BEYT'ÜS-SEFA

"Beyt'üs-Sefâ" (Sefa Evi) edebî meclisi, 1867'de
Şamahı'da kurulmuştur. Ama bazı kaynaklar mec-
lisin daha evvel kurulduğunu, Seyid Ezim Şirvânî,
Necefte ve Şam'da tahsilini bitirip vatana dön-
dükten sonra, "Beyt'üs-Sefâ"nın faaliyetinin daha
da geliştiğini göstermektedir. Seyid Ezim'in, Ara-
bistan'dan şair dostlarına gönderdiği bazı menzum
mektuplar da bunu ispat etmektedir.
ranlıkla anılan Mahmud Ağa ve Kerİmbey de ka-
tılır, maddî sorunların ortadan kaldırılmasına yar-
dımcı olurdular. Azerbaycan'daki diğer edebî mec-
lislerden farklı olarak, "Beyt'üs-Sefâ" mn pek çok
toplantıları Şamahı'nm mahir müzik ustalarının iş-
tirakıyla geçirilir, hanende ve sazendeler meclis
üyelerinin şiirlerini ifa eder, onların okudukları şi-
irlere müzikle eşlik ederlerdi.

"Beyt'üs Sefâ"nm kurucusu ve başkanı XIX yy.
gazel edebiyatının büyük temsilcisi Seyid Ezim
Şirvânî (1835-1888) idi. Aslen Şamahı'lı olan ve
1858'den sonra "Melikü'ş-şüera" sıfatıyla Tahran
sarayında tanınan Mirze Nesrullah Bahar Şirvânî
de, Şamahı'ya her gelişinde, "Beyt'üs-Sefâ"nın top-
lantılarına katılırdı. Meclis üyelerinden Molla Mah-
mud Zui'nin yazdığına göre bu edebî toplantılara,
"Beyt'üs-Sefâ" adını da Bahar Şirvânî vermişti.
Bu edebî meclisin toplantılarına Şamahı'nın
hayırsever zenginlerinden, adı Aleksandry
Düma'nm (Ata) "Kafkaz" eserinde büyük hay-
"Beyt'üs-Sefâ" şairleri, Azerbaycan'ın diğer
bölgelerindeki edebî meclislerde, o cümleden
Lenkeran'daki "Fövc'ül-Eüseha", Bakü'deki
"Mecmc'üş-Şüera", Karabağ'daki "Meclis-i Üns"
ile sıkı bağlantılar kurmuşlardı. Meclise önceleri
Seyid Ezim Şirvânî, onun ölümünden sonra ise
Molla Ağa Bîhud başkanlık ediyorlardı. "Beyt'üs-
Sefâ"nm faaliyeti 1892' ye kadar sürmüştür.
Burada şiirlerinden örnekler verilen "Beyt'üs
Sefa" üyelerinden MİRZE NESRULLAH DIDE,
1797'de Şamahı'da doğmuş, Tebriz'de tahsil al-
mıştır. Fars ve Arap dillerinin yanı sıra Rus ve Er-
meni dillerini öğrenmiş, resmî makamlarda ça-
lışmış ve öğretmenlik yapmıştır. Talebeleri için,
Azerî Türkçesi ile "Kitab-i Nesayeh" adlı ders ki-
tabı yazmıştır. 1870'te Şamahi'da vefat etmiştir.
MEHEMMED SEFA, 1851'de Şamahi'da doğ-
muş, burada medrese bitirmişti. "Beyt'üs-Sefâ"nm
en genç üyelerinden ve Seyid Ezim'in büyük umut-
lar beslediği ve çok sevdiği talebelerindendi.
1876'da bir kan davası yüzünden, Şamahi'da öl-
dürülmüştür. Eserlerinden az örnek kalmıştır.
ELEKBER GAFİL, 1828'de Şamahi'da doğ-
muş, 1891'de burada ölmüştür. Mollahane tahsili
almış, klâsik üslûpta şiirler yazmıştır.
GAFAR RÂĞIB, "Beyt'üs-Sefâ"nm kuruluş
döneminden sonuna kadar faal üyesi olmuştur.
1818'de Şamahi'da doğmuş, mükemmel dini eğitim
görmüştür. Kaynaklarda 1892'de Şamahi'da ya-
yılan veba hastalığından öldüğü anlaşılmaktadır.
Eserlerinin büyük bir kısmı kaybolmuştur.
Meclisin faal üyelerinden biri ve başkan yar-
dımcısı olan MOLLA AĞA BÎHUD, 1830'da Şa-
mahi'da din görevlisi bir ailede doğmuş, Şamahı
medresesini bitirmişti. Azerî Türkçesi ve Farsçayla
klâsik şiir üslûbunda yazmıştır. "DivaıVmın ol-
duğu yolunda kaynaklarda bilgi verilse de, henüz
bu divan elde edilememiştir. 1888-1892 yıllarında
"Beyt'üs-Sefâ"nm başkanlığını yapmıştır. Bîhud
da, şair dostu Gafar Râğıb gibi 1892'de, Şamahi'da
veba hastalığından ölmüştür.
AĞABABA ZÜHÛRİ, 1848'de Şamahi'da doğ-
muş, medrese bitirmiştir. Önceleri Şamahi'da,
1892'den sonra ise Bakü'de hocalık yapmıştır,
Başka kalem dostları gibi o da eserlerim iki dilde-
Azerî Türkçesi ve Fars dillerinde-yazmıştır. 1895'te
Bakü'de vefat etmiştir.
MİRZE MAHMUD ZUÎ, 1843'te Şamahi'da
doğmuş, medrese bitirerek hocalık yapmıştır. Aynı
zamanda güzel bir hattat olarak da tanınmıştır. Di-
vanı vardır. "Oğru ve Gazı", "Nesihet-i Loğman"
gibi didaktik eserleri, 1913'te Tiflis'te ya-
yınlanmıştır. Vefat tarihi belli değildir.
"Beyt'üs-Sefâ"nm genç ve faal üyelerinden
AĞAELİ BEY NASEH, 1856'da Şamahi'da doğmuş,
medresede ve Rus mektebinde tahsil almış, şehir
mahkemesinin sekreteri olmuştur. Arap, Fars, Rus
dillerini bilirdi. Sâbir'in ve Sehhet'in yakın dostu ve
akıl hocası olmuştur. Eserlerinden az örnek kal-
mıştır. Naseh, 1914'te Şamahi'da vefat etmiştir.
MİRZE MEHEMMEDHESEN NÂLE,
"Beyt'üs-Sefâ"nm şair ve müzikçi üyelerinden ol-
muştur. 1850'de Şamahi'da doğmuş ve tahsilini bu-
rada almıştır. Konser programları ile Trans-
kafkas'm farklı yerlerinde bulunmuştur. Hayatının
son yıllarında gözleri kör, kulakları sağır olmuştur.
Eserleri 1.916'da Bakü'de, "Nâle" adı altında ya-
yınlanmıştır. Şair 1917'de, Şamahi'da vefat etmiştir.
MİRZE NECEFQULU MÜŞFİG, Meclisin
doğum ve ölüm tarihi bilinmeyen üyelerindendir.
Kaynaklarda "kasideseralıkta, vesf ve medhde"
misl-i beraberi olmadığı bildirilmektedir.
HİLÂLİ ŞÎRVÂNÎ'nin de doğduğu ve öldüğü
tarih kesin olarak bilinmemektedir. Şiir yazmakla
beraber, hanendelik ve mersiye okuyuculuğu yap-
mış, "Meclis-i Üns" üyeleri ile sıkı dostluk ilişkileri
kurmuştu.
MEHEMMED TERRAH ŞİRVÂNÎ hakkında
da kaynaklarda bilgi yoktur. Sâbir ve Sehhet'in
dostu olmuş, Fars dilinde, 1902 Şamahı depremini
tasvir eden bir kaside kaleme almıştır.
Meclis üyelerinden ELEKBER GENNÂDİ hak-
kında da bilgi yok derecesindedir. Yalnız onun Şa-
mahi'da doğduğu, esnaf tabakasından olduğu bel-
lidir. Birçok şiirlerinde Seyid Ezim Şirvânî'yi
hicvetmesine rağmen, "Beyt'üs-Sefâ"mn başkanı
onun sanatkâr yönünü devamlı takdir etmiştir.
Kaynakça: Firudin Köçerli. Azerbaycan Ede-
biyatı, c.I, Bakı, 1978; Feyzulla Kasımzâde, XIX Esr
Azerbaycan Edebiyatı Tarihi, Bakı, 1974; Poetik
Meclisler, Bakı, 1987.
 MİRZE NESRULLAH DİDE

