores liberius per
cam occafionem congredi velle , atque in
hoc omnem iftam fabulam adornare erat
ſufpitio. Ad illas igitur ædes ea ſe hora prę
fectus confert , qua ferebatur frequentiſti
ma eſſe lapidatio.Accurruntvnà populares
non minus viginti , è quibusaliquot dimit
tit ,quiadhibito lumine perueftigarent , ec
quis in ſuperiore domo eſſet, qui fic dome .
fticos faxis appeteret. Redeut peragratis di
ligenter omnibus latebris , renunciantque
omninò reperiſſe ſe nihil,vnde ea timeride
berent:Placuit tamen ad imos ædium , quo .
tumè cænaculo deuenerant , gradus confi
ſtere, atque aliqua mora hoc quicquid eſſet
amplius probare, & experiri: Écce auté vix
dum eo loci conſtiterant, cùm ingéti tumul.
tu lapides,cæpére in agmen deuoluisquita
men fingulorum crura innocui præterlabe
rentur . Denuò igitur mittuntur, qui vide
rent, vnde hic lapidum imber ſefe tam cre
ber effunderet: fed & vbique ſolitudo,vtan
te à reperta iam à multis conceptam de eare
opinionem non parum confirmauit , vi
delicet hæcDæmonum arte,ac præftigijso .
nia fieri: Auxitque adeò quæ non ceſſauit
grando corum capitibus allabi , qui ſe et
iam ex illis ædibus præ metu foras eiecerát:
L 4 Ex qui
' 168 DAEMONOL ATR BI AE SAG .

Ex quibus tandem vnus loci fecuritate fae

&tus iam ferocior ſublatum ,, ac diligentero
culis notatum lapidem in aduerſum te&um
hoc præfatus proiecit:Si is à te eſt , ô Demon ,
eundem mox in mereijce. Quod cùm illico
eſſet factum , licet caſu irito ,deſitum eſt, am
plius dubitari, quum resita fe haberet, vtiil .
lam primum in vulgus matrona ediderat,
Et memini mecum graſſante Tholofę peſti-, .
lenția Anno circiterM.D.LXIII. in Auſco
rum auguſta eſſem ,ac fortè apud D. Abeliú
in eius vrbis Metropolitana Eccleſia foda
lem ludo nocte ducerem :yti tunc ætas erat,
atque otium ,ab eiuſmodipetulanci Dæmo
ne omnibus, quitum vnà in eodem atrio in
cluſi eramus , exbibitam fæpius inter luden
dum non leuem moleftiam fuiffe : hinc , il
linctemerè iactis lapidibus, quitamen fine
cuiuſquam noxa , atq; iniuria in terram de.
4
cidebant . Eius atrij foribus peſſulumin .
tus obdu & um erat : nulla in eo præter aba
cum ,menfam ,atque ſedilia ſuppellex , vnde
techna vlla oriri, atque inſtruipoſſe crede
retur.Et hæ quidem ficſuntbonorum , ma- .
lorumque Dæmonum in aggrediendis ho
minibus contrà comparatę rationes per eas,
quas modò dixi, caufas beneuolentiæ , odij,
ſolatij ,terroris, adiumenti, noxæ ,beneficij,
iniuriæ, quæ ſtudia in vtriſque ſemper alunt
diuerfa , & contraria . Quibus & hoc con
ſequens eft, quod nobis ab initio di&um eſt
1 ambigi
 LIBER I.

ambigi fine magno errore non poffe: quin

Ant,qui rebus hominum faueant, inuideant
7 proſint, obſint, patrocinentur , inſidientur
Dæmones.
NON MODO , VT IAM DICTVM EST,
ſortilegosperaërem à Dæmonibus deferri: ſed ego
ex eo loco multa in hominum perniciem moliri, ac
machinari: demumque in terram innoxio cafu,ac
qualis ſoleteſſe auium , lapſione placida, quetkue
deponi.
CAP . XXIX.

Vi negant maleficorum ad ſuos con

uentus veram profectionem , imagi
nasiamquetantùm exiſtimant : maximè le
defendunt authoritate Ancyrani Concilij
ftatuentis húc errorem prorfus Paganicum Lib.10 . & 35
effe, & impium . Sed hoc Concilium Prouin- deciu Dei,
2.
ciale tantùm fuit fub Marcello Ancyrano ija.iję.9.95
Antiſtite,contra quem etiam hæreſis Sabel- art.s.
3.
ļianæ ſuſpectum Aſterius Apollinarius , & In 3- rene.
Hilarius fcripferunt,vt multiexiſtimant ce- dilt . 19.9.3.
lebratum . Acquamuis poſt confirmatum in in bulla
1
Trullo , canone ſecundo ſextæ fynodi repe- præfisa
riatur : tamen contrarijs multorum patrum nallco
mal .
quos ætas poſterior tulit , ſententijs eaim S
pugnata eft opinio : Inter quos fuerút DD . ij a ij 2.995
Ambrofius, Auguſtinus 1. Thomas 2. Bo- fuper artic.
3.3. Thomz .
nauentura 3. Innocentius Oétauus 4.& Car. 6.
dinalis Caietanus s . Tum Iurifconfulti non Lib t.de iu
fta hæret.ph
infimi ordinis Alfonfus Caftrenfis 6. Syl . nitet...14
L 5 uefter
 170 DAEMONOLATREIAL SA .
7. ueſter Prierius 7. Paulus Grillandus 8,Mar.
In tracta de tinusNauarrus9. Sprenger 10.ac plerique a
Strigibus.
lij qui quæſtiones inter eiuſmodi maleficos
Lib 2 de fæpè & diuerfas exercuerunt. Et certè tu
fortil.9.7. tior , potiorque ſemper viſa eſt ea ſententia ,
in :
@nu. 38. damentum poſitum habet in ea ratione, de
in Malleo qua vno ore Theologi omnes conueniunt:
Lázieh . videlicet Dæmonibus poſtlapſum atq; apo
ftafiam integra manfifle naturalia dona : vti
ſuntimmortalitas , potentia,motusceleritas
ſcientia , aliæq; id genus veluti dotes,quas à
ſua acceperunt origene: Bonis autem ſpiri
tibus promptum effe, vt vel momento tem
poris , non tantùm ipſiimmenſa aëris fpatia
decurrant:ſed & homines nullonegotio vnà
ſecum traducant , fatis demonſtrant, qua in
eam rem paulò antè depropheta Abacuc , &
Philippo Diacono à nobis funt recitata . Mi
nusigitur mirum jam videri debebit, fi hæc
quoque præſtant mali . Necadeò ea res exé .
plo caret,ſed & perhibent literę ſacræ 11. ho
nem fuiſſe ſpiritui immuudo obnoxium ,
Locx 8 . quem in loca ſola ſæpè is tranſportaret, dif
Marci . So
12 . cerptis antè quibus erat colligatus cathenis.
Matchaho Et IESV M iplum jz.ſcimus à Diaboloar
fumptum fuifle ac modò ſupra tépli pinná
locatum , modò in monté excelſum deporta
tum.Acne quis puter hæcmiracula ciusçta
ris propria fuiſſe, quæ Deus pro tempore,
atque Luangelicę do & rinz vſú tunc edi , at
qu'e
 LIBER 1. 171
queapparere voluerit.Nuncverò nec necef.
fariam ,nec credibilem ea habere authorita .
tem : ſciat pofteriorum ætatum hiſtorias i- >
ftiuſmodi quoq;exemplis abundaſſe :quem ,
admodum amplius in huius operis perora
tione docebimus : & noua alia quotidiè fe
prodere, è quibus pauca quidem ,ſed clara,ac
teſtaca earum prouinciarum , vbi acciderút,
monumentis fubijciam . Eft Giruncuriæin
Vogeforum prouincia caftellum fatis firmú
è cuius ſumma arce,cùm tegularum ordines
aliquot fulmine eſſent difetti,Sebaltiana Pi
carda 13.non multo poft in eo pago ſortile 13;
gijrea fortè & id apud Iudicem profeſia eft, 1o.ca!
ucmb Na.
Dæmonis , ſuaque fimul opera eſſe patra
tú : Cùm enim (inquiebat ) ènubevna in il
lam proruiſſemus eo confilio ,vt funditus e .
uerteremus , non fuiſſe tamen in noſtra poo
teftate id exequi : ſed tantùm pauxillulum
id ruinxattulimus, vielſet quod eius cona
tus nos non omnino poeniteret. Simile huic
eft quod ſequitur.Cuninus 14. quidam no
14.
mine Magiſtratú in D. Clementis fano, vbi
cómorabatur, obtinés ,cùm ruri fænúinter .clemen .
domeſticos curaret , cælumque iam magnis tis fanum.
tempeftatibus commotum cerneret , domú Cal. Des
1986 ,
fugam parabat ; ſed dum ad eam fe inſtruit,
ſubito fulminis ictu proximè ſe quercus ſex
radicitus vidit euerſas: ac eam, quæ ſeptima
loco adhuc ſtabat , totam ceù vnguibus
laceratam , ac difcerptam . Cùm iam mul. '
to mo
 172 DAEMONOL ATREIAE SAG.

to magis properaret,amiſſisetiá pre feſtina

tione pileo ,acijs inſtrumentis, quę tum ma
nibus geftabat: ecce de integro audito fulmi
nis fragore illi viſa eſt in ſumma quercu, que
in proquinquo erat,hærere mulier , qua ( vt
caedibile eſt ) nubes ſe eo impetu exonera
uerat.Eá igitur confideratiùsintuens,agno
uitè vicinia eſſe vetulá , quam illico ſiccæpit
verbis increpare:Túne,peſſima,ea es Marga
reta Vearina,ad qua quantumnunc cóperio
non immeritò ante hac fortilegij ſuſpicio a
pud omnes pertinuit ? ynde tu nunc nobis
adesiſto habitu? Cuiilla : ignoſce hocmihi,
quæſo, ac celatum habe,quod nuncvides:fa
xo,fihocita de me promerucțis ,vt nunquán
me tibi,tuiſq; vel minima oriatur iniuria : AC
ne quis deiſtis addubitet ſciat non modò el
1 fe cóprobata Cunini illius teftatione , quam
iureiurando apud Quęſtoré ſanctiſſimè fir
mauit : ſed etiá iplius Vvarinæ agnitione, &
extra tormenta fæpius repetita,& in ipſo vitę
vịtimæ momento multis audientibus cófir
mata. Huc etiam pertinet, quod ex alijs quę
ſtionib . capitalibus,eorumq ;, qui illas exer.
cuerunt, fida renunciationecompertum ha
beo . Coorra cú magno fragore, tonitribuſá
tempeſtate, qui armenta reliquoſq;pecorú
greges in collis Alemani iugo cuſtodiebant,
is ad vicinos Huecuriæ cápos, quæ eſt in Vo
geſorú præfe & ura pertinet , ſe vtin operto
efſent in proximas fyluas abdiderát:Ecce ve
rò il
 LIBER I.

gò illis ex improuiſo viſi ſuntruftici duo

ſummis arborum , quæ proximè ftabant, ra.
mis hærentes, ac velut implicati, adeóqsani.
mis confternati,vt facilè indicarent illuc nó
conflio ,ſed cafu, atq; inauſpicato aliquoim
petu perueniſſe. Tumauté veſtitus foeditas,
acdeprauatio, quaG per lutum , ſenteſ(; oés
fuiſlétreptati, fufpitioné adaugebat,eo loci
à Magiſtello ſuo eie &tos,detrufoſque fuiſſe :
poftquá is illoshac,atqueillac more ſuo tra
xiſſet.Cófirmabatur & id eo magis, quòd cú
illic tanto téporis fpatio conſediſſent: quan
tū fatis eſſet ad probandá , aſſerendamq; ocu
lorum fide: momento tamen ,aduertentea;
nemine,dilapli apparere defijſſent. Tandem
& dubitationé omnem amouit, quæ nó lon
go poſt tépore cófecuta eft illorum ea de re
fpontanea,atq; armentariorúverbis conſen
tiens cófeſſio , cùm ad interrogata ex vincu.
lis reſponderent. Eft etiá villa, qua ſe Belli.
monte Vitelliứ côntendentib. finiftrorſum
oftendit: in eius fummútectum cùm fortè &
ijdem è procellofa nubepræcipites decidiſ
fent, magnáq; difficultate Rotarius (id erat
corum alterinomen )afficeretur, quemad
modum ex ita arduo loco ſe incolumes porn
ſent in terram demittere:nam & earum rerú
adhuc erat rudis & inſolens :hçcq ; illiadin .
ſanas eiuſmodinimborum molitiones peri
clitata primùm fueratabirio . Amantius ; qui
à prima pubertate in Dæmonis feruitutem à
parenti
174 DAEMONOLATREIAE SA .
parentibus abdu & us maturè ſe ijs aſſuefece
rat, ridens ibi infit : Bono animo es , ſtulte ,
nam qui nos habet ſua poteftate ad difficilio
ra habiles, atq; idoneos Magiſter , hoc etiam
negotium facile, ac fine vllo periculo expe
diet . Nec dictum res diutius morata eft:nam
fubito turbine vnà correpti , fine vlla noxa
in terram ſunt depofiti , ipſa tota fic contre
miſcente domo ,vt à fundamentis reuellı vi
deretur. Hócq; ipfi diuerſi, totidem tamen
verbis recenſuerunt. Imò & cum villaticis
cómiſlide die,déq; tumultu,ac trepidatione
omni inter eos liberè , ac conſtanter conue
nit. Ac tandem quos viuos criminis focietas
conuinxerat, coſdem mortuos flamma iudi
cis damnatione abſumpfit. Et hæc quidem
pauca ad tam multa, quæ ſuperiores attige
runt ceu auctarium accedant. Nam certè fi
pluranumerando percenſere velim , facile
id mihi ſit facere,qui alia etiam in Sortilego
rú, quas exercui, quæſtionibusviderim : fed
vti luriſperitis loqui niſ laudata aliqua lege
pudor eſt : ita mihi ea commemorare , quo
rum documéta in aduerſarijs meis nulla ex
fcripta habcam, hic eſt religio : Multa verò ,
vt iam dixi,à me, priufquam hæc fcribere ef
ſet animus,negle & a funt, quęprofe & ò nunc
pigetnon annotaſſe, quòd eorum vſus
fæpè veniat,necoccurrant ta
men deſiderata,acre
quiſita.
DAEMO
 DÆ MONOL A.
TREI AE .

LIBER SECVNDV S.

NON ESSE IN DAÉMONVM POT E.

Aate diffolutas morte animas ad ſus corpora reuo
care. Vi samien ſunt operum Dei adumbratores
maximi,id fepeinſpeciem eos præftare, dumſeje
cadaueribus infinuant , ac in ijs motum , qualis in
viuentibus effe folet ,interius cient : quemadmo
dum ly durouaTois euenire videmus.Tum de Pe
tronij Dalhemij impietate,parricidio, prodigiofifge
smoribus hiftoria.

CAPVTPRIMV M.

ExooperThir , & vaticinationis , qug

fit per excitatos ab inferisManes, diye.com
meminit Herodotus in Terpf
core . Et Homerus 1. Vergiliulg
2. Mercurium ( is magnus incantator fuiflc
perhibetur) vexpéyoyou , ac animarum ab Acacid.ga
Orco 3. euocatorem faciunt . Hiſto . 3.
riæ etiam cum facræ , tum profanæ fre- Eras.Chil.
1. Centur.
quentiſſima eorum exempla continent , 1. Adag. 17
qui reuocatas ad ſua cadavera vmbras bu.
mana voce loqui, ac ad interrogata reſpon
dere compulerunt.Saul 4. dubitans vtrum
de fummarerum prælio cum Philiſtæis de Samuelis
I.cap. 28 .
cerneret, an potius bellum in aliud tempus
trabe.
 76 D AE M ON O LÀ TRI ÂE S 46 .

traheret;ad Dei oraculum confugit,ab eo e

uentum belli ſciſcitaturus: ſed ſilente Deo,
ac refpófum denegante in Endor vrbe pro
ximam ad anum quamdam Manes,vt audie
rat,elicere callentem fe contulit, ab eáq; da
to iureiurando feid faecum nemini indica
turum , impetrauit , vt Samuëlisanimam ab
inferis euocaret. Vix igituripfa 5.carmébe
Icclefi.24. nè adhuc mouerat,cùm ecce imago veneran
D. Augu. ad di fenis facerdotali habitu ami&ti eximpro
Simplicia.
Jib.102. q. 3. uiſo affuit : quiSamueléſe eſſe diceret, nun
tiaretque Saulifore,vt poftridie ipſe cum li .
beris acie vi & us caderet,domefticumq;reg
6. num vnà cum vita amitteret. Cui exemplo
Libr.7.de fimile eft & germanum illud Lucani 6. vbi
bello Phar. militem inducit recens occiſum à Theffali
fa .
ca quadam muliere reuocatum ad vitam , ac
Sexto Pompeio euentú belli Pharfalici præ
dicentem . Quod ne quis commentum eſſe
poëticum exiſtimet , id Plinius 7. ex Varro
7. ne totidem - ferè verbis , ac tantùm ſilentio
Lib. hiſt. prætermifſa mulieris incantatione recitat.
#2t.7.ca . 52.
Bello inquit Siculo Gabienus Cæfaris clar
fiú fortiſſimus captus à Sexto Pompeio iuſſu
eius inciſa ceruice, & vix cohærente iacuit
tota die . Deinde cùm adueſperauiſſet eum
gemitu ,precibulgue congregatamultitudis
ne petijt, vti Pompeius ad ſe veniret,aut ali
quem ex charis mitteret : Se autem ab infe
1
ris remiſſum , haberetque, quod nunciaret.
Miſit Pompeius plures ex amicis, qnibusGa
lienus
 LIBER 1.
Šierus dixitinferis Dijs placere Pópeij calls
fas, & partes pias. Proinde euentum futurum
quem optaret. Hoc ſe mutuare iuffum argu
mentum fore veritatis, quod pera &tis imáda
tis protinus expiraturs eſſet: Idý; ita euenit.
Huic perſimile eſt illud , quod de Zacla Lib.z.de
AEgyptio propheta memorat Apuleius 8. A lino alla
Is(inquit)grandimercedepepigerat defun . tco .
&i cuiuſdam adolefcentis fpiritum ab Infc
ris reducere, corpuſq; ceu poftliminio ania
mare . Ergo propitiatus cæleftia fidera, in
fernanumina naturalia elementa,no & urna
flentia, adyta Coptica , incremétà Nilotica,
ärcana Memphitica,& Gftra Phariaca herbu
lam quandå circa cadaueris os,& alia pectori
eius impoſuit: ſic tumore pe&us eius extol
li,ſalubris vena pulſari,ſpiritu corpus imple
ri; & adſurgere cadauer, & profari incoepit:
accum iuſſum efet mortis fuæ arçana pro
dere noxio nouă nuptæ poculo peremptů
fuiſſe ſe pronuntiauit,vt adultero totú man
ciparet Hæcg ; elocutum tandé rem fuá tet
ræ reftituifle . Non defunt etiam vſus ætatis
propria, quæ antiquis illis annumerari por
ſint,AnnoMDLXIII. fuit Lutetiæ mulier
eiuſmodiartibus imbuta ,cuius nominihic :
propter familiæ claritatem , atque amplitu .
dinem parceridum cenſui: quam cùm ſalute
turus de more inuiſerem ( erat enim ea mihi
municeps) repericum Neuſtrijs duob.ratio
nem ineuntem , quemadmodum theſauros
M quoruto
 178 DAIMONOLATRIAE SAO ,

quorum perueftigandorum facultatem fibi

à rege conceffam aiebát( Nam Leonina lex
Lovrica de 9.quæ prohibet fceleratis ſacrificijs, odiofa
Thelau.lib. que legibus arte theſaurum quærere : ficuti
& falutares aliæ multæ pridem aufieorum
ambitionis ftudijs exulant ) commodiffimè
- Dancifcerentur. Atque inter hæc alterum , &
feriò quidem narrantem audiui, quomodo
non multis antè diebus refixum patibulo
cadauer ea cauſa ad colloquium impuliſſet:
fed ab illo certi nihil exculpere potuiſſe , a
deò ambigua, perplexáque erantomnia cius
,refponfa ; & à multis fæculorum ætatibus re
-cepta eft hęc perfuafio animas poffe exciri ſe
pulchris , ac denuò ad ſua corpora carminú
incantamentis reuocari. Sed ego fic morte
diffolutam hominis compagem puto , vt i
10 . terum componi, ac coalefcere , nifi Dei om
Hal 72. &
Job.cap.7. nipotentis beneficio aliquo fingulari, non
: qucat, 10.aut
Donec longa dies,perfe &to temporis orbe,
Omnia miſcebit miffo diuinitus igni.
www.nec quicquam expergitusettet,
11.
Frigida quemfemel eft vitaipaufa fecuta II.
Lacre.lib.3.
12. Nam quod ex fuperiore Samuelis hiftoria
In lib.de cia contrà arguunt:hocnon exomnium ſenten
uit.Dei
2. b. tia eſt.Neque enim (vt inquit D. Auguſtinus
de inir .& fa
cra ſcript.c. 12 Tertuliano 13 alijſque orthodoxis autho
12.
ribus non paucis in hoc confentiens ) ea ad
13
In lib do veri rationé rapienda ſunt: ſed potiusad vi
anima. fum ,atq; intelle& ú Saulis , qui factus repro
bus te
 LIRIK 11.
bus reéte de ea re ſentire non potuit.Præſti
gias verò fuifle Diaboli vel héc indubitato
demóſtrát:quod G verè apparuiſſet Samuël,
non vtiq; vir iuftus, & qui viuens prædicaue
ratſolúDeum effe adorandú,palluseffet ſea
rege adorari.Rurfus homo Dei,qui cú Abra
ham erat in refrigerio, nó dixiſſet ad virum
peftilentem , & dignú gehennæ ardore:Cras
mecum eris . Et certè eam narrationé expo
nens Zonara vir Chriſtianæ veritatis obier
uantiſſimus 14. nó euocatos Manes Samul . Annal.fr
lis dicit, ſed tantùm viſos euocari, & fpe @ rú mo...
hocno etiam animam Samuélisappellat.Si,
quidem ( vt diſertè ftatutű in vltimè capite is .
Ancyranæ Synodi 15.reperitur) quæ per in- Igidorus.com
cantationes fiunt non verè dicuntur fieri, & s.lib.x. Etye
molog .2
in corpore : ſed tantú in fpiritu ,& fpecie qua
dá,quę oculos fallaciter feriat. Aut fi ſolidí
adeog; humanum aliquod fubeft corpus ,id
vita prius exutum ópojavexos nevô Toyvt ait
Vitruuius ) eius videlicet molem intus agi
táte Dæmone ,perinde atq; ev dolopálois , Dę
daleiſq;organis euenirevidemus, cú metal
da (vt inquit Caſſiodorus 16. ) mugiunt ,ænci 16.
la lib. Vide
angues infibilant, aues ſimulatæ , ac vocem riorund
propriam neſcientes habere , dulcedinem ta
men cátilena probátur emittere . Tripodes
Pythijfpóte ſua ſe mouent ,ac procedunt : hi
quidé conuiuis vinú : illi aquam fundentes,
quos Apollonium ,cùm eſſet apud Hiarchá ,
alioſque Gymnoſophiftas , vidile memo.
Ma rant ,
 DAEMON OLA TREIAE SA .

santNam hæc puto Dæmones,quibus eftas

lioqui non parua cum eo , qui vitam homi
numcótinet, fpiritu affinitas,longèſua ſub
tilitate , agilitateq; fuperaturos nemo fanus
voquam ibit inficias. Tum etiam aliud eft,
quod hoc totum magis conciliat. Nam cùm
ſpiritus fint fpurci,atque immundi: mirum
effe non debet, fi vti fus in volutabro , ita illi
in fcëtidis cadaueribushoſpicium , fedemý;
gratiſſimam habeant. Quæres facit, vt in fe
pulchretis, lociſquenocentum fupplicio ,ac
cruciatu infamibus frequentes Larue,id eſt,
Dæmones , occurſent. Nam ftultum fit, &
cum impietate paganica coniun & um crede
fe animais defiderio reli &torum corporumi
citca ea obuerſari,ac volitare, cum digreffis
ferm .lin .ad abitio fit in loca , fedeſquëcertas ,ac conſtitu
frat.in hc tas 17. Quò etiam pertinere videtur , quod
remo.
18. Diladas 18. narrat Diabolo ( huic Franciſ
In fuaepift.cusVenetus 19. Hazazelinomen fuiffe ait y
verlig. certamen interfùiſſe cum D. Michaële Ara
Broblem . fac changelo deMofiscadauere: eo fortafle con
ferip.romo. filio , vt in id illapfus Iſraëlitis facilius impo .
led.spre. neret , atque ad idololatriam domefticum
21.433 malum ferreftram patefaceret : vti eum non
femel poftea in alijs multis feciffe, Rabinoin
rum libri perhibuerunt. Adeoq; proreme
2C dio contra id fingulari tradiderunt ( & Me TÙ
Dur.in adı xaxdu Jepaziuoles) fi circuli ſeptem circum
uer in lib. id fepulchrum ,vbiconderetur mortuus,du
morbins cerétur 20. Ad hæc omnia accedit , quod Sam
tanas
 LIBER II.
Lanas operum Dei fectator maximus hoca
pud fuos'agit ſedulò , vt fecú illo poteſtate,
ac viribus conferat ,& quá maximè exæquet.
21.
D.Petrus 21. Tabitham vita defun &tam dif
A & . Apok
cipulorú rogatu , quibus illa vi & um piè ſup.ca.ge
peditauerat, fufcitavità mortuis : vti ante eu
mulcis fæculis Helias 22. in vrbe Särepta vi 22.
dur mulieris , à qua cibo adiutus fuerat, fili.Reg.3.04.1%
um morbo extin &tum ad vitam reuocaue
runt.Symon ne ei ylla in reinferior videre
tur,cadauer defun &ti pueri , quem Egelipp
23. Neroni propinquitati coniun & um fuifle 23.
ait, Magicis ſuſurris excitare conatus eft :& Egelp.lib.
ijs quidem illud fic mouit, vt ad vitam redu 3.cap.s.
xifle viderctur : ſed eum mox vti anteà exa
nime interram recidiſlet ,ceſſantibus( inquit
Clemens in itinerario ) quibus illud illigaus
rat carminibus, quid fallaciimitationi veri
tas certa, atq; indubitata Dei virtus temera
rijs Dæmonú auſis, & conatibus interſit, res
ipfa fuit indicio . Idem Trallis, quæ vrbs eft
A liç in Philimonis Demóftrati,& Caritus fi
lięſemeſtricadauer eueniffe memorat Phlea
gon Adriani Imperatoris libertus. Damis
quoq; & Philoftratus 24.authores funt'Apol 24.
Ionium Thianæum dcfun & tis vita corpori. pij Apollo
In viça.
bus lucé fæpè reftituiſſe. Et Germanorum
{ ſcriptis vulgara elt nõ ita pridem de Aulico
quodá hiſtoria , qui accepto de vxoris obitu
nuntio , ac quemadmodú eius cadauer eſſet
epulturæ mandatum , properè domú reuer
M 3 ſus do
 182 DAEMON O L A TREIAE SAG .
las domeſticis rationibus vt profpiceret, ac
multa á noce cam cú apimo ſuo voluens, vt
fit, vbirci alicuius defiderium penitiusinfig
det,inter hçcaduertit illam fuo more veſtes
deponentem , ac notum cubile inire volen
tem:sed cùm ne hoc faceret aliquátiſpet re
{ titiſſet,quitam conftantirumore mortuam
intellexiſſet, vi& us natiua loquentis voce , &
conſpicua ſeſe oftendétis corporis imagine:
fiuit eam ynà ſecum concumbere, ac tantif
per in quotidiana vitęconſuetudine habuit,
dum exorciſtæ cuiuſdam efficacibus verbis
Dæmoni , qui refoſſum illud cadauer illus
dendo ,ac fi poffet perdendo marito obſede
rat , abeundi neceſſitas impofita. Quæ certè
nulla imponi eo pacto poterat, li ſuo ipſa
corpore incluſa anima fuiflet; ſed vti eú, qui
quid iniuſè occupat, leges facilè deijcipatiú
tur : ita & Dæmonem ex infidiofa eiuſmodi
cadaueris obfeffione exturbari nemo adeò
mirabitur , qui ſciet quantæ fint adiuratio
num, atq ; exorciſmorú in ea re vires. lj fune
1 Manes, ex VmbræThyeſtis,Polydori, Tan
tali,Agamemnonis, A chillis,aliorumg; he
roum , quas poëtæ circa tumulosſuos obuer
fantes nobis decātant,id eft ,vt cum Euſebio
In refuratio 25.loquar,impurorum Dæmonum fpe & ra,
ne ſexta cö-ac fimulachrá imbecillioribusManium {pe
naHiero- cie illudentia , dum inferias , parentalia , ex
piationes , atque alia id genus facrificia fibi
poſtulent. Cur enim ( ait is ) ftultam iftam
ludens
 LIBER 11. 183
ladens opinionem reli & is beatorum infulis
ad tumulum ſuum diuerfari vellent. Cuius
etiam erroris,atque inſanię luftinus Martyr
26.eos redarguit qui fe animas Orco luisin 26 .
cantationibus. cuocare profitentur, quod Apologia
non aduertant pro Manibus Demones ſe feratcom
excitare . Nam vbiquevanaadumbratio ,imi
tatióque eſ veritatis potius , quàm folida ,
certad; vlla eiusexprefſio :multóque magis,
vbi femel vita defun & um hominem , ac iam
(quot aiunt ) Ditis peculio annumeratum
denuò in lucem ceu poftliminio reuerfum
noftris videre'noscredimus oculis acijfde
corporis muneribusfungi, quibusintegra,
illibatáque vita antè fruebatur. Rarum , &
fingulare eft in hanc ſententiam Petronij
Armétarij 27. factum in periochaita deſcris 29 .
Dalhemij
ptum , vt hic non queat cumulatius. Nam vt AQ.1581.
eum fuccuba Abrahel re expertura , quam
de obſequendo verbis fidem dederat, ad v
nici filijhorrendam cædem impulerit ; vt e
ius defiderium impotentius ferenti, ipſoğ;
parricidij horrorepenèad infaniam adađo,
fpofponderit vitam ſe puero redditurum , fi
id fe fupplex,ac venerabundus rogaret,vti
terata in fpecié vita,ementitiſſ; naturę fun
aionibus atque officijs eum fibi prodigiosè
fuperftité per annum integrú oftenderit: ve
deniq; nulla priustentatū valetudine mors
illum denuòoccupauerit, reliquerira ; con
feftim fætore adeò grauem , vt aiſeminus,
M 4 odcóque
 184 DAEMONO LATRBIAR SAG,
adeoque compreſfisparibus afpici potuerit,
Hlic, & figillatim , & copiosè demonftratum
eft.Quoniam tamen ea res quedam preterea
habetanimaduerſionenon indigna, ve quæ
veteratoris Diaboli in affimulandis, effin ,
nagédiſque hominibus auiditatem infinitam ,
atque inexplebitem contineant : & illis con .
clufæ orationis'anguſțijs commodè conti
peri non potuerunt omnia : non erit à præ .
fenti inſtituto alienum aliqua præterea in
mediumafferre, quibusmagis fa &ti eiuſmo
dihides adiuuetur : cauſa innoteſcat : pate
antinfidia : euentus dampetur , atque im
prouidis, incautiſguę ad attentiorem fugam
exemplum deinceps proponatur. Ac pri
mú ficut ambiget nemo , qui fuperiora lege
rit Ephialces ,atq ; incubos efſe Dæmones,
Potem quiaddi&tas fibimulieres morevirorúcon ,
Kuprent, af comprimant: nam hoc ſemper
morbum effe corporis, quo via ſpiritus api
malişintercipiantur,non facilècumMedicis
fenferim ita & hyphialtes , ac ſuccubos eſſe,
qui ſe viris habitu , ſpeciệque muliebri ſub
mittant,ponerit creditu difficile: vtrobiq;
1 enim peccati:quod vnum amantDæmones,
par eſt admiſlio , & alterum altero nihilo eft
factu difficilius: licèt id quidem infrequén
tius eueniat; fiue quia mulierum ;quarumin
hoc modeftiam malitiosè imitaptur,confue
tudo non eft viros de ftupro appellares five
quia ca colluujęs magis ex co fexu eft,quem
confilij
 L LB ER d ?

confilij imbecillitas minus ab infidijs Diaa.

boli tuetur,ac defendit.Et certè in tam mule
3 eis, quæ hactenus in manusmeas peruenêreg
fortilegorú quæftionibus fingulare , ſolum
que hoc fuccubæ fuit exemplú . Cui ne pro
diret incomitatum aliud hic adijciendum
çenſui; quodà probatæ fidei viro Melchio .
re Errico Sereniſlimi noftri Ducis à ſecretis,
& conſilijs interioribus aliquando inaudia
ui.Fuit ( inquiebat ille) Henamenij, me eius
loci Dynaſtæ res procurante , fortilegus qui.
dam , qui iuſſus à Iudice dicere , vti primùm
eſſet ,ad tantam nequitiam abductus, acqui.
bus potiſſimùm artibus illum Dæmon ad
fe pellexiffet,eam rem Gc liberè ,atque aperą
tè eflet elocutus . Cùm bubulcus ego prima
luce hoftiatim armentum cogerem , atqu
yna è puellis quæ illud Itabulis emittebang
præ ceterisanimum meum amore titillareſ,
coepiin eius cogitationem no & es , dieſýue
efle intentior. Tandem euenit, vt eam mibi
ardentiùsinterſola paſcua animo voluenti
apparuerit Gimilis pccultantiſe poſt dumeh
tum .Accurro ad optatam prædam ;aſſequor i .
atque adeò ample&or yel reluctátem .Tane
dem poft aliquotrepulſas , ea lege ſui facit
copiam ,fi fe pro hera haberem ,ac vel ipſum
Deum illi pofthaberem.Conditionem acçi
pio : fruor : imo ſc ipfa medeinceps cæpiç
frui:vt ex vno eius mifer femper pependee
gripa arbitrio , Simile quiddam Philoſtratus
-ES MS 28.refers
 DAEMON AIRTAI SAọ.

28.refert Menippo Demetrij Cynici diſci

In Apollo- pulo olim accidiffe.Is, inquit ,cùm Corintho
mij Tkyard,Cenchrzas
visa . proficiſceretur, obuiam habuit
quandamimaginem puellæ peregrina , le
pidæ , £ vt videbatur,prçdiuitis:quę diceret
ſefillius amorecorreptam ,inuitarerý; fami
Jiariter,vt velletin domum ſuam diuertere .
Ille igitur viciſſim eius amore captus fæpè
cum ea concubuit,aciam de ineundo matri
monio cogitabat: Habebat enim ipſa do.
mum regio ornatu apparatam . Sed Apol
lonius cùm in ea domo fingula confideraf
ſet,exclamauit Lamiam effe, quępropediem
effet adoleſcentem ad extremum vel deuo.
ratura ,vel infigni aliquo damno,atque iniu
ria affe & ura. Nimirum hunc, Dæmon infi
1 dijs,captionibufque ſuis fru & um ponit lont
gè maximum ,atque vberrimum : Eumquc
præterea , quod improbifæneratores face
re folent , ſemper acceſſione aliqua noua
/ impietatis cumulat,atque adauget: errorem
( quod ait D. Hieronymus 29.) erroretra
In proçmio hens , & femel flagitijs pollutos in ea ma
mentariorá gis , magiſque ingurgitans . Huic adeò rei
in Zacha argumento eft ea , in qua nunc verſamur,
hiſtoria.Nam primùm ad infandam libidi
nem, peftiferofque amoresille & um fcelera
1
to vnici filij parricidio obftringit : tum pro
pter tanti facinoris conſcientiam vltima fę .
rè deſperationc affe & um ad impios cultus,
qui:nequitiarum omnium eft.cumulus,agit
precia
 LIBIR IL. 187
præcipitem ,ipfum ſe interim talem demon
ſtrans, qualem iam à prima fua præbuit ori
gine:diuini fcilicet honoris æmulum ,atque
affe & atorem eximium. Volens Deus piera
tis periculum in Abrahamo 3o.facere ,ei ali
quando apparuit , enumeratifque omnibus, Gencl 220
quæ contulerat, beneficijs, Iſaacum eius fi
lium in vi& imam fibi popoſcit. Ille igitur
nefas ducens vlla in re Deo non obfequi
affumptum filium iam ad deftinatum mon.
tem deduxerat, ibique imperatum facrifie
cium erat facturus,nifi Deus ipſe ei interce .
dens obftitiſſet;inclamans fe non talem elle,
qui eum vellet liberis crudeliter orbare,
quem benignè patrem extrema fene& ta fe
ciffet:fed experiri tantùm voluiffe,an talibus
iuſſis eſſet pariturus. Idem & fimius Demon
affe & ata à tam multis annis geſtae rei imita
tione nunc facere gaudet.Et certè probabi
le eſt Abrahelis nomen eum de induſtria fi .
bi hic aſciuiffe,vt eller in quo vel eo tenus il
lius fa & i veritatem aliquam referret. Eucn
tus verò contra documento fuit eius in hoc 31.
præcipuam fuißecuram , ac ſtudium , vt ad 1914. Gaprile
impiam filijcædem paternas manus contra
inſitam ,atq; innatam hominibus charitatem
accingeret. Siquide fuit is homicida ab ini
gio.Diuinationes, vaticinia , Manium euoca .
tiones,ac pleraque alia id genus ,quæ eius o
lim fiebant auſpicijs incantamenta hominis
alicuius folenni., feſtaque vel dcuotione,
vel
 1388 DAEMONOLATRETAJ S AG ,
vel mactatione fieri folita obferuarc eft a
pudHomerum in Vlyſſe;apud Şilium in Sci
pione ; apud Valerium , Flaccum in Elone:
apud Papinium in Tereſia : apud Horarium
in veneficis,fæminis : Humanis quoque ho.
pouvw ftijs eiusaras pleriqueomnes funeftauerút,
qui eius cultui addicti fuerunt populi , vti
Genial. Alexander 32. prolixè recitat : maximeque
dier.lib.6. propriorum liberorum, vt de Eriathæo Eų.
fap.20. ripides 33- & Plutarchus34. de Ariftodemo,
33
In Eguth. atque Epebolo Pauſanias 35. de Mario , &
34 . Carthaginenſibus idem Plutarchus36.& de
Parallel.4o: pouæ Hiſpaniæ incolis,priuſquam Chriſtią.
35 næ veritatis lux eis ylla affulliffet, memorat
In Mefieqi.
sis. Petrus Bembushiftoriæ Venetæ lib. vi. vt
36. hic etiam addam quede lepthe recitant ſa
Defera pycra Biblia 37. Qui cùm in Ammonitas mo
ditta & in uns youiffet, fi vi & oriapotiretur, fed quic
Impezaro, quid redeunti ſibi primum domo occurriſ.
Apo . fet, facrificaturum : ac ynica reuertenti filia
37
Jude za virgo adhuc fa & a eſſer obuiam,eam nihilo
minus in holocauſtoma obtulit. Nam licet
ma & atam loſephụs38.crematam Zonara 39 .
Libranti Sabellicus49.ad aram pro hoſtia immola.
29 . tam aurument:' tamen non defuesunt, qui
Annalta. ex Hebræorum 41. quorumdam fententia
e .
40 hoc fic intelligerent , vt inter dicatas Deo
Fugead. 1. virgines tantùm concluſa fuerit: ac fic ( quod
lib 6:
41, aiunt ) ex hominum ſocietate, ac vira com
Dauid , municeu morte fubdu & a , atque exempta ,
Aimhi.
Nam & à patre priufquan co voto defunge
+
retur,
 İ BİR

fétür ;impetraffe narratur,vtfibi liceret vir

ginitatem fuam cum æqualibus per bime
Itre tempus deplorare . Ét certè Omeſterni
Deum , qualem Plutarchus 42. Bacchű præer
dicat,iftud magis decet:Ac fi tale illud fuit, in Pelopido
quod ego tamen nihil hic ftatuens Theoloz & Themisto
gorum iudicio relinquo , neque legitimum
neque Deo gratum facrificium fuiffe, cum
eodem Iofepho auſim aſſerere . Porrò hæc
de Petro Armentario certa , atque indubi.
tata hiſtoria eft : vti ad Duumuiros Nancéia
nos peruenit ſuis quæftionibus, probationis
bus,atque argumentis inſtructiſlima. Cuius
prętereà fidem pleniffimè cófirmauit, quod
loci incole de pueriad vitã per ſpeciem ré
uocatiớne ſuis lc oculis vidiſſe apud multos
predicauerút : Nam quantum attinet ad ftu
pri conſuetudinem ; quæ fuit Armentario
illica ſuccubi, aliunde,quà ab illo , eius rei
veticas reſciri nó potuit. Germanú eft illi pasa
sicidio quod ſequitur exemplum de Ber
tranda Tonſtrice 43. quæ cùm Cremer Isto 45.
cohfilium malè odiſſet, quòd Gbi fublatam Torpach it
9.Cal. Sepe
abillo furto pecuniam ſuſpicaretur ;'nođu 1889 .
domum eius ingreſſa, effractis à præuio Dæ
inotie foribus , venenata pótione illum ne
cauit.Prælucebat opericum violacco lumi
ne vxor Stoffel Pannarij : geſtabat in nigra
tefta venenum vxor Quirini Lanionis : cao 44
pui, quo potio in os certius inijceretut , coz ibidem ,
hibebat Briecius Merg 44. ipſa immiferi- demq; dia
cors
 LA
196 DAIMONO TRII AE SAC ...
tors materinfundebat. Quod & idem Bric
cius, cùm eodem die quo illa de fe apud quç
ſtorem refpóderet,ita eucniſſe afferuit: hoc
ad rem magis confirmandam addito argu
mento , quod prius fublata ftragula filijar
tus illa illeuiſſet,ne tam facilè attrectatus ex
citaretur.Dominica Zabella 45. ſe quoq; in
Rogeuille quinauit,non ſolum filij,fed & coniugis par
. ricidio. Alexia Belhoria 46. vnum item , &
in agro Tea
trzo.AÖR
alterum maritum veneno ſuſtulit . Eodem

Jlainuilla enim loco habent & cædes,& parricidia :efte

ad aquas 17. que illis æquè acer , ac præfens animus ad
col. Febrú. vtrumque : ita omnem omnino humanitz
tem ;pietatemque exuerunt.
LV EM ISTAM SORTILEGII SAE
pè in liberos ipſa parentum labefa&tatione, ac ve
luti contagione demanare: dum ſcilicet Magiftel
lorumfuorum gratiam eo fa &to inite illi ſtudent.
Ac quomodo atatis excufationc malè id crimena
quibufdam in pueris defendatur : cum propter
ſuam atrocitatem , immanitatemque: tum quail
eius vnquam deponendiſbes ferè omnis for ereptan
aque ablatai
CA PVT II.

'Nfinita, atque inexplebilis ſemper fuit

Satanæ auiditas : fic vt in quam familiam
I
femel pedem intulerit, indevnquam nifi
ægrè retuliſſe auditus ſit. Et hoc quoq; inter
alia indubitatum ,certumque indicium fem
per habitum eſt contra eos , qui ſortilegij
poftus, 3
 LIBER : II.

poftulati,ac delati ſunt : quod reperirentur

ijs editiparentibus , qui illius criminisante
fuiflent damnati.
Redit ad autbores gehus,
Stirpem ,primum degener Sanguisrefert i .
Et hæreditarijcriminis exempla quotidianya Seneca in
Hippolyn.
apparent in liberis.Si quidem Dæmon præ
cipuè fatagit ſuos indies numerocumulatio
res vt habeat . Quæ resilli in procliui ma
gis eſſe nequit , quàm ſi cos, quos iam in
poteftatem habet, ad liberorum talem cor
ruptelam adigat, atque impellat. Nicolæa
Morelia 2.nondum puberem ſc ad no& ur
nosDæmonum conuentus à patre fuiffe de- Cal.Serrestre
Febste
du &tam fatetur. Alia eſt, quæ quamuis non- 1587.
dum eius ætatis eflet, quæ muliebris patien
tię legem poſſet accipere:dicit tamen ſe pro
eul à matre amandatam fuiſſe in denſam
fyluam , vbi lepidum adoleſcentem nanciſ
ceretur,quem illico facilè deperiret. Quod
& ita vti prædixerat,euenit. Sed vt illumin
amplexus admiſit ,fenfit illico fe illuſam : vi
fa eſt enim ſibi è marmore ftatuam aliquam
comple& i:adeò rigidus,ac grauis incumbe
bat. Henneželio parentes Erricus 3. & Ca
tharina fuccubam dederunt in vxorem , quę Verganilla
menſe lah
fe Schuartzbourg nomine vocabat . Ei quan sa .
tú illi primo acceffu aduertere licuit, crina
le, & veftiserat atricoloris : pedes equinis va
gulis deformes. Nec eam tamen ob id minus
deperijt :fed ftatim concubitus voluptatem
ficros
 191" DAEMONÖLATREPA SÅG.
facrorum omnium abiurationequidiflimè
depactus eſt . Verùm quafi in frigida opple
tam ſpecum immififfet re impedita; atque
Giruncurię imperfe& a pudens,ac dolens abijt . Domi
menſe od nicus Petronius , cùm nondum annum æta
tis duodecimú attigiſſet,itidem ad nefarios
illos coetus à matre , vt vxorem duceret, eſt
perductus.Nam & illi matrimonia frequen
3. tari aiunt Coleta Piſcatrix $ .ac pleræq; aliæ :
Materije: Imò Bertranda Tonftrix , & Sinchen May à
Id.Maij. Speirchen 6. retulerunt interfuiſſe ſe eiuf
1985.
6. modi nuptijs, cùm fortè de nocte ibi fieret,
Yorpachii vbi fontes eius regionis in crucé agiſolerét.
sept.1587. Acpro ſolito munuſculo fatis fuiffe vocatis
nuptie in anum prono ore ſuffare.Refert &
7. Agries Theobalda 7. præſentem fe adfuiſſe;
Herr. Pitts,cùm Cathalina,& Eugel ab Hudlingen Beel.
Odo.1590. zebub ſuo vna item ,& altera folenniter nu
berent,in illiuſ“; nuptijs quantum memines |
rat appofitas fuiſſe è nigra caprea aſſas cara
nes . Dominica Falluæa 8.cùm iuncos religan
Ruppæ re. dæ viti vnà cùm matre diuelleret,ac humi ia
cundü Mo- centes ſe , vt fit, à labore recrearét: ccepit poft
meriá, 1587. aliquot ſermones illam mater monete , nie
Id. Iul. prid:
ad vllius rei afpe & um formidaret, fi quæ fe
forte inſolentior oftendiffet : nihil enim ab
illa futurum periculi . Accùm hæc dixiflet,
momento aſtitiſſe humana forma aliquid,
7 quod afpicientibusappareret calceario ho
mini fimile:erat enim incin&us vētraliſpar
fimpice contaminato , à quo tandem , cùm
ellet
 I'IBI ii. 198
élet in eius verbaiureiurando ada&a , ac in
poux militiç Gigoum inie &to in frontem vn
gue notata ,tandem eft compreſſa ,ipfa video
1
te matre : quæ & viciſſim fe illiftuprandam
præbuit præſente fe hlia: Indeiun &i mani,
bus in orbem aliquandiu tripudiauére: tan
dem accepta, vt videbatur;pecunia(nam pau
lò pòſt retractata puluis eſſe coepit ) dilapfo
in auras incubo ad fuá diſceffere : Matthæus
Amantius Rožeratius 9. ſcelus hoc førtile
Huecuriz
gijabs ſeſe excuſatione ætatis apud Quaſi tenſesepti
torem deprecans, coquetebatur ſe primum isso
eo obligatum fuiſſe illå ætate , quia nihilad
hucipfe poterat, quaqueper imbecillitatem
Slieno imperio etiamnum érat obnoxius.
Nam vixdum è pueritia egreffum vnà cum 1
fratre , & forore : matre abdu & um aliquo
quafiad conſanguinei ſponſalia ; atq ibiin .
Icios rerum fimulcoactos ſe Dæmoni addie
tere:poftquá efTet ille multa prolixè ad ma.
iores illecebras pollicitus. Ijs & conſentant
uit eſt quod fequitut. Adorabant čátnifi
tes tormenta ,vt à Barbara Giletá 1o. crimila io .
his iftius confeſſionem exprimerent: Ea illa Hucvaris
ſedatè intuens,ac defpiciens; Quæ hæc ( in menſe
8587. septi
quit) demétia eft fperarea me per vim quic
quato extorqueri poffe? que li velim véitros
quantoſcunqué conatus facilè prohibeam ,
atque eludam ca ,quæ mihi expéditiflimaeſt
aduerfus omnes cruciatus , tolerantia : Sed
iam vos lubens ifta moleftis libero. Nam
N quod
 194 DAEMONO LATREIAE SAG.

quod me meus ille Magiſter non ceffar oby

tundere,vt quatuor mihi è multis ſuperſti
tes liberos adhuc tenellos eius tyrannidiad
ijciam ; certú eft tune me crudelilimæ mor.
ti potius offerre,dum è talibus miferijs , quas
ha &tenus pafla fum puſiones meoseximo. Si
enim euado ifto non conuida iudicio , hoc
etiam reſtar; aut ab illo morte ipfa durio
ra pati; aut illud de chariffimis liberis etiam
ingratam ,atqueinuitam facere . Eiuſdem &
argumenti eſt quod ſequitur:Francifca Hace
11. quarti 1. vix annorum feptem filiam lanan
Villæ ad lo nomine,vt fe tandem fimili moleſtia libera
wam aan . ret , Dæmoni addixerat : idque inter alia
admiffa quæſitor fortè indicauerat . Cùm
& ei rei conſentiens effet bliæ teftimonium ,
fidemque prætereà maximam facerent ca
quæ ipſa de no&urnis , quibus interfuiſſc
fe dicebat, ſagarum conuentibus certa , ac
propria afferebat : cæpit & omnium opi
nione eiuſdem criminis cum matre mania
feſta teneri . Sed quia indigna ea ætas via
debatur, in quam lege ageretur(nam nec ve
lum malum venenum adhuc feciffe inue .
niebatur) recepit loci domina curaturam ſe,
vt ab infanda illa conſuetudine , quàm fan
& iſſimis fieri poffet inftitutis abduceretur .
Ergo fupplicio affe & a matre ſic apud matro
nam quandam ſeruatam ,ac mopitam per a
liquod tempus habuit, vt reſipuiſſe ,ac prifti
nam libertatem ,excuſſo Dæmonis iugo,re
cupe
 LIBER 11.
küperaffe omnibus videretur : Sed , malum ,
cùm no&e quadam inter ancillas media ſuo
more decumberet, fublimem illam Demon
rapuit, quafi fecum ablaturus: feciſſetué,
vt creditum eft, nifi ab ancillis allatum eſſet
impedimentum , inclamato fæpius nomine
I osv.Sic diſturbatus prædam inter tabulati
tigna prædictam ,ac pendentem reliquit, at :
queabijt.Nec id commentum fuit ancillaru
vanum in vulgus rumoré ſpargere geftien .
ciüm ,ſed ipſa totius viciniæ , quæ ad illarum
clamorem accurrit,oculis res cognita,ac per
fpe & a. Tum in filia ftupor, ac conſeruatio
miſerabilis , inædia , filentium , vigiliæque
2
o &to dierum ,ac nodium perpetuæ fatis in
dicio fuêre , nihil horum per fraudem , &
malitiam aff &tum , excogitatumque fuiſſe .
Nam vltra feptimum diem incolumi vita
non pofſe per ferri famem author eft Plinius
12. Quod fi ad vndecimum trahi aliquan
Hift. nato ..
do contigit , quemadmodum & is annota lib.ii.cap .
uit , id vti, quod modo narratum eft , præter vltima
faturam eueniffe fatendum eft. Extiterunt
& alij plures noitra memoria fic ab ineunte
ætate in malam rem à parentibus abduổi ,
quos quoniam doliiam capaces videbantur,
cenfuimus nos Duumuiri damnandos , vt
nudi ter virgis cæderentur circum cum
locum , vbi viui parentes comburerentur.
Quod & ab eo tempore ferè fic eft vſurpatú.
Sed ne hac quidem ratione vnquam putaui
N 2 plene
 195 DALMONOLATRIL AL SA
plenè legibuseſſe fatisfa & um :maximè, fi ,vel
poft dicetur, ætas iam dolicapax reperiatur ,
& conftet illos venenum malum feciſſe: vc
sùm oportuiſſe præterea, quo publicæ ſecu •
fitati conſuleretur, è naturç humanę finibus
illos eijci ,atque extrudi. Nam quod pande
ad fontium emendationem , corre &tionem .
que etiam adhiberi ſolent, vercndum eſt no
hic fruftra fiat. Experientia enim deprehen
ſum eft cos, qui ficin poteftatéDemonis trá
ſieruni,rarò niſi morte illiadini : adeòte
nax, & fui iaris dominus , licöuc ægrè quic
quam de fuo remittit . Quod fiadexemplú
res pertinet;quæ commodior ad nequitiem
feneſtra aperiri, quze impunitatis ſpes maior
offerri,aut dari poteſt, quàm Gitanti, tam
que deteftabilis fceleris iufta ,ac legitimaali
qua excufatio admittatur & Viderint igitur
qui earum rerum iudicia exercent,virum
leges, quæ ætatis imprudentiam ' excuſant,ac
miſereſcunt,re &tè ei malo conueniant,quod
ſit non modò deſperatum , fed etiam cum z .
tate vires adau & urum : cùm & in alijs longe
leuioribus deli & is vltimam fæpè légum tam
diuinarum , quam humanarum fcucritatem
adhibitam legamus.Quadraginea duo pue
Quarto ri Å duobus vrlis ſunt lacerati 13. ea fo .
Reg.cap.2. lùm cauſa , quòd Eliſeo proteruè illufiſ
1. Excipiun. ſent dicentes:aſcende calue. TrebiusGerma
rad le nuslegatus de impubere fumi ſupplicium ,
nir Sylla VtMarcianus 14.libro vndecimo depublicis
iudi
 LIBER II. 197

judicijs obferuauit: quod cùm ad pedes do

mini cubarer, cùm occidcretur , eius tamen
cædem ' nön prodidiſſet. Athenienſium ef
iam celebraturiudicium , quo nondú ephe
bus capite damnatusfuit: quod cornici ocu
los eripuiffet. In hoc enim ,qualis eratætate
adulta futurus, ſpecimen ampliflimum de
derat. Quæ res & fuperioribus annis me,
collegaſque meosimpulit , vt nondum fep
tendecim annorum furem in crucem agen
dum pronunciaremus:quod iam tertiú vir .
gis cæſus, ac etiam alterum inuftus humerú,
pergeret tamen furtis, latrocinijſque vitam
traducere. Eodem affe & um fupplicio Sena.
tus Parifienfis fententia vndecim annorum
puerum : quod æqualéi&u lapidis necaffet,
ac morţui cadauer occultauiſſet , memprat
Bodinus 15.in ſua Dæmonomania Denique, 18.
vt cò ,vnde modò digreſſus ſum , redeam, ç . Lib.q.6.6
quum non eft ynius Talutem multorum in
nocentium ,ac immeritorum aperto diſcri
mine redimi , Nam dubium non eft , quin
quod adhuc ignari rerum ex aliena patrang
libidine,id pro ſua , vbiæțas iræ , vltioniſ
Quecupiditatęs plenè accenderit , ardentif
fimè fint executuri . Et Menandri in hoe
criminis genere fententia femper probabi
lior vifa eft : Salutari ſeueritati poſtponencic.Epite
dam effe inanem ſpeciem clemétiæ 16. Item 2 ad Brutt .
Sexti Cæcilijapud Gellium 17. acerbitatem Lib.1722.01.16
.
vlcifcendi maleficij benè , atque cautè vi .
N 3 uen
C
 198 DAEMONOLATRIAE SAG .

