Panahon ng Hapon

ZUBAIRA U. SANGCOPAN

Pearl Harbor

pon ang

4e

Kasaysayan

Ang pananakop ng mga Hapones as ay ang panahon sa Sa

kasaysayan ng Pilipina Mula 1942 hanggang 1945, noong ikalawang Digmaang Pandaigdig, kung kailan
nilusob ng

Pilipinas na dating tinatabanan o nasa ilalim ng kapangyariha ng oos Unidos. Habang

nagaganap ang lkalawang Digmaang Padaigdig, binomba ng hukbo ng mga sundalong Hapones i ang
pillipinas noong Disyembre 8, 0

Naganap ito isang araw pagkaraang bombahin ng mga Hapones ang

Hawai, at stados Unidos, Pagkaraan ng ilang mga linggo, umatras sina Heneral Douglas MacArthur na
kasama ang

pamahalaan ni Manuel L. 4: Quezon na noon ay

nanunungkulan bilang Pangulo ng Pilipinas. Pinasok ng militar ng Hapon ang Maynila noongi Enero 2,
194

Malakas na nabomba ng mgai sundalo ng

Estados Unidos ang Maynila 1945. Nasukol ng noong P

mga Amerikano ang mga puwersang militar ni Heneral na sa Lalawigang

Bulubundukin (Mountain Province), na napilitang sumuko noong mabigo ang mga ito sa tinatangka
nilang pagtakas.

Sumuko ang Bataan sa puwersa ng mga Hapones noong Abril 9, 1942. Ang mga bilanggo ng digmaan ay
pinaglakad ng mga Hapones (ang tinatawag na Martsa ng Kamatayan) papunta sa isang kampo ng
konsentrasyon sa Capas sa lalawigan ng Tarlac.
Noong Oktubre 1944, nagsimula ang digmaan ng pagpapalaya sa Pillipinas mula sa

mga Hapones nang lumapag ang mga puwersa ni Douglas MacArthur sa Tangway ng Leyte. Naproklaman
bilang bagong pangulo ng Pillipinas si Serglo Osmena nang mamatay si Manuel Quezon.

Kaligiran

> Dahil nasa isalalim ng kolonya ng Estados Unidos kaya't sinakop ng Hapon ang Pilipinas. Ngunit para sa
karamihang manunulat na Pilipino, isang biyaya sa larangang panitikan ng bansa ang pangyayaring ito.

Sumibol nang lubos ang panitikan ng bansa sa panahong ito dahil ipinagbawal ng namumunong Hapon
ang paggamit ng wikang Ingles at itinaguyod ang pagpapayaman sa panitikan gamit ang mga katutubong
wika sa bansa.

Sinunog din ang mga aklat na nasusulat sa Ingles upang masigurong hindi mababahiran ng kanluraning
ideya ang panitikang nililikha. Ang panahong ito sa kasaysayan ng bansa at ng panitikan ang tinaguriang
Gintong Panahon ng Panitikang Filipino dahil higit na malaya ang mga Pilipino (kaysa noong sa
Amerikano) sa pagsulat ng panitikan at pagsanib ngi kultura, kaugalian at paniniwalang Pilipino sa mga
ito.

>Sa panahon ding ito kinilala ang mga manunulat na babaeng Pilipino sa pangalan nina Liwayway A.
Arceo At Genoveva Edroza-Matute dahil sa mga makintal na maka feministang maikling kwento.

Ang isang manunulat ay likas na manunulat.

VNatutong gagarin ng mga manunulat ang

HAIKU.

VMaikling Tula Labimpituhing Pantig Tatlong Taludtod Unang taludtod ay lima Gitna ay pito

Huli ay limai

Nabigyang sigla ang Wikang Pambansa.

Binigyan pa nila ng pagkakataon ang isang Pilipino,si Jose P Laurel upang mangulo sa bayan sa kanilang
"Pamatnubay"

Ang kagandahan ng uri ng tulang

Haiku ay nakasalalay sa mga ipinahihiwatig na imahen nito at ng talinghaga. Nagbalik din sa panulat ang
matandang anyo ng tulang Tagalog, ang tanaga na
parang Haiku sa ikli. Aapating taludtod lamang. Bawat taludtod ' ay binubuo ng tigpipitong pantig. Ubod
din ng talinghaga.

Tanaga

May sukat at tugma Bawat taludtod ay may pitong pantig

vNagtataglay ng isang tugmaan A-A-A-A, ngunit ang mga bagong tanaga ngayon ay kakikitaan natin ng
mga tugma na inipitan A-B-B-A salitan A-B-A-A at sundan A-A-B-B

WALANG MALAY Ang ulan ay pag-asa, Sa mga magsasaka At sikmura ng bansa, Bakit tingi'y pinsala?

TUNAY NA SAKIT Minumura ng ilan.

At nilalapastangan, Habagat ba'ng dahilan Baha sa kapatagan?

MAIKLING KWENTO

白4

Si Stella At Ang Mga Kaibigan Niya Sa Araw nd Pasko

Mayaman at komportableng

pamumuhay ang kinalakihan ni Stella, ang nag-isang anak ng mag asawang Don Manuel at Sefora
Faustina. Ngunit ni minsan ay hindi inabuso ng dalaga ang pagiging anak-mayaman nlya.

Sa katunayan, ibang-iba si Stella at malapit ang loob nito sa mga bata sa bahay-ampunan. Isang araw

ikinuwento niya sa dalawang kaibigan ang totoong dahilan kung bakit ganun niya ka mahal ang mga

bata.

