Republic of the Philippines OFFICE OF THE PRESIDENT CHED MEMORANDUM KAUTUSAN Big. _22 Serye ng 2017 PAKSA: MGA PATAKARAN, PAMANTAYAN, AT PANUNTUNAN PARA SA BATSILYER NG SINING SA FILIPINO Alinsunod sa mga angkop na probisyon ng Batas Republika Big. 7722, na kilala sa taguring “Batas sa Lalong Matas na Edukasyon ng 1994," na nagsasakatuparan ng sistemang gumagarantiya ng kalidad batay sa inaasahan at itinataguyod sa bisa ng CHED Memorandum Kautusan Blg. 46 serye 2012, at sa bisa ng kapasiyahan ng Komisyon en banc Big. 231-2017, na may petsang Marso 28, 2017, ang sumusunod na patakaran, pamantayan, at panuntunan (PPP) ay pinagiitibay at inihahayag ng Komisyon. ARTIKULO | INTRODUKSIYON Seksiyon 1, Rasyonal, Batay sa Patnubay sa Implementasyon ng CMK Big. 46 serye 2012, ang PPP na ito ay nagsasakatuparan ng “pagbabago tungo sa pagkatuto ayon sa pamantayang pangkakayahan ato minithing kalalabasan ng pagkatuto.” Tinitiyak ito ang mga Pangunahing kasanayang inaasahan sa Batsilyer ng Sining sa Filipino anuman ang uri ng MEI na pinagtapusan ng mga mag-aaral. Bilang pagkilala s2 minimithing kalalabasan ng pagkatuto at sa uri ng mga MEI, ang PPP na ito ay nagbibigay ng “sapat na kaluwagan sa MEI na isaayos ang kanilang kurikulum alinsunod sa pagtataya kung paanong higit na mabisang matatamo ang mga minimithing kalalabasan ng pagkatuto sa kanilang partikular na konteksto at misyon ng institusyon..." ARTIKULO I AWTORIDAD NA MAGPATUPAD NG PROGRAMA Seksiyon 2. Pagkilala ng Gobyerno. Lahat ng pribadong lalong mataes na ‘edukasyong institusyon na nagbabelak na maghain ng Batsilyer ng Sining sa Filipino ay dapat munang humingi ng kaukulang awtoridad mula sa Komisyon, alinsunod sa naturang PPP. Lahat ng ME! na mayroon nang programang Batsilyer ng Sining sa Filipino ay inaatasang magtuon sa pagbabago tungo sa pagkatuto ayon sa Pamantayang pangkakayahan al/o minithing produkto ng pagkatuto sa nasabing mga PPP, at dapat humingi ng pahintulot para sa gayong Pagbabago, Ang mga Estadong Unibersidad at Kolehiyo (EUK) at lokal na kolehiyo at unibersidad ay dapat na mahigpit na sumunod sa mga probisyon ng naturang patakaran at pamantayan. Higher Education Development Center Bulding, C.P. Garcia Ave., UP Campus, Diliman, Quezon Gily Philippines Web Site: www.ched.gov.nh Tel. Nos. 441-1177, 385-4391, 441-1 169, 441-1149, 441-1170, 441-1216, 392-5296, 441-1220 4441-1228, 988-0002, 441-0750, 441-1254, 441-1235, 441-1255, 411-8910, 441-1171, 352-1871ARTIKULO I PANGKALAHATANG PROBISYON Batay sa Seksiyon 13 ng Batas Republika 7722, ang mataas na edukasyong institusyon ay may kalayaang akademiko sa mga inihahain nitong kurikulum subalit kinakailangang tumutupad ito sa minimum na kehingian para sa mga espesipikong programang akademiko, mga kahingian ng batayang edukasyon at ng mga espesipikong kursong propesyonal Seksiyon 3. Seksiyon 4. Ang sumusunod na mga artikulo ay nagsasaad ng mga minimum na pamantayan at iba pang kinakailangan at mga tagubilin. Ang minimum, a mga pamantayan ay nangangahulugang minimum na set na ninanais na kalalabasan ng programa na nakasaad sa Artikulo IV, Seksiyon 7, Nagdisenyo ang CHED ng isang kurikulum upang matamo ang minimithing programa. Ang kurikulum na ito ay makikita sa Artikulo 5 Seksiyon 8 bilang halimbawang kurikulum. Ang bilang ng mga yunit fig kurikulum na ito ay itinakda bilang ‘minimum na kallangang yunit” sa ilalim ng Seksiyon 13 ng RA 7722. Sa pagdisenyo ng kurikulum, gumamit ang CHED ng isang mapang pangkurikulum na makikita sa Artikulo V, Seksiyon 9 bilang halimbawa. Sa_paggamit ng lapit na nakasentro sa mag-aarallbatay sa minimithing produkto, tinukoy din ng CHED ang mga angkop na pamamaraan ng pagsasakatuparan ng kurikulum na nasa Artikulo V, Seksiyon 10. Ang mga halimbawang silabus na nasa Artikulo V, Seksiyon 11 ay nagpapakita ng pamamaraang ito, Batay sa kurikulum at mga paraan ng pagsasakatuparan nito, tinukoy ng CHED ang mga kailangang resorses para sa aklatan, laboratoryo, at iba pang pasilidad at mga kahingiang pantao para sa pamamahala at pagtuturo. ‘Ang mga MEI ay pinahihintulutang magdisenyo ng mga kurikulum na naaangkop sa kanilang mga sariling konteksto at misyon sa pasubaling maipamamalas nila ito upang matamo ang kinakailangang minimum na set ng minimithing produkto kahit pa man gumamit ng ibang pamamaraan. Gayundin may kalayaan sila sa pagpapatupad ng kanilang kurikulum batay sa ispesipikasyon sa pagtatalaga ng tao at ‘mga pisikal na kailangan hangga't naipapakita nila na ang pagtatamo ng mga minimithing produkto ng programa at layuning pang- edukasyon ng programa ay tinitiyak ng _iminumungkahing alternatibong pamamaraan. Magagamit_ng MEI ang CHED Implementation5 Handbook for Outcomes-Based Education (OBE) and the Institutional Sustainability Assessment (/SA) bilang gabay sa pagtupad ng mga Seksiyon 17 hanggang 22 ng Artikulo Vil Page 2 of 28Seksiyon 5. Des! 54. 52. 53 ARTIKULO IV MGA DETALYE NG PROGRAMA. jpsiyon ng Programa Pangalan ng Digri ‘Ang programang ito ay tatawaging Batsilyer ng Sining sa Filipino, Kalikasan ng Disiplina ng Pag-aaral ‘Sumasabay ang Filipino sa mga pagbabagong nagagaganap sa daigdig at natural lamang na mapag-aralan ito nang lampas sa dating hanggahang itinakda sa pagtuturo nito. Ang pag-aaral ng Filipino ay maiuugnay sa iba pang disiplina, nang sa gayon ay magamit ang Filipino hindi lamang sa mga nakagawiang saklaw nito. Tinutugon ng programang AB Filipino ang itinatadhana ng Konstitusyong 1987 ukol sa wika, at inihahanda ang mga estudyante para sa mga trabaho at serbisyo na pawang kailangan ‘ng mga Pilipino sa hinaharap. ‘Ang mga kurso sa programang ito ay ilinang sa kahusayan ng mga _mag-aaral sa komunikasyon, malawak na kaalaman sa teorya at praktika ng wika, malikhaing pag-isip, at mapanuring Pananaliksik. Mainahanda ang mga mag-aaral sa mga sumusunod na trabaho: mananaliksik, mamamahayag, guro, —kritko, ‘manunulat, tagasalin, editor, tagapamahala, entrepreneur, at iba pa ‘Mga Layunin ng Programa Kabilang ngunit hindi limitado sa mga layunin ng programa ang sumusunod: 5.3.1. Malinang ang kakayahan ng mga mag-aaral sa wikang Filipino na magagamit nila sa iba't ibang konteksto at mga Pangunahing dominyo; 5.3.2. Mapalawak ang kaalaman ng mga mag-aaral sa interdisiplinaryong pananaw sa pag-aaral ng Filipino; 5.3.3, Malinang ang malikhain at kritikal na pag-lisip ng mga mag- aaral na magagamit sa kanilang propesyon at pakikipag-ugnayan sa komunidad, lokal man, nasyonal o internasyonal at; 5.3.4, Makapagsagawa ng mapanuring pananaliksik na makapagpapaunlad sa