ARMAK Sp. z o.o.

ul. Swobodna 9
PL 41-200 Sosnowiec

INSTRUKCJA OBSŁUGI
ZAWÓR ZAPOROWY Edycja: 1/2012
Nr kat. KL 22310
ELEKTROMAGNETYCZNY Data: 29.06.2012.

SPIS TREŚCI

1. Wstęp
1.1. Przeznaczenie i zakres pracy
1.2. Zastosowanie
1.3. Charakterystyka techniczna
1.4. Zasilanie
2. Budowa
3. Montaż
3.1. Montaż zaworu
3.2. Podłączenie elektrozaworu
4. Uruchomienie zaworów
5. Przyczyny zakłóceń eksploatacyjnych i ich usuwanie
5.1. Przepalenie cewki elektromagnesu
5.2. Uszkodzenie membrany lub korka w rdzeniu operatora
5.3. Przytkanie otworków odcinających w membranie, pokrywie i kadłubie zaworu
5.4. Uszkodzenie sprężyn zaworu
5.5. Zanieczyszczenie wnętrza zaworu
6. Konserwacja zaworów elektromagnetycznych
7. Uwagi końcowe
8. Gwarancja

1. Wstęp

1.1. Przeznaczenie i zakres pracy

Zawory elektromagnetyczne nr kat. KL22310 są zaworami pośredniego działania, tzn. do ich otwarcia
i szczelnego zamknięcia wymagana jest minimalna różnica ciśnień. Wyposażone są w operator sterujący zwany
w n/n instrukcji elektromagnesem firmy Nagoyo. Wykonywane są jako normalnie zamknięte (NZ). Cewka
elektromagnesu wraz z prawidłowo umieszczoną wtyczką spełnia wymagania stopnia ochrony IP 65 .
Zawory mogą być sterowane na odległość przy pomocy termostatów, wyłączników ciśnienia, regulatorów
elektrycznych lub z pulpitu sterowniczego.

Strona 1
1.2. Zastosowanie

Zawory przeznaczone są do zamykania/otwierania przepływu:

 wody zimnej i gorącej
 powietrza,
 olejów lekkich,
 innych czynników ciekłych i gazów obojętnych, jeżeli:
 nie reagują chemicznie z materiałami użytymi do budowy zaworów,
 nie zawierają zawiesin i wtrąceń mechanicznych, które mogą osadzać się na elementach ruchomych
zaworu lub przytykać otwory o niewielkich średnicach, w przeciwnym razie należy stosować odpowiedni
filtr,
UWAGA:
Zawory nie mogą pracować w atmosferze wybuchowej, ponieważ obudowa nie spełnia warunków
przeciwwybuchowości.

1.3. Charakterystyka techniczna

Temperatura czynnika: od -10oC do +90oC (NBR),

od -10oC do +140oC (VITON)
Temperatura otoczenia: max 50oC (dla klasy F)
Min. robocza różnica ciśnień: patrz Tabela 2.
Max. robocza różnica ciśnień: patrz Tabela 2.
Napięcia zasilania: patrz Tabela 1.

1.4. Zasilanie

Zawory będące przedmiotem niniejszej instrukcji mogą być wyposażone w elektromagnesy z cewkami
zmienno- lub stałoprądowymi.

Tabela 1. Napięcia zasilania

Napięcie Klasa izolacji Moc podtrzymania
Typ termicznej Stopień
Wielkość Uwaga
cewki Typ ochrony pozorna czynna
o
V C
NJ06 AC 230 9 VA 6W Cewka z wtyczką
F 155 IP65
NJ19 DC 24 - 19 W wg DIN

2. Budowa

Zawory nr kat. KL22310 składają się z kadłuba, pokrywy wraz z zamontowanym elektromagnesem złożonym
z operatora i cewki oraz z głównego elementu zamykającego, którym jest membrana gumowa z osłoną i sprężyną,
powodującą stały docisk membrany do siedliska kadłuba. Membrana stanowi jednocześnie uszczelnienie między
kadłubem zaworu a pokrywą .
Operator sterujący wkręcany jest w nabę pokrywy. Połączenie to jest uszczelnione pierścieniem typu „0” .
Elektromagnes posiada przyłącze elektryczne wtykowe. Dwa boczne styki tego przyłącza to styki prądowe, natomiast
dolny styk (płaski) służy do uziemienia. Trójżyłowy przewód elektryczny podłącza się do zacisków znajdujących się
w kostce wtyczki, którą nasuwa się na styki elektromagnesu i zabezpiecza wkrętem. Do uszczelnienia tego połączenia
służy uszczelka gumowa.