Ang Mga Nawawalang Sapatos Palagi na lang ang lumang sapatos ang sinusuot ni Kulas kahit binibilhan
naman siya ng bago ng ina niya. Kahit hindi sila mayaman, ibinibigay ng mag asawang Julio at Vina Cruz
ang kailangan ng mga anak nila. Subalit, hindi alam ng mag asawa na may ginagawa pala ang anak nilang
si Kulas kung kaya't palaging lumang sapatos ang suot nito.

Apat na Uri ng Tula

ANG TULANG KARANIWAN DepinsyonKahulugan

1. Tulang Liriko o Pandamdamin

magtataglay ito ng mga karanasan,gunguni,kaispan at mga pangarap tunho l sa a, ig.

igaya.ungot.hinanakit atbp.Karaniwan itong maiki at payak a itinatampok dto ng makata ang kanyang
sarling damdamin.

to ay sang sanay n panikan na anaili a ng mayamang gunigunio mahinasyon ng makata Karaniwan tiong
bnubuong mnga audodtomasatkaki a mataihagang mga pata 94

E中

c 2. Tulang Pasalaysay

toay naglalahad ng makulay at mga mahahalagang tagpo sa buhay sa anyong patula tulad ng pag-ibig at
pagkabigo.aumpa na mua sa kahirapanLlilalahad din dito ang katapangan at kagitingan ng mga bayani sa
pakikidigma.

3. Tulang Dula

Mga Uri ng Tulang Pandamdamin

-ito ay isang tula na isinasagawa ng padula na itinatanghal sa isang entablado o dulaan.Ang usapan dito
ng mga tauhan ay sa paraang patula

4. Tulang Patnigan

.Odai

tulang nagpapahayag ng paghanga o pagpur sa isang bagay.to ay walang tiyak na bilang ng pantig o
bilang ng taludtod sa isang taludturan. Hal. "Manggagawa" ni Jose Corazon de Jesus

tulang sagutan na itinatanghal ng mga i nagtutunggaling makata ngunit hind sa paraang padula,kundi sa
tagisan ng mga katwiran at tagisan ng mga talino sa paraang patula.

2. Elehiya

-tulang nagpapahayag ng panimdim o pagkalumbay dahil sa isang namatay na minamahal. Hal: "Babang-
Luksa"

3. oneto
Mga Uri ng Tulang Pasalaysay .Epiko

isang tulang pasalaysay na ang karaniwang paksa ay tungkol sa pakkipagsapalaran,katapangan at

kabayanhan ng mga tao noong unang panahon.Kinapapalooban to ng mga pangyayaring hind kapani-
paniwala at mga kababalaghan. Hal:

Maragtas,Hinilawod,Biag ni Lam-ang atbp. 2. Awit

Tan ay ain ant na aludtd 4 a ag bawt taldturasaknong ay nay (lawang taludod Karanwang pumapksa sa
dandamin t aionana akad aiain nk h a kasisklan ng nilana. ha. n aya amarninlose lia Panina

ulang pasalaysay na hango sa buhay ng dugong mahal at pumapaksa sa pag-big.pagtatagisan ng talino o

tapang.pananampalataya at pagtulong sa kapwa Nlagtataglay din ito ng kababalaghan at hindi kapan
paniwalang pangyayai. Binubuo to ng 12 pantig sa bawat taludtod at madalang kapag inaawit. Ha.
"Florante at Laura" ni Kiko Balaotas

3. Korido

magapareho sian pinpasang ni nu i ngangaia ga bataluiodat nagisimula isiag palangin na kung awitina eli
aing tit aitg tur il Meiko na nangalin aman sa Kastila.

mnadaralna

MALAYANG TALUDTURAN NA TULA-Sa paksang ito, ating aalamin ang kahulugan at mga halimbawa ng
mga tula na may malayang taludturan.

Ang isang malayang taludturan ay maga tulang hindi sumusunod sa bilang ng panting. Bukod rito, wala
itong sukat at tugma o sintunog

Subalait, kailangan rin ditong gamiting ang mga matatalinhagang pahayag at dapat manatili rin ang
karikatan nito. Sa Ingles ito ay tinatawag na "free verse poetry.

mo ang buong sinukob

Diyan nakatanim ang

ugat ng buhay, umusbong sa patak ng masinsing

ulan. batis ay dumaloy na tulad ng ahas

na pakiwang-kiwang sa paa ng bundok

Ang halik ng araw sa dapit-umaga: naiiwang

saniang hlyas na makinang na nakasisilaw

sa maraming mata ang magandang tampok

Nag-iwan ng sugat ang maraming daan

Dunong ay nanaig, nabuksan ang dibdib

nobela

ondh umanlid ag nobea sa panahong to dahil mrannt i

Lkapusn sa ppcl

nobelai 令 Nalawanmga nltalang dila,

la, siraysas, l maikling kwentont

damamng mahuy an.

DULA

Sa mga dla kanawang ang bubay hpao, buhay ungsodo

nayo, a karaniwang apl ng mga Pipno.令 Maramng pqglatanghal ag may mg paksng Lalawa-tnua mngibl
agmpa pntasan ng mga hponcs tulad ngi pagyngtha ng a-anan sa mga hipnng nhhilango nnunturakc

MARAMING SALAMAT AT MAARI NA KAYONG MAG TANONG