disiplinang Filipino; 5.3.5 Makapagbukés ng oportunidad para sa praktikal na aplikasyon ng mga kasanayan at kaalamang natamo. Page 3 of 285.4, Mga Tiyak na Trabaho ng mga magtatapos Inaasahan na ang mga magtatapos ng Batsilyer ng Sining sa Filipino ay maaaring maging mananaliksik, mamamahayag, guro, kritiko, manunulat, tagasalin, editor, tagapamahala, entrepreneur, at iba pa. 5.5. Mga Kaugnay na Disiplina Agham Panlipunan Lingguwistika, Pamamahayag, Araling Pangmidya, Edukasyon, Sikolohiya, Antropolohiya, Sosyolohiya, Kasaysayan, Agham Pampoitika Humanidades Pilosopiya, Malikhaing Pagsulat, Sining Pagtatanghal, Araling Pangwika, Araling Pampanitikan, Araling Kultural, Komunikasyon, Pagsasalin ‘Seksiyon 6. Mga Resulta ng Programa ‘Ang minimum na pamantayen para sa Batsilyer ng Sining sa Filipino ay ang sumusunod 6.1. Katangiang taglay ng lahat ng programa sa anumang uri ng paaralan, ‘Ang mga gradweyt ay dapat magtaglay ng sumusunod na kakayahan| 6.1.1.Nakatatalakay ng mga bagong idea at kalakaran sa larangan ng pagsasanay (POF Antas 6 deskriptor); 6.1.2.Nakapagpapahayag nang mabisa sa Filipino sa anyong pasalita at pasulat; 6.1.3.Nakapagtatrabaho nang mag-isa sa mga pangkat na multi- disiplinaryo at multi-kultural; Nekaaangkop sa mga gawaing multidisiplinal at muttikultural na mga pangkat 6.1.4.Nakakikilos nang may pagkilala sa mga_pananagutang propesyonal, istoriko, at etiko: 6.1.5.Naitataguyod at naipalalaganap ang yamang historikal at kultural ng bansa, 6.2. Karaniwang katangiang taglay ng disiplina. Katangiang taglay sa pangkalahatan ng disiplina. Ang mga gradweyt ng programa ay dapat na: 6.2.1. Nakatutukoy at nakapagpapamalas ng pangangailangan kakayahan sa panghabambuhay na pagkatuto Page 4 of 286.2.2. Nakatutukoy ng iba-ibang perspektibo at mga ugnayan ng mga teksto at konteksto 6.2.3, Nakagagamit ng analitkal at kritikal na mga Kasanayan sa pag-aaral ng teksto 6.2.4, Nakatatalekay at/o nakaliiktha ng iba't ibang malikhaing anyo at uri 6.2.5. Nakapagpapamalas ng mga Kasanayan sa pananaliksik na nakatuon sa mga disiplina sa ilalim ng humanidades; 6.2.6. Nakagagamit ng mga angkop na teorya at metodolohiya sa parang mapanuri at malikhain; 6.2.7. Nakapagsusuri ng papel ng humanistikong edukasyon sa aghubog ng tao at lipunan. 6.3. Katangiang taglay ng isang tiyak na sub-disiplina at medyor. ‘Ang nakapagtapos sa program ay dapat na: 6.3.1. Nakatutukoy at nakapagpapakita ng pangangailangan se kakayahan sa panghabambuhay na pagkatuto; 6.3.2, Nakatutukoy ng iba-ibang perspektibo at mga ugnayan ng mga teksto at Konteksto; 6.3.3. Nagagamit nang angkop ang Filipino para sa mga tiyak na larang gaya ng negosyo, kalakalan, disenyo ng produkto at anunsiyo; 6.3.4. Nakagagamit ng analtikal at kritikal na mga kasanayan sa ppag-aaral ng mga teksto; 6.3.5. Nakapagpapayo sa mga ahensiya o institusyon kung paanong epektibong magagamit ang Filipino para sa talastasan, kampanya, networking, at iba pa; 6.3.6. Nakapagsusulat at nakapag-eedit nang malinaw, masinop, at malawak sa Filipino, bukod sa naihahayag ang iniisip 0 nadarama sa malikhaing paraan; 6.3.7 Nakapagpapamalas ng Kasanayan sa pananaliksik na nakatuon sa mga disiplina sa ilalim ng humanidades; 6.3.8. Nakagagamit ng angkop na mga teorya at metodolohiya sa paraang mapanuri at malikhain; 6.3.9. Nakapagsusuri ng papel ng humanistikong edukasyon sa paghubog ng tao at lipunan, Page § of 28Soksiyon 7. 6.4. Karaniwang katangiang taglay sa_pahalang na uri, gaya ng ipinakahulugan sa CMK Big. 46, serye 2012 6.4.1 Ang mga gradweyt ng propesyonal na institusyon ay nakapagpapamalas ng pagkiling sa serbisyo sa isang propesyon: 6.4.2. Ang mga gradweyt ng kolehiyo ay nakalalahok sa mga samot-saring trabaho, gawaing pagpapauniad, at Publikong diskurso, lalo bilang tugon sa mga angangailangan ng mga pamayanang pinagsisilbihan; 6.4.3. Ang mga gradweyt sa kolehiyo ay nal ng bagong karunungan o sa pampananaliksik at pagpapaunlad. lahok sa paglikha mga proyektong Mga Halimbawang Panukat sa mga Gawain ‘Ang mga nagtapos sa programang ito ay inaasahang matatamo ang sapat at angkop na mga kealaman at kasanayan na magagamit sa personal at propesyonal na buhay at maibabahagi sa kanyang komunidad at bansa. Kaugnay nito sila ay inaasahang: Minimithing Resulta Halimbawang Panukat sa Gawain a) Nakatutukoy at nakapagpapakita ng Pangangailangan sa kskayahan sa panghabambuhay na pagkatuto. Natutukoy ang mga _ kasanayang lumilinang at naghahanda sa panghabangbuhay na pagkatuto. ) Nakatutukoy ng iba-ibang perspektibo at mga ugnayan ng mga teksto at konteksto. Nailulugar ang iba-bang perspektiba at nepag-uugnay ang mga teksto at konteksto. ©) Nagagamit nang engkop ang Filipino para sa mga tiyak na larang gaya ng negosyo, kalakalan, disenyo ng produkto at anunsiyo. Naiaangkop ang Flipino sa mga tyak na larang gaya ng negosyo, Kalakalen, disenyo ng produkto at anunsiyo. @ Nakagagamit ng analitkal at kritkal na mga kasanayan sa pag-aaral ng mga teksto. Nagagamit ang anaiitikal at kritkal na mga kasanayan sa lalong malalim na pagsusuri ng mga teksto. e) Nakapagpapayo sa mga ahensiya 0 institusyon kung paanong —_epektibong magagamit ang Filipino para sa talastasan, kampanya, networking, at iba pa. Naisasagawa ang —_minimithing kalalabasan ng programa _bilang indibidwal o kabilang sa pangkat. A) Nakapagsusulat at nakapag-eedit nang malinaw, masinop, at malawak sa Filipino, bukod sa nainahayag ang inisip o nadarama sa malikhaing paraan, Nakapagsusulat at nakapag-eedit nang malinaw at masinop ng mga tekstong Filipino at nakapagpapahayag nang malikhain ng inisip 0 nadarama. 