Poetik Meclisler, Baku - 1987, s. 123)

Çıxdı rehm-i şahdan tifl-i şerefefzâ-yi gül,
Geldi Meryem'den zühûre Hezrcti Isâ-yi gül.
Bir celâl ü hüsn ile çıxdı feza-yi âleme,
Dövlet-i dünyâye deydi tel'et-i zîbâ-yi gül.
Nûr ü te'let gövherinde fitret-i esliyyedir,
Sübhdem xurşîde benzer, gecelerdir ay gül.
Daim merhametinden şeref dağıtan gül tomurcuğu
çıktı. Hazreti Meryem'den de gül sıfatlı Hz. Isa
vücut buldu.
Bu yüz ve güzellik ile âlemin fezasına çıktı. O güzel
gülün çehresi dünya saadetine ulaştı.
Nur ve güzellik senin cevherinde var olan aslî özel-
liklerdir. Gül, seher vakti güneşe, geceleri aya ben-
zer.

Âlem-i gülzâride bir xosrov-i sâhibcamal,
Ya çıxıb text-i zümürrüd üstüne Darâ-yi gül.
Bülbül-i Mecnûni qıldı bâxeber bâd-i sebâ,
Yatma, dur, gülzâre gelmiş seyr üçün Leylâ-yi gül.
Dîde, nergis tek xeyâlin câmesin bîdâr qıl,
Her zaman tehrîr qıl vesf-i rûh-i inşâ-yi gül.
Gül bahçesi âleminde bir güzel suretli Hüsrev
yahut zümrüt bir taht üzerine çıkmış Dara'dir, gül.
Saba yeli mecnun bülbüle haber verdi: "Yatma, kalk
gül gibi Leyla, gezmek için gül bahçesine gelmiş."
Ey göz, nergiz gibi hayalin perdesini arala. Gülün
yaratılmış yanağının özelliklerini her zaman yaz.

MEHEMMED SEFÂ

(s. 127)

