Tài liệu đang trong quá trình xin ý kiến góp ý để hoàn thiện.

Không phổ biến

con người; sự tác động của hoàn cảnh xung quanh, của thế giới bên ngoài lên bộ
óc con người để bộ óc con người phản ánh.
Bộ óc con người là cơ sở, nền tảng vật chất của ý thức. Hoạt động của ý
thức diễn ra trên cơ sở họat động sinh lý thần kinh của bộ óc, phụ thuộc vào hoạt
động của bộ óc; bởi vậy khi bộ óc bị tổn thương thì ý thức cũng không thể hoạt
động bình thường được.
Bộ óc con người có cấu tạo vô cùng phức tạp, bao gồm hàng tỉ tế bào thần
kinh liên hệ chằng chịt, mật thiết với nhau, không tách rời nhau, và hiện nay,
theo nghiên cứu của một số nhà khoa học, chúng ta mới sử dụng khoảng một
nửa các tế bào này. Những máy móc hiện đại có thể thay thế một số chức năng
của bộ óc nhưng không thể thay thế hoàn toàn nó.
Như vậy, muốn có ý thức phải có bộ óc con người. Bộ óc con người là
nguồn gốc đầu tiên của ý thức.
Nhưng nếu chỉ có bộ óc không thôi, liệu có xuất hiện ý thức không? Một
em bé mới đẻ ra chưa thể có ý thức theo đúng nghĩa của nó. Muốn có ý thức cần
phải có quá trình tác động của hoàn cảnh xung quanh, của thế giới bên ngoài lên
bộ óc để bộ óc phản ánh.
Phản ánh là thuộc tính chung, phổ biến của vật chất, biểu hiện trong sự tác
động qua lại giữa các sự vật hiện tượng. Phản ánh là sự tái tạo những đặc điểm
của một sự vật này ở một sự vật khác trong quá trình tác động qua lại giữa
chúng. Như vậy, quá trình phản ánh bao hàm quá trình thông tin (vật nhận tác
động - cái phản ánh mang thông tin của vật tác động - cái được phản ánh).
Thuộc tính phản ánh của vật chất cũng có nhiều cấp độ: Phản ánh vật lý, hóa
học có tính chất thụ động, chưa có sự chọn lọc, định hướng (bắn hòn bi vào cục
đất sét mềm); Phản ánh sinh học đã có sự lựa chọn, định hướng để thích nghi
với môi trường nhằm duy trì sự tồn tại của nó, thể hiện ở kích thích trong cơ thể
do tác động của môi trường ở thực vật (hoa hướng dương), các phản xạ ở động
vật có hệ thần kinh, tâm lý động vật ở động vật cấp cao có bộ óc (chưa phải là ý
thức mà là phản ánh có tính chất bản năng do nhu cầu của cơ thể và qui luật sinh
học chi phối - săn mồi). Ý thức là hình thức cao nhất của sự phản ánh, chỉ nảy
sinh và xuất hiện cùng với sự xuất hiện của con người. Bộ óc người là cái phản
ánh, nhưng nếu không có thế giới bên ngoài tác động lên các cơ quan cảm giác
và qua đó đến bộ óc, tức không có cái được phản ánh thì hoạt động ý thức cũng
không xảy ra, tức không thể có ý thức.

42