9) Nakapagpapamalas ng kasanayan sa Pananaliksik na nakatuon sa mga disiplina sa ilalim ng humanidades h) Nakagagamit ng angkop na mga teorya at metodolohiya sa paraang mapanuri at malikhain, Nakabubuo ng pananaliksik sa mga disiplina sa ilalim ng humanidades Nagagamit ang angkop na mga teorya at metodolohiya sa paraang mapanuri at malikhain sa mga gawaing pampananaliksik T Nakapagsusuring papel ng humanistikong edukasyon sa paghubog ng tao at lipunan, Naisasakatuparan ang minimithing kalalabasan ng programa sa mga aktuwal na proyektong nakaugat sa humanistikong edukasyon, Page 6 of 28ARTIKULO V KURIKULUM Seksiyon 8. Deskripsiyon ng Kurikulum ‘Ang Batsilyer ng Sining sa Filipino ay may kabuuang 131 yunit. Binubuo ang kurikulum ng limang bahagi hindi kabllang ang P.E at NSTP at ito ay ang sumusunod: 1) Kurikulum ng Batayang Edukasyon (alinsunod sa CMK 20 s 2013); 2) Mga Batayang Kurso (12 yunit) 3) Mga Kurso sa Disiplina (42 yunit); 4) Mga Wikang Rehiyonal (6 yunit); 5) Mga Elektib (12 yunit); 6) Tesis (6 yunit) Balangkas ng Kurikulum Kurikulum ng Batayang Edukasyon 36 Mga Batayang Kurso 2 Maga Kurso sa Disiplina 42 Wikang Rehiyonal 6 Elektib 2 Praktikum 3 Tesis 6 PE/NSTP 14 Kabuuang bilang ng yunit 434 Seksiyon 9. Halimbawang Kurikulum 9.1. Nilalaman Pangkalahatang Edukasyon, mga batayang kurso, mga kurso sa. disiplina, elektip, at iba pa, Kurikulum ng Batayang Edukasyon 36 yunit Mga Batayang Kurso 42 yunit 1. Batayang Estruktura ng Wikang Filipino 2. Mga Teorya sa Pag-aaral ng Wika 3. Metodo at Pananaliksik sa Wikang Filipino 4, Kasaysayan ng Wikang Pambansa mula sa Iba't ibang Perspektiba Mga Kurso sa 42 yunit Historikal na Pag-unlad sa Pag-aaral ng Wikang Filipino ‘Wika, Lipunan at Kultura Pagsasaling Teknikal Pagsasaling Pangmidya Pagsasaling Pampanitikan Berbal at Di-Berbal na Komunikasyon sa Filipino Kalakaran at Tunguhin sa Pag-aaral ng Wika Mga Barayti at Baryasyon ng Wikang Filipino Sintaks at Semantiks ng Wikang Filipino 10. Ponolohiya at Morpolchiya ng Wikang Filipino 11. Kritikal na Pagbasa at Pagsulat sa Disiplina 42. Diskurso Page 7 of 28,13. Tawid-bansang Pag-2aral ng Filipino 14. Leksikograpiya Mga Elektib Alinman sa sumusunod na kaugnay na disiplina: 12 yunit Agham Panlipunan Lingguwistika, Pamamahayag, Araling Pangmidya, Edukasyon, Sikolohiya, Antropolohiya, Sosyolohiya, Kasaysayan, Agham Pampolitika Humanidades Pilosopiya, Malikhaing Pagsulat, Sining Pagtatanghal, Araling Pangwika, Araling Pampanitikan, Araling Kultural, Komunikasyon, Pagsasalin ‘Ang mga unibersidad at kolehiyong may espesyalisasyon sa ilang larang, gaya ng inhenyeriya, agham, paghahayupan, disenyo, at iba ay inaasahang iaangkop ang kani-kanilang asignatura para sa Uunti-unting akomodasyon ng Filipino, ‘Ang mga silabus para sa mga elektib ay maaaring ibigay ng kinauukulang departamento sa piniling disiplina, Wikang Rehiyonal 6 yunit ‘Alin man sa sumusunod na mga pangunahing19 na wikang rehiyonal maliban sa katutubong wika ng mag-aaral: 1. Bikol 2. Sebwano 3. Hiligaynon 4, lloko 5. Kapampangan 6. Pangasinan 7. Waray 8 Méranaw 9. Tausug 10, Magindanawon 11. Boholanon 12. Chabacano 13. Ibanag 14. Ivatan 15. Akianon 16. Kinaray-a 17. Yakan 18. Surigawon 19. Tagalog Kabilang ngunit hindi limitado sa mga wikang Asyano: Mandarin, Hapon, Koreano, Bahasa Malaysia, Bahasa Indonesia, Thai, Vietnamese, Arabic at iba pa. Page 8 of 28 9Praktikum 3 yunit Tesis 6 yunit PE at NSTP 14 yunit Kabuuang bilang ng yunit 434 yunit 9.2. Halimbawang programa ng pag-aaral Ang programa ng pag-aaral dito ay halimbawa lamang. Maaaring gamitin ng mga MEI ang halimbawang ito at baguhin alinsunod sa kanilang mga pangangailangan sa pasubaling natutugunan ang minimum na mga kailangan na gaya ng tiniyak sa Artikulo 5. Maaari rin silang magdagdag ng iba pang mga kurso na makapagpapayaman sa programa. UNANG TAON Unang Semestre Bilang ng Mga Kurso oras bawat | vunit |__Linggo __| Lek. | Lab. GET 3 0 3 GE2 3 0 3 GES 3 0 3 GE4 3 0 3 GES 3 0 3 Kasaysayan ng Wikang Pambansa mula sa Iba't ibang] 3 0 3 Perspektiba PE1 NSTP 1 Kabuuan| 18 | 0 | 23 Ikalawang Semestre Bilang ng oras Mga Kurso bawat Linggo | Yunit Lek. | Lab. | GEG 3 0 2, GET _ 3 0 | 3 GE Elektib 1 3.1.0 3 Buhay at mga Akdani Rizal |. |g 5 and Works of Rizal Historkal na Pag-uniad sa Pag- | 5 i 5 aaral ng Wikang Filipino ‘Wika, Lipunan, at Kultura 3 0 3 PE2 2 NSTP 2 3 Kab 23 Page 9 of 28IKALAWANG TAON Unang Semestre Bilang ng oras bawat Mga Kurso tinggo | Yunit eka GES 3 | 0 3 Batayang Estruktura ng Filipino| 3 | 9 3 Wikang Rehiyonal/Asyano 1 3. | 0 3 GE Elektib 2 3 [0 | 3 GE Elextib 3 3 | 0 3 Berbal at Di-Berbalna a 1 a Komunikasyon sa Filipino PES 2 Kabuuan| 18 | 0 | 20 Ikalawang Semestre Bilang ng Mga Kurso ovas baw | van Lek. | Lab. Ponolohiya at Morpolohivang |, | 9 | Wikang Filipino Sintaks at Semantiks ng = [orl a Wikang Filipino | Mga Teorya sa Pag-aaral ng Wika 3 9 a Mga Barayliat Baryasyonng | | 9 | 3 Wikang Filipino Kalekaran at Tunguhin sa a Pag.aaral ng Wika Wikang Rehiyonal/Asyano 2 3 PES Kabuuan| 18 | 0 IKATLONG TAON Unang Semestre Bilang ng Mga Kurso “Tree Yunit Lek. | Lab, Elektib 1 3 | 0 3 Pagsasaling Pampanitikan 3 [0 | 3 Kritikal na Pagbasa at 3 O 3 Pagsulat sa Disiplina Leksikograpiya 3 [0 | 3 Tawid-Bansang Pag-aaral ng Filipino 3 io 3 | Kabuuan| 15 | 0 | 15 Page 10 of 28—_ Ikalawang Semestre Bilang ng Mga Kurso Sta Yunit 7 Lek. | Lab. Eektib 2 3 0 3 Diskurso 3 0 3 Pagsasaling Teknikal 3 0 3 Pagsasaling Pangmidya 3 0 3 TOTAL | 12 | z IKAAPAT NA TAON Unang Semestre Bilang ng oras bawat Mga Kurso Linggo | Yunit Lec. | Lab. Elektib 3 3 0 3 Tesis 7 3 0 3 Metodo ng Pananaliksik sa 3 a 5 Wikang Filipino a TOTAL| 9 9 Ikalawang Semestre Bilangng | oras bawat Mga Kurso Lingo | Yunit Lec. | Lab. Elektib 4 3 Q 3 Tesis 2 3 0 3 Praktikum 3 0 3 ToTAL| 9 9 Lagom: Unang Taon Unang Semestre 23 ikalawang Semestre 23 Ikalawang Taon _Unang Semestre 20 ikalawang Semestre 20 Ikatlong Taon Unang Semestre 15 Ikalawang Semestre 2 IkeapatnaTaon —_-Unang Semestre 9 Ikalawang Semestre 9 Kabuuang bilang ng yunit 4134 Tesis Metodo at Pananaliksik Pagsulat at pagdepensa ng panukalang tesis sa gabay ng tagapayo. Tesis Pagdepensa ng tesis sa mga piling panel. Page 11 of 28 » ey osSeksiyon 10. Halimbawang Mapa ng Kurikulum (Tingnan ang Annex A) ‘Ang Mapang pangkurikulum ay isang matrix kung saan nakatala ang mga magkakaugnay na kurso na may isa o higit pang minimithing bunga ng programa ‘Ang mga MEI, EUK, at lokal na kolehiyo at unibersidad ay bubuo ng kompletong mapang pangkurikulum ng kanilang umiiral at kasalukuyang kurkulum sa Batsilyer ng Sining sa_ Filipino. ‘Sumangguni sa Annex A para sa halimbawa ng mapa ng kurikulum na may minimum na set ng bunga ng programa. Seksiyon 11. Halimbawang Paraan ng Pagpapatupad ng Kurikulum Lektura — isinasagawa ng guro upang ipaliwanag ang mga konsepto at mahingi ang opinyon ng mga mag-aaral Diskusyon_sa_klase- talakayan sa pagitan ng guro at mag-aaral kaugnay ng paksa. Talakayang Panel ~ pagtalakay ng iseng piniling grupo tungkol sa isang paksa mula sa iba't ibang perspektiba at pagbahagi nito sa klase. Debate ~ pagtatalo ng dalawang grupo sa klase kaugnay ng isang isyu. Multimedia Presentation ~ paggamit ng iba't ibang anyo at format — €.g. grapiko, audio, video, web, atbp, upang lalong malinaw ang leksiyon at maging aktibo ang diskusyon sa klase. Pag-uulat - paglalahad ng iba't ibang impormasyon kaugnay ng paksa. Maaaring indibidwal o grupong gawain ito. Portfolio ~ pagbuo ng koleksiyon ng mga gawain ng isang mag-aaral na isinagawa bilang kahingian ng kurso. Magiging batayan ito ng pagtatasa sa kaalaman at kakayahan ng mag-aaral Panayam/interbyu — pakikipag-usap nang harapan sa isang piniling eksperto/resource person upang makuha ang kanyang opinyon, Pananaw, atityud, atbp., sa paksang tinatalakay. Resksiyong papel — paggawa ng pagsusuri sa isang napakinggan, abasa, napanood na gawain 0 akda, Pananaliksik — pagbuo ng isang pag-aaral sa isang partikular na Paksa na binibigyang halaga ang mga konsepto, batayang konseptuwal at teoretikal, metodolohiya, datos, at mga sanggunian, Page 12 of 28, Me msField Work - imersiyon sa isang komunidad o lugar upang matamo ‘ang mga kaalamang hindi makukuha sa mga libro sa pamamagitan ng interbyu, obserbasyon, pakikisangkot, atbp. Seksiyon 12. Mga Halimbawang Silabus at Paglalarawan ng Kurso (Tingnan ang Annex B) ARTIKULO VI IBA PANG MGA KAILANGAN ‘Seksiyon 13. Tagapangasiwa ng Programa 13.4 13.2. 