Strona 2
 Rysunek 1
Tabela 2. Nr kat. KL 22310
Minimalna Max.
do G różnica różnica Kv L B H S Masa
Typ - DN ciśnień ciśnień
3
mm cal bar m /h mm kg
KL22310-08 3 G¼″ 0,3 10 0,1 32 8 73 32 0,40
KL22310-10 10 G⅜″ 0,3 10 0,1 51 9 89 26 0,47
KL22310-15 10 G½″ 0,3 10 0,1 53 12 90 27 0,48
KL22310-20 14 G¾″ 0,3 10 0,9 64 12 99 31 0,64
KL22310-25 20 G1″ 0,3 10 6,0 82 13 118 41 1,16
KL22310-32 40 G1¼″ 0,7 16 17,6 125 18 135 52 1,99
KL22310-40 40 G1½″ 0,7 16 18,5 126 17 138 54 1,96
KL22310-50 50 G2″ 0,7 16 28,8 155 16 154 70 3,06

Do budowy zaworu użyte zostały następujące materiały:

kadłub, pokrywa, zespół osłony membrany: mosiądz
korek, uszczelki mieszanka gumowa (NBR, VITON) - w zależności od
przeznaczenia
membrana NBR, VITON
rurka, rdzeń, głowiczka, sprężyny stale nierdzewne
pierścień elektromagnesu miedź

UWAGA: Operator jest stosowany jako część zamienna wyłącznie w komplecie.

Zasada działania

W zaworach nr kat. KL22310 podłączenie napięcia do cewki elektromagnesu powoduje przyciąganie rdzenia do
głowiczki. Następuje tym samym otwarcie kanałka w siedlisku w nabie pokrywy i wypływ czynnika przez ten
kanał. Skutkiem tego jest obniżenie się ciśnienia w przestrzeni nad membraną, gdyż otworkiem w membranie,
z uwagi na mniejszą średnicę, napływa mniej czynnika niż wypływa otworkiem w siedlisku naby pokrywy.
W wyniku powstałej różnicy ciśnień, membrana unosi się do góry otwierając pełny przepływ czynnika przez
zawór. Po wyłączeniu napięcia i zaniku pola magnetycznego, rdzeń opada pod wpływem własnego ciężaru
i sprężynki i zamyka wypływ czynnika kanałem siedliska w nabie. Napływ czynnika otworkiem w membranie do
przestrzeni nad membraną, powoduje ruch membrany ku siedlisku zaworu i zamknięcie przepływu przez
siedlisko. Ruch ten wspomagany jest dociskiem sprężyny. Następuje szczelne zamknięcie zaworu.

UWAGA:
Przepływ czynnika przez zawór musi odbywać się zgodnie z kierunkiem oznaczonym na kadłubie zaworu.
Zamontowanie zaworu odwrotnie powoduje uszkodzenie zaworu (zerwanie membrany) natychmiast po
pierwszym podaniu czynnika.

Strona 3
3. Montaż

Zawory muszą być montowane na instalacjach poziomych – cewką do góry.

W przypadku stosowania zaworów w miejscu narażonym na silne promieniowanie cieplne, elektromagnes
należy bezwzględnie ekranować od źródła ciepła. Bezpośrednio przed zaworem wskazane jest stosowanie
osadnika z filtrem siatkowym o co najmniej 40 oczkach/cm2.
Przy projektowaniu instalacji na czynniki nieściśliwe (ciecze) należy zwrócić uwagę, aby nie następowały
„hydrauliczne uderzenia powrotne”. Jeżeli nie ma możliwości ich uniknięcia, konieczne jest zastosowanie
zaworu zwrotnego za zaworem zaporowym elektromagnetycznym lub, o ile jest to w instalacji możliwe,
zastosowanie zaworu elektromagnetycznego w wersji z możliwością regulacji czasu otwierania / zamykania,
która pozwala na zredukowanie tego niekorzystnego zjawiska.