Bu âhû gözlüler âlemde her seyyâda râm olmaz,
Ve ger xûd olsa da kâm-i dil-i âşiq tamâm olmaz.
Bu ne kâm istemekdir yârdan her lehze, ey âşiq,
Mehebbet ehline nâkâmhqdan qeyri kâm olmaz.
Sefâ-yi kûyini hâsil qıhb se'y ile qurbân ol,
Minâ-yi eşqde âşiq üçün böyle meqâm olmaz.
Bu gün ki, ol meh-i nâmehribân veslile xürremsen,
Dolan başına, qurban ol ki, bu fürset müdâm olmaz.
Sen, ey pîr-i müğân, mey sâğerin gerçi helâl etdin,
Meğer kim, yârsız eşq enline sâğer herâm olmaz?
Siyâset etse de mâhrûlar incinmek müşexxesdir,
Siyâset olmayınca eşq mülkünde nizâm olmaz.
Eder me'şûqi rüsvâ te'nden âr etmese âşiq,
Ebesdi ey Sefa kim, ehl-i eşqe neng ü nâm olmaz.
Bu ahu gözlüler âlemde her avcıya boyun eğmez,
şayet eğerlerse âşığın gönlünün muradı tamam
olmaz.
Ey âşık sevgiliden her zaman mutluluk istemekte
ne oluyor. Muhabbet ehline, arzusuna ula-
şamamışlıktan başka mutluluk verecek şey yoktur.
Semtinin sefasını sürüp can u gönülden kurban ol.
Aşk limanında âşık için böyle bir makam, olmaz.
("Safa" ile "Mina" kelimeleri aynı zamanda yer
ismi mânâlarında da kullanılmıştır.)
Bugün o zalim ay yüzlünün beraberliği ile se-
vinçlisin. Basma dolan, kurban ol; bu fırsat her
zaman ele geçmez.
Ey şeyh, sen mey kadehini helal ettin, ama sevgili
olmadan aşk ehline kaden haram olmaz mı?
Ay yüzlüler öldürseler de bundan incinmek olmaz.
Öldürme olmazsa aşk mülkünde düzen olmaz.
Eğer âşık utanmaktan çekinmezse sevdiğini rezil
eder. Ey Sefa, aşk ehlinde şöhret ve namın olması
abestir
 ELEKBER QÂFİL
(s. 129)
Mene ol dilber-i âhûnigâh müddetdi râm olmaz,
Ne bir vesli mene meğdûr, ne de ömrüm tamâm olmaz.
Könül, ol dilber-i xûdkâmdan keç, kâma yetmekden,
Neçün nâkâmhqdan yaxşi heç âlemde kâm olmaz?
Hcbîbim, Ke'be-yi kûyinde sergerden olan âşiq,
Dolamb başına, qurbanm olsa, bîmeqâm olmaz.
KÖnül, olsa müyesser vesl-i dilber, neql-i candan keç,
Ki, bâzâr-i mehebbetde bu sövdâler müdâm olmaz.
Herâm olmuş eğer qan tökmek, ey mâh, leyk üşşâqm,
Gözün qurbânı, tök qânın helâlindir, herâm olmaz.
Ola her mülk-i dil kim, leşker-i qemzen güzergâhi,
Düşer rövneqden, eslâ onda qânun-i nizâm olmaz.
Verib cânâna can, Qâfil, gel indi sen de bir âd et,
Ki, ehl-i eşq nâmından sevâ âlemde nâm olmaz.
QAFAR RAĞİB
(s. 131)
Menim rûhumdu bir dilber, velî cismime râm olmaz,
Eceb kim, ruhsuz cismim ile ömrüm tamâm olmaz.
Yıxar könlüm evin bir mehliqâ, qâfiller ondan kim,
Menim könlüm yıxan dünyâ evinde şâdkâm olmaz.
Görüb rüxsâri üzre zülfünü bildim qeletdir bu,
Ki, dûzex ehline derler ki, cennet meqâm olmaz.
Eder sultân-i hüsnün çox siyâset, qorxum oldur ki,
Bele sultân-i zâlim lıeç mülk içre müdâm olmaz.
Eğer kûyin bile müfti, behişt-i edenidir, billâh,
Verer fitvâ ki, onda bâde-yi gülgûn herâm olmaz.
Könül mülkün müsexxer eyleyib sultân-i eşq, amma,
Bu mülk içre dexi bundan sonra hergiz nizâm olmaz.
Melâmet eyleyen, Râğîb, meni şcrm eyleye bilmez,
Terîq-i eşqde bu resmdir kim, neng ü nâm olmaz.
O ceylan bakışlı, nicedir, bana yar olmaz. Ne ona
kavuşabilirim, ne de ölebilirim.
Gönül, o kendini beğenmiş sevgiliden ve arzuya
kavuşmaktan vazgeç. Âlemde sevgiliye ulaş-
maktan daha güzel mutluluk olmaz mı?
Dostum, semtinin Kabe'sinden kendinden geçen
âşık, senin başına dolanıp kurbanın olsa, belli bir
mevkiye ulaşır, makamsiz olmaz.
Gönülden, sevgiliye kavuşmak mümkün ise, can
vermekten vazgeç. Çünkü muhabbet pazarında bu
sevdalar devamlı olmaz, gelip geçicidir.
Ey sevgili, gerçi kan dökmek haram olmuş; lâkin
âşıklar, senin gözünün kurbanıdırlar, onların kanı
sana helaldir, haram olmaz.
Gam askerinin güzergahı olan her gönül, mülkü,
tantanasını kaybeder. Onda hiç kanun, nizam
olmaz.
Kafil, gel, şimdi sen de canana can vererek bir nam
al. Aşk ehli, namından üstün âlemde nam olmaz.
Bir dilber benim ruhumdur, lâkin bedenim boyun
eğmez. Ruhsuz beden ile ömür geçer mi?
Bir ay yüzlü, gönlüm evini yıkar. Bundan habersiz
gafiller, benim gönlümün yıkılmış dünya evinde
mesut olmazlar.
Yanağının üzerinde zülfünü görünce, "Cehennem
ehline cennet makam olmaz." demenin yanlış ol-
duğunu anladım.
Güzellik sultanı çok kan dökmekte. Böyle zalim
sultanın hiçbir mülkte payidar olamayacağından
korkuyorum.
Eğer müftü senin semtinin cennet olduğunu bilse,
vallahi, orada gül renkli şarabın haram olmadığı
fetvasını verir.
Aşk sultanı gönül mülkünü ele geçirmiş. Bu mülkte
bundan sonra asla düzen olmaz.
Ey ayıplayan Rakip, beni utandıramaz. Aşk yo-
lunda, şöhret peşinde koşulmaz.
 MOLLA AĞA BÎXÛD

(s. 133-134)

Riyâzetsiz, könül, bu nefs bir tovsendi, râm olmaz, Ey nefsine düşkün gönül, bu nefis uslanmaz, sana
Buna cövlangeh-i erze erz olsa, seyr tamâm olmaz. yar olmaz. Buna dünyanın seyran yeri sunulsa,
seyri, gezmesi bitmez.
Cahâni dost tutduqca eder düşmençilik peyda, Cihanı dost tuttukça, o sana düşmanlık peyda eder.
Bu düşmen kâmdan, ey nefs, hâsil hiç kâm olmaz. Ey nefis, bu düşmanlık besleyen arzudan, hiç mut-
luluk hasıl olmaz.
Cahan me'mûresinde künc-i izlet ixtiyâr eyle, Bu imaı edilmiş cihanda yalnızlık köşesini tercih et.
Qenâct ehline, ey dîl, beJe râhet meqâm olmaz. Ey gönül, kanaat sahiplerine, böyle rahat bir
makam bulunmaz.
Eyaqdan düşmemiş se'y eyle, elden verme mey câmm, Mey kadehini elinden verme, sıhhatin varken gay-
Cavanlıq şûri qalmaz başda, bu neş'e müdâm olmaz. ret göster, meye devam et. Gençliğin debdebesi
başta kalmaz, bu neşe devamlı olmaz.
Ne teşviş eyleyirsen câm, elinde rûz-i meşherden, Elimde kadeh var diye mahşer gününden en-
Eğer pîr-i müğân vermişse, o, gorxma, haram olmaz. dişelenme. Eğer onu mürşit vermişse, haram sa-
yılmaz.
Temenna eylesem, sâqî, lebinden buse, me'zûrem, Saki, dudağından Öpücük talep etsem hoş gö-
Bu rÖvşen emrdir kim, mest olan kesde Nizâm olmaz, rülürüm. Çünkü açıkça "Sarhoş olan kişide düzen
olmaz" buyrulmuş.
Bürünme xirqe-yi salûse, Bîxûd, te'nden qorxub, Bîhûd, ayıplanacağından korkup, ikiyüzlülük el-
Bu meydân-i mehebbetdir, bu yerde neng ü nâm olmaz,bisesine bürünme. Burası muhabbet meydanıdır,
burada kaybedilecek nam ve şöhret zaten olmaz.