133 ‘Ang Dekano/Direktor/Tagapangulo ay dapat full time na tagapangasiwa ng programa. ‘Ang Dekano/Direktor/Tagapangulo ay dapat magtaglay ng sumusunod na katangian: a) Filipino ang pagkamamamayan; b) dapat may Masterado at/o Doktorado sa Wikeng Filipino/Lingguwistika at iba pang Kaugnay na Disiplina ©) dapat nagkaroon ng karanasan sa pangangasiwa sa loob ng kahit tatlong (3) taon man lamang o katumbas na gawain o pangangasiwa. ‘Ang mga pangkalahatang tungkulin/pananagutan ng Dekano/Direktor/Tagapangulo ay: a) Tiyaking may kalidad ang pagsasakatuparan ng programa at nakikipag-ugnayan sa iba pang disiplina, institusyong lokal at internasyonal b) Tiyaking may sapat na kaalaman o espesyalisasyon ang gurong magtuturo ng mga kurso ©) Tiyaking may sapat na materyales o kagamitang panturo at pasilidad ang departamento 4) Tiyaking nakapagsasagawa ng regular na ebalwasyon ng programa at ng mga guro ) Tiyaking nakapagsasagawa ng regular na pagmamasid sa klase ng mga guro Page 13 of 28Seksiyon 14, Seksiyon 15. Seksiyon 16. Kaguruan 14.1, Mga Katangian a) Dapat ay may Masterado/Doktorado sa Wikang Filipino/Lingguwistika at iba pang Kaugnay na disiplina; at b) May katibayan ng kasiya-siyang pagtuturo sa nasabing disiplina sa loob ng tatlong (3) taon. 14.2, Load ‘Ang kabuuang yunit na ituturo ng gurong fulltime o part time ay Pamamahalaan ng mga patakarang pang-institusyon na umaalinsunod sa mga hinihingi ng CHED. 14.3. Kalagayan ng Pag-eempleo May tatlong full time na permanenteng guro na may espesyalisasyon sa Wikang Filipino/Lingguwistika at iba pang kaugnay na disiplina ang kagawaran. Aklatan ‘Ang pasilidad at mga kagamitan ng silid-aralan ay dapat na nakatutugon sa kasalukuyang kahingian para sa mga silid-aklatan. ‘Ang silid-aklatan ay dapat na laging may koleksiyong napapanahon at ‘angkop na mga teksbuk at mga sanggunian na inilaan para sa mga batayang kurso ng kurikulum. Ang resorses ng silid-aklatan ay dapat nna tumutugon sa ipinatutupad na kurikulum upang lubos na matamo ang inaasahang resulta ng programa para sa Batsilyer ng Sining sa Filipino. Pasilidad at Kagamitan 16.1. Mga Kailangang Silid-aralan Ordinaryong silid-aralan na may chalk at pisara 16.2, Mga Kailangang Laboratoryo at Kaugnay na kasangkapan Laboratoryong Pang-multimedia Laboratoryong Pangwika 16.3. Silid at Kagamitang Audio-visual at ICT Overhead projector at iskrin, video player, T.V./LCD ARTIKULO VIL Pagpapatupad ng mga MEI Gamit ang CHED Implementation Handbook for OBE and ISA bilang reperensiya, bubuuin ng HE! ang mga sumusunod at isusumite sa CHED kapag sila'y mag-aaplay 1g permiso para sa isang bagong programa: Page 14 of 28Seksiyon 17. Kompletong set ng mga bunga ng programa, kasama ang mungkahing bunga ng programa Seksiyon 18. Mungkahing kurikulum at rasyonal kalakip ang mapa ng kurikulum Seksiyon 19. Mungkahing panukat sa mga gawain (performance indicators) sa bawat bunga. Mungkahing sistema ng panukat para sa bawat antas ng pagtatamo ng bawat gawain. ‘Seksiyon 20. Mungkahing silabus na outcomes-based sa bawat kurso Seksiyon 21. Mungkahing sistema ng pagtataya at ebalwasyon Seksiyon 22. Mungkahing sistema ng Patuloy na Pagpapauniad ng Kalidad {Continuous Quality Improvement) ng programa, Para sa mga umiiral nang programa, magsasagawa ng regular na pagmomonitor at ‘ebalwasyon ang Komisyon ng Lalong Matas na Edukasyon sa pagsunod ng mga Matas na Edukasyong Institusyon sa Mga Patakaran, Pamantayan, Panuntunan na ito gamit ang instrumentong outcomes-based assessment. ARTIKULO VIII MGA PROBISYON SA PAGPAPALIT, PAGPAPAWALANG-BISA AT PAGKABISA Seksiyon 23. Mga Probisyong Transitoryo ‘Ang mga MEI na binigyan ng permiso para sa Batsilyer ng Sining sa Filipino ay kailangang ganap na makatupad sa lahat ng hinihingi sa ‘MK na ito, sa loob lamang ng tatlong (3) taon pagkaraan ng petsa ig pagkabisa nito. Ang mga pamantasan at kolehiyo ng bansa (mga EUK) at mga pambayang kolehiyo at pamantasan (mga LCU) ay dapat sumunod sa mga hinihinginito. ‘Ang _mga mag-aaral na kasalukuyang nagpatela sa_programang Batsilyer ng Sining sa Filipino ay pahihintulutang makatapos sa italim ng lumang kurkulum. Gayunman, ang mga mag-aaral na magpapatala sa_programang binanggit sa itaas simula sa taong pampaaralan 2018-2019 ay sakop ng CMK na ito. ‘Seksiyon 24. Mga Katakdaan ng Pagpapawalang-Bisa Alinmang tadhana ng Kautusang ito, na maaaring mapawalang-bisa pagkaraan, ay hindi makakasalungat sa iba pang tadhana. Lahat ng ipinalabas na kautusan ng CHED o bahagi niyon na hindi umaayon sa tadhana ng CMK na ito ay ipapalagay na binago o pinawawalang Page 15 of 28Seksiyon 25. Mga Katakdaan ng Pagkabisa ‘Ang CMK na ito ay magkakabisa simula sa unang semestre ng Taong Pampaaralan 2018-2019 pagkaraan ng labing limang (15) araw pagkatapos mailathala sa isang opisyal na pahayagan o sa isang pahayagang may pangkalahatang sirkulasyon. Lungsod Quezon, Pilipinas__May 9 2017. Para sa Komisyon: fink fe PATRICIA B. LICUANAN, Ph.D. ‘Tagapangulo May Lakip: Annex A- Nga Halimbawang Mapa ng Kurikulum. Annex B- Nga Halimbawang Silabus Page 16 of 28ANNEX A MGA HALIMBAWANG MAPA NG KURIKULUM a) Nakatutukoy at nakapagpapakita ng pangangallangan sa kakayahan sa panghabambuhay na pagkatuto; b) Nakatutukoy ng iba-ibang perspektibo at mga ugnayan ng mga teksto at konteksto; 6) Nagagamit nang angkop ang Filipino para sa mga tiyak na larang gaya ng negosyo, kalakalan, disenyo ng produkto at anunsiyo; d) Nakagagamit ng analitikal at kritikal na mga kasanayan sa pag-aaral ng mga teksto; e) Nakapagpapayo sa mga ahensiya o institusyon kung paanong epektibong magagamit ang Filipino para sa