uendi diſciplinam eſſe. Non deeſſent exem

pla,quibus pueritiam illam à veneficio,inſti
gantibus parentibus, non temperafle facilè
oftendi poſſet: Memini enim legere me in
iſtiuſmodi reorum quæftionibus, qui face :
rentur ſe in extremis vnguibus venenum
habuiſſeafconditum , quod à parentibusac
cepiſſent,eiuſque affrictu inter colludendú
equales ſępè infeciſſe ,ac necaſſe:ſed nec per,
ſonas,nec tempusnunc dicere vacat : quòd'
cùm ea legerem , non eſſet adhucconllium
hæc fcribere. Vnum tantum ſuppetit, quod
hæc iam in lucem edituro ad hoc iudici
um noſtrum Duumuirûm eſt delatum de
nondum feptenni infante Laurențio Arſe:
laienſi 18.quem nó modò conftitit.ex ipſius
Serres. Cal. etiam diſertis verbis ad nefarios Demonum
lan.is
conuentus à parentibus fuiſſe dedu & um ,
vbivertendo veru ,aflandisque carnibus mi.
niſter adhibitus fuerat ; ſed & ab ingerento
ſe Magiſtello , qui fibi Verd - loli nomen fee
çerat, venenum non femel accepiſſe , quo eo
rum ,qui vel leuiſlimam exhibuiſſentmole.
ſtiam ,iumenta deinde necaſſet: vti euentus
ipfecomprobauerat. Hîc controuerſia in
ter Duumuiros, & diſſenſio fuit non parua;
quid de eo ,quihæc ſic perpeţraſſet,effet Itaa
tuendum ; contendentibus nonnullis non
efle diutius in hac hominum focietate feren
dum, quiad humani generis capitalem ho
ftem tam turpiter deſciuiffet; Non videri
como
 LIBIK 17.
commiſeratione dignum , qui nihilipfecu .
juſquam , cui nocendi libido fuiſſet, eſſet mi.
fertus:Eius vitæ non eſſe parcendum ,'quia
lijs vicain per ſummam iniuriam ademiſſer,
ac quod viueret,niß Deus prohiberet, effet
ademturus: xólaprece illum effe, ac vltimę ex
ecrationis hominem ,cui ne legibus quidem
paganorum , qui tamen pietatem vei nos
non coluerunt,parſum vnquam fuerit: Tan .
to Alagitio contaminarum , vti pecus , ad
quod acceſſitmulier i9 . haud dubiè interfi
Сар . Мце
ciendum effe , ne quid fuperſit, quod adeò lics 13. qu .
execrandæ , ac deteftabilis rei memoriam
vnquam refricer:Innocentiam confilij, que
alioqui infantes tuetur , nullam dici, acde
fendi poſſe 20. vbi perſeuerantiæ animi iu l.infansad
dicium oftendit,quam nemo'in'co fuifle ne leg.Cor. D.
gauerit, quiacceptaminiuriam ex interual- ; ?
lo ad animum reuocauerit: 21. clam quoque 21 .
1. Divortil
22.acrimidè, vti qui malæ rei fibi funt con Il , de vie
fcij,vulius fuerit . Factum vbi atrox apparet sor. D.
iam non domeſticana diſciplinam , atque a diffamars
1.
nimaduerfionem , qualis folet eſſe in pueros: de ingenét
fed iudicum notionem ipfamque legum ſe manum C.
ueritatéexigere 23.Impunitate deli& i propi 23
ter-ætatem no dari 27. fimodo in ea quis fit emē l.vnica,
d prop.
in @crimen quod intenditur, cadere poteſt?
at tale id efle, quo de núcagitur fatis oftede 1'mpuri.
tas,De
re inimicitias,furta ,médacia çmutationes ac ai. C.
periuriæ ei',ceu #pony sueva peccata , quibu ta
men nemo infociabitur obnoxiã effe puerile
N 4 illam
 DAEMONOLATREI AE SAG,

illam ætatem ; vnaquç ex omnibus venerg

ante pubertate non tệtari, quòd ad cam ſci
licet vires nulla adhuc fatis fint validæ at :
Copi.de que efficaces, Quod & ſenlit Gregorius 25 ,
Asia.pusk, jo antiquis. Denique hocnunc vfyuçnire, vt
feptennes pueriad fraudem callidiores re
periantur, quàm qui olim rudioribus adhuc
fæculis ſuam pubertatem qrant aſſecuti.
Iam vt yerè dici poffit adeò præcocem præ A
maturamque in pueris nunc eſſe ſolectiam ,
ac perſpicacitatem ., vt çarum malicia ætatem
( quod loquuntur Iuriſconſulti)facilèfup
plere inueniatur. Contrà quiad mitiorem
ſententiam inclinabant : Non videri eum ad
hoftem tranſuiſſe ,qui quid ageret ipfe non
intelligeret: Quam etiam ob cauſam olim
26. tyroni26. qui primum deſertior fuiſſet,
1..5.9" ignoſcebatur : vtpote diſciplinam adhuc
fub.f.dere ignoranti, Immiſericorditer, duritergus
alth
quicquam ab co fa & um non præſumi, cu,
jus ingenium ,ac mores nihilæquè,accrude
litatem abhorreant,atq; abominentur: Cę.
dium autem , vulnerum ,incendiorum , alia
rumque id genus calamitatum afpe & um
non ferre puçros:fed ftatim alienis malisil
lacrymare,atque ingemiſcereipſa experien.
tia latis ellemanifeftum :vtfadeg guidſecus
feciſſe reperiğtur, id prodigio ſimile exiſti
· mandum fit ,credendumque potius in eo il
los voluntatem fuam nullatenus accommo
dalle : cùm tamen nullum fine ca crimen
ynquam
 LIBLR 1. 201

ynquam cótrahi poſſit. Non magis illos ne

fis cuiquam afferre cauſam , quàm ferrum , 1.c.adles 19
fuſtem ,lapides,venenum ,aliáque quæ ad al- Cornel.0
Sica. .
terius perniciem adhibentur inſtrumenta;
in quæ tamen fanus ideò fæuitnemo,quod
ad cuiuſquam cædem , atque exitium vfùi
1
fuerint, & adiumento.Nam hoc fit canum in
1
ore proje&um mordere lapidem, eo qui vi.
brauit omiffo ac neglecto. Sacrata equidem
olim capića, aç deuota fuiſſe Dijs Manibus,
quæ impunea quouis occidi, acviolari pof
( ent: fed ea illorum fuiſſe, quile volentes,ac
ſcientes ei deceſtarioni yltrò obtuliſſent:pa.
&is videlicet per annú cibis publicis, ac pr « .
rioribus:idque velluftrandæ patriæ, vel ex
piandialicuius ſceleris morbi,oftçnticaula:
yti fuit caper ille emiſſarius apud Hebræos 28,
28: fed eorum omnium nihil in puerumi !. Lcuit...di
lum rectè dici poſſe, qui nihil mercedeſpo ..
ponderit.quinon fitpericulum publicum ,
aut ſcelus alienum morte lụiturus : in cuius
deniq; fupplicio nullum aliud exemplum }
ftatui pollit ,quam quo naturę ipſi probrum
inferatur, que conlilio primam hominum
pueritia non fatis proinde inftruxit, acmu
niuit.Quod pecora etiam quæ ſçmel nefan
da hominum libidine ſunt fædata , ac cora
minata iubentur interfici,ac eorum memo.
ria obrui , non camdem habere rationem .
Multum enim intereffe cæde perimatur,
quod ad onden iam natum elanimal : an
NS vita
 DAEMONOLATRIT ÁR SAO.
vita adimatur homini, cuius caufa cæteris ad
nimantibus natura vitá conceffit; ac tribuit.
Nec leges ipfas omnibus eafdé panas ob ea
dem facinora ſemper irrogaffe:fed huic pro
dignitate , atque amplitudine minuiffe : illi
protenuitate, humilitateq; adauxiſſe , accu
mulafe: æqualitate enim (inquitPliniusjin
ferendis ſententijs nihil inueniri poſſe in
qualius. Indignè igitur cum facere, quihow
mines, bellualq; eodem iure cenferi poftu
let.Nihil innocentiæ ,implicitatió;puerorú
aduerſari, quod acceptæ iniuriæ diu remi
niſcantur:quod eius referendæoccafionem
libenter arripiant: quod caueantin fa & o doo
prehendi.Nam & hoc bruta animantia faces
re,quibustamen ob id nemo re &tè vllumag
nimiiudicium tribuit. Atrocitatem 29. fa
1.1.5.1.de Ai ex affectu facientis confiftere : ob idque
injurijs . D :
eum , qui occidit , cum vulnerare tátůmvel
2
let, mitius legibus puniri:in impuberem au
tem nondum doli capacem agi iniuriarum
non poſſe :tantum abeft ,vt de earum graui.
tatequæſtio ei moueri debeat. Siquidem e.
i
ius; quod non eft, nullas eſſe qualitates iurai 1
vbique prædicant. Fruſtra igiturhicdiſtina
guiinter domeſticam diſciplinam , & exem
pla publica: cùm non minus repugner iuri,
quod in proportione conftitutum eſt (årde
hojov vocat Ariſtoteles) ætate adhuc tenera
infanté palàm ,ob factum homicidium ,fupa
plicio affici , quam adulta bominem obid
ipſum
 .. LIBER II. * .

ipfum virgis domi cædi, ac caftigari. Omnia

no infantiam doli expertem eſſe; nec quica
quam ,quod malitieimputaridebcat in eam
cadere poſle :Sic enim cùm fe admodum im.ssword
puberéfiuepapaxómcovxouidhDemofthenes
dixiffet,re &tè eo dixiſſe adnotauit Vlpianas
3o.vtintelligeretur nó fuiffe adhucdolicam 30 .
pacem :Nec quicquam contra facere videri, 1.3.6.1. De
quod virgaru metu métiuntur pueri'-æquam fepulch
viol.las..
libus,fiquæ intercedit contentio, inuident : Cuiatiu
s
moderatores ægrè ferunt,ac fæpè oderant obferuat.l.
manus ab alieno non abftinét. Nam hæc rul ? 6.cap.22.
dimenta tantùm effe vitiorum , atqueincu 31.
nabula ,non etiam confummata,quæ huma->Horat.
nis legibus coërceri, ac vindicari oporteat.apud6. Go
crimina,ac peccata.Porro quod nunc matu.
quis cum
rius quam olim fapere,atque intelligere di- tutor.de
cantur,hanc veterem elic malcorum tempo Do.excuſa
rum querelam . 33
Damnofa quidnon imminuitdies ? 1. Impube
rē De furt.
A Etas parentum peioranis talit 1.Hæredib ,
- Nøs nequiores,mox daturos ſub f. de
Progeniem vitiofiorem . 35 Dolo .
Cuius fententiæ authorem Horatium mull 34
tis poft annisſecuti Saluiüs lulianus 32.Do- but 4.detria
, a&io
mitius Vlpianus 33. Iulius Paulus 34 ,ac lurifa
ne.
confulti alij plerique:omnestamen negauea
rüt pupillos doli effe capaçes, niſi qui eſſent 35
propè ipfam pubertatem ,ideft (vtinterpre- .non tane
tatur Calliftratus 35.) quibusfemeſtre tantú de exc.ca.
tempus ad pubertatem deeffet, vel ad ſumtorum .
mum
 104 DAIMONOLATRIIĄ SAO.
36. Aum ánous,vtexplicauit Galenus in Aphe
A Apho. riſm 36 :Neque enim eos anteid ætatis dele+
gif m. 30,
37. & um rerum habere yllum : Denique 37 vçe
1. ia froude, nia dignum yideri, qui aliquid ex eius præ
De bir gun cepto facit,cuineceſſe habet parere. Quantų
viindig
auf. gutem parentibus liceat in liberos tenellos
adhuc,atq; obnoxios omnes qui volent me
moria repetere, quales ipfi ea ætate fuerint,
facilè iudicabunt. Et ſecundum hanc ſensen
tiam, quod mitiorem interpretationem ha
habere videtur, eſt pronuntiatum . Verùm
quòd ca animi labes vix clui poffe dicatur,
ac fi qua tandem ratione qucar, præcipuam
eam efle, quæ pofita eft in quotidianis corý
monitis, ac inſtitutįs, qui ſe à communi hor
minum vita ad duriorem ,rigidiorsmý; pics
syön its tatis culcum contulerunt;viſum eft includi
eum oportere in Paulianorum cænobium
quod eo loci , vbi reus agebatur , nec non its
pridem extin & um eft,pleroſqueenim om
nes dicere nullam fpem bonæ mentis reli
quam fore: nec eſſe quod prætereà expecta
retur, fi non ea vią reſipiſceset. Quod faxit
Deus Omnipotens, Deus luminum , miſeri
cordiarum ac lpirityum pater, vt tandé ho
mines , quod deinceps fequatur in iudican
do exemplum habeant, & certius,& planius.
Nam certè ex eo :quiadhụcextitit,ſortilogo
rum numero nemo quod ſciam auditus eſt,
quiſead bonam frugem recepiflet:Sed con
trà vno orcfcrè ombes autu manglibi, poſt
quam
 | IBERIL.

quam ſemel fidem Demóni fuam obftrini

xerunt,non licere impunè eam vnquam fal
lere . Ac, fiquando id faciendi fubeat libido ,
aut illius tædium aliquid eos capiat , forte
quòd promiſa non perficiat, quód intolera
biliter fæuiat, quòd inftetvbique importui
pus : non licere tamen id facere propter eius
iuges,aſſiduaſýue dehortationes,minas,ver
bera. Quod & IoannesBurſarius 38. hocip . Dombenen
ſe menſe fruſtra ſe fæpiffimè tentafſc aſcue 13. Cal as
rarit . gust. ssg .

--facitis defcenfusAuermi:
Ai reuocaregradum ,fuperáfque cuadere ad Aurus
Hoc opus hic labor eft.
Iſta tamen fateamur oportet omnia ex Dei
omnipotentis motu pendere, & arbitratu .
Eamgué emetgendidifficultatem non tam
effe ex aſliduitate Diatonis , quàm ex eo ,
quòd iufto Dei iudicis deferti Sortilegi & Co
ius gratia fpoliati ſuopte robore ac viribus
non poſſuntſe cius vinculis expedire.
HVMANIS CADAVERIBVS SORTILE
gös abuti ad ſua maleficia : prefertimque, fi qua
funt vel abortu egefta, vel fupplicio interfedta, vel
deniquecedealiqua indigna, atque inhonefta per
Tempta.
CAP. III.

Orcilegos ſæpius humanis cadaueribus

ad maleficia fua abuti authores funt Por
Cap.deve .
phyriusz.in libro de ſacrificijs, & Pſellusin oculie .
co quem
 soll DAEMONOLATRÉTAB SA .
mo quem fcripfirde Dæmonibus. Nimirum
( inquiunt) quia animæ liberacione terrens
contagionis iam factæ vaticinatrices : conta
gionem tamen aliqua è ſuperiore contubera
pio adhuc retinentes, circum corpora voli.
Care,atqueobuerſaricreduntur.Quod mihi
Deutiquam fit verifimile : Nam nec vllum
vnquam defiderium efteius cuftodiæ ,vnde
quis euaſerit,nec defæcato ,ac puritatê ſuam
demúmadepto animo cum fætido;ac puti
do corpore vlla neceſſitudo re &tè interce
dere poteft: & omnino tanta morte fit vtrin
quedeceſſio ,donec manifeftamur coram tri
bunali Chriſti ,quáta vnquam dari vel cogi
tad tari queat 2.Credibile eft igitur hæcita con
Corinth . ultò , ac malitiosè à Dæmonibus efle adin
verlie.
uenta ,vtnaturam humanam magis ,magiſá;
lud ficantes eius reliquijs ad eam, quam mo .
liuntur mortalium perniciem maiori cum
contumelia abutantur . Reperiebantur (in
3
quit Tacitus 3. de Pifone veneficij ſuſpecto
donal.liba
loquens) ſolo ,ac parietibus erucæ humano.
rum corporú reliquiæ ,carmina, & deuotio
nes , & nomen Germanici plumbeis tabulis
inſculptum : femiuſti cineres, acțabeoblici,
aliaque maleficia queis creditur animas nu
minibus infernis lacrari. Quod & Apuleius
4.attigiſſe videtur , dum caufam recenſet,
Bb. z.de Al . ob quam cadauera Lariffæ in Theffalia per
e aura
uigili no &tis cuſtodia ſeruariſolerent. Ni
mirum ( inquit ) ne fagæ mulicres , quibus
02 IC
 -.Z. LIBIK 11. con
daregio abundabat illa cótumeliosè demor
ficarent; præfegminag; ad exitiabiles viuen
tium fortunas conuerterent. Hoc & noftra
ætatis maleficis hominibus moris eft facere :
præſertim fi cuius fupplicio affe & i cadauet
excmplo datum eft, & in crucem ſublatum .
Nam non folùm inde ſortilegijs ſuis materia
.
mutuantur : fed & ab ipfis carnificinæ inftru
mentis ,refte,vinculis,palosferramentis. Si
-quidem ijs vulgi etiam opinione ineſſe ad
incantationes Magicas vim quamdam ,ac po
2
teftatem . Mulierum quoque fætus abor
tionc egeſtos nulla alia probabiliori caufa
itidem vfurpant :alij quidem è detracta co
rum cute membranulas adaptantes quibus
barbaro ,acignoto aliquo chara&tere infcri
...
ptis demum vcantur ad ea, quæ maximè cus :
piunt,confequenda. Quadere Agrippa,Pe
trus de Abano, & Picatrix tres damnatæ Maó
giæ proceres plura, quàmè re hominum fit,
præcepta reliquére. Alij verò totos , inte
grofque decoquentes: dum vel in cinerem
ariditateabeant : vel in maſlam adhibitis,ac
comixtis quibuſdam alijs coaleſcant. Quod
& Baptiſta Porta Neapolitanus s.in libro fe Cap:
cundo Magiæ naturalis obferuauit ſua æta
te fa & um . Id genus papiaxonoirs membra
tim in ſua facinora abortus diuidentes , non
modò ab obftetricibus, verùm etiam à me
retricibus proditos retulit Plinius 6.Et ho 6.
lib.28. cabo
die frequentes habet ,quæ ſub Lotharingica
ditione
 208 DAEMONOLATRUI AL SAM.

ditione eſt,alemania :vti ſæpèdeprehendi

1 ex corum quæftionibus capitalibus : Anna
Ruff. 7. agnoſcitoperam ſuam commodal.
le fe Lollæ cuidá venefica in cruendo ciuſ
Dura Cal .
A0.1556. modicadauere: quód ad faniDulanimaioré
portam recenti funere obrutum fuerat: atq;
exeius exufti cineribus medicaffe potioné,
qua deinde ad certam eorum , quosvellent
peremptos, vterentur perniciem. Cathari:

Ibidem na Meten lis 8.addit ſe ad ingratiorem fapo

prid.Non. rem admifcerefolitam lupinum ,filices inu.
Seph1586. las,fel bubulú fuliginem , & fi quid eſt quod
amarore ſuperet.Nam etiam inuitis & obnió
xèreluctantibus ea in os ingerunt ; vii alibi
dicetur. Briceij Meg 9. conueniens eft huic
teftimonium ,de refoſſo ſcilicet infantiscano
Torpachij
• Caleod. dauere, quod eius pater (huic erat nomé Fa
Heph 1587. ber Vvolf),pridie extulerat:In hócque tans
tum diuerfus eſt à ſuperiore , quod non allam
1 tum in cineres,ſed elixum in maſſam confe
cerit, quo commodius inde vn & io'net pa
raret. Olla porrò in cinerérédegiſſe aſpera
gendis nemorum arboribus, vtglande ſua
deficerentur. Fuxenx Eugel io . abhocnon
Bulacij men eft aliena aſſertio , dum narrat eiufmodici.
fe April
ncres in ventos cum exécrationë, ac deuo .
tione ſpargi ſolere : vel ad vrédos arborum
flores : vel ad interficiendas ſegetes. Maria
II. Joannis ni Sartoris in Metzer Eſch common
Humburgij
Non.lua . rantis vxor recitauit Ioanneta Soriaus Ma
thes vxorem,cùm parcum intem peftiuèeica
cilſeta
 LIBËR i 1.
einet ,cú clam in quo habitabat cubiculo de
fodifie : Sed cum id olfeciſſent ſagæ quædá,
eum illas poftmodum refodiſſe,atq;in vng
ucntum confeciſſe : vnde & ipfa ſcopas ali
quando illeuiflet , quibus infidens ſublime
illico effet elata, atque in Bruch (is di & usco
mitijs locus erat a Magiſtello fuo Roulgen)
deportata . Vvelch Antonius 12 idem quoqs.
fibi narratû retulit ab Groſs Nichel, & Beſs. Greininis
- 14.cat
kels,vxoribusvtraque ex ſortilegij ſocietate laag.is8 9.
Kotiſlima fibi fomina non adeò pridem re
fodiſſe le è cæmiterio Guettningenſi duo e
iufmodi cadavera ,qua patentes Bernhardin
& Antonius Lerchen recens humocondide
tant, eaque igne conſumpta in Magicos fuos
vſus conuertiffe : reſeđto prius vnà cum hu
merò , coftifqùe continentibus dextro bra
chio: in vſum fcilicet luminis,ficuide no&o
venenatarni potionem fortè vellent infun
dere. Res hæc prodigio eſt, & fabulæ limilis.
Extremičius mébri digitiflámia fulphurea,
ac violacea tantifper ardebant, dum perfe-'
étum , abſolututnqueeſſet, quod aggredie
bintúr riegotium .Eáquc demum extinda
tam integri, illibatigüereftabant, quàm Glu
mini fomitem nullum ante præbuiſſent.Id
que quoties opus fuerat cum eadem digitos
tum incolumitate repetitum fuiſft. Quod 16.
& Bernhardinz. illius vxor non multo poſt ta Gaet .
quàm hæcab illo prodita funt,totidem ferè Cal. Febr. 14
mingen.
verbis retulit. Nihil etiam inficiata, quod in isgan
proprij
 BIO DAEMONOL ATREI A Sag .

proprij partus contumeliam flagitium ada

miferat: dum illum in Màgica ſuaportenta
fic ipfa miſerè dilaniauit,torruit ,atque abo.
Jeuït. Equidem qui volet fuperiorum res
geftas memoria repetere, quotidianas etiam
ac vulgares attentiùs conliderare, neque ex
emplo res hæc noua :neque,quam quæ Dan
mones quotidie edunt miranda plurima, a
fide alienior videbitur . Refert Plinius ra
Libou.capia, vidiffe ſe , cùm vigilias pro vallo ageret in ,
hærentem militum pilis fulgorem Itellæ cf
figie , & antennarum cornibus ignes hincin
de lapè fine damno inſėdiſſe , quoscius tem
poris nautæ Caftorem ,& Pollucem : hodier .
ni (vt audio ) Diui Anſelmi ignes vocitant;
Sed eſto , habeant hæc caufam ab exhalatio .
nibus terræ , vel'maris , quæ extremis lignis
adhærentes agitatione flammam concipiát.
Dérur lignorum eas oraș, atque extremitan
tes,ceu magnes ferrum trahit ,itaexpiratini,
nes ille ſugere,ac morari: qui fit vtigniscx ,
cerarum rerum edaciffimus, huic tamen ad
exardeſcendum atque ia & uram tam facili
parcat , ac ne leuiſfimum quidem fui vefti- !
giú relinquat ? Nácertè , inquit Plutarchus ,
is ignis velut fera aliqua vorax , rapaxque
In lib.vted quicquid in propinquo eft,columit: lampa
veiis in corporibus, quæ ſenfusexpertia funt,in
qua con
lio , credibile videri poflit, an non in animatio
*monftro fimile prorſus videbitur , fine vllo
fcilicet dolorisfenfu , fine vlla viuz cutis in
iuris ,
 LIBX ID,

juria, ac lzſione circumſedere diutiusigné.

At Lucio Martio 16. in Hiſpania interemp- Volet.Am
tis Scipionibus concionanti,ac milites ad vl. tiu apud
Plin . lib.as
tionem exhortanti, fainmam ex capite emi- cap.109.
cuiſſe : Idem quoq; Seruio Tullo dormien
ti in pueritia contigiſſe: Et Anagniæ ſeruo libeebi
18.cunicam arliſle, intermortuot; igne nul
lum flammz apparuiſſe veſtigium Roma. IuliusObron
norum perhibent hiſtoriæ. Et Vergilius19. prodigija
qui ( vt inquit Macrobius) rebuś fi & is fæpius 19
li.a keneid
veras inuoluit,Aſcanio ex eo augurio regnú
portendit:
Ecceleuis fummode vertice viſús Isli.
Fundere lumen apet ,iaftúque innoxia molli
Lambere flamma comas,ở circum temporapaſci.
i Potius igitur eſt, vtdicamus iſtiuſmodiigo
1 nemi nô eum effe,quiid ,in quo viuit , dépal
citur : qualem in vfu quotidiano habemus:
ſed ementitum, & fola fpecic à Dæmone adó
umbratú : vti & in difficiliores longè prom •
ptiſſimum eft hominum oculos fallcre. Er
faticos equidem flammarum globos memi
nilegere me in fagarum confeífionibus,qui
ijs de no & e fæpè eſſentobućrſati, ac huma
na voce locuti. Sed hic aduerfaria mea me
deficiunt , quæ locum , tempuſģ; ſuggerant.
Etfi eos non alios fuiſſe credibilc eft , quàm
1 quos philoſophi depingunt nohis ignes fa
tuos, è cliuolis faepè etiam paluſtribus locis
viatoribus apparentes.Nam quod à natura
libus caufis fuam illis arceſſunt originem
nihil
 DAEMONOLATREIAE Sag.
nihil quidem à ſe alienum faciunt , quicun 11
& ta è natura fontibus deriuant , nullam ali
unde rerum fabricam , atque opificium ad
mittentes. Sed ferè iam vulgi viſum ,ac fpe
& rum illud effe exiftimantis obtinuit fen
20 .
in lib. deya tentia. Galli (inquit Pontús Tiard &us 20 )
niuerfic. appoſitiſme lingua patria vocant aduiz, id
eit oá Teoria quo nomine eiufmodi impreſa
fiones ,quæ viſum tantùm feriunt,appellari
folent.Quæ non eft omnino à ratione aliena
Perſuaſio:Nam primum motus non conue
nit,quo tranfuerſo ignis naturaliter nungué
fertur,nifi cùm fomité ſuum ſequitur: quem
nemo dixerit in locis, per quæ foletdecur
rere fatuusille, & ad concipiendam Akmamy
facilem & ad alendam fatis copioſum pero
petuò , & vbique réperiri. Tum quòd viatos
res in ftagnorum , fluminumque voragines
aliaqùe præcipitia pellicit : id verò line fur
picionenon eſtinfiti genijalicuius mali,at
que infidiofi : qui fic hominibusfacem ad
exitium ,interitumquepræferat:vti io fefá.
rio illo opere, dequo modò inſtituta eft o
fátio ,eueniffe probabilius eft : extrémisſci
licetmembriè cadauere recull digitis non
hæliſſeverum ignem : ſed inſediſſe tantùm
ignea imagiñeDệmónem ,miferaſqueiſtiuf
modi humanæ vitæ reliquias , ceu inftru .
mentum , materiamq; ad eam rem proprii
libi præcipuè delegiſſe ; quo luis opinio ,
nem inijceret illis efficacem ineſſe vim ali.
quam
 LIBER 11.

quá ad ardua,& difficilia : maximeq; ſi præ

ceflcrit inaulpicatum aliquid , vti puerperia
illa velabortu edita,vel etiam à veneno ,ex
de, aliaque vialiqua cauſam habentia . Nam
in hoc demum ſeriò triumphat. Hæc illi
lummahicfru & us,atquemerces lógè yber- ' .
rima iucundiſiimaq; eft omnum , quas vn
quam inſtruit inſidiarum . Vnum,atque al .
terum poſterioris generis dú propero,adij
giam.Pergamenſes( inquit Paulus Diaconus
21.) cum à Sarracenis obliderentur,à Mago 21.
quodam ( ytin deſperatis rebus malo exem, lib.zo real
plo fieriſolet) conſilium exquiſiuerunt,qua fub Theo.
ratione yrbem fuam obfidione liberarent, dole.
Eum verò reſpondiſſe futurum , vt id certò
facerent, fidextras ſuas in ollam intinxif
ſent, in qua fætus è grauida matre per vul.
pus detra & us ebulijſſet: Quod cùm religios
seadmodum feciſſent : nihilominus omnes
in hoftium poteſtatem venerunt: Id enim
Dæmonem nó alia cauſa commentum fuifle
credi par eft , quàm vt cumulato per fum
mam crudelitatem parricidio Pergamenſes
immaniori fcelere au &i perirent. Nec co
illi fcelere ſolicruentati, contaminatigi rę .
periuntur. Scribit Berofus (li'modò Beroſi
funt, quæ circunferuntur ſcripta) cùm Me
gaſthene Mirtilo, & alijs nõnullis vetuftio .
ribus, immiſſum olim fuiſſe à Deo cataclyſ
mum ad vlciſcédos mores hominum , è ma-,
trum , apertis viſceribus infantes cuellen
O'3 3 tium ,
 DABMONOLĄ TRŞI 48 SAA.

ciý ,ac diripientiú : vel ad nefandas ſuas epu

las, & cóuiuia : vel ad miſceda, parandağ ;alijs
venena . Priori afcribere licet, quod Ariſtote
les 22.recitat in libris de Morib.ad Nicoma
lib. 7. cap.s. chú, mulicre extitiſſe adeò natura vitiosā,ac
Apud Philo deprauată, vtègrauidis mulierib.fa & o vul.
Arará lib.4.nere fætus detraheret,ac deuoraret. Quod
cap.8.
A pollonius23. Diodorus 24. & Ariſtopha
lib. 30, nis interpres 25. Jamias olim fa & itaſſe mę .
25. morant.Et Horatius 26.alicubi mcminit.
JA verpią. Neupranja Lamia vinum puçrum extrabat alue .
26.
In lib.dę os; Hodiernas etiam idem vſurpare ſuprà ex
te Poët. amplioribus verbis Dominică Iſabellæ 27 ,
-27 meminimus . Pofterioris generis efle poteft
Cap.ro
lib 1, quod fequitur exemplum , mihi non multo
28. antè,quàm hunccentonem emittere cogita .
Hel.Piste rem ,oblacú. loanni Molitori à Vvelferdin
6 CAR, gen 28. anniculus crat infans, præcipuè eius
deliciç:HuncAgathina à Pittelingen ,Anną
àMiltzingen ,& Mayera à Hochit çunisclam 1
detra &tum in ardentem rogumim ponunt,
quem ipfæ ea cauſa in perarduo monte , la
Griſe,nominato extruxerant , eiuſque exu
is
fti cineresſtudiosè colligunt : tum rore ex
fegetum ariſtis,graminumque fummis hera
bis excuſſo perfundunt; atque malfam vtiq;
friabilęconcinnapeaſpergendis ſcilicet viti.
bus ,fatis,atq; arboribus:quo ftatim fæſo for
re perirent,fructibulý;ſuis deficerétur : fed
forſan plus ſatis de re , cuius tam parum gra:
ca iuçundaqueeft commemoratie,
 LIBER II.
: FERDIFFICILITER VITARI POSSE
quas venefice hominibus ftruuntinſidias: quod de
no&te is obferatás, claufasý domos ignota ſpecie ,
acforma illabantur : ar &tiſsimo fornno decum
:: bentes diris fuisartibus obruant , prodigiofaque
balia multa edant ; contra que nullum tampre
* fens eftremedius , quàm ,quibus nos lectum initu
: rigi Deo tradere, ac cömendare folenius,precatige
nes. Tumquadam deeaper incantationem indula
1. cendi fomnitatione
CAP. IIII .
Bs re nó eft quod pallim formidabi. Tob. cap.
A Iestunt,qui fortilegij ſuſpe &ti haben
tur:Edfienim nó eft illis infinita, quibus vo
tunr, nocendi poteltas,vti in Sarræ marito :
rum percuffore Aſmodzo innotuit: quon :
tamen noftra noś, ficvolente Deo , peccata
illorum iniurijs fæpè obnoxios reddunt :,
quod etiá Vvelfch Antonius 2.propria con in Guck
feffione fortilegij manifeftus prodidit: & mingle ea.
19. va ndo
nemo adeòeſt laq..58 %
Integer vite, feeleris ,purus, 3. 3
quéadmifli alicuius conſcientia non ftimu- Horst
fet,ac cerreat : nemoin colenda religionets
attentus, & diligens cui præcipitantibus for.
e të negotijs non accidat ,eas preces, votáque
omittere, quibus fe in Dei præſidiumh ,actu
telam quotidiè commendare folet 4. nó in- p augue
juria metus ille fecuriffimum quemq ; ten lib. 21 deci .
uit cap . ialtres
tat, atqueafficit. Tum quotidiana eius rei
expericntia fatis eſt documento , quam non
0 leuo
 LATRII
316 DAEMONO AI SA .
leue ab ca rę periculum plerunq; nobis ithg
pendeat. Siquidem vel inopinantes, ac fæpe
dormientes de pode venenis ſuis aggrediú
tur ; vel etiam vigilantibus fic ftruunt infi
dias,vt humano confilio ,ac prouidentia vix
yitari poffe videantur. Extant quidem va
riæ de his in alijs huius libri partibus narra
siones , quæ le&ori in hoc abundè fatis face
re queant;verùm quoniam le denpò hiçin.
gerunt, & non omnino injucunda, ingrata .
que futura eft eorum commemoratio , noq
7 pigebit & fequentia paulo copioſius illis a .
fcribere. Ac primùm memoratu non eft in
dignü,quod teltis quidam auditus in ea quç.
ftione, quæ capitaliter elt inſtituta contra
Vergouille. Margaretam Luodmans.recenfuit.Ea inter
10. Cal. Feb , ſecus a ſeadmiſſa hoc quoque ſponte agno
$$$ 7 : uerat,ſe no &te quadá teftis illius ædes fuifle
ingreſam , eo animo, vt ſomno ſopiti fauci
bus venenum infunderet: idquc incæptum
quin perficeretur parum abfuiffe; ita in pro
cliyi videbantur eſſe omnia . Sed, ( malum )
contra quam putabat excitatum illum fuil
ſe à fomno , adeò vt reinfe &ta cum facinoris
ſocijs ipfaſe in fugam dare cogeretur ; con ,
fectante interim illo manu armata , ac tan ,
dem,cùm aſſequi pon poſſet, minas ferocius
intentante. Ea igitur de read ampliorem
cognitionem interrogatus is teftis omnem,
vti illam faga pränarrauerat, certis , difer,
tiſq verbis recenſuit ; videlicet appeticum
ſc, 4 ,
 LIBER II. 17
fe, ficuti di& um eft ,veneno : hocqúe vnum ,
ne præberenc, illis fuiſſe impedim ero , quod
fortè experre & us ; neque enim earum vn,
guine adhucillitus fuerat, fe crucis fymbo
lo , ac precationc Dominica contra tantum
diſcrimen ,atque periculum muniuillet: ve
rumque omnipoid elle,quod illas cum celo
multum yiæ eflet profecutus, nec tamen ala
fecutus. Catharina Metenfis,ac Hennezelius
adolefcens 6. de quibus proximè habita eſt
mentio, lacoba VVeher 7. Gaſpar Haffner Vergauilla
8.Margareta lenina 9.illa Margareta Lynd . mearesepe.
1587
mam,Sconel Armencaria jo , ac ferè omnes
fius criminis rei deprehenfi in Germania , ibidem Cala
Cheb.issue
quæ eft ditionis Lothariogicæ , concorditer 8.
affeuerant eam fibià Dæmonibus ( modò ijs Morhangij
per aliquot annos fuerinț operati) penetrá In Caldes
.
darym ædium facultatem effe tributamove
fcilicet per quafuis anguſtias nullo negotio Yergauillo
yiam ſibi faciant in mures, feles, locuftas ,ac 1587.
alia eiuſmodi pubilla animantia, prout vſus 10 .
poftulat,contra & j , atque imminuti : intro . Dulz pride
Cal. Oavby
miſſoşque denuò priori formæ reftitui, fi 1586.
yelint;ac tum commodèincæptum perage
re, quale ſuperius eſt dçclaratum ; videlicet
illiniçndo primùm eo per aſtus omnes, cui
moliyptur interitum , ne euigilet ; tum fire
mixer,ac validè os illi diducendo , ne potio .
nem agitatione excludat :tandem venenum
in fauces ingerendo admota lucerna, quæ
fulphuream flammam cuomat: Itupendum
OS illud
 DAEMONOLATREI AE SA .

Illud eſt,quod teftatum de ſe reliquit Mar

gareta illa lenina , que cùm laquelinum, fi
lium fuum malè odiffet, quod de confequen
disin proximas Alfatiæ nundinas pecunijs
fæpiusobtunderet, ac illius tandem le qua
uis ratione Aagitationibus expedire decre
aiſet : Id vt faceret no & e intempefta vnà
cum ijs , quas patrando fceleri ſocias libi
adiunxerat , à Dæmone in illius ædes , qu *
erant in Saxbringen, eft inue & ta: vbi dormi
ontem ex compofito adoriuntur , ac lecto
deturbatum ante focum conftituunt , vi
uum aſſacuræ , fi in fe fuiſſet: ſed fato ali
quo impeditæ animum ſuum ad aliaminius
riam conuertiffe. Ac fortè humi repertam
teftam eius lateri, fa & o prius vulnere, quod
Iamen momento coaleſceret, inſeruiſfe vn
de etiam poft multorum menfium vexatio
nem ,videntibus multis,erupit.Non abfimi.
le huiceft,quod ſequitur Bertrande Ton .
ftricis l.quæ fe earum ope quibuſcum forti
Porpachti legijerat lodalitium , Eliſecuiufdam collo
7. Cat.Sept: ob denegatum la & tis vrccolum os infixiſſe
1587 .
agnouit . Item illud Sennel Armentaria
12.
n.recenfentis fe in ſummum pedem cuiuſ
Dare prid.,dam. Philippi Piftoris nomine os è verueci
na coxa inferuiſſe: cùm prius admota piſcis
ſpina vulnus feciſſet , quod deinde callo
obdu & um ingentes , ac diuturnos dolo
res illi pareret: vt ab eo Piftore pofteà et
iam refcitum eft . Ac quoniam in earum
NOX
 LABIR 11., 13:57 210

.! noxarum mentionemincidimus, quæfiçſe

fretis,ac ſtupendisſortilegorum artibus có
trahuntur, hanc poftremam adijciam , qua
non parum admirationis eſt allatura. lanz
* Blaliz Thermopolitana 13.gener eratnomi
peRaynerius, vnaqueamboni in ijſdem e- AQQ
Valfraenrig
.:58%
dibusipfi habitabant.Huic Raynerio Clau
dius Gerardus eius popularis femoralia có.
cinnanda pridem locaucrat , nec inſtande
tamen adhucefficere potuerat, vt ca ſibi ali
quando ytenda redderet.Percæſusigitur ta.
tam ceffationemad Raynerium tandem ire
pergit ,
vt fciret ecquando finem tergiuer
Jandi eller fa & urus:is cum fortè domo abce,
rär, ſolague factusBlalia ad focum cum fa
milia ſedebat . Ab ea igitur pannum ſuum
libireddi poſtulat, quando ſetam fæpe bo.
nusille eius genereffetludificatus, repertu
zum eſſe le qui induſtriè æquè , atque ille ,
cam operam nauaret, Quam rem illa indige,
nillime ferens , verbis tamen tunc ſibi elle
abſtinendum rata ,duni re hominé poſtmo
dum ylciſcitur , rogat vti velit in pauculos
dies,intra quos fine fruſtratione id qd pole
cebareflet allaturus eam moram ferre:Inte
rim etiam vnà fecum ad focú pauxillulum
ſedere non dedignaretur , atque ex pomis
que recés ibi coda videbatſibiquęvellet ha
beret : lamg; Gerardusid facerenon ſemel
recufauerat, caylans ſibi non eſſe diutius
pic morandiarium & omning nullum tum
cius
 ĐAB Motor ATRIÁL 8A6.

cius cibi, quem offerebat , effe defideriumi

cùm ex pomis illis vnum eius volz manas
cum tanto ardore ad hæfit, yt !teram eiex
cutiendo ftatim admouere cogeretur . Ve
rùm dum id facit vereque fic conglutinana
tur, vt in youm coaluiſſe viderentur , medij
pomiardore interim fic increbrefcente, vo
res illi parum abeffet ab infania . Ioclamar
igicur obuios quoſque obteſtans; t ſuimiſe
reſçerent. Afferre quiſq;profeeimalo quod
poteratremedium : hic aquam reftringuen
doardori ;ille inftrumenra dirimendis,ſepa .
randisguç manibus ; fed cùm nihil horum .
quicquam prodeſſet, & iam palam eſlet id if
li mala aliqua arte cófectum eſſe negotium ,
ex vicinis accurrens conſidératior vnusmos
ouit,vti eo reduceretur , vbi'illú id malum ,
primùm inualiflet. Quod cùm fa & um effet,
ccepit bona illa Blalia , ceu ridiculum quid
contigiffet , hominem ludibrio habe
re: nihilo minuſque à fuperiore brachio
ad manum vſque quod intererat tantiſper
demulcere, dum id pomụm illi excideret ;
Quo fa & o confeftim ſedatuseft dolor. coer
peruntque illi manus liberè, vt anteà , fuum
facere officium.Quibus in hiſtorijs hzc prę.
cipuè obferuatu digna mihividentur : Pri
mùm ,quod Dçmon vti Imperatores niſi ve.
teranos milites certismilitiæ præmijs non
donant : ita cam fe in alienas formas im'mu
randi poteſtatem , qua fortilegorum pers
fua
 L I B .. 11.

ſuafio eft, ijs tantum faciat,quiemerito raul

torum armorum ſpatio fidem fuam quam
plurimis maleficijs probauerunt. Idque effe
illis veluti quoddam authoramentum , 26
mercedem diuturnç feruitutis,& fidelitatis.
Quod & Errícus Carmutius 14.diſertè tefta
tum fua confeflione reliquitpoft alios eiusBangalla
farine non paucos: quorum tamen nomina "o isoto
ex Aduerfariorum meorum faſciculo del
deratz chartz me hic recenſere non finunt,
Alterum non prætermittendum filentio vi.
dečur is de ſopore, quo antè lag * folent cos 15.
Matth . 24
deuincire,quibus venena ſua funt infuſure. ca. veche
Quæ res nios admonet Euangelici illius no
bis iugiter eſſe excubandum ,nefür domum
perfodiat, ac dormientes , inopinanteſque
opprimat . Tutiffimas autem eas eſſe vigi
fias quas Deus noftrisinùitatusprécibuspro
Bobis agit. Quihabitat 16.in adiutorio altiſ
fimi; in protc & ione Deicoli commorabi- Pfalm .yo
tur.Contrà infidijs obnoxias,quæ non fiunt
eius du & u,atqueauſpicio . Nilidominus 19: 172
cuſtodierit ciuitatem ,fruſtră vigilat quicu. Polm.17
ftodit cam . Ac quod quisiſtiuſmodi ſopori
feras Magiasderideat,qualianiles, & fabulo
fas , non fuin oppoſiturus quod Homerica
Helena 18. vinum miniftraffe dicitur iusto is
Iziny or rea , ideft malorú obliuioncm : Odyr
vel,vt Plipiu s19.locum cum citans interpre Liba26e8
tatur,fomniii: quod Papiniusde virga: Vir 20.
gilius ao.deramo vi Stygiaſoporato Nam Liberia
pocti
 di DAEMONOL AIRTÍ AL SA G.

poëticam fi & ionem hæc habere videntur, &

ipfamet luce veritatis indigeře, Sed tantùm
ca que vſus,experientiaque quotidiana con
firmat, in medium allaturus: Quis enim nea
fcit multa eſſe que naturaliter vel infüla,
veladmota non ſomnium ,aut ſoporem tan .
tùm ,fed etiam ſtuporem ., torporemque ad
uerſus vehementiſſimos quoſque cruciatus
inducant ? Quæ vapxalixà ,nec chirurgi ig .
norant , fi quando ab humano corpore
1
membrum aliquod abſque doloris vllo ſen
Su reſe & uri funt. Cuius artis facetum quia
dem , ſed tamen commiſeratione dignum
exemplum memorant de Narbonenfi ado
leſcente à Thracio pyrata in feruitutem ab
dudo : cui interea,dum ex medicäta potio
nè altior fomnus obrepit , tam bellè teltes
exſe& i funt:yt experre & usſeipſum mirare
tur ficademptavirilitate nouum hominem .
Rurſus aliud a Mattheolo 21. recitatum de
Lib.4.6.74 Hetrurix afinis : quos cicutæ paftus adca
di glolt graui ſomno conſopire ſolet, vt promortuis
fæpè efferantur :detracta etiam , ac direpta
iam pellis bona parte, vix tändem excitati ſe
in pedes erigant, miſereýs rudentes ad præo.
ſepia ſua proripiant.Et proftant in pharma
copolarum officinis multa co przcipuè no
ta,ac commendata vſu : vti ſunt lolium ,folas
nú ,iuncus vulgo Euripice di& us, Mandra .
Ouid . gora, caftoreum ,papauer,
Mett Innimerag herba,quarum de lactefoporem 23.
Na
 LIBIR , II.
Nox legit.
Quæ fi fomnum ar&um , atque diuturnum
conciliandi facultatem habent earum re
cum ſola vi , ae potentia quas natura ad id
proprias adminiſtrat : quid quæſo ſuis artibi
ne machinis efficient Dæmones , qui non
modò rerum omnium , quas edidit natura
latentes , atque arcanas vires perfe& iffimè
callét, fed & , fic volente Deo , mutta poſſunt
etiam fine vllius rei aduentitiæ , atque exccra
næ adiumento? Nam certè aliunde effe non
puto,fi modò vera funt, quæ de Epimenidis
Cretenfis ,aliorumque plurium ſomno tam
multorum annorum memorant Pauſanias,
Eudemus, & Simplicius : cùm is ſecundum
naturam neutiquam accidere, ac tandiu du
rare potuerit. Siquidem (inquit Ariſtoteles
83. )quoram eſt officium quoddam , & mb
Télib .
duså natura tributum : ca fi modum tempo- Pomno de
tis in quodata eſt vis agendi, & facultas ex - vigilin
cefſerint: túipfa neceffariò præftaremunus
fuum non poffunt.Ergo ab aliqua alia vi ſu
periore , ac potentiore pendere neceſſe eſt;
& aliud omnino eſſe,quàm quod natura ofa
ficere cóſucuit.Qui ſuperandis filentio tor
métis fæpèà fontibus geſtantur chara & eres
ignorabiliter literati (vt cú Apuleio 2 4. 10 24.
Libr.z. de
quar)ă natura cauſam efficacem ſomni habe. Alico auto
re non poſſunt:cùm tanţú id temporis ſom
hum conciliet : quod fit alioqui à fomni
quiete propter doloris acerbitatem alienif.
fimum .
 DAEMONOLATRÉTÁS SAQ.
fimum . Tum in pérexigua lamina , charti
que vulgo exarati,acdeſcripti reperiuntur:
quas res nosalio tépore geſtamús, fine ſom
ni vel minimo lenocinio , atque illecebra.
Et tamen per hæc contemni dolores, acle
pè quæſtoribus in eruenda veritate impe
dimentum afferri,etiam non infimi ördinis
Iuriſconſulti exiftimauerunc.In ta quæftio
ne que Silerij 28. Chriftianize Sereniſſima
tário depo Danorum Reginæ confliarij percufforibus
too ia findi.
in Germania non ita pridem ; eſt kabita,ex
ca de Tor.
Cxdis conſcijs vnus ( Bénigno illi nomeni
fuit ) eius quidem pænam facilè effugere
poterat, quod cum , cùm in cum inquirere.
fur,peregrè effer,acialuci fugi poſeiconlus
1 lere :fed fretus chara & eris Magici,quo à cir
eum foraneo quodanti donatus fuerat; fidu
cia,ipfe fe iudicio volens obtulit . Nec in eo
fua fpe quicquam frultratuseft. Siquidem
prius quàm ipſc,tormenta omnia ſunt defa
rigata, atqita & incolumis, & inconfeſſus ils
lis folutus eſt.Verùm iam è reis eximenduss
cùm tanti ſceleris conſcientiam amplius fer
re non poflet,eius fe fponte fecit manifeftú;
actandem capite luit . Acquod quis dicat
hæc in volente, atque adeò obnixè eniceñte'
minus mira eſſe : quia nimirum nulla poit
eam , quam Deus permittit Satanz , tanta fie
in res hominum poteſtas, quanta ea eft, quæ
abcorum approbatione,alſenfioneque pro
fcifcitur : hanc verò inuitos etiam fomng
fopien
 ÍIBHR i . 225
fopiendi facultatem non ita accipi debere:
Quod fi fic pridem a&um fit de vniuerſo ge
nere mortalium , ſciat 26. nihil , aut parum
ábeſſe à conſenſu negligentiam ; aut etiam L. 1. S. Mi
patientiam : quæ ſæpè hoftiiñcurrendi,in- giftrü de
uadendique occafionem præbet : ve qui ar. Yxo, a &.l.
cem eo imminente neceſſario præfidio , ex- cú in plu
cubijſque non muniat :perinde faciat, acqui tor blocu
ipſamvolens,prudenſquetradat:Quo etiam til.1.6. ſci.
pa&o occupatam iure ille fibi vendicare po, entiam.de
teft :quemadmodum & ex lege vſucapionú tribus a &t.
27. qui poſſeſſionem vacuam occupat vipoſ
1. ſequitur.
sidere non videtur. Imiputent igitut fibiil 6. Item
lud infortunium , qui le ſomnio dant , non vacuam .
antèimplorato ,flagitatoque Dei omnipo. De vſurp.
tentis auxilia : cùm , vti modo di &um eft, id & vſucap.
illis tutiſlimum præfidium fit,ac propugna
tulum aduerſus omnes tenebrarum prin
cipis inſidias: Sed dormituris mens perni
ciofis cogitationibus fæpiùs vagatur ad in
ſtar fornicantis Hieruſalem ( vt cum D.Hie . Ad Ratich
fonýmo 28. loquar ) quæ omni tranſeunti Mon achi,
Ex Efaig
pedes fuos diuaricat . cap.57.
METAMORPHOSES AD EO MVÍTIS
tüm veterum , tum recentiorum exemplis decan
tatasfpeciem , non etiam veritatem habere earums
Gerum , quas pra fe ferunt : decipi enim óculo
rum ſenſusDemonum ,qui eas oftentant, prafti
1
Sýs. Qua porrò fic aßimulatam peciem comitan
IKT actiones: etfi ea quidem ver a reperiuntur : ni
bilo magis tamen rei veritatem aftruere , quod
conftat
 DAEMONOL ATRII AI SA O.
conftat eas à Damonibus, qui operi admittuntut,
identidem proficiſci :vt eft illis ad quælibei prompta
watura atque expedita .