(s. 134)

Çekme, ey dûst, meni mescid-i virana sarı,
Gene çeksen de bârı çek meni meyxâna sarı.
Ele ebnâ-yi zaman seng-i melâmet götürüb,
Gör ne şövq ile baxırlar men-i dîvâna sarı.
Vaizin pondi ki, hergiz mene te'sîr etmez,
Yüz min efsun oxuya, getmenem efsûne sarı.
Defter-i hüsnünü her kes göre ol mahrûxun,
Min kitâb oxuna, baxmaz dahi Qur'ân'a sarı.
Sebhe gösterme mene, zâhid, emmamenden utan,
Mürğ-i zirek ki, göre daimî, döner dâne sarı?
Men ki, divâne-yi eşqem, mene çox söylemeyin,
"Hû" dcyib baş qoyaram kûh ü biyâbâna sarı.
Eşq ârâ bülbül-i pâbeste idi Bîxud-i zar,
Bâğiban açdi perin, atdı gülüstâna sarı.
Ey dost, beni virane mescide doğru çekme. Eğer illâ
çekeceksen, bari meyhaneye doğru çek.
Zamanın insanları azarlama taşını ele alıp, ben di-
vaneye doğru nasıl iştiyak ile bakıyorlar, gör.
Vaizin nasihat, bana hiç tesir etmez. Yüz bin bü-
yülü söz söylese bile, büyüye doğru yönelmem.
O ay yüzlünün güzellik defterini görseler, bin kere
okunsa bile, yine Kuran'a doğru bakmazlar.
Ey sofu, bana şarap gösterme, imamenden utan.
Gözü açık kuş, gördüğü zaman taneye yönelmez
mi?
Ben aşkın delisiyim, bana çok söylemeyin. "Hu"
deyip dağa taşa doğru yönelir, giderim.
Ağlayan Bîhûd, aşk içinde ayağı bağlı bir bülbüldü.
Bağban kanadını çözüp, gül bahçesine doğru uçur-
du.
 (s. 136)
Zâhid, bu fena mülkdc dövran senin olsun,
verdim sene yekser.
Zöhd ü vere ü taet ü îmân senin olsun-
mecmû-i serâser.
Dûzex mene şâyestedi, cennet sene lâyiq,
men yanmağa şâyiq.
Sen cennete get, huri vü qılman senin olsun,
qalsm sene kövser.
Firdövs-i berin, qesr-i telâ, çeşme-yi teslim,
olsun sene teslîm.
Çekdim elimi, lö'lö ü mercan senin olsun,
sen olma mükedder.
Elminnet ü lülah ki, könül yetdi murada,
qalmışdı arade.
Get sen dolan âvâre, biyâban senin olsun,
bîhâdi vü rehber.
Bîxûd ki, melâmetlere xelq içre boyandı,
yatmışdı, oyandı.
Get, delırde, zâhid, ser ü saman senin olsun,
el çek dexi kâfer!
(s. 136)
Zâhid bizi görcek tüpürür, âr etmez,
Bilmez ki, tüpürceyi bize kâr etmez,
Bir zerre necaset bizi murdar etmez,
Biz behr-i mühît qılmışıq kendimizi.
Zâhid ele mestdir ki, hûşyâr olmaz,
Bir xâb tutub ki, gözün, bîdâr olmaz.
Eblehliyi gör ki, yüz qüsûr ile bele,
Huri teleb eyler, eblehe âr olmaz.
AĞABABA ZUHURİ
(s. 138)
Ger desem serv sene, servde reftâr olmaz,
Ger desem mâh sene, mâhda göftâr olmaz.
Men deyerdim bu vecâhetle perîzâde sene,
Dâima hiç perîzâde pedîdâr olmaz.
Deyil agâh yeqîn âlem-i insaniden,
Sen perîçöhreye her kim ki, giriftar olmaz.
Çeşm-i bîmârın eder kim ki, merîz olsa ilâç,
Bu ne bîmârdır, ey dîl, bele bîmâr olmaz.
Kim ki, mest olsa mey-i eşq-i qed ü rûyinle,
Ger qiyâmet ola peyda, yene hûşyâr olmaz.
Ey sofu, bu fani mülkte devran senin olsun, baştan
sona sana verdim. Zült, takva, iman, itikat ne varsa
hepsi senin olsun.
Cehennem ile yanmak bana, cennet ise sana uy-
gundur. Sen cennete git, huri ve gılman senin
olsun. Kevser senin olsun.
Yüce cennet, yüce köşk, selamete ulaştıran çeşme
sana verilsin. Ben elimi inciden, mücevherden çek-
tim, sen kederlenme.
Arada kalmış olan gönlüm şimdi muradına ulaştı.
Allah'a şükürler olsun. Sen git, başıboş, rehbersiz
dolaş, çöller senin olsun.
Bîhûd, halk arasında kınamaya maruz kaldı; uyu-
muştu, uyandı. Ey sofu yürü, dünyada liderlik,
zenginlik senin olsun, bizden uzaklaş.
Sofu, bizi görünce tükürür, utanmaz. Tü-
kürmesinin bize zarar vermeyeceğini bilmez. Bir
zerre pislik bizi mundar etmez. Biz kendimizi ok-
yanus etmişiz.
Sofu, öyle sarhoş olmuş ki aklını başına dev-
şiremez. Gözünü kıpırdatamayacak halde, sızmış
kalmış. Yüz kusuruna rağmen huri talep edenlerde
utanma yoktur.
Sana servi desem servi yürümez; ay desem, ay ko-
nuşmaz.
Bu yüzden ben sana peri soylu diyorum. Hiç bir
peri soylu ise gözle görülmez.
Sen peri yüzlüye tutulmayanlar, insanlık âleminden
değildirler.
Senin hasta gözün hastayı iyileştirir, ona ilaç olur.
Ey gönül bu nasıl hastadır, böyle hasta olmaz.
Senin boyunun ve yüzünün aşk meyi ile sarhoş
olanlar, kıyamet kopsa bile akıllanmazlar.
Kâkilin tek her kimse ki, sene sergeşie deyil,
Alem-i remzden agâh ü xeberdâr olmaz.
Bir nezer qilmaq üçün etdi meni divâne,
Bele xett ü, bele xâl ü bele ruxsâr olmaz.
Yüz Zühûrî kimi bülbül gelir efğâne müdâm,
Ser-i kûyin kimi, ey dil dexi gülzâr olmaz.
MİRZE MAHMUD ZÛİ
(s. 242)
Sebr eyle, könül, möhnet-i hicran bele qalmaz,
Novruz olu, bu fesl-i zimistân bele qalmaz.
Olmaz bele üryan dexi eftâl-i şükûfe,
Cümle geyiner xel'et-i elvan, bele qalmaz.
Bir gün olu kim, Misr-i hökûmetde olur şâh,
Kûh-i qem arâ Yusif-i Ken'an bele qalmaz.
Ne zillet-i dünyâ qalır dâim, ne celâli,
Ovreng ü Cem ü text i Süleyman bele qalmaz.
Odlara eğer saldısa Nemrûd ve leyken,
Nâr oldu İbrahim'e gülüstân bele qalmaz.
Bu cismile candan öteri çekme çox efsûs,
Topraq olacaq cisim, dexi can bele qalmaz.
Bir hâl ile qalmaz bu sifet dövr ü zemâne,
Axir deyişer gerdîş-i dövran, bele qalmaz.
Fikr etme ki, dâim qalir bu dövlet-i nikbet,
Teğyîr tapar müşkülü âsân, bele qalmaz.
Zû'i kimi âh çekmegüen çox da dem-â-dem,
Sebr eyle, könül, möhnet-i hicran bele qalmaz.
(s. 143-144)
Cezbe nedendi hüsn-i dilarâda, bilmedim,
