T1/BAB 5/UNIT 5.

2/TIGA KEADAAN JIRIM

Di akhir pengajaran dan pembelajaran, murid dapat:

● mengitlak bahawa jirim terdiri daripada zarah.

● membanding dan membezakan tiga keadaan jirim berdasarkan teori kinetik dari
segi susunan dan pergerakan zarah-zarah.
● menggunakan perhubungan ruang dan masa bagi membezakan kadar resapan
dalam tiga keadaan jirim.
● memerihalkan perubahan keadaan jirim dari segi pergerakan zarah-zarah akibat
daripada penyerapan dan pembebasan haba berdasarkan teori kinetik.
● merumuskan bahawa suhu kekal semasa peleburan/ pembekuan dan
pendidihan.
● merumuskan jisim kekal tidak berubah semasa perubahan fizik
● menjelaskan dengan contoh perubahan keadaan jirim dalam kehidupan harian

Arahan: Nota: rujuk buku teks ting.1 dan link video yang diberikan.

Salin/Cetak dan jawab semua soalan di bawah .

1. Aktiviti 5.4: (rujuk buku teks m/s 145)

Analisis:
a) Apakah yang dapat diperhatikan apabila lebih banyak air ditambah?
Jelaskan pemerhatian anda.
Larutan biru tua yang terbentuk berubah menjadi larutan biru muda.
Zarah-zarah seni dan diskret kuprum (II) sulfat bergerak secara rawak pada
semua arah dan lebih jauh antara satu sama lain.

b) Apakah kesimpulan yang dapat dibuat daripada aktiviti ini?

Jirim terdiri daripada zarah-zarah seni yang diskret.

2. Nyatakan teori kinetik jirim. (rujuk buku teks m/s 145)

Teori kinetik jirim menyatakan bahawa jirim terdiri daripada zarah-zarah halus yang
_________________ dan sentiasa ____________________ pada semua arah.
(rujuk buku teks m/s 145)

1
3. (rujuk buku teks m/s 146)
● Zarah-zarah sentiasa ___________________ antara satu sama lain.
● Apabila tenaga haba diserap, zarah-zarah akan bergerak lebih
__________________. (bahan dipanaskan)
● Apabila tenaga haba dibebaskan, zarah-zarah akan bergerak lebih
______________________. (bahan disejukkan)

4. Lengkapkan jadual berbandingan sifat-sifat antara tiga keadaan jirim. (rujuk buku
teks m/s 147)

Sifat Pepejal Cecair Gas

(ais) (air) (wap)

Tersusun sangat Tersusun Berjauhan antara

Susunan zarah
rapat _______________ satu sama lain

Mengikut bentuk Mengikut bentuk

Bentuk Tetap
bekas yang diisi bekas yang diisi

Jisim Tetap _______________ Tidak tetap

Mengikut bentuk
Isipadu ______________ Tetap
bekas yang diisi

Tidak boleh Sukar

Kebolehmampatan
dimampatkan dimampatkan dimampatkan

Ruang antara
Sangat kecil _______________ besar
zarah

Pergerakan zarah Bergetar pada Bebas bergerak, Bebas bergerak

kedudukan tetap menggelongsor secara rawak

2
 dan berlanggar dan berlanggar
antara satu sama antara satu sama
lain lain

Tarikan antara
Kuat Sederhana Lemah
zarah

Tenaga kinetik
Sangat rendah Rendah Sangat tinggi
zarah

Kadar resapan Rendah Sederhana Tinggi

5. Nyatakan keadaan jirim sama ada pepejal, cecair atau gas.

a)

b)
d)

c)
e)

6. Bagaimanakah bau wangian merebak ke seluruh ruang di dalam rumah. (rujuk buku
teks m/s 148)
● _________________________________ disebabkan oleh zarah-zarah bau
yang terlalu halus bergerak dalam zarah-zarah udara.
● Zarah-zarah ini bergerak secara __________________ dalam pelbagai arah
dan menyebabkan bau wangian itu tersebar.