CA PVT V.
Icnon eſt animus Apuleijaſinum de
H
Н nuò in fcenam producere : aut quas
poeta comminiſcuntur , Metamorphoſes
nouis exemplis tueri,ac defendere: fed hoc
quod multorum affertione conteſtatum ,
ac ipſa experientia comprobatum habeo, in
medium proferre. Durani Vergauillçi, For
pachenfes , & ferè omnes qui hactenus in Au
ftri regnipræfe & ura deprehenfi funt forti
legij, quorumque percontationes in manus
meas peruenére , fe ex homine in felem to
ties migrafſe retulerunt , quoties fe in alienas
edes latenter intromittere volebant , fua
vt ibi noću venena ſpargerent . His aſti
pulantur, & conueniunt teſtimonia multo
rum , qui ſe ab illis,cùm in eo effent corpo .
ris habitu , infidijs appetitos dicunt : rem,
locum , perſonas , tempus , cæterafque cir
cunftantias, atque accidentia , quibus fides
magis conſtare poteft,eadem omnia cum it.
lis referentes. Barbelinä Rayel I.hoc recens
Blalauille eft,quæ fe in felem indutam fuiffe faffa eft,
ad aquas Id. vt ea ſpecie,ac figura Ioannis Ludouici do
Jua.1587
mum & facilius ingrederetur ,& tutius per
uagaretur. Quod cùm aliquando faceret, ac
eius infantem bimum incuftoditum reper
iſlet,
 LIBER 11.

iffet,puluere medicato , quem tum in pedis

palma conclufum geftabat, eum confperfit,
acinteremit.Petronius Armentariusz.cuius.
paulo antè memini, fi quando ,quod in pro- Dalhemij
cliui eſt inter pares , odio, aut inuidia mo. An.is$ l .
uebatur, contrà vicinorum pecorum cufto
des in lupum ſe cóceptis quibuſdam ad eam
5 transformationem verbis , immutabat: de
mumýuetutyś co prætextu ab omni noxa
ſuſpicione obuiam quamq; pecudé dilania
bat,ac difcerpebat. Ioannes Malriſius idem
fa & itaffe fe memorat, cùm Sexæij trans fyl
uas armenti cuſtodiam haberet.
Vidiſapè lupum fieri,& ſecondereſluis
3 Moerim .
Viderunt & Dolani non ita pridem lycan Vit.Aclo *
thropos duos Senatus fui ſupremo iudicio
damnatos,acfupplicio publicè affe & os.Hu
ius & argumenti eft ea narratio , quam acce
piipfe à clariſſimo Comite Paulo à Salm ſa
cri cubiculi in regia Lotharingiæ fummo
præfe & o: Is,cùm addubitarem præftigiane
ellent , quæ fic aliena forma oculis appare
bant, an haberet ea res aliqua veritatem , nar
rauit mihi Heff-Pittelangij, quo in oppido
ditionem obtinebat,vetere inſtituto deberi
o ab incolis fibi familiæque ſuæ gratuitas , ac
anniuerſarias operas : Éascum forte ij prę.
ftitiffent, facta cum carris ſuis lignatione, ac
viciſlim pro remuneratione cibum cape
rent , in caftelli atrio orta , vt fit rixa inter
canes,
 DALMONOLA IREI AE SAO ,

canes , quas ſecum habebant : ex ijs vna in

proximum hypocauſti furnuľum ſe condi
dit : Accùm huic cætera ad l'attarent vehe .
mentiùs, incolarum vnus introfpiciens , ac
præ ceteris afpe & u horridam intuens,fufpi
catus id quod erat (nã ea regio Strigibus vul.
go eft in famis) tefo, quod tunc geſtabat, ia
1 eius os iniecto vulnus graueinflixit :Qulo ac

cepto ftatim illa ſe foras proripuit ; faltem

defijt amplius videri . Poftmodum totá vr
bem perdaſit rumor,vetulam eſſe quandam
quæ decumberet ex vulnere, quod vbiacce
piffet nefciretur:Sufpicariomnes, quod ve
tum erat,rabida eſfe illam cané, quæ in atrio
telo eſſet percuſſa : Atque tum ex hac fufpi.
cione, tum ex ea, qua pridem laborabat fa
mx, comprehenſa , & in cuſtodiam tradita;
tandem etiam de hoc diſertè interrogata ,li
berè rem omnem , ficuti hîc recenſetur , fic
mul & maleficia alia quam plurima pate.
fecit. Adderem & hic quod in citima Bur
gundia non pridem accidiffe à viro vtique
fide digno acceptum habeo, dehofpite qua
dam ; quzcum diuerforibus inter conan .
dum felis fpecie petulantius infultaret , ab
corum vno truncata pede,a'cero poftridiè
vnimana reperta eft :Sed id quonia ille obi.
ter tantự narrauit,neceft quod plenè htcrea
ferre poflim fatius eſſe duxi prætermittere.
Poftremú de hac re erit mihi quod aliquan ..
do accepi à clariſlima heroidc D. Diana
Dom .
 LIBER 11.
Dommartinenfi vxore illuſtriſſimi princi
pis D. Caroli Philippi Croij Marchionis ab
Haurech patroni mei clementiſlimi;cuique
fortunarú mearú, quales quales funt,accer
fiones præcipuè acceptas refero . Narrauit
igitur illa mihi non ita pridem Thiecuriz ,
qui pagus in eius ditione eft,mulierem fuiſ
ſe eiuſinodi malis artibus addictam : cui &
ea induendi alienas formas à Dæmone fa
cultas eſſet tributa . Eam igitur , cùm eius
pagi opilionem odiſſer impendio , ac quo
quo pacto malè mul&tatum cuperet; in eius
gregem paſcentem lupi forma , atque ba
bicu aliquando irruiſſe. ſed ab illo accurren
te inie & a,atque impa & a fecurivulnus in fę
moreaccepiſſe: quo debilitata coacta eller fe
illico in proximum dumerum inferre: vbi
ab aſequente opilione reperta eſſet vulnus
obligans veſtis diſciſſä peniculamenris, quo
fanguinem , qui ex eo magna vidiffluebat,
Giteret ; ficque eo indicio delatam ,ac com
pertam rem omnem , vi hîc recenſetur, 2
agnouiffe, ac tandem luiffe ignis fupplicio .
Enimuero nec nunc primùm abijt in vulgus
ea de prodigiofis iſtiuſmodi transformatio
nibusopinio : fed & veterum fuit ifta iam à
multis fæculis inueterata perſuaſio : vti en
rum libri non vno hoc loco teftantur: Eu
anthes 4. magni nominis author recitar ex
Arcadum annalibus gentile fuiſſe in An Plin.lib.
thgi familia hocfatum , vevſusex ea quotan- **.***
ais
 DAEMONOL ATREI AS SAG .

mis forțito ad ftagnum quoddam perductus

poſitis veſtibustranſnaret,confeſtimg bel
lua ex homine fieret , ac nono poſt anno, fi
interim humanum fanguinem non guſtaf
ſet, priſtinam forma reciperet. Ideuros etiá,
qui Borxſthenem accolunt, ſemel quotan
nis ad aliquot dies lupos effici, ac rurſas exo
a&o fpatio, quod ei ſorti attributum eft , in
priſtinum habituni redire ſolitos recenſuê
5. re Herodotuss . & Solinus 6. Et Agrippas ,
In Melpe. qui Olympionica ſcripſit ,teftatum reliquit
PORC. ,
6. Demęnetum quendam in lupum fuiſſe im
la Polyhi. mutatum ;quòd infantis ,quem Arcades lo
forç sa, 20. ui Lycæo mađarant, viſcera deguſtafſet.
Quod & Lycaoni Pelaſgifilio contigiſe re
fert Pauſanias , cùm mactati pueri fangui
ne aram Ioui Lycæo facram reſperfiflet.
Nec id ſolum ita contigit illa ætate illiſque
moribus,quibus nulla adhuc Chriſtianę ve.
ritatis hominibus lux affulgebat,nequis hiç
temporis cæcitatem caufetur : Sed & Bulga
riam Baianum 7. quendam habuiſſe eius
Sigebert. ia Symeonis,qui aliquando in ea imperauit ,fi
Luith.lib.3. lium , quiſe in lupum , aut quamuis aliam
beftiam , cùm veller, mala arte immutaret.
Et Ruſciæ dux quidam cùm audiuiſſer in
ditione ſua eſſe hominem , qui ſe in eam,
quam vellet, formam mutaret : accerfitum
8. illum , ac prius catenis conftri& um iuſſit
Torquema. in hac artem fuam properè vt oftenderet:
mez. diat.6. Quod cùm ille dixiſſet le quidem lubenteč
facta
 LIBIR II.

facturụm ,modò in propinquo conclauilice

ret,ſoli paululum eſſe, idque illi effet cócef
i ſum : Eueftigio egreſſus lupi quidem natius
ſpecie,ſed ijfdem ,quibus anteà cathenis im
peditus in magnam omnes , qui aderant,
Lui admirationem traduxit: Sed in ferociſſi
mos duos canes, quos Dux inſidijsad id col
locauerat, incidens miſer diſcerptus dilania
tusque eft: Necquam ad ſuitutelam alioqui
commodiſſima ca lupi forma adiumenti af
ferre potuit.Vt omittam dicere, quæ de ſo
çijs Vlyſis Homerus ; de Alino aureo La
cianus , & Apuleius, poft tam multas Oui.
dij metamorphoſes prolixè ſunt fabulati.
Nam omnino fi quis dehac re rectè ſentire
volet ; etiam fi ſolis naturæ notionibus at
que intelligentijs ducatur,hoccončedat ne
comparatas eſſe rerum omnium
ceffe eft,fic
formasyaç ſpecies poſtquam ſemel ſuntinge
pitz,vt nifi cum fuo interituimmutari non
poſlint: Neq ; vllum omnino elle à priuatio
nead habitum regreſſum ,ac viciſfitudinem .
Quod fi etiam vltra animum volet intendea
I re,atque ad ea erigere, quę Chriſtianum hos
minem fapere decet:iam infidentior nodu
bitabit ftatuere horum, nihil poſſe Demo
1 nem : cùm nec euellendi quidem pili vnius
ex hominis capite poteftatem vllam ex fe ha
it beat . Quæ enim dementia eft credere quic
quam, quod ft creatum , & conditum poffe
eius, qui creauit opusetiá excellentiffimum
pro
 53 DAEMONOL ATREI AE SAO.

pro libidine labefa & are, ac peruertere : auk

in eo corpore, quod ſit ad omnem rationis
ylum inhabile,animum , quifit ratione præ
ditus, vel tantillum poſſe morari , acconcia
ſtere ? Nam certè (ait Cicero) habilem , & apo
tam ingenio humano figuram corporis na
tura dedit. At, inquies, id fic permittit ille
9. qui hominum mala in bonum etiam
A 34
& .cap.. finein conuertit : ſed , cedo , cui yſui? aut
quis id ita eueniſſe in vlļa ſacra legit hiſto
10. ria ? Nam certè Nabuchodonozor 10.ad in
Daniel... fimum animantium ordinem , ob affe &ta
fos honores diuinos , aliquando reda &tuş
eft: nunquam tamen oris , vultusque ha
bitum depoſuit : ſed tantùm eodem cum
illis paſtu , hofpitioque per aliquot annos
yſus cæli iniuria villos , ynguesque contra
xit: qualibus bruta animantia tegere, arma
pegue natura conſueuit. Incredibile igitur,
atque abfurdum eſt quemquam ex homine
lupum , vel aliud aliquod animal verè fieri
poffe.Et tamé aliquid id eſſe oportet, quod
Gcà tam multis obftinatè defenditur: nec
fruftra eſt , quod de eo mortalium adeò
erebri fermones circumferuntur . Et certè
Mágica hæçeliç portenta,ac præftigias ,quæ
habeant ſpeciem ; non etiam veritatem ea .
rum rerum , quas oſtendunt , plerique om
nes, quihoc totú certius expendút, arbitran
tur idquc duobus ferè modis, euenire : vno
vbi Dæmon eorum , qui fic fibi immutati
viden
 LIBER II. 233
videntur , quitarlap immiſſis perturbatio
pibus labefa &tauit : Tuncenim fit ,vtnon li. !ib.14. cap
cutiipſarum eſt natura , ſed prout illorum
afficitur, ac mouetur ſenſus, ſeſe oltendant,
Quod & Pyrrhonios Academicoſque iam
olim obferuaffe refert Gellius 11. & Medicis
in confeſſo eſt , fæpè eorum quiæſtu febriģ:
vehementiore iactantur fic ſenſum depra
uari , vtalieniſſimasformas , acſimulachra
proveris firmiſlimè concipiant, ac ample
& antur. Cuius argumenti illud eſſe poteſt,
quod narrant deeo , qui ſe in fi& ilem vrceú
conuerſum adeò obftinatè credebat, vt acce
dentes propius à ſe obnixèprohiberet,veri
tus ſcilicet ne fe illidendo comminuerent :
Hçcõ; erat ilļiaflidua apud domeſticos que
rimonia , quod ,vt decebat,in edito aliquo lo
co,ac minus iniuriæ obnoxio ab illis non fta
tueretur:fed potius negligenter in obſcuro
cubili collocaretur. Fuit & alius, quiſonan
tes frænos , atque alia ferramenta in aluoſe
habere crederet : nec prius ex eiusanimotá
ridicula euelli potuit opinio , quàm folers
Medicus aluum exoneranti in cella frænos
fuppoſuiſſet , quosà ſe poſtea egeſtos puta.
ret.Adeò fecunda eſt abſurdarum , atq ; in
ſolentium rerum imaginatio , fi quando in
vitium labitur . Quam etiam ob cauſam Pla. 12 .
to 12.Simulachrorum magiftram ; Ariftote- ta sophife
les 13.thefaurum formarum : alius quidam in li.de fom .
philoſophus portentorum officina appella: nokvigilia,
PS rc non

1
 134 DAIMONOLATRIAE SAO.
renon dubitauerunt. Altero autem modo
vanas eiufmodi ſpecies extrinſecus adhibr
riappoſitione,autadumbratione rerú,quæ
talem præ ſe ferant imaginem ,quale Demo
tunc ex vſu efle exiltimat. Hicq; error foris
graſſatur externos ſenſus obiecu mentitarű
formarum ludificans.Sic Hometus, ac Ver
gilius fi quem vel pugnæ in vltima difficul
gi
tate ſubdu &tum ,vel in eam ad laborantium
opem atque auxilium indu &um deſcribút;
ita oris, vultuſque toto habitu à Dijs , penes
quos ea erat cura, tranſformatum memine
runt ,vt ab illis etiam , quibuscum quotidia
na eratconſuetudo acfamiliaritas, non ag .
nofcerentur. A quo nó eft alienú quod Vin.
centius 14.narrat de quadam muliere,quam
Tudæi oratu (quòd eius voluptatimin'vel
let obfequi )malefica in equam adeò appo.
fitè conuerterat,vt non modò popularibus
omnibus ; ſed & ipfimarito talis eſſe crede
retur : folumg; D. Macharium , quòd vir el
fet fan & imonia rariore præditus, non fuiſſe
præftigijs illius captum : ſed cam perpetuò
pro muliere,vtireipfa erat,agnouiſſe.Hüc&
non malè referri poſſe crediderim eiuratio
nis effi & x ,atquc ementitæ , quod ſequitur,
exemplum . Vxoremadmodum adoleſcen
tem duxerat vir ſenex ianuæ Caftri Baſſum
petrani tú fortè attributus cuftos; alteriuſ “;
qui cum ante nuptias ſtupri cófuetudinem
habuerat, etiamnum vxorem attre & tabat :
Dolens
 LIBER I 1. 233
Dolens igitur illa macham ſibiinduci, ned
xtatis flore , nec formæ liberalitate vlla ex
parte cóferendá: vicinæ mulieri,vt fit ,& gri
tudinem fuá aperit , confiliumýi ſi quod ha
bet ſibi ſuper ea re dari poſtulat:Iubet vici
çina (Lahire nomen ei fuit )eam bono eſſe a
nimo : habere enim ſe in promptu , quod ei
malo adhibeat remedium ,herbulamque ex
horto lectam illi porrigit ,ex qua fius mari.
to códiat,illico miffum fa & urusſit peregri
num illum amorem. Condit in proximam
cenam ,atque apponit.
medicatisfrugibus off am .
Eum ex illo primùm capitis grauedo :dein
de fomnus ar&ior comple & itur, que poftri
diè tandem ſolutụs ademptam Gibi virilita .
tem omnem , non fine pudore, reperit.Nar
rat tamen vxori infortunium , quod alioqui
diutius illam celare non poterat:Quæ ſe ſua
imprudentia ,ac leuitate deceptam videns:
quòd ,dum partem alteri inuidet, toto ipfa
excidiſſet : rem omnem marito vtiincæpta
perfe & aq; fuerat aperit: erratiſ; veniampe
tit,huiusin eum amoré , quo illum ſummo
profequebátur, cauſam reijciés: Ignoſcit fa
cilè maritus, qui ſciret ſead id malú per laf.
ciuiam ,ac libidinem occafioné primùm ob
tuliſſe: locique Dynaſtę ( huic Franciſco
Baſſumpetra noméfuit,eius patri, cuius ſiç
celebre nomen eſt inter eos, qui partes Ca
tholicas in hodiernis Francorum tumulti
bus
 B?6 DAEMONOL ATREIAT SAO,
busſunt ſecuri) ordine omnia exponit. Is
gtur ſui officij eſſe ducens,& hominiquem
in famulatu habebat fartam , tecamg; vale
tudinem curare,& fcelus adeò indignum die
gnis in muliere venefica penis animaduer
tere : accerfitam , ac minis territam eò ade
git,vequibus fic per ſortilegium , fraudaſſe
videbatur hominé , ea illicò ci reſtituturam
ſe reciperet : Quod & fecit alia quadam her
ba,quam deguſtaret,illi præbita :Sicque ipfa
ſuo indicio comperta , ac deprehenfa flamis
non multò poſt meritum luit ſupplicium .
Vnde liquidò conftat nihil quicquam veri
ibiioeſſe: fed ybique falli,ac decipiinſpicié.
rium oculos : Narn qui magis ea pars à corpo
reexa& a redintegrari poſlit, quàm caput, a
Itaque eius membra ſemel abſciſa,atque am .
putata. Verùm eft præterea aliud quod vr .
get vehementius, atq; in quo fidei huiusar.
gumenti magis laborare videtur : fcilicet
non tantùm hęcin externe faciei,corporiſ.
que adumbraiione pofita effe ; fed & interio.
res motus, atque affectiones habere , quales
ei animanticuius fpecie illuditur natura in
didit ,atque ingenerauit; vti ſunt in curren:
do velocitas : in ſuperando robur ac firmi.
tas : in dilaniando teritas: in vocando auidi .
tas ;: in penetrando facilitas : in currendo le
uitas , atque id genus alia quæ vulgo præter
hominum coniuetas vires ijsiniunt , qui ſig
è ftatu fuo in beluinum demigrant.Ea enim
Sata
 LIBER ii.

Satanam illis rc ipfa præſtare quotidiana exeo

perientia deprehenditur.Siquidem validiſ
fimas quaſq ; pecudes in agris facilè profter
nunt,diſcerptarumý; carnibus,etiam crudis
veſcuntur,fi in eos fitimpetus, curlum tam
citatis palfibus fugiendo explicat, quàm lu
pus, aut perniciſſima alia fera facere poffet:
3 in aliorum ædes ctiam occluſas de nocte,vci
feles, illabuntur , & omnino animantium ,
quorum ſpeciem figuramgalſimulant,mo.
ses naturamớiproximè imitantur. Quæ eta
iam non eft quod quis putet eſſe captioncs,
& præftigias , quibus vt fuprà, ſenfusnoftri
ludificentur ; cùm corum omnium poft ip
Sam actionem reſtent veftigia , atque docua
menta : vidclicet ipfa grallantium in fado
deprehenfio,fuga,alfecutio ,vulnératio,pau
periei quàm fecerüt, velpotius damnorum
quæ dederunt manifefta iniuria :ijſqucom
nibus confentanea , ac fæpè voluntaria fa & i
confeffio : vt verius fit dicere hæc quidem i .
ta vti apparentreipfa eueniſſe : ſed adminis
ftro Dæmone, qui tales præter naturam co
Batus ea,quam maximam habet,Facultate,ac
potentia (kuic enim , vt inquit lobis huma Cap.fo
nx omnes ſunt impares ) adiuuat ; vti in E
nergumenø illo feciffe credendum eft, qui
Validiflimas, quibuscóftringebatur, catc
nas,accompedes nullo negotio difcerpit,ac
commiouit 16.Nam id humanis viribus non
Luok IC
potuifle effici notius eft , quàm vt pluribus
oftendi
 aj $ DAEMONOL ATRBIAS SAG .
oftendi debeat.Vtomittam narrare, quęde*
Quærcetenlibus monialibus hiftoriæ quæ
Chrikia . dam memorant 19. illas fcilicet Dæmonum
Aus Mar.
( zus Chro ope atque auxilio ad proceriſfimas quaſque
aico mun . arbores inſtar felium perniciter adrepiſle :
dilib . 20 ,
ex earum extremis ramis mirabiliter pepen
diſſe:voces quarumcumq;animantium feli
cillimè expreſifſe , ac multa alia in quibus
ſtupormaximusineſſet facilè effeciffe. Sici.
gitur facultates, vires atque adiones earum
animātium ,quarum pręfe ferunt imagines,
imitari fatebimur:vtparum ab ipfa veritate
abeſſe videantur , reipfa autem tales effici,
quales apparent:non erit ei promptum cre
dere qui hominis dignitatem , excellétiam
que penitus volet intuer), vt fcilicet ad Dei
imaginem creatus fuerit ,vt in eo totius opi
ficijmúdanitypus mirificè eluceat 18. quam
fat.3.&c etiam ob caufam prxpóxoojov illum apellauê
Hebræok 2.
re,vt paulominusab Angelis eum Deus mi..
nuerit, omnia illiſubmittens ac ſubijciens:
vt baptiſmo abluerit, atque expiauerit : Vë
cius corpus à mortuis ad æternitatem im
mutabilem olim fit ſuſcitandum . Nam quis
hæc tot, tantáque beneficia ficludibrio ha
bere fuftinebit, vt ea in abiectæ animátis vif.
ceribus, mcdultis, actergoreceu ſepulchro
aliquo vnquá codi poſſe exiſtimet ? Et certè
hæc falua religione vix credi poſſe puto , cứ
que
CARO. Epift. & Aquileienli Concilio 19. impietatis dam
Sopir Dati reperiantur, qui in aliá formam , quàm
quæ
 LIBER 11.

quça Deo rerum omnium parente primùm

1
eſtindita, quicquam immutari poſſe affir.
mant. D.quoque Auguſtinus 20. eosgraui
ter ac ſeuerè reprehendit, qui credunt Dæ. lib. 18.dece
monum arte , vel poteftate hominis corpus uit.Deik
lib.z.de Tii.
in beſtialia lineamenta poſſe cóuerti: ſiqui ait.
dem foli Deo, non etiam transgreflorib.An
gelis ad nutum ſeruire hanc rerum vifibiliú
materiam. Er ea etiâ pleriſq;omnibus Eth 1
nicis ſemper alienior viſa eſt fententia : In
ter quos fuiſſe & Plinium 21.rerum alioqui lib.8.cap.28
)
creditu difficillimarum narratorem confi
dentiſſimum magis mirum . Nam eius in hi
ſtoria naturali expreſſa illa de re hçceſtora.
tio :Homines in lupos verti,rurſumque fibi
reſtitui : falſum exiſtimare debemus , aut
credere omnia , quç fabulofa fæculis compe
rimus. Et OlausMagnus22. dú eius lycan . 22.
thropia patrocinium cótentiofiùs etiam ar , lib.hift.de
ripit, acad id exempla vndique conquirit , fentibus
hæc duo imprudens inter alia commemo- 18.cap.com
rat, quæ ipſiusſententiam potiùs conuellút,
ac labefa &tant : Cellaria ceruifiarum irr
grediuntur ( inquit de lycanthropis lo
quens , eiusenim verba nihil immutauero )
acillicąliquot ceruiſiz , ncmedonis tonnas
epotant ,ipſaque vaſa vacuain medio cellarij
vnum fuper aliud eleuando collocant. Eu
paulo pòſt Intra Lithuaniam , Samogetam ,
& Curoniam eſt paries quidam ex quodam
caſtello diruto reliquus: Ad hoccerto an
pitem
 Sto DAEMONOLATRÉIAE SAG.
ni tempore aliquot millia eorú conucniút;
ac vniuſcuiuſq; agilitatem faltando explo
j
rant,qui hunc parietem tranfilire nequiue
rint , vti pinguioribus fortè euenit,flagellis
ab eorum Præfe &tis cædútur. Nam quid hîc
reperias ,quod nó fit hominum magis,quàm
luporum ; In cellas deſcendere : zythum è
ſerijs expromere ,ac bibere: vacuas ferias ſe
rijs ordinatim ſuper imponere:ad millevnd
coire, acconuenire :de agilitate obnixè in
ter ſe contendere,poëna eciam in tardos gra
ui propoſita : nec deponere obæſitatém , fi
quæ antequam in lupům verterentur fuerit
contracta Quæ omnia perinde ſunt, quafi
quiscommeſſantium ,colludentium ,accon
certantium hominum turbam aliquam no
bis narret; ignoto tamen ,atq;ementito cor
poris habitu.Quæ fraus (vti iam di& um eſt)
facilè oculis incantione , ac præſtigijs fieri
poteſt; ſalua nihilominus , atque incolumi
rei veritate :
$ ATANAM IN VENEFICORVM SO
cietatem fæpèfuos aſciſcere,ad eaque multa adhi,
berenon ex ſequidemvirulenta, ac venenata,ſed
tamen viroſa, acputida : Curg id ita faciat.
CẢ P. VI.
Bulacij nga
fe April. Arumeft, & à nemirie quod ſcia'm ad.
* 86 .
R huc obſeruatum veneficij, quod ſe
Prerranillo quitur,exemplu m . Fuxan Eugel, 1. & Catha
Cal.
as6 . rina Haffner 2. aiunt hocnegotij ſzpè fibi à
Demo
 LIBER II.
Dæmone datum fuiſſe : cùm graffaturæ ve
neno ſe in alienas ædesintromittebát, video
fignatos ad cædem homines collo , vel inte
ftinis ( licenim loquuntur) quantú poſſent ,
comprehenderét ,ac cohiberent. Tumeum
pręſto affuiſſe, putidamg; carúculam è mor
ticina aliqua pecudein os illis altè ingeſliſſe:
quod non aliteracpræfentiſfimum aliquod
venenum illos ſtatim necaret , atque extin
gueret.Queres nos admonet ſuam Satanam
nequitiam femper integumentis aliquibus
in noftram perniciem inuoluere.Quis enim
neſcit nihil noſtrę opis eum ,fi quid molitur
indigere ? Rurſus , quis vnquã audiuit mor
ticinæ pecudis fruftulo tantum virus inefle ; 1
vt necis caufam fic neceſſariam , ineuitabi
lég; habcatžaliud certè eft quod agit : nempe
vt fuos in eius rei Aagitij ſocietatem trahat,
dum adiutores operis facit. Ac quoniam in.
tercedere aliquid oporte quod oculos ip
jos eius tefteshabeat , vſurpat is , quodfpur
cæ , impuræque ſuæ naturæ maximè con:
ueniat, cadauerum ſcilicet putidas eiuſmo
di reliquias: vt alibi fufiùs di & umeft.
.
VARIORVM QVAE SORTILEGI OC
culiè mortalibus inferreſolētmalorī exépla , quib;
formidabiles corā deteguntur artes, atg, infidia,
CAP . VII .

A los genios hominibusnó modò ex

M eſe infeſtos eſſe , ſed & ſedulòagere
füOS ,
 241 DAEMONOʻLATREI AE SAD ,
fuos,vthabeant ad illoruri cædes ac damna
quàm paratiſſimos,inſtructiſfimoſque,alibi
iarn demoſtratum eſt. Verùm quoniam vel
deprehenfionis metus : vel rei difficultas ac
magnitudo: veldenique conlilijinopia,ca
rumque artium ignoratio , quæ valent ad
occuftatam perniciem ſæpè negotium im
pediunt ,aut remorantur,pręſto illis ſemper
adſunt, non ceffantes commonere, inftarcs
materiam ſuggerere, ac fi opuseft, fe cædis ,
1. ſcelerumque locios, miniſtros , ac fatellites
Lanfracu , offerre ac prebere . Ianæ Vldericas 1.animú
riæ.7.1d. Ma
jas. 1588. non leuiter tetigerat ,quod Ioannes Canar
dus mercedem , quam ob præbiram in pe ..
coris publici cuftodia operam fibi dari pon
ffulabat, paulo ferociùs denegaflet: facien
dum igitur aliquid erat quod ei viciffim do
leret,nehoc fic inultum abirer : nam leuiffi
mas etiam oftenfae condonare fagis fumma
crux eſt : tantumque is labor , ac difficultas
erat qua ratione iniuriæ fufpicionem à ſere's
moueret , li quæ ob eam rem ad Canardum
fortè perueniret. Nam iam totum munici
pium rumor oppleuerat,eum Vldericaiur.
gandum non efle qui velletſe,ſuáque fana ac
faluahabere . Reccpitigitur Dæmonid ex
via aggredi, quæ fufpicionis nihil, quod in
eam transferri poſſet, Haberet : acproperè
Canardi ædes tum quidem occlufasper fe
neftram ingreditur,ibique eius puellum in
cunis dormientem adeò commodè ſuffe
Gat ,vt
 IBIŘ it. 443
Eat, vt catharro extinâus credi poffet. Sed
miſeros parentes non fugit eius infortunij
Caúla : Nam in Vldericam aliquando poft
Tortilegij ream auditi teſtes id eius flagitium
eſſe magna fiducia dixerunt: Quod tantum
abeſt,vtdeprecarivoluerit ; aut inficiari; vé
magis ipſa confirmauerit fingula quæ in co
facin ore intercefliſſent. diligenter etiam,
ac ftudiosè denarrando . Barbelina Rayel 2 . Bláiduil
ta
cum Dzione fuo rationem aliquando in- ad aquas
ijt , quediadmodum Claudio Mammæo, à Id 11.19eja
quo tamen nulla anteà lacélſira fuerat iniú
ria , damnnm aliquod inferret : mam illis fizə
pè pro eoderk eft, meritos atque immeritos
lędere (vt alibinobis di&um eft ex Sebaſtia
næ Picardxamplioribus verbis) placuit cô
Glium de exequendo nocu negotio , ne ſi
interdiu id fieret, facilius in facinore depre
Henderentur. Accedunt igitur ad eiusvnd
scum vxore decumbentis , ac dormientis le:
- & um : Iuxta erat infanis faſcijs conuolutus :
Hunc cunis detra &tum parabant in proxi.
mum fluentem mergere : fed experre &ta
e mater nouo infatitis vagitu manibus , vt fit
s in tenebris , primùm cunas coepit tra
&are, tentatura li fortè is introrsùs fe demi
Giffet, lašatis falcijs, aut ijs contrà agitations
e le aſtrinxiflet, vtiilli antè non femel euenes
rat . Sed cunas nacta vacuas , potius nihil hao
buit, quam vt cubito ſurgeret ac veſtigaret
ficubi illum reperiret. Quare præpedits;
ab ini,
 344 DAEMONOL ATREIA SAG.

acintercluſa bona illa mulier hoc folú otij

habuit,priufquam per caminum cum Dæ
mone fuo auolaret, vt infantem in lecti ſpó.
dam abderet ne illum præpropera ac feſti
nans mater tá citò ac volebat,reperiret : hoc
etiam negotij diſcedensfa & ura, quádo cam
peiùs mul&tatam relinquere non poterat.Id
Gibi ita eueniſſe prodiderunt Mammæus il.
le,atqueeius vxor,cùm contra Alexiam Bel
horiam (inquantum eius fa &ti fufpicionem ,
licet iniuria,transferebant)teſtesaudiretur,
Nam non multo poſt Barbelina illa ob ſore
tilegijex vehementiffimis indicijs ſuſpicio
nem comprehenfa fa & um id eſc ſuus.non
illius Belhoriæ agnouit . Huius funt & quæ
fequuntur facinora in Ioannem Ludoui
cum ,quémultis, vt aiebat, de caufis oderat.
į Huic primùm traijcienti riuum quendam ,
acad molendinú properantiadnitente De
mone tritici faccum vehiculo excuffit etiam
grandem :tum eius equis ſuperiniecit puluc
ris à Magiſtello fuo medicati nonnihil : quo
1
fa & um eft , vt ex illis duo è veftigio more
rentur : reliqui morbo conflictati lango.
rem in multos dies traherent. Deinde , ac
non multo poft felem mentita , atque hoc
habitu eius domum no & u ingreſa, eodem
puluere bimum adhuc paerű lethaliter in .
fecit: Tandem & medicatum pirum in via ,
quam is Gerbeuillæum cótendens initurus
crat, depoſuit, quaſi id è viatoris pera fortè
excidir
 LIBER 11. 1
excidiffet, quo is imprudenter ſublato , ac
guſtato ftatim graui morbo correptus vix
præ doloredomú pedes ſe referre fuftinuit:
hæcq; fingula Dæmoné, vti euenerunt , no
folùm prædixifle; ſed etiam illud deponen
do in viam piro confiliú eius propriú fuiſſe.
Catharina Ruffaz agnouit,ſolitam ſe de no, 3
de per caminum inades alienas inferre , vt Yille ad
detra & os cunis infantes pronos in culci Mofellana
tram ſterneret , ac ficextingueret : reli &ta e 1587 .
tiam occafione, qua eius infortunij cauſam
maritus in vxorem cum offenſione perpe
tua reijcerer. Nam hocadeò Dæmon ſedu
1 lò agit,vt fint rixæ frequentes intcr eos, qui
fe aliqua amicitiæ , coniun & ioniſque neceſ
Gitudine attingunt.Catharinæ Metenfis 4 i Durz prid
nimicitias , atque odium concitauerat in fe Non.sepe
1587 .
9 ' Lolla Gelæa : Hanc ob id illa impendio vl
ciſcicupiebat; ſed qua rationeid faciens no
1 xæ fufpicionem effugeret,nó videbat, quòd
ſuas inſidias ſciret ab ea diligenter obſerua
) ri . Reperit igitur viam Dæmon , qua id tutò
exequeretur, ac monuit , vt poftridiè cùm à
fornacibus Salinæ , quæ Duſæ omnium ,quas
habet Lotharingia , celeberrima eft, vnà can
dentes carbones fitellis fuis pro more do
mum referrent; præftò adefet, cùm Lolla
ſua ceu turbine deijceretur,acin eis os pro
perè balitum ſuú effaret: fic enim futurum
vt partum ſuum ante tempus atq; in maxi
mis doloribus eijceret Quod vti verbis prę
a 3 ceperat,
 746 DAEMONOLATREIAL SAG,

ceperat,ita reipſa eft cófequutum.Namq; ad

ſignú deturbatæ ſitellæ à Dæmone perflata
Lolla impuroCatharinę ſpiritu cueſtigio in
vehemétiffimos partus dolores incidit: vix
que domum maturè fatis peruenire potuit:
Bendzij Iana Gran fanctua s. fera iam noctenens ad
napf lui, lucernam ſola animo voluebat, quemadmo
dúde Barbara Grațioſa , à qua paſſa eratin
iuriam , pænas expeteret. Præſto affuit Dæ ,
mon felis ſpecie conſpicụus, authorą fuit,
vt limacis teftam in puluerem comminue
ret,eoqueillius veftem conſpergeret. Am,
plexata hocconſiliù obſeruauit ficubicom
modè id explicare poſſet.Nec longiùs illam
remorata eſtoccaſio:Nam repertam Barba
ram obſcuro ſtabulo in pecudum prælepia
paleas comportantem ynà cum pecudibus,
quæ ibierant, illo puluere ſuffudit: fuitque
is protinus omnibus ad ynum lethalis , Eo
poltea minus noxiè vfa eft in pleđenda filia
Antonij Giboſi :nam cùm itidem illo eam
abundè afperfiflet, membra eius leuitátùm
morbo debilitauit:ac ctím aliquot poft dies
fanandi animo illam eodem reſperfiffet, à
morbo recreauit. In quo obiter hoc aduer
tendum venit pharmacis, quibus fic vtútur,
non eſſe inſitam aliquam vim certam vel ne
candi, vel ſapandi:neque enim eadem res ad
tam repugnantia fimul efficax eſſe poteft:
ſed ea omnia Dæmonépro ſua poteftate la
tenteſmoliri,atquçefficere :fatiſq; illi effe,
Glas
 LIRERII,

Sfagæ operi manus tantùm admoueát, quo

ſe noxæ , maleficijque conſcias reddant ac
participes.Huc & referri poterit,quod fcri
bit Plinius 6. fontem effe in Dodona . cuiſi Lib.2.c.ro
quis ardentes facesimmergat, extinguat , ſi
extin & asadmoueat,accédat. Nam hæc pro
digia eius Dæmonis, qui ibi edebat oracula,
fuifle neminidubium effe debet :neq ; in ijs
fibi natura quicquam vnquam vendicauit:
Rurſus & illud Plutarchis.de Cieeronever in dialogo,
24
nefica, quæ eadem virga mentem adimebat, sa bruta
animalia
& reddebat : homines in pecudes immuta ratione ve
bat, iterumque fibi reftituebat . Refert & tancur.
Petrus de Abano 8.viſum à fe præſtigiato 8,
Different.
rem , quitaurum ciin aurem concepta quæ . 756 .
dam verba immurmurando, ceu mortuum
$ humi profterneret: illum “;repetitis ijſdem
verbisſuſcitaret, atq; in pedes erigeret. Sed
0 pergamus cætera huius argumenti narrare
exempla . Alexiæ Belhoriæ 9. frequentes c.
rant rixæ cum marito, vt aſſolet, vbiquoti- ad aquas 17.
diana eftdomiinopia,atque egeſtas: réſque cal febe
in tantum odium peruenerat , vt iam non 1587.
voluntate , fed difficultate vlcifcendi tan
ľ tùm teneretur. Hoc ad fe Dęmon recipit fa
D) cere, fi fe dignum iudicaret, quem de care
obſecraret. Adhibentur preces,quam dimil
fis verbis voluit, prouinciam ſuſcipit, fortè
co die, quidies erat pridie Natalium Serua
toris , miſer maritus in vicinam vrbem erat
profc & us, ibi vt compararet , quæ vſui el
ſe for
4
 248 DAEMONOLATREIAE13 S'AO .
i fe folent familiæ genialibus illis diebus : ac
fera iam nocte domum redibat. Huncini
ţinere violenter correptum , ac verberibus
acceptú Demon feminecem deiecit in cryp :
tam Donalibariæ (id nomen illiloco eſt) ac
ad bonam eius vxorem auolans , ei quæ à ſe
geſta erant,nunciauit. Quibus auditis, in
viam fedat confeftim , tum vt officiofam fe
hoc de eius reditu ſtudio , ac cura demon
ftraret,tum maximè,vtipfa oculis fuis video
ret, quam adeò pridem animo fuo concupi
uerat, illius miferiam.accalamitate.Actan
dem iacentem , & lamentabiliter infortuniú
fuum conquerentem na &ta, Hem mi vir (in
quit)conabar tibiobuiam ,quæ te ſcirem ru
ri adeò multa no &te; ſed quid hoc fibi vult,
quod te fichumi proftratum ac dolentévi
deo ?Edocta igitur quod iam ipla ſciebat il
lum ſubleuauit,ac quod potuit humeroad
miniculata domú reduxit,vbi ex plagarú in .
tolerabili dolore illa ipſa no & e interijt. Po
ftridiè inclamata vicinia eius cadauer , vt e
ratcæcis ac liuentibus i&tibus faucium ,nudu
exponit : narratque,vtipridiè ficariorú ma
nibus elapſus eo habitu domum ſe anhelans
retuliſſet. Quod apud omnes facilè fidéobe
tinuit . Nam neque ea ætate erat, ac forma,vc
mechos iatroduxiſſe putaretur. Iacobeca
Sexaij Trás Equina 1o .cùm parum libigratos quoſdam
Cyluas
Olo 6. id. videret tranfuerfo faltu iterfuum babentes,
.1585.
ac aliqua ratione vellet illis efle nocitum ,
quod
 LIBIR I I.

quod in ore promptum habuit , id eft illico

imprecata : ſcilicet vt in eos viarum errores
inciderent , vnde ſe explicare non poſſent.
Quod & vti expetiuerat, ita accidit . Nam de
via degrelli tam longum deerrauerant , ' vt
domum tandem reuerſ vix præ laffitudine
ſe ſuſtinerent. En, vt hominum vita Dæmo .
num infidijs, contumelijſque eſt obnoxia !
Quæ res eos aſſiduè admonere debet, quàm
intenta in Deum mente ſemper effe debeat,
vt is præſidio ſuo cos ſepiat , angelis ſuis eo
rum mandet cuſtodiam :de laqueo venan
tium eos feruet ,liberet ,eripiat 11 . 11.
Pfalm.ga
SPARSAS ASAGIS HVMI HERBAS,
puluerem , feftucas, alias , id genus quiſquilias

1 ſupergredientibus neris , vel morbi certißiniam

caufam ,prout illis nocendi confilium fuit , ac doo
luntas,afferre:cæteros omnes ,quibus plicere de
creuerunt,faluos incolumesg,euadere. In quo mie
rè elucent Diaboli in affligendis,perdendiſqúe bo
minibus artes,ac machine .
CA PVT VIII.

Vprademóftratum eſt ex ſagarum veça

bis
SerieAnon obſcuris morbum , ſanationum .
ve cauſas ex eadem ſæpè re eas petere , ac
muruari.Rurſusaſpectum ab ijs aliorumve
ftibus puluerem mortiferum nónunquàm
eſſe, cùm cum ipfæ citranoxam vllam attre
&tent. Denique qui inde ſequitur morbus
nulla alia arte ferè eſſe medicabilem , quàm
♡ 5 qua
 DAEMONOLATRETA sig .

quæ ab illis volentibus proficiſcitur : eam :

que plerumque vnius , atque alterius verbi
prolatione; vel manus folo conta & u ; fæpè
criam earum rerum adhibitione , quarum
vſus vulgo aduerfus morbum nullum eft
efficax , conftare, ac contineri'. Quæ om
nia fatis indicant rebus , quas ſic ad nibent,
nec iuuandi , nec nocendi facultatem fua
natura ineſſe : ſed quicquid id eft, quod fic
prodigiosè efficiunt, hoc totum fibi Dæmo
nes vi aliqua,cuius ignoretur cauſa, & ratio,
afferere,ac efficere . Siquidem exempla ea.
rum rerum cótinent,quæ nulla naturæ pro
babili cauſa nitútur , fed potius ab eo ,quem
ipſa in agendo , patiendo que tenere folet,
modo ,atque ordineſuntalieniffima: Quod
& ex ſequenribus teſtatum ,manifeſtumque
Laxacuria magis fier, Odilla Boncuriana 1. recitauit
15. Cal.lanu, moris eſſe ſortilegis , qui in facinore depre
3586.
henditiment,venenatum puluerem ibi dif
In agrasti, ſeminare, qua viam fa & urosputant , quibus
wenliNon. calamitatis aliquid ftruunt, aç moliūtur.Cui
Noucisses
3. conuenit illudRoſe Gerardinç z. quçſe Ste.
Lehesi ‫و ز‬. phanum Obertum popularem fuum
in mor
Cal. A pril. bum lethalem conieciile fafla eft , cùm eius
1588 .
limen tali puluereantelucanis horis cóſper
Spinali fri. fiffet. lacobus quoque Agathius 3. eam tol
Non.Maij
1588. lenda vxorisHilarija Banno longè comme
S. diffimam viam fe à Dæmone edoctum fuit
Veunduſij
cao 588 . ſe memorauit. Iſabella Bardza 4. & Martha
Mergelatias, aunquam ſc fruſtra cam cótra
quem
 L I B E R I 1.
quemquam tentaſſe, præfertim fi hoc à Dzea
mone ſuo iuflæ effent facere. Franciſca Peris
na 6.pira aliquot, quæ ex arbore vicini ( Ri Baijs aNa4
lug.1$$8 .
beriang ei nomen erat) deciderant ;tranſiens
ſuſtulerat, ob qd ei éraulopuópu draòs, durius
vapulauerat. Id ergo illa dolens, ac aliqua
rationevlciſci cupiens non longè abijt, quin
Dæmon explendi deſiderij óccalionem ali
quam aperiret. Eaverò fuit iter, quo Ribe
rianus lummo mane ad operas ſuas conten
dere folebat , herbula , quam tum illi tra
didit vt infterneret: Quod cú feciſſet,acille
infidiarum ignarus locum eum efſer ſuper
greſſus, illico in eum morbum incidit , qui
vitam illi non multo poft cruciabiliter ab
rumperet.Benedi& us Drigæus 7.id confilij 7.
Gibia Dæmone datum fuiſſe ait: eius vel ve Hatacuria
ftem ,vel ianuá veneno inficere, cui mortem 18 , Cal.laan
1986.
vellet afferre . Barbelina Rayel 8. fe contra 8.
Franciſcum Tibicinem , ( cuius viciniæ non Blaisuilla
S pridem commigrauerat!) id adhibuiſſe . ac iau.iss7.
cùm pofticum , perquod pecus adaquabat,
puluere virulento contaminauiſſet, poſtri
1 die ex eius equabus tres eſſe ad præfepe re
pertas exanimes ,atq; ſupinas. Claudius Mo
relius 9. cũ pro foribus Vvolfangi Hadon
uillæi affinis fui id feciſſet , ac eo loci fortei Serrę 3. Non
Decc. i586.
ter haberet: eius filia ,cófeftim cótra&o mor
bo ex eo nó multò pòſt miſerè interijt. Illac
etiã equusiter habés crus fregit.Idem fimi
-1 li faſcino mul& auit Nicolaum Auguftinum
Serra
 DAEMONOL ATREIA E SAG.
Serra Caſtellanum ; cum quo erant illi inim
citiæ : Accùm eius vicem aliquot poft dies
I miſereſceret , quem tam diuturno ac graui
morboconflictatum videret, non potuit ta
1 men opem vllam afferre , aut à inerbo vel
tantillum recreare , vetante ac prohibente
id Dæmone, cùm quo de ea re ſæpiùstamen
expoftulauerat. CatharinaMetenfis ro acers
Dora Prid , bè ferenspiſtoris cuiuſdam repulſam , à quo,
Nola sepe mutuum panem rogauerat , & vt hanc re
penderet gratiam , Demonis ſui implorat au
xilium . Aftatis momento pro ſuo more di 1
1
ligens,atque officiofus ad quamcunque.vin . 1
dicta occaſionem :atque ea gratia illi herbas
ſuggerit conuolutas papyro , monens eolo
ci illas vt diſpergeret ,vbi frequétior is eiuſ
que eſſet familia : Nec mora acceptas effun
dit in porticum, per quam neceſſarius in vi
cum erat egreſſus: Cui dum inſiſtit piſtor,
poſtque cum vxor, & liberi, omnes eodem
morbo correptiņó priusconualefcunt, quá
faga ducta miſericordia à Dæmone impe
traffet,ex ea valetudine vt emergerent. Atq;
inid herbas denuò accepit, quas clá eorú ſub
milie cubili ficuti facere edocte fuerat: fico;
morbo valetudine ad priſtina
Haracurią confirmata à
Non. Febr. fanitatem oés redijffe. Catharina Latomia 11 .
3587 accepram etiam à Dæmone herbam tranf
uerfo limini ædium loannis Antonij ſubdi
derat;op vt eius vxor eft fupergreſla prorſus
ei lac in mammis exaruit : ex qua penuria,
poſt
 LIB ER I I... 25
poftmodum infans , quem tum fortè lactae
bat, interijt : quod vnum maximè in vocis.
j habebat. Nam vt ſortilegis inter animantia
hominum ſemper eft precipua cædes: ita in..
1 ter homines infantium ,ac eorum , quos æta
cis innocentia , atque integritas magis com
) mendat longèeft gratiſſima:vti recenſuit a:
liquando lacoba Cauallia 12. Drigeus etiam Sexxij.s
Octo .Isa 14
ille, & Odilla , quorum modò meminiiùm
in eius pagi, vbi domicilium habebant col
latione , indiâioneque ab exactoribus præ .
ter modum ( quantuni iph ſuas facultates re
putabant) eflent cenfiti:atque eam iniuriana
$ inſigni aliquo damno coercere, ac vindicare
cuperent : non defuit qui pro ca offenſione
gratum , conuenien que confilium afferret,
Dæmon. Tale autem id fuit, vtibi quam la
tiflimè venenum ſpargerent; vbi eius pagi
pecus frequentiùs pabulari ſolebat. Quod,
1 vi magis eſſet illis in próptu, indicauit poſſe
í conficiex primis quibufque, qui ſe offerrét,
. vermiculis,vbi eſent fatis ad diſpergendum
áttriti, & comminuti. Hoc igitur cùm feciſ
? fent,intra dies paucos periêre in eo pago pe
cudes centum , & quinquaginta ( vt Drigæus
recitauit )vel centum , & fexaginta ( vt Odil
la :) diuerſi enim interrogati cætera præter
quam in numero conuenerunt.Idieriam res
. ipſa comprobauit :nam totidem ferè illo té
j pore ſunt ab eius loci incolis deſideratę.Ec
i ce vt fparfa herbs, pulụis, vermiculi,alięque
id gea
 DAİMÔN OBAT REIAE SA &
id genus quiſquiliæ non morbum tantùm
faciunt, autnecem afferunt, quod alioqui
per contagionem factum defendi poffet, vti
in rerum peftiferarum aſpiratione, aut con
ta&u euenire ſolet: fed & membra frangunt,
1
ac debilitant ; lac minuunt ,deducunt,ac per
imunt.Ea igiturniſiarcano aliquo Demonis
miniſterio præftari non poſſe manifeſtum
eft. Et id adeò confirmat , quòd ei tantùm
noxia ſunt,cui perdendozaut lædendo ſunt
deſtinata :Cæterienim omnes tutò , ac citra
noxam fupergredi, & calcare ſolent. Quod
13. & alexiæ Drigeæ 13. quod ſequitur fa & uni
Hatacuriz iam indubitatum reddit . Ea filicis mani.
Hid .Nou .
$ 586 . pulum & Dæmone ſuo acceperat per cami
viam fpargendum , quam Claudij cuiuf
dam paſtoris filia , qui cum illi fimultas
interceſſerat, frequentiùsinibat : eo cooſi
lio, vt illam confeſtim perderet . Id tamen
vnum verebatur,ne illud infortunium alios
ctiam,quieam viam ingrederentur, quibuſ
que nihil nocitum effe vellet , læderet.
Iuſfit igitur Dæmon de hoc vt quieſceret;
quòd fors nifi eam ,cui poneretur, non eflet
atta & ura.Quod vti prædixerat, ita & poftri
die évenit : Nam fola ex omni vicinia pa
ftoris filia illac itando mortis caufam con:
traxit: Humberti etiam Caftellaninon mula
tò poſt valetudinem miſerrimè afflixit :cùm
cius fedile eadem herba perfricuiſſet, fuit
gue illifoli ea faſcinatio pernicialis ,cùm taa
mea
 LIBIR 11.
men multi alijantè , poftque eum in illo ſee,
diſſent. Huic & aliaduo exempla non male
adiungi poterunt :vnum de Ioanna Poirelia
14.à qua medicatam offam cum vniuerfa vi Cofture ed
cini familia deguftaffet:ei tamen foli interi- Catro ſali
tum attulit, quem ipſa animo ad cædem deraum,menfer
ftinauerat. alterum de Hubertula Buxeria- April.1582. j

1 na is.huiciniquè iniurius fueratè municipi IS.

7 bus quidam N.nomine, eumque abundè vl. Buxerijad
tura iam ſibi videbatur , fi vaccas quinque Cal.Mart
quarum prouentu ſe,familiamque ſuam fu- 1589.
tentabat ,veneno tolleret. Periculú tamen
erat ne in facinore deprehenderetur,li fua
manu illud ipfa patraret ſingulos medicae
ta virga contingens , quem morem in alijs
ſuis veneficijs tenere ſolebat . Ifto igitur
metu vt eam liberareteius Magiſtellus,mo
net, vt antelucanis horis paſcua, ad quæ frer
quentior pecoris erat appulfus, venenato ,
quem à le antè acceperat , puluere con
ſpergeret: Reſtare quidem primum illam ,
ac vereri ne ea lues ad vniuerfum pecus
perueniret : cui tamen volebat parcere ,
præterquam N. illius vaccis , quem va
num -tali infortunio maletatum cupiebat.
Recepic Dæmon intra eum quinque vaco
carum numerum futuram eſſe omnem noa -
xam : Idque euentus tandem comproba
1 uit;nam folæ illæ ex omnibus perierunt,aut
in morbum inciderunt . Faceſſant; igitur
iam nunc,qui nugas eſſe dicunt, quæ pacta
lagis
 DAEMONÒL ATREI AL ' SAG.

ſagis rumor eft cú Demonibus intercedere .

cũres ipſa de ſe fit indicio ,multorumą prę .
tereà mortaliú iuftiflimis querelis teſtata,fac.
comprobata reperiatur : quàm tamen vix
ſentiant ftolidi quidam :adeò bis ſtulti nul
lo malo fapiunt.

QVID CAVS AE SIT , QUOD DIABO ,

! us Maleficorum fæpè aſſenſum poftulat , vbiquid
alicui calamitatis molitur, ac ftruit: Plurima
que , qua id illum more facere demonftrant;
exempla.
ĈAPVT ix..

Vod homines Diaboli opera affligan

@ ap.in.
tur morbis inſolitis, quorumque ratio
OF
Cap 13. Medicis conftare non poſſit, ſatis lob
verf.16 1.docet hiſtoria :Et quęD.Lucas2.recitat de
muliere , quam fpiritus infirmitatis fic de
cem & octo annis alligatam habuit , vt eius
ex neruorum contractione totum corpus
eſſet incuruum . Verùm quòd ,priuſquam.id
aggrediatur facere, fuorum illead hoc aſſen
fum fæpè poftulet , quali aliter debiles eius
vires futurę fint,non paruam dubitationem
ſemper attulit exiſtimantibus multis hoc
inde effe , quod pridem , fi , quæ vult, arbitra
tuſuo faceret,peſſum ijſſent omnes morta
les, quibus is nunquam non fuit hoftis infe
Stiflimus : Ideoque illi à Deo iam à primo,
quo è ſtatu ſuo deie & us eſt , tempore occlu
fam fuiffe omnem contumelijs libidinem ,
fenten
 LIB IK " II.