talastasan, kampanya, networking, at iba pa; f) Nakapagsusulat at nakapag-eedit nang malinaw, masinop, at malawak sa Filipino, bukod sa naihahayag ang iniisip o nadarama sa malikhaing paraan; 9) Nakapagpapamatas ng kasanayan sa pananaliksik na nakatuon sa mga disiplina sa ilalim ng humanidades; h) Nakagagamit ng angkop na mga teorya at metodolohiya sa parang mapanuri at malikhain; i) Nakapagsusuri ng papel ng humanistikong edukasyon sa paghubog ng tao at lipunan; ‘Mga Batayang Kurso Inaasahang produkto ng programa é {a) (b) | qd) | fe) | Q | @ | m) | @ T. Balayang Estruktura UP? UP? fg Wnaag Ellas ef] eb [6] up | uric] YP | p10 | ue | ue 2, Mga Teorya sa Pag- UP UPr aang cs cf ot |) up | uri | YP po | uP ur | 3. Metodo at Pananaliksik sa upo| tL | '’| up | upio | LE!) YP) up | up Wikang Filipino | 4, Kasaysayan ng T Wikang Pambansa uP? upr up? mula salbattibang | ¢ | & | 9 | UP MPIC) (G| UP |G | UP Perspektiba Page 17 of 28‘Mga Kurso sa Disiplina Tnaasahang produkto ng programa (a) (b) | () (a) |) (fy @ [h) 1. Historikal na Pag-unlad ] nig Pag-aaral ng L | Lt |uro] up }urio| ue | uP | uP | uP Wikang Filipino 2. Wika, Lipunan at Wisit uc |e] up [up| up | ue | ue | ue | uP 3. Pagsasaling Teknikal Ur er | UP? up | up [uP | [ur | | UP] ue | ue 4, Pagsasaling UP? UPT | UPI aaa ue | up fui] UPI Tue | YE UPT) up | up 5. Pagsasaling LPT Ler | uPr foe up | up [up| *8’ [ure [WOT S| up | ue ©. Berbal at Di-Berbaina ney Komunikasyon sa upro | uP uP] ue | uP | YO YP) up | uP Filipino O. 7 Kalakaran at Tunguhin UPr saPag-aeralngWika | ' | t | t | UP | b | UO) G | UP | UP @. Mga Barayti at Baryasyon ng Wikang | UP | UP | UPIO| LE! | up | UP! | YP! | Up | up Filipino 3. Sintaks at Semantiks UP er | UP? a ecocn ue | up |u| YP! | pio | UPL UP) Up | up 70. Ponolohiya at Morpolohiya ng Wikang | UP | uP | LPI | LE! | upIo | YEE | LEN) up | ue Filipino i TT Kitikal na Pagbasa at UF Ler | Ur Pagsulatsa Disipina | UP | UP |UPIO| 4 |UPIO| G | o | UP | UP 7. Diskurso UP UPI | UPT | UY | LPT ur | up [uP] YB! [uri | Wer | Wee | Wer Me 73. Leksikograpiya UPr | UPT | UPT uf e fu fue | ue | UP ae 14, Tawid-Bansang Pag- Ler | LPT ee up [up | po | ur [uP ||| ur |e Page 18 of 28 *Mga Batayang Kurso Pamagat ng Kurso Paglalarawan ng Kurso Mga Layunin ng Kurso Bilang ng Yunit Bilang ng oras bawat linggo Paunang kursong kailangan Nilalaman ng Kurso ANNEX B Mga Halimbawang Silabus Batayang Estruktura ng Wikang mT a ‘Ang kurso ay sumasaklaw sa deskriptibong pag-aaral at pagsusuri sa kayarian ng wikang Filipino sa antas ng ponolohiya, morpolohiya, sintaks at semantika. Bibigyang-diin ang pagsusuri sa ginagamit na aklat Pambalarila batay sa natutuhang makabago at pinalawak na kayarian ng wika. Pangkalahatang layunin ng kurso na mabigyan ng sapat na kaalamang pangkayarian ng Filipino ang mga mag-aaral upang mapaghusay ang kaalaman sa pamamahayag sa Filipino at kaalamang lingguwistika ng mga mag-aaral 1. Natutukoy ang mga kehulugan at kalikasan ng mga katawagang panggramatika 2. Nailalanad ang mga kaalaman sa antas ponolohiya ng wikang Filipino 3. Nailalahad ang iba't ibang kayarian sa antas morpolohiya ng wikang Filipino. 4. Naipaliliwanag at nasusuri ang iba't ibang bahagi at kayarian ng pangungusap 5. Nakasusuring isang aklat pambalarile batay sa natutuhang kayarian ng wikang Filipino Wala 1. Kahulugan at Kalikasan ng Wika ‘A. Kahulugan at Pananaw sa Wika B. Mga Teoryang Pangwika C. Mga Varaytiing Wika D. Ortograpiya ng Wikang Filipino |. Metalingguwistikang Pagsusuri ng Wikang Filipino ‘A. Ponolohiya o Palatunungan 1.Proseso ng pagsasaiita a.Katawagan at Tungkulin ng Pagsasalita 2.Mga Ponema at Alopono a.Ponemang segmental b.Ponemang suprasegmental .Transkripsiyong ponetiko at ponemiko B. Morpolohiya (morpema at alomorp) 1.Kahulugan at kalikasan ng morpema 2.Mga Anyo ng Morpema 3.Mga Uri ng Morpema 4.Mga Pagbabagong Morpoponemiko 5.Relasyon ng Morpema at Sintaks: Morposintaksis 6.Pagbubuo ng Salita Page 19 of 28Mga Mungkahing Babasahin C. Morpolohiya (morpema at alomorp) 4.Kahulugan at kalikasan ng morpema 2.Mga Anyo ng Morpema 3.Mga Uri ng Morpema 4.Mga Pagbabagong Morpoponemiko 5.Relasyon ng Morpema at Sintaks: Morposintaksis 6.Pagbubuo ng Salita D. Sintaks 1.Kahulugan at Kalikasan ng Sintaks a Kategorya at Estruktura ng Salita b.lmpleksiyon 2Parirala a.Estruktura ng parirata b.Mga pananda (specifier) ¢.Tuntuning estrukturang parirala 3.Pangungusap a.Batayang Kayarian ng Pangungusap 41).pariralang paksa 2).pariralang panaguri b.Komplemento 1).Salitang Pangnilalaman i. nominal (pangngalan, panghalip) panuring (pang-uri, pang-abay) pandiwa (pokus, aktor, layon, tagatanggap, ganapan, kagamitan,sanhi, direksiyonal) 2).hinango at di pangunahing kayarian ng pangungusap /. imbersiyong konstruksiyon mga tanong oo-hindi tanong alternatibo i. tanong kumpirmasyon tanong ano, sino, paano, saan at bakit 3)Pagsusuri sa kayarian ng pangungusap E. Mga Kaugnay na babasahin sa Estruktura ng Wika 1.Sumisibol na gramatika 2.lsyung pangwika sa Filipino _ Batnag, Aurora. Sumisibol na Grammatika, Malay Journal, 2010. Cena,Resty M. at Nolasco,Ricardo Ma.Duran. Gramatikang Filipino (Balangkasan), The University of the Philippines Press. Quezon City, 2011. Garcia,Lydia G. Makabagong Gramar ng Filipino, REX Printing Company,Inc. Quezon City, 2000 Paz, Consuel Jet. al. Ang pag-aaral ng Wika. The University of the Philippine Press, 2003, Ramos, Teresita V. Tagalog Structures. Honolulu: University of Hawaii Press, 1971 Resuma, Vilma, Gramatikang Pedagohikal ng Wikang Filipino, Sariling Limbag, Quezon City, 2002 Santiago, Alfonso O. at Tiangco, Norma G. Makabagong Balarilang Filipino. Manila: Rex Publishing House, 1984. Schachter, Paul at Otanes, Fe t. Tagalog Reference Grammar. UCLA, California, 1972. Page 20 of 28Mga Kurso sa Disiplina Pamagat ng kurso Pagsasaling Pampanitikan Paglalarawan ng kurso. ‘Saklaw ng kursong ito ang mga pag-aaral hinggil sa_pagsasaling pampanitikan, at nagtutuon kung paano magsasalin ng teksto mulang banyagang wika tungo sa Filipino at mga katutubong wika, at mulang mga katutubong wika tungong Filipino 0 pabalik. Ang salitang pampanitikan ay tumutukoy sa gaya ng tula, nobela, kuwento, dula, sanaysay, at iba pang kauring prosa na maaaring magtaglay ng mga pambihirang katangiang may bahid ng kultura sa isang tiyak na Panahon. Magiging bahagi ng kurso ang teorya at praktika sa Pagsasaling may kaugnayan sa panitikan, ngunit hindi pipigilin ang malikhaing pagdulog. Mga layunin ng kurso 1. Nababatid ang mga teorya at praktika sa pagsasaling Pampanitikan, bukod sa magkaroon ng tiyak na kaalaman hinggil sa lingguwistikong estruktura, gramatika, at estalistang rehistro sa pamamagitan ng pagbabasa, palihan, at pag-aaral sa tunguhang wika [target language} 2, Napauunlad ang kekayahan hinggil sa pagkasangkapan sa mga diksiyonaryo, tesawro, at iba pang pintungan ng impormasyong teknolohiyal 3. Nalllinang ang kakayahan na magsalin ng iba't ibang anyo ng | panitikan, at nang maging pamilyar sila sa mayamang panitikan fg iba't ibang pook at kultura. 