3.1. Montaż zaworu

Montaż zaworu na instalacji polega na przygotowaniu przewodów rurowych z odpowiednim gwintem na końcach (wg
PN-ISO 228-1:1995) w zależności od zastosowanej średnicy nominalnej zaworu. Przed montażem zaworu rury muszą
być wypłukane z zanieczyszczeń. Zawór powinien być zainstalowany w taki sposób, aby połączenia elektryczne nie były
narażone na bezpośredni kontakt z rozbryzgami wody.
Zaleca się, aby przy projektowaniu instalacji przewidziane zostało „obejście” zaworu elektromagnetycznego.
Zastosowanie „obejścia” jest bardzo pomocne przy przeglądzie lub konserwacji zaworu elektromagnetycznego,
gdyż nie jest wówczas wymagane wyłączenie instalacji z ruchu. Przy normalnej pracy zaworu
elektromagnetycznego, zawory 1 i 2 są otwarte, a zawór 3 szczelnie zamknięty. W czasie konserwacji lub
przeglądu jest odwrotnie.
Przykładowe rozwiązanie ilustruje Rysunek 2.

Osadnik z filtrem zawór elektromagnetyczny

1 2

Rysunek 2.

3.2. Podłączenie elektrozaworu

Po zamontowaniu zaworu na rurociągu należy wykręcić wkręt mocujący wtyczkę i zsunąć wtyczkę ze styków.
Następnie z obudowy wtyczki wyjąć kostkę przyłączeniową. Trójżyłowy przewód elektryczny o przekroju okrągłym,
o średnicy zewnętrznej 8 do 9,5 mm, z odpowiednio przygotowanymi końcówkami, należy przeprowadzić przez
dławik wtyczki i umocować do styków kostki. Dwa przewody prądowe podłącza się do styków bocznych,
oznaczonych „1” i „2”, a przewód uziemiający do styku dolnego (płaskiego) oznaczonego „0”. Po wykonaniu tej
czynności obudowę wtyczki należy nasunąć na kostkę przyłączeniową. Dokręcenie wkrętki dławika powoduje
uszczelnienie przewodu. Następnie na wtyczkę nałożyć uszczelkę gumową. Tak przygotowana wtyczka może
być nasunięta na styki elektromagnesu. Wkręcenie wkrętu mocującego powoduje uszczelnienie styków. Tylko
w ten sposób wykonane podłączenie zasilania daje stopień ochrony IP65.
Konstrukcja wtyczki pozwala na usytuowanie dławika w czterech pozycjach w stosunku do osi elektromagnesu.
Obrazuje to poniższy Rysunek 3.

Strona 4
 Rysunek 3.

Jeżeli położenie fabryczne dławika nie odpowiada użytkownikowi, można je zmienić przez obrót cewki wokół
osi, luzując uprzednio nakrętkę operatora. Po wykonaniu tej czynności nakrętkę należy ponownie dokręcić.

4. Uruchomienie zaworów

Przed przystąpieniem do pierwszego uruchomienia zaworu należy sprawdzić:

 sposób wykonania podłączenia zaworu do instalacji,
 sposób wykonania i podłączenia instalacji elektrycznej i uziemienia.
Gdy istnieje podejrzenie, że zawór mógł zostać zanieczyszczony w czasie lub po podłączeniu do instalacji
(np. produktami korozji z rurociągu lub tp.) należy bezwzględnie oczyścić wnętrze zaworu zgodnie z właściwym
punktem (5.5.) niniejszej Instrukcji Obsługi.
Dopiero po wykonaniu powyższych czynności można przystąpić do uruchomienia zaworu. Otwarcie zaworu
Nr kat. KL22310, powinno nastąpić niezwłocznie po podaniu napięcia do cewki elektromagnesu,
a zamknięcie po wyłączeniu zasilania. Jeżeli jest inaczej, należy natychmiast wyłączyć zasilanie i usunąć
przyczynę niedomagania.
UWAGA:
Jeżeli sprawdzenie zaworu w wersji „normalnie zamknięty” dokonywane jest „na sucho” (bez czynnika z
instalacji) podanie napięcia do cewki powoduje otwarcie tylko otworu w siedlisku naby pokrywy, co wynika z
zasady działania.