Hec hominibus, niſi per homines ,vllam illi

effe nocendi reli &tam facultatem.Quæ qui
dem etfi defendi poteft opinio , nec ea et .
iam fententia malè ftare videbitur,quz Sa
tanam vti carnificem , & miniftrum iræ Dei
pleraque omnia in hominum perniciem
per ſe agere,ac moliri aftruit:eumque con.
ſenſumconſulto, atque ea cauſa, illum exi
gere, vt in ſccleris focietatem , coſcientiam
que ſuos aſciſcat gratiá aliqua promereatur;
dum eius quam tantopere concupiuerunt,
vltionis cópotes facit, potentiam ſua often
tet,ac venditet:dum ea præftat,quæ omnes
omnium hominum vires vincere, ac fupe
rare videntur,à fortilegis denique omnem
noxæ ſuſpicionem auertat,atque amoueat,
dum eam infertillis abſentibus, ac nedigi.
to quidem opusadiuuantibus Et hæc qui
dem ,quæ fequuntur, documenta non obf.
curè illa de confenfu indicant ,ac common
ftrant. Beatrix Bayona 3. cùm Petronium
Maxentium, à quo grauiore aliqua laceſli
ta fuerat iniuria ,vlcifci vellet: id tandé De Gerbeuil
mon ,cui fe illa addixerat, facturum fe rece . Izie .Nou
pit, modo ipſa affentiretur . Nec mora ve Aug. Isto
hocfedixit cu pere, ftatim ille Petronijad
hucinfantem filiuin aggreditur, necatque :
ac poftridie,qual rebenè geſta, gloriabun
dusid illi nunciar. Hoc etiam ad contume.
ham adijciens , matré quidem impatientilo
fimè niortem ferre filij, fed neco quidélu .
R Guad

ş
 DALMONOLAT REI AE SA
& tu ad vitam illum effe reuocaturam . Iang
Gallea 4. ſola imprecatione Catharina Sy
Mirecarie moneta in valetudine tentauit : vt & alios
7.id. Dece. plures antè fecerat:exploratum multo vſu
habens nuda eiuſmodi voluntate damnum
inferri poffe:prout pacto illicum Demone
anteconuenerat, Idem Barbelina Rayel så
ad aquas id.fæpè optatu ſuo à Magiſtro fa & um memo
Ianua.1887. rauit , quem prætereà non tantùm ad exe
quendaiſtiuſmodi vota pacatiffimum , ſed
& renuntianda legatione diligentiffimum
femper eller experca. Nam nec ita pridem
vix Diris popularem quendam fuum deuo
uercceperat, cùm canis horridæ ſpecie is
6. affitit, nuntiansiam pera&tum efle opus ex
In agro sci- eius animi ſentétia. Roſa Gerardina 6. An
uenli Noni na Drig & a 7 Iacotius lacotinus 8. lacobus
Nouc. 1986.
Pifcator, & Coleta eius givxor, atg alij.com
Haracuriz" plures pro certo alleruerunt intabeſcere

$Id.Nouem
586. . ferèomnes, quibus Diras funt imprecati,
quodque ipliapertè moliri non audent, fo
Mirccuriz lere per Dæmonem fuum in eos, quos odio
menſe Odt .
3586. aliquo profequuntur,occultè cxequi.Nico
læaMorelia 1o. falla eft oratu fuo illum atro
Gerbeuillo infperfiſſe puluereNicolai Dominici equos
1586 dum is cosad vicinum fontem appelleret,
10 .
vnde grauiſſimo morbo correptiin fumma
Serra
Cal * ... miſeria non multò pòft interijſſent. Præ
85870 tereà cùm è familia Dynaftę eius pagi quem
incolébat, coco venenum feciſſer, ac mor .
bus tantú mortis expers eget fecutus: pri
ming
 LIBER II,

mùm quidé duriffimè ob id Dæmoni vapu

laſſe;tú coa & ú fuiſſe hocilli prouincię de
mandare,vt dáno grauiore cú afficeret ac fi
vellet extinguerer. Qua accepta momento
aduolauit in eius culină,ac potioné, quæ tá
illi fortè ad fanatione in mortario miſceba.
tur,mortifero puluereà nemine cófpectus
inſperſit: vnde & non multò pòftis è viuis
abijt. Hocmihi luafide narrauit Dynafta
ille,æ præſens adfuiſſet,omniaq; otiosèet
iam obſeruaſſet. Eiexemplo etiá non abfi
mileeſt hoc Nicolai Carpentarij, qué Mar
tha Margelatia Brinden lis . per Dæmoné it.
ſuú mortifero puluerc abſens etiá confper. Spiñatt
fit:quòd isiuxta prediolum,qilla habebat; Pii: Node
Maits 18872
lignorú feciſſetcongeriem ,quç illi effet im
pedimento.Rurſus hoclaquelinæ Xaluetę
12.quæ retulit fatis fibi ſemper fuiſſe ; quos
ties perditum vellet vel hominem , velpe Buxerijad
cudem , id folo etiam nutu Dæmoni fuo, quercuma
vt fieret,indicare. Quod & eius popularis Cal. Maij
Hubertula 13.cùm inſequenti anno fortile - 15 %
gij itidem rea perageretur, hac etiam nar- ibidemais
ratione confirmauit.Rureredie (in- Cal.Matt
ramus
quit )multo opere fatigatę , g faciundú lo
cauerat Leonardus quidá nomine,expecta
bamuſý; auidè dum cæna nobis apponere .
tur. Ecce verò eius filia defidiam mihi vni
ferociùs exprobrare, ac iubere interea vt
in lintea, fortè ibi vt lauarétur congeſta, li
miuiú infunderem :Ob qué ego ſuperuaca
R 2 Acum
 DAEMONOLATREI AŠ SAG .

neum laborem cùm indignabúda Diras il

li imprecarer,nó longè abfuit Magiſtellus
meus , quiproperè fe hacproteruitatem in
illam , fi ita iuberem , vindicaturum pollice
retur:Quod & meallubefcéte præftitit. Ná
ad matré rurioperas poftridie curante tre
pida accurrit filia,nuntianspuellulú fratré
tutelæ ſuæ com miffum caſu ,cui ipfa obfifte
se non quiuiſſer,calida eſſe perfuſum ,iam
iamguc animam exhalare: Quod ego audi
ens cuius opera id effet fa & um facilè con
jeci:Et non adeò multo poſt accurit Magi
Stellus illemeus, narrauita; mihi quemado
modum mea gratia hoc bonæ illi nego .
tium confeciffet. Non euafuram fiquidem ,
quín parentibus pænas grauiſſimas fegni
tiei,delidiæque qualem ipfa mihi adeò fe
rociter exprobrauerar,dediffet. Poftremú
erit in hanc fententiam de lana Armacuria
na 14. Ea ſpicarum fafciculos tres exagro
Leherijs: vicini fubftraxerat, Atque in Alexiz Cabu.
Cod April
1588 fiæ proximum hortum ,quod is occultado
furto maximè effet oportunus,depofuerat,
ſed non ita clàm, quin & Cabulia fortè rum
in femora aliqua horti parte opus faciente
aduerteretur. Quæ cùm, vi eft mulicrú in
genium , vicinis quod viderat palam feciſ
ſet;atque ex eo lana non modò malè audi
ret,fed & iam in diſcrimen aliquod veniret
(nam furto etiam fubductiex alieno borto
bleris piena eſt fuftium in Lotharingia)dici
nequis
 LIBIR 11 .

nequit quanta ira,atquc indignatione in il

lam cxarſerit: vtque poſthæc non ceſſave
rit omnes vias,rationefqueexquirere, quo
tam infignem iniuriam pro libidine tan
dem exqueretur. Ergo ardentiùs hocin fo
lutione meditantem Demon ille , cuifele
addixerat eam aggreditur, increpatque ig
nayiam . quæ hanc in animoſuo ægritudi.
nem paſſa eſiet tandiu reſidere, eum paratú
ſe , atque obſequentem ad quamcumque
vindidæ occafionem toties eſſet experta :
Afſentiretur modò , aut prouinciam deo
mandaret: ſic enim non longiùs inultum iri
eam linguę petulantiam.Nec mora, vt fe id
dixit Jana cu pere,aduolat ſedulus ille mi
niſterad Alexiam (iumēta tum fortè ea af.
feruabat in paſcuis,atq; ex eis vnum quod
11 in proximas ſegetes cuaſerat ad armentum
tentabat reducere) turbine correptam im
pingit in humum tanta vi, vt illicrus fran
geret,decęteroquc relinqueret adeò ex eo
caſu attonitam ', vtdomum feminccērefer.
re oporteret.Diuerſa ,atq; altera nibil pre
monita quid alterius ferret narratio,totide
tamen verbis hiftoriam hanc recenſuere
Iana illa,atque a lexia : tum & euentusmul.
tis ipſo afpe& u cognitus eam manifeſtir
Gimam reddidit.Hic occurrit à multis agi.
tata quæſtio , tantumne homini in homine
vnquam licere poffit, vel G fauentes, obre .
quentesg; habeat, quotquot ſuſtinet orbis
R 3 Damo
 DAEMONÓLATRBIAL SAG.

Dæmones,vt fola deuotióe, imprecatione

que cuiuſquam capiti agris fartunis dam.
num , ac pernicié inuehere queat.Etid qui
dem ita fieri pofle iam à multis ætatib . cret
diderunt veteres : vti indicant quæ adhuc
extant duodecim tabularum fragmenta 15.
Plinius lib. QVI FRVGES EXCANTASSIT. Etalibią
28 cap. 2. &
Hibuso.cap.i. QUI MALVM CARMEN INCANTAS
SIT. Inde enim facilè intelligere eft arca
nas quaſdam , & vetuftas execrationes iam
tum fuiſſe ;quarum ea vis foret, vt cui femel
obnuntiarentur,nunquam exitium , perni
ciemque vitaret . Quod etfi alicubi deridet
Seneca 16. inquiens id fieri non poffe, tam
Lib. 4. Na palàm effe, vt eiusrei cauſa nullius philofo
fusal.4.c.7. phiſchola intranda fit :non efttamen quod
quis ſe ob id in hoc minus credulum præ
beat: Siquidem ad imbres, qui attrahi cau
tibus,ac repelli à quibuſdam credebantur,
fuam ille refert orationem : Quæ res homi
ni, qui totus à naturæ legibus pendebat, nili
alieniſfima , abſurdiſſimaque videri non
poterat. Naturam (inquit in libro de Ira
19.) mutare difficile eft,nec licet femel mi
xta naſcentium elementa conuertere ,
Tum profeſſione Stoicus erat : vti fcriptis
à fe libris ferè omnibus demonftrat Et
qui eius ex Tacito ,Suetonioque vitam de
cerpſit,teftatur. Quæ Philofophorú famis
lia, nifi quod naturæ conueniens, conſentant
neumý ; eſſet,femper reſpuit,acreiecit. Dey
nique
 LIBIR IL.
dique huic , ficótra planèfentiat,reclamant
quę paflim apud probatę fideiauthores re
periuntur exempla,ac documenta.Nõphis
in quarto Herculeorú libro re refert haud
quaquam fabuloſam (inquit Mutarchus 18) 18
aprum immenlæ magnitudinis Xantho- In libro de
rum fines inuafiffe, quiſara , frugeſque circlar.mulia
cumquaque deuaftans à Bellerophonte ſit
interfe & us: Cumque pro eo beneficio ni
hil illigratiæ effet repeſum ,rogafſe impen
fius Neptunum ,vt eam ingratitudinem vi
ciſceretur. Quapropter falſum quendam
humorem per eorum agros ſcaturijfle , lic
vt quicquid in ijs naſceretur , eo humore
corruptum deficeret. Nec prius tanti ma
li finem affuiſſe, quâm mulierum precibus
vi &tus Bellerophon Neptunum , vt Xan
this tandem ignofceret,exoraret. Quæet
iam ex eo probabiliormihividetut oratio ,
quod bodiernarum fagarum Magiſtelli,
quos dubium non eft pro Dijs olim coluiſ.
le homines , fimile quid etiamnum facti
tant. Nam fi quid illis fortè fit quod do
leat, præfto adſunt qui iniuriam vindicent
Dæmones :vel ctiá grauius feueriuſque qui
ipfæ exoprarint. Tum rogari geſtiút ei ma
10 vt opem , ſalutemque aliquam ferant.lic
ex offenfione vltionem , ex vltione noxam ,
è noxa ſupplicationem impiam ,ac deteſta
bilem voo du & u aucupantes. Qui cumu
lus lógè eft máximus earum nequitiarum ,
R ad quas
 264 DAEMONOLATREI AE SA C.

ad quashominesabducere tentant. Et cer ,

tè is ferè fagarum núc mos eft, vt ad leuem
quamque offenſiunculam indoleant ; iram
inde contra & am cum magna acerbitate e
uomant:tandemque ſedatæ ,ac munuſculo
aliquodelinitæ malis à ſe apportacis reme
dium adhibeant . Quod & in Bellcrophon
te illo nunc obferuare eft,dum incandeſcit,
dum affligit infortunio ; dumque per eius .
infortunij occafionem affli& os eo adigită
fe ve rebus laplis opem auxiliumque lup
plices petant, In quales etiam difficultates,
atque anguſtias tridui perpetui aduerfa
tempeſtate conic &tus Xerres , quarto de
mum dicà Magis impetrauit eam vt com
peſcerent. Quod & fecerunt (inquit Hero
dotus 19.) quibuſdam animalium inciſio
1. Polym . nibus incantatis ventis , inftauratiſque The
ridi,ac Nereidibus ſacris. Sed vt incoeptum
de imprecationum arcanis viribus fermo
nem perfequar : maximegue que homines
ipſostum priuatim , tú publicè afficere ſo
lent, ac percellere,nota eft illa ex antiquis
hiſtorijs verborum conceptio ( Liuiuscar
mina deuotoria appellat ) qua Di& atores,
atque Imperatores euocatisnuminibus vr
bes,exercituſý; deuouebant . Referam
aút
ex Macrobio 20, integram quod habeat o
Saturnal li mnib.numeris expreſsa deteftádę in caput,
6. cap. .
fortunasque alterius iræ diuinæ formu
lam: nullibique quod fciam adeò luculenta
reperia
 LIBER 11. 265
reperiatur. Dis pater , que fouis Manes ſiue
quo alio nomine fas eſt nominare , vt om- ,
nes illam vrbem , exercitumque quem ego
me fentio dicere fuga , formidine,terrore
compleatis : quique aduerſus legiones er
ercicumque noftrum arma , celáque ferent,
vti vos eos exercitus, eos hoſtes,eofque ho .
mines,vrbes, agrólqueeorum , & qui in his
locis ,regionibúſque, agris, vrbibuſqueha
bitant abducatis : lumine ſupero priueris :
exercitumg; hoftium, vrbes,agroſque¢O
rum deuotas, conſecrataſque habeatis illis
legibus, quibus quandoq; funt inaximè hoe
ftos deuoti:cosg; ego vicarios pro mca fide
.magiſtratuque meo vt pro populo Roma
no , exercitibus,legionibusq; noftris do, de 1
uouco. Si hæc ita faxitis, vt ego ſciam , fen
tiam , intelligam tum quiſq; votum hoc fa .
xit re &è factú eſto. Quibus atris tribus Tel.
1
lus mater ,leq; lupiter obreſtor. Quum tel
lurem dicit , manibus terram tangit : cùm
Iouem dicit , manus ad cælum tollit : cùm
votum recipere dicit , manibus pe& us tan
git.Qua deuotione Stonios,Fregellas, Ga.
bios, Veios , Fidenates intra Italiam : extra
verò Carthaginem , & Corinthum túmulo,
tos exercitus , oppidaque hoftium Gallo
rum , Hifpanorum , Afrorum , Maurorum,
aliarumg; gentium funditus perijſſe priſci
loquuntur annales.Et eius cquidem virtu
te effe & um plerique putant,quod nonnul
RS lære
 266 ' DAEMONOLATRIMAT SAO .
la recitant hiftoriæ ; vt fcilicet in exercitu
nulla præbéte ſe idonea alia caufa viri vna,
& equi metu ſubito corriperentur, in fugá.
que verterétur. Ná à Pane, vel aliquo Deo .
rũ eiuſmodi deuotionibus incitato, ac com
21. moto ( quam etiam ob caufam Pauſanias 21,
la Phocai Tarixòv: Pindarus 22.A aquóvcov páſov appel
cie
22. laſſe videtur )eorum terrroré immiti ſolero
la Nemeis exiftimauerút. Quinimo nec hoftestátùm
fed & ciues iſtiuſmodi Diris inne& ere ſo
Plutarch.ia
vita M.Craftebant,fi aliterà nefario aliquo incæpto ,ac
& Cie in li. rei publicæ pernicioſo cos reuocare no po
deDiuina serant. A& vius in via, per quam Craffus 23;
gipne.
iter fa & uruserat , fuccenfam cratem con
ftituit :cumque ad eum locum Craſſus per
ueniſſet, aſliſtens is, & facra quædam , acli
bationes faciens diras admódum , atq; hor
rędas execrationes obnúciauit , Deos quof
dam inauditos anteà , atque horrendos na.
mine appellans : Nec eas illi fruſtra fuiſſe
meritò creditum eft ob eam,quæ non mul
to pòft fecuta eft , Parthicam cladem , & in .
fignem equidem , ac memorandam . Deniq;
nec contemnendi periculi res ea grauibus
ctiâ , ac conſtantibus viris olim viſa eſt qua
cúmq; de cauſa,aut à quouis ipſa denuntia
ja Caligula, retur. Piſoni (inquit Suetonius 24. de Ger
cepho manico loquens) decreta fua reſcindendi,
clientelas diu vexantinon prius fuccenſere
in anļmum induxit, quàm veneficijs, & de
!
uotionibus impugnarile competit:tumes
aim de
 LIBER II. 284
nim domeſticis vltionem mádauit, fi quid
fibi accideret. Qnod & hodie ijs intermina .
riſolemus ,quibuſcum nobis rixa eft, fi qua
· præfertim veneficij ſuſpicioné laborant :
: népe fi deterius aliquid contingat nos eius
. caufam ia illos eſſe reie &uros . Et hæc qui .
dem cautio fæpè profuit : Nam à mala fua
fibidine iſtius metu iļlos retrados, ac reuo :
catos fuifſe experientia non ſemel eſt com
probatum.Er eaquidé Latinorum animos
non primùm imbuerat opinio. Nã & Athee
nis templum ſuum Diris fuiffe ftatum He
ſychius fcribit : Ariſtophaneſa meminitin
Horis.Puto eadem de cauſa qua febri,Ver
tumnis, ac Veiouibus ijdem Latinipoſues
runt : ne ſcilicer eiufmodidenuntiationibus
prouocatz obeſſent, nocerent , incommo,
darent :Nam tum vulgarem earum imprea
cationem fuiſſe indicant quæ eius ætatis o
ratores fcripta reliquêre. Exloxety (inquie
AEfchines in oratione ) κατά Κτησιώντος μη
τεγήμ καρπούς φέρειν, μήτε γυναίκας τέκνα τίκ .
τειν γονεύσιμ έoικότα ,αλλά τέρατα & cat. Que
execrationum verba nunc quoq; fagis no.
ftris fæpè in buccam veniunt , fi quid fortè
mendicantibus denegatur. Neq;enim alia
carum frequentior oratio eft, quàm vevni
uerſa eius familia fame pereat, quiftipé na
confert: pariat irata Lucina materfamilias;
prodigiis, portentiſque tota domus infe
ftetur. Nec equidem quod deplorandum
eſt)v
 261 DARMONOLATRIIAR SAA.

eſt) votis ſemper innotuit ,cuius & nos alibi

meminimus: Idem in oratione A Eſchines
γέγραπται γάρ ούτο - έντη άρα τι τις τάδε φησί,,
παραβαίνφιάπολις, και ιδιώτης, ή έθνΘ-εναγός έσω
Ο Απόλλωνα και της Αρτέμιδος, Er hoc quo
que crebrò vſurpant ſagæ illæ : Nam non
modò fingulorum res domeſticas,ac priua
tas,ſed & plurimum cómunes, ac publicas
Diris ſuis interuertunt,ac pelſundant: Illis
bouem , iumentum ,vxorem, liberos, vitam
1 denique ipſam : his vniuerfum pecus, ſege
tes, vinderniam , acfæpè integros pagos, &
oppida. Et habétad nutum qui vota ca fta
tim exequantur, Dæmonesmorbo ,fyde.
ratione, fulmine,chaſmate: modò ea res,
in quas ſunt cócepta, Dei præfidio ſunt de
ftitutæ : nam aliter ne hilum quidem noce.
re poffe certum eſt : quod & pluribus alibi
oftendimus. Tum diuerſi ſuam quiſopro
uinciam ſortiuntur , vrolim Dij gentium :
alius aëris tempeſtates, alius maris procel
las commouebat : alius hunc, illúmue mor
bum incutiebat : alius aliud pariebat infor
tunium . Et haud fcio ,an inde in quorum
dam animos is nunc dimanaucrit error : vt
quib. malè precari volút, eos morbo quem
in alicuius indigetis poteftate eſſe credunt
feririoptent: veluti cùm D D. Ioannis, An
tonij , Manij Anaſtaſij mala malè ominan .
tur éminybíay ,ignem ſacrum ,impetiginem ,
hiviopintelligentes.Nam ea hominib , im
mittere
 LIBER II.
d mittere cælites illos multi putant : eóque
adeò nomine ſæpè funt venerabiles, sce
riam formabiles. Quam beneviderint qui
iſtis ducuntur opinionibus .
nec enim liuefcerefas eft,
1 Vel nocuiffe Dcos 29 . Claud.de
Nifi Diuos fibi fingunt,qualeshabuit erro. rape.Pro
rum tenebris obcæcata illa antiquitas vbi. Tel.lib.co. "
que diros,truces, noxios,atque adeò mini.
3 ftros earum poenarum , quas quifq; de alio
perſummam etiam expetere vult iniuriam
accontumeliam . Porrò quod quis dixerit
iſtis iniurijs atquc infortunijs facilè obno .
xios fuiffe illiusætatis homines, qui ſe voi
lentes in Dæmonum poteftatem permitte
bant : qua conditione non æquum fit cen
ſeri,quos Deusnuncin turela,præſidioque
fuo vt iam in familiam cooptatos latere vo.
Juit , non ita res eſt : Nam habueruntrum
Hebrzi , tum Chriſtiani ſuas apés, xeyxató ?
pas , in tanta etiam religione, vt nemini fas
effec qui in eas non iniuria incidifier euade
26
re.Ochozias 26.Rex centurionem cú quin
4.Reg.i. &
quaginta militibus , vr Eliam ad ſe attrahe. antiqiu
ret,miſerat.Repertum ille in montis verti: daic.lib.sor
ce defcendere iuffit, & ad regem venire : In Cip...
1 hoc enim fe miffum , ve ni fponte ſua faciat,
vicoactum eo pertrahat . Elias præfatus ſe
prodigium editurum , quo vcrus propheta
nofceretur, & igne ad fuas preces caelitus
miffo ipſum vnà cum militibus conflagra
turuny
 278 DAEMONOLA TRITAE SAS .

turú :malum hoc eis im precatuseſt moxa

Candés turbo delatus centurioné& eius co
Reg.z. mitatum perdidit. Cùm Eliſeus27.eiusſe
Antiq. libr. Gator & comesindiuiduus( vt Ioſephiz 8 .
1
. & 7. verbis vtar )pueris per ludibriú, Aſcčde cal
ue;clamantib.malèprecatuseſſet ,eorú quas
.&
Antiq.in dragenta duo vrforú laniatu perierunt. Da
daic.lib.ze uid vltrices Diras Ioabo abeneri 29.inter
37.
fe & torielt imprecatus : qua eum aræ etiara
Rogozó
cornua tenentetandem iactauerunt 30.E.
iuspſalmi, præcipuéque quinquagefimus
quartus,& cecelimus octauus impio , prodi
torių; vltimum precantur exitium . Veniat
( inquit ) mors fuper illos, & deſcendant in
infernuna viuctes.Necid irritis votis illum
facere voluiſſe putandú eft,dum abiindul
get:fed magis quod exitum qualé zeloglo .
Matth.26 riæ Dei percitus optabat,vota ſua confecus
suf.ly tura ſperabat.In Euangeliozi.cùm Ieſuse
furiens veniſſet ad ficum ,nec fru & um in ea
inueniffet, fua maledi& ione perpetua fteri
litate ipfam damnauit.Elymam magum D.
Ador vett. Paulus cæcitatc percuſitzz. Hymenæum ,
& Alexandrum Satanætradidit: Quod po
33
s.ad Timoth fterius 33. etg ſic quidã interpretantur qua
dap... verf.fi ea traditione excluſitantú fuerint Eccle
fia,ac mancipia Satanæ effe & i: funttamen
quide carnis interitu hoc quoq; intelligāt:
34 . vti in Anania 34. & Zapphira alibi eueniſſe
Ado.s.verf. legitur:quibus fola increpátis Apoftolivox
præſentem interitum attulit. Quod & futu .
fum
 LIB . & Ř I to
fum Efaias 35. vaticinatus fuerat, inquiens:
Spiritu oris ſuiinterficient impium . Nulla Efaiz #
igitur iam controuerha eſt , quin ſine Diræ ; vesſ.
quarum imprecationes exitiabilem ſæpè es
uentum habeant : Sed quæná earum excien
darum fit ratio re &tè quæri, dubitariſ; por
teft.Et ſunt qui ad verborum certas conce
ptiones , ac formulas eam naturaliter refe
rant,quali hoc, vel illo modo ,numero,atq;
ordine pronuntiata vim habeant:prætereà
aliam , quam quæ rebus fignificandis primú
fuit impofita. Quod ego tá ridiculum ,ab
ſurdumý; elle exiſtimo, quàm illud ,quod
de chara & eribus, ac literarum figuris quis
dam in eandem fententiam autumant. Si.
quidem inter id quod agit, quodų; patitur
conueuientiam quandam intercedere on
portet, ve indeeffe & us aliquis cóſequatur.
Quæ autem nuda vocis in folidum : fæpg
etiam multa locorum intercapedine di
i ftans corpus tam potens a &tio effepoteft ,ve
id fic momento perdere ,atque exanimaro
queat.Quid defcriptæ lineæ ,compolitique
numericum eo quem ducuntanimaliafpi
ritu commune habere poſſunt Certè eæde
literæ , fyllabæ , di&tiones accufatori ad ar
guendum , quæ reo ad defendendum : lu
dicietiam ad condemnandum , orationem
miniſtrant :fed non ideo penes iplas vitæ,
neciſque in quemquam arbitrium quis effe
dixerili
t neæ demonftrant, quo quiſq; mo
dojac
 172 DAEMONOLATUITAB'SAO.

do, ac ſitu commodè,autfecus ftare poflit,

non conuellunt fola deſcriptione, aut fi:
mantædificium , vel G millies in charta,çre,
cera diſtinguantur, ac repetantur. Plato in
Timæo numeris omnia tribuit cceleſtia, &
humana,vniuerſamquenaturam ex ijscon
ftare dicit : Quin & in Parmenide monadi
diuinitatem tātam tribuit, vt dicat vnasſo
lùm eſſe veras , atque immortales ſubſtan
tias: veluti Deum Angelum quem mentem
vocat, & animarn . Nullibi tamen apud eum
reperias vel veſtigium iſtiuſmodi mortife
ræ per numeros, incantationis, atque exe..
crationis. Acquod alij ad fiderum affe & io .
nes hoc etiam referunt : nihilo equidépro
babilius loquútur, quod vniuerſas, immu
tábiléſque eas eſſe conſtet, cùm contrà to
ties ad imprecandum infurgant malefici :
quoties in hunc,vel illúira excandeſcunt.
Si quis porrò halıtui quem interimprecan
dum è virulento fuo pe & ore efflare dicun
tur,hoc etiam tribuere velit, quafi quiocu .
lis ſolis faſcinare dicuntur Triballi in Illi
Plinius lib. ria : Vitiæ in Scythia :id quoque abſurda in
7.cap.2 . credibiliáque multa continer. Primùm c
nim,vti iam di& um eft, procul remotos nó
attingunt, quia eo nulla vis veneni perue
nire poteft :& vtid faciant, qui præcordijs
ſuis innocenter eum ſpiritú continere por
funt: cuius afflatus alijs adeò noxius eft , &
pernicioſus. Tum Gnunc Cas nocendi vires
habet,
 L I BE R. II. 37 :
habet, qui poftmodum fit ſalutaris. Name
quidémemini legere me, qui dicerent cer .
to numero cóceptis imprecationibus mul
tos in grauem morbum conieciſſe:quos fta
tim ipli precibus, metu , autaliqua alia rao
tione addu & i contrarijs verbis priſtinz ſa
nitati reftituiffent: Sic vt eadem lingua , &
vulnus , & medicinam faceret : vti Circe ea .
dem virga mentem adimebat ,ac reddebat;
Pecudes faciebat,& homines : Er tauruma.
liquando ad murmuratis in aurem quibufo
dam verbis morte proftratum iacuiſſe : ijſ.
demq; mox repetitis vitæ redditum fuiſſe
nonnullereſtantur hiſtoriæ : Ea igitur om
nia potius crediderim notas efle ,& fymbo
la rei alicuius ſccretioris,quæ eo veluti inte
guméto inuoluitur. Nam fi quis i &ta alcius,
diligentiuiá ; volet indagare,reperiet,
monibus cauſam habere lolá,ac præcipua :
Dimirum quòd vel ſortilegis cum illis ita
pacto cóuenit, vel quòd eadé verba, ijde ca.
ra &teres, ijdeginumeri vſurpátur,qui in pa
Ailege ſunt di&ti: cú primùm id paétú cum
ſortilego alio , à quo forte ſurt edo & i , in
tercederet. Quod & ideo D. Auguftinus
37. ex peftifera hominum , Dæmonum Lib.z37.de do
que focietate conftitutum , infideliſque, ac ArinaChri.
dolofæ amicitiæ pignus alicubi eſſe dicit, ftiana
38 .
Et ex Efaia ;8 fædus cum morte , pactum capit
eum inferno non malè nominauerimus,
Ac quod quis dicat hæc cum illis pugna
S re ,quæ
 77 DALMONOLATRIT AL SAN .
r'e ,quę paulò antè à nobis di&a ſunt de familien
&is patribus, adeoq; dc Ielu Seruatore noe
ſtro ,eiuſque Apoftolis,ac difcipulis, non i
ta eſt : Multum enim intereſt furore, ac in
fania quis ad priuatæ iniuriæ vindi & á pro
filiat; an amore;ac ſtudiogłorizDei,ad via
cifcendum quæ in eius contemptum , con
tumeliamą; hunt,dicatur ;veritis, prohibi
tiſque vtatur artibus : an quod aiç ille
Divúm numine ad ifta feratur.
fubfitnc ad' id progrediendi caufa aliqua
Deo grata,acceptaque:an is ceu ſe quid in
dignum illud'reijciat,ac refpuat: cùm nun
tija Chriſto miſli 39. in quamdam Samari
Luce cap.9. canorum ciuitatem fuiſſent ingreffi, ve pa
verf.32.53.54
SS & S6 rarét Domino,& ijs qui cú illo crane'nccef
faria vitæ ; ciues repulerunt illos nolentes
Dominú intra mænia ſua admittere : quòd
cùm vidiffent diſcipuli eius Iacobus,& loan
ncs,dixerunt : Domine vis dicamus,vt ignis
d'elcendat decælo ,& conſumatiltos, quem
admodum & Elias fecit ? Conuerfus autem
Ieſus increpauit illos dicens : nefciris cuius
Spiritus eſtis vos:Quafi dicturus, Elias qui
dem ,cuiusexemplum obtenditis, Dei iudi
cium quod illi mandatúerarà ſpiritu exe
quutus eſt: vos autem no Dei iuffu,fed care
nisimpulſu' ad vindi& am profifire vultis.
Et hæc equidem ratio Oniam virum iu .
Atum multis antè ætatibus cohibuerat, nc
popularim quorumdam oratu facerdo
CS
 LIBIR 11.

tes , qui fecum Ariftobulo ad fuitutelam

cemplo concluſerant,maledi & is.inceſſeret.
Is ( inquit Ioſephus 40.) ciuile Hieroſoly 40
mis bellum præfentiens in latebras ſcabdi- loſeph. As
derat : fed inde retractum , ac in caftra ab- daic.lib.io
duđum ludzi rogabant , vt quemadmodú cap.5.
olim precibus ſuis ſiccicatis tempore plu
uiam impetraucrat,ſterilitatig: remedium
attulerat: ita nunc deuoueret Dijs Ariſto
bulum , & quotquot eius partes fequeban
tur. Id igitur cùm diu recuſanscogeretur .
turba nihilominus præſtare, ftans in medio
corum fic precatus eft Deusvniuerfi mun .
di huius rex ,quoniam & hi qui mecum ſtát
cuus populus , & qui oppugnantur tui fa
cerdotes ſunt, precor ve neque hos contra
7 illos , neque illos contra hos orantes cxau
dias. Nimirum in vitæ apertum diſcrimen
1
incurrere maluit ( nam ftatim ab illis ob
sim rem lapidibuseſt obrutus ) quàm co
rum prauis affe & ibus obſcquendo imme
I
rentibuś malè precari,atq; ominari, Balaaci
41. etiam vulgi fermone trita eft hiſtoria, 41.
quicùm Balaamum vatem in Iſraëlitas im 12. verf.12.
miſiſſet.cos vt Diris deuoueret :non quiuif 16.24 .verfa.
10.k Nume
fe tamen eum id facere ,ipſa afina cui inſide. 10,24. TAS
bat pertinaciter reftitáre, ac humana etiam
vocecum domino expoſtulante,quòd non
intelligerec diuinitùs ca prohiberi, ad quæ
properabat : ficque non modò mala non
eſt imprecatus iſraëlitis : fed & ipfos
S fauftis
 DARMONOLATRIIAE SA .

fauftis omnibus eſt profequutus ipfæ Dei

mon ; quem omni ſtudio in perniciem heu
minum incumbere certum eft : fi quando
probitatis velo malitiam ſuam vulcobten
dere,nó alia recommodius fe id fa & urum
putat, quàm fiodium iftius maledicentiæ ,
acdeteftationis præ ſe ferat aliquod:vti no
uum non eft pudicitiâ ab impuriffimis ſcor
tis fæpè laudari.Cuisgeneris eft , quod plur .
42.
la Proble: tarchus 42. de quadam facerdote Athenie
Roma pro ſi recitat : quæ populi iuſſu adduci non po
blem . 430
tuit ,vt Alcibiadem execraretur: quòd dice
ret precandi caufa , no imprecandi ſe ſacer
dotiú inijſle. Quo magismirum eft hodie
tam frequentes eſſe in ore pleriſq; omnib.
Chriſtianis ciufmodi execrationes , vt iam
ex aſſuetudine damnari, ac reprehendide
fierint. Acquòd fæpèexcidant etiam iaco .
gitantibus, vtivfus procliuitatem facere fo
fer , in crimen amplius non vertantur. Et
43. clamat tamen D. Hieronymus 43. eos qui
La Leuiticí negligunt oris maledici cóſuetudinem rc.
fecare,etiamfi non corde maledicant,tamé
immúditiam labiorú fecundum Efaia ver
bú , & inquinamenta oris incurrere. D.quo
que Petrus, quo eilicentiæ fræna magis in
ijciat, mádatum neceffarium popit, vtper
petuò benedicamus: ſciétes nos in hoc eſſe
vocatos, vt benedi&tionem hereditate pof
fideamus: non etiam conuicio laceffiti,non
iniuria affe & i;non contentione exaſperati.
Nam
 ► LIBER 11.

| Nam & Michaël( inquitidem Hieronymus

44.)licet cum diabolo de Molis corpore ve
hementiùs contenderet : nunquam tamen in Epift...
ci & certè maledi& ione digniſlimo iudiciú ad Ticima
blaſphemiç inferre voluit.Quid igitur iam cap .
futurum putamus,li temerè conijciatur ma
ledi& um ? nempevt ftatim recidat in eum ,
qui coniecit: vti quiin cælum fagittam tor
quet,fæpècam in ſeruentem admittere co
gitur.Sicut auis in incertum volans ( inquit
Salomon 45. ) & paſler quolibet vadens : fic
Prouer. 26
maledi& um fruſtra prolatum venit ſuper
eum,qui miſic illud.Etadhucaudemus non
bis ipliimprecari,fi res ita fe non habeat, vti
cam verbis aſſerimus : quamuis tacita nos
mendacij arguat conſcientia. Quin igitur i .
tidem mirari definimus, li fæpèconditio
nem noftram accipit,ac in articulo ipſo nos
opprimit , qui ſemper in infidijs ſtat, ſuam
nos vtprædam faciat? Archiplanus,vti non
adeò pridem eueniſferecitat Vvierus 46.ei 46.
qui in iure falf um pror e caul aque ſua deie. Li de pret.
Dam . ca. "
rans , hoc fidei maioris ergô addidit in ma ,
lam rem ipfe vt iam abiret , ni verum lo
queretur. Nam illicò ſublatum Diabolus
videntium oculis illum eripuit : nec vllibi
vnquam pofteà apparuit. Et hic quidem
cómiſeratione indignus fuit, qui ficincon
fiderata, dementia; ſua temeritate Gbi ma
lum accerſiuit : fiquidem nulla eſt iniuria,
quæ fit in volentem : fed quæ hæc indigni.
tas eft
 178 DAIMONOLATRIIAL Sag,

taseft iratorum etiam parentum impreca

tionibus aſtringiliberos ,atque ex ijs noxa
illos contrahere? Nam id mulcoties euenil
Libil dele ſe teſtantur hiſtoriæ . Et cenſuit Plato 47 .
gibus. funeſtius nihil quicquam illis accidere
poſſe : Imò & folam indignationem inaue
fpicatam eſſe,ac nóraròinfortunium affer
re.Noui egc homines ( inquit Olaus Mag
48.
Hif , de ger nus 48. ) adhucætate mea paterna benigni.
tib septen, tate excluſos , qui continuò omnem infeli
lib.it.cap.s. citatem , inopiam , calamitatem , infamiam
eſſentexperti.Qua etiam de cauſa in Aqui
lonarib.tcrris ab antiquiſſimis fæculis inter
laicos,& eorú ſobolē fuit v Gratum : vt pue
ri, puellæq; le &tum petituriordineætatum
recitata Dominica oratione, & Angelica ſa
lutatione paternam benedi&ioné accipe
rent. Et concionatur Salomon 49. patris be
EecleGadi. nedi& ioné filiorú domos ftabilire : matris
Old
maledi &tioné eas fuis fedibus, fundamen
tilý; conuellere. fed hæc forſan nimis mul.
ta in re non vtique admodùm dubia,& cone
trouerfa ;ad alia iam properemus exempla.
1 ALIVD IN EAMDEM SENTENTIAM
fa &ta
exemplum :40quomodo cades à Damonibus
mullum fæpè fuiveftigium oftendant.
CAP. X.

Liud fequitur fuperioribus haud i

A ta diflimile exemplum de Bernardo
Bloquatio: quem cùm loanoa à Banao Q
pus
 LOS 11.

pus in quodam rure faciens cum bigis præ Monerije

tereunté,ac forte Argentoratum , vbi mer. Non.io 158
ces aliquot compararet, properantemani.
maduertiſſet: memor pridem acceptarú , &
adhuc tamen inultarum iniuriarum ,deuo
tione, ac execratione fua infortunit , quale
in huis libri periocha narratur, illi peperit.
Nam vix adhucim precariceperat ,cú illed
curru, in quo ſedebat , præceps tanta vide
ie & us eft, vtillicò exanimatus ſit; integro
nihilominus toto corpore ,necvel vulnere
vllo faucio , velliuore decolorato , velta .
more inæquali ,vel deniq; luxato ,intorta ,
aut vlla ſui parte Iæſo ; vtilli intercluſam
animá, interceptofá; omnes vno momento
fpiritus fuiſſe à Dzmone credibile fit. Cui
rei fidénc quis puter à fola fagæ illius con
feffione elemendicatam ,fciat & ci in om
nibus cófentientem fuiſſe loannis Aurige,
qui in illa profectione Bloquatio operam
luam locauerat,affirmationével multisan
tè diebus, quam à ſaga agnofceretur,in vul .
gus ſparſam ,atque indicatam , præterquam
quod necis illiusnoua , atque inaudita ra
tio argumcntum dedit allatæ ab infolétio
re aliqua vi,ac poteftate infortunij. Acquo
miam habet hæc hiſtoria inter cætera propo
tam Dæmonis in obſequondo diligen
tiam , fi quando ad nocendum à ſuis aſciſci
tur : hoc etiam ad eam teftimonium loin .
næ Montenaicnſis 2. adijcietur , referen
S tis ra
 280 DAEMONOLATRBIAE .' SAG .

Condæij tis rarò le quicquam Dæmone fuo in alto

menlelub rius poftulaſſe perniciem ,quod fimulac di
&tum , factú non eflct:adeò is ad omnémale
agendioccafionem aſliduus eſt, & diligens,
ALIVD RVRSVS EIVSDEM CVM SV
perioribus argumenti exemplum , cuiusprobabi.
litas pratereà veterum authoritare defenditur ;
Tum quoprefertim nitendum fit prefidio aduer
ſus Satana mfidias,4tqunin urfrenes.
CAP. XI .
1.
Nancçik Iufdem etiam argumenti & ſententia
E. quæ proximè in eadem periocha
exponitur narratio Malefica 1. cui Afina
riæ nomen vulgus fecerat , hoſtiacim ſtipe
Nanceijcogere folebat : eiuſqueætas, acin ,
commoda valetudo ficiam miſericordiam
potentiorum erga illam concitauerat, vtab
ijs ceu in demenſum aliquid quotidie acci
peret, quod fatis vitæ haud ægrè tolerande
eſſe poſſet.Cúigitur fuo more ftansad pro
prælidis fores ea fibi dari importuniùs po
itularet: ac tum inaufpicatò egrediens ma
ior natu eius filius iuftffet in aliam horam
vt faceſſeret,quod túcfortè domeſticis non
effet erogandiotiú :hocilla indignè ferens,
quod promptum habét in ore ſagę omnes,
illieſt imprecara.Nec mora :quali pedem in
filicem is impegiffet,cafu adeò violéto pro
cubuit , vt præ dolore domum re ftatim
referre cogeretur : vbi omnem rem doo
mefticis,
 ' LIBIR I l,
meſticis,quo pa & o accidiffet, ordine enar
ranshoc adieciraþimprudentia fua ,aut in
conſulto greſſu non eſſe partum fibi illud
inforçunium :fed à maiore vialiqua qux fe
à tergo perçuliſſet, nihilque iam dubitare
quin ex eo membrum fra & urus fuerit, nig
cadentiDeusopem tuliſet: Nam & ei me
( inquiebat ) figno crucis muniens primo
mane loppliciter commendaueram : Nihi
lo magis tamen poſt hæc quieuit malcfica.
Nam cùm indignabundus Dæmon , quod
fic fruſtra tentauerat, ei renuntiant;multo
vehementiùs illum rogare ac obteftaricæ,
pit adoleſcentem vt pergeret quouismodo
perdere ,quod quidem illi facilè erat face
reliimparatum ab eo matutinarum preca .
tionum ,cruciſque munimine aliquádo ad
oriretur. Hoc fiquidem impedimentum
fuperioribus conatibus ipfe Dæmon cauſa
tus fuerat. Euenit igitur non admoduin
multis poft diebus,vt is adoleſcensècæna
culi feneſtra brachium proferens penden ,
tesè proximo muro paſſerculos nido de.
tra & urus ſublimisà tergo tolleretur , per
que canı feneftram præceps tanto impetu
deijceretur,vt pro mortuo domum refer .
retur: vbitamen poft aliquot horas factus
vtcunque ſui compos patrem etiam lacry,
mis lamentiſque deditum iuxta fe intuens:
noli , inquit, mi pater, quicquam mihiob
iftud ſuccenfere infortunium : Nam certe
S 5 pre
 DAEMONOL ATRIT AE SAO,

procul hicculpaomnisá meeſt ,fed extra

lit me foras etiam renitentem nefcio quida
tergo imminés,ſuperindu & a etiam grauior
ri re aliqua,quo vehementiùs deprimerer,
ac deijcerer.Et certè iuxta illum iacentem,
ac proſtratumrepertum fuerat lignum ex
ſtruc, quz in ſuperiorekorreo ad vſum fa
miliz congefta fuerat: Atque hæc conftan
tiſfimèperftansdicere , aliquot poft diese
viuis abijt, Accidit etiam intra paucos alios
vt Agnaria illa tum ex aliarum maleficarú
indicijs,tum ex diuturna, qua laborauerat,
fortilegij ſuſpicione,ac diligéti fuper ea ro
inquiftionein vincula conijceretur:Quam
ego ex elogijs teftium interrogaui, tandés
ģucrationibus , ac fine vlla tormentorum
vi eò adegi, ve ſua ſecus admiffa omnia in.
genuè fareretur . Inter quæ & hoc fuit,
quod totidem quibus puer ille verbis ma
gna confidentia recitauit . Nam ftatim ac
patratum fueratà Dæmone facinus , is ad
cam in macelli vicinia tum commorantem
aduolauerat, ac rem omnem ,vtigefta erat,
enarraucrat:perrexitýue hæc illa affeuera .
re, dum mors ſubijciente flammas carnifice
ipſam occupauit. Nec noua , primumque
audita eft ifta in homines Satanz lanicna , &
crudelitas : fed habent veterum hiſtoria ,
tam ſacræ , tum profanæ plura deca redo
cumenta , quá vſus veniat.Ingentivēro , qué
Satan ex ſolitudinibus excicauerat, ædes in
quibus
 LIBER II. 28 ;

quibus conuiuium agitabant filij lob a.de 2

ie &tæ ſunt, qui omnes ad vnum earü ruina lob.caps
funt oppreſli.Sarz 3.Raguelis filiæ fponſos verf.ig.
feptem Armodæus,id eft ,deſtructor Ange. Tobiæ ca.
lus(Rabini mortis Angelum appellant) ca verfis, &
qua primum quiſque le&um genialem no .
de inicrat, interemit. A Egeam proconſu
lem , cùm beatum Andrzam Patris vrbe
Achaiæ in crucem tolli iuſtiſſet, malus ſpi
rituscorripuit, ac pręfocauit.Narcus apud
Pfellum 4.ait Dæmones læpè igne jas præ
Ca.vbifes '
cipitio homines perdere, imò nauigia viris Da monun
onuſta yndisobruere, ac funditus lubmer . deſcribun .
gere.Lcuinus Lemniuss.latenter immiſce: eusfpccicu
re fealimétis,humoribus,fpiritibus,aúrç, Ineshore
atq; aeri quem intra corpus concipimus ,ac od vitam
quo fpiramus ,multaq;alia quæ nobis vfui opt.indica
funt, & valetudiné conferuát,deprauare, ac
vitiare.Et deniq; illum clamant ſacræ literę
6.lconis famelici,ac rugientis inſtar obam
bulare, curſitare atque oberrare nulla non D. Petrus
terrarum loca, dum offendat in quem virus Epift.1.64.6
varlie
fuum poffit effundere.Quin igitur adeò fę .
uæ ,truculentæquebeftiæ opponimus foli
dçfidei clypeum ,ſpiritusgladium , galeam
falutis ; alia quaſi ſuccenturiata præſidia,
temperantiam , integritatem , vigilantia ,ie
iunia, precationes ,obſecrationelſ ;aſliduas,
Ac præſertim antelucanas , & matutinas ?
Nam ijscertò ſuos conatus prohiberi , at
que infringi ipfæ etiam ſagæ profitentur.
Et cer
 884 DAEMONOL ATREIAS SAN

Et certè non eft fine exemplo , quod olim

id facros vates facticalle Bibliorum codices
paſtim teſtantur. Sic Dauid 7. in anguſtia
conftitutus:Deus Deus meus ad te de luce
vigilo :Mancaſtabo tibi,& videbo:maneo
8. ratio nea pręuenier ad te 8.SicEſaiasg. Eri
Pfalm.72. git manę , mane erigit mihi auten: Domi
$
Cap.29. nus.Rurfus to. Anima mea defiderauit te in
10. nođe:ſed & in ſpiritu meo , & in præcordijs.
Cap.26, meis ad te de mane vigilabo.Siquidem Do
minus oratione fuorú inuitatuseos ab im .
pendentibus periculis defendere,ac prote
gere folet : non quidem ſecundum carnis
ſuæ propofitum : fed iuxta Spiritus Sandi
conlilium . Quo magis demiror quorúdam ,
in cenfendis Chriftianorum moribus in
conſideratam , ſupioamque ſapientiam : qui
fi quod Nolanis de mancdatur ſignú , quo.
excitentur homines ad tam ſalutares , ac
pias preces,& ijs quaſi oſcitátibus auris vel
ficetur : id illico damnent , atque impro
bent: quia nimirum ab illis vſurpatur , .
quibus in conſtituenda , colendaque reli
gione diſſentiunt.

ALIA QVOQVE EIVSDEM ARGV

menticam fuperioribus exempla, at vi Damo
nes eos pre ipitesdeijciant, quibus nocendi pra
minciam à fagis acceperunt.
CAPVT XII . 1

SIT
 LIBER II.

Vbit rurfus fuperiori fa & o vnum , atq

alterųm non diffimile de ruſticis qui
Soleite
buſdam , quorum alius luxuriantes ce
arbore ramos amputás:aliusrundendas frų
ges ex horreo in aream deijciés , in fummo !
curru fænum cócinnaris, atq; adaptans,ni
hiletiam temerè periclitantes : derruſita
men,ac compacti ſunt in terram adeò vio
lenter,vtſemineces inde efferri oporteret:
nullo , qui impuliffet, ac deturbaffet, vllibi
apparéâte. Propria etiam magis ſunt qua
ſequuntur. Pyrus erat in deuio nemore, è
quo loannes Rotarius i. fibi fru& us pri
Huccaria
dem deftinauerat legere : nec putabar tam AAA.ISS
abdito ,atque obſcuro loco à quoqua anim
aduerti poffe , qui bolum huncilliè fauci
bus eriperet. Notata nihilominus eft & ea
arbor : Defiderio Saleto eius tribuli , qui
prior occupans pyra decerpere :atque in i
pfo fa&todeprehenfus,no longè abijt,quin
Rotario præreptæ prædæ poenas daret , fb
quidem facilè fit quod iftiuſmodi hominú
monitris doleat , quodq; ad vindi &am ac
cendat : Ergo vt iiliconſueto in alijsmore
Diras eft imprecatus,turbine ſubito inuo
lutus,ac in terram deie &tus crure altero lic
cft debilitatus, vtſe loco prius mouere non
pofſet,quàm accurrétes ad cius clamorem,
qui in nemore pecorum greges cuſtodie
bant,fuboixi,atque adminiculati domum
eum reducercat. Nec adhuc vulnus tum
coalue.
 D AEM Ở Not A REI AI SAộ.

coaluerat, cùm Rotarius iſta primùm fpon .

tanca ſua confeſſione patefecit. Huius ge
neris eft & aliud de Apra Hofelotia 2 : Eafi.
na luburbija lium habebat in famularu Ioannis Halecu
D apri ad fiani: In hunc herus fæuitiam adhibuerat
Tullum ... ob furtum, cuius illuin præ cæteris qui e
Cal. Mart .
rant in familia infimulabat : Id dolens ma
ter,ac cupiens viciſci, occaſionem fedulòca
ptabat, quo id faceret: Accùm aliquando is
iumenta è pafcuis domum reduceret, atq;
horum vni otiofus infideret , accedens illa
vnà cum fuo Dæmone, fubducta tamen o
mnium oculis , collum equo tum commo
dè depreſlit , vt per id dilapfus feffor, at
que in humum depulſus crus perfringeret,
Quod & adhuc ex eo lapſu claudum , di
Itortuingue apparebat , cùm is vencfica te
ftis committebatur.
ILLÄ ETIAM DE EADEM RE E X.
enpla : tum vt Demoñes,corumg,affecle Striges
icatis,ed fi ijs latenter ignem inijciant.
CAPVT XIII.
YLaudia Fellææ 1.Maielaienficum va
cina muliere rixz frequentes fuerát,
Lanfrece C !
pian Id. vri fæpè vicinitas inter æquales pare
Haljinsk refulet iurgandi occaſionem ac procliuita
tem pridemque fecum illa reputauerat,
quemadmodum vicinam latenti aliquo vl
ciſceretur infortunio :Id enim clàm crat fa
cicndú, quod popularesoés,fiquid fibide
terius accidiffet,id fa & ú in Fellæâ illicòre
ijce
 --
LIS IR IL

ijcerent.Initur de hoc cum Demone confie

liú: Placet eam fuo more opus ruri faccre,
interea dú is in vrbe partes fuas exequitur,
ne qua eius quod accipiebatur fa &ti ſi domi
fuiſſet fufpicio cá attingeret. Ecce verò vi
cinarú ædium ecclufis, obferatiſ4; foribus
audiri intus miſerabiliter ciplans pues,qud
mater abiens ſolúdomi reliquerat. Accur,
sere quiaudiebant oés ,ac fores properè efe
fringere,viſuri ecquid illi contigiffet, quo
clamores tantos ederet : Reperire illú pru
nis candentib. vndiquaq; adopertum ,atq;
obrutú ,excutere citiflimè, tum cunis detra
here, vt quantum poſſent ſeruarent incolua
mem: Sed iam animáagere, ac interipfas il
Jorú manus emori.Peruagariigitur rumor
Fellææ haud dubiè hoc eflc incçptû, quz fi
mili damno plures alios antè mul& allet,di
cebatur:In illa id circo de hoc,alijſq; facino
ribus quorú pridom infimulabatur diſqui
fitiones fieri,
ac tandem eò res redire, vt in
genuè id crimé vtiſuum agnofceret ,ac am
pleateretur, fingula quemadmodú effenta
Dæmoneſuo rogatu patrata, denarrás,ma
ximcą illud de candentibus carbonibus,
quos is in proximo foco fub cinere reper
tos bacillo extraxerat,ac mifelli infantis cu
nis ſuperiniecerat.Ac quoniam in eum fer
monč incidimus,qui exuftiones, incendia
qucà Dæmonib.immiſſa continct : iuuat &
de hoc exempla aliqua & ca quidem diuer
Gruben
 Aggle- DAIMONOL ATRIL AÐ SAN .

fa fubiungere,quibus magis eius rei veritas;

quzà tam multis in dubiú adducitur, elu .
ceſcat. atqueadiuuetur. Colmerij , qui pa
go's eft in ditioneDiuilacobid TauagniD ..
Apri Cænobiarchæ , viriin ea nobilicatis,
ac'fortunarum amplitudine , qua fumma
fruitur, comitatis, beneficentiæ , atque in
tegritatis laude illuſtriſſimi : euenit intra
annos viginti , vt eius loci incolæ peculan
tillimus quidam Dæmon non ceffaret no
des dieſque domeſticos lapidibus impete
re : quod cùm & fæpè , & frultra feciffet, fic
illi is tandem ludibrio habere cæperunt, .
vt pro eo probra , conuitiaque iam non du .
bitarent regerere. Ergo profunda iam ne
ete fic totam calain momento incendit , vt
nulla extinguendæ fiammz aqua fatis eſſe
poffet: quin tota incendio ſtatim conſume
retur:vti ego rerinſolentia addu & us cupi
diusà vicarijsaddidici , cùm illac fortè mi.
hi non multis pòſt diebus iter eſſet. Subic
& aliud factum , & id quidem adolçop illi
Medea , quæ Creuſæ Creontis filiæ dono
militconcluſum in capſa ignem Magicum
vnde ea,in quatum erat,regia conflagrauit:
Jana Nigra z.Armacuriana obnixè à Fran .
Leheriis.,, ciſca Huyna contenderat,vt ex maſla, priùs
cil April quàm illam in furnum condit, particulam
decerperet: vnde fibilibum alendis pufio
nibus facere liceret : Paſſa repulſam,quòd
illa demenfum id elle incertos dies totifa .
milia
 LIBER I 1.

milie diceret,nec ſine

eius fruſtratioe quic
quam inde domi poffe: non deftitit animo
voluere,quemadmodum ei repulfa digna
rependeret gratiã . Nec in hoc heſit diutius.
Nam accepto à Dæmone linteolo , quo erát
conuolutz minutiæ quædam inftar fæni
deſeđi, admonita eſt clam illud deponere
in Huynæædes ,ac properè faceſſere: futu
rum enim ,vt non multò pòft flammá con
ciperet ſubitò , vnde illæ cum omni ſupelo
le & ile côfumerentur. Linteolü igitur glo
mo obuoluit , ac Huyne tú fortè aliquid in
furnaria agenti vænale offert in telz, quam
illam adornare audierat,licium , ſed cú ne
garet eo fibiopus eſſe, quod ex domeſticis
operis ſptraret plus ſatis fibi futurum , ni
hilominus bona illa in piftorium lacum ,
qui prope erat,abiecit : addens ſe, fi id illi
tum vſuieſſe no contingeret,cùm vellet re
ftiturum.Ac vix pedem extulerat,cùm de
flagrare cæpit cella illa farinaria , quz de
pofitum glomum continebat: deinde & va
niuerſa domus adeò præcipiti ardore , atq;
incendiosvt nullum ei remedium ſatis ma
turè afferri poſſet. Res vtriufque deſerta, at
ſeparata aſſertione ſimul ci ipſo euenta 6dé
fibi apud omnes indubitatam vindicauit.
Finem fecero , fi prius ex EraſmoRotero
damo 3. huic non diſſimileexemplum reci
tauero, Oppidum eſt , inquit, in Heluetia " pit fant
11.27.6 . In
momine Schilcach ,quod 4.Id. April. Ann .
T 1533.60
 790 DAE MONOL AFRIE SA

X33.cocom fubitò conflagrauit: Eiufque in

cédij caufam ', quantúillius loci municipes
apud Friburgimagiſtratū, quæ vrbs illinc
abett octo milliaribus Germanicis renun
tiauerunt.talem fuiſſe rumor eft . Dæmon
sbilo ſignum dedit è quadam ædium par
te:caupo ſuſpicans effe furem aſcendit, ne
minem reperit, fed idem fignum rurſus ex
altiore conaculo redditumeft .Ethuc con
fcendit caupo furem perſequés : Cùm nec
illic quiſqua appareret,fibilus auditus eſte
faſtigio fumarij.Illicotetigit cauponis ani.
mum eſſe Dæmoniacum quiddam : iubct
fuos efle præſenti animo: Aceiti ſunt ſacer
dotes duo : Adhibitus exorciſmus: Re
fpondit ſe eſſe Dæmonem : Rogatus quid
illic ageret : Ait ſe velle eruere oppidum :
Minantibus ſacrificis reſpondit, ſe pro ni
hilo ducere minas illorum ; quod alter eſ.
fet ſcortator,vterque fur. Aliquanto poſs
mulierculam , qui cum habuerat conſuetu
dinem annis quatuordecim ; cùm interim
illa quotannis, & confiteretur,& acciperet
Euchariſtiam ſuſtulit in aërem ,impoſuit
que fumarijfaſtigio : Tradidit ollam ,jullie
vtinuerteret,inuertit, & jorra horá totum
oppidamexuftum eft.Et hîc quidem tam
prompta, rapidaqueà Dæmonibus incen
dia non eft quod'valde miremur: qui ha
beamus etiam hac tempeſtate homines il
lorum excitandorum peritiffimos , non
dico
 LIBIR it.

dico pulueris illius bombardici, aut alia

tum iftiufmodilutüptomátwp, quibus tota
ædificia citiſſimèconflagrare , acconuelli
videmus vfu ,atque artificio ,nam hæc vul
garia ſunt, & quotidiana ; fed reconditiore
aliqua quz humanum captum ſuperet,via,
atque ratione : Ante hunc annú fuit in co
mitatu principis cuiufdá Baro è Germania
(neutrú nomino, quamuis id mihi prom
ptum fit facere ) qui profiteretur habere
1
le , quod ſi per domos aliquot fparfiflet
eam in qua eſſent vrbem , multis etiam ,
poſtquam inde exceffiffet , diebus vni
uerfam effet incenſurus , atque infammao
turus : hocque quale eſſet per interpre
tem Comiti illius principis filio tandem
aperuit, vtroquctamen prius iureiurando
adacto non eſſe fe hoc arcanum cuiquam
ynquam prodituros,as communicaturos.
Equidem ſcio ex Plinio 4. Naphithæ tātam
efle cum igne cognationem , vt fiamma Cape
libido
tranfiliat in eam vndecunque viſam . At id
quod #uptokutis ille fic diffeminádum do
cebat, tale effe nequit : quòd , vt audio, iace
teſinevlla noxa multos dies poffit, in co eto
iam cubiculo ,vbi luculentus,perennifq; ai.
lioqui fit caminus.Execrandü certè,ac de
teſtabile inuétum , à quo nullus iam hofpes
ab hofpite tutus fit futurus, quo ampliffi
ma quæque vrbes, atque ornatiſſima, tot
etiam ætatum operis extru &tæ , ac fundata
T 2 vnius
 DALMONOLATRIA SA
vnius hominis improbata libidine moment
to fint perituræ :affi& is,atque euerſis vad
oppidanorum fortunis omnibus.
1 ALLA ITEM IN EANDEM SENTEN :
tiam exempla duo :ac quemadmodum Demenes
fuorum oratuillis oris fpirituin obftruant, awi
mang, intercludant,quas vlcifci cupiunt.
CAPVT XIV.
Vſtico cuidam nomen fuit Maluai
RS©2 , huic castrum ad ,Mofellam ſure
maluce properáti , vtè lactis prouen
ru pecuniæ aliquid cogeret in ſumptus rei
familiaris ,violéter turbo ,reliquo aërealios
quiplacidiffimo, omnem fpiritú ficinser
cepit, vtdiu vitę dubius ac incertusiacevet.
Hanc illi perniciem per Demoncm ſuum
parauerat Franciſcus Fellæus r. quo animú
fangeij is. ſuum multis iniuriis exulceratum explé
Callaou ret,vtiipfe fponte, ac ſola admiſli peniten
tia du & us pòft agnouit. Huic germanu'on
eft illud lacoberæ Vveher 2. quęvtpridem
In ditione occlufum in adolecentem vicinamodium ,
Dulana ,
menſeskpa citra fufpicionem magis effunderet : earn
dum ruri eſfet vento adeò vehementi per
Dæmonem ſuum corripuit,vtex eo in dies
fa &ta turgidior, tandé opprimeretur. Nur
Gæſereno cælo (inquit Iulius Obfequen
sius)nimbi orti fuerunt , quibus homines
duo fuerunt exanimati L.Scipionc,& Caio
Lælio Çolle
XVRST
 LIBER II.
RVRSVS ET ALIA DE EADEMRI
exempla: atque vti Damon obiter illis vulnera
inftigere foleat,quibus nocendi mandatum à fee
gis babet.
CA PVT XV.
Lteriusoculiclade Coleta Piſcatrix
A I. mul &tauit abſens Claudiú laquimi
nú municipé ſuum : cùm de ea re má Gerbeuido
lçi Non
datum Dæmoniluo dediſſet,vtiipſa apud : Maisissa
Quæſtorem deſortilegio reſpondensinge
nuè eft confeffa.Cuius rei fidem etiam ad
auxit , quod idem laquiminus pòſt retulit
vulnus illud oculi ſibi infli & um , quaſi ab
impingente, acdemiffo per vim ramo :cùm
tamen hinc,indeq;arbores nullę vel multis
paſſibus ftarent.Ob idq ; iam tum fuiſſe ſue
fpicionem arte aliqua mala id damni illida.
cum fuiſſe . Non alienum eſt ab hoc quod
narrat lacobeta V Veher , cuius proximè
mentio eft habita. Cùm , inquit , multis de
caulis peroſus mihi eſſet ruſticus quidam
vna in ijſdem ædibus mecum habitans: nec
viderem qua ratione citra deprehenfionis
periculum viciſci poſſem (erat.n. isacer ad
diligens mci obſeruator )tandem viam re
peri ,qua id facerem . Nam efflagitante mo
Demonineius genu ,dum inter dumeta 0
pus aliquod faciens verfaretur, fpinam ve
hementius incuſſit, vnde integrum trime.
Atre ſaucius non priys conualuit, quàm ego
miſerta tam diuturnum dolorem rurſus
T 3 illi
 194 DAEMONOLATREI AI SAG .
illià Dæmone curationéimpetro : quicam
obiter,dú aliquot poft dies in interiore fyl
wa lignatur, infuſo in vuln' vnguine ftatim
adhibuit.Totam hancré vti elegio ſuo faga
perhibuit, ruſtic pòft de ea rogato per om
nia ſua mométa confirmauit.Simile quidda
eueniſe A proniano Syriam peragrátime
morat Ammianus Marcellinus 2. idque a
deò fic eiusanimum in yeneficos inflam-,
Lib.26 te maſſe , vt cosquoad vixit non ceffarit om
fum geft. nibus pænis ſupplicijſýue perſequi. Et hic
quidem operam ſuam commodare Dee
monem nemini dubium eſſe debebit: qui
apud fe reputauerit, quàm fitilli animus
ad nocendum procliuis,artes ad exequen
dam iniuriam expeditæ , & faciles. fed hoc
totum de ſpinæ iofixione,deque vnguinis
infuſione commentitium eſſe crediderim ,
cùm illi nihiliſtiuſmodi aduentitijs,
atque externis ad eas a & ioncs
adiumentis opus eflc
çanfteto

7
DAEMO

1
DÆ MONO

L A TREI AE.