4, Nababatid ang iba’t ibang pagdulog sa pagsasalin, gaya ng angkatan o solong pagsasalin, kombinasyon ng de-makina at manwal na pagsasalin, at halaga ng pag-eedit ng mga teksto. Bilang ng yunit 3 ~ Bilang ng oras bawat [3 lingo Paunang Kursong Wala kailangan _ Nilalaman ng kurso at mga mungkahing basahin 1. Pagsasalin at kasaysayan sa tradisyong Filipino at Silanganin. Paglago at paglaganap ng pagsesalin sa Pilipinas. Pagsipat sa mga tekstong isinalin sa iba’t ibang katutubong wika mula sa mga internasyonal na wika Almario, Virgilio S., editor. Introduksiyon sa Pagsasalin. Maynila: Komisyon sa Wikang Filipino, 2015. Almario, Virgilio, Batayang Pagsasalin: lang Patnubay at Babasehin ara sa Baguhan. Metro Manila, 2016. Antonio, Lilia F., editor. Apat na Siglo ng Pagsasalin: Bibliyograpiya ng mga Pagsasalin sa Pilipinas (1593-1998), Quezon City: UP Sentro ng Wikang Filipino, 1998, Aflonuevo, Roberto T, *Saiin at Salinan: llang Panukala sa Pagpapauniad ng Panitikang Pambansa,” na nalathala sa Filipino sa Dominyo ng Kapangyarihan ni Roberto T. Afionuevo. Maynila: UST Publishing Inc, 2013, Rafael, Vicente L. The Promise of the Foreign: Nationalism and Technics of Translation in the Spanish Philippines. Pasig City: Anvil Publishing , Inc., 2006. Venuti, Lawrence, editor. Teaching Translation: Program, Courses, Pedagogies. Oxford: Routledge, 2016. | Zafra, Galileo S., editor. Salin-Suri: Panimulang Pagmamapa ng mga Page 24 of 28 ai cSTarangan ng Pag-aaral ng Pagsasalin sa Pilipinas, Ikatlong Sourcebook ng SANGFIL. Quezon City: UP-Sentro ng Wikang Filipino, 2009. 2. Pagsusuri ng akdang pampanitikan, alinsunod sa uri, wika, teorya, at iba pa. Mga modelo ng pagsasalin. Mga teknik sa Pagilipat ng salita mulang Mulaang Tektong [Source Text] tungo sa Tunguhang Teksto [Target Text] Baker, Mona. In Other Words: a Coursebook on Transtation, London: Routledge, 1992 Faweett, Peter. Translation and Language: Linguistic Theories Explained, Manchester: St Jerome Publishing, 1997. Nord, Christiane. Text Analysis in Translation: Theory, Methodology, and Didactic Application of a Model for Translation-Oriented Text Analysis, Second Edition. Rodopi: Amsterdam-New York: 2005. Nord, Christiane. Translating as @ Purposeful Activity. Functionalist ‘Approaches Explained. New York: Routledge, 2014. Reiss, Katharina, Hans Josef Vermeer, at Christiane Nord. Towards a General Theory of Translational Action: Skopos Theory Explained. New York. 2013 Santos, Paz Verdades M. at Marifa Borja-Prado. Obras Maestras: A ‘Manual for Teaching Biko! Literature: Naga City: Ateneo de Naga University Press, 2014 3. Ebalwasyon ng salin. Kantitatibo at kalitatibong pagsusuri ng salin. Pagdulog na pragmatiko at ayon sa gamit, at pagdulog ayon sa target na wika. Pagtatakda ng estandard, gaya sa itinatadhana ng Pilipinas Institute of Translation (FIT), Unyon ng mga Manunulat sa Pilipinas (UMPIL), Unyon ng mga Tagasalin 1g Pilipinas (UNTAP), atbp. Evaluating Translations as Scholarship: Guidelines for Peer Review. Hinango sa Modern Language Association noong 9 Mayo 2016, at matatagpuan sa https://www.mia.org/About- Us/Governance/Executive-Counci/Executive-Council- Actions/2011/Evaluating-Translations-as-Scholarship-Guidelines- | for-Peer-Review House, Juliane. A Model for Translation Quality Assessment, Tdbingen: Gunter Narr, 1977. Nord, Christiane. ‘Translating as @ Purposeful Activity. Functionalist Approaches Explained. New York: Routledge, 2014. 4, Mga halimbawa ng iba't ibang akdang pampanittikan o prosang isinalin sa Filipino mulang banyagang wika at/o katutubong wika Agana, Marcelino. "New Yorker sa Tundo." Salin sa Filipino ng “New Yorker in Tondo” at iniangkop para sa telebisyon ni Mauro R. ‘Avena. W.l., w.p. 15 p. Quezon City: Ateneo de Manila University Press, 1993. Ang nasabing dula, na may bersiyong onlayn, ay matutunghayan sa https://sirmikko.files, wordpress. com/2011/10/new-yorks tondo.pdf . Almario, Virgilio S., editor at katagasalin. Makabagong Tinig ng Siglo, ‘Quezon City: Unyon ng mga Manunulat sa Pilipinas, 1989. Almario, Virgilio S. at Michael M. Coroza, mga tagasalin. Konseho ng mga Diyoses at Sa may log Pasig, salin ng El consejo de los doses at Junto al Pasig. Maynila: Komisyon sa Wikang Filipino, 2016. Afionuevo, Roberto T. at Giancarlo Lauro Abrahan V, mga editor. Sa_| Page 22 of 28Praga, Mga Tula ni Jaroslav Seifert. Maynila: Komisyon sa Wikang Filipino, 2015. Almario, Virgilio S. Jovita Fuentes: Dakilang Tinig ng Dakilang Awit, salin sa Filipino ng Jovita Fuentes: A Lifetime of Music ni Ll Hernandez Chung, Quezon City : Foundation for Nationalist Studies, 1995. Almario, Virgilio S. Editor at katagasalin. Salamisim, salin sa Filipino ng Sentimiento: A Collection of Fiction and Essays ni Gemma Guerrero Cruz. Pasig City: Anvil Publishing Inc., 1995. Derain, Allan. Ang Kuwintas at iba pang kuwento. Salin ng mga kuwento ni Guy de Maupassant. Maynila: Komisyon sa Wikang Filipino, 2015. Duque, Reynaldo A., Jose A. Bragado, at Linda T. Lingbaoan. Kurditan: Mga Kuwentong Iluko. Makati: GUMIL Metro Manila, 1988. Eugenio, Damiana L.., editor. The Proverbs. Quezon City: University of the Philippines Press, 2002 Li, Iris G. The Boy Who Touched Heaveni/Ang Batang Humipo sa Langit, salin sa Filipino ni Roberto T. Afionuevo. Quezon City: Adarna Books, 2007, Lucente, liuminado. Mga Retrato han Akon Bungto at iba pang Akda. Bilingguwal na edisyon ng tula at dulang Waray. Maynila Komisyon sa Wikang Filipino, 2014. Lucero, Rosario Cruz at Ricardo Oebanda Jr. Duleang Hiligaynon. Quezon City: Ateneo de Manila University Press. ‘Medina, Buenaventura S., tagasalin. Mga Maikling Kuwento Mula sa Southeast Asia. Manila: Solidaridad Publishing, 1986, Legasto, Priscelina P., tagasalin. Serswelang Pangasinan. Ateneo de Manila University Press, 2005. Tabag, Ariel. Don Calixfofano a Panagsalisal: Mga Dula ni Mena Pecson Crisofogo. Bilingguwal na edisyon ng mga dulang llokano. Maynila: Komisyon sa Wikang Filipino, 2014. Tinio, Ergo. Frankenstein. Salin sa Filipino ng nobelang Frankenstein