Neş'e nedendi bâde-yi hemrâde, bilmedim.
Xâliq deyil ki, bir şeye möhtâc xelqden,
Ne remz var bu xilqet-i eşyada bilmedim.
Bîme'rifet qenidi, feqir-ehl-i me'rifet,
Feqr ü qina nedendi bu dünyâda, bilmedim.
Xâb içre her ne görse yeqîndir oyanmamiş,
Ne sirr var bu âlem-i rö'yâde, bilmedim.
Ne geldiyim meqâmımı, ne getdiyim yerim,
Gelmek, bu getmeye ne var ortade, bilmedim.
Kakülün gibi hiç kimse rumuz âleminden haberli
olmadığı için, senin başına dolanmazlar.
Bir bakışla beni divane etti. Böyle ayva tüyleri,
böyle ben ve böyle yanak olmaz.
Zühûrî gibi yüz bülbül devamlı feryat eder. Ey
gönül, böyle sevgilinin semti gibi başka gül bahçesi
olmaz.
Gönül sabreyle, ayrılık sıkıntısı böyle kalmaz. Nev-
ruz gelir, kış mevsimi böyle kalmaz.
Çiçek tomurcukları böyle çıplak olmaz. Hepsi ren-
garenk elbiseler giyer, böyle kalmaz.
Gün gelir hükümdar hükümet şehrinde olur.
Kenan'ın Yusuf'u
Bu dünyanın ne horlaması, ne de yücelemesi de-
vamlıdır. Ne taht, ne şah, ne de Hz. Süleyman'ın
hakimiyeti böyle kalmaz.
Nemrut ateşe atmışsa da, ateş hazreti İbrahim'e gül
bahçesi oldu, böyle kalmaz, müsterih olun.
Bu cisim ile candan ötürü pek hayıflanma. Cismin
toprak olacak, canın ise böyle kalmaz.
Bu devran, bu zamane bu halde kalmaz. Sonunda
devranın dönüşü değişir, böyle kalmaz.
Bu bahtsızlık devletinin devamlı olacağını dü-
şünme. Kolay olan, zoru değiştirir, böyle kalmaz.
Zûî gibi durmaksızın ah çekme. Gönül sabreyle, ay-
rılık sıkıntısı böyle kalmaz.
Gönül süsleyen güzellikte cazibe nedendir, bil-
medim, Yoldaşların badesinde neşe nedendir, bil-
medim.
Yaratan, yarattığından bir şeye muhtaç değil. Bu eş-
yada ne rumuz var, bilmedim.
Marifet ehlinin fakiri, bilmeden inanandır. Bu dün-
yada fakirlik, zenginlik nedendir, bilmedim.
Rüyada görülen her şeyin uykuda olduğu bellidir.
Bu rüya âleminde ne sır var, bilmedim.
Ne geldiğim yeri, ne gittiğim yeri, ne de gelip git-
menin niye olduğunu bilmedim.
Ağzında söz deyib danışan şexsi qanmadım,
Kimdir baxan bu dîde-yi binada, bilmedim.
Can özge, cisim özge, yâ müttehiddiler,
Can hansı cüzvdür, ten ü e'zâde, bilmedim.
Göz görmeyen cevahiri men nece derk edim?
Zahirde çün ne var bu me'vâde, bilmedim.
Öz kesbidir mi, Zûi, cahân içre nîk ü bed,
Yâ heq veribdi âlem-i me'nâde, bilmedim.
(s. 144)
İndi bildim ki, cahân mülkü ne vîrâne imiş,
Her ne eyş ü terebi var ise, efsâne imiş.
İşret ü eyş ile çox vaxt keçirdim, amma,
İndi bildim bu xerâba nece qemxâne imiş.
Zahidin secdesi Allah'e deyil, vallahi,
Nefs-i emmâresine, huri vü qılmâne imiş.
Ad qoyub Tanrı'ya, öz nefsinedir cennet üçün,
Aqa zâhid, bu deyildir, söyle, âyâ ne imiş?
Elm lâzım deyil, Zui, bu zaman ehli üçün,
Elm emmâme, ebâ, sebhe-yi seddâne imiş.
AĞAELİ BEY NÂSEH
(s. 146)
Görüm ey zülf-i girehgir, perîşân olasan,
Men tek aşüftelenib bîser ü saman olasan.
Eridib könlümü gözden töken, ey çeşm-i qezal,
Müttessil dide-yi âşiq kimi giryân oiasan.
Ey leb-i lel, dodağın qânı qaçsm, tâ kim,
Qâna dönmüş ciyerim tek dönesen, qân olasan.
Düşesen âteşe, ey cân, olasan xâkester,
Necmer-i sinede bağrım kimi büryân olasan.
Ey ser-i kuy, görüm zövq ü sefasız qalasan,
Gülşen-i nüzhet iken külbe-yi ehzan olasan.
Menzil oldu mene dûzex, görüm, ey gülşen-i hüsn,
Serser-i hadiyes-i dehr ile viran olasan.
Ey qed ü qâmet-i mövzûn, eyilib incelesen,
Âteş-i eşqde cismim kimi sûzân olasan.
Ey dil-i sâde, bu sövdâde senindir teqsir,
Yanaşan, odlanasan, xâk ile yeksan olasan.
Ağzında söz konuşanın, beden gözünden bakanın
kim olduğunu bilmedim.
Can başka, beden başka, peki nasıl birleşmişler Vü-
cutta, organlarda, can hangi parçadadır, bilmedim.
Gözün görmediği cevheri ben nasıl anlayayım. Ger-
çekte bu sığmakta ne olduğunu bilmedim.
Zûî, bu cihanda iyi ve kötü herkesin kendi kazancı
mıdır, yoksa mânâ âleminde Hak mı vermiş, bil-
medim.
Cihan mülkünün virane olduğunu şimdi bildim.
Her ne zevk ve sefası varsa boşmuş.
Yeme, içme ile çok vakit geçirdim. Ama bu ha-
rabenin nasıl bir gam evi olduğunu yeni anladım.
Vallahi, sofunun secdesi Allah'a değilmiş, kendi ar-
zularına, huri ile gılmana imiş.
Tanrı'yı adedip cennet için yükselmen kendi nef-
sinedir. Ey sofu böyle değilse, nasıldır söyle.
Zûî, bu zamanın insanına ilim lâzım değil...
Ey herkesin tutulduğu zülüf, perişan olduğunu gö-
reyim. Ben gibi çılgınca sevip perişan hale düşesin.
Gönlümü eritip gözden akıtan ey ceylan göz, âşığın
gözü gibi devamlı ağlayasın.
Ey kırmızı dudaklı, dudağının kan kırmızısı solsun.
Kana boyanmış ciğerim gibi döne done kan olasın.
Ey can, ateşe düşüp kül olasın. (Sinemin (yanan)
kabında, göğsüm gibi kebap olasın.
Ey köyün başı (köşebaşı) göreyim ki zevksiz ve se-
fasız kalasın. Eğlence gül bahçesinde iken, keder
kulübesine düşesin.
Ey güzellik gülşeni, bana cehennem varacak yer
oldu, göreyim. Dünyanın şiddetli rüzgarı ile viran
olasın.
Ey düzgün boy bos sahibi, eğilip incelesin. Aşk ate-
şinde cismim gibi yanan olasın.
Ey saf gönül bu sevdada kusur senindir. Yanaşın,
tutuşasın, yer ile bir olasın.
Nâsehâ, sen de feğân eyleme, canın çixsm, Ey Nâseh, sen de bağırıp durma, canın çıksın. Âşık
Kim dedi, âşiq olub, Merde nâlân olasan? olup da ayrılıktan sızlan diye sana kim dedi?