LIBE R. TERTIVS.
EODEM MENTIS ERRORE NOS
nunc Dsues morborum authores facere, que o
Lim Elbnis infortuniorum fuorum cauſas in
Deorum aliquem reiciebant. Ex eo rurfus.se
lium effe creatum de ſanatione ab ijſdem necef
farid petenda ,quafi qui ſunt à Scorpionibus icti,
Quem non parum confirmant que in ea Demo
nes portenta ſub fpeciofomi acalinnmine inter
ponunt E: an praftigias taniùm ,vel etiam vetj .
iatem ea babeant difputatur.
CAPVT 1.

EVM peccata hominum ſe

uerè viciſçi paflim loquuntur
ſacræ literæ. Nam & Sodomi.
tarú i.g hofpites auerſarentur
mutuiſque le libidinibuscon . Genel.c.200
verf.24
caminarent , tum vrbem euertit funditus,
tum regionem fic fterilitate damnauit , vt
nullarum pofteà plantarum ,fru & uumque
vnquam ferax extiterit.Et Dauidiper Ga
dum prophetam 2.ob cenſitú populum in Samuelis
pænam , fa & a tamen optandi poteſtate, in Il cap. 24
dixit,aut famé per ſeptenniú duraturá: aut verf.is
bellum per tres menſes iniquo Marte eum
kote gerendum , aut peſtilentiam per tri
T 4 duum
 296 DAEMONOLA TREI AE SAN.

duum inter Hebrzos graſſaturam . Iſraéli .

Bunicbt. tas quoque propter eorum impietates , ac
ſcelera apud Babylonios ſeptuaginta annis
in exilio eſſe voluit. Denique difercis Decae.
logi verbisdeterminatus eſt ſe parentúido
lolatriam vindicaturú in filios ad tertiam ,
quartam ve progeniem . Et nunc etiam irae
( fuæ in nobis gladium ſæpè diftringit;vtex
empla ſtatuat, à vitijs reuocer ,in viá redu
car.Iam vt nemini dubiú eſſe debeat , quia
manus eius vbiquemalis impendat.
Seaec in Sequitur necentes vltor à tergo Deus 4.
Harc.fur. Sed ad hoc fibi miniſtros iam tum ab eo té .
pore conſtituiſſe, quo peccatum hominem
primum inualit ſpiritus videlicet Aammæ
inftar vrentis ipſa elementa , vniuerſamque
adeò mundi machinam nemo quantumuis
Ecclefiafticorum fermonum infolens non
intellexit . Iam vt mirari libeat inconſul
tám quorundam pietatem , qui eos quo
que quos in beatorum numero collocant,
in iſtius tam triſtis miniſterij partem vo
cant : quo fcilicet mortalibus venerabilio .
res, formidabilioreſque reddant: hunc pro
ra: illum igne ſacro ,alium morbo comitia
li armantes in hominum perniciem ,vt fuas
ipfi exequantur iniurias ; vtpotè contem
So lib. dela.
crifica. de pti ,non ritè culti ,aut aliqua alia ratione lę
Spec Dæm .li, ac violati. Quod ſua iam ætate Porphy
bonorum s.conquerebatur vnum eſſe inter ma
acque ma. rius
lorum . xima mala , quæ à malis genijs mortalibus
infere .
 LIBER III. 297
Inferebantur : quod ſcilicet cùm efſent ipfi
infelicium paſtionum , quæ terrenis rebus
inciderent,authores :veluti peſtilentiæ ,pe
twiæ , terræmotus æftus,incendiorum ,at
que aliarum id genus miſeriarum , calami.
tacumque:earum tamen caufas in Deorum
aliquem malignè reijcerét : quibus certum
eft ijs contraria fertilitatem , proſperitaté.
que magis placere, Eo ſcilicet pacto ad im.
pias ſupplicatióes, ac ſacra homincs impel
ientes, quaſ aliter Deos, quos tamé( inquit
Cicero ) nec iraſci, nec nocere philiſopho
rum omnium comune eft , inimicos eflent
habituri : aut quod eft etiam non minori
cum impietate coniun & um , quaficordi ijs
ellet humana ſicincendijs , cædibus , ac rui.
nis dum odia ſua explent permiſcere,ac la
befa & are. Et Hipocrates vehementer eo
rum opinioni reclamabat , qui quòd vide
rent Epilepticos ſubito proſterni, ac con
uelli eius morbi caufam ad Diuorum ali
qué,qui illis eſſet infeſtus,referebant,eun .
que placandum vel voti nuncupatione, vel
cabulæ ſuſpenfione aliqua putabant: Quae
certè querela multo magis in huius ætatis
homines conuenit , quibusChriſtianæ ve
ritatis lux nódum ficexcuſfit mentis tene
bras , ac caliginem , vt ſuos adhuc Veioues,
ac Robigines palàm imo cum piegatis opi
nionc aliqua nó habeant, ac muneribusfci.
licet placent: Vel vt apud cosin nulla ſint
TS
amplius
 898 DALMONOLATREIAS SAO .

amplius offenſa: vel vt valetudinem pretio

aliquo redimant: 'vel denique vt alia fi quæ
impendét mala auertāt ,ac depellant. Quod
ego præſertim di&ú volo in aniculas bar
dam ,quæ nuſquam non habentinore fuos
Auerruncos, ad quorum fana ſint neceffa
riæ profe & iones : quibus deinde ipfæ ſuas
grandi mercede locentoperas.Vt interim
omittam py&acia, phylacteria,cereos,cha
raderes, no & urnas excubationes,tranfuer
fasægrorum dimenſiones, & id genus alia
deliramenta , quæ palàm , & confidentiffi
mè nugantur : licèt coruto vſus etiam ana
thematis diſerta interminatione fit iure
Pontificio interdi& us 6. Hæcadeò taceri
Grego mi poſſent,niG & nobilitarentur longè fædio .
norinne
cretis ea ribus,atqueimmanioribus prodigijs : cùm
Non obfer. eiuſinodi Diuorum auſpicia addito mira
Mstis 26.97 culi ſpeciolo nomine prætenduntur innu.
meris Diaboli præltigijs,atque impoſturis;
Nam qnas is in fpeciem technas inſtruat,
quemadmodum imponat , atque horren :
dis opinionibus mentes hominum imbuat
etfi notius eft , quàm vt anxiè nimium hîc
oſtendioporteat: pauca tamen addam eius
generis,ne& hîc exempla defuiſſe videan
tur. Eft in Mediomatricibus fanum mag.
næ celebritatis proter prodigioſas ſanatio
nes, quæ virtute , atque aufpicio Belli Ber.
nardi, is interindigetes nondum eft admir
fus, cui illud facrum eft,fieridicuntur.Eius
colum .
 LIBER III . - 299
columnas interiores memini me videre in
E ftru & as,atque munitas linteolis, vnde pen
decent teftæ , carbones , ſtuparum , ac capil
lorum glomi,ſcruta, vitrorum fragmenta,
gladiorum mucrones , lacertou , ac bufonú
exuuiæ,atq; aliæid genus quiſquiliæ ; quas
videntibus omnibus, qui adeffe volebant,
cò addu& iægri valetudinis ergô in maxi
mo angore, vel euomuerant, vel parte ſui
aliqua erumpentes eiecerant. Prætereà in
gentem ſcipionum aceruum ibidem abil.
lis reli& orum :poftquam valetudine cófiro
mata : neciam vt anteà ijs per membrorum
imbecillitatem innixi : ſed alacres, ac veger
ti domum ſe recipiebant. Hæc omnia Sal .
cedijolim in ea prouincia præturam obti
nentis iuſſu noftra ætate ſublata fuêre. Nec:
ob id tamen defijt id fanum luam nobilita .
tem retinere : Nam tanta nunc adhuc af
fluit, atq; accurit ad eius famam hominum
multitudo, quanta vnquam anteà maxima .
Cuitu rei non dubito ( illaftriſfimePrin
ceps) quin pro tua inſigni erga Deum pie
tate ,fingularique ſapientia tandem ſis mos
deraturus , quando eatui arbitrij eſt, in to
táq; illa regione ſummus & religiones pro
curas, & imperium agitas. Potuiſſem porrò
ea de re exempla multa proferre, fi hæcab
initio fcribere fuiſſet confilium . Sed cùm
ad id animum non ita pridem appulerim ;
duotantùm adijciam , quæ in manys meas
hoe
 joo DAIMONOL ATRIIAE SA .
hocetiam anno peruenêre. Richæij, qui pas
gus eft in ditione D.Othonis Ringraff,co
Merlangi) pit Nicolaus Vvanncſonius 7. decumbere
Non.Sept. ex morbo adeò graui,vt eius ſuprafpé on
nem eſſet valetudo : In huncmala ſua arte
illum iniecerat venefica quædam ex eius vi
cinia mulier. Anxiè igitur vtin ciufmodi
morbis diuturnis , ac ferè deſperatis fieri
folet,omnes qui inuiſebát rogare,vtfi quid
fcirent ad falutem , id per ea quæ bonis om
nibus ineſt alienæ calamitatis miſerationé
ederent,ac communicarent : fortè & inter
4
hos affuitbona illa vicina , quz ceu miferi
cordia ducta ,nam nec fe ab ea omnino alie
nas profitentur ſagæ : ceu quod ad quæſtio
nem poſci ſe metueret ab ægroti neceſſarijs
( ea enim de reiam frequentcs minçin vul
gusconfulco fparfę fuerant) narrant vidiffe
Se, quieiuſmodi doloribusconflicati ab ijs
conualuiſſent ſtatim ac Diuorum alicuivo
ta nücupaflent,ac perfoluiffent. Celebread
modmú effe in ea re de Bello Bernardo fa
má, gillum nunquam fruſtra à ſe quiſque
vocatum fenfiffet: Mitteret igitur qui ſe ca
gratia ad eius ædem vnà cum donarijs fifte
jet,ac cóceptis de more precibus morbum
expiaret. Nec mora inuenitur qui eam pe
regrinationem ex condu &o fuſciperet, ac
perficeret: Huic nomen fuit Hans lacob :
Is ritè, atque vtià laga præfcriptum fuerat
pera & is omaibus,cùm candem domum re
verſus
 16 LIIII - IL

pa terlus iplum horæ momentum quo voto

defun & us fuerat præcisè inter multa alia
CT Traffet, repertum eftomnium , qui tum
* groaftabant, conſentienti teftimonio ab
The ¢ a illi fuiſſe convaleſcendi initium : acco
tépore magno pixu vitri fragmenta , & glo .
di meratos capilloscæpiffe euomere : Qu2 &
ipſ Jacobin f& ili fcutella ad maiorem fi
id dem tum funt exhibita , vt videret : Matis
} Hay ,Maths Maioris, Nobis Petter ,ac com
- plures alij, licèt diuerfi de hoc interrogati,
1 totidem tamen verbisid retulêre. Etmen
# fe O &tobri AnniM.D.LXXXVIII. ad mo
perlati-funt ab affine adoleſcenrula clairi
duo ferret: quosipfa multa permiftos pi
$ tuita vidéntibus, qui tum domi erant, om
nibus euomuerat. Eiuſquemorbiin quem
illam anno ſuperioreNicolæa Stephana,de
qua poftmodum fiet memtio ,coniecerat ce
liquias fuiffe omnes quotquot eius antecef
fioncs,ac progreffus cognouimus facilè iu
dicauimus. Nam & ab eo vomitu alui, qua
alioquiin lapidem induruerat tumor Itam
tim defedit, & quæ annum integrum inca
modifGma fuerat valetudo,paulatim leua
Ti,ac confirmaricoepit.Cui supoMphop non
malè annumerari poterit quod Langius 8. .
* vis Anglus , dum Medicinam in Palatino . Ipik .Media
ciaal. ogid
: sum comitatu faceret,à fe obferuatum fcri.
bit Anno M.D.XXXIX . Energumenam
fcilicet in corú Palatinatu fuifle ; quæ poft
diutur .
 Jas DAEMONOLATRIIA SAO .
diuturnos, acerbofque ventriculi dolores
clauos ferreosoblongos,atque incuruos
cufq; æ # cas cera ;ac pilis obuolutas imde
proijceret, atqueeuomeret. Veterib.quo
que hæc cognita fuiſſe vel illud indicat:
quod Iulius Obſequentius Cn. Domitio,
& C.Callio Coff. Aretij eueniffe memorat
mulieri cuidam , quæ farris granaaffatime
uomebat,cú & ex eius nafo multa alia prae
tereà enafcerétur. Et noſtra ætate editi li

bri ſatis multi,quitalium prodigiorum ex

emplis abundant. Sed non facilè eorú fen
tentiæ acceflerim , qui illa defendunt neu
tiquam talia exiſtere, qualia apparcht: ve
rùm potius fic humanos fenfus præftigijs
illudi,vt fimulata pro veris ample & antur.
Nà quod primùm autumant nihil foras ėx
trudi poffe ;quod antè nó fit intromiffum :
Tantæ autem magnitudinis ea effe quæ fic
egeri videntur,vt nequeper os demiffa,ne
que per anum ingeſta; qui tamen duoca
paciffimi funt in corpore mcatus,velcredu
Jifſimo cuiquam videri poſfint :hoc certè
Hon vnomodo reprehédi poteſt: Primùm ,
quòd multa naturæ etiam vicio in homine
gignantur,vt lumbriciin ventriculo , calcu
li in renibu's,lapilli in articulis, in lotio be
ftiolæ formicis affines, atque id genus alia
modum nultum retinentia, quæ tamen an
guftiflimis meatibus ipſa eijciat:fæpè etiam
fado vulnere expellat. Imò quod Leuinus
Leur
 LIDIRITT. fog
Leginius 9. inipfa fa &ti ſpecie refert ex for
didis vlceribus,ac vomicis, vnguium , pilo- ne occute,
srum ,teftarum ,officulorum ,lapidum frag. raculis.
natura'mi
'ils
méta fæpèeximi,atq ;erui viia funt,quæ hu j capo
morú putridorum cócretione coalita exi
ftimarentur, Nemo taméea vel aliunde in
trodu &a fuiſſe , vel non incolumi corpore
fuo loco aliquantifper conftitufe ibit infi .
cias. Acquod etiam intromitei,atqzinculca
si queant,ſi exemplis certandum eft: habeç
enim ea in hoc genere diſputationis nó par
uam authoritatem ; fuppetent ex recentio,
ribuszijſdemølaudatis authorib . non pau
ca huius materiæ , & certa, & propria Lute
tia ( inquit Ambroſius Paræus 10 ) Biturig Chirurg
fcholafticus fuit nomine Camerarius , qui 2.cap.js
cùm imprudens graminis fpica fortè deglu
tiuiſſet, atque ea per tracheam in pulmonis
fubftantiam eflet demiffa : tantis dolorum
cruciatibus ftatim eft confe & us, vt ex ea z .
gritudinemors propedić cófecutura vide
retur . sed natura , quæ ad fui conferuatio
nem nihil non molitur, viam reperit qua fe
ea noxa confeftim liberaret . Primùm enim
fpicam tranſuerſis pulmonum lobis , tum
coftarum mufculis , ipfaqueadeò quæ cas
fuccingit membrana incolumi Camerario
ciccit,atque cxtruſit Obſtetricati ſunt Fer
Helius ,& Huguetius viri in arteMedica clao
fi,ac nobiles . Quod fequitur apud eum
dong Paræum longè maioréadmirationen
habets
 204 DAEMONOLATREIAB SAO.
habet :tú propter intromiſſæ materiæ mage
nitudinem , ac eius penetrantis altiſſimè pe
riculum : tum propter totius corporis, que
patent eius ambages , atque anfra & us lon
gam , innoxiámque tranſmillionem . Fuit,
inquit,opilio quidam , quem prædones ru.
ri fortè repertum adegerunt,vtſemipeda
dem cultellum , cui corneú erat manubriú
craffitudinis pollicaris, in fauces ceu bolum
aliquem ingereret: Ingeffic ac fex integros
menfes corpore continuit: verùm itatabi.
do, ac macie confe &to, vt facilè intus maxi
mum angorem ineffecerneres : Tandem in
inguine le oſtendit vomica ferido,graueo
lentique tabo diffluens: vnde cultellus ille
aſtante vniuerſo municipij magiſtratu ex .
tra & us,atq; euulſus eſt.IobertusMonpeſſa
Janus medicus illum in Muſão propter rei
miraculum ſtudiosè aſſeruatum poſtea ha .
buiffe dicitur : confecutus fcilicet à chirur.
go , qui artem fuam in eo vulnere fanando
oftenderet. Nam is Sommierium ,quod opo
pidum à Montepeſlulano odo ferè millia .
ribus abeft ,habitabat. Finem fecero , fi ter .
tium ex eadem officina deprompfero. Ro
hannis Dynaſtes inter Armoricos generis
nobilitate fatis clarus morionem in delicijs
non ita pridem habuit Guidonem nomi.
De.Is vt funt eiuſmodi hominú inconſultç,
icin ſemetipfos fæpè periculoſa , temera
rişguc manusenſismucronem digicos tres
longumo
 LIBER III. 30 $

longum in faucos per os , quantum potuit,

adegit: cumdemque per annum duodeci
mo poft die egeſlit, tranſmiſſis tot tenuiſſi
mæ , lubtiliſtmęque ſubſtantiæ inteſtinis :
qualia ſunt præſertim duodenum ieiunú,
& quod tenue propria appellatione dici
tur: imò in finus tortuoſos, ſpirafque mul
tiplices conuolutis,atque implicitis . Si igi
tur hæc ſiue ingenerata , fiue immiſſa lua
ſponte natura profert, nihil extra cancel,
los,quos ipia fibi circúdedit, euagata :quid
tandem Dæmones fa & uros putamus?Quo .
rú (vtinquit lobs1 .) poteſtati nulla eftquæ
adæquari,aut conferri poflit. Quiſi conce. Cep . 44.
datur , nec obftet numea momento in mi.
randam altitudinem montes excitare , cor
demque in profundiſhimas voragines deije
cere : fluuios fiſtere,veletiam aduerſos age
re : mare iplum ( ſi credere fas eſſet Apuleio
12.) penitus exhaurire,ccelú deponere,ter
ram ſuſpendere, fontes durare, Manes fub- Lib.i. deA.
limare,iydera extinguere,tarrarum ipſum Goo auto .
illuminare, & vniuerfam mundi huius ſe
riem furfum deorſum verçere poſſunt.fer
rum igni emolliri,fepè etiam liquefieri,de.
puoquein priftinum rigorem indureſcere
videinus: idque earum qualitatum lola vi,
quas imbecillæ hominum manus admini
ftrant.Et adhuc quiſquam dubitat credere
Dæmones ea , qua funt præditi , poteftate
maxima in humana corpora ia multis per
V uia for
 DAEMOKOLÁTRIAI SAT
uia foraminibusindere eiufmodi ferram
ta,teftas,ac lapides poſſe ! quia nimirú quá
titate ſua excludatur, cùm vel ipſa pro nu .
tu coar & are,extenuare,atquc etiam in ato
> mos minuere; rurlufque,vbi ſuntimmiſſa,
priori figuræ reddere tota facilitate queat :
vel fi ne hoc quidem fic placet , ira mea
tuum vias diſtendere, vt iufta capacitate il
la admittere,ac cótinere valeant. Qui enim
factu difficiliora funt hæc , quàm annofams
quercum integro cortice , vel validam tur .
rim cofiærentib.cæmentis in torquere, mz
nente vagina enſem omnem conterere,to
tum oſfibus hominem reliquo corpore in
columi comminuere , féctum prægnanti
fuperftite extinguere,illæſis toculis escon
Schieca Na. flare ; & dific &to dotio vniuerfum vinum
mara quæft. Giſtere,ac continere ? Quæ tamen omnia fuf
üb.s.cap. 36.
men efficere perhibetur; vine ac facultate
innata,an Dæmonis alicuius adnitente por
tentia, atque impetu alibi commodius dif.
putabitur.Et memini videre me in Burde
galenfi prouincia, qui luxatos artus, fra &ta
que membra reftituerent, ac perſanarenr,
fola cius cinguli contre & ationc, cui id in
fortunium contigiffet :licet multorú etiam
milliarium fpatio is abeffet. Quod & fua & o
A pud Plia . tate eueniſſc Cato prodidit 14. Quo autent
#b. 28.01.2 pa &to id fieri potuerit non video, nift fire
conditam quandam adminiftri Dæmonis
• peram in hocagnoſcamus, quiſubtilitato
 LIBIR 111

fua membra affe & a penetrans çàcam alij

quam curationem ijs admoueat , nó vtique
diſſimiliabea arte ;qua modo di& um eſt, ila
lum in corporibus humanis ſtupenda plu .
rima peragere. Quæ omnia li quis velitad
certum naturę modum, atq; ordiné referre
pihilo plus agat, quam fi cælum paſſa manu 1.
dimetiri téret. At (inquiút) agyrtæ, & præ- Caldata
Aigiatores ita circúftantiú oculos perftrin- lib.4. do
gunt, vt fibi ferrum in iugulum adigere, i
dem ipſum moxore expromere,pe& usen
ſe trăſuerberare, venatoriam lanceam , qua
parte minaturexitiú ,inima viſcera códere;
maná præcidere: nalum transfodere,alia
i que plura vulnera libi inferre vidétur.Rur
ſus funiculosimo gutture in longuam ſerió
1. deducere ; quaſi qui glomum aliquem cuo
Į luunt, atq; explicant, auresmutilare, & de
curtare: ac quod nó ita pridem vidiſſe fer
čurGermania,caputceruicibus abfcindere ,
ftatimą in quem auuisêrelocum incolumi
mi homine reſtituere : fæni vniuerſum play
Arum vnà cum auriga,atque equis voraret
aliags multa ad prodigium oftendere, quæ
i quoque Dæmonum ope illis adnitentium
efficiomnibuseſt in confeflo . Quanto ma
i gisigitur hæcprocedet fabula ,vbi cam ipfi
abfque vllo hominisminiſterio Dæmones
adornabunt. An non præ illis erit facile ,af
mique expeditum vomiturientibus ægris
quiſquilias,& ferramentaciuſmodiclåm in
Vi osina
 308 DAEMONOL ATRBIAE SA

os inſerere ; quæ deinde videntibus, qui a

ftant,omnibus ſe prodant,ac foras 'eijciants
Aut vulneris fpeciem in cute præbere, vn
de prodire, & quafi emergere videantur ?
Nam certè id admittere , & fateri fatius eft ;
quod tolerabiliorem ,ac probabilioré cau
ſam habet, minulý;naturæ videtur aduer.
ſari.Sed hæc opinionuin commenta omnia
delet vna veritas non afpe &tu tantùm , atq ;
oculorum quibusilludi poteft l'uce cópro
bata ; fed & ipfarum rerum'attre & atione,
præſenti confirmata: fi quando ea in diuer
lis ,euiſceratiſque corporibusreperire con
tigit. Memini enim me puero mulierem
veneficam , cùm pater meus tum Charma
rum prætor vrbanus ex elogio teftium in
terrogaret, interfecùs à fe admiſſà hoc quo
que agnouiffe in vicini fui, cui nomen erat
Albimonrano, fura vomicam mala ſua arte
excitaffe,è qua finícidédam curarent,glo
mus emanaret. Inſtiſa igitur vomica,ac mul
tum ex vulnere hiants glomum qualem in
fextrinis videre eft oftendit : quém chirur,
gus Volſella apprehenfum videntibus om
nibus qui aderatægrè etiam extraxit. Eum
ipfeoculis meis vidi , cùm domum : chirur
go patris iuſſu eflet allatus , domefticique
16 . omnes illum attentè, ac otiosè conſideraf
EpifticpiMedi Huicaffine eft quod Langius 16. cuius
cin .moms ſent.
paulò antè à melaudata eſt authoritas, de
care ſcriptum reliquit. Oppidumeft ( in
quit )
 LIBIR III, : 309

i quit )in Germania ( Vvlrich lingua patria

d vocant) Ineo agricolam quemdam (Nenr.
ſeſſer cognomine fuit ) latétes, atq; occulti
quidam corporis dolores fic diuexabant,
yt præ impatientiaipfelibiſua manulugu
\ um feriret ; Nam & do viui interiore cute
clauus ferreus ante detra & us non fine ma
ximo eiuşcruciatu fuerat. Mediciigitur cu
$ pidi perlpiciendæ, cognoſcendæq;tam in
folétis morbi cauſæ mortui viſcera per vul
$ pus patefecerunt: In ijsprzſentibus omni
bus quiadeſſe voluerunt oppidanis reper
tum bacillum, quatuor è chalybe cultelli ;
M ferramenta alia duo : ac lanuginis,& capil
lorum pila fatis magna. Hæcigitur cùm ſiç
ſenſibus veri nuntijs percipiantur,abſurde
nimirum facere videntur : quirei nouita
all tem ,ac difficultatem pro mendacio accipi.
il unt : Quaſi quod inauditum fit, aut diffici,
OP le,id illico á Sývarov,xajdeuíxarop habédum
Sit : ac non potius conueniat vnumquodq;
ex ſe,atque vtire ipfa eft, cenſere, quàm per
affe & atam incredulitatem in dubium , inq
certumque adducerç.
DAEMONVM ALIA IN LABEFACTAN
dis,deprauandifque hominibus aftutia.
CA P. II.

Oc apud noſtrates plebeios praſer

Htim , ac quiruri habitant malo more
inoleuit :vt ficuicontigerit morbo labora
V "3 rein

11
 mre DAEMONOL ATRITAI SAG .
re inſolentiori, ac à vulgaribus alieniori:
ftatim ex cius domo quem ea de re fufpe:
dum habent efculeti, poculentiue aliquid
fubftra & um curent: quod deinde io certif
fimam fruendæ valetudinis fpem deuoret,
aut abſorbeant : ldque ſibi profuißead ſa
Jutem non pauciretulerunt.Cuirei fagæki
quis de ca illos perconteturnec eunt infi
cias. Cùm à Dominica Epurza 1. ludex cu .
Chermafyriofiùs fortè quæreret , verumne id effet,
Calea.De quod de ca tam conſtanter çircúferebatur:
combuisht refpondit non femel fibiqueniffe , vtquib.
venenum malum feciſſet, cos ex illo conua
Jefcere ſine fua ope poftmodum audiret.
Quaderecùm aliquando cum Magiſtella
ſuo expoftularet,qui fpopondiſſet conua
diturum ,fe inconfufta ,neminem , cuius ipfa
Naletudinem antè affixiffet ,hæc ab illo tag
tùm audiebat : Annon ftulta fatis viden
tur tibi , mihigue cam valetudinem luere ,
cùm creduli,acdementeseam referunt ac
ceptam noftræ virtuti, ac poteftati? O ve
teratorem inſignem , qui hominum maxi
mam perniciem ex eorum imbecillitate a
deò verfurè aucupatur! Quod enim ij nau.
fragium , quam iacuram maiorem facere
poffunt,quàm fidei; qua fola Deo afferun .
Ad Philip. tur , ac yendicantur : per quam vnam ni
Rap 20 hil non ab eoimpetrant, prona, faciliague
Matth.cous experiuntur omnia 2 ? Cùm Dæmoniaci
Masai osp. , pates Ielum rogalletz.vt G quid poſſet fibi,
filiogus
 LIBER III.

-1: Alioque fubueniret, illicò audiuit : fi cre

.
dis, licet.Rurſus 4.cæcis rogantibus fibire
id Atitui lumen oculorum : ſecundum fidem March.41 .
S.
EP veftram fiat vobis,inquit.Etalibis:quem- Matth. ca.
admodum :credis,ita & eueniat tibi.Hicfi.
des quid aliud eſt. quam vinculum quo v
no firmiffimè deuincitur Dei erga homi.
mes 'beneuolentia . Quid aliud quàm fc
dus 6.quo nos Deus in tutelam ,pręſidium
que ſuum , noſque viciſlim in Deum illum Pfalm .
ti recipimus: Mirum igitur iam videri non
debet, fi.ca Dei æmulatorem maximum ,he
2 minum oſorem infeftiffimum Sathanam
ram malè habet : fique de nullare adeò eft
folicitus quàm do ea labefadanda., conuela
lenda , ac tandem in fe vnum transferente
da . Quamobrem machinas is quidem fe .
pè alias admouetsſed nullam ferè validio
rem , quam cùm de recuperanda quz ſe
mel amilla eft valetudine , fpem inijcit.,
Quis enim ,dum id conſequatur, conditio ..
nem vllam reijciat?Incucit igitur ipſe mor
bos,atqueægritudines primàm : fed, Deus
bone, quales ? Certè quæ etiam non rarò
ad infaniam furoremque adigant : Tuna
carum perfanandarum oſtentat rationes,
& faciles, & expeditas : obfonium ſcilicet
ex eius domo , cuius mala arte ſe in mor ,
bum conic&os putant.Nam in ea dolorum
acerbitate quisis erit conftans, & modera
1
tus, qui Gc præſenti, & vt videtur gratuito
Y remcdio
 DAEMONOLATRII AI SAG.
remedio abſtineat ? Quis qui pro fumma
beneficio id non ample &tatur fraudis ,no
xæg; prorſus expers ellenon exiſtimeç ? A5
Virg. . Frigido ,ô pueri fugite binc,laret anguis in berba 7 ,
blog mo Nam primùm in eo obfonio fiduciáſpem
que omnem noftram collocare iubet, fico;
nos à creatore ad creaturas auertit ; quæ in
tolerabilis blafphemia elț. Tumei non ex
innata aliqua facultate, quod ferri poſſet;
fed ob id folum quod vel furto , vel preca
rio è ſortilegi penu fit ablatum medendi
virtutem tribuit. Denique , quod iniquilli
mumeft ,nos in cam neceſſitatem impellit :
vt quos certò nouimus Deo , vniuerſoque
hominum generi infenſos atque inimicos,
nobis eriá priuatim afflicta valetudincina
jurios , eos temen ſuppliciter adire,obteſta
riatq; etiá munerari non dubitemus Nem .
pe hoc eò redit ,vt prędonibus gratiam ha
beamus,quôd ſpoliauerint, non etiam tru
cidauerint; vt maleficos ferociores,atq; ad
nocendum deinceps confidentiores redda
mus , quod pro ſupplicio præmium re
portare ſe videant : Ve denique corporis
breuem , incertamque valetudinem ani
mo ſempiterno , atque indubitaco luamus
interitu .
NVLLA RETAM CITO, AC COM .
modèadduci ſorrilegos ad depellendum quem for
cerunt morbum , quàm minis, verberibus,violen
tia : Cautionem tamen effe non paruam ,nequod
minus
 LIBER III.

minusfuerat malum in maius bateat, verfurage

grauiątecum damno fiat:Tum propria quadam
declarawant,qua in eo negotio intercedere folent,
Diſputatur etiam ,an illa morbi vi extorta Cuth
tiopoßit eſſe citra fraudē anime capitalem cima,
quificvim adhibuit,necne,

CAPVT III.

N confeſſo ferè eſt omnibus ,que de hoc

interrogátur,fagis :quo plus metuuntur,
Ince
eo audentius nocere, acminis, & iniecto
de carcere metu apud fe multum profici,
vt ſuas faſcinationes repercutiant . Diſerta
eſt, atque expreſſa ad id Claudij Moreliji.,Serrz.
$.
oratio agnoſcentis , ſe nulla adeò re magis Nou. Dec.
ada & um ,velcuaret quas femel intulerat in .15861
iurias, quàm cùm de comprehenſione,ver
beribus, ac vi aliqua terror offerrebatur.
Vir quidam propter multarú rerum quam
attigit cognitionem in confilium interius
Sereniſtimi Ducis noftri alle &tus :cùm de es
re fortè vnà fermonem haberemus ; narra
uit mihi, & feriò quidem ,cùm aliquando
renuntiatum illi eflet filiolum in fubitum
morbum incidiſſe , atque vt is ab anu qua
damper veneficium allatus exiftimaretur,
de tota re primùm nutricem eſſe percon
tatum ; nam tum fortè ab ea geftabatur fie
liolus,cùm illum is morb . inuaferat. Tum
accuratè perpendiſſe, atqueæſtimaſſe qua
lis is morbus eſſet, ex eorumné genere nec
VS né, qui
 DAIXOXOLATRA A GAGO

aé, quibus via peruolgata naturæ confue .

uit ca ætas effe obnoxia . Accùm haud du
biè coperiſſet non niſi mala arte, ac per faf
cinum illiconaci potuiſſe; ſecum tandem
fingula reputans, eò conie & ura peruenit,,
punihil iã putaret ſibieſſereliqui, quo mi.
mus hanc filiolo ortain à bona illa anu inių .
riam crederet.Iubetigiturillam accerfi;at
que admiffam ſalam inedes interiores pris
mùm bládè appellauit , vtfi quid opis huic
malo conferre poffet,id non grauatè face
ret:neque enim ingrato locaturạm benef
cium . Accùm illam multa caufari vidiffet,
quo ſuſpicionem veneficija ſe remoueret;
tum de facienda medicina preces abſtina
tiùs reijcere ,arrepto fuſte , quem ad id pa
rauerat,ficillihumeros, latuſ4; perfricuit,
Nt paratam fe diceret, quæ imperaret, face
re . Poftulare madò paululu temporis apº
poni libi dum curat, quç ad eam rem eſſent
peceffaria.Necmora dato illi,quod poftu .
Jabat,ſpacio ,ac fa & a copia quæ vellet ægra
imperdiendi, non multo poſt admotis qui
buſdam , in fpeciem ſcilicet , acad tegen
dam artem potius, quam quod ijs ita opus
eſſet , illum priftinæ valetudini reſtituit,
Neceſſarius meus Antonius Blyen tem in
Dommartincnfi ditione quæſtor ærarius
idem filiolo cuidá fuo euenille olim mihi
Aarrauit. Cùm is ( inquit) vt puerismos
eft, in edc ſacra à patreludens longiùs cua
gare
 LIBER TIT.

garetur, præteriensvetula quæd'illimanų

quafi adblandiens caput demullt: ac bene
precata.cęu aliò properans , foras ſe eiecit,
. Tum puer illicò caput demiteens, aciamę
giè fe luftinens, vocelamentabili morbung
4 facilè indicauit . Eo igitur domú relato ,ac
morbo in horas ingrauefcéte, haud dubie
eius caufam reiecereoés, qui rem vti gefta
erat audiebant,in vetulam illá multorú ve
neficiorum iam ſuſpectam . Ergo per vim ,
vicinis quibufdam eadedu & a , vt illaturn
morbum tolleret , ftatim vt fuit coram ceea
pirijſdem modis, quibus illeconfi & ari: ac
primùm toto ore elle liuida , tum ſpumas
agere cum tanto afpicientium horrore, vt
in rabiemiamiam itura videretur. Succel
fit nox, quam in eodem lecto cum puero
ducere voluit, nonnunquam illi pallis in
cumbens brachijs,ac os oricóponens ,qua
fi quæ fouendo , atq ; aſpirando labantem
eius vitam recreare conaretur. Matronará
criam quæ aduigilabát, fermonibus diuul.
gatum eft bombum , qualis ceftri fețuente
eftate eſſe ſolet,tantiſper circa puerum au .
ditum ,dum delijt videri Euägelici textus
fragmentú ,quod amuleti inftar ci• fortè pi
leo inſutú hercbat. Dubiú , reuellerit faga.
an cius Dæmon.Certè qui pridie concepta
præcordijs mortem continere putabatur
puer,primodiluculo valés, faluusa; cualit.
Sed nec id bonæ illi vibili fuit. Nam ipſa
fbs
 216 DAEMONOLATREI AL SAQ ,

sibi beneficium vt aliquatenus foncraret

non longè ab jc, quin maximá pecoris par
tem , quod in illis ædibus ſtabulabat,male
perderet. Qua in hiſtoria multa obferua
tione digna occurrunt . Primùm tempora
ipſa ſua landicate,ac religione nocendi,vel
voluntatem , vel facultatem Sortilegis non
adimere:niſi Deus hoc fingulari fua boni
tate prohibcat, atque auertat : ytietiam eius
2. exemplo 2.fuperiuseft demonftratum ; quę
Cap.alib.te aſpergillo luftrali cam inter ſacra lethalie
ter conſperſit , quam iniuriæ noxiam alibi
oportunius reperire non potuerat. Etnon
femel ipli vidimus dile&ta,ac proſtrata in
delubris Diuorü figna fulmine , quod Dse
mon aliquis vibraſſe, accontorliſſe crede
retur.Nam nullibiamant magis Dæmones
fua flagitia facere , quàm vbi fuco aliqua
beneuola ominatione ſolent prætexerç. Siç
Ioab 3.fica çonfeffurus Amaſam ,cum prius
m .Reg.cap.amice complexus , atque his interpellatus
20.verſ... verbis eft :Num faluus es, mi frater Et lu

das 4. quem illi napa Mylop faciunt, qui

Matth..cap.
26. vel. 49. vtriuſque inſtrumenti hiſtorias inter fecá
ponunt , magiſtrum, addito criam ofculo ,
quod fignum Hebræis ſummæ erat bene
uolentię ,raļutauit:mox tamen carnificibus
miferè torquendum , mactandumque cum
relicturus. Magi etiam moris habent fuis
faſcinationibus,atqueincantamentis lacro
1 fan & as imagines, ſolennes precationes,ip
* fum .
 LIBER TIL, 319
e fumque ineffabile Dei nomen intermiſce
To re.Denique nouũnon eft (vt inquiuntGel.
al lius 5. & Plinius 6. ) reperiri quibenè omi
1 nando,atque impenfius laudádo arbores,
fata,ipſosque adeò homineseffaſcinent , ac Lib.c.
. perdant. Quæ etiam caufa fuit antiquitus
(inquit Ariſtoteles 7.) vt aliquid laudatu, Lib.7.ca
ris præfari mos eſſet , nc cà verba laudaro je. sector
obeffent. prob 3min
-Si vltraplacitum laudarit,baccbare frontem Verg . Es
Cingite,ne varino!earmala lingua futuro. clog7.
Tertia annotatio eft, nunquam ele foli
si
dam gratiam , aut plenum , integrumg; be
neficiú ,gcóferuntDemones;fiid reačbe 1
neficium dici poteſt , ſed ſtatim vel æquała,
vel etiàm grauiore aliqua iniuria , atque in
commodo luendum eſt ei, qui impetrauit.
Vix enim morbum vllum à quoquam de .
pellunt, quem in alium non illicò transfee
Janr: Et vnius falucem alterius interitu fe
sè femper paciſcuntur:vti refert Gregorius
Turonenfis 9.factum aliquando à quibuſ Hifto . Fructe
dam veneficis Parifienfibus, quæ Mummo . lib.6.ca.sk
tum præfectum , quem in morbum letha
Jem mala ſua arteconiecerant, ad valetudi.
nem reducere aliter non potuerunt, quàm
5 prius eius confenfu vita interfecto vix bi
moinfante , quem Chilperius pater vnicu
in fpem regnialebat.Quam verſuram fæpe
etiam iniquo fænore feciſſe priſcos illos
mortales Dæmonum erroribus iinburos ,
pallim
 38 DAYMONOL AIKHI AI A6
pallim eius temporis loquuntur annalesi
Nam & Admeto regnum apud Pheras ha
benti Apolloà Parcis inducias cuin morte
impetrauit 1o. ſi eá alius pro illo obire vel
driftoph . let:Eccùm terra medio foro ingenti hiatu
Intérpreu Romæ defediffet, reſponſum eſt non aliter
i butipi-
des is cius labem coitură,quá ſi primę ſpei adole
ſcens aliquis ſeſe in eum hiatum deieciſſet.
In quo operapretiú eſt videre, quid pater
naDeibenignitas; & tyrannica Diabolicru
delitas, acſzuitia interlit: Siquidem Deus
aduerſos hominum caſus ad eorü falutem ,
conſeruationemque; Diabolus proſperos,
fi modo tale quid ab co vnquam efſe po
teft ,in peſtem, interitumquc certiflimum
conuertit.Quartò & hoc obſeruatione di
gnum eſt, quod per fummå indignitatem ,
sc contumeliam modum quem Eliſeus ilo
Hey 461.4 Elias 12. & D.Paulus 13.Fandig patres mul
tel.34. ti in reuocandis ad vitam hominibus te.
12.
Reg 1.cuiry .Duerunt , ipfa fagæ in fanandis aſlimulant,
Derf. 22
atque imitantur.dum ſic didu & is, paſisg;
ná.so.cag. artubusin nouiflima valetudine conflicta .
Werfaco . tos toto corpore incumbunt. Nam & alibi
micmini fac plurib. dicere , quemadmodu
Operum Dei maximus fit adumbrator , at
que algmulator Satan . Poftremò, quod ita
horrére , atque auerlari videtur infcriptas
facris nominibus,aut characteribuschartu
las,py & afia ,volumina, atq; alia id genus a
muleta, & alexicaca, quibus homines cótra
malas
 LiB IR 111.

es salas incantantium artes vulgo fe munia

in re folentinò ideò fit , quod ab ijs fibi impos
te dimentum vllum afferri putet. Nam in o .
: mnibus ferè faſcinationibus,impofturis,ac
cu curationibus hæc etiam fuos adhibere dos
e cuit; quo fcilicet ſpeciem maiorem fanita
i eis habeant , fed multo magis , vt rudiores
* in ijs,ceu in funambulo ,occupet, ing; pra
ua ſua opinione cófirmet, ac itabiliat,dum
negle & is longè ſalutatioribus remedijs in
i iftiuſmodi rebus nudis ſalutis fuæ pre
h Gidium conftituunt.Sicuius enim anime,vt
cum D. Ioan . Chryſoſtomo loquar 14.è
fuggeftu enunciatum Euangelium nihil Homilqui
prodeſt, qui eius in charta defcripta frag, in Maribor
mentum ad corporis valetudinem confera
re poterit, in quo quæſo Euangelij virtus
eluceffit ?num in literarú characteribus, ao
Siguris, an porius in cius fenſu , intelligen
tiague? fiquidem illis requum eft eos lem .
per collo alligata geftari ; fin in his animo
reconditos,defixolớipotius habere.Sed ia
ad intermiflas narrationes curſum reftcda.
mus.Nicolça Stephana is Sampautiana mer
cede accerlita,ve Dommartinenfe caftrum Dommar
ai menro
peftilentia , qua tum affectum credebatur, Dec.istp
repurgaret ( nam eirei operas ſuas locare
conſueuerat)id quidem officium nó indi.
ligenter executa eſt ,ſed cú iuſti dies exccl
aſſent,poft quos contagionis mecus ceffare
folet, ac ei numerata mercede fa & a effet
obeundi
 DARY ON OL ATRETAE SAO.