7. _______________ ialah proses pergerakan zarah-zarah jirim dari kawasan yang

berpekatan tinggi ke kawasan yang berpekatan rendah. (rujuk buku teks m/s 148)
8. Eksperimen 5.1 (rujuk buku teks m/s 149,150)

Pernyataan

3
masalah

Hipotesis

Tujuan

Pembolehubah
Dimalarkan

Dimanipulasika
n

Bergerak balas

Bahan/radas

Susunan radas
A: resapan dalam pepejal B: resapan dalam cecair

Prosedur A: resapan dalam pepejal

1. Radas disediakan seperti dalam rajah
2. Perubahan yang berlaku selepas dua hari diperhatikan.
3. Pemerhatian direkodkan.
B: resapan dalam cecair
1. Satu spatula hablur kuprum (II) sulfat dimasukkan ke dalam

4
 silinder penyukat yang mengandungi 50ml air suling.
2. Perubahan yang berlaku selepas 15 minit diperhatikan
3. Pemerhatian direkodkan.

Keputusan
Aktivit
Pemerhatian
i

Warna biru merebak ke atas dengan sangat

A
perlahan

B Warna biru merebak ke atas dengan perlahan

Analisis a) Bandingkan kadar resapan hablur kuprum (II) sulfat dalam

agar-agar dan air.
Kadar resapan hablur kuprum (II) sulfat dalam agar-agar
adalah lebih rendah daripada kadar resapan hablur kuprum
(II) sulfat dalam air.

Kesimpulan Hipotesis diterima.

Kadar resapan zarah adalah lebih rendah dalam pepejal tetapi
adalah tinggi dalam cecair.

9. Bagaimanakah kadar resapan gas bromin selepas 15 minit?

(rujuk buku teks m/s 150)
Kadar resapan zarah dalam _______________ adalah paling tinggi.

10. Mengapakah suhu tidak berubah semasa pendidihan air? (rujuk buku teks m/s 153)
Haba digunakan untuk ________________________ daya tarikan antara zarah-
zarah cecair.

11. Perubahan keadaan jirim air: (Rujuk buku teks m/s 152, 153)

5
 E

Pepejal/ Ais Cecair/Air Gas/ Wap

A C

B D

F
i. Namakan proses: Petunjuk: susunan zarah

● A: ___________________________
● B: ___________________________
● C: ___________________________
● D: ___________________________
● E / F: ___________________________
ii. Haba diserap pada proses: ___________________________
iii. Haba dibebaskan pada proses: ___________________________

12. Aktiviti 5.6 (Rujuk buku teks m/s 154, 155)

Pemerhatian A:

Masa
0 2 4 6 8 10 12 14
(minit)

Suhu
30 50 70 90 100 100 100 100
(oc)

Analisis A:

a) Mengapakah suhu air tidak berubah semasa mendidih?

Haba digunakan untuk mengatasi daya tarikan antara zarah-zarah cecair.
b) Bina graf suhu melawan masa bagi pendidihan air.

6
Kesimpulan A: Suhu air tidak berubah semasa pendidihan.

Pemerhatian B:

Jisim bahan / g
Aktiviti
Awal Akhir

II

III

Analisis B:

a) Adakah jisim ais dan jisim air berbeza? Tidak

b) Adakah jisim garam berubah setelah dilarutkan? Tidak
c) Adakah jisim sebelum dan selepas bebola logam dipanaskan berbeza? Tidak

Kesimpulan B: Jisim tidak berubah semasa perubahan fizikal.

13. Nyatakan 5 contoh perubahan keadaan jirim dalam kehidupan harian. (Rujuk buku
teks m/s 156)

a) __________________________________________________________________

__________________________________________________________________

b) __________________________________________________________________

__________________________________________________________________

c) __________________________________________________________________

__________________________________________________________________

d) __________________________________________________________________

__________________________________________________________________

7
e) __________________________________________________________________

__________________________________________________________________

PEMBELAJARAN BERASASKAN PROJEK (BAND 6)

Mereka bentuk model keadaan jirim (pepejal, cecair, gas) dengan menggunakan bahan
kitar semula.