SEYİD EZİM'İN ÖLÜMÜNE

(s. 146-147)

Qan ağla, gözüm, server-i dövrân getdi,
Serdefter-i ehl-i fezl ü ürfân getdi.
Efsûs o şâir ü edib ü-kâmil,
Ehbâb-ı edib zâr ü perîşân getdi.
Ayine-yi ovqat idi ol zat-i şerif,
Sanki ecel ile sındı el'ân getdi.
Heyretdeyem, ey Xak, nece sığdırdın,
Âğûşuna, ta o behr-i ümmân getdi.
Kûyinde çok idi gerçi kan-i zer ü le'l,
Defn olmağa sende başqa bir kan getdi.
Etmişdi qezâ ger seni emvâte meqâm,
Fexr et ki, bu dem cismin üçün cân getdi.
Nâseh dedi târix-i vefatın qem ile,
Sed heyf ola, Seyyid-i Şirvan getdi.
Gözüm kan ağla, zamanın serveri gitti. Fazilet ve
irfan ehlinin başında bulunan gitti.
Yazık! O şair, edip, olgun kişi, edipler dostu, ağ-
lamaklı ve perişan bir halde gitti.
O şerefli insan nice vaktin aynası idi. Sanki ecel ile
harp ilan etti.
Ey toprak, o ummanı kucağına nasıl sığdırdın, hay-
ret!
Gerçi sende mücevher ve altın madeni çoktu. Şimdi
sende gizlenmeye bambaşka bir maden gitti.
Kaza, seni ölülere makam etmişti. Şimdi cismin için
can gitti, övün.
Nâseh, ölüm tarihini gam ile söyledi: Yüzlerce
yazık, Seyyid-i Şirvan gitti.

MIRZE MEHEMMERHESEN NALE

(s. 149)

Pervane kimi yandı könül nâre desinler,
Bülbül qemini gülden ötrü xâre desinler.
GÖz yaşı töküb sübhe kimi eyledim efğan,
Dil yârelenib, yârelerim yâre desinler.
Çeşm-i siyahın yâreleri yâre görünmez,
"Müjgan oxunun yâresine çâre desinler"
Gel etme cefâ, eyle vefa, ey qed-i re'nâ,
İnsaf deyil derdimi eğyâre desinler.
Dîl yâre, günüm qare, qem ü derde ne çâre,
Derd ehli bilir, derdi xeberdâre desinler.
Mecnunluğu öyrendi, gözüm Leyli'de qaldı,
Mensur kimi çekdirdi meni dâre desinler.
Hesretdi gözüm sübh ü göre, sübh açılmır,
Şeb zulmetini âh ile bîçâre desinler.
Gönül pervane gibi ateşe yandı desinler. Bülbülün
gamını gülden dolayı dikene desinler.
Gözyaşı dökerek sabaha kadar ağladım. Gönül ya-
ralanmış, yaralarımı yare desinler.
Kara gözün yaraları yare görünmez. Kirpik okunun
yarasına çare bulsunlar.
Ey güzel boylu, vefa eyle, gel cefa eyleme. Derdimi
başkalarına demeleri hoş görülmez.
Gönül yara, gönüm kara, gam ve derde hani çare?
Dert ehli derdi bilir. Derdi bilene söylesinler.
Mecnunluğu öğrendi, gözüm Leyla'da kaldı. Man-
sur gibi ben darağacına çektirdi desinler.
Sabahı görmeye gözüm hasrettir. Sabah olmuyor,
gecenin karanlığı için, sızlanarak, çaresiz desinler.