abundi.copia ;dolens,quòd opinione citias

mutandam ſibi videret,non alioquitenuis
acilliberalis vi& us conſuetudinem , puta
uit aliqua ratione eiusabitionis tempus fibi
effe trahendum ;ſimul& Cattellanivxorem
malo aliquo impertiendam , quòd in ſe ab
leganda præceps eſſet,ac diligens.Ergo ab
1 icca omni cunctatione placuit illam mor
boaliquo diſtinere,in quo ſubleuando de
nuò rogaretur operam , ftudiumque ſuum
impendere. Nec mora ei aftans ad foras cu
biculi: En, inquit,heraftrophijtuiplicatu
ræ diſturbatæ ſunt,lineillasvt paulum re
concinnem : addu & aque per fpeciem offi
cijad collum manu ſolertiſlimè excuſfit in
eius dorſum pulueris venenati,quem digi.
cis cegebat,micas aliquot : Quo facto tanto
fuit illicò membrorum omnium horrore
correpta , quanto ſolent maximo, quos fe
bris primùm ocupauit. Nec adeò multo
polttantis prætereà pedum doloribus dif.
ferri coepit :vt ijs fædè auerfis ad talos digi
ti ftatim diftorquerentur. Qua re omnis
domefticis perfpe &ta,atque intellecta com
prehenſam afferuatam , ac denique verbe
rum iniecto metu exterritam non prius di
miſſuros fe ſunt interminati, quàm faſcina.
tione ſublatam heram in priſtinú valetudi.
nis ſtatum reftituiffet.Nam & hoc veneficij
fufpicionem augebat , quòdab ea aliquan
doandieraat ſe quicquid huius fciret , quo
ficad
 I IDÉR ini. zit
fic ad prohi benda m, auert endam que pe
i ftem vteretur, acceptum referre cuidam
• Matthæo Amantio non pridem ob ſortile
be gijcrimen capitis damnato :à quo etiam in
tyrocinijprecium ftuprum paſſa , atque ex
éograuida fa&ta fuerat.Primùm igitur ma
gnis clamoribusteſtari inſignem fibi fieri
iniuram ,cui pro beneficio tanta culumnia
seponeretur;ac de ſuſpendio miñas etiam
3 iadare. Sed cùm nihilominus illos in fen
tentia obſtinatè manere videret , ac nihil ia
à fe ea via profici, cófilium , orationemque
**
mutans rogare cepit, vtquando ea ſibime
dëndi neceſſitas imponebatur, ſuſtinerent
dum ad memoria reuocaret , fi quod olim
fimili morbo remedium audijſſet prædi
cari.Acnón multò pòft reuerſa dixit repé
Šiſſe le, in quo iam exploraçæ ſalutis fpem
ponere,ac defigere poffent: Noſſe enim fa
herbas que in balneis affri&tę ei dolorime
dicamentum präſentiſfimum eſſent alla
ture : Orare modò ne ægrè illis eſſet,ſiqua
inorávaletudini intercederet :Neque enim
eiuſmodi morbum effe ; qui ita fit ad fa
nandum facilis. Inter hæcis, quem tum ſéa
cum habebat, filius, cùm videret mačréita
accipi , fibiidem timens, qui ſciretſe coña
ſcium ,no &te intempeſta èmurorum pinnis
per funem ſe demiſit: Sed poftridiè è fuga
retračius,vin & us,ac cur ſicclă ſe foras eie
ciffet; iuffus eloqui, rem omnem , vri hic
Karre
 DAEMONOL ATRET AL SAO .
marratur,ordine explicuit : Hoc addens po
totiei fuiſſe caput,qui matrem ad illam im
paliſſet, dú cauſam quærit, qua paratæ abi
tioni moram aliquam produceret, præter .
ea nihil ad ſalutem conferreilla omnia fo
menta ,quæ ea fic accuratè ægręadhibebats
Sed ijs ita fucum fieri oportere, vt videatur
per cóuenientia naturæ remedia proceffif
fe curatio :Nam iam tú ab intentatis illiver
beribus latenter antidotum eam admouif
fe,fed illo vinci, ac contrahi non poſſe, qui
ab initio fuerat morbo im pofitus tempo
ris modus.Expeétarentigitur,dum is heb
domadæ dies,eaq;hora bis recurriſſet, qua
præbicum effet venenum :Certò enim tum
ægram conualituram , faltem ab omni dei
loris ſenſu iriliberatum , ſola membrorum
reliqua laſlitudine:In quo datam expe &a
tionem neutiquam fefellit, nam in illo ip
ſo quem præltituerat temporis articulo
morbuselt redatus.Verùm inſequentino
de recruduit etiam acerbior, nam venefi
cam , vt pofteà eſt compertum ,adhibiti re
medij pænituerat , quòd videretparatam
inde rationem ad ſe maleficij coarguenda
ac etiam indubitato teſtimonio obruen
dam ,nam niſi ab ea venefica,quçmorbum
fecit,tolli,aut ſedari vix pofle alibidemon
ftratum eft, ob idque ab illa repetitum , ite
ratumq; fuerat venenum . Cùm igitur po
Aridiè filio predi& tionis mendacium obie
dare
 LiB Ř iti.
daretur,multa malitiosè mullitans hoctis
tum dicere voluit , matrem ve verberibus
TIL quàm pollent indigniflimè acciperent, hoc
for enim vti aduertebat vnicum ſupereſſe con
DIK tra eiustergiuerfatione reniedium . Arre
ptá igitur duo validiſſimi ruſtici nó priùs
teſſarünt vitium malleolis contundere, pé
dibus obterere, pulſare, agitarešâc denique
in obie &tum ignem detrudere, quá fidem
ſuam aſtrixiſſet, ſeægram eo ipſodie imò
hora perfanaturam.Quod & pręſtitit,poſt
quam pomum illi comedendum præbuilo
ſet, quod antè candidulo pulucre videnti
bus nonnullis medicauerat. Sic tandem fao '
& a abeundi copia , vtide hocilliantè data
fides fuerat in li & ores că ad caftri portam
præftolantes incidit , à quibus ex ludicis ,
qui in eius vitam moreſque inquifiuerat;
decreto comprehenſa, ac in vincula conie
ata de tota re , ficuti hic habetur, haud cun
Ganter cófeſſa eft ,ac tandem igni vnà cum
filio eft cócremata. Quæ narratio duopre
cipuè haber quibus nos erudiri congenit.
Primùm nihil ad curationem cóferre, quše
ſortilegi exteriùs adhibent morbis à ſe in
cullis remedia ,fed vel ea prætexi quaſi in
tegumenta ſortilegijs, quæ veriti legumi
ſeueritatem palam eſſe metuunt,vécũ hér
bas,vnguenta, balneas, aliaque quæ in vi
& u , vſugue quotidiano habent homines;
quibufque medendi vitescertæ , ac przcia
puan
 DAEMONOL ATRIAE SKO

puz nullæ ſunt, adhibét, vel excogitari ad

infeftandos ſuperſtitione mortalium ani.
mos ,veluti cùm ad votiuas peregrinatio.
nes, nouendialia ſacra ,luſtrationes, dona.
ria , aliaque id genus per fpeciem pietatis,
quòd Chriſtianis fint in vlu quotidiano,
inducunt, vel denique adhiberiad conuel
lendam ,labefa &tandamque fpem , & fidu
ciam , quam in vno Deodefixam nobis effe
oportct , dum eam transferimus ad neſcio
quæ efculenta , poculentáve , quæ furtim
de domo veneficę ſubſtrada eſſe curamus,
vt illorum vſu ex ea qua conflictamur vale.
tudine , emergamus.Nam hoc bonę illę lu
benter patiuntur etiam cum iacura rei fa
miliaris,dummodò hae prauitate vulgio
pinioné inficiantgefidere ſcilicet in ſua pe
nu, leu in pharmacopolz officina aliqua
quæ morbum certò vincant medicamen
ta: Imò( vt cum Plinio iuniore loquar ) ſe
Deorum potentes eſſe, & habere domi, quo
folæ cæteros mortales iuuare , ac feruare
qucant. Alterum non oſcitanter in ea nar .
ratione prætermittendum eft, fic efle De
moni tenaces manus, vi'non facilè eripi ſi
bifinat ,quod femel comprehéderit . Ergo
fi quando fuorum rogatu morbum immi
fit,is ,vel cum alio etiam grauiore commu
tādus venit, vti iam di &tum eft, vel in illud
tempus eius fedationem , curationemvere
ijci oportet, quod fruftrà quiſquam anteca
pers
 LIBER III. 325
ad capere ſuis apud eum precibus ftudeat. Ita
ni ſemper reliqui aliquid eſſe oportet , quod
to is lucro depurare poffit,fed & cætera narra
1 re pergamus.Stephanú Noachum 16. Maa 16 .
drenfem perpetui triennij morbus vſque Caſtinzi
menſelalio
a adeò exercuerat, vt res illi parum abeflet
AA4 , 1986,
ab inſania. Ergo deſperatus ab omnibus,
periclitatiſgue incaſſum , quæ ſolers Medi
corumcura ſuggerere ſolet,remedijs,tan
dem ad ariolos animum conuertit.Erat ea
tempeftate Cranuillæiquidam præ ceteris
eius artis famaclarus : Ad illum preſentem
præſens remomnem defert.E docetur hoc
* ipli malum ab ea muliere copfe & um fuiſſe
quam domú reuerſus vnà cum vxore col
o loquentem eſſet reperturus . Compararet
igiturèlento aliquo ſarmento vinculum ,
quod eius collo ſtatim ,accoràm effet, inij
o ceret, minitareturgue ferocius fe illi api
mammox effe intercluſurum , ni labefa
10 Etatam valetudinéiamiam reftitueret : In
grellus domum vetulam offendit vxoriad
focum aſlidentem , huic nomen erat Pari .
ſeræ Nouauillanæ ,eam,vti monitus erat, ro
verbiſque quantum poteſt, perterrefacit.
Illicò eius genibus illa aduolui,veniam pe.
tere,ac fartam rectam ab omnimorbova
letudinem certò promittere , modò in ijs,
quæ præſcriberet,obſequi vellet . Ei verò
♡ elle, primùm ne grauaretur pyrum , quod
erat illi præbitura,comedere: Quod enim
X 3 filicis
 DAIMONOLAȚREIAJ SAN.
filicis inftar durum primo contactu videri,
poſlit, id non ita efle, manu enim attre & a .
tum perinde emollitúiri, ac fi benè coaú ,
conditumque effet.Tum yt fe ftatim lecto
componeret,futurum enim, vtillicòmor
bus ingrauefceret penè ad interitu : Accere
ſeret obid'è vicinia le &tas matronas duas,
quæ illi ea nocte vigiliam ſuam traderent :
harum peffima,præfentia fe defendere cal
lidè parabat ; fi quid obijceretur mala arte
fa &tum ,quo adeò grauis, diuturnuſq; mor.
hustam facilè,ac citò abceſtiſſet ; neque e
nim huius quod ad id adornabat quicquá
palàm facere decreuerat. Conditione nul
lar . reie &turúſe declarat Noachus, modò
extam incommoda valecudine euaderet:
Acceptum tamen pyrum primùm negar
morſudiuidi poffe,vt quod planè effet fer,
reum , ſed dum hæc loquitur , ac paululum
interim illud contre & at,fenfit non ſinead
miratione in lanæ mollitiem propè abijſſe,
Eo igiturdeuorato (namerat guftuinlua.
uiſfimum ) ftatim illi ftomachustato ardo
reconflagrare cæpit ,quanto vix' maiorem
candetes carbones excitare potuiſſent. Er
go in cubili properè collocatur agentiani
mam haud ita diffimilis : Adhibet trepida
vxor, quæ ſecum cano &te illú obferuarent,
matronas duas quibus ſe tertiam bona illa
vltrò adijcit vultu adeò ad mæftitiam
compoſito , vt præ illa fi & x videri potuiſ
fept
 LIB ER TIT.

fent vxoris ipfius lacrymæ. Iam nonindi

ligens vigilia ad mediam vſq; noctem pro
cellerat , cùm venefica clàm aſperſas comi.
0
tes Lerhæo ſuo puluere ,ceu Mercurius ali
quis,ar & iſſimo fomnocomple &titur,acin .
tereà ſublatum ægrum humeris transfert
in proximam aream : ibique oblato imma
ni vrſo imponit . Tum repetitis fpatijs fæ
piùs vehit, acreuehit , ipſa quaſionereini .
quiore opprimeretur non ceſſante inge
mniſcere bellua , ea verò vox erat dolentis
Demonis, quod pręter ingeniú talivaletu
dinis beneficio operam ſuam accómodare
cogeretur,fed eius tarditaté illa increpans
magis , magiſque vt viam pergeret iftis vr
gebat verbis:Agedum ignaua,atque odio
la bellua,nunc factis digna recipis tuis, que
me primùm ad hunc ita mul& andum , vel
inuicam impuliſti.Hec à fe audita trepidus
ſeſſor pòſt magna fiducia teftatus eft . In
terhäcexperre &tæ ,quæ ad cubile perno
Atabant,mulieres id vacuum nactæ totam
feſtinanter inueſtigant , ac perſcrutantur
domum ,ficubidefideratum hominem re
periant: Actandem ſolum cum ſolavenefi
ca in area offendút. Rogát ecquæ ſe inſcijs
ita nudo , ac incomitato fecedendi cauſa fue
rit : Occupat illa prior reſpondere, atque
infit :An non aduertitis huc ea gratia à me
pertra &tum , vt oletum faceret? fed nullis
cum ca commutatis verbis hoc folum fate
X. 49 gerunt,
 338 DAEMONOLATRET AE SAG.

gerunt, hominem vt tollerent, ac quam çka

çillimè in lectum reponerent . Verùm dum
id moliūtur,vix omnes Gimul magno nixu
reportando præftant, quod illa ſola nullo
negotio aſportando perfecerat.Porrò cùm
ea lex pacti prçcipua fuiſſet,veNoachus ſu
pradi& is omnibus defun & us morbo penis
tus fubleuaretur , & adhuc tamen doloris
nonnihil ſupereflet, cauſata eſt venefica im .
portunum mulierum aduentua , quo im
pedita fuerat, ne benè incæpta ad exitum
perduceret , fed ad fummum ferédam effe
octo dieru moram ,poft quos ſine vlla fru
ftratione integra futura effet illivaletudo ,
Quod & euenit, In his atq; alijs multis ma.
nifeftò deprehenſa, tặdem eft in carcerem
incluſa ,cuius tamen ruptis vinculis cufto
ca.19 . diæ incuria euafit , atque abijt . Et habeç
Leai.17...
Perſ.26 . & quoque aliqua hæc narratio, quæ non frų .
Deut ca. 15. ftra lectoris conſiderationem inteodant.
verf 16.
is. Primùm confidenter, atqueimpunèincer
Samuel ca. huius ætatis Chriftianos verſari,atque arté
28. verc3.' fuam fa & itare ariolos, quos tamé ſua ſocie
19
Reg. II. cap . tațe prohibuerunt mortales omnes, quo
25. verf.24. rum animos imbuit aliqua veri Dei opi
1 3. deMe. nio :Moſes 17.Saul18. Joſias 19.pænam vlti
ief. C.'
21. mi ſupplicij in eos fanciuerunt, qui in di
1. Nemo au tione ſua deprehenderétur arioli:Cóſtan
ſpice Eod. tinus 2o.illú , qui eos confuleret,deportari;
Gap.24 . Conſtantius, & Iulianus 21.gladio vltore fe
riri voluerút.Ancyranum 22. Toletanum ,
23. Au.
 LIBER III,

23: Aureliançnle 24 , atque alia pleraque 23.

fanctorum patrum concilia è finibusChri cap.24.
ftianæ communitatis exterminandos de
Q creuerunt. Et Chriſtianorum omnium hîc capola
confenfus eft vltimus , non effe in Ecclefia
ferendos: Imò difertè qui diebus domini
cis conciones habent, illos execrantur , ac
Diris deuouent , Ettamen Regum , princi
pumque hic vfitatus, & quotidianus luſus
eft :Eos quoque non parua mercede ad ſe
acceſſunt. Horum etiam exemplo, nam ta
libus authoribus iam tutius peccatur, vul
gus adit: quifurto ſubftracta ,vel caſu amil
la indicent, ac patefaciant, cribri, aut clauis
verfatione identidem iterata : diftin & a in
luftralem aquam chartularumimmiſſione
quæ nomina eorum , quos furţi fuſpectos
habent,contineant;mantilis produ &tione,
contractionéue reciproca , atque aliarum
id
genus ſerum damnanda periclitatione;
quæ pyromanțias,aëromantias,hydroman
tias,& Geomantias veterum omnes fuaim
pietate etiam adæquare poſſint. Tum furá
illi manipuli, qui ſuba Egyptiorum emen
sito nomine bonam Europæ partem quaſi
fuo iure prædabundi peruagantur , nulla
re ſe plauſibiliores præbent, quàm quod a
pud impericam multitudinem profitétur,
quæ quemque ſors maneat, præmonere.Vi
hiconittá recenſere lógè nequiores:Cran
uillzano illo ariolo monachum in Nider
X s haun
 DAEMONOL ATRITAE SA .

hauu ; mulierem Thermopoli , quæ eſt ad

Mift nas: Mirecuriam ; militem emeritum Nanceij ,
lib.14 alioſque plures, qui palàm etiam , & fecurè
La Floricó. ex ea re quæſtum faciút.Sequitur in eadem
pendio. hiſtoria è farmento intorqueri oportuiſſe
27. vinculú illud ,quod ficMalefice coilo adap
La Galba.
. tandum erat . Et vulgus in ea opinione eft,
: .8
In li.z.de re verberibus ſagas nullistam có modè cafti.
mifica,& l. gari: quàm quæ vitis adminiſtrat. Cuius
milites.De rei caufam , fiquæ tamen vera eft,non facilè
Ic miliç. D.
29 ſit aſſerre. Etadhuc in fimili difficultate
In Adriani hærent qui apud Plinium 25. Liuium 26 .
yita.
30 . Plutarchum 27: Macrum 28. & Spartianum
Lib.9.de A. 29. quærunt : cur yitis in deli &tis pænam
kir, aur.
eorum tátùm militum , qui ciues eflent, ho
noraret : cura ; eam Centuriones præfer
rent, quafi imperijinfigne, & ornamentum .
Miles ille legionarius apud Apuleium 30 .
Centurioné extra præſidium (credo) men
ritus,vt eft eiuſmodi hominuin audacia ,re 1
pertum in via hortulaná , & ad interrogata
lilentem indignabundus vite , quam tene
bat,dealino deturbauit : eademq; tandem
aduerfa de vaftiore eius nodulo cerebrum
eius diffidit. Et certè aliquid fubeffe opor
tęt, quod, vtiapud Ioſephú de Elezarian
nulo, herbiſque Salomonis legimus,Demo
nem , coſque quos femel fibi addixit præci
puè afficiat. Nam & Cæſaris Traiani illud
circumfertur ; cùm ſcriptis codicillis louis
Heliopolitani oraculu conſuluißet,an Ro.
pan
 LIIR 111.

mam perado bello , quod contra Parthos

mouebat , eſſet rediturus, illi reſpondiſſe
Demonem : vt vitem in ſuamędem inferret
1 in partes diuiſam acſudario códitam , eam
que perédie efferret. Quod etliad ea magis
quæ militiam fpe & tant imperia ,atque augu .
ria pertinere videtur: habet tamë & in qua.
vitiginei ligni peculiarem quendam , atque
alium quàm in quem cætera adbibenrur -
ſum confideremus. Quod quoque & Lu
phorion obſeruauit, qui nifi ex vite non li .
cuille olim fingere Rhex Deæ fignú prodi.
dit . Et re & tè quidé: Nam eam Cybelen ali
ter appellatam teſtatur Suidas , id eft (ve in
terpretatur Feftus) Deam , quæ homines in
furoréageret. Si quidem Græci xoBisąu, in
caput faltare dicunt : Et eius facerdotesſo
lebanţin ſuis facris caput circumagere :
31.
Terrificas capitum quatientes pumine criſtas 31. Lucrc. lih
Quod & fagasio ſuis tripudijs inſanientes
vfurpare ſuprà meminimus. Et AEgyptij
vitem ex ſparſo gygantum ſanguine lacam
putauerunt: quòd vinum homines in rabie
fæpè accenderet : Moſes quoque, & Dauid
etiamſi per tropum , vuç tamen ſanguinédi,
xerunt . Et Orphæus vitem , Luna Virginis
fignum ineunte ,ferere prohibuit quali pa
rum Bacchico furori cum virginali mode
ftia conueniret. Vetuit etiam Pythagoras
ex vitibus , quæamputatæ non eſſent , Dijs
quicquam litari. Denique non lac ratione
aliqua
 997 DAEMONOLA TREIAE SA .
aliqua Sampfonis commentum extitit: cùm
Dalida importunas , atque inſidioſas per
contationes ludificaturusreſpondit,nihilo
alijs ſe fortiorem futurum , fi feptenis viti
bus flexilibus reuinceretur . Et gallos galli.
naceos non canere , ficirculus è farmentis
collo addatur dixit Plinius 32. Namiam tú
11.29. cap vitis aliqua fuit præter inditam à natura fa
cultatem commendatio . Quæ omnia eò res
deunt, vt in illa multarum nequitiarum fe
mina latere fatendum fit:non folùm exin
nata illa vi , & facultate labefactandemen .
tis humanæ : vbi,quod ait, ille, vicit vinum
quod quis bibit:
Bacchus & ad culpam cauſas dedit ille furentes
Centauros leiho domuit;
Sed & ex affe & tato eiusįn Magicis artibusv .
ſu , vti ex fuperioribus apparet. Sequitur
quemadmodum in vrlo ledere Noachum
oportuerit,id eft fe in fidem ,ac poteftatem
Dæmonis , quiſub ve&ario illo vrlo late
bat,permittere :priuſquam ad fanitatem rc .
diret: Hoc enim præcipuè, dum nos vult
labefactare,ſatagit Dæmon ,vt fiduciam illi
quàm maximam habeamus : Tum curatio
nibus fuis ſemper tale aliquid intermiſcet:
veà Deo ad creaturas nosauercat , ing; ter
rena penitiùs immergat. Cuius generis c
tiam eft quod Agyrtas, & circumforaneos
circulatores paſſim videmus vrfos ſecum
ducere,acijs mercede pueros imponere,vt
à lar
 LITER ITT.

á laruarum , lemurumque formidine fiane.

fcilicet in futurum fecuriores : deridicula .
0 que alia multa iam anteà nobis djęta, & les
quenti quoque capite fuliùs, latiaſque di
cenda. Ad qux priuſquam properamus , ad
5 finem huic diſceptationi imponimus,ope
ræpretium quoque eſt hîc à multis tracta
tam quæſtionem attingere: poffitnecne ci
tra fraudem animæ capitalem iſta à malefi .
cis morborum depulfio peti,ac mendicari.
Et forfanid fruftra quæri quis dixerit poft
tot de ca veterum Theologorum ſentêtias
33. recentiorum etiam non contemnendis
Suffragijs comprobatas : ſed eas nunquam D.Tho.com
dift.14.q.6
tam fanctas exiftimaui, quin aliquam excu ar.3.Bona .
fationem adm itteret , Mul tum enim inte r . dent.16.9.2
eſt ,vinè, an precario aliquid ab alio auferassylu in
verbocker
(Mam
& conſequare : Illud contemptum ,& dedi leficium )
gnationem habet : hoc admirationem , ob- quet.se
Do. ſuper
temperationem , animumą; ſe ſuppliciter cap.fipes
deijcientem , ac demittenté . Siquis vel pre- fortiarias
ce , vel pretio à vencfica contendat , vtabs * 9 do
Magiſtello fuo morbi quo affligitur ſans
tionem impetrat : perinde opinor facit ac
fi ipſe fupplex , venerabunduſq; opem à Dę
mone imploret : cius ſe beneficio alligari
poftulet,munere adoret, ac ſc ea cauſa illi
obnoxium fore profiteatur. Omnes igitur
cruciatus , ipfamq; adeò mortem potius fo i
rendam eſſe , quàm vt linamus nos ad tam
horrendum facrilegium adduci. Siquidem
clamang
 + DAEM ONỖ LA TỈAY SA 6.
clamant facræ literæ 34.ſolum Deum cold
mencero. 6. dum , atqi adorandum eſs: Deum , inquam,
berc.: Math zelotem ,qui non fit paſſurus quicquam de
ruſ.se.
gloria fua decerpi, acdelibari, quod alteri
afcribatur. Et hoceffe reor, quod adeò reo
verè damnant, acreprehendunt Theologi
illi :Nam & Conſtantinus Imperator 35. de
IN INallos ea quoque legem fancies,diſertè fa & ti atro
de Malef 8 citatem in hoc conſtituit : fi ſuafionibus, ac
præmijs aruſpexeſſet aduocatus. Et Pho
tius in Nomoconceius legis poenam ait tan
tùm intelligi debere : vbi &ed Suor@ ,id eſt
per mactationes, ac ſacrilega ſacrificia eiuf
inodinegotium peragitur. Quæ etiam om.
nia huius ætatis fage pro more habent fam
cere :Nain primùin rogari , laepe etiam mu .
neribus donari volunt. tum Diuorum all.
cuius maieſtate læſam , violatamque autu
mant : quem idcirco votiua ad eius fanum
profe & ione donarijs,facrificijſque nouen
dialibus placare conueniat. Nempe hoced
sedic,vt tu valetudinem redimas eius vene .
ratione, munerationcq ;, quiillam primùm
debilitauit Dæmonis : cuique aftutè ſpecios
fum illud Diuino'me idcò illæ prętédunt,
vt fuam impietatem religionis aliqua fimu.
latione tegant , atqrie inuoluant. Omnino
inexcuſabilis eft ilta carandae valetudinis,
depellendorumque morborum ratio : vel
fi quæuis prætexatur illi humani collijim
becillitas,cófequendeg; ſanitatis capiditás,
& der
 1 1/ X 111 .

& deſideriú : Precipua enim séper effe deber

1
cauſa religionis,cui°ſan & itas hîcapertè fos
datur,polluitur ,violatur. Atlitu veneficá,
quam iſtiuſmodi faſcinationis non iniuria
fufpe &tam habes,minisinſequare : verberi
bus etiam , fi minus illam mouent minæ, ac
cipias : volentem , nolentem cò adducas, vt
faſcinationem repercutiat :quæ hic, quæſo ,
blanditiæ ? quæ imploratio , obteftatio ,ve
neratioque effe poteft ? Si inde plus habet
yilla , quod fe contemptam , pulſatamad opi
tulandum etiam ei qui lælit coa & á dolears
quàm gratia , voluptate , commodo aliquo
aucam glorietur ? Si eius Dæmon ſe qua
fi obtorto collo à noxa retractum , amiffa
preda in fugam verfum ,derifum , fpretum ,
ac nihili penſum agnofcit ? Qui furem per
ſequitur, remque fibifurto ablatam ab eo
per vim aufere : quid admittit in quo furt
gratiam vlla gratificatus eſſe videatur ? Qui
occupatam ab hofte arcé armis recuperat,
eaque illum violenter deijcit : quid eialiud
relinquit,quàm ve dolens, pudėſque colle
& is fi datur farcinis aliò migret,feq; poflef.
fione deturbatum meritò lugeat,ac cóque
ratur ? Qui quoque captum , comprehen
fumg; aliquem tenet , li hunc è manibus dis
mittere cogitur, quod fortè is fe fucceflue
ripiat,minas Ipiret, ferrum intétet, aut vinne
aliquã aliâ afferat:quid ex ea illicóprehen«
fone fupereft præter elapfæ prædę defide
gium
 gj DAEWONO Ž Å TREÍAE SAG.
tium ? Quid ſe indignum geſfit,qui fic cont:
ftri&tum fe inuito eo quiconftrinxerat ex
pediuit,atq; in libertatem vindicauit? At
quieam ,quæ putaturà maleficis,morború
curationem non eſſe remédij alicuius effi
Cacis adhibitionem : fed tantùm å vexatio
ne,cui incumbunt, ceſſationeſ , liberatio
nemque,non dubitem cum Abdia Babilo.
niæ Epiſcopo aſſerere : vel ex eo maximè;
quod momento, ac læpènulla fa & a medi
cina ca contingat , quæ à morbô ad ſanita
tem probabilis effe nequit tranſitio , ac de
curſio. Ergo fi quis fidenter,atque intrepi
dè, vti hominem nullius malæ rei conſciú ,
& Dei nixum præſidio décet , Satanam in
malefica muliereadoriatur, vi , miniſá; co
gat, vt ab iniuria,ac maleficio temperet,le .
dere ceſſet,atque abſtineat, corpore faceſ
fat ( eiuſmodi enim morbum aliud nihil ef
ſe ,quàm Dæmonis præſentiá credidit lam
In lib. de blichus 36. ) quid quæfo facit ab Exorciſta
Myft Aegy rum more alienum , qui quoque energume
St. Quando nis catenas inducunt; plagas infligunt,ter.
alianumina rores inferunt ? At, inquies, in hoc non eſt
atquc app * precipua falutis fiducia ,preſidiú fedmulto
teunt.
magis in efficacibus ſacræ ſcripturæ verbis:
quæ illi certa cóceptione , ſtatiſá; cérémo
nijs vſurpant. Et horum ,puto, virtus,atque
energia ex fide eſt in Deú per Iefum Chri.
ftum : qua quoq; abundare neceſſe eſt, qui
fic audentomnibus formidabiles ſagas iur.
gio , mi
 LIBIR 111.

gio , minis,verberib.adoriri. Nam aliter pe

riculum fit ,ne laceſſitæ contrà inſurgant, i
ramq; fuá,ac virus maiori licentia, & cóten
tionc in lacefſentem euomant . Vtcumq; res
fit, fi quiita morborum liberationem à ma
leficis per contumeliam extorquent : non
omnino culpa vacát, fortè quia illarú huic
negotio operam ,miniſteriumq; vtrobique
intercedere conuenit:quęres, dicataliquis ,
cauſam impietatis aliquam continere vide
tur :at certè talis ca eft ,vtexpers dici debeat
illius, quæ Deum hominib. adeò infenſum
reddit cum Dæmonibus pa &tionis , & com
mercijaliena ab omni mala mentis, nefarij. Leuit. 19 de
que voti conſcientia denig;non illis pænis Deur u .
obpoxia, quasleges tum diuinæ 37. tum hu 1. nalluste
manæ 38. in eos conftituunt, quiad Magos sulpex &
declinant , eos aduocant , conſulunt, ac in 1.nemo da
malef.com
re aliqua Gibi adiutores conftituunt. Math .
CVRATIONES DAEMONVM VELO
femper aliquo religionis obtendi: ſape etiam viri,
quirerum poriaturaſcita in peciem ope, ac mini
Aterio perfii:quo físliceteis maior accedat author
ritas. Verium interbec Damones nonnunquam
fuam turpitudmem prodere, dum obfiana ctiam28
fadaſ, adbiberi volunt.
CA P. IIII.

Stutè Satanas vires religionis'ad for

A tilegium in ſpeciem adhibet : tum
yt homines , quorum mentes ſcit ad eius
Y cultum
139 A.MONOLATRITA SA ,
cultum eſſe procliuiores, in ſuperſtitionis
crrorem faciliùs inducat:tum ve prodigio .
farum ſanationű, quæ eius opera funt,lar
picionem aliò à ſuis transferat: nefi eorum
beneficio morbus leuatus videretur; idem
& veneficio antè illatus exiftimaretur. Er
go in Cælitum aliquem ea noxa reijcienda
eft, qui fortè violatum fuum numen ira via
dicandum cenfuerit :
Namque fuàigneſcunt animis cæleftibus ira.
Tum fequitur auerruncandas effe eiuſmon
diiras : fed , Deus bone, qua expiatione , ac
procuratione!certè cuius etiam pudeat, qui
vaniſlimas religiones ab vltima antiquita
te coluerunt. Quod etiam , quo magis mi.
retur lector, vno , atque altero exemplo è
penu noftra deprompto htc operçpretium
duxi commonftrare.Fuit Nanceij intra an .
nos decem venefica mulier ( Thenotam
nomine vocabant:) Ea cùm aliquando ro
garetur laboranti morbo vicinæ cuidam
medicinam facere ( nam & ea caufa vulgò
adiri folebat : vtiin Hiſpania quos feruato
tes appellant) . Diuo Fiacro morbum ile
Jumelle dixit : cui obid vouenda effet cum
donarijs profe & io , quam ipſa,fi ita iube
rent , lubenter ſuſciperet. Conducta eft
mercede,vt hancnguaret operam :AEgram
tranſuerſo decuſſarim fino cerato primùm
dimenſa eft : tum linum in certum núme
rum complicauit , atque in finum quali fo
wendun
 LIDIR III.

nendum impofuit: Deinde & no&emqua

proximè eft inſécuta , totam ad ædium , in
quibus decumbebatägra ,fores éxcubauit :
ac primo diluculo fe in viam dedit cũper
petuo Gilentio : Cùmq; ad D. Fiacri fanum
perueniſſet ,id ingrella linum ſuccendit, er
iuſque fiillantibus ceris figuras ad aræ ma
ioris gradus in crucem duxit : ac tandem 10
foras eijciens ipſum fanum ter oberrauit :
lino illo interim flammas edente crepitan
tes, & cæruleas.
Luftralem fic triftefacem ,cui lumen odorum
Fulmine caruleo, nigrog, bituminfume at,
Circuina membrarotatdoctus purganda facerdos ti clendide
1jſque omnibus fic defun & a ſe in vrbem re
cepit. Ecce vt filentia;dimëſiones; vigilias,
murmura, figuras ,ignes expiandis fcilicet
religionibus interponunt : Quæ certè imi
tatio eft manifeſtiſlima ariolorum , quos
pagana habuit antiquitas: Qui ( vt inquit D.
Auguſtinus 2.) circa idolorum aras preces
nefarias emittere, & funefta ſacrificia affer- In lib.de
nat.
Da
re ſolebant :In hoc etiam longè intolerabi
liſfima,quod fæpè admixtas habent fordes,
illuuies ; excrementa, aliaque multa : qui
bus nihil fingi poteft ab ea puritate alienius
quàm in diuino cultu, ac cæremonijs adhi
beri par eft.Cuius etiam generis eft quod ſe
quitur deruſtico Vogelo quoda, cui nomé
Fuit Deſiderio Financio 3.Is Valentina Va sándoodadi
prid.Idie
lierium municipem ſuum , cum quo ini . inl.cské.
micitias
 346 DAEMONOLA RET
TREIAL SA G.

micitias pridem gerebat, impenfius vlciſct

cupiebat.nec adhuc tamen explendianimi
vlla tuta fatis , ac oportuna feſe obtulerat
occaſio . Commodum igitur illi viam per
rola loca habenti occurrit obſcuro loco vrg
Milat lide bræinftar ,acapprehenſum de equo táta vi
8.68.3o
deturbat,vt altero crure prorſus debilita
! retur:Sed aliquanto pålt miſertus homină
vt quem ſatis diuturno mul&tatum infor
tunio videret,ad eumiceulaliud agens accea
dit.Rogat vndeid illi accidiſſetmali : Caus .
fam prolixè edocetur , quâ ipfe muito me.
Jiùs ſciebat.Tandem remedium pollicetur
& certum , & præſens, G di&to audiens eſſe
vellet. Nikil non ea cauſa fe fa & urú recipit
rufticus, auidegs expe &tat quid ſe ille præ
ſtare velit : Præcipit igitur vtè nouem fta
bulis diuerfisfimú equinum precario con :
quireret, quantum ſatis eſſet coplendo lac
co, quö tû cruscùm labefa & aretur erat in
dutum ,eumq; ſic confertú prodonario ap .
penderet D. Benedi& o : cuius celebre effer
fanum in Berquel oppido Germaniæ :Sic c
nim futurú, vt eius anathematis arcana vi,
ac poteſtateilli membrorum recrearetur ,
accoualeſceret :Quod vt ab eo poftea reſci
tú eſt,non idcirco fuadebat, quaſi id illiad
fanationem quicquam profuturum crede
ret ; ſed vt eo commento artem fuam tege
ret. Nam fortilegis mos eſt curationibus
fuis iſtiuſmodi religioný expiationes pre
texcret
 LIBER III.
tercrè : cùm nulla tamen religione tangan
tur,ac potius eam omnem defpe & ui, ludi.
brioque habeant. Per quam etiam cauſam
fe olim apud Domitianum Imperatorem
defendit Apollonius 4. cùm ei Magiz cri
men obijceretur : ob ſedatam fcilicet, qua
Ephefiosinuaſerat ,peſtem : Ab Hercule ca
nim ſeid beneficium precibus cóſecutum
fuiſſe dixit : atq; adeò ob id templum ei fub
Auerſoris nomine fuiſſe dedicatum . non
nunquam & amoto omnireligionis fuco a
lia quædam eáque per abſurda adhibent,
quo fcilicet homines magis,magiſque ludi.
brio habeant.Tale illud fuit, quod de Phe.
rone quodam recitat Herodotus s. Is ob
impietatem ( quod ſcilicet in Nili exunda
tione ſumptum ſpiculum in medios vorti .
ces contorliſet )fuerat excæcatus : rurſuſa;
poft vndecimum annum oraculo monitus,
ve lotio mulieris , quæ ab vno tantùm viro
compreſſa fuiſſet,oculos lauaret , viſum re
cepit, qualiante orbitatem vtebatur : Nam
quod in lotio muliebricollyrium fatis po
tens eſſe queat reſtituendo oculorum lumi
ni :aut quare eius erit magis efficax , quæ vi
rum vnum , quàm quæ multos paffa eft ?Ma
chinæ ,doli, fallaciæ , ac præftigiæ ſunt me
ræ : quibus errores hominum aucupatur
Satan , ſuum vt apud eos imperium propa
get,ſtabiliát,acconfirmet.Siquidem is vni
cus ſcopus eft,in quem a & iones omnes ſuas
Y 3 inten
 342 DAIMONOL ATRIIAS SA
Intendit , ac collimat. Ac quo plus pon .
deris , authoritatiſque habeant Reges, Ime
peratoreſque,ei negotio fæpius interponic ;
quale de Pyrrho memorant :fplenefcilicet
laborantibus mederi ſolitum fuiſſe, poſt
quá reſupinos dextro pede tetigiſſet. Tum
1 de Veſpaſiano ,cuius quoniam quæ celebra
tur in hanc fententiam hiſtoria, multa obe
feruatione digna cótinet, eam ex Suetonio
In elus vite 6.Tacito 7.Sabellico 8.alijſquenon infimæ
ap.7.
claſſes ſcriptoribus integram hîc tranſcribe
fib . 20. ab renon penituit.Veſpafqanum pro tribunae
excellu li ſedentem Alexandriæ , vbi ftatos æfti
Aug fub
finem . uis flatibus dies opperiebatur, duò e plebe
3. viri adierunt opem fibi orantes à Sarapi
Lancado de demonſtratam : hic oculis captus , ille
debilimanų : per quiétem monitos ſe die
centęs fore , vt cæco diçs illucefceret, lip
fius oculos [puto Veſpaſianus inunxiffet :
alterque firmior fieret, fi calce contingere
tur. Cùm vix fides rei eſſet, nec ea vlla mo
do ſuccefſura crederetur :ne experiri qui
dema principio Veſpaſianus auſuseſt.Cæ
terùm amicis hortantibus , quòd dicerent
perađi remedij gloriam penesCeſarem , ir
riti ludibrium penes miſeros fore: vtrum
que pro concione tentauit . Nec defuit euen
tus: nam alterimanus ad vſum ftatim verfa
çft: alteri clara reluxit dies, Verebatuſ ſci
ļicet Dæmonille , quem ſub fęrapidis na
ming felebat AEgyptys errorum mater :ne
piorum
 LIBIĄ III, 343
piorum Ecclefia recèns ibi coſtituta ex ve
tuſtoillo ſe exturbaret domicilio : præui
ditque fucurum ,ve duoçgri vterq; ſua effet
defuncturus clade: ac proinde ambosim
pulità Veſpaſiano opem implorare, vt cùm
euentus ſecutus eſſet cius fauore , qui erat
rerum potiturus, oraculimaieftas augere
tur : necex eoimperij faſtigio ad veræ lucis
fulgorem animum intenderet. Memorant
& fimile quiddam de Adriano Imperatore
MaximusMarius, & A EliasSpartianus:mu
liercm fcilicet quandam fuiffe oculis diui
nitùs orbatá : quòd Imperatori morbi im
patientia duriusde ſe cófulenti neglexiſſet
ex oraculi prçcepto nuntiare, ve vitam per
dere parceret: propediem enim effe ex ea
valetudine cmerfurum . Ac cùm denuò in
infomnijs monita fuiffet id facere: illata e
tiam de recuperando viſu ſpe , iam factam
fuo periculo cautioré ea prouincia ſedulò ,
acdiligenter effe defundam : ficque oculo
rum lucem de integro illiefle reſtitutam ,
poftquam tamen illius Imperatoris genua
ex codem præcepto eller deofculata. Nam
hoc demum fabulæ condimentum eft.
MVLTA ESSE Q_V AE SORTILEGI
agnofiunt fibi afferre
impedimentum : ne alio
rum à fe affidam valetudinem , vel reftituani,
vel ſubleuent. Quagca fomeproprijs ad id ratio
Bibus, atquecxemplis declaratur.
Y CAP
 DAEMONOLATRIIAE SA
CAP. V.

Teſt femper procliuis via ad damnů,

V atque iniuriam ; ita ad beneficium, ac
falutem nullas non habet difficultates, atq;
impedimenta . fi de immittendo morbo,
aut inferenda morte fagis inceſGt libido,
omnia ad id prona ſunt,atque oportuna,ve
nenum multiplex , imprecatio , incanta
menta , faſcinationes, atque ipſe qui nun
quam vocatus deeſt malorum omnium ar .
chitectus, atq ; ad miniſter Dæmon : vbi hoc
agitur,vtautreftituatur valetudo , aut vita
conſeruetur : tum numquam defunt, quæ
contrà capiantur caufæ . Quod à facris, à Me
dico, aut alia re quapiam iam ſit mendicatú
auxilium : quod ab alio , quam à ſe morbus
fit allatus: quod in vinculis conftituti fint
ca facultate medendi , quæ ſibi erat antea
Dæmone conceſſa, penitus deftituti: quod
hac tantùm legeid illis liceat, ficom muta
to beneficio , damno , atque iniuria maiore
afficiant : quòd non fint diſertis de ſanan .
doverbis rogatæ . Atque id genusalia qui.
bus nufquam non folent afferendis reme
dijs moras , ac térgiuerfationes interpone
re.Quæ etiam ex ijs quæ fequuntur exéplis
licebit magis dignoſcere: Rofa Girardina
I procomperto recenſuit non poſſe mor.
bum tolli ab alio , quàm ab eo qui illius cau.
In Sti- fam dediflet :Nec cuiquam licere,vt in meſ
Nou 1536. ſem zlterius falcem luam immitteret. Ita
abon
 LIBIR III.
ab eadem manu , & metuenda iniuria eft , &
expectandum beneficium . Dominica Eu
ræa 2.ait non pofle reſtitui fanitatem ci, cui
ſemel eft adempta ; quin idem morbus fæ Charmen

lo pè etiam grauior in alium transferatur; at. C.Cal.de

que ab ipſa veluti permutatióe ſemper ma. Isito
ius nafcatur compendium . Item medendi
vires à Dæmone acceptas ſtatim euanefce
re, vbifacerdos, aut Medicus zgrofanita
tis ergô manus admouerunt . Alexia Dri
gua 3 nunquam efle integrum , atque abro
lutum ſanationis beneficium ; fed morbi Haracaris
4.1d . Noud
ſemper aliquid hærere , ac fupereſſe. Ca 1586 .
tharina Balandræa 4.fruſtra aut ſedationé, 4.
aut leuationem ægritudinis expectari ab Ardemõtij
ijs, qui ſunt in fortilegij reacu. deſijffe e- cem.isse.
nim efle in Dæmonis manu, per quem hæc
poſſunt omnia. Cui conſentiens eſt,quod
dicit Nicolaus Moreliuss . is cùm iam vin
&us rogaretur, vt medicinam faceret pue Serr & ipo
Cal.Februs
ro loannis Chematij , quem non negabat à 1587.
ſe in eum , quo tunc laborabat,morbum ef
ſe inie & um ,refpondit eius rei nullam am
plius eſſe fibi reli & am facultatem , quando
ea qua ſeipſe induerat criminis confeſſion
ne Dæmonem penitusă ſe ablegauerat: Et
omnino carceris locum quo minus id fiat
fua fan & itate aduerfari.Nequeenim cùm i.
pſe ſcelerum fit vindex , fortilegijs quæ ad
cam fanationcm adhiberi oportebat, con
uenire poſſe. Quod & Damis ſenſille vide
Y 5 turs
 346 DALMONOLA TREIAI SAO ,

tur, cùm ex eo Tyanæum magiſtrum diul

na natura fuiſſe præditú infert, quod crus
pedica nullo negotio exoluiſſer: Neque en
nim id,inquit, quod eſſet in vinculis , accu
ſtodia,artevenefica præftare potuiſſet. Can
thina Gillogia 6.rogata ,quid caufæ effet,
Waecurie Canafiia Godefreda no conualuiffet ex eo

uspl. Maij morbo, quo illam ipla per veneficium an ,

Non,
te debilitauerat,cùm taméei poma, pruna,
aliaguç id genuseſculenta, querecuperan
de valetudini alijs adminiſtrare ſolebat,
non ſemel ſua manu præbuiſſet, reſpondie
id ita fa &tum , quod nullæ antè à Godefre
da illa ad id adhibita eflent preces. Balial
Baſolus 7. & Coleta Piſcatrix 8. nouŭ aliud
Dombafoll
and Sannico impedimenti genus commemorant; Scili
Jaum 1. sc cet
quòd feinīcijs,atque inconfultis, qui e
prid Non , ciufmodi valetudinctentabatur , vota Di
Masi.1987,
tuorum alicui nuncupaſſet, ac perfoluiffets
Gerbeuil. Hoc enim contemptu pręuentos nihil am .
hi Non
Wart. . plius afferre poſſe, quod conferat ad labo
1584
rantium ſalutem . Verùm id abſquefufpi
cione non eſt affectati quæftus, aut gratia ,
quarum maximè rerú ſuntcupidi, & aman .
tes.Siquidem id fæpè fatagunt , vtipli eam
operam nauent , indeq; quæftum aliquem
faciát,velcertè gratiam incant, cùm fintvt
plurimum mendici, vitamąue eleemoſy
nis tolerent. Porrò qua modò intercedere
obſtacula dicebantur, ne poflent ſortilegi
morbup à fe allatum remouereca conſe
lie,
 LIBIR III.

Bolio , & rationenon carent:Nam'primùmten

us merè non eſt, quod Dæmon eius operá ad
.medendú fibi eſſe neceſſariš fingit, qua an
teà ad lædendú vſus eſt. Siquidé neminidu
bium eft, quin id ſolus,at ſuopre ( paiunt)
7 Marte præſtare poflit, ſed hoc ideò facit,
0 tum vt beneficium coarctet,ac coanguſter
magis, dum eius conferendi poteltatem
ad alterius transfert libidincm ; tum ve
ſuo pleniore demereatur obſequio , dum
illis inuitis, acincóſultis nihil eorum quq
1 rum authores fuerút mutaturum fe often
- dit. neque enim in co parum Gibi placent
i quod vident vitæ ,ncciſque ſibi in homines
poteſtatem eſle attributam , quodque vle
ciſcendi nili is quéipfi ftatuerint finis, ma.
duſa;nullusalius fit futurus. Rurſus quod
piſi reintegra , id eſt nec corpori à Medi
co , nec animæ à presbytero quælıra adhuc
y medicina negat fe falutem afferre poſſchie
quoque per fraudem , & malitiam fingitur
aliquid , neutrum enim probabilem cau .
fam habereum à tali ſanationis officio re
munerandi . Id igitur potius a zelotypia
. eius eft ,qui veretur ne cius beneficij gratis
. extinguat, quæ præceflitcuratio , cuitorta
accepta referri poſfit fanicas: Tum cautio
eſt maxima illis eam apinionem ingenera
re, qui ſe faſcino in morbum coniectos pu
tant,non efle ad diuina aur humanaremę.
dia confugiendum , G yelint conualeſcerca
omncm
 DAEWONOLAT REÍA SAG.

omnemque valetudinis ſpem iam tum ceri

tò deponendam eſſe , cùm ad illa vel fola i
mente, & cogitatione conuertitur. Etom
nino femper cauſa aliqua fubeft ne fuorum
miſeracioni, & quę aliquando cos mouet,ac
cedat atque indulgeat. Tertium quod prę
texitur eirei impedimentum eſt reatus, &
in carcerem inclufio : Quod equidem verú
Bon negauerim , fi modò fontes in ea ſunt
. conditione ,vt admiſſorum confeſſione , ac
pænitentia Dænionem ſuum à reamoue
rint,tum enim fra & o fædere,cuius legibus
conftabat ea fanandi per alienos à natura
modos poteftas,certum eft & ipfam pror,
ſus elanguille, atque euanuiffe . Cuius rei
lógè maximam fidem facit, quod qui in eo
fuotſtatu , nullam , etiamfi percupiant, in
commodandi,nocendiquefacultatem ha
beant,non iplis quidem tortoribus , à qui
bus quæftionibus exercentur . Tum facto
ipfo fæpè eſt comprobatum , fi quando ex
periundæ eius rei gratia ludices , vel folo
nutu , aut voce illos manu ſua miſilient, a
uolaſſe ſtatim ,ac ftupėda multa quaſi poft
liminio in Demonis familia regreflos edi .
diffe.Quod fi peruicaci cötumacia crimen
fuum denegare perftiterint , nec diſertis
adhuc verbis, vtimos eft facere , qui reſipue
runtDemoni focietatem , amicitiamque re
nuntiauerint, vel potius eius imperiú eiu
rauerint,ingumq; excuferint, crediderim
equi
 LIBIN lit.' 349
en equidem falſum eſſe quod ficautumát de
oli fjſte ſe quicquam amplius eius auſpicijs
1 poffe:maximeque li hoc agitur,vtquein ſa.
un nitati reſtituant.Nam & vincti, & incarce .
ja rem conditiab eo fæpè inuifuntur, in fpem
f? Jibertatis eriguntur, confilio iuuantur,of.
så ficio ſuſtentantur: Etomnino tam fauenté,
zquum ,indulgentem ,opitulantemgucin
omnibashabent, quàm vnquam anteà ha
buerunt, fic vt verifimile non fit denega .
turum valetudiniscurationem , ficuiquam
illam poftulent;ac adeò tutum fit poftula
u re: Impediri autem vinculis ne adhibere
poffit, ſtultum
ſit dicere ,cùm ipſe non vin
ciatur, acconftringatur, fed ,cuius ope ni
# hilindiget,ſortilegus. Et rei adeò ſalutari
nemo fit Iudicum quimoram ,impedimen
tumýs afferre cogitet , fiid eius fit arbitrij .
Nicolaæ Noreliæ 9. pater ſortilegij reus
caufam in vinculis dicebat: Ex illius forte Serra latine
verbis in eius criminis fufpicionem addu- Cal. Febrer
&a eft & filia, quam ob id apparitor, quitú "587.
præſens erat , Iudici ſuadebat ve compre
hendi iuberer. De hoc Dæmon Moreliam
} tum adhuc liberam facit certiorem , atque
evtid damno aliquo in apparitorem vindi
caret,ad hortatur fe eiusrei prouinciam lie
bentcr ſuſcepturũ eſſe, ſi demandaret: Nec
- mora vraſfenſa eſt, aduolauit is ad appari
toris çdes acibi na& us eiusvxorem infan ,
di vaate focum mammas præbétem , eas pulo
} ver
 3. DAMocột ATRÁI AE 5A 6
tère adeò virulento ceu tranfiens fuffudit;
vrinde exucca,ex perſ ;laatis prorſus fies
ret. Cuius rei cauſam facilè ſuſpicatus ap
päritor , Moreliam iam tum cuſtodiatra
ditam adit,ac placatam libo , & è milio iure
condito rogat; vt, ſi quid ad hanc rein opis
afferre poſſet,id non grauatè faceret, vicif
fim cutaturum ſe , ne quid illi ad toleran
dam vitá dceſſec,tantifper dum maneret in
vinculis,ac deinde foras ſe eiecit expectás;
ecquid illa ſuper care confilij caperet.Suc
cedit confeftim Demon;multaque cum il.
la iurgatus propter collatos cum apparito
re fermones, tandéexorari ſe finit eius vxo
oridenuò vbera la &te, velfi vellet ad tędid
diftenderentur: Quod & non multo poft
clàm illato in ea puluere albo pręſtitit.Ca
10. tharinaOcrcaria 1o.aliquando ſuafideam
Mantri ). pliata ; ac denuò tum ex nouis ſuſpicioni.

bus,tú ex Sereniſſimi Principis noſtri, que

præſens de toto hoc negotio haud diſſimu
lantercommonefeceram , diſertiſſimoque
mandato ad vincula reuocata , cùm vni ex
teftibus quibuscommittebatur brachium;
quod illi,antequam in carcerem reuocare.
tur,mala ſua arte perculiſſe, ac debilitaſſe
ferebatur ,manu violentius ceu irata com
prehendiſſet,euenit magna omnium , qui
tum aderant , admiratione, vt id momen
to fanitati reſtitueretur. Quodque captami
te fine vllo officio plures ante menfes fue
 Hat,id ftatim vegetum ac ad priftinas, folia
Go taſque omnes fun & iones promptum , atq;
habile efficeretur.Etcertè ei cóMagiſtello
ED
fuoad extremum benè conueniffe fufpicio
inde fuit maxima ,quòd hac ſæpius a leaba
pis legaremonita id facere detrectaſſet ; cau.
fans nihil efle neceſſe cijcere quem non an
tè admififfes.Extiterunt& alia quę herbas ,
id balnea,vn & iones ,aliaqueid genus præce
perint, quęægris adminiſtraſie fruft : a non
fuiffet.Poftremò & mituunt eiuſmodi ſa
rationis beneficium vel morbi perpetus
reliquiæ , vel eius in alterum fæpè etiá cum
grauiore dolore,ac cruciatibus tranſlatio .
Nempe hoceờredit, quod iam fæpiusdi
& um eft , vt integram prædam nunquama
fibi de manibus cripi patiatur Damon,ſed
delibatum ad minus quid ſupereſſe opor
tet , quod ei cedat in nauatæ opere pre
tium ,ac mercedem : Siccùm alicui ex pacto
miniſterium fuum , atque operas locat,
quam etiam ob cauſam familiarem , atque
aſliduum vulgusvocat , hoc prçcipuè in le
gc locationis cauet , Vt aut certum fitten
pus, intra quod domino alteri fe ille attri .
buat, aut fibiſitin eum quæ velit pro libi.
dineagere. Qua neceſitate cùm patrem
illi Germani,de quo ante in Mallotijur.hi
ſtoria memini, præcisè obſtrinxiflet, nee is Capug lite
tamé inſtante die, quo implenda erátcódi
cio , reperiret in qué ſe tam lepido famulo
схе .
 DAEMONOL ATRII AL SAG .
exoneraret:nouillimè &coa& us eft cum fi :
lio vnico eam peſtem , perniciemģue com
municare, à quo repetendum pa&um , ac
de nouo ineundum fedus fuit, ſed breuior
dies in eius conditione eft di &us,ac conſti
tutus: vreo imminuto temporis fpatio,ac
deinceps alio quipoftremusſe in illa retia,
plagaſque conieciſſet,ijs inuolutus'periret,
prædaque venatori fieret.Quod & ita Ger
mano illi euenit. Nam cú miſer neminem
nanciſci potuiſſet , quieħ ab illa velutiſta
tione,atque excubijs eximeret : ne ipſum
quidem Mallotium , quidecare fpem illi
aliquam iniecerat, ad extremum cùm per
Italiam vnà cum hero viam haberet , equo
nec ceſpitante etiam vigilans prolapſus at
que cxtin & us momento eft.

QYOD EXTREMVM ESSE POTEST

post exactam per omne fcelms, impietatemque
vitam mors propria accerfita manu ad id Decline
menes ſeduld fuoshortari,atque impellere:man
ximè vbiillis indicij pericalum imminere vident.
sed boc tam crudele mentis confilium Deum ſua
benignitate, clementiaque fepè confringere, as
contrà potius ad pænitentiam ſalutarem
eos ado
ducere.
CAPVT V.