ni Mary W. Shelley. Maynila: Komisyon sa Wikang Filipino, 2016. Largo, Labor. Dr. Jekyll and G. Hyde. Salin ng Dr. Jekyll and Mr. Hyde ni Roberto Louis Stevenson. Maynila: Komisyon sa Wikang Filipino, 2016 Teodoro, John tremil E., editor. Pagdakép sa lldhas: Koleksiyon ng mga Bagong Akda sa Kinaray-a. Maynila: Komisyon sa wikang Filipino, 2015. Unabia, Carmen C. at Victoria Saway. Tula at Kuwento ng Katutubong Bukidnon. Quezon City: Ateneo de Manila University Press, 1996. Walang awtor. Mga Katutubong Awiting Pangasinan/ Cancasion na Pangasinan. Komisyon sa Wikang Filipino at Pangasinan State University: Maynila, 2002. Mga mungkahing babasehin (Nakatala na sa nilalaman ng kurso) Page 23 of 28Pamagat ng kurso Kalakaran at Tunguhin sa Pag-aaral ng Wika Paglalarawan ng kurso Pagsusuri sa iba't ibang isyu at kalakaran sa pag-aaral ng wika sa kalahatan at sa wikang pambansa at iba pang wika sa Pilipinas sa partikular Mga layunin ng kurso 1. Nalilinaw ang mga disiplina na sangkot sa pag-aaral ng wika 2. Natutukoy ang mga kalakaran/lapit/pananaw sa pag-aaral ng wika 3. Nasusuri ang mga isyung pangwika sa Pilipinas 4, Nakabubuo ng pag-aaral-pananaliksik sa isang partikular na isyung pangwika at magmungkahi ng (mga) pamaraan ng pagresolba sa naturang isyu Bilang ng yunit 3 Bilang ng oras bawat || 3 lingo Paunang kursong Wala | kailngan Nilalaman ng Kurso at Mga Mungkahing Babasahin T Panimula Oryentasyon sa Kurso Mga Kailanganin Batayan ng Grado I. Mga Depinisyon Lapit-Interdisiptinaryo Muttilingguwalismo \Wikang pambansa/opisyal/midyum ng _pagtuturo/rehiyunal Linggwa franca Globalisasyon MTB-MLE Il, Mga Kalakaran sa Pag-aaral ‘A. Disiplinal na Lapit 4. Lingguwistika (Gramatika) 2. Pragmatiks (pagpapakahulugan) 3. Semiyotika (senyas, simbolo) 4, Semantika (kahulugan) B. Interdisiplinaryong Lapit 1. Sikolohiya ng Wika (wika at pag-iisip) 2. Sosyolingguwistika (gamit ng wika sa lipunan) 3. Lingguwistikong Antropolohiya (wika at kultura) 4, Edukasyon (wika at pagkatuto 5. Kompyutasyunal na Lingguwistika (istatistika ng gamit ng wika) 8. Pilosopiya ng wika (wika at realidad, wika at kahulugan ng salita) 7. Pulitika ng Wika (wika at identidad/etnisidad) 8, Forensic/L egal lingguwistika (wika at batas) IV. Mga Isyung Pangwika ‘A. Papel ng Wika sa Lipunan Bilang Wikang pambansa Bilang Wikang panturo Bilang Wikang opisyal (gob., batas) Papel ng Wika Sa Panahon ng Globalisasyon =o Kaugnay ng pagkamatay ng wika/pag-etsa-pwera sa katutubong wika kapalit ng banyaga Page 24 of 282, Kaugnay ng pagbabago ng kurikulum/wika sa edukasyon (MTB-MLE, K+12) 3. Kaugnay ng mga batas ng pamahalaan (Konstitusyon, Dep.Ed, CHED, RA. ) 4, Kaugnay ng istatus sa midya (mass media, social media, new media) 5. Kaugnay ng istatus sa Bisnes 8. Kaugnay ng Pagbabago sa Gamit ng Wika/Komunikasyon C. Gamit ng Wika sa Media 1. Mass media ~ TV, radio, teatro, sine, komiks, atbp 2. Social media ~ Youtube, twitter, facebook 3._ New Media V. Sintesis | Vi. Reperensiya Mga mungkehing babasahin Clemente, Dennis, “the Good, Bad of PH As World Social Networking Capital”. Inquirier Opinion/Philippiine News For Filipinos, 3 Disyembre 2011 Constantino, Pamela. Katutubo vs. Banyaga: Pagtalunton Sa Usapang Pangwika sa Pilipinas, 1898-1948. Q.c. :UPSWF, 2014. Fairclough, Norman. Language and Globalization. N.Y.: Routledge, 2006. Lycan, William. Philosophy of Language. 2" ed. N.Y. Routledge, 2000. O’Barr, William at J.O'Barr. Language and Politics ‘The Hague: Mouton, 1976 | Salazar, Zeus, ed. Sikolohiyang Panlipunan-at-Kalinangan. Q.C. Palimbagan ng Lahi_ , 2004 Tan, Peter Kw. at Rubdy, eds. Language As Commodity. London, N.Y. Continuum, 2008 Tupas, T. Ruanni ed. (Re) making Society: The Politics of Language, Discourse, and Identity in the Philippines Q.C. : UP Press, 2007. Wong, Amanda. "Top Languages Used on Facebook.” One Sky 03 October 2013. Web 17 May 2016 Pamagat ng Kurso Ponoiohiya at Morpolohiya_ng Wikang Filipino | Paglalarawan ng Kurso ‘Ang kursong ito ay tumatalakay sa mga tunog at paraan ng pagkekabuo ng nga salita sa Filipino. ‘Mga Layunin ng Kurso 7. Nasusuri ang mga pangunahing tunog ng Filipino 2. Napag-aaralan ang mga paraan ng pagbubuo ng salita, 3. Nakasusulat ng isang pananaliksik lingguwistika Bilangng Yunit 3 | Paunang kursong kailangan ‘Wala Nilalaman ng Kurso at Mga Babasahin 1 Ponolohiya ‘a, Kahulugan ng Ponolohiya, Ponetika at Ponema b. Ponetikang Alpabeto c. Punto ng Artikulasyon i, patinig ii katinig Parean ng Artikulasyon Kiaster, Diptonago at Pares Minimal Diin (Syllabic Time at Stressed Time) Komplementaryong Distribusyon Page 25 of 28fh Prosodic na Ponolohiya i. Syllable Structure ii, Word Stress ii, Sentence and Phrase Stress iv. Intonasyon i. Leksikal na Gap II. Sign Language ng Ponetika Ml, Morpotohiya a. Morpemang Pangrilalaman at Kayarian i. paniapi (uniap, gitiapi, Kabilaan, laguhan) ji circumfixes b.Tuntunin sa Pagbubuo ng Moropolohiya i. derivational it inflectional il,_hierarchal structure of words A_ Sign Language na Morpolohiya ga Mungkahing Babasahin Fromkin, Victoria, Rodman, Robert, & HyamNina An introduction fo language. Canada: Cengage learning, 2011 Santiago, Alfonso O. Panimulang Lingguwistika. Rex Publishing House Manila, 1979, ‘Schachter, Paul at Otanes, Fe T. Tagalog Reference Grammar. California, 1972 Yap, Fe Aldave, The sounds of Filipino a descriptive analysis. Manila United Publishing Co, 1870 Pamagat ng Kurs [ Kritival na Pagbasa at Pageulat 6a Disipina Paglalarawan ng Kurso ‘Sumasakiaw ang kurso sa kritkal na pag-aaral sa mga pangunahin at limbag na pananaliksik sa disiplinang Filipino na nagbigay-daan sa higit na malaking espasyo ng Filipino bilang isang disiplina. Saklaw din ng kurso ang pagsulat ng kritikal at mapanaliksik na pag-aaral na ambag sa | produksyon at korpus ng karunungan sa disiplinang Filipino. Mga Layunin ng Kurso 1, Natutukoy nang may ganap na pag-unawa ang mga batayang simulain’ at paninindigan sa_paggigit sa pag-aaral at Pagpapayabong sa disiplinang Filipino sa pamamagitan ng mga itinakdang babasahin 2. Nagagamit ang mga batayang kaalaman /teorya sa wika, pagsulat at pananaliksik tungo sa masinop at matalas na pag-aaral at talakayan ukol sa disiplinang Filipino 3. Nakasusulat ng iskolarli o mapananaliksik na papel na nakatuon sa disiplinang Filipino at Filipino sa ilang piling disiplina Bilangng Yunit 3 Paunang kursong kailangan Wala Nilalaman ng Kurso at Mga Babasahin 7. Mga Batayang Kaalaman sa a) Wika- kalikasan, kahulugan, katangian, pagbabago b) Pananaliksik- kalikasan, layunin at etika <]_ Pagsulat-sangkap, proseso, at estilo 2. Pagbasa at Pagsusuri ng mga Kriikal na Pag-aaral sa Disiplinang Filipino Gonzales (et al), Readings in Philippine Linguistics, Manuel, "Pagkukumpara ng Estruktura ng mga Pangungusap at Tanong sa mga Wikang Tagalog, Hiligaynon, Bikol at Kinaray-a” nasa Lagda, Agosto 2005. Gaitan, “isang Pagsusuri sa Gradability ng mga Adjectiv’ nasa Lagda, 2005. Perez at Santiago, Language Policy and Language Development of Asian Page 26 of 28 ae,Countries, 1988. Sibayan, The intellectualization of Filipino. 