Tedbîr-i qezâ sağ elime verdi esânı, Kaza tedbiri sağ elime asayı verdi. Ne yapayım, ça-
Ne edim men-i bîçâre, günü qâre, desinler. resizim, talihi kara desinler.

Söndü gözümün şern'i, günüm qâre geyindi, Gözümün nuru söndü, günüm kara giyindi. Mirze,
Mirze, ciyerin âlem-i sedpâre desinler. senin ciğerin paramparça bir âlem desinler.
 MİRZE NECEFQULU MÜŞFÎQ

(s. 153)

Könül, düşdün cahanda möhnet-i hicrâne, sebr eyle, Gönül, cihanda ayrılık derdine düştün sabret. Ah, in-
Bugüne gelme ah ü nâle vü efğane, sebr eyle, leme ve figanlarla sabret, bu güne gelme. Eğer per-
Eğer pervane tek yandın oda, perva ne, sebr eyle, vane gibi ateşe yandınsa sabret. Eğer seni dert ve
Seni derd ü elem qıldı eğer divâne, sebr eyle, elem divane ettiyse sabret. Âşık olan dert ateşinde
Gerek aşiq olan möhnet oduna yâne, sebr eyle. yansa gerektir, sabret.
Ne qaldın bir bele heyret bîyâbanmda âvâre, Tek basma başıboş hayret çöllerinde niye kaldın; sev-
Uyub yâre düçâr oldun belâ-yi firqet-i yâre, giliye uyup, sevgilinin ayrılığının belasına düşer
Sağalmaz özge melhemİe yeqin âlemde bu yâre, oldun. Bu yara dünyada başka bir melhemle asla iyi-
Deva yox sebrden qeyri, bu derde özge yox çâre, leşmez. Bu derde sabırdan başka çare yoktur. Sevgili,
Qetirdise seni canan feraq-i câne, sebr eyle. seni candan ayırma noktasında getirdiyse sabret.
Yeqindir xubrularda cefâdan qeyri kâr olmaz, Muhakkak ki güzeller cefadan başka bir şey vermez.
Vefa vü mehrine dilberlerin hiç etibar olmaz, Güzellerin sadakat ve sözlerine asla itibar edilmez.
Gözeller hüsnüne valeh olan qemden kenar olmaz, Güzellerin, güzelliği ile beraber olan gamdan ay-
Bu miskin muler insana râm ü gemküsâr olmaz, rılmaz. Bunlardan insana dert ortağı ve dost olmaz.
Günün eşq eyledi qâre, dözüb merdâne, sebr eyle. Aşk gününü karartmıştır, mertçe dayanıp sabret.
Sene çox pend verdim, baxmadm, axır ziyan etdin, Sana çok öğüt verdim, sonunda ziyan ettin. Aşka
Düşüb eşqe özünü bednam ü rüsvâ-yi câhan etdin, düşüp, kendini dünyaya rezil rüsva ettin. Gizli sır-
Nihân esrarımı faş eyleyib, xelqe eyân etdin, larının ortaya döküp halka açıkladın. Bundan sonra
Dexi bundan sonra derdim eyân, vecdim nihân etdin, da derdimi açık, vecdimi gizli ettin. Beni açıkça, yüz-
Meni saldın eyân yüz möhnet-i pünhâne, sebr eyle. lerce gizli derde saldın sabret.
Dedim: Qoyma reh-i eşqe qedem, âqil ü dana, "Akıllı ve bilgili ol, aşk yoluna ayak basma; gönlünü
Dil ü dini periveşler havası eyleyer yeğma, ve dinini peri yüzlü güzeller yağmalar. Ey gönül, so-
Eder Mecnun seni axırda, ey dil, firget-i Leylâ, nunda Leyla'nın ayrılığı seni Mecnun edip; mes-
Olar menzilgehin kuh ü bîyâban, gûşe-yi sehra, kenini dağlar, bayırlar ve çöllere düşürür" dedim; sö-
Sözüme baxmadm, oldun bele dîvâne, sebr eyle. zümü dinlemedin, böyle divane oldun sabret!
(s. 154)