" Atentur omnes qui ſe in poteftatem

F Dæmonis permiſerunt, adeò fibi eſſe
apud cup inclemente,atque iniuftam
feruing
 LIBÉR II . gój
feruitutem ,vtfæpè animum ſubeat eius iu .
gum excutere , ac ad priftinam libertatem
contendere,ſed eum fedulò obftare, ne fa
ciát ſola ad id'reli & a illis via , fi ſibi ipſi ma
nu ſua vitam exhauriant.Ergo tum eius ty
'
rannidis tædio, tum fcelerum conſcientia ,
fæpè etiam metu grauioris ſupplicij, quod
eius criminis manifeftos indubitanter ma
net, mottem fibiipſi conſciſcunt, alij qui
dem ſuſpendio ,alijvulnere,alij in fuuiumi
2
vel puteum præcipitatione, alij alia aliqua
via : quæ certè nunquam non eft in procli (
ui;quoties id ita facere in animum fuúin.
duxerút.Imò tam ſubita,repentinag;mors
eius facinoris molitionem conſequitur, vt
nullum fatis promptum ab occurrentibus
impedimentum contrà afferri poffit :Adeò
Dæmon, quem in hocadniticertú eſt, rem
totam vrget, atque approperat. Quod & o
mnino indubitatum facit ipfe vix credibi
Jis patrandi eiuſmodi facinoris modus : Si
quidem mëmini videre me fontis cuiuf
dam ( ei Sedenario nomen fuit) cadauer,
cuicollum tantum religatum eſſet ad os in
parietem nó adeòténaciter defixum tenui
ex indufio faſciola putrido ftamine inter
texta ,genibus in terra penèin fexis; ac de
uolutis. At id ita pofitum tam commodě,
ſua anima defunctum fuerat ,quàm fi è tra
be ſublimi canabea, validaque reſte innea
tum pependiſſet ,ac carnifex aliquis haud
2 fegnio
 34 DAEMONOL ATR II AXSAG

ſegniteroperi manus admouiflet.Etpleri

que omnes, qui fic vitam deſerút, fimilice i
leritate,ac facilitate pereunt.Non eft tamé
miſeris illis perpetuò idem , qui modò di .
1 & us eft ,vitæ exitus, calamitatumquefinis ;
fed vt eſt diuini paftoris ineffabilis benig .
nitas, & clementia,abduetas à lupo oues ſem
pead ouile reuocat,denuoque cæleftigra
mine paſçit ,ac recreat.Hincadeò eft ,quod
fimulac in vincula ſunt coniecti admiflo
rum confefliones non eò vſque differunt,
dum tormentis ab eis exprimantur , ſed
fponte & cum magna animi alacritate ex
ponunt, læti ,vt aiunt, fibi oblatam efle oc
caſionem ,qua poffint leui miſerrimæ vitæ
difpendio tantam à fe calamitatem ætera
num depellere.Ioanneta Gallæa 1. amplu
1. de hoc documétum reliquit, cùm ſupplex
.
Ricis. Id. d quæſtore efflagitauit, ne meritas à le pe
Nou.1556. nas longiùs traheret , fe enim eas æquiffi
mo animo paratam dependere, vt eam im
pietatem ,quam fummam in Deum admi
ſerat citiùs poffet expiare. Nicolæa More
lia 2.ab eo tempore , quo crimen fuum Iu
Serta,
Cal. 14 .. dici retexit,non ceffauit fe beatam prædi
Febru
1587 care , quæ fic fevt vt anteà poſſet Deo affe
rere ab omni Dæmonis feruitute liberam :
Famque triennium perpetuum hoc fibi in
Maracuriæ animo fuiſſe facere,fed non quiuiſſe, ne ac
3.Non Febr. tentare quidé, adeò tenax eſt ſuæ prędęar
1587
chiplanus ille. Catharina Latomia 3.Mar
chenſis
 LIBER III.

chenfis no negabat, quin eſſet pro tátis fuis

flagitijs extremas pęnas merita,tum ludicis
etiá ſumma indignatione: ſi quis tamen gra
tię locus ſupereſſet , hocfolum fibi adijci
poſtulabat , nemors vlteriùs d fferretur ;
quo ſe quàm citiſfimè fiftere poſſet pro eius
Iudicis tribunali , in quo fpem ſuam omné
politam habebat: Sibi enim vel grauiſſimo
operi iam eſſe animam . Idatia Miremonta
na 4.obnixè ludicem rogabat , vt fe quàm
citiſſimè mortiaddiceret,neque enim etia . Przáxit
ſi vinculis abſolueretur , liberum vnquam Aug 1586
futurum ,vt reſipiſceret, ac ad meliorem
frugem ſe recipert, quod Dæmonifidem
fuam obftrinxiffet, quam vti importunil
fimo creditori quin exolueret,defugere
nó poſſet, quamdiu in vitamanieret.'Apol
Jonia à Freiſſen s. morte fibi gratius nihil Freffenith
contingere poſle aiebat, quo tandem ſcele- id. Aing
ratiſſimæ ſuæ vitæ finem aliqué inueniret : 1516.
Neque enim ab iniuria & maleficio quoad
viueret ,temperare poffe, quòd ad ea Demo
nem affiduum hortatorem haberet , cuius
etiam mandatis ,atque imperio niſ morte
ſe exoluere non poſſet:Craftinus igitur illi
dies priuſquam alius eas omnes miſerias
clauderet, viamque ad cæleftem patrem
aperiret , ac patefaceret. Antonia Merca
trix 6.nihil fe iam equè cupere, quá vt citif Emelife
fimè viua in ignem ponatur , quòd id fit le ‫ا‬Cal.lum
‫او ر‬.
etiam iudice pridem merita. Non defunt " S91.
Z 3 & qui
 356 DABMONOL ATREI AE SAGE

& qui ſe iterum facramento initiali expiari

poſtulent,rati ſe ea ratione in Chriſti fami
liam rurſuscooptari poffe.Ea dere memi
ni me videre in loãnæ Granſancteæ 7.per
7.
Coadeij contationibus efflagitationes ſatis multas,
menſe inl. ſed quas pius ludex meritò deriſit, acreie
338a.
cit. Quæ enim (mafum ) inſania eſt id po
ftulare repeti quod & omnes fciunt ab Ec
cleſia ſemper damnatum , ac prohibitum
fuiffe ? Reperit tamen is error noftra etiam
ætate ſuosdefenſores, quos meritò confu
tarione dignos nemo adhuc ,quod fciam ,
exiftimauit .

EIVSDEM ARGVMENTI CVM SV .

perioribus alia quadam exempla,
CAPVT VII.

Stius tam nefandicriminis ſumma fæpè

Iin eo conſiſtit, ficut ſuperiorecapite di
&um eít ,vt poftquam ætatem ferè om .
nem per tot impietates, ac ſcelera traduxo
erunt Sortilegi, quantulum illius fupereft,
id per vim ſibi ſua manu præcidant,ac ſce
leratiſſimam vitam tandem interitu féma
piterno abrumpant,ficvt quos viuos fagio
tijs, eos defun &tos fupplicijs Dämon in
definenter exerceat. Idadcò oftédit quod
Sandeodati ſequitur DeſiderijFinanciji . Mandrenſis
prid. Id. facinus: Eum forcipibus candentibus inua
Lul. 1981.
rendum ,ac deindein ignem viuum deden
dum Duumuirú Nanceianorum collegiu ,
ob cua
 LIBER III. 317
ob cumulatum parricidio ſortilegiú gra
uiore fententia pronuntiauerat . Id igitur
fiue per Dæmonem ſuü reſciaerat, quod a
lijs quibuſdam euenifſe pòft demonftrabi.
tur,liue ipfe tam horridi ſceleris conſcien
tia præſagiebat, ſtatuit ſpontanea,ac volun
taria morte effugere. Ergo arreptum cul
tellum , quem fortè cuſtodia incautiùs in
1
ciſta cum pane recondiderat, in fauces quá.
tum potuit adegit,atque ita perijt. Et hoc
1
atque ſuperioreanno memini plus minus
quindecim in Lotharingia fuiſſe , qui fic
duriùs vitæ ſuæ conſuluerunt, vt ſe exéplo
publico ſubducerent.Quorum ego obrue
re, quàm renouare memoriá ſatius efle du.
xi,ne horrore perfundantur legentiú ani
mi,fi híc tot nefandis,ac furialibus fpe & a
culis ſcenam inſtructam habeant. Conuer
tam igitur,ac traducanı orationem ad ea,
quæ exitus meliores habuerunt. Neque e
nim (quod ait quidam )ferit femper, quod
cumque minatur arcus: Nec ſemper eſt in
manu Satanæ, vt homines violétia ſua quò
vult ,impellat: Vttentet,hocpermittitur,
vt præcipitet, non ita, Hinceſt quod non
ipſe.deſperabundos , vel in flumina abij
cit inuitos,vel laqueis crabi anne & tit , vel
cultris trucidat;fed tantùm hortatur, vt id
malè ſani exequatur: His autem omnibus
fæpè intercedit, qui imbecilitaté hominú
miſeretur, Deus, modò hoc, modò illud
2 3 præ
 ' 358 DAEMONOL ATREI AE SAQ .

præſidium pro fua fapientia opponens, vti

ſequétibus exemplis magis fiet manifeftú .
Ioanna à Banno teftatum ſpontanea con
feffione reliquit , nulla in re adeò impore
tunum ſuaſorem habuifle Dæmonem, qua
vt ſe aut in puteú deijceret,aut in profluen
tem mergeret, aut reſte implicaret, auto
mnino quauis alia ratione perderet. Dici
que non poſſe,quani in eo frequens eſſe cę ,
perit,vbipræſenſitillam iamiam compre
henfione eſſe deuinciendam , vt qui vide
retbolum fibi è faucibus eripi: Acne poſt
quidem ab incepto deftitiffe, ſed acrius,&
maiori etiam ſtudio , ac importunitate poft
ipſam comprehenſionem vrhfie id vt per
ficeret:Quoque fa &um minus defenderet
difficultatis excufatione,oftendiffe in car
ceris obfcuro angulo neglectam catenam ,
quam fi vellet pollet collo aptare, atque il
la fauces fibi frangere.Eoque iam res pro
ceſſerat, vt placeret confilium , fed hocad
conſummationem defuiſſe,quod nihil feſe
offerret, vnde catena religaretur . Anna
Drigæx 2. idem etiam perſuadere conatus
Haracarix erat: Nam cùm flammarum , quarum erat
14.Nou.
cruciatibus interficienda,horrorem , fimul
& exempli, quod editura erat, dedecus at
que infamiam ob oculos poſuiſſet,tum fa
cilè obtinebat, vt hæc morte volútaria pre
uerteret , ſed contra preſentis mali fuga,
atque
 LIBER III. 359
- atque auerſio quæ omnibus naturaliter in
eft , tum fortè falutis animæ certiſſima a
miſlio, quæà perditiſſimis quibuſq ; eriam
metuitur , animum in contrariam fenten
tiam diftrahebant. Ergo illud conſilium
conſtanter reiecit. Tale autem id erat,vt in
carceris ſuperiorem feneftram fefe extol
1eret , vnde paratum oftendebat præcipi
tiú . Deſiderium Guerardum 3.cum nullis
ad eiuſmodi facinus rationibus adducere Venezolif
poffet , hoc etiam ad fuafionis cumulum 13.Cal.Non,
1581,
adiecit futurum , fi fic vim fibi afferret, vt
cuaderet in fibi fimilem Dæmonem ; in
cuius poteftate futurum effet, quæ vellet
agere:ſed ne hoc quidem illum labefa & a
re, acà fententia dimouere potuit. Siqui
dem tot eius anteà eluſus dolis , conſilia
eius omnia ſuſpecta habebat, in nullaque
amplius morem ei gerere certú erat.Tum
hæc illi non placebat & Tobéwois tam à Diuo
rum quæ prædicaturforte aliena.

VALDE PERTINACES ESSE D AE

monum manus, nec facile ijs eripi,quod femelcor
ripuerunt: Inde effe,quod non modd in.vinculis;
fed & in tormentis conftirutos obnixè retinent:
ne ſua ſe confeßionefortilegý, cuius accuſantur
manifeftos faciant:ac tandem admifforum pre
nitentia ducti reſipiſcant: ſed ſapè in nihilum
illis eos conatus, atque obftacula Dco fic volen
Serecidere.
Z 4 САР .
 369 DAEMONOL ATREI AE SAG ,

ÇAPVT VIII.

Artam femel in homines poteftatem

PA adeò obſtinatè tuetur, acreținet De
mon, yt ne conſtitutos quidem in vin
culis,ac iam veluti in tutelam Iudicis rece
ptos manu ſua mittat , opegue deſtituat.
Quod etfi omnibus ,qui hæctra & at, ita pa
làm eft, vt otiofus videri poffit, fi quis de,
hoc inſtituaturſermo , non pigebit tamen
ad detegendas magis , magisa ; veteratoris
illius artes, propria quædã in hanc fenten
tiam aſçribere.Acprimum ytQuirin . Xal
Slainuilla læam 1.ftatim ac in carcerem condita fuit,
s.Cal.Mar. nuiſerit , monueritque non euaſuram il
1987 finç,nifiquæſtionum tormentis duriſſimè
çxagitatam ,atque examinatam :ferrețmo
dò tacita exigụi temporis dolores, certam
pòft adeſſe libertate;ſe interim ybi res po
Itularet:non defuturum . Atque vtis præ
dixerat, ita ilļinon multo poft euenit:Nam
dum in tormentis erat, ac yalidè ijs preme
batur , ille ſe eiusreticulo crinali ſubmiſit
non ceſſans addere animum , ac fpondere
iamiam adeſſe cruciatuum finem.Acli for
tè eos paululum , vt intermitteret tortori
Quæſitor innuebat, id ille præuertens ceu
à ſe fa & um miſeræ illi prænútiabat. Sed cu
iá nullus eflet dolorú modus, & ampli to
lerari ne ab obfirmatiſfimo quidem pof
ſent,erumpens illa, Amouete me hinc, ait,
latis
 LIBER !!! 361
1 fariş verborum hîc mihi meus dedit perfi
dus : en paſata ſum verum fateri: Ac ficà
I Dæmone ,quem diſertis verbis prius abiu
fareịufla eft ,libera ordinerem omnem ab
eo, quo ſe illiaddixerat , die recenſuit.Anna
Xallæa 2 non abfimile huic factum , toti
demý; ferè verbis recitauit: nili quod non Blainuille
crinibus, ſed imis faucibus Dæmonéfuum Mart.18873
cùm torqueretur,occluſum habuifle ſe di
xit.Nimirum quo faciliùs locuturæ vocem
ịnhiberet, fi fortè per doloris impatientiam
admiſſum fateri vrgeretur. Nec ea res ſuo
indicio illos fefellerat, quitum præſentes
affuerant : Aduerterant enim tortæ fauces
in eum tumorem excedere , vt mentum ip
ſum ſua elatione propemodum adæquare
yiderentur ; Țum adeò liuore decolorari ,
yt facilè intus angoréineſle maximú conije 3.
cerent. Eandem Franciſca Fellæa 3. necef Pangæijs.
fitatem filentij Gbià Dæmone allatam me- Id-Nouemb
1584 .
morauit:ac prætereà ita occluſas ad vocem
ļudicis aures habuiſſe,cùm is primùm illam
interrogaret , vt nihilo plus audiret, quam
fi is nihil omnino loqueretur : fed tandem
ļuperata incantatione , ac veritate à ſe tor.
1 mentis expreſſa ,non ceſſaſſe ab eo tempore
Dæmonem de nece illi minas intédere:Ro
gare ob id ne ſe incomitatam relinquant :
præſertim de no& e cuius folitudo maximè
eſſet oportunaillius iniurijs. Anna More. Hadonuil.
1961.
lia4.atque alij quidá aiunt,cùm in tormen- Decēb.
25 tis ef
 ‫اتو‬ DAEMONOL ATR ET AE SAG .
tis efſent non conſtitiſſe propius ad feren
dam opem , quàm extremis equuleis , vnde
æquè locuturis vocem inhibebat,acfi auri.
busipfis ſeſe totum inferuiſſet. Certè dici
nequit,vtfemel conquiſitam prędam mor
dicus retinear cótra ludicis artes, vel ex qui
fitiffimas. Quas etiá tam fæpè folet eludere ,
vt nó pauci co adnitente debitasſelerum
penas ſapenumerò effugerent.Multi enim
( inquit Iamblichus) s . admoto igne non v
In libr.de
. runtur, ignem videlicet repellente Deoin
my& .çeype
cap.Miraca tus afflante: vel fi vruntur,non perſentiút,
La multa neque pungentia percipiunt, vel radentia,
fiunt,
vel vlla torméta. Equidem memini videre
me qui ſemel,biſucè carcere pro infontib ,
dimiſsi, ac tertium comprehenſi demum
crimen fuum faterentur; quo nihilominus
ab initio tenebátur. Ex ijs vnusFranſciſcus
Fellæus 6. nunc fuccurrit,qui cùm è capitis
Pangæij iudicio biscelata veritate , ac ſuperatistor
14. Calend. mentis emerfiffet :tertiò delatus, acin noxa
Lan.1987.
deprehenſus, ſeras quidem ,ſed graues ſce
leris pænas confeſſustandem depédit.Imò
nec defuerunt, qui vim quæftionis perfer
rent inconfeſli,ac cùm iam è reis eflent exi
mendi ,celatum eo vſque crimen ſuum de
tegerét. Eius rei fidem fecit annis ſuperio
ribus Margareta Valtrina : quæ cùm hora
ſpatium integrum in carnificum acerrimis
tormentis manfiflet; nec ob id durius in ſe
quicquam effer locuta : tandem iam dimit
tenda
 LIBER III.
tenda accerſi voluit Judicem , apud quem
primùm obſtinationis fuæ precara veniam ,
à capite vti eam Dæmon ineſcaliet, ac dein
de per omnia flagitiorum genera exercuil .
ſet,arceſfiuit.Non eſt &illud memoratuin .
dignum.quod Alexiæ Belhoriæ 7. idem fa Blaiñuilla
cere cupienti contigit , ftupentibus præad 17. Cal Esbe
miratione,quitum aderantomnibus:Cùm 1587.
enim ad eiuſmodi ſpontaneam confeffioné
ſe accingeret , ac à Dominica oratione , vti
mos eſt Chriſtianis,auſpicaretur, in murú ,
qué poſt ſe habebat,auerſa ruit tāto impetu
vt p enecta iā multis tolléda videretur; Sed
paulatim ad fe rediés,ac deliquij cauſam ro
gata: Nó videtis,inquit,fub le &to proſtrata
carnificem , qui me modò faucibuscópre
henſam penè præfocauit ?En etjă vt terrore
vultu minaciter obijcit, atque quantum po
teſt inhibet, ne de ſe verbum vilam dicam !
Nec mę nunc quidé primùm à vero dehor
taritentat; nam iam cùm torquerer , in au
rem ſiniſtram te policis inſtar intulit, mo
nens ſedulò linguam vt temperarem , nec
vinci me ſinerem exigui temporis non ad
modum vehementi dolore : licvcluti ſtre
nuus pugil non conquieſcit , neque defati.
gatur,dum ſupereſt certandicopia ,atq; oc
cafio: Nec prius vnquam deſtiruit quos ſe
mel habuit obſequentes,quàm ipfi illi, ceu
agni lupo,fuerint erepti: Quod etiam cùm
præſentit,ac conie &tat futurü :ſæpe vel pra
uis
 4 DAEMONOL ATREIAS SAO.
uis confilijs,vt cùm ad ſuſpendium ,ſponta
neamque mortem impellit: vel re,ac facto ,
ve cùm collum ipſe obtorquet,verberibuſ.
ue necat : vel aliqua alia via, quæ exitium
afterat (Ginó Deus auertit) anteuertit: quod
proprijs , ſuiſque exemplis alibi fufiùs eft
demonftratum . Aut ſi ne hoc quidem licet
at ingratum , iniucundumque aliquid fi po
teft facit : ne omnino innocuus abeat. Sic
8.
Haracuriæ Catharina Latomia 8. Marchenſis ; etfi ea e
4.Non.Fcb rat adhuc ætate quæ virum ferre nó poſſet:
3587. bis tamen in carcere ab eo compreſſa eft,il
ļius odio ,quod paratam videretcrimen ſu .
um confiteri:ex quo etiam vitio parum ab
fuit, quin ea moreretur. Hîc mouent qua
ftionem ,an pađi quo primum cum Dæmo
neconuenit fagas eo inuito pænitere pof
fit: an potius ea quoad viuant feruare ne
ceſſe habeant. Et de hoc quidem , fi fenten
tiam dicat luriſconſultus, pacta quæ turpe
cauſam continent negabit eſſe ſeruanda.
Sed nunc deiurę non ambigitur:hocmo
1..Item ci do quæritur 9. an quemadmodum more
Ex quibus : militari transfugis negatú eft poftliminius
ita & ijs qui femel à Deo ad humani generis
hoſtem deſciuerunt,præcluſus ſit omnisa
dicus miſericordiæ Dei : ficut à partibus in
quas ſemel granſuerunt, nunquam diſcede
reliceat. Ex hoc quidem qui affirmant in
de eſſe dicunt : yelquòd pænitentia , quam
peccatorum remiſlionem precedere opor
tetio .
 LIBÉR 111. 365

tet 10, nulla vnquam ducantur : inhibente

Matth.cap.s'
fcilicet illam Dæmone, quem omnium ſua. verf.2.
rum a & ionum alliduum monitoré habent:
vel ſi quæ animum fubeat Iudæ proditoris
II.
perfimillimum eſſe 11. cui admiſſum quidě Match. cap
facinus difplicuit :nihilominus tamen ref 27. verf. 3.
puit, ad Deumq; eft conuerſus: fed potius
deſperatione vltima affe & us,mortem dam
natiſſimam ſibi ſua manu quæfiuit. Quod &
ſagæ ,vt alibi di&um eſt 12. fæpè faciunt.Et Libri fuiúr
hoc quidem non ſum exagitaturus Theo cap.6.
logorum rationibus : fed tantùm id quod
de lagarum peruicacia , pertinaciaque ex
earum quæftionibus non paucis comper.
tum habeolectori communicare. Et certè
pleraſquememinimeaudire , quæ dicerét
non ſemel inceſliſſe ſe cupidinem amolien
dorum à fe fuorum Magiſtellorum : tum
quòd ab ijs data fibi verba iam viderent : tú
maximè, quòd eorüintolérabilis eflet cru
delitas,atque fæuitia : non quiuiſſe tamen
ſe illis expedire: quòd ſtatim acea'animum
fubiret cogitatio,adeffentcoràm , atqueid
confilium verberibus etiam animaduertes
rent. Ac fine id quidem facerent.tamén ad
1
irritum cecidiſſe quaead eam rem adhibica
eſſent, remedia omnia. Agathina Franciſci
Sartoris vxor 13. cùm cam'tam duræ feruia
futistæderet ;quod multi efficax adidre Her Pitcai
medium effe,fed impiè putant; co ipfa tan lehetetlenie
dem vtidecreuit . Ergoin Saruerdca vici- sys.
10 nun
 166 DAEMONOL ATREIA SAO.
num oppidum proficifcitur, iter comitan :
te Eua Albentis Vvon Kirchel filia ,atqueà
locicurione ſe iterum baptiſmo luftraricu
rat,ea ipſa Eua proparentis in hoc faciente
officium :Nihilo magis tamen deftitit ne
quam ille ſpiritus eam pugnis, calcibuſque
pofteà impetere; ſordibusvndiquaque ob
Jito ere fædare ,ac quam potuit indigniſſi
mè habere. Non inculcabo quod villæ ad
14.
Lib .2. Ca... lonam 14. puellulæ cuidam accidiffe iam
dixi : fcilicet femel à ſortilega matre malis
artibus initiatam nullis cótra inftitutis tam
fanctè informaripotuiſſe:quin in ea ius ali
quod ſemper fibi Demon retineret, ac ven
dicaret . Nempe hæc vera pridem querela
fuit,nunquamtain benè deterfum morta
rium reperiri; quin in cocontuſarum her.
barum odor aliquis fuperfit. Quod ago , lic
didim no intelligo: quali Chironiú ,quod
aiunt,atq; inainedicabile vulnus id elle exi
ftimem . Nunquid enim quicadit nonad
ijciet ,vt rcfurgat is ? Et quiquerſus eſt,non
Hicem . 8 .
reuertetur : aut quis Dominum impedioty
nefoluat compeditos, illumet cæcos,vineu
la diſrumpat? Sed hocdico Sagas maximè,
dum ſui ſunt arbitrij,id eft, nulla vrgentur
diſquiſitione, cuſtodia, eqnuleis, celatum
quoad earum eſt hoctotum ſemper habe
remordic tenere : Vecredã illis ab ea quæ
Sic putatur carceris miſeria : etſ neid ſem
per quidem , ve modò di&ú eft , neceffariú
pror.
 IBIR III, 367

prorſus Deo fic permittente, acculpameau

rum expiante falutis efle initium . Quemad
di modum ab infenfiifimo hoſte aperta Phe
a sæi laſonis vomica , quam medici ſanare nó
poterant,eum ab imminente , certaq ; mor
# te vindicauit ; vt hîc quod circumferunt no
Eſtrates prouerbium , fi alibi vſquam veriſſi
mè poffit prædicari per infortuniú, ad for
licitatem commodiſſimam fæpè viam ape
riri. Cuius rei vel illud abundè magnum
eſt argumentum, quod vno ore omnes ſage
i di&titant,illum ſibi miſeris libertatis diem
primum illuxiffe , quo Iudex vim ,terroré,
cruciatus admouiſſet: Rogare ideò vehe
menter ne fe iudicio abfoluerét, ac rurfum
tyranno illi in ſeruituté traderent : Vnicu
fupereffe remedium , fi interea dum reſipir
cerent, admiſſorumą poeniteret, citiffime
morti offerétur. Alias quas iudicio prodi
diſſet copertas,ac confeſſas, fic mul& arents
Neque enim aliterfinem ſceleribus,malefi.
cijſq; fuis fa & uras, vel fi id maximè cupiát;
adeò non ceffat luis tantiſper Dæmon im
minere,atq; inftare,dum funtà cuſtodia il
la liberæ , nec adhuc in iuris ceu afylo cóclu
ſę ,ac conftituræ :fed hæc magis eft vt Theo
logorum , quod iam diximus, iudicio relin
quamus , hoc modò cótenti recenſere quod
ficobferuauimus,
MVLTA ESSE QVAE A NOSTRAE AET A
tis quafitorib.cotra
fortileges,priufquã eos formos
tis ad
 368 DAEMONOLATRÉTAÊ ŞAG:

tis adhibebant , vfurpari

ſolent ad impediendas
quibus tormentorum vim eludere dicuntur , in
cantationes : ſed parum laudatô môre id fieri,
2 quod fit,vt eft in prouerbio, clauum clauo extun
dere,malum malo depellere.
CAP. IX.

' i. Lerique (aiune Vlpianus i. & Fabius 2

eri
1.1 . g. in Palifictormenta contemnunt,vt patientia
cauſa De facile mendacium faciat. Quod & de Lex
Quæft.D .
na meretrice,Anaxarcho,Antiphila Cyre
2.
Inſtitut. o. nenſi; alijſque multis fcriptum reliqueruni
rator.lib.s. Plinius 3.& Valerius4.quotidianaque adeò
cap.fi experientia iam tritum , vulgatum queeſt.
3. Verùm cùm velid à corporis duritia :velab
Li.Hift.na.
ánimiobfirmatione fæpè proficiſci cóftet:
7 cap.23. minus iam mirum , nouumý videri debet :
4.
Lib.8.ca.4. fiquidem eo progredi poffe humanam to
5. lerantiam.Et Mariuss. quiinciſicruris ve
Plutarch . hementiſfimos, diuturnoſque dolores ta :
in cius vita citus tulit :& Lacon 6. puer, cui celata fub
6.
ideminLa veſte vulpecula nulla viſcèrű laceratione,
conicis a. dilaniationeque, vel minimam dolorisvos
pophcegm cem exprimere potuit, fatis, ſuperque de
monftrant. Atquod diſtorta,contenta,per
vim addu & a brachia, & qiiod de Mummo.
lo præfecto fub Chilperico refert Grego
rius Turonenſis 7 poſt tergum è trabe re,
Li 6. hiſt. uincta: vel ad trocleas extenſa : fubterfixie
Franco.ca. tiam ſudibus vngues nullo dolorisſenſu af
ficiantur; ſomnumque, quiniſi in quietica
pipo::
 LIBIR IIÍ. jóg

pi poteft,contra fæpè concilient:hoccertè

omnium fidem longè vincit,ac ſuperat . Et
EPL
tamé res eſt fic nota,ac perfpe & a ijs, qui ſon
tęs,maximeque ſortilegij delatos iſtiuſmo
ditormentis exercent : vtin hoc præcipua
cura incumbant, qua ratione artem arte de
ludant , clauum clauo extrudant.Ergo alijs
Cautio eft, vtà littoribus fublimes de domo
tollatitur, acabreptià terra,Anthei inftar ,
in carcerem deportentur. Quem môrem in
vfu prefertim habentGermani, quivaſtum
fegnum incolunt : fimili puto ratione,qua
Vogeh noftrates, præfertimq ruftici nup
turas,atque ad facra connubialia properan
tes virgiñes validiſſimorum duorum ho
ininum implicatis, atque innexis brachijs
in ipſo domus limine imponunt , atque ita
ſedentes in edem facram efferti cuřant : râ
tiomnem carminibus, incantationibuſque,
G
que fortè ad impediendum matrimo
nium poſted intercedant , ea re præcludi
viam ,atque aditum : alijs hoć curæ eft,ve
detracta omni vefte tunica interiore in
duant , quam vno die neuerint , texerint ac
conſuerint: Namque opéroſum , & diffici
le effe conuenit,quod tantam difficultatem
vincere , atque expugnare queat . Sunt &
quiab imis plantis pedum ad verticem ca
pitis vſquédépilatos, acderafos tormentis
exhibeant : quòd Dæmonem in crinibus,
ac pilis receptüm habere credant. Quod
iam
 go: DAEMONOLATRZIAT SAN.
iam olim Domitiani Imperatoris iuffu irf
Apollonium Thyanæum vfurpatum tefta :
8.
In Apollo. tur Philoftratus 8. Nam & is fibià crinibus
nijvisa.ca 3 viſiones naſcinon ſemel antè dixerat , fer
Lib.s. & lib. rumque ob id ijs admoueri valdè metuc .
g.cap.i4 .
bac.Et non ita pridé Alexia Gallæa Betun
curiana 9. cùm maximè cuperet maleficia
Mirecaria
9. Id.Decibe ſua quzitori palàm facere, nec taméid pof
fet per præſentem , vtaiebat,Demonem : ro
gauit fibicrines abſcindi,acin ignem ponk
Quo facto coepit ftatim omnia numerando
perceſere, quæ eiusdu & u, atq; aufpicio ad .
miſiſſet. Sic fortè operum Dei vbiq; æmu
latorimprobus Dæmon hocillius effinge
re voluit : quod de Samplone in Biblijs le
girur jo.comæ tonſurá illi interdi& á fuiffe
hdist
oraculo , fi vires fibi fato attributas incolu- ,
mes,ac faluas habere vellet:quod earum ſe .
des in capiMicio eller cóftituta. Non delune,
& qui inie &ta in os frigida inde purét deur
M. bariDzmonem.Roſa Gerardina 11. fatetur
In agro Sti- hac vnare addu &tam fe , vt Verú fateretur,
wend Non.
Nouem . aliaſý; oés premendi rationes ſe pro nihilo
habuiſſe .Quod fequitur iam multorum o
pinione ſua experientia obtinuit,eagadeò
quç magni nominis principe hocipfo anno
Serræ, qui pagụs in ditionc eft D.Ioannisa
Lenuncuria teftem , fpe &tatoremý; habuit.
Quadrupedes conſtringuntur,ac in lacum
frigida oppletum immerguntur; fu inco
fumes énakant, pro manifeftis :fin Submer
guntur ,
 B
I s I
L bu R II t. ur 371
ur ti n
n t o o n b e od
gu , pr inf ha . Qu
etiam Defiderius Gandonius 12. inter a
us lia , quæ affirmabat ſortilegorum pro- Salſotie ad
Basifium
pria pro indubitato enarrauit . Quimos Non Martin
à Saxonia 13. Occidentali , maximegue à 1588.
Vveſtphalia ad nos primùm peruenif Lex ptima
i ſe creditur : Et anteà ij fortè illum ac contitut
ceperant ab Illyrijs, ac Triballis. Nam & Neapol
apud eos mulieres faſcinatrices fuiſſe , quæ
ne veſte quidem degrauata mergi pollenti
refert ex Iligono Plinius 14. Spranger 15. Hift. nat. Ide
1 & Inſtitoris aliud à fe obferuatum memo . 9.cap...
rant : vt ſcilicet auerfæ ad qua fitorem ra Tertia para
piantur. Quæſitoris fiquidem animum il . tis Quat 18
16.
las miſeratione occupare: imo potius faſci Plin . Hift .
nare, fi eum vel tantillum afpe & u præuer. Dat lib 24
tere queant.Non minus 16.quàm qui homi cap. 4 .
nem videre prior occupat bagiliſcus, aut e
tiam lupus :
lupi Merim vidérepriores 17. 17 .
Quarum omnium rerum caufam ſi quis ſtu Virgil
diofiùs exquirat,non aliam puto probabi.
liorem reperiet, quàm quod Dæmon tali
bus experimentis occafionem cófulto pram
bet : materiamq; veluti fubminiftrat, qua
homines ad tentandum Deum procliuio
res efficiantur:dum fcilicet ea omittunt, ac
negligunt , quæ ad manum ſunt remedia a
liena,inſolentia, & quæ Dæmonem autho .
rém, monitoremque potius habent,fe & an . 1.adCosatal .
10.6 verf.ge
me.
& Nu
 ri DAEMONOL ATREIAL SAG.
eſ impietas: quamqueDeus olim dipſadó
venenatis morfibus in Ifraëlitas vindican
dam cenſuit : idem nifi ab ea nobis tempe
ramus in nos exemplum editurus Satanz ,
19. qui ſerpens antiquuselt 19,paratumq;ſem .
Apocal.ca. per habet, quò inficiat, venenum nos per
WavEIS 9 .
mittendo, ac condonando. At, inquiet ali
quis , iſto aquæ periculo, imolamingcan
dentis,ignotorumq; vomerum , quod lon
gè fæuius eft , olim vſos fuiſſe Chriſtianos.
20.
Menná. teftantur facri canones 20. Etiam anteàMo
fes potionem cum execratione,& deuotio
ne ijs mulieribus dari iufferat, quæ ftupri
effencinſimulatæ ; quo reiveritas,quæ alio
qui in occulto erat , manfura lucem ſuam
obtineret: Neque tamen quifquam cơ ze .
lotypiæ facrificio ( fic enim vulgo appella
bant'tentatum fuiffe Deum dixit c : ùm id
21.
Lib.s. ex eius præcepto'effet : vti in Numerorum
libris zi. perhibetur. Sed hoc eius ætatis
proprium fuit exemplú duré ceruicis po
pulo in adulterium ;cuius tum frequentif
limæ erantoccaſiones,pro tempore id con
22. ceffit Dominus, qui ( ve inquitD.Augufti
In li. Quxſt. nus 2 2.) nouit quid quemque pati, ac ferre
Exod.
23. oporteat.Neque tamen nunc re&è in argu
Can.Extua mentum adducipoteſt ,cùm peregrina ciuſo
sü depurg modi iudicia Chriſtianis prohibita fint,atq;
cli de pars interdi & a 23.Euangelijfiquidé difertis ver
tan.Mennā. bis monemur occulta,incognitaqueillire
om linquere : qui folus nouit corda filiorum
homi
 LIBER III. 373
hominum , nec ea aliter rimari, atque inda
i gare,quàm iudiciorum ordo poftulat : vo
luntaria ſcilicet,aut expreſſa a reis cófeſfio
ļ ne, teſtiumque non iure refutatorum ma
nifeftis,ac indubitatis elogijs : Nemo enim
24.
( inquit D. Auguſtinus 27. ) qui quod ratio Li.r. Qual .
nabili confilio fiat habet, Deum ſuum ten Gencs.q. 26
taredebet.Faceſſant igiturè nobis įſtæ in
quiſitiones illegitimæ,illicitæ, ac damnatz ,
ne meritò audiamus, quod olim à Phari
Şæis Chriſto per ſummam iniuriąm obie
& umeft : Nos ſcilicetnó eijcere Dæmonia,
nifi per Beelzebub principem Dæmonio
rum 2 s . aut quod Eufebius ad Hieroclem
ſcribens de quodam loquitur daimova :dne. Matth a 4o
λατύει άλλον άλλο δαίμονι,nositidem illis arti- τεεί. 34
bus , quas in ſortilegis damnamus, accula
mus,ac reprehendimus :ipfos tamen aggre
di,tentare,ac ad pænam , fuppliciumque ra
pere : Er quod fadiindignitatem etiam au
get legis,iudiciorumý; ſpecie adumbrare :
authoritate defendere,atq;adeò pofterita
ti exemplum , documentumý; relinquere.,
Nam certèmore hominum euenit, vt quiin
enrum animos publicè inualit error , hunc
poſteriores mordicus teneant,ac, quod lo
quúrur iuris do & ores, pro veritate habeät.
Re& i apud nos locum tenet error ( inquit Epif?t. li. 24.
Seneca 26.) vbi publicus fa & us eft. Epift.124
VTVRORVM SCIENTIAM DEI ESSE
propriā :fi qua porrò Damones prediti effe viden
3 IAT ,
 374 DAEMONOLATRIIAB SAG .
tur, velprafenfionë tanùm efle, & conie & uram ex
preteritorum ſagaciindu & ione: vel eorum ,qua ip
fialiquando conftituerunt facere,pradi&tionem af
fe & atam : vel denig eorum , qua èlonginquis, v4
göſque regionibus maxima celeritate conquifine
runt,preoccupatam nuntiationem ,
CAP . X.
Enes vnum Deum efle rerum future
D.Jo. Chri. Phon e cognitionem , ac prouidentiá lo
rum
forto ho. quuntur omnes,qui pietatem aliquá colút,
į mel.18 . in
loan.Ilaia. ac retinenti . Et Chriſtus 2.id fe fuos ambie
41.Daniel tiofius deinſtaurandiregni Iſraélitici tem
pore quæftioné afferentes coërcuit;inquiés
2
AQ.Apoft. non eſſe illorum ſcire tempora , quæ pater
cap.le in fua poteftate poſuiſſet ohre yap ( inquie
bat Socrates 3. ) χαρίζεται θεοίς άυ ηγάτο του
Xenophon
lib.q de . 3910ðila á bxãrol de omvárou oux 168 Kýruoan.
diet & Pindarus quoq ; etſi ca vixit çtare,quç mor
fa &.Sosta talium menfes prauis Dæmonú erroribus
adhucimplicatas habebat:cæcam tamen fu
turorum ſcientiá apud homines effe dixit,
ad eaq; folam diuini luminis perfpicacitaté
Apud Gel. atque acumen penetrare pofſe idem ſen
ſium Noft . cit Pacuuius 4.
A rti.lib.4.
Siqui ( inquit) que cuentura funtprasideart,
A Equiparent oui,
S Apollonius Tyanæus s.qui nihil eorú ,qux
to puede hotel; fcire poffent homines , ignorare ſe profel
fuseft:diuinanditamen artem omnem hu.
manæ naturæ metas excedere, & vtrüquif
piam verè ipfam noſcet, fe aeſcire dixit:
Imà
 LIBIR ITI. 374
{ mô ctiam 6. fe perhorrefcere,tanquam.de la oration
Dijs malè fentientes, qui quæ Deorum ſunt quam ad
feſe prænofcere audent aſſerere. lulianus Domitian
habuit,
quoque cognomento Apoſtata : quamuis
( inquit Ammianus ffi prælagioruru
7. )mus m ſciſci.
tationi effet dediti : futura m ta- Rerum ço

men rerum euentus fuperas poteſtates ſo .Salibias

das prædicere poffe.Etramen oppleuit heo
opinio non tantùm Ethnicos , quorum Dij
funt Dæmonia : ſed & Chriftianos , quiin
vero Deo πρόγνωσιν και προαίσθησιν agnol
cunt, vaticinijs ,oftentis ,oraculis ,ſomnijs,
ac diuinationibus futura præfentiri poſſe:
Dæmonibufque, qui ijs vulgo præeffe cre
suntur,fatidicam vim ineſſe, quæ rarò con
iectura aberraret. Diſerta eít ( inquiunt qui
has tuentur partes ) in eam fententiam D.
Ballijoratio 8. Dæmones plerunque futu . la cap. 8.
Elain .
ra prædicerc.Item D. Auguftini 9 cosmul . 9
to antè cognita prænuntiare , quàm eue. Cap.z lib ..
niant : vti aliquando Serapis fecit,quiſaig dediuinae
mulacrum intra certum tempus euerten Dem ,
dum , omnemque decætero ſui cultum , sc
religionem cum deteftatione abolendam
prædixit. ExPythoniſſæ Dæmon Samuelis
aſlimulata perſona Sauli nunciauit furu .
rum ,poftridic vt regnum , liberoſgue vnà
cum vita amitteret 10. Cimoni canis sr.id
3.Reg. 28 .
eft Demon canina ſpecie ,ac forma conſpi. 11.
cuus , humana voce inter latratus loquu. Plutarch.
in Cimond
tuscertiflimum præſignificauit interitun :
 376 DAEMONOLATREIAB SA .

Dęmo alius habitu iuuenis flaua cæfaric apr

parentis luliano 11. de quo proximè men,
bonara
Annal.co. çio habita eſt, prædixit illi in Phrygia mo :
mO 3 . riendú eſie; quod & nó multo polt euenit,
13 .
Aimonus Alia itidem, fi ad recentiora deueniendum
monach. eft,Guntchrammú13. Aureliæ, ac Burgun
de gellt .
Franc. libr. diopum regem certiorem fei it non modò
3 cap.22.& appi ac diei,verùm etiam hørç, qua Charie
Greg Turo, bestus, è viuis eſſet abiturus.Et nunc nuper
lib.s.ca.14. JapęNicolaiMichaelis14.vxoriquatriduo,
loagro stiug antequa in vincula cóijceretur, causā venef
şi . Non cij di&ura à Magiftello fuo id ita ſibi çuen .
lun.isgor
furú certò admonita eft:abundantq; omni.
no tú veterum ,tù recentiorú hiſtorię iſtiuſ
4 modiexemplis, in quibus Dæmopú prædi.
&ta, re atq;cuentis cóprobata, confirmatay
reperiuntur.Quid ergo? noſnę in cas,angu
ftias iſtis argumentis, atq;exemplis conijci
patiemur; vt concedamus Deum nequilli
mæ omniú ,quas ynquam condidit , naturæ
id communicare, quod eius in rerum humą
parum diſpenſatione prouidentiam præci.
puè oftendit,ac demonftrar? Minimè verò;
ſed quemadmodú cæterarum , quæ in Deo
elucenţvirtutum vbiqueæmulator , atque
adumbrator eftDiabolus:ita & hic ſtrenuè,
fi vfquam vires ſuas effundit, atque expli
cat : quòd nulla adeò re magis capiantur
homines , quàm corum , quæ impendent,
fiue bona, fiuemala ſint,anticipata, ac præ
ceptą cognitionę : Tum facilis , & expe.
dita eſt
L
 LIBER III,
1 dita eft illi ad hæc omnia natura. Primùm
ab vliimaantiquitate vndeincepit rerum
D. pmnium memoria : quarum (vt inquit D.
Bafilius)comparatione,ac collatione futu
ſas conie & ura nos etiam fæpe aſſequimur,
Præterea ſenſus quo præditus eſt,acumen,
0. & ſubtilitas , motus quo fertur pernicitas,
ac velocitas:Eripſa in mutandis, variandif
1 que reb . prompta facilitas.Siquidem eum
morbos immittere,aërem ipſum vitiare,ac
corrumpere:homines in fuam fententiam
illicere; nouas rebus faciesinducere mul.
taq; alia,vel ad prodigium facere poſſe au
thor eft idem D. Auguftinus , ad corum ,
quæ iam extant maturam renuntiationem,
vel quæ impendent , ac ventura ſuntoccu
patam prædi& ioné pronum iter, facilem ,
que viam illi expediunt . Vitæ diuturnitas
primis hominib otium feciffe dicitur ob.
! feruandarum rerum , vnde manauit aftro
pomia , per quam regnorum euerfiones,
prælia, fru & uum prouentus , morbi,atque
6 ijs fimilia prænoſci creduntur. Quid igitur
) mirum ,ĝi, qui poft conditum orbem per
į petuam , integram , omniſque adeò fomni
> expertem ætatem traduxerunt , Dæmones
aliquam fibi recordatione adeò vegeta,ac
! ratiocinatione libera facultaté conic stan
di comparauerunt? Medici impendentes
+ morbos ex ciborum ſatietate , & faſtidio,
membrorum laffitudine,no & urna inquie
Aa 3 te , a
 DAIMONOLA TRET AL SAQ .

tealijsque prognofticis præſagunt, corun .

dem ,vbiincefferunt, vel pertinaciam , vel
curationem ex ſudoribus , deie & ionibus,
multifq; id genus lignis xproipois auguran
tur.Et hæc non multo cófidentius,certiuſ
que iudicabunt Dæmones, quibus interio
res,ac reconditiores quæq; naturæ latebre
magis patent , quàm dies ipſe mortalibus
appetente meridie . Exterarum gentium
res geftæ per equos diſpoſitos, aliaque via.
fum compendia ad potétiorum aures tam
citò fæpè perueniunt,vtincredibilis tenui.
oribus videri poflit tanta celeritas,niſieius
fidem pridem confirmaſſer experientia .
Etiam dubitamusfateri illa, quæ in remo.
tis proculoris, ac regionibus eueniunt , co
ferè quo fiunt momento renuntiarià Dz
monibus poſſe , quæ deinde homines pro
ſenſus fuitarditate mirentur , actanquam
prognoſtica arripiant? Nam certè illos mi
nimotemporis fpatio maxima locorum in
interualla traſcurrere poſſe, alibi proprijs
ad eam rem exemplis fic eft demoſtratum ,
vt nihil nunc fit neceſſe idem dolium vo
Juere.Quanquam fi quis quicquam prçter
eà defideret,huic abundè fatisfaceredebe.
ant,quätum Græci,tum Latini authores in
cam ſententiam meminerunt : Caftorem,
& Pollucem Rome Latinorum ftragem eo
Mariin.li.20. ipſo die nuntiaſſe, quo in agro Tuſculano
eftedica Et Locrentium is. in Crotoniatas
ad Sa
 LIBIR N11. 376
ad Sacram fluuium vi& oriam Lacedæmon
nem Corinthum,atque Athenas,fimulatq ;
parta fuit,eſſe perlatam , Apollonium ,cùm
In A Egypto eſſet,nouiſſe tamen quæ Ro
mæ fiebant in exercitu contra Vitellium
Imperatorem .Rurſus 16. cùm Ephefi me it .
ridic diſputaret , ac id temporis Domitia - Volsterte
nus Romæ occideretur , rem totam quali lib.co.
præſentem , atque ante oculospolică mul
tis particulatim narrauiſle :Et atauorú no
ſtrorum memoria Ludouico Galliaru re .
gi eius nominis Vndecimo pro certo nun
tiatum , vti Carolus Dux Burgundiæ cum ,
vniuerfo exercitu ad hanc vrbem ceſus de.
letuſque eſſet. Licèt enim no minusdecem
dierum itinere abeſſet ,tamen pòft comper
tum eft ea ipſa hora ad internecionem cæ
fum Burgundionem , qua illiid nuntiatum
fuerat.vt alia tam multa omittam , quæ par
fim ſuperiorum temporù res geſtas legen .
. tibus occurrunt . Hæc igitur conie & uris,
5 obſeruationibus,occupationerumoris,vią
acceleratione , alijſque alienioribus mo.
dis tota nititur rerum futurarum præfig
nificatio .Non ineft certa , conſtans,indubi
tata, ſtabilis ,firma,atqueperpetua, qualem
in vno Deo (cui aliud niſi præſens tempus
nullum eſt )fas eſt agnoſcere, Porrò adeò
obnixè hæc fiuntà Dæmone,vel vt indead
mirationem , beneuolentiamque apud
fuos concilio vel vt aduerfus defe&tionem
pre
 380 DAEMONOL ATREIAL SAA.
præmonitos,atque obfirmatos habeat, vbų
ſcilicet ex vinculis de ſe reſpondere cogun
tur . Nam certè plerique omnes,quiin ea
forte, ac condirione fuerunt, id ita Gbie.
ueniffe recenſuerunt. lana Gerardinæ 17 .

Pangeij 11 . cùm illiceu indignabundus in carcere vit

Calidad . tá detraxiſſet,ac capillosdiſieciſſet, nuntia.
uit futurum , ve poftridiè ad quæſtionen ,
accruciatum abriperetur.Idem fecit Fran :
ciſco Fellæ018.cùm ſe in coruum effinxiſ
Ibidem 14 fet, atque ea forma illi in carcere apparuif
Cal.laxu
3594 fet.Tum etiam Annæ Morelia 19. cui præ
19. cerea grauiter eſt interminatus, ne ſe, con
Madonuille (cióſue iudicio proderet . Alexiz Belhoria
2.Cal Dec.
1581. 20.pridie eius diei,quo erat torquenda , fi
20.
Blainuilla gnificauit adeſſe ex vrbe carnificem ,quiil
ad aquasi que lam quidem indignifſimè eſſet accepturus.
Cal. lanu." fed caueret, ne dum ſe exigui téporis crų.
1587,
21. ciatibus vulr exemptam ,in fæuiſlimú, cer
Muccueix tiflimumque fupplicium incurreret. Acne
mepresept. hoc quidem ficinulcum lațuram , ſe enim
prætereà grauillimè in illam linguæ hanc
leuitatem, facilitatemquę vindicaturum .
Ioannes Rotarius 21. cùm eius dieiſumma
luce, quo die erat vltimo fupplicio afticien
dus,à cuftodia de more inuiſeretur, acro
garetur ecquid animihaberet : Satis equi
dem pro tempore,reſpóditille ,fed fi quid
adhuc cupis de me promereri, id age pro
perè.nam hodie poſtremum me vides. Ac
cura cuftodia, vt hunc illi metum adime
ret, ai
 LI BİR II . ste

fet, nihildum ſe intellexifſe diceret, quia

i integra, faluaqucdeberentilli efle omnia, .
ei Netu , infitille, incaſſum verba mihi dare
conaris, quirem omnem : Magiſtellomca
hac nocte didicerim, fimulý ca, quafi præ .
fensomnibus affuiſſet, prolixè recenſuit :
> Eademque ipſa ,cùm aliquot poſt horas cao
3 pitaliter damnandus ad ſubſelliaconfifte.
ret , iudicibus ſuis enarrauit: Hoc etiam ad.
ijciens Magiſteltum illum ſuum ſuperioni
nocte non defijffe fecum verſari, adeò pu
fillo corpore, vt à folo digitos oão vixex
tarevideretur,talem Tagetem ,quem haud
3 dubiè Dæmonem aliquem fuifíe credi par
eſt ;cùm in agro Tarquinienfi terra arare
tur, & ſulcus altius eſſet impreſſus , dere
Pente apparuille refert Cicero 22. Nihilaw
minuſque gladio tam oblongo fuccinctum Lib.it. De
diuinition
fuiſſe , quàm fi vir eſſet athletico aliquo ha
biru præditus.

QUOD DICIVM IST DAEMONES

Juis adeffe, etiam inter ipſos iudicum confeffus,
nemini miră videri debere : cùm & in interiori.
busſacrarijslociſqúe aded prafentis rei maie
Aate venerabilibus aliquando interfuiffe repen
riant# r. Tum obiter recitata de care memorsa
bites hiſtoria: Et difputata quaftio, an poßßintDe
mones ſeijs tantùm , quibus videtur,alijsetiam
multis
pr« femibusconfpiciendosprabere.
CAPVT
 DAEMONOL ATRIIAL SAC

CAPVT XI.