5. Przyczyny zakłóceń eksploatacyjnych i ich usuwanie

W przypadku stwierdzenia zaburzeń w prawidłowym działaniu zaworu, należy poddać zawór przeglądowi.
Przyczyną zaburzeń pracy zaworu może być między innymi:
 Przepalenie się cewki elektromagnesu,
 Uszkodzenie membrany lub korka w rdzeniu operatora,
 Przytkanie otworów w membranie, pokrywie lub w kadłubie zaworu,
 Uszkodzenie sprężyn zaworu,
 Zanieczyszczenie wnętrza zaworu.
UWAGA: Przy usuwaniu niedomagań konieczne jest odcięcie przepływu czynnika przez zawór.

5.1. Przepalenie się cewki elektromagnesu

W celu wymiany cewki elektromagnesu należy:

 wyłączyć zasilanie, a następnie zdjąć wtyczkę ze styków elektromagnesu, wykręcając uprzednio wkręt
mocujący,
 chwycić dłonią cewkę (zabezpieczając ją tym samym przed obrotem) i odkręcić nakrętkę mocującą ,
 zdjąć uszkodzoną cewkę, nałożyć nową i przeprowadzić montaż w odwrotnej kolejności.

Strona 5
5.2. Uszkodzenie membrany lub korka w rdzeniu operatora

W przypadku uszkodzenia membrany należy:

 wyłączyć zasilanie zaworu,
 odkręcić wkręty mocujące pokrywę zaworu,
 zdjąć pokrywę wraz z zamontowanym zespołem elektromagnesu,
 zdjąć sprężynę z czopa,
 wyjąć osadzony w kadłubie zespół membrany,
 założyć nową membranę zwracając przy tym uwagę na to, aby otworek w membranie usytuowany był po stronie
wylotu. Wskazane jest również sprawdzenie drożności tego otworka. Należy również dokładnie osadzić membranę
w rowku kadłuba, aby zapewniona była szczelność połączenia kadłub-pokrywa,
 założyć sprężynę na czop,
 nałożyć pokrywę zaworu wraz z zespołem elektromagnesu na kadłub zaworu, uważając przy tym, aby sprężyna
weszła dokładnie w siedlisku w dnie pokrywy, a pierścień uszczelniający typu „O” nie wypadł z gniazdka,
 skręcić pokrywę z kadłubem zaworu wkrętami mocującymi.
W przypadku uszkodzenia korka gumowego należy dokonać wymiany całego operatora zgodnie z uwagą podaną
w punkcie 2.
W tym celu należy:
 wyłączyć zasilanie zaworu,
 zdjąć zespół elektromagnesu z naby pokrywy poprzez wykręcenie wkrętki,
 zdjąć cewkę po wcześniejszym odkręceniu nakrętki,
 wymienić operator, założyć cewkę na rurkę operatora i dokręcić nakrętkę,
 wkręcić tak zmontowany zespół elektromagnesu w nabę pokrywy.
UWAGA:
Pierścień typu „O” uszczelniający połączenie elektromagnes – naba pokrywy wchodzi w zakres wymiennego zespołu
operatora.
Przy okazji demontażu zespołu elektromagnesu zaleca się sprawdzenie drożności otworu siedliska w nabie pokrywy.

5.3. Przytkanie otworków odcinających w membranie, pokrywie i kadłubie zaworu

Zatkanie otworu napływowego w membranie zaworu „normalnie zamkniętego” powoduje niezamykanie się
zaworu po wyłączeniu zasilania cewki elektromagnesu, Natomiast zatkanie otworu w siedlisku naby pokrywy,
jak również wewnątrz pokrywy i w kadłubie zaworu powoduje w zaworach w wersji „normalnie zamkniętej”
nieotwieranie się zaworu po wyłączeniu zasilania cewki elektromagnesu,
Do czyszczenia nie należy używać ostrych, metalowych narzędzi, które mogłyby spowodować uszkodzenie
membrany lub powierzchni uszczelniającej siedlisko w nabie pokrywy.