Felekden görmedim bir dem muradımla medar etsin, Feleğin bir an olsun benim muradımla ilgilendiğini
Hanı bu kecrevişden kimse men tek âh ü zâr etsin? görmedim. Bu çarpık gidişten hiç benim gibi ağlayıp
inleyen var mı?
Ayırdı hansı bedxû, bilmirem, o gülruxu menden, Hangi kötü huylu, o gül yanaklıyı benden ayırdı, bil-
Onun, Rebbim, menim tek kâr-bârm xâr-xâr etsin. miyorum. Rabbim onun işini gücünü yürek sıkıntısı
eyle.
Dcyilİer nöqte-yi mövhûmdan yoxdur nişan hergiz, Sevgilinin belli belirsiz dudağından hiçbir eser yok
Deyin ol xoşxetim açsın, dehânın aşikâr etsin. derler. Söyleyin güzel yüzünü açıp, ağzını göstersin.
Qem-i zülfün edib aşüfte hâlimi, çox perîşânam, Zülfünün derdi, beni düşkün hale koydu, çok pe-
Onun cem'iyyetin men kimi xâliq târ ü mâr etsin. rişanım. Allah onun cemiyetini, varım benim gibi
karmakarışık etsin.
Hanı Mecnûn onu görsün, gelib düşsün biyâbâna, Haydi, Mecnun onu görsün de gelip çöle düşsün ve
Dexi Leylî havasın qelb-i zarından kenar etsin. Leyla arzusunu ağlayan kalbinden çıkarsın.
Beîâ-yi eşqi sevmezler, veli men talibâ-i eşqem, Aşk belasını sevmezler, ama ben aşk talibiyim. Rab-
Meni Rebbim bela-yi eşqilc peyveste yâr etsin. bim beni aşk belasıyla devamlı dost etsin.
Oîub menden kenârc, Müşfiq'im, mehpâre dildârım, Ey Müşfik, ay parçası sevgilim benden uzaklaşmış.
Mene lütf ü kerem, bir de olur mu ol nigâr etsin? Bana lütuf ile keremi bir kere de sevgili etse olmaz
mı?
 HİLALİ ŞİRVANI
(S. 156)
Ârizin güldür, yüzün cennet, dehânın selbesîL
Yoxdu hergiz Xilqet'in lütfüne âlemde bedii.
Yâr hicrin çekmeye tâqet getirmez bu beşer,
İcz edib saxlar qanadm, veslin ister Cebreîl.
Qaşlarm qövsü ahb müjkânlarm tîrin ele,
Her yana döndü, vurub saldı yere yüz min qetil.
Vesf-i rûyinden kamança söyleyir âşiqlere,
Çox zeif eyler hekâyet, neylesin bîqedr gil?
İstedi olsun müqâbil çohrenin xurşîdine/
Lekelendi ârizi, mâh-i felek oldu xecîl.
Var günâhı, ger siyahruluq edib âşiq sana,
Eşk-i çeşm ile dâim üzârın eyler sebil.
Tîşe urdum, Xosrov'a Şîrin qeminden daşa men,
Girye etdim, her terefden câri oldu rûd-i Nil.
Firqet-i ebrûlerin etdi Hilâli'ni hilal,
Qâmeti hem oldu bâr-i qem zebes oldu seqîl.
MEHEMMED TERRAH ŞİRVANÎ
(s. 162)
Vermeseydim dilimi sen kimi bir sîmibere,
Saralıb dönmez idim bûte-yi eşqinde zere.
Qıl xilâs aşiqİ bîçârelerin âhmdan,
Yeddi deryanı yarar, qerq eleyer eblere.
Zehmden dişre çıxar, âteş-i dilden şö'le,
Cism-i zarım şeb-i hicrinde dönübdür fenere.
Yığılıb kûyive ay, gün der ü dîvâre neden?
Pâsiban yoxdu cahanda bu iki derbedere?
Tenbeten şeın' ile Terrâh yanıb oldu xâmuş
Şeb-i veslindeki pervane çixar mı sehere?
Yanağın gül, yüzün çenet, ağzın ise cennetteki
Selsebil çeşmesi gibidir. Kâinatta hiçbir zaman
Allah'ın bağışının, Lûtfunun karşılığı yoktur.
Şu insanlık, sevgili hasreti çekmeye dayanamaz.
Cebrail bile beceriksizlik yapıp kanatlarım saklar
sana kavuşmak ister.
Yaya benzeyen kaşların, kirpiklerini ok gibi eline
alarak her tarafa fırlattı ve böylece yüz bin kişiyi
vurup öldürdü.
Kemence senin yüzünle ilgili konularda âşıklara bir
şeyler söyler; ancak anlatışı çok zayıflatır. Bu du-
rumda değersiz söz ne yapsın?
Ay, senin güneş gibi yüzüne karşılık olmak istedi.
Ancak yanağı lekelendi ve bu durumdan utandı.
Eğer âşık, sana karşı ayıp işlerse günahkârdır. O
zaman gözyaşları ile senin yanağını sebil, su da-
ğıtılan yer hâline getirir.
Ey Hüsrev! Ben Şirin'in üzütüsünden taşa kûlünk
(balyoz) vurdum. Nil nehri gibi gözyaşlarını her ta-
rafta akar oldu.
Kaşlarından ayrıldığı için Hilâl, hilâl gibi iki bük-
lüm oldu. Boyu da gam yükünün altında sıkıntıya
düştü.
Gönlümü senin gibi bir gümüş tenli sevgiliye ver-
meseydim, aşkının potasında sararıp solarak altına
dönmezdim.
Âşığı biçârelerin ve zavallıların âhından,
bedduasından kurtar. Çünkü onların âhı yedi der-
yayı yarıp insanı sulara gark eder, boğar.
Yaradan filiz, gönül ateşinden ise ışık çıkar. Ağ-
layıp inleyen vücûdum ayrılık gecesinde fenere
benzemiş durumdadır.
Ay ve güneş senin köyüne gelip kapının duvarına
toplanmış, neden? Çünkü bu iki serseriye dünyada
bekçi, nöbetçi yoktur.
Terrah, mumla vücut vücuda gelince yanıp bitti,
sessizleşti. Pervane, sana kavuştuğu gece sabaha
çıkar mı?
 ELEKBER QENNADI
(s. 164)
Ver möhlet, ey ecel, bugün alma canımı,
Can vermezem ki, kesmese dildâr yanımı.
Nezr eyledim görüm Esedullah camâlmı,
Sonra feda edim ona rûh-i revanimi.
Âxır nefesdim, sen mene rehm eyle, ey seba,
Soltân-i mülk qulluğuna yetir ehvâlımı.
Menden salam eyle, gel xâk-i pâym öp,
Erz eyle xidmetinde qem-i dasitanımı.
Menden çü feyz-i merhemetin etmesin driğ,
Şeytan firîbi almamış elden imânımı.
Men-i mürğ tutdum öve-i nihâlmda âşiyân,
Yandırmasın cefâ oduna âşiyânımı.
Ömrüm baharı tapdı xezân bu baharda,
Terâca verdi serâser-i dey gülüstânımı.
Qennâdi, durma eyle beqâ mülküne sefer,
Yâ Rebb, selâmet eylegilen kârivânımı.
Ey ecel! Bana biraz daha mühlet ver, bugün canımı
alma. Çünkü sevgili bir yanımı kesmeden can ver-
mek istemem.
Esedullah'm yüz güzelliğini görmek için baktım.
Onu göreyim, ondan sonra ruhumu teslim edeyim
(Esedullah: Allah'ın Arslanı, Hz. Ali).
Ey sabah rüzgârı! Bu son nefesim, bana sen bari acı.
Beni bu kâinatın sultanının hizmetine kavuştur.
Benden ona selâm söyle, gidip ayağının toprağını
öp. Onun hizmetinde çektiğim dillere destan olan
üzüntümü bildir.
Hilekâr şeytan elimden imânımı almadan benden
merhametinin bolluğunu esirgemesin.
Bir kuş gibi olan ben, onun fidanının en yüksek
noktasında yuva kurdum. Benim bu yuvamı cefâ,
işkence ateşiyle yakmasın.
Ömrümün bahan, bu bahar mevsiminde bile son-
bahara döndü. Kış, gül bahçemi baştan başa yağma
etti.
Ey Kennâdi! Durma, sonsuzluk ülkesine doğru
yola çık. Yâ Râb! Sen bu yolda benim kervanımı sağ
selâmet yerine kavuştur.