1999. Sibayan, Evaluating Bilingual Education in the Philippines, 1988. ‘Thompson, Filipino English and Taglish, 2003. Paz etal., Ang Pag-aaral ng Wika, 2003. ba pang Disiplina Almario, Kung Sino ang Kumatha Kina Bagongbanta, Ossorio, Herrera, ‘Aquino de Belen, Balagtas, atbp., 1992. Chua, “Panimulang Pagsusuri sa llang Produksyong Kultural ng mga Kilisang Manggagawa, Hukbalahap at ng Sigwa ng Unang Kuwarto, “nasa Nationalist Literature, 2001 Gonzalez, Language and Nationalism: The Philippine Experience thus far, 1980 Lumbera, “Philippine Literature and the Filipino Personality” nasa Nationalist Literature, 2001 ‘Quindeza-Santiago, "Ang Manggagawa ng Wika, Ang Musa Insurekta at ang Tula sa Dekada Sitenta,” nasa Panunuring Pampanitikan I! ‘Santos, Tinging Pahapyaw sa Kasaysayan ng PanitikangTagalog Reyes, Pagbasa ng Panitikan at Kulturang Popular, Piling Saneysay, 1976- 1996 3. Pananaliksik: a) Pag-aaral Tekstuwal Greetham, “Textual Scholarship,” nasa Introduction to ‘Scholarship in Modern Languages and Literatures, 2! edition, ed, Joseph Gibaldi Cruz, ‘Is Literary Criticism in the Philippines Futile?” nasa Beyond Futility b) Awtor at Pagmamay-ari ‘Scott, “The Contributions of Jose E. Mercado to Philippine Historiography, “nasa Pre-Hispanic Source Materials for the Study of Philippine History May, inventing a Hero: The Posthumous recreation of Andres Bonifacio 4. Pagsulat ng Kritikal at Mapanaliksik na Pag-aaral sa disiplinang Filipino atio Filipino at kaugnay na disiplina Mga Mungkahing Babasahin ‘Antonio, Lilia at Rubin, Ligaya T. Sikolohiya ng Wikang Filpino. Quezon City. E. Publications, 2003. Catacataca, Pamfilo D. et.al. Punla ng Lingguwistikang Pilipino. Makati City. Grandwater Publications and Research Corporation, 2001. Edwards, AD. 1976. Language in Culture and Class. London: Hernimarn Educ. Books Ltd, 1976. Gregory, Michael and Susan Carrol. Language and Situation: Language Varieties and their Social Contexts. London: Routledge and Kegan Pau, 1978. Halliday, M.A.K. and Rugaiya Hasan. Language, Context and Text: Aspects of Language in a Social Semiotic Perspective. Oxtord University Press, Walton Street, Oxford, New York, 1989. Lopez, Cecilio. The Language Situation in the Philipppines. Inihanda para ‘sa Institute of Pacific Relations. Manila, 1931 Santos, Lope K. Makabagong Balanile, Mga Puna at Payo sa ‘Sariing Wika’ ni Cirio Panganiban. Manila, 1951 Van Dijk, Teun. Handbook of Discourse Analysis, Volume 1 Disciplines of Discourse. Britain: Academic Press Limited, 1992. Page 27 of 28(oa eee? ‘Ang kursong ito ay pag-aaral ng mga teorya sa wika. Magiging batayan ito ng pag-aaral at pagkatuto ng wikang Filipino at ng iba’t ibang wika sa Pilipinas. ‘Metodo at Pananaliksik ng Wikang Filipino ‘Ang kursong to ay lalakay sa mga pangunahing yu Kaugnay ne undasyon ng pamamarean ng pananaliksk sa/ng Wikang Flipino Kasaysayan ng Wikang Pambansa mula sa Iba’t Ibang Perspektiba ‘Ang kursong ito ay pagsusuri sa pinagdaanan at daynamik ng wikang pambansa mula sa iba't ibang lente at papel ng mga pangunahing institusyong mga kinalamen dito. isiplina Historikal na Pag-unlad ng Pag-aaral ng Wikang Filipino Saklaw ng kurso ang pagtalakay sa Filpino bilang wikang pambansa alinsunod sa daloy ng kasaysayan, at ang kritikal na pagsusuri sa ebolusyon nito sa kasalukuyang panahon, Magiging sanggunian ang mga pambansa at Panlokal na patakarang pangwika na lumitaw sa bawat administrasyon, bukod sa mga batas, regulasyon, at iba pang kaugnay na bagay na humuhubog sa sistema ng edukasyon at siyang nakaaapekto sa Filipino bilang isa sa mga opisyal na wika ng gobyerno._ Wika, Lipunan at Kultura ‘Ang Kurseng ito ay kriikal na pag-aaral sa ugnayan ng wika, lipunan at kuiturang Pilipino at kung paanong hinuhudog nifo ang pagkabansa. Pangunahing batayan ng pag-aaral ang mga kritikal na babasahing inakda ng mga impluwensyal na iskolar ng bansa na tumuon sa wika, lipunan, at kultura Pagsasaling Teknikal ‘Saklaw ng kursong ito ang mga pag-aaral ukol sa mga pagsasaling tekniKal, at nagtutuon sa mga teorya at praktika ng pagsasalin. Umuugnay ito sa mga espesyalisadong larang, gaya sa agham, agrkultura, balas, inhenyeriya, at ‘ba pa. Magiging bahagi ng kurso ang paglinang ng kahusayan sa pagsasalin, at ang paghubog sa mga kakayahang may kaugnayan sa paggagap 6a wika. | i Pagsasaling Pangmidya Berbal at Di-Berbal na Komunikasyon sa Filipino 'Nakatuon ang kursong ito sa pag-aaral na pagsasaling pangmidya —teorya at praktica ng pagsasalin. Magiging bahagi ng kurso ang paglinang sa kahusayan sa pagsasalin na napakapartikular sa larangang midya na huhubog sa mga tagapagsaling makapag-ambag sa pagbubuo ng leksikong pangmidya sa Filipino ee ‘Ang kursong to ay nakatuon sa mga anyo ng berbal at dcberbal na komunikasyon sa Filipino. Susurin din ng kurso ang ugnayan ng mga anyong ito ng komunikasyon sa kulturang Pilipino partikular na sa pakikipagkapwa at -pakikipag-ugnayan, Niga Barayti at Baryasyon ng Wikang Filipino ‘ang Kursong fo ay pagsusurl sa Bat Tbang barayil al Baryasyon ng wKKang Fiipino kaugnay ng Konsepto nto biang wikang pambanea na may batayang mulilingguwal Sintaks at Semantiks ng Wikang Diskurso. ng Kurso ay turalalakay s@ mga paraan ng pagbuo na maa pangungusap __| sa Fipino at sa mga pananaw a teoryang semantka | Sakiaw ng kurso. ang pagsusurl sa diskurso na naglalayong Bigyan ng kasanayan ang mga mag-aaral sa paghihimay ng mga diskurso- sa katotonanan sa hindi katotohanan; sa may katibayan at walang katibayan, kahulugan at iba pa. Bahagi rin ng kurso ang pag-aaral sa metodolohiya ng aktwal na argumentasyon. Leksikograpiya ng Kurso ay pag-aaral sa mga leksikon at gamit af kehulugan ng mga sata sa mga tak na larangan tungo sa pagbuo ng glosaryo avo dksyunaryo Filipino ‘Saklaw ng kurso ang pag-aaral sa teorya at praktika ng pag-aaral ng Filipino sa loob at labas ng bansa, Sakop nito ang talakayan at pagsusuri hindi lamang ng wika kundi maging ang kultura ng bansang Pilipinas at ibang bansa. Page 28 of 28