5.4. Uszkodzenie sprężyn zaworu

Uszkodzenie sprężyny dociskającej membranę do siedliska kadłuba, jak również sprężynki w zespole
elektromagnesu, powoduje nieszczelność w pracy zaworu lub jego niewłaściwe działanie.
W przypadku stwierdzenia uszkodzenia sprężyny głównej dociskającej membranę należy ją wymienić
wykorzystując wskazówki podane wcześniej, natomiast w przypadku sprężynek w zespołu elektromagnesu,
należy wymienić cały operator zgodnie z w/w punktem Instrukcji obsługi

5.5. Zanieczyszczenie wnętrza zaworu

Zanieczyszczenie wnętrza zaworu jest najczęściej występującą przyczyną nieprawidłowej jego pracy. W celu
oczyszczenia wnętrza zaworu należy przeprowadzić jego demontaż, a następnie usunąć zanieczyszczenia i osady
powstałe na ruchomych elementach zaworu i powierzchniach uszczelniających. Oczyszczone części zaworu należy
dokładnie przemyć strumieniem wody, a przed montażem dokładnie osuszyć. Przy czyszczeniu należy uważać, aby nie
uszkodzić krawędzi uszczelniających i elementów gumowych zaworu.

Strona 6
6. Konserwacja zaworów elektromagnetycznych

Decydującym czynnikiem przy wyznaczaniu częstotliwości dokonywania konserwacji zaworu jest

doświadczenie użytkownika eksploatującego urządzenie w konkretnych warunkach pracy, bądź też
wewnętrzne przepisy narzucające odgórne częstotliwości przeglądów i konserwacji.
Jeżeli zawór pracuje w korzystnych warunkach i spełnione są wszystkie wymagania niniejszej Instrukcji obsługi,
zaleca się przeprowadzanie konserwacji co 12 miesięcy. Przy trudniejszych warunkach pracy częstotliwość
przeglądów i konserwacji należy odpowiednio zwiększyć. W przypadku konieczności wyłączania instalacji
z ruchu na dłuższy okres czasu (np. przerwa w sezonie grzewczym), przed ponownym uruchomieniem należy
dokonać przeglądu i konserwacji zaworu. Przy konserwacji należy zawór zdemontować i dokonać oględzin jego
elementów wewnętrznych.
W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości i zanieczyszczenia zaworu należy wykonać czynności podane
w pkt. 5. Przy okresowej konserwacji zaworu należy wyjąć i oczyścić siatkę osadnika, a w razie konieczności
wymienić na nową. Po wykonanej konserwacji i zamontowaniu zaworu można przystąpić do jego
uruchomienia, uwzględniając zalecenia ujęte w pkt. 4.

7. Uwagi końcowe

Urządzenie może służyć wyłącznie jako zawór odcinający 2/2 drogowy dla mediów dopuszczonych wg karty
katalogowej. Inne, wychodzące poza te ramy użytkowanie jest niezgodne z przeznaczeniem. Za wynikłe
z takiego użycia szkody ARMAK nie ponosi żadnej odpowiedzialności. Ryzyko obciąża samego użytkownika.
 Wszelkie prace związane z elektrycznością mogą wykonywać tylko osoby posiadające uprawnienia lub
odpowiednie przeszkolenie.
 Należy przestrzegać właściwych parametrów, aby uniknąć niezamierzonego zadziałania lub uszkodzeń
zaworu.
 Dopilnować, aby przed włączeniem ciśnienia do instalacji, wszystkie elementy rurociągu i zaworu były
dobrze skręcone.
 Przed ingerencją w system, każdorazowo odłączyć napięcie i odciąć przepływ czynnika przez zawór.
 Uważać na prawidłowe ułożenie uszczelki, przy dokręcaniu wtyczki do cewki.

Jeżeli w czasie przeglądu lub naprawy użytkownik stwierdzi uszkodzenie elementu wymagającego wymiany - przed
złożeniem zamówienia na część zamienną , należy skonsultować się z producentem w celu prawidłowej identyfikacji
tej części i potwierdzenia możliwości jej zakupu.

8. Gwarancja

Gwarancja udzielana jest na okres 12 miesięcy od daty zamontowania, nie dłużej jednak niż na 18 miesięcy od
daty zakupu. Inne warunki gwarancji wymagają uzgodnienia pomiędzy producentem zaworu a kupującym.

Producent zastrzega sobie prawo wprowadzania zmian technicznych będących wynikiem doskonalenia
konstrukcji i technologii wytwarzania.

Nieprzestrzeganie przez użytkownika przepisów i wskazówek zawartych w niniejszej instrukcji zwalnia producenta
z wszelkich zobowiązań i gwarancji.

Adres do korespondencji:

ARMAK Sp. z o.o.

ul. Swobodna 9, PL 41-200 Sosnowiec
Telefon:(+48 32) 368 00 11
Fax: (+48 32) 368 00 94
www.armak.com.pl

Strona 7