Vlla adcò fan & ta, atque auguſta loci

N cuiuſquam religio eft, quá Dæmon
violare non tentet , ita audax , & te
merarius perrumpitomnia, dum prædam
fuam fe & atur, mortalibuſque infidias in
ftruit : Intemplorum facratioribus adytis,
in concionibus facris , in Anachoritarum
1 cellis in eorum qui mundum eiurauerunt
Sodalitijs, & frequens, & alliduus : vti qua
eius du & u ,auſpiciog; ibi patrantur facino,
sa ſatis indicant Imò & auſum ſe inferre ei,
quem olim fuorum Deus celebrabat, con

Sep.io uentui teſtatur lobi 1. hiſtoria , vtiam mi

rum videri nó debeat, li in ipfo iuris facra
rio inter medios iudicum cófeflus cum fuis
confiftere,ac velutivadimonium obire au
deat.Eteaquidem , priuſquam forum ,iu
diciaque attingerem ,fæpè audiueram con
tigiſſe : nihilque magis me afficiebant,
quàm quos nutrices vagientibus infantib .
delemurum , laruarumýue occurfationi
bus terrores afferre folet: Nunc poftquam
præſens attentiùs obferuaui omnia,exque
manifeftiſlimis argumentis rem totam cer
siùscognoui,iam fa & us cófirmatior, haud
dubitauieam quoque alijs prodere , nihil
metamen iniquiorem , finocredant, habi.
turis, quàm habere cos voluiſſem ,qui mihi
inexperto olim talia garrabant. Ex multis
igitus
 LIBER III

igiturvnum fidcmca lector tibiexponam ,

qui id dum quæfitoris officio fungor ipſe
á oculis meis viderim . Vencficam quan
dam ( ei Alinariz pomen vulgus ab Alina
prio marito fecerat)fic premebam di&is tem
i ftium , vt iam effugio , aut tergiuerfationt
locus pulluscirelinqueretur:Itaq; ob ſe id
comparauerat, vt admilla omnia ſua vella
i patefacere videretur , cú illi in vultu color
Jubitò immutari,oculi in aduerſum carce
ris angulum cum ftupore defigi, oratio ,
mens denique ipſa cæpit excidere . Rogo
ecquis ipfam morbus adeò repente inua
fiffe :Reſpondet ex illius anguli fuperiore
je parte videre ſe Magiſtellú fuum manus fa
bi ferociter oftentanté, quales habent can
cri bifurcas, ac dentatas:iamque inuolatu
ro fimilem apparere . Eo oculos conuer
to : Pergit illa obnixèintento etiam digito
demonftrare : Nihil aducrto . Iubeo ta
men præſenti effe animo, multa & fecurè,
& confidenter in Magiſtelli illius contem
ptum , faftidiumque præfatus. Ex co igi
tur timore iam ſe collegerat , ac pergebat
de ſe narrare, quæ antè occeperat: cùm den
nuò ex alio angulo prominenté illú enor
miter aduertit,mutata iam perfona, vri qui
ſcenz alicui ſeruiunt, ac re & is cornibus in
kru &a fronte ,quafi cam illicò ijs eller in
periturus ſed rurſum deriſus, ac etiam con
vitijs proſciſſus abijt, nec ab ca deinceps
viſus
 DAEMONOLATRIÍ AB SAĞ.
1 viſuseſt:vtiipſaiamiam ad rogum profe.
dura declarauit. Idem Vici Mediomatri
cum non multis antè annis contigiſſe audi
ueram . Et hic quidem fefe offert quæſtio
ſua quoque digna agitatione. Cuiquamné
cæteris, qui ſunt etiam præſentes, nihil ad
uertentibus Dæmones ſe videndos prębe
re poſſint Nam certè nec ego tum , cùm A
finaria illa Magiſtellum ſuum adeò obnixd
conſpiciendum mihi demonſtrabat, quic
quam ipſe vel intentiſfimus vidi: Etextitić
adhuc nemo quod audiuërim me in hoc
perſpicacior , quantumcumque oculorum
aciem ipſe intenderit. Quæ res aut affeda
tum in fagis mendacium arguit , fortè ge
ſtieritibus ex eo quæſtoribus ſuis metumi
aliquem ,vt eft fæpè illarum malitia,inijce
fe ,aut in Dæmonibus facultatem , vti di& ú
eſt, quibus velint ſeſe oftendendi, cæteris
quaquauerſum adfint nihil quicquam cer
hentibus.Illud neutiquam mihi perſuade
re poffum ;quiintellexerim , imò viderim
ipfe ſiceo caſu commoueri , ac percelli ſa
gas,vt anima illas iamiam defedura vide
retur:Tátus in verbis ftupor, in vultu hör
ror, in toto deniq; corpore tremor inerat.
Quorum certè illæ nihiltam bellè fingere
poterat , quin facilè fucus appareret,vthic
omittam dicere quàm omni affeuerations
1
id perftiterint affirmare inter ipfas flam
Das,ac carnificum manus. Hocmagiscrë
diderima
 LIBIR III .

diderii præftigias effe Demonum ;quibus

corum tantùm , quorum velintafpe & um
præſtringant;cæterotum liberum , atque
inoffenſum relinquant. Nam fi , quemado
modum Opticis placet,ita mouetur ſenſus
oculorum ,vti aër, qui intermedius eft,vel
1
luce;vël tenebris,quam eius dvtelézeeroev effe
dicunt afficitur,vtrumque autem Dämo
nibus promptum eft pro libidine variare
2.fi quidem ijsà Deo kéris poteſtas eſt attri adEphet.
buta; iam dubium neminieffe debet, quin ca.z vetrin ,
quoque ſe videndi, aut nó videndi, quibus
vélint;copiatn facere poffint:Nam & quod
ftudendum magis eft, hoc prętered efficile
(inquit La & antius 3.) vt quæ non ſunt, ſiç
tamen quaſi ſint,conſpicienda hominibus Libi 1.de
exhibeant. Quam ob cauſam non ineptè Origi
quidam 4.illos oculorum appellauidludi- Capas
S bria: Etputo inde incæpiſcdeGygis an .Plato lib .
nulo , Orci galea, ac virgula diuina fabu. cinnamon
las, quas tam fæpè boni etiam authotes v . tis, Cice. 11.
othes
(urpauerunt : imò & omnesomnino ra Horaci.
tiones,quas Albevévocant , Magiæ magi. Iliads Zus
. ftri in eum vſum à natúra fe mutuari pro - wodorus
fitentur:Qualeillud eſt, quod Plinius s.ex exopreis
Democriti ſententiarefert, de pede Cha kreprisão
pipe
inælcontis finistro ,qui fi in furno vnà cum
chañæleontis herba torreatur, ac in paſtil Libas.com
los conficiatur,geftanti hoc lit pręſtiturus,
ne à quoquam conſpici poffit. Nam quod
Lib.ic.de
Gellius cibocreprehendit, & deridiculam cup.is.
BL vanie
 DAIMONOLATRIIAR SRO.

vanitatemappellat,vix in eo excufari pos

teft, quin derideatur ipſe, qui ignoraueris
Dæmones, eorumque fe &tatores hunc mo
rem ſemper tenuiſſe in ſuis præftigijs, atqs
incantationibus ; vtijs externum quid , ac
quod vifum feriret,ad deludendos homi
nes obtenderent. Tum nemini fraudi elle
deber,6 quid fortè infolentius fcribit, mo .
do grauem aliquem laudet authorem , qua
kem certè pluribus in locis fuifloDemocri
Libr.i.de tum ait Cicero 7. Et plus etiá puto in eum
aut.Deor. fuperiora illa re &tè admodum conuenire,
qui non alienus fuiffe feratur ab eiuſmodi
recóditarum artium cultu ,ac ftudio . Nama
& tantum (air idem Cicero 8 ) extorum in
De dinipat.
fpc & ionitribuere folicus eft,ve ex folo co
rum habitu ac colore rerü, quas terra pro
creat,vbertaté tenuitatemve aéris , qui nos
ambit, falubritatem ,aut peftilentiam figni
ficare exiſtimauerit. Imònutaveric in ipfa
Deorum natura, quz prima , præcipuaque
eft apud Dæmones ſortilegis fchola , acdi
fciplina : Tum illud nequaquam affirmat
Plinius quaſi certum , atque indubitatum ,
fed magis oftendit fe pro fabula ,ac menda
cio habere iſtis addubitandi verbis , si credi
mw .Vovt res fit , co nos quotidiana ducit
experientia , & confirmant quz ſcripris am
pliſſimis tradunt plerique authores : Dz.
mones, cùm fein corpus aliquod induunt,
fui tamen videndi copiam in quantumuis
magna
 LIBER itt .

nigna hominú frequentia ijs tantùm , quis

bus velint,facere A Catoptromantcia 9.ac
Gaſtromanteia,id eft diuinationibus, quž Voleibt
fiunt per inſpectum quid à puero ad id ex philolog
artium illarum præceptis adhibito, vel in diuinatióe
aquæ ventricola amphora , vel in obic &to
fpeculo ,vti Didium Iulianú aliquando fe
ciſſe ſcribit Spartianus 10. Nónne ſolus is In eius vitae
puer illo etiam ,quiſortes mouet,ac fatigat
nihil quicquam vidcnte apercillimè cer
nit,deſignat,enuntiaiģueomnia ? Contrà
verò & yóptow ,ac circumforanei impoſtores
nonne in frequenti hominú corona mul
tá oftentant, quæ aftantium quiſquecerto
ſe videre putat , cùm illis nihil quicquam
tale appareat ? Circulatorem equeſtrem
(inquit quidam apud Apuleium 11.) infpe
xi ſpatam præcută mucrone infeſto deuo. Lib.de A
faatik
rare:Illabebatur ferrũ in eius faucès,quan .
tum putabant,qui oculos in eum intentif
fimè etiam defixerant:Atrion id credebat
ipſe,qui fic alijs credendum exhibebat ,fed
ferrum ſciebat ſe in manibus ſuis cótinere ,
nec alio quoquam effe dilapfum : Id quidé
imultifieri putantagilitate ,dexteritateque
manuum, qua facile,vel minusintentis, vel
locorum aliqua intercapedine diftantibus
im ponitur.Sed fæpè nili Dęmonum artifia
cio illud effici non poſſe alibi oftendimus
maximeque fi quid fit à naturalium fenfuú
fide alienius . Qualc eft illud , quod antè
Bb 2 dixis
 DAB MONOLATRIT AE SA .
diximus,de Germano, qui integrum fent
plauftrum vnà cum auriga, atque equis vi
ſus eſt deglutire. Quod certè niſi cum infi
gni ſenſuum corruptela , ac deprauatione
fieri non potuit.Plato 12. gontuoup , id eft
Elbes. De ſtupore ,ac maleficio afficere;ftuporeg;af.
fe & um decipere dixit ( vci Budgus in com .
mentarijs linguæ Grçcçinterpretatur )no
ftrit(engigner ) quafi ingeniosè, ac folerterin
ponere. Nam quemadmodúlumenlucer
næ,veffuce Solis clariore , ac fplendidiore,
veldenfi, atq;opacicorporis oppoficione
obfcuratur, lic plerunq;aéris di pavoy De
monum arte , quæ cuiuflibet rei fpeciem
facilèadumbrat, in tantum obtenebratur
)
vt omnem omnino aſpectum intentiſſimis
etiam tollat,atque auferať. Tenebræ ( in
quit Plutarchus 13.)cogunt,aggregantque
13. viſum ,eumáueob id hebetant,atq;obtun
Lib. de
plac phil dunt,contra ſumen diſſipat, ac diſgregato
dep.is. At Gſui generis vifus nanciſcetur aérem ,id
eft temperatu m , ac moderatum , tum liber
fuum facit,atque exequitur officium . Quz
cum , quemadmodum nuncdi&tum eft,Dça.
monibus fæpè fintad manum ; mirum cui.
quam effe nó deber,littipavev, xq xpóribus il
forum veluti giorentoutta quzdam arbi
frio quafi ſuo moderantur ,ac temperát.Et
ijs quidé, quibustantùm viſum eſt, cam ce
citatem inferunt illi,no recus,ac quiſpecu
}
loexceptos ſolis radios contorquent,acdi
rigune
 LIBER III.

rigunt in quos volunt, atque ita in cis ocu.

lorumvim licinfringunt,vtnon magisqus
căci videant,atquc intueantur. Iſtis ira po.
fitis hoc modo dubitationem relinquit, qe
necfulgor,nec caligo tum , cùm hæc eucni
unt,intercedere vlla videtur, fed vtrobiq ;
aër expeditus,ac nulla re interceptus appa
ret,vt iam minus rationes iltæ huic ,de quo
quæritur,fa & o conueniant . Sed aliter nos
afficere Dæmones , ac commouere aliter
caufas , quæ à ſola natura ſunt comparatæ
certum eſt. Vvnumquodque eorum , quæ
3
nobis inſunt ( inquit Proclus 14 )propria
quadam conditione à Dæmonibus moue. In lib. der
tur,atqucafficitur,id eſt ( vrinterpretor) mon.c.vbi
non codem cúillo , quem natura in rebus tria de de
fuis tenere conſueuit,modo ,atque ordinc. monese
Et Pſellus 15. Dæmones Plutonis galeá in, fert.
ducentes animas hominum arte quadam
DC Domoko
perturbant, & Sophiſtica fraude figuras,
colores, ac quaſcunque voluerint formas
in corum phantafiam tranſmittút,viſaque,
atque imagines ijs obijciunt. Fruſtra igi
tur quis in hoc certam aliquam cauſarum
naturalium ſeriem defiderauerit, ſed fatea 16 .
tur necefle eft multa à Demonibus quoties Do facrif
(ait Porphyrius 16.) prodigiorum ſuorum eijs cap.de
machinas admouent, ficri à nature conſuc fpeciebus.
Dem bona
21 to ordine alieniſlima :Quę quoq ;,puto ,cau arq; malo .
? fa fuit lamblycho 19. ve eos Dcorum pe omyR.
diſequos appellaret, quòd ſcilicet in ad- Angyeo. o.
Bb unbri .
3
 DAIMONOL ATRET AL SAG .
umbrandis rebus Deos veſtigijs proximè
conſequi videantur:Eft & aliud ſuperiori.
busnon minus validum , ad afferendamar
guméti huius veritatem : Sienim Demones
( vridem Pſellus afferit )poſſuntſein homi
num corpora inferre , atqueinſinuare, eo
rum ſpiritui phantaſtico ſe vel immiſcere,
veladiungere, vtpote qui & ipſi fint ſpiri
tus,cui iam id fide indignum videbitur ſui
imagine,quali fortè libet poſſe quoque il
lorum ,quos occupant, phantafiam ferire,
ac pulfare: Nam & ſenſa ſua adeò commo.
de inculcant, vt ea verbis eriam difertiffi.
mis in aurem inſuſurraſſe videantur. Sq
'18. - cratifinquit Plutarchus 18.) familiaris fuip
In lib.lucā- genius,cum eo qua fumma cõiun & us erat
dè exEpicu : amicitia colloquens: Arnó extrinfecus vox
vitam țraa.ad cum accedebat (ait Proclus 19 ) ſed exin
figi non
pofle. timis inſpiratio procedens,acvſque ad ſen
19. fuum inſtrumenta progrediens : Vocem
Kalib dea. tamen viuam , ac quaſi tinnientem auribus
nima & de fuis haurire ſe fortè pụtabat Socrates,cùm
tria dedz. neauritiſfimus , attentiflimuſque quilibet
monc se alius, vel fi eiad hæfiſſet , quicquam exau .
gatisre .
dire potuiſſet. Quæ fi in fallendis auribus
valet ratio; in decipiendo quoque oculo
rum ſenſu ,cui longè omnium facillimèil.
luditur, non erit minus potés , atq; efficax:
Siquidem fenfuum omnium eadem imbe
çillitas eſt, vbi fallaciæ intenduntur, præ .
tigięadhibentur.Poftremò & hoc Dęmo .
Dibus
 LIBER III .

nibus in promptu eft ,vtſimul ferè appare

re ac latere poflint , adeò vt qui ſe modo
es huic videndú præbuit, alteriiamiam ocu
los vel promptiffimè intendenti nullus vi
deatur:Sicut in zère , & aqua(inquit lambly
chus 20.)contingere cófueuit; vbi, fiueco 30."
loré infundas, ſiue figura imprimas , mox Demyk.
diffunditur,atque diffoluitur,ita & in Dę Ægypé. Ok
monibus fimile quiddam accidere folet:
Nam & in his figura,colorque, & fpecies re
rum quarumlibet citò dilabitur : Vnde pu
to latis manifeftum eſt nihil lagas impone
re ,cùm fic ſe fuos Magiſtellos,cæcutientib .
etiam , qui adfunt, omnibus, certò videre
aſſeuerant,nec temerè eſſe, quod eos affir
mant, ceu aduocatosofficij cauſa fibi adef
Se in iudicio, nec ab alio quoquam , quàm à
fe videri,aduerti,atque exaudiri.
PERPERAM SENTIRE ONI NE
gan panas ylas defagis effe expetendas: Tum
figillatim confutaterationes , quibus illi vulgo
Sententiam ſuam tuentur ,ac defendunt.
CAPVT XII.

Xtiterunt qui ad periclitandas inge .

E genij vires magis,quàm ad aliquá vé.
ritatis opinionem inferendá,resſum
ma vituperatione dignas, maximis tamen
laudibuseffcrrent.Sic Glauco apud Plato 21.
nem i.iniuſtitiam : adoleſcês quidam apud Lib.4.denkt
11 Apelaga
Philoſtratum podagram ,cæcitaté, ſurdita
Bb 4
T
 W DAIMONOL ATRIIAS SA .
fem : Polycrates Buſyridem : Phauorious
quartanam febrim : Lucianus Paraſiticam ;
Ettandem Eraſmus ſtultitiam in ea com
mendatione poſuerunt,vtipfa veritas nul.
la plenjore, ac luculériore oraçione fidem
confirmare potuerit. Sed quiex animoid
fecerit , quo ſententia fuam legentibus pro .
baret , tum apertè adhuc oftendit nemo,
quàm qui lamiarum patrocinium conten-,
tione etiam , quàm in alicna ſe fieri ſoleat,
ftudio nogita pridem ſuſcepit. Sed quo.
niam & bonis exemplo nocet, & malos tra
hit ad peccandum impunitatis defenfio
nc,atque illecebra , tum etiam aduerſatur
şi , quod toto hoc opere interponimus de
tam infefto ,atque immani ſcelere iudicio,
pauca hçccum bona illius,& fi qui funt qui
cum eo fentiant,venia atringenda eſſe pu .
çaui, Ac primum quod Apologiæ ſuæ præ.
çipuum fundamentum in eo penit, multa
ſortilegis affingi, quæ ipfi per rerum na
turam nullo modo queant excitarę : vai
ſunt tonitrua,nimbi,procelle ,curbincs,rc
liquæq; tempeſtates,quæ manifeftè fua ha
benta naturalibus caufis originem ,contra
riym non vțiq ;adeò inauditum , inſolenſ
44efſt, quin commode defendi poſſit ſcri
prorum ,nec paucorú , nec vulgariú , mul
çis laudata authoritatę , & fententia . Me
Philofrio moratur Apollonius 2.vidiffe in India Bra.
cius vice comanes, quiarbitratu ſuo pluuias, & fere
nicato
 LIBIR III.

picates inducerent : Habuerunt & Aſſyrij

z.interſyos Chaldæos Iulianum quendam Syidan
selecio
Is Thsurgica fcripfiflc dicitur) qui labo
rante fiti Romanorum exercitu fub Marco
3 Antonio cótra Marcomanos 4. nubes pro- Dion me
vocauit , ynde imbres ftatim deciderent: czys & Xb
Arnuphus Magus A E pyptius inco bello, philinus in
quod Romanicum Quadisgeferuntimpe nini Philo ?
graffe diciturMagicis ſuis vocibusà Mercu. fophi.Suje
das, & Emo
rio, alijſque Dæmonibus , qui ſunt in aëre, ſebius.
yt pluuiamimmitterent : quæ fic Quados
exagitauit, vt vi & oriam Romanis cedere
cogerentur. Idem de Biarmenfibus poft Sa
zonem Grammaticum refert Olaus Mag.
nus s.1j,inquit,cùm Regneri Danorum Rc,
lib.eu
gis impreſlionem amplius ferre non pof
(ent,reſque iam ,quod aiunt,ad triarios re
dijſſet : cælum tandem carminibus aggreſ
fi tantam Inde copiam imbrium elicuerút,
atque in aduerſos hoftes impulerunti ve
corum exercitum omnem difijcerent , ac
diſfiparçnt.Lucius Piſo recenſer 6.Numam
fæpè cantibus fulmen clicuiffe , ac Tullum Apud Plim
Hoſtilium , quod idem tentando ritus,cæ .
1
remoniaſque minus feruaſſet,co i & um pe
rijſſe. Paulus Venetus author eft Tartaros,
quæ gens veteré Parthiam ,Scythiamg; nuc
occupat,tenebras terriscùm volunt,fuisin
çantamentis inducere: parumque abfuiſſe,
cùm fortè apud eos verfaretur, quin à la
moaibusco pa&to circumueniretur, ac ſpa
liaretur .
Bb
 994 DAEMONOLATRITAI SAO.

liaretur. Cuigermană eſt quod Haitonus

in Sarmkaruis hiſtoria ſcriptum reliquit
ex ijſdem Tartaris vexillarium quendam ,
cùm fuorum aciem inclinatam ,ac penèdif
iectam videret , hoſtes tali aéris opacitate,
denſitateque inuoluifle ac pene ad interne
cionem cecidiſe Conſtantinus Imperator
1.corum devir 7.tefte Zonara inter Orthodoxos pijlti
Malefic & muscrcdidit Magicis artibus adhiberi por.
Melhem . le ſuffragia ;ne maturis vindemijs metue
sentur imbres, aut ventis grandinile; lapi
datione ipfæ quatcrentur.Quod pofteà dá.
natum nominatim reperitur in libris Barre
hexmo : quia, vt notat Theodorus Balſamo
in Nomocanone,legibus puniuntur, qui e
iuſmodi Magica faciunt: tametfi bonialicu
ius conſequendigratia ,acpropter vbertaté
fru & uú id præſtét. Siigitur ficauertipof
ſunt, certe etiam excitari contraria ratione
poile nó vtiq ; ita abſurdú videbitur. Quod
& Cóftantius 8. Conftantini illius filius nó
Multico" pbfcurèteſtatus eft , cùm illos, qui Magicis
artibus elementa turbant, ferali peſte abſu .
mendos ſtatuit. Nec ab ea etiam fententia
pfal.77 . alienus fuit D. Auguſtinus 9.cùm Dei per
verf.4 %. miſlu elementa à Magis concuti poſſe per
10. hibuit:Et ei lubfcriplitD.Thomasio alle
In potil, rens tú cogià Dæmonib.nubes in aëre :rum
Luain lob .
vento impelli, ac etiam inde ignes deijci.
Quod do &tè vtomnia alia quę attigitinter
pretatus eft in ſuis comentarijsouvážousar
tis mi.
 LIBER III. 395
tis mirabilis D.Petrus Gregorius 11. Tolo 11.
1 Lib.4.1946
fas Iuriſconſultus ipſe mirabilis : Et nunc aum.de
1!
Planta ferax noftris maturè interfura fulcis ,
Concitant ( inquit de Dæmonib . loqiiens)
pluuias,ventos,actépeftates in aêrc ex coa
dis fumantis terræ , ſudantilý;maris vapo
ribus (nam alioqui ipfi nihil gignunt) atq;
inde componunt , eiaculanturq;exrepías,
Tuçõvas Top4såpas, multaque people ,xayli
Swxa ,in quorum compolitione miros , vbi
fic materia fubeft,fe præbent artifices. Sed
hæcomnia vel rudis antiquitas crediderit:
vel recétiorú illi addu & a authoritate pro
barit opinio .Sit extreme temeritatis,acde
métiæ fic naturá velle Dämenú nutu ,ac vo
lútate conſtri & ã tenere ;vt illorum arbitriú
ipſa ſe parare ,ac fingere debeat : ijs faſces fic
ſubmittere , vt pluendi tonandig modú ,a
tépus ab illis accipere neceſſe habeat.Ac ne .
mo (opinior) qui vel mediocriter in Theo
logorú libris fit verſatus ibit inficiasDeo fic
yolente Demones ita eiuſmoditépeftatibus
.Plutarch . ?
permiſcere :vt cas ceu Adraſtiæ quædan : E de fersaum
rinnes , ac ( quod ait Chrilippus 12 poſtq; vindiđa ido
cú Baſili? 13)carnifices,ac diuinę vltionis mi problc.si.
iniſtri in hominum perniciem , humanarūý ; la capis 13 . .

rerum calamitaté impellát, traducât atq; e "faiz ,&

tiá decuriant. Notum eft illud D. Paulii pfal.78 .
114. 14
inquientis Dæmonib . attributam efle aëris ad ephes
poteftatem : Erin Apocalypſi 15. mcmo. 2.ca terfi
rantur acriç poteſtates çiulmodi preſteres, Capital
ac ful
 DAEMONOL ATRETAI SAG .
ac fulmina molientes. Empedocli quoqué
apud Plutarchú 16. Dæmones cæliuagi di
In ura.de cuntur : id eſt,vt ipſe interpretatur alibi17
gisunda yo cum aërem , qui cælo fubditus eſt,occupan
17 . tes; fumma (vt ait Xenocrates 18. ) maligni
Froblem . tate, & nocendi tum cupiditate tú audacia.
Hacigitur fi ſicillis demandata eft cura, &
Apud eum. veluti commilla procuratio exercendęDej
plein Pilot in homines iræ per ipfamet naturæ inftru
inide komenta :iá hoc quidé minusdurur ,minulás
Aside incredibile videbitur,fiquis illis in ea re co

mites fagas adhibeat:nó vt adiutricesope

sis ,ad quod patrandum, aut promouendo
Demo neſcit nihil omnino ab illis adiumen
kiafferri poſle : ſed vrillas Demon propen
tę ad damna,atqueiniurias voluntatis con
fciencia magis , magiſg; affines ſcelerired
dlat :illis ſuas licet falsò in tam ardua, atque
admiranda re vires,ac potentiam oftentets
( cas vſque, & vfque defatiget, exagitet,ac in
grato aliquo opere faciendo exerceat.Nam
lic ſuos beare ſolet perpetuis ærumnis, la
boribus , ac moleſtijs beneuolus ille Magi
Iter.Nec eiusreifidem quicquam imminue
rcdebet illud , quod in natura abſurdum ,
atque incredibilccenſetur:contra innatam
grauitatem ſublime efferri homines,atque
aéra ſurſum verſus perrumpere. Nam hoc
primum ingenuè fatemur, naturæ ex fele
in hæc omnia nibil iuris eſſe: ſed ipſa etiam
inuita, ac ftupente ciulinodi prodigia , ac
pot
 LIGIE 111.

portenta fo oftendere:vt qui velit eaex cama

Sis naturalibus æftimare nihilo plus agatj
1
quàm fi conetur digito ipfum cælum at
tingere. Neque enim par eft komana ratio
ne, atqueiudicio ea cenſere , quæ palàm eft
keri præter omnemordinem ,atque modú
Inatura conftitutum . Simon Samaritanus
( quemadmodum Ambrofius in Hexame
ronc, & Clemens Pontifex ir itinerariote .
ftantur) hocinter alia miracula , quibuscü
Petro Apoftolo certabat, efficiebat ve pen
nis ſublime in volantis fpeciem efferretur.
Quod fpc & áteNerone fa & ú ſcribit Egiſip
pus 19.ipfumý; prætered Apoftolorú preci
bus decidiffe , & iuxcaAriciam crus alterum lib.s.cadal
fregiffe.Mitto quod Pauſanias in Atricis de
Muſço poëta narrat, illum Borex dono vo
3
fitafle:Quod de Pegafo Argiuo Bafilius 20. lioratione
de Abari Scytha Herodotus 2 1. ac poft eú fuuebui
Gregorius Theologus22.meminerunt:fo . Grego.Nie
fitum videlicet fuiſſe iaculari ſagittă dono 24
ab Apolline acceptam , cá qua fimul perni. Ix Melpu.
ciſfima velocitate transferretur.Nam fabu .meae.
fæ commentum potius, quàm hiftoriæ ve- Epit. se.et
ritatem hçc habere videntur.Et fi ficquidé Ballinamo
contingere potuerunt Çacodæmonis aftu ,
1
atq; opera, qué impio erroredeluſam gene,
tilitate ſub Apollinis , A Eoli, aliorumque
Deorú nomine coſuiſſe nemo ignorat.Ne.
que enim id magis a veritate laborat, quina
illud quod de Antidio Turoneng Antiftite ,
 398 DAEMON OL'ATRIAL SAO

Marui lib recentiores ſcripſerűt 23.cum ve&ore Did?

bolo vlum ,quoRomácelerius perferretur
atq; ibi pontificem a nefando aliquo incon
pto própriſimèreuocaret. Et ve hæc non
fint,quid amplius quærendú videtur,poſt
quam fiimus hominem ſpirituiimmundo
Lacz 8. obnoxium 24 diſcerptis catenis, commi
Marciso nutilo compedib.quibus vin & us erat,in fa
la loca à Satana deferri ſolitum : Imò lefum
ipſum aſſumptum ab eo fuiffe in ſanctam ci
25. uitatem 35. & ftatutum fuper pinnaculum
Hatik.com templi . Etfi enim cófultum non eſt pijs in
quirere, qua ratione id fit factum : de fadi
tamen veritate impium fic diſputare, quan
do ea tam diferto Euangelijelogioconlige
Bata reperitur . Siigiturid ei aliquádo eue.
nit,quiipſiusSatanę vietor,atque expugna •
tor fuit , vt ab eo per ačrem deportaretur ;
qux iam ad credendum tanta erit tarditas;
quæ homines illiusiniurijs fæpè obnoxios,
maximeq ; qui fe volétes eius poteftati per
miſerunt, non admittat ab eo pro putu , ac
libidine furfum deorſum volutari, ac tráf
ferri poſſe? Deniqucfi ad rationem corum ,
quæ non modò ex annalium vetuftate , fed
eriam ex recenti hominum ſermone,atque
memoria conſtant, hæc exquirere placet:
quid noftris temporib . vulgatius, qua funt
tum frequentes,ac alliduæ fagarum de ea re
affertiones; tum ijs conſentanca hominum
teſtimonia ,qui non per fomnium , aut Ma
gicis
 LITERIIL

gicis a&ibus auerſos ſenſus, fed oculis ſuis

vidiffe fe illas nubibus excuffas, vel fummis
arborib ac te&is perplexas hærere , vel hu
miatronitas iacere conftanti fermone affir
mauerunt ? Necid quidem in triuio confa
buláres. fed in iure ſacramento fan &tiſimo
rogari, atque ada & i, vti in fuperiore diſce
ptatione non ſemel eft demonftratum . Fa
1
ceſſant igitur , qui ſic naturam rerum om
nium normam , ac regulam conftituunt :ve
nihil præter eius modum ,ordinemque farem
si poſle putent:Sic Dei ,qui etiam
Legem patifydera cogit 26 .
manusconftringunt, potentiamque coar- Sner med
s.lib.i.
&ant : vt nihit plus fa & urum credit, quam
quod fecúdum naturam credibileeft. Hoc
enim nimium malignè , ac ftolidè eft fenti
| rede eius operibus:ac, quod aiút.Jouépror
fus orbum facere.Ego (inquit Lucius apud
Apuleiú 2 7.)nihil impoſſibile arbitror:fed
vtcunque fata decreuerint,ita cun &ta mor. Ab.1.de in
talibus prouenire.Nam cun & is hominibus hoida
multa vfuuenire mira ,& penè infe & a : qux
tamen ignaro relata fidé perdát. Iam quod
cogitationem , cuiuspænam 28.nemo pati 28.
debetfolam afferrià ſagis ad eiuſmodiele Ecogitationi
mentorum affe & iones cauſantur : idý; pro zen.D.
alio veniæ ,atqueimpunitatis fundamento 29 .
ftatuunt, quafi euentus rerum ( quod ait In Miles
nianae
Cicero 29 ) non etiam hominú con Glia vin
dicari debeant: id quidem apertè eft cçcas,
atque
 4* 8 DAEMONOLATRIIA $ .
atque im puras animi affe & iones contraip:
ſius Euangelijauthoritatem defendere.co
ius diſerrillimo teſtimonio 30. ſcimus ma
las cordis cogitationes peccatum eflecotam
Deo grauiflimum : vti etiam nominatim
poftremo Decalogi ſermone cauetur ží.
totod, 20. cofquc qui mente cupida, propenſoy: Au .
dio facinus aliquod agitauerunt , etiamfi
nihil promouerinë: tamen perinde habere
excufatos,aclipfi nunquam quicquam ani
mo incæptauiffent. Et omnino pari iure
conſcios ,atque inſontes cenſere.Acne quis
hicdiſtinguat, nihil ſepænas illas morari,
quas Theologorú ſcholæ relinquat ſecré
taDei vindi&tæ (irregularitateș vocant) de
illis nunc tantùm quæri, quas legeshuma
4 næ 3z.ad exemplum trahant ( fanguinis page
Blos.Sedpi nas vulgò appellant ) quibus omnino fint
Hae:fignif. indigni, qui nihil admiſerunt ipfi,quod in
dehomicid.cos vr authores verè poffit reijci :cogitatio
33. nem enim folam nihil nocere , nifi & fadá
1 lepe.De fecutum ſit 33.nec eonatum ipfum , fi nihil
verb.fignif. obeſt vnquam imputari iniuria . Eſto ; lit

1... hæc. aliquid humano iure 34. licitum : quod ta

autem va men diuino damnetur, atque improbetur .
di Quod Atnecdefunt in iftis fanctiones difertili
quirou
07x35 . quæ cadem ſeveritate voluntaté fce.
38.
i gdifquis leris, quaeffectum puniant,Edicto Cratie.
dos lut. Valent. & Theod . grauiſtimè mul& atur:
Haičit come
qui occafione poteſtatis öuptias contraheo
recum aliqua,inuitis quorum intereſt, vó .
Itetit
 L'İ BEŘ III. 400
fuerit : licèt eas non peregerit 36. Quicmit inca A
venenum , vt patridaret , quamuis nôn po qua prædit
tuerit dare: pæna nihilominušteñetur, que poteikca.
eft legis Cornelià de ficarijs 32. Solicitato 37 .
tes alienarum nuptiarum 38.itema; matri r. ad leg.
1.Pom
p de
moniorum interpellatores; etli effectu ſce, parricid. D.
38 .
leris potiri non poffunt, tamen propter vo 1.1.. de ex
luntatem perniciofit libidinis extra ordi- traord cri
nem puniuntur 39.Qui attentauit,ñó etiam miu . D.
29 :
tapuit facratam virginem : hoc facinus lue si quis non
te damnatur 40 Etomnino in grauibus,at dieam ce
que atrocibusfatis eft ipſo facto initiúcři. Fpifcop &
minis mente deduxiffe, vt ſubfitpænæ ali. cleric.
40
qua occaſio. Quæ cauſa fortaſſe fuit ob quà 1 fugitiuus
tate noftra Senatus Parifienfis fummo fuo de verb fa
iudicio deMaieſtate damnauit virum alio guificat. D.
quinobilitate inſignem , quòd de interfici
endo rége conſilium apud fe tantùm inijſ
ſet: cuius etiam pænitentia ftatim du &tus,
ipſe de ſe fuiſſet indicio .Quod verò tantùm
eſſe poteſt ſceleratæ mentis incoeptum aut
cogitatio , quæ tanta humanicordis nequi 1
tia,atque improbitas, quam nở dicain ani
mo agitare , concupiſcere , atque expetere
quod cæteri oés mortales horrent ,ac perti
meſcunt :aëris fonitus ,atque ardores : fato
tum ftragem.äc calamitatem :arborum ex
tremam verberationem , ac fæpè euulfios
hem : ipſamqueadeò latiffimorum finiumi,
atque ampliſſimarum regionutit deuafta
tionem , atque exitium : fed etiam manibus
Cc pedibus
 402 DAEMONOLATRIIAE SAG ,

pedibus no &tes, & dies conari vt hæc fiant,

adeſſe ,adniti,atque fubuenire: quantum in
fe eft ijs!, quos putant hæc omnia excitare,
Dæmonibus ; & toto deniq; impetu , ac ftu
dio in hocincúbere, vt illis ſolis quam ma
ximèplaceant :vel ſi infenſum Deum , atq;
homines oés habituros fe fciant. Hæc funt
illa cogitationis peccata , quæ D.Bafilius 41,
In li.de vera non vt phantaſias fimpliciter;verùm vecon
virginitate. ſummata opera in animaiudicanda eilece
ſer:quæq; fimul , ac ſe vti ignis fumo prodi
derunt ſopienda ,atq; extinguenda veniút:
tanto etiamgrauiore pæna,quanto lepe ta
1 cita plus habent in celando, quàm aperta in
committédo malitiæ . Aut fi nihil omnino
nuda conſcientia laere debet: & fatis cft ad
innocentiam
Cecum verfare in pe &tore vulnus:
valeantiam omnes legum fan & iones, que
prauas de Deo ,deque religioneopiniones,
ſola etiam linguę profeſſione denudatas,ac
retettas,fæuiflimis flammarum cruciaribus
puniunt. Sit illa Imperatorum, Iuriſcolul
. occi
hori mod torumque 42. furialis, & fanguinariavox ,
Sc.Syllani. quæ non modò fautores ſcelerum , fed etiá
an l.vtrūk conſcios eadem pæna,ſupplicioq; qua per
Adleg.Pó- petratores ple &tendos prædicauit, Rurſus
pciam.de quod obtendunt ætatis, ſexuſqueimbecil.
parric.g.a
lia.de ри. litatem :quæin cenſendis cuiuſque vitijs e
bl.Iud.in quabiliter,moderateq;attendidebeat, hu
laßitut. iufque quale eft criminis odium corů , que
nobis
 LIBER III. 403
nobis natura'tribuit, excufatione deprecan
tur : quafi ipſa peccandi procliuitatem, pro
penfionemque vnà cum annis ; muliebriq;
conditione attulerit : id quidem illi vide
rint, qui hanc naturæ , quæ tamen omnia ſa
pienter agit, dicá tam grandem impingunt.
Certè necomnes, quihac fortilegij labein
ficiuntur , fæminæ ſunt & ætatis exacta , ac
decrepitæ ,fed & mares : licet id infrequen
tius quidé æquè ſibi in hoc obſequij genere
deuotos, addi & ofque habet Dæmon. Et fi
quæ ,vtcertè complures extrema ſene & a in
boc facinore deprehenduntur : inuetera.
tum hoc malum eft , & plerumque ab ipfa
iam adolefcentia admiſſum , & contractum .
Et vt hæc ita fint vtiipfi volunt,quis neſcit
nullam neque ſexus, neque ætatis omnino
eſſe excuſationem aduerſus legum præce
e
pta 43. deli& umque nullum innoxiú præ
textu humanæ fragilitatis haberi 44? Di. 1Auxilia.
C
ſerta,atque aperta Domini vox eft :Vir fiue 5. in deli
S Demi!
mulier 45. in quibus Pythonicus , vel diui tis norib.25.
1
nationis fuerit fpiritus, morte moriantur : an
Et incantatrix in Endor 46.mulier Saulis 44.
leges reformidat , quæ capitali ſupplicio c.Illud 2.q.4
f Magicas artes perſequebantur,artiſ “;negat Leuiti.zo.
115 vllam experientiam ob id dare velle. Ecce 46 .
vt nullo nec ætatis,nec fexus diſcrimine, ac 1. Reg.28 .
dele &tu fupplicium eft in eos diuina lege
conſtitutú : qui eiuſmodi veritas , illicitala;
artes exercét.In nouo inftrumen.quodia
m
Сс 2 mitiorem ,
 404 DAEMONOLATRIAÉ SAG .

mitiorem , moderatioremque do & rinam

continet , tamen grauiſſima ſententia pro
nútiatur 47.eum palmitem , qui in Chrifto
loan. is. non manierit, foras eijciendum eſſe, atque
in ignem mitrendum . Omnimodoid dici
48.
tur , & fine exceptione. Quod fi iusciuile 48
deprecio
depubl,in vetar nos diſtinguère, vbi lex ipſa nondi
rem act , ftinguit: quid faciendum tandem putabi
mus in Euangelio, cuius maieftas eft fupra
49. legé :cuis ; quicquam 49.vel addere, vel de
Deurer.com
trahere piaculú eft fempiternis luendú fa.
Apoc.22.
marumincendijs? Ipfæ Romanorum leges
antiquiſſime capitali pæna animaduerten
dum cenfuerunt : non modò in homines,
50
Lizannat quieocrimine tenerentur ( vti Tacitus 5o
.
fa & um memorat in Pub.Martium , & Pitua
nium : quorum illum conſules extra portā
Exquiliná necari, hüc deſaxo deijci, quòd
eſſent lortilegicoperti, iuſſerunt: Et Am
mianus Marcellinus sr.inHilarium auriga,
Lib.26.te erudiendum
Tumgeita : qui quòd filiú nefarijs artib.
Mago cuidá tradidiſſet, capite iuffuseft ab
Aproniano vrbis prætoreid facinus fuere:
accùm etiã è licoris à quo fuerat negligen
tiüscolligatus manib.in proximūdelubrứ
euaſſer,in eum nihilominus inde retra &tű
legea& um fuiſſe)fed etiá in ipfas mulieres:
quéadmodum recenfer Valerius sz.dePub
L.b.6.ca ;3. licia, & Licinia : quibus ob eiufmodi ma
lcficium cum Septuaginta Romanis gulæ
laqueis fractç fuerunt.Nec equidéanimad.
uerfionis
 LIF I'R III.
uerfionis feueritatē foliilliin fæminas ado
hibuiſſe reperiuntur : Sed Athenienſium
quoque celebratur in Lemniã fortilegam
iudicium 3. præproperum quidem illud , 53.
Demofthia
atodijquo tum in eam peftem fummo Ala- prima cous
grabant, non obſcuram habens ſignificatio Ariſtogic
.
nem . Nam ad ſolá ancillæ delationem , nec orat .
cauſa diſquiſitionem vlceriusadducta, ip
fam crudeliffimæ morti dediderunt . Quid
Eriphila : Mycale, Canidia , Eri& ho , Saga.
na,Dipſas , relinquaque maleficarum mu
lierum ,quæ fuit priſcis illis temporib . tur
þa:num ex tot Scriptoßibus , qui earú me
moriam ad hanc noftram ætatem propaga
uerunt , quiſquam extitit adeò indulgens,
qui muliebrem ,anilemque imbecillitatem
earuro peftiferæ , ac fceleratæ vitæ ynquam
prætenderit ? Agè verò demusillis banc ye
piam :quod in lubrico humanæ fragilitatis
conftitutæ ſuſtinere le nuļlo modo potue .
runt, quin laberentur:Quæ tandem inſania
eft, id illis fagitium condonare , quo fint
quoad viuent feipſas cú maxima in Deum ,
atque homines contumelia contaminatu
ræ? Nimirum hoceſt rabidiscanibus, quas
alioqui infapabiles nemo neſcit,idcirco vi.
tam dare : quia nulla fua culpa , ac vitio įn
eam rąbiem incurrerunt.Sapientis eft (in
quit Seneca 54 )non ſanos quidem ,ſed ſana.
54.
biles ſeruare. Neque enim bonus agricola Lib.z de
clementia
adminicula fupponit ijs arborib . quas ſcit ca. vltimo.
Cc 3 nulla
 406 DAEMONOL ATRIIAS SAG .
nulla cura deprauationem ,diftortionemgs
ſuam eſſe reli& uras. Hanc verò labé, poſt
quam ſemeladhæſit,vix elui poſſe ,eiuſque
durare ſæpiùs ad extremum caufam non v .
no loco ſuperius eft demonftratum.Etcer
tè adhuc quod fciam auditus eft ex tot mil
lib. quos fortilegij laqueis irretiros habuit
Satan ,nemo,qui fe aliter ijs expediuerit ,ex
plicaueritquc , quàm culpæ vel coaca,velli
bera apud Iudicem profeſſione, ac deinde
eius morte luiticne : adeò ille fui iuriste
55. nax eſtdominus . At Imperatores 55.remiſ
Libr.3.de, fionem pænę fieri vetueruntijs, quiimpu .
Epiſcop .
audiențią. nitatem veteris admiffi non emendationi
potius , quàm conſuetudini deputarent. Et
Plato in Protagora ait non folere exigi à
fontibus pænasad vindicanda, quę iâ ab eis
ſunt admiſſa peccata: ( quis enim id infe & u
reddere pollit , quod fadúeſt).ſed 'demuid
fieri,vt in futurú caueatur, ne denuò is de
linquat , qui iam deliquit. Quæ igitur fatis
probabilis cauſa ia afferri poteſt, quin eiuſ
modizabápuala , & qui ficfe Dæmonibus æ
ternú deuouerút, dicaruntq;,ipfi ftatim ac
dignoſcuntur,omnibs ſupplicijs non inter
ficiantur?Nam certè fi quid eft , quod publi
çè ſolicitos habet ciuium animos : quamuis
fine eius fraude, ad quem ea res pertinet,
tolli ipfa non poffit, tamen par eſt hanc illú
ja & urá potius ferre,dum cæteris in comu
ne conlulit,precipuaquc femper debet effe
caufa
 LIBER III. 407
cauſa publica trãquillitatis. Hanc proprijs
1
ædibusdiruendis, atque ſolo adæquandis
occaſionem volens arripuit Publicola 56 .
56 .
Multi etiain magiſtratu alioqui honorifi Plutarch.in
centiſſimo ante tempus abiere: quòd cum cius vita.
ſcirent apud ſuos inuidiofum :vtide Scipio 57
ne, & Figulo recenſet Cicero 57. Et Oftra. Lib.z.diui
pat.
ciímos8. virtutem , potentiamq ; ſuam lue 58.
rất nó pauci: quòd aliter populoſua quies , Plutarch.de
fecuritaſque conftare poffe non videretur. Ariſtide.
Et reperiuntur tamé,qui vetulas quotidia
na minarú ia&atione terribiles , veneficio
rum , quæ deindefequuntur,certiſſima no
xa formidabiles : Etipro tandem fanatio
nis ,cuius folę facultatem habere dicuntur,
miraculo venerabiles defendant : nullam
ob tot , tantaque fcelera, atque flagitia ani
maduerſionem ,fuppliciumq; mereri. Hoc
autem quid eft aliud ,niſi ſi eſt(quod dicút)
luporum in medio ouili arcem, præſidiú
que ftatuere ? Certè memini videre meto
tos pagos , qui de alio migrando cogita
rent,nó alia cauſa, quàm quòd impunitam ,
inultámque nimia Magiſtratus indulgétia
viderentiltam in maleficis mulieribus alias
diuexandilicentiam . Sed non habeant hęc
ſaris idoneam cauſam ad ftatuendum ali
quem iudicijs de re adeò graui modum .
Sit contra fas, legéſque conceptum apud
vulgus ex incerto rumore metum eo tra
here : vt eius adimendi occaſione necefle
CC -4 Git

:
 498 DAEMONO LATREIAS SAG ,
ſit cuiquá vitam per fummum dedecus erię
pere. At hîc iam quieſcat omnis calumnia
neceſſe eſt: quòd adhuc ad pænam faptum
neminem quiſquam audiųit, quem malefi
ciorum indubitatus euentus tęſtiū planiſli
ma elogia ,ipfaque adeo ad vltimum perle
uerans cófeſsio tanti criminis manifeftum
ante non reddidiſſet. Sed iaminſurgit lon
59. gè firmiſſimum eiusdefenſionis propugną
1.1zpe.De cum legibus9 nihilin quemquam vindi
verb fignif. cari ſglere, quod non ipfe voluntate, confi
Coraçi.ac fio4; admiſerit. Cui rci nihil æquèrepug
sic. net,atq; illa, quęà Demone affertur,vise o
fum libertati, quos licin ſeruitutéabducit ,
Neq; enim obſcurum eſſe quibus ille dolis,
machinis,fallacijs,ac præſtigijs ingruat,vbi
hoc molițur. Adeò vt vix lit in cuiuſquam
poteſtate,maximeq;vbi xtas,ſexus, ac ruſti
cițas confilium impediunt,eiusſtudijs, co
natibuſgue obliſtere , Ehodum dic mihi;
vllumnenifi illo authore , atq ; impulſore
60. committitur flagitium 60. ? Audituine eft
sap.m. obid quiſquam abſolutus judicio, quòd di
ceret fe in ea cuius reus ageretur fraudem
effe à Diabolo ille tum ?Vno equidem no
mine hoc eft euertere omnem à fundame
tis doctrinam Chriftianam : qua manemur
61 .
$ 1.ſemper in Deum ſperare : quòd is fit fi
1Coş. ço
delis, nec ynquam permiſſurus, vt tétemur
ſupra id quod poſſumus. Verùm ne quid
otioſi ceſſemus,quaß Stille bác pro officio
Securita
 LIBER III. 409
ſecuritatem nobis etiam incogitatibus prę .
4 {titurus, Imperatoris ſe in hoc munustan
tum exequi velle oftendit , vbi viciſlim à
pobis poſtulat,yt eius nutu, voluntateque
1 pendeamus: fidei inconcuffæ arma capella
mus,intrepidi hoſti obliſtamus 62. &quan
3 tum in nobis eſt rem ftrenue , gnauiter- Adrphel.
ģue geramus. Ac quoniã ignoratione eius, 1:Peti.s.
quo committimus , multa ſæpè pec
cum
/
cantur, quòd victoriæ initium ab eius per
fpe & is viribus , conſilijſque ſæpè oriatur,
moner étiam diligéter quați cum hofte no
bis pugna futura ſit:Nimirum cum eo qui
maleuolentia , nocendiq; cupiditate,virib .
vigilantia ,aut yllo belli apparatu nunquá
deficiatur, quiq; inftar leonis fugientis fa
melici , atque oberrantis ſemper quærat ,
quod deuoret 63: Ac quięciam , ſi quan
do vires minus proficiant , leonina pelli u.Cor.it
vulpinam aſļuat: Eudemonis perſonā ,quo
facilius imponat, adumbrans,quaſi qui ho.
ſtium teſſeras ad eos ipſos deludendos aſſi
mulant.Eccę yt tali Imperatore , tamá; fi
delibus monitis,ac conſilijs ręs hoſti,& im .
mani, & verſytolongè à victoria abfutura
eſt, fi nos nobis ipfino deſimus. Etfi enim
is non dormit 64.fic nec dormitat, autſo 64.
pore languet,qui cuſtodit Iſraël 65. Quo 1. Petr. S.CL
magis mirum eſt reperiri ca diffidentia ,ne pfal65.
m.120
dicam impietate homines , qui dimicatióis
exitum ad eius qui laceflit nutum ,atque ar
Cc s bitrium
 388 DAEMONOLA TREIAE SAG .

bitrium conferant,quafi neceſſe ſit quiap

petuntur illicò omnes ſuccumbere , vidar
que manus dare,ac nó potius credere fasſit

66 . Chriſtianos oés Satanę telis effe impenetra

D.Greg 29 . biles 66.nifi ipg ſpóte reli& o præſidio , ab
iecog; clypeo nudi in eius arma prorue
rint,aut niſi potius volétes in eius caftra ,p
2017
Marck fugerint.Quorſum enim Seruator 67.dum
nobisexemplo præit, Sataná jmpia luaden
tē abire iubet,nifi vt certa fiducia idéfacere
audeamus,perſuaſum habétes paré pugnæ
exitū eſſę naduros , fi eius du &u atq;aufpi
68. cio rer. geremus? fiq;cũ Propheta 68. ho
Jerem.30. Iti dicemus:Vade homicida,dominusme
cum bellator fortis !fic.n.toties excluſusa
bibit, quotiesinſultus repetet, pręliumquc
redintegrabit, vti non lemel eueniſſe me
moranthiſtoriæ 69. cùm pios illos patres,
D.Hieron. qui in ſolitudinibus religionis ergò confi
Hilarionis debant,eius technis, & fæpè, & fruſtra ad.
& Pauli. ortus eft.Sed nihil mirum eft , fi quos iam
Palladius.
habet aliqua ratione obæratos, tandé lon
ga fænoris acceſſione, veluti obrutos ner
uo , com pedibuſque ar & iffimè vincit , ac
conftringit. Nam ferè ftupris, libidinibus,
furtis ,cædibus,alijfq; flagitijs delibutos,ac
70 . delibatos.70.demum hoc ſortilegij corol
tat, fabulaque (quod aiunt)fa
. lario nobili
Actor. car.
Iſaia 6. bulam trahit ,fic permittente Deo,qui pec
Ad Rom.9. catum peccato,cæcitaté cæcitate , ignoran
tiam ignorantia punire folet . Vt enim fibi
mili
 LIBER III. 411
militem (quod ait D. Ambroſius 71. )elegit 78.
6. Chriſtus : itidem , Diabolus voluntarium In libro. de
beata vita .
& ſeruum audionatur , & fuo iuri acquirit,
> neminemq; iugo feruitutis aftri & um pof
ſidet ,qui ſe ei prius peccatorūære non ven
diderit. Imputent igitur ſibi, quod ſic vo
5. lentes Dæmonum implicantur erroribus,
cùm antè à Deo deflexerint ipfi, quam is il
listergum obuerteret 72. agnoſcantque ſe 72 .
iuſto eius iudicio Satanę in tam duram fer- Hoſcak
uitutem efle condonatos , ac traditos 73.
73 .
Neque etiam iam ad illud , quod in vltima Rom.i.
legitimarú defenſionú inopia vſurpariſo
let,confugiant,calamitofos potius efle eri
egendos,acrecreandos, quasvexandos , aut
damno aliquo augendos ,cum hæc miferi
+ cordia in eos non conueniat , qui in miſe .
eriam volentes inciderunt, quiới(p aiunt )
aſciam crurib . fuis ipfi eliſerunt. lam quod
autumát pa & um nullum inter hominem,
Di & Dæmonem rectè intercedere poſſe: quia
nimirú nec iuris , nec orationis alteri cum
altero vlla eſſe queat communio ,atq; ſocie
tas. Tum ſi quod intercedere poffit tantam
eſſe earum rerum , quæ in ftipulatú dedu
cuntur ,difficultaté ,abſurditaté,iniquitatés
vtinde nulla poſſit valida ſatis oriri obliga
EX! tio.Iftę quidératióes cóuenirent,fide hoc
in iure ex edi&o eſſet diſceptándú: Quod
-1 videlicet ad publicam lęfionem pertineat,
quòd turpem cauſam contineat, gad cir
cumſcri
 PAEMONOLATREIAL SAG .
circumſcriptionem fic malitiosè excogita .
tum , quòd nemo vel fi maximè cupiat , id
præftare,atque efficere queat; & alia id ge
nus, quibus ijs ſubuenitur , qui in captione
aliquam inciderunt . Nam excludendæa
&ioni puto prodeffent, fiquam fortè Dæ
194. mon inftitueret,vtiapud Bartolum 74.có
In qu: ven- fra Virginem matrem . Sed cum tentatio
tilata coraš nis,impulſioniſque via , in qua ridiculum
Chrifto . fit neceſſariam ad legitimos a&us perſona
şum habilitaté conliderare,hoc toțum ag
grediatur facere fruſtra, atque otiosè mihi
videntur agere , qui difſentanea illa , repu.
gnantia , ac difficilia in argumétum trahe
re,atqueadducere conantur.Et, vt hợc lu
riſconſultorum placitis ,ac legibus dimeci.
rioporteat,fatis anteàeft demóftratum 75:
Denol.ch
fermonis yſum ineffe, Dæmonibus , quoį.
doneè voluntatem fuam fignificant, ac in
terrogando , reſpondendoque ftipulatio
ne conſtituant. Tum fi quæ ſunt, quæ vires
eius,qui ea fpondet, hominis vincant,acſu
perent;quali fupra modum , ac natura con .
ftituta in ijs præftandis Dæmonem ea quæ
eft maxima poteſtate adniti ,atque vltro o .
pem ſuam prebere. Turpium porrò,atque
in honeſtorý cauſam nihilo magis, hoc ne
gotium impedire, quàm latrones, meſetri
ceſúed præda ,& quæſtu reuocant facinoşiş
Cap.28 . atrocitas, famæque pudor , ac verecundia.
Væ igitur illis(vt cum Eſaia loquar 76) qui
fic foam
.
 LIBER III,
1
fic foeduscum morte percufferunt, & cum
inferno paâum fecerunt. Pa & un (inquie
- D.Auguftinus 77. ) conſtitum ex peſtifera 77.
F focietate hominum ,atqueDæmonum ,pa- Lib 2.de
go &um infidelis,& dolofæ amicitię. Vęquo- do&trina
Chriftiand
e que illis, quiadeò lorrendi; atq; execran
di criminis odium deprecantur, penaſque 1 1
minuunt excuſationcmetus , ætatis, fexus,
i imprudentiae , atque aliarum id genusre
* rum ,quas ne in leuioribus quidem præte
xere quiſquam fanæ mentis audeat . Quid
enim hoc eft,finon eft (vt inquit D. Paulus
28.) apertè Deum prouocare, atque impe- 78.
tere. Siquidem impium eft(aitCaſſiodorus1. Cor.c. rad
& ad Rom .
99.)Iudices illis eſſe indulgentes , quos cæ cap.129
Jeftis pietas níon patiturimpunitos.Obſta 79
ré né eius regnum veniat , neque enim id libr. 9.ix
ſtabiliri,ac confirmari melius poteft ,quàm rici regim
p cùm hoſtes eius vnà cum Satana ipſorum
♡ Imperatore profternūtur,perduntur ,ob
terútur.Vbiimpius ( inquit D. Ambrolius
80:)interficitur, Chriſtus infunditur, vbi in lib.z.de
abominatio aboletur : ſantificatio conſe- Paradiſo .
cratur. Hominum ſecuritati,tranquillita
vtique peſſimè conſulere: Nam ( ait Pytha
si goras 81. )o jejxonáZOVTESTOÙS xq xoờç Bakovs 81.
toy & Boxei233 tous dydisus. Deniquemalum mon Stobusrer
e 44
bonum (quod ait Efaias 82.)& tenebrás lu 82 .
cem dicere, omnemque omnino virtutis, Cap.so
vitij,præmiorum ,pænarum dele & um ,iu
diciumque tollere.Equidem non verebor
quiſim
 414 DAEMONOL ATREIAE SAG.
quiſim tam longo, ac diuturno maleficos
rum examinandorum vfu exercitatus , ac
confirmatus, palàm , atque ingenuè de ijs
fententiam mea oftendere , ac ipſam quan
tum potero proferre lucem veritatis . Vi.
delicer tot impietatibus,veneficijs,porten
toſis libidinibus,flagitiofiſque facinoribus
vitam illis apertè efle inquinatam , ac con
taminatam, vt è iure eſſe non dubitem om
nibus tormentis excruciatos igni interfi
cere , tum vt debitis pænis ſua expient
ſcelera, tum alijs fint documen
to ,ac magnitudine fup
plicij eosdeter
reant.

FINI S.

COLONIA AGRIPPINES

Typis Lamberti Andreæ .

ANNO M. D. XCVL
F。
 ATREIAE
414 DAEMONOL SAG .
quiſim tam longo, ac diuturno maleficos
rum examinandorum vſu exercitatus , ac
confirmatus, palàm , atqueingenuè de ijs
fententiam meã oftendere, ac ipſam quan
tum potero proferre lucem veritatis . Vi .
delicet tot impietatibus,veneficijs,porten
toſis libidinibus, flagitiofifque facinoribus
vitam illis apertè eſſe inquinatam , ac con
taminatam , vt è iure eſſe non dubitem om
nibus tormentis excruciatos igni interfie
cere , tum vt debitis pænis ſua expient
fcelera ,tum alijs lint documen
to ,ac magnitudine ſup
plicij eos decer
reant.

FINI

COLONIA AGRIPPINE

Typis Lamberti Andreæ.

